Bhagavata Purana skandha 11, adhyaya 2-5.
Conversation between nimi of videhas and navayogi (nine sons of R^ishabha) Kavi, Hari, Antariksha, Prabuddha, Pippalayana, Avirhorta, Drumila, Chamasa and Karabhajana.
Jyanteya Gita from Shrimad Bhagavata in Telugu:
॥ జాయంతేయగీతా శ్రీమద్భాగవతాంతర్గతం ॥
శ్రీశుక ఉవాచ ।
గోవిందభుజగుప్తాయాం ద్వారవత్యాం కురూద్వహ ।
అవాత్సీన్నారదోఽభీక్ష్ణం కృష్ణోపాసనలాలసః ॥ 11.2.1 ॥
కో ను రాజన్నింద్రియవాన్ముకుందచరణాంబుజం ।
న భజేత్సర్వతోమృత్యురుపాస్యమమరోత్తమైః ॥ 11.2.2 ॥
తమేకదా తు దేవర్షిం వసుదేవో గృహాగతం ।
అర్చితం సుఖమాసీనమభివాద్యేదమబ్రవీత్ ॥ 11.2.3 ॥
శ్రీవసుదేవ ఉవాచ ।
భగవన్భవతో యాత్రా స్వస్తయే సర్వదేహినాం ।
కృపణానాం యథా పిత్రోరుత్తమశ్లోకవర్త్మనాం ॥ 11.2.4 ॥
భూతానాం దేవచరితం దుఃఖాయ చ సుఖాయ చ ।
సుఖాయైవ హి సాధూనాం త్వాదృశామచ్యుతాత్మనాం ॥ 11.2.5 ॥
భజంతి యే యథా దేవాందేవా అపి తథైవ తాన్ ।
ఛాయేవ కర్మసచివాః సాధవో దీనవత్సలాః ॥ 11.2.6 ॥
బ్రహ్మంస్తథాపి పృచ్ఛామో ధర్మాన్భాగవతాంస్తవ ।
యాన్శ్రుత్వా శ్రద్ధయా మర్త్యో ముచ్యతే సర్వతో భయాత్ ॥ 11.2.7 ॥
అహం కిల పురానంతం ప్రజార్థో భువి ముక్తిదం ।
అపూజయం న మోక్షాయ మోహితో దేవమాయయా ॥ 11.2.8 ॥
యథా విచిత్రవ్యసనాద్భవద్భిర్విశ్వతోభయాత్ ।
ముచ్యేమ హ్యంజసైవాద్ధా తథా నః శాధి సువ్రత ॥ 11.2.9 ॥
శ్రీశుక ఉవాచ ।
రాజన్నేవం కృతప్రశ్నో వసుదేవేన ధీమతా ।
ప్రీతస్తమాహ దేవర్షిర్హరేః సంస్మారితో గుణైః ॥ 11.2.10 ॥
శ్రీనారద ఉవాచ ।
సమ్యగేతద్వ్యవసితం భవతా సాత్వతర్షభ ।
యత్పృచ్ఛసే భాగవతాంధర్మాంస్త్వం విశ్వభావనాన్ ॥ 11.2.11 ॥
శ్రుతోఽనుపఠితో ధ్యాత ఆదృతో వానుమోదితః ।
సద్యః పునాతి సద్ధర్మో దేవవిశ్వద్రుహోఽపి హి ॥ 11.2.12 ॥
త్వయా పరమకల్యాణః పుణ్యశ్రవణకీర్తనః ।
స్మారితో భగవానద్య దేవో నారాయణో మమ ॥ 11.2.13 ॥
అత్రాప్యుదాహరంతీమమితిహాసం పురాతనం ।
ఆర్షభాణాం చ సంవాదం విదేహస్య మహాత్మనః ॥ 11.2.14 ॥
ప్రియవ్రతో నామ సుతో మనోః స్వాయంభువస్య యః ।
తస్యాగ్నీధ్రస్తతో నాభిరృషభస్తత్సుతః స్మృతః ॥ 11.2.15 ॥
తమాహుర్వాసుదేవాంశం మోక్షధర్మవివక్షయా ।
అవతీర్ణం సుతశతం తస్యాసీద్బ్రహ్మపారగం ॥ 11.2.16 ॥
తేషాం వై భరతో జ్యేష్ఠో నారాయణపరాయణః ।
విఖ్యాతం వర్షమేతద్యన్ నామ్నా భారతమద్భుతం ॥ 11.2.17 ॥
స భుక్తభోగాం త్యక్త్వేమాం నిర్గతస్తపసా హరిం ।
ఉపాసీనస్తత్పదవీం లేభే వై జనృనభిస్త్రిభిః ॥ 11.2.18 ॥
తేషాం నవ నవద్వీప పతయోఽస్య సమంతతః ।
కర్మతంత్రప్రణేతార ఏకాశీతిర్ద్విజాతయః ॥ 11.2.19 ॥
నవాభవన్మహాభాగా మునయో హ్యర్థశంసినః ।
శ్రమణా వాతరసనా ఆత్మవిద్యావిశారదాః ॥ 11.2.20 ॥
కవిర్హవిరంతరీక్షః ప్రబుద్ధః పిప్పలాయనః ।
ఆవిర్హోత్రోఽథ ద్రుమిలశ్చమసః కరభాజనః ॥ 11.2.21 ॥
త ఏతే భగవద్రూపం విశ్వం సదసదాత్మకం ।
ఆత్మనోఽవ్యతిరేకేణ పశ్యంతో వ్యచరన్మహీం ॥ 11.2.22 ॥
అవ్యాహతేష్టగతయః సురసిద్ధసాధ్య
గంధర్వయక్షనరకిన్నరనాగలోకాన్ ।
ముక్తాశ్చరంతి మునిచారణభూతనాథ
విద్యాధరద్విజగవాం భువనాని కామం ॥ 11.2.23 ॥
త ఏకదా నిమేః సత్రముపజగ్ముర్యదృచ్ఛయా ।
వితాయమానమృషిభిరజనాభే మహాత్మనః ॥ 11.2.24 ॥
తాందృష్ట్వా సూర్యసంకాశాన్మహాభాగవతాన్నృప ।
యజమానోఽగ్నయో విప్రాః సర్వ ఏవోపతస్థిరే ॥ 11.2.25 ॥
విదేహస్తానభిప్రేత్య నారాయణపరాయణాన్ ।
ప్రీతః సంపూజయాం చక్రే ఆసనస్థాన్యథార్హతః ॥ 11.2.26 ॥
తాన్రోచమానాన్స్వరుచా బ్రహ్మపుత్రోపమాన్నవ ।
పప్రచ్ఛ పరమప్రీతః ప్రశ్రయావనతో నృపః ॥ 11.2.27 ॥
శ్రీవిదేహ ఉవాచ ।
మన్యే భగవతః సాక్షాత్పార్షదాన్వో మధుద్విసః ।
విష్ణోర్భూతాని లోకానాం పావనాయ చరంతి హి ॥ 11.2.28 ॥
దుర్లభో మానుషో దేహో దేహినాం క్షణభంగురః ।
తత్రాపి దుర్లభం మన్యే వైకుంఠప్రియదర్శనం ॥ 11.2.29 ॥
అత ఆత్యంతికం క్షేమం పృచ్ఛామో భవతోఽనఘాః ।
సంసారేఽస్మిన్క్షణార్ధోఽపి సత్సంగః శేవధిర్నృణాం ॥ 11.2.30 ॥
ధర్మాన్భాగవతాన్బ్రూత యది నః శ్రుతయే క్షమం ।
యైః ప్రసన్నః ప్రపన్నాయ దాస్యత్యాత్మానమప్యజః ॥ 11.2.31 ॥
శ్రీనారద ఉవాచ ।
ఏవం తే నిమినా పృష్టా వసుదేవ మహత్తమాః ।
ప్రతిపూజ్యాబ్రువన్ప్రీత్యా ససదస్యర్త్విజం నృపం ॥ 11.2.32 ॥
శ్రీకవిరువాచ ।
మన్యేఽకుతశ్చిద్భయమచ్యుతస్య పాదాంబుజోపాసనమత్ర నిత్యం ।
ఉద్విగ్నబుద్ధేరసదాత్మభావాద్విశ్వాత్మనా యత్ర నివర్తతే భీః ॥ 11.2.33 ॥
యే వై భగవతా ప్రోక్తా ఉపాయా హ్యాత్మలబ్ధయే ।
అంజః పుంసామవిదుషాం విద్ధి భాగవతాన్హి తాన్ ॥ 11.2.34 ॥
యానాస్థాయ నరో రాజన్న ప్రమాద్యేత కర్హిచిత్ ।
ధావన్నిమీల్య వా నేత్రే న స్ఖలేన్న పతేదిహ ॥ 11.2.35 ॥
కాయేన వాచా మనసేంద్రియైర్వా బుద్ధ్యాత్మనా వానుసృతస్వభావాత్ ।
కరోతి యద్యత్సకలం పరస్మై నారాయణాయేతి సమర్పయేత్తత్ ॥ 11.2.36 ॥
భయం ద్వితీయాభినివేశతః స్యాదీశాదపేతస్య విపర్యయోఽస్మృతిః ।
తన్మాయయాతో బుధ ఆభజేత్తం భక్త్యైకయేశం గురుదేవతాత్మా ॥ 11.2.37 ॥
అవిద్యమానోఽప్యవభాతి హి ద్వయో ధ్యాతుర్ధియా స్వప్నమనోరథౌ యథా ।
తత్కర్మసంకల్పవికల్పకం మనో బుధో నిరుంధ్యాదభయం తతః స్యాత్ ॥ 11.2.38 ॥
శృణ్వన్సుభద్రాణి రథాంగపాణేర్జన్మాని కర్మాణి చ యాని లోకే ।
గీతాని నామాని తదర్థకాని గాయన్విలజ్జో విచరేదసంగః ॥ 11.2.39 ॥
ఏవంవ్రతః స్వప్రియనామకీర్త్యా జాతానురాగో ద్రుతచిత్త ఉచ్చైః ।
హసత్యథో రోదితి రౌతి గాయత్యున్మాదవన్నృత్యతి లోకబాహ్యః ॥ 11.2.40 ॥
ఖం వాయుమగ్నిం సలిలం మహీం చ జ్యోతీంషి సత్త్వాని దిశో ద్రుమాదీన్ ।
సరిత్సముద్రాంశ్చ హరేః శరీరం యత్కిం చ భూతం ప్రణమేదనన్యః ॥ 11.2.41 ॥
భక్తిః పరేశానుభవో విరక్తిరన్యత్ర చైష త్రిక ఏకకాలః ।
ప్రపద్యమానస్య యథాశ్నతః స్యుస్తుష్టిః పుష్టిః క్షుదపాయోఽనుఘాసం ॥ 11.2.42 ॥
ఇత్యచ్యుతాంఘ్రిం భజతోఽనువృత్త్యా భక్తిర్విరక్తిర్భగవత్ప్రబోధః ।
భవంతి వై భాగవతస్య రాజంస్తతః పరాం శాంతిముపైతి సాక్షాత్ ॥ 11.2.43 ॥
శ్రీరాజోవాచ ।
అథ భాగవతం బ్రూత యద్ధర్మో యాదృశో నృణాం ।
యథాచరతి యద్బ్రూతే యైర్లింగైర్భగవత్ప్రియః ॥ 11.2.44 ॥
శ్రీహవిరువాచ ।
సర్వభూతేషు యః పశ్యేద్భగవద్భావమాత్మనః ।
భూతాని భగవత్యాత్మన్యేష భాగవతోత్తమః ॥ 11.2.45 ॥
ఈస్వరే తదధీనేషు బాలిశేషు ద్విషత్సు చ ।
ప్రేమమైత్రీకృపోపేక్షా యః కరోతి స మధ్యమః ॥ 11.2.46 ॥
అర్చాయామేవ హరయే పూజాం యః శ్రద్ధయేహతే ।
న తద్భక్తేషు చాన్యేషు స భక్తః ప్రాకృతః స్మృతః ॥ 11.2.47 ॥
గృహీత్వాపీంద్రియైరర్థాన్యో న ద్వేష్టి న హృష్యతి ।
విష్ణోర్మాయామిదం పశ్యన్స వై భాగవతోత్తమః ॥ 11.2.48 ॥
దేహేంద్రియప్రాణమనోధియాం యో జన్మాప్యయక్షుద్భయతర్షకృచ్ఛ్రైః ।
సంసారధర్మైరవిముహ్యమానః స్మృత్యా హరేర్భాగవతప్రధానః ॥ 11.2.49 ॥
న కామకర్మబీజానాం యస్య చేతసి సంభవః ।
వాసుదేవైకనిలయః స వై భాగవతోత్తమః ॥ 11.2.50 ॥
న యస్య జన్మకర్మభ్యాం న వర్ణాశ్రమజాతిభిః ।
సజ్జతేఽస్మిన్నహంభావో దేహే వై స హరేః ప్రియః ॥ 11.2.51 ॥
న యస్య స్వః పర ఇతి విత్తేష్వాత్మని వా భిదా ।
సర్వభూతసమః శాంతః స వై భాగవతోత్తమః ॥ 11.2.52 ॥
త్రిభువనవిభవహేతవేఽప్యకుంఠ
స్మృతిరజితాత్మసురాదిభిర్విమృగ్యాత్ ।
న చలతి భగవత్పదారవిందాల్
లవనిమిషార్ధమపి యః స వైష్ణవాగ్ర్యః ॥ 11.2.53 ॥
భగవత ఉరువిక్రమాంఘ్రిశాఖా నఖమణిచంద్రికయా నిరస్తతాపే ।
హృది కథముపసీదతాం పునః స ప్రభవతి చంద్ర ఇవోదితేఽర్కతాపః ॥ 11.2.54 ॥
విసృజతి హృదయం న యస్య సాక్షాద్ధరిరవశాభిహితోఽప్యఘౌఘనాశః ।
ప్రణయరసనయా ధృతాంఘ్రిపద్మః స భవతి భాగవతప్రధాన ఉక్తః ॥ 11.2.55 ॥
శ్రీరాజోవాచ ।
పరస్య విష్ణోరీశస్య మాయినామపి మోహినీం ।
మాయాం వేదితుమిచ్ఛామో భగవంతో బ్రువంతు నః ॥ 11.3.1 ॥
నానుతృప్యే జుషన్యుష్మద్ వచో హరికథామృతం ।
సంసారతాపనిస్తప్తో మర్త్యస్తత్తాపభేషజం ॥ 11.3.2 ॥
శ్రీఅంతరీక్ష ఉవాచ ।
ఏభిర్భూతాని భూతాత్మా మహాభూతైర్మహాభుజ ।
ససర్జోచ్చావచాన్యాద్యః స్వమాత్రాత్మప్రసిద్ధయే ॥ 11.3.3 ॥
ఏవం సృష్టాని భూతాని ప్రవిష్టః పంచధాతుభిః ।
ఏకధా దశధాత్మానం విభజన్జుషతే గుణాన్ ॥ 11.3.4 ॥
గుణైర్గుణాన్స భుంజాన ఆత్మప్రద్యోతితైః ప్రభుః ।
మన్యమాన ఇదం సృష్టమాత్మానమిహ సజ్జతే ॥ 11.3.5 ॥
కర్మాణి కర్మభిః కుర్వన్సనిమిత్తాని దేహభృత్ ।
తత్తత్కర్మఫలం గృహ్ణన్భ్రమతీహ సుఖేతరం ॥ 11.3.6 ॥
ఇత్థం కర్మగతీర్గచ్ఛన్బహ్వభద్రవహాః పుమాన్ ।
ఆభూతసంప్లవాత్సర్గ ప్రలయావశ్నుతేఽవశః ॥ 11.3.7 ॥
ధాతూపప్లవ ఆసన్నే వ్యక్తం ద్రవ్యగుణాత్మకం ।
అనాదినిధనః కాలో హ్యవ్యక్తాయాపకర్షతి ॥ 11.3.8 ॥
శతవర్షా హ్యనావృష్టిర్భవిష్యత్యుల్బణా భువి ।
తత్కాలోపచితోష్ణార్కో లోకాంస్త్రీన్ప్రతపిష్యతి ॥ 11.3.9 ॥
పాతాలతలమారభ్య సంకర్షణముఖానలః ।
దహన్నూర్ధ్వశిఖో విష్వగ్వర్ధతే వాయునేరితః ॥ 11.3.10 ॥
సంవర్తకో మేఘగణో వర్షతి స్మ శతం సమాః ।
ధారాభిర్హస్తిహస్తాభిర్లీయతే సలిలే విరాట్ ॥ 11.3.11 ॥
తతో విరాజముత్సృజ్య్ వైరాజః పురుషో నృప ।
అవ్యక్తం విశతే సూక్ష్మం నిరింధన ఇవానలః ॥ 11.3.12 ॥
వాయునా హృతగంధా భూః సలిలత్వాయ కల్పతే ।
సలిలం తద్ధృతరసం జ్యోతిష్ట్వాయోపకల్పతే ॥ 11.3.13 ॥
హృతరూపం తు తమసా వాయౌ జ్యోతిః ప్రలీయతే ।
హృతస్పర్శోఽవకాశేన వాయుర్నభసి లీయతే ॥ 11.3.14 ॥
కాలాత్మనా హృతగుణం నభ ఆత్మని లీయతే ॥ 11.3.145 ॥
ఇంద్రియాణి మనో బుద్ధిః సహ వైకారికైర్నృప ।
ప్రవిశంతి హ్యహంకారం స్వగుణైరహమాత్మని ॥ 11.3.15 ॥
ఏషా మాయా భగవతః సర్గస్థిత్యంతకారిణీ ।
త్రివర్ణా వర్ణితాస్మాభిః కిం భూయః శ్రోతుమిచ్ఛసి ॥ 11.3.16 ॥
శ్రీరాజోవాచ ।
యథైతామైశ్వరీం మాయాం దుస్తరామకృతాత్మభిః ।
తరంత్యంజః స్థూలధియో మహర్ష ఇదముచ్యతాం ॥ 11.3.17 ॥
శ్రీప్రబుద్ధ ఉవాచ ।
కర్మాణ్యారభమాణానాం దుఃఖహత్యై సుఖాయ చ ।
పశ్యేత్పాకవిపర్యాసం మిథునీచారిణాం నృణాం ॥ 11.3.18 ॥
నిత్యార్తిదేన విత్తేన దుర్లభేనాత్మమృత్యునా ।
గృహాపత్యాప్తపశుభిః కా ప్రీతిః సాధితైశ్చలైః ॥ 11.3.19 ॥
ఏవం లోకం పరమ్విద్యాన్నశ్వరం కర్మనిర్మితం ।
సతుల్యాతిశయధ్వంసం యథా మండలవర్తినాం ॥ 11.3.20 ॥
తస్మాద్గురుం ప్రపద్యేత జిజ్ఞాసుః శ్రేయ ఉత్తమం ।
శాబ్దే పరే చ నిష్ణాతం బ్రహ్మణ్యుపశమాశ్రయం ॥ 11.3.21 ॥
తత్ర భాగవతాంధర్మాన్శిక్షేద్గుర్వాత్మదైవతః ।
అమాయయానువృత్త్యా యైస్తుష్యేదాత్మాత్మదో హరిః ॥ 11.3.22 ॥
సర్వతో మనసోఽసంగమాదౌ సంగం చ సాధుషు ।
దయాం మైత్రీం ప్రశ్రయం చ భూతేష్వద్ధా యథోచితం ॥ 11.3.23 ॥
శౌచం తపస్తితిక్షాం చ మౌనం స్వాధ్యాయమార్జవం ।
బ్రహ్మచర్యమహింసాం చ సమత్వం ద్వంద్వసంజ్ఞయోః ॥ 11.3.24 ॥
సర్వత్రాత్మేశ్వరాన్వీక్షాం కైవల్యమనికేతతాం ।
వివిక్తచీరవసనం సంతోషం యేన కేనచిత్ ॥ 11.3.25 ॥
శ్రద్ధాం భాగవతే శాస్త్రేఽనిందామన్యత్ర చాపి హి ।
మనోవాక్కర్మదండం చ సత్యం శమదమావపి ॥ 11.3.26 ॥
శ్రవణం కీర్తనం ధ్యానం హరేరద్భుతకర్మణః ।
జన్మకర్మగుణానాం చ తదర్థేఽఖిలచేష్టితం ॥ 11.3.27 ॥
ఇష్టం దత్తం తపో జప్తం వృత్తం యచ్చాత్మనః ప్రియం ।
దారాన్సుతాన్గృహాన్ప్రాణాన్యత్పరస్మై నివేదనం ॥ 11.3.28 ॥
ఏవం కృష్ణాత్మనాథేషు మనుష్యేషు చ సౌహృదం ।
పరిచర్యాం చోభయత్ర మహత్సు నృషు సాధుషు ॥ 11.3.29 ॥
పరస్పరానుకథనం పావనం భగవద్యశః ।
మిథో రతిర్మిథస్తుష్టిర్నివృత్తిర్మిథ ఆత్మనః ॥ 11.3.30 ॥
స్మరంతః స్మారయంతశ్చ మిథోఽఘౌఘహరం హరిం ।
భక్త్యా సంజాతయా భక్త్యా బిభ్రత్యుత్పులకాం తనుం ॥ 11.3.31 ॥
క్వచిద్రుదంత్యచ్యుతచింతయా క్వచిద్
ధసంతి నందంతి వదంత్యలౌకికాః ।
నృత్యంతి గాయంత్యనుశీలయంత్యజం
భవంతి తూష్ణీం పరమేత్య నిర్వృతాః ॥ 11.3.32 ॥
ఇతి భాగవతాంధర్మాన్శిక్షన్భక్త్యా తదుత్థయా ।
నారాయణపరో మాయామంజస్తరతి దుస్తరాం ॥ 11.3.33 ॥
శ్రీరాజోవాచ ।
నారాయణాభిధానస్య బ్రహ్మణః పరమాత్మనః ।
నిష్ఠామర్హథ నో వక్తుం యూయం హి బ్రహ్మవిత్తమాః ॥ 11.3.34 ॥
శ్రీపిప్పలాయన ఉవాచ ।
స్థిత్యుద్భవప్రలయహేతురహేతురస్య
యత్స్వప్నజాగరసుషుప్తిషు సద్బహిశ్చ ।
దేహేంద్రియాసుహృదయాని చరంతి యేన
సంజీవితాని తదవేహి పరం నరేంద్ర ॥ 11.3.35 ॥
నైతన్మనో విశతి వాగుత చక్షురాత్మా
ప్రాణేంద్రియాణి చ యథానలమర్చిషః స్వాః ।
శబ్దోఽపి బోధకనిషేధతయాత్మమూలం
అర్థోక్తమాహ యదృతే న నిషేధసిద్ధిః ॥ 11.3.36 ॥
సత్త్వం రజస్తమ ఇతి త్రివృదేకమాదౌ
సూత్రం మహానహమితి ప్రవదంతి జీవం ।
జ్ఞానక్రియార్థఫలరూపతయోరుశక్తి
బ్రహ్మైవ భాతి సదసచ్చ తయోః పరం యత్ ॥ 11.3.37 ॥
నాత్మా జజాన న మరిష్యతి నైధతేఽసౌ
న క్షీయతే సవనవిద్వ్యభిచారిణాం హి ।
సర్వత్ర శశ్వదనపాయ్యుపలబ్ధిమాత్రం
ప్రాణో యథేంద్రియబలేన వికల్పితం సత్ ॥ 11.3.38 ॥
అండేషు పేశిషు తరుష్వవినిశ్చితేషు ప్రాణో హి జీవముపధావతి తత్ర తత్ర ।
సన్నే యదింద్రియగణేఽహమి చ ప్రసుప్తే కూటస్థ ఆశయమృతే తదనుస్మృతిర్నః ॥ 11.3.39 ॥
యర్హ్యబ్జనాభచరణైషణయోరుభక్త్యా
చేతోమలాని విధమేద్గుణకర్మజాని ।
తస్మిన్విశుద్ధ ఉపలభ్యత ఆత్మతత్త్వం
శాక్షాద్యథామలదృశోః సవితృప్రకాశః ॥ 11.3.40 ॥
శ్రీరాజోవాచ ।
కర్మయోగం వదత నః పురుషో యేన సంస్కృతః ।
విధూయేహాశు కర్మాణి నైష్కర్మ్యం విందతే పరం ॥ 11.3.41 ॥
ఏవం ప్రశ్నమృషీన్పూర్వమపృచ్ఛం పితురంతికే ।
నాబ్రువన్బ్రహ్మణః పుత్రాస్తత్ర కారణముచ్యతాం ॥ 11.3.42 ॥
శ్రీఆవిర్హోత్ర ఉవాచ ।
కర్మాకర్మ వికర్మేతి వేదవాదో న లౌకికః ।
వేదస్య చేశ్వరాత్మత్వాత్తత్ర ముహ్యంతి సూరయః ॥ 11.3.43 ॥
పరోక్షవాదో వేదోఽయం బాలానామనుశాసనం ।
కర్మమోక్షాయ కర్మాణి విధత్తే హ్యగదం యథా ॥ 11.3.44 ॥
నాచరేద్యస్తు వేదోక్తం స్వయమజ్ఞోఽజితేంద్రియః ।
వికర్మణా హ్యధర్మేణ మృత్యోర్మృత్యుముపైతి సః ॥ 11.3.45 ॥
వేదోక్తమేవ కుర్వాణో నిఃసంగోఽర్పితమీశ్వరే ।
నైష్కర్మ్యం లభతే సిద్ధిం రోచనార్థా ఫలశ్రుతిః ॥ 11.3.46 ॥
య ఆశు హృదయగ్రంథిం నిర్జిహీఋషుః పరాత్మనః ।
విధినోపచరేద్దేవం తంత్రోక్తేన చ కేశవం ॥ 11.3.47 ॥
లబ్ధ్వానుగ్రహ ఆచార్యాత్తేన సందర్శితాగమః ।
మహాపురుషమభ్యర్చేన్మూర్త్యాభిమతయాత్మనః ॥ 11.3.48 ॥
శుచిః సమ్ముఖమాసీనః ప్రాణసంయమనాదిభిః ।
పిండం విశోధ్య సన్న్యాస కృతరక్షోఽర్చయేద్ధరిం ॥ 11.3.49 ॥
అర్చాదౌ హృదయే చాపి యథాలబ్ధోపచారకైః ।
ద్రవ్యక్షిత్యాత్మలిణ్గాని నిష్పాద్య ప్రోక్ష్య చాసనం ॥ 11.3.50 ॥
పాద్యాదీనుపకల్ప్యాథ సన్నిధాప్య సమాహితః ।
హృదాదిభిః కృతన్యాసో మూలమంత్రేణ చార్చయేత్ ॥ 11.3.51 ॥
సాంగోపాంగాం సపార్షదాం తాం తాం మూర్తిం స్వమంత్రతః ।
పాద్యార్ఘ్యాచమనీయాద్యైః స్నానవాసోవిభూషణైః ॥ 11.3.52 ॥
గంధమాల్యాక్షతస్రగ్భిర్ధూపదీపోపహారకైః ।
సాంగమ్సంపూజ్య విధివత్స్తవైః స్తుత్వా నమేద్ధరిం ॥ 11.3.53 ॥
ఆత్మానమ్తన్మయమ్ధ్యాయన్మూర్తిం సంపూజయేద్ధరేః ।
శేషామాధాయ శిరసా స్వధామ్న్యుద్వాస్య సత్కృతం ॥ 11.3.54 ॥
ఏవమగ్న్యర్కతోయాదావతిథౌ హృదయే చ యః ।
యజతీశ్వరమాత్మానమచిరాన్ముచ్యతే హి సః ॥ 11.3.55 ॥
శ్రీరాజోవాచ ।
యాని యానీహ కర్మాణి యైర్యైః స్వచ్ఛందజన్మభిః ।
చక్రే కరోతి కర్తా వా హరిస్తాని బ్రువంతు నః ॥ 11.4.1 ॥
శ్రీద్రుమిల ఉవాచ ।
యో వా అనంతస్య గునాననంతాననుక్రమిష్యన్స తు బాలబుద్ధిః ।
రజాంసి భూమేర్గణయేత్కథంచిత్కాలేన నైవాఖిలశక్తిధామ్నః ॥ 11.4.2 ॥
భూతైర్యదా పంచభిరాత్మసృష్టైః
పురం విరాజం విరచయ్య తస్మిన్ ।
స్వాంశేన విష్టః పురుషాభిధానం
అవాప నారాయణ ఆదిదేవః ॥ 11.4.3 ॥
యత్కాయ ఏష భువనత్రయసన్నివేశో
యస్యేంద్రియైస్తనుభృతాముభయేంద్రియాణి ।
జ్ఞానం స్వతః శ్వసనతో బలమోజ ఈహా
సత్త్వాదిభిః స్థితిలయోద్భవ ఆదికర్తా ॥ 11.4.4 ॥
ఆదావభూచ్ఛతధృతీ రజసాస్య సర్గే
విష్ణుః స్థితౌ క్రతుపతిర్ద్విజధర్మసేతుః ।
రుద్రోఽప్యయాయ తమసా పురుషః స ఆద్య
ఇత్యుద్భవస్థితిలయాః సతతం ప్రజాసు ॥ 11.4.5 ॥
ధర్మస్య దక్షదుహితర్యజనిష్ట మూర్త్యాం
నారాయణో నర ఋషిప్రవరః ప్రశాంతః ।
నైష్కర్మ్యలక్షణమువాచ చచార కర్మ
యోఽద్యాపి చాస్త ఋషివర్యనిషేవితాంఘ్రిః ॥ 11.4.6 ॥
ఇంద్రో విశంక్య మమ ధామ జిఘృక్షతీతి
కామం న్యయుంక్త సగణం స బదర్యుపాఖ్యం ।
గత్వాప్సరోగణవసంతసుమందవాతైః
స్త్రీప్రేక్షణేషుభిరవిధ్యదతన్మహిజ్ఞః ॥ 11.4.7 ॥
విజ్ఞాయ శక్రకృతమక్రమమాదిదేవః
ప్రాహ ప్రహస్య గతవిస్మయ ఏజమానాన్ ।
మా భైర్విభో మదన మారుత దేవవధ్వో
గృహ్ణీత నో బలిమశూన్యమిమం కురుధ్వం ॥ 11.4.8 ॥
ఇత్థం బ్రువత్యభయదే నరదేవ దేవాః
సవ్రీడనమ్రశిరసః సఘృణం తమూచుః ।
నైతద్విభో త్వయి పరేఽవికృతే విచిత్రం
స్వారామధీరనికరానతపాదపద్మే ॥ 11.4.9 ॥
త్వాం సేవతాం సురకృతా బహవోఽన్తరాయాః
స్వౌకో విలంఘ్య పరమం వ్రజతాం పదం తే ।
నాన్యస్య బర్హిషి బలీందదతః స్వభాగాన్
ధత్తే పదం త్వమవితా యది విఘ్నమూర్ధ్ని ॥ 11.4.10 ॥
క్షుత్తృట్త్రికాలగుణమారుతజైహ్వశైష్ణాన్
అస్మానపారజలధీనతితీర్య కేచిత్ ।
క్రోధస్య యాంతి విఫలస్య వశం పదే గోర్
మజ్జంతి దుశ్చరతపశ్చ వృథోత్సృజంతి ॥ 11.4.11 ॥
ఇతి ప్రగృణతాం తేషాం స్త్రియోఽత్యద్భుతదర్శనాః ।
దర్శయామాస శుశ్రూషాం స్వర్చితాః కుర్వతీర్విభుః ॥ 11.4.12 ॥
తే దేవానుచరా దృష్ట్వా స్త్రియః శ్రీరివ రూపిణీః ।
గంధేన ముముహుస్తాసాం రూపౌదార్యహతశ్రియః ॥ 11.4.13 ॥
తానాహ దేవదేవేశః ప్రణతాన్ప్రహసన్నివ ।
ఆసామేకతమాం వృఙ్ధ్వం సవర్ణాం స్వర్గభూషణాం ॥ 11.4.14 ॥
ఓమిత్యాదేశమాదాయ నత్వా తం సురవందినః ।
ఉర్వశీమప్సరఃశ్రేష్ఠాం పురస్కృత్య దివం యయుః ॥ 11.4.15 ॥
ఇంద్రాయానమ్య సదసి శృణ్వతాం త్రిదివౌకసాం ।
ఊచుర్నారాయణబలం శక్రస్తత్రాస విస్మితః ॥ 11.4.16 ॥
హంసస్వరూప్యవదదచ్యుత ఆత్మయోగం
దత్తః కుమార ఋషభో భగవాన్పితా నః ।
విష్ణుః శివాయ జగతాం కలయావతిర్ణస్
తేనాహృతా మధుభిదా శ్రుతయో హయాస్యే ॥ 11.4.17 ॥
గుప్తోఽప్యయే మనురిలౌషధయశ్చ మాత్స్యే
క్రౌడే హతో దితిజ ఉద్ధరతాంభసః క్ష్మాం ।
కౌర్మే ధృతోఽద్రిరమృతోన్మథనే స్వపృష్ఠే
గ్రాహాత్ప్రపన్నమిభరాజమముంచదార్తం ॥ 11.4.18 ॥
సంస్తున్వతో నిపతితాన్శ్రమణానృషీంశ్చ
శక్రం చ వృత్రవధతస్తమసి ప్రవిష్టం ।
దేవస్త్రియోఽసురగృహే పిహితా అనాథా
జఘ్నేఽసురేంద్రమభయాయ సతాం నృసింహే ॥ 11.4.19 ॥
దేవాసురే యుధి చ దైత్యపతీన్సురార్థే
హత్వాంతరేషు భువనాన్యదధాత్కలాభిః ।
భూత్వాథ వామన ఇమామహరద్బలేః క్ష్మాం
యాచ్ఞాచ్ఛలేన సమదాదదితేః సుతేభ్యః ॥ 11.4.20 ॥
నిఃక్షత్రియామకృత గాం చ త్రిఃసప్తకృత్వో
రామస్తు హైహయకులాప్యయభార్గవాగ్నిః ।
సోఽబ్ధిం బబంధ దశవక్త్రమహన్సలంకం
సీతాపతిర్జయతి లోకమలఘ్నకీఋతిః ॥ 11.4.21 ॥
భూమేర్భరావతరణాయ యదుష్వజన్మా
జాతః కరిష్యతి సురైరపి దుష్కరాణి ।
వాదైర్విమోహయతి యజ్ఞకృతోఽతదర్హాన్
శూద్రాన్కలౌ క్షితిభుజో న్యహనిష్యదంతే ॥ 11.4.22 ॥
ఏవంవిధాని జన్మాని కర్మాణి చ జగత్పతేః ।
భూరీణి భూరియశసో వర్ణితాని మహాభుజ ॥ 11.4.23 ॥
శ్రీరాజోవాచ ।
భగవంతం హరిం ప్రాయో న భజంత్యాత్మవిత్తమాః ।
తేషామశాంతకామానాం క నిష్ఠావిజితాత్మనాం ॥ 11.5.1 ॥
శ్రీచమస ఉవాచ ।
ముఖబాహూరుపాదేభ్యః పురుషస్యాశ్రమైః సహ ।
చత్వారో జజ్ఞిరే వర్ణా గుణైర్విప్రాదయః పృథక్ ॥ 11.5.2 ॥
య ఏషాం పురుషం సాక్షాదాత్మప్రభవమీశ్వరం ।
న భజంత్యవజానంతి స్థానాద్భ్రష్టాః పతంత్యధః ॥ 11.5.3 ॥
దూరే హరికథాః కేచిద్దూరే చాచ్యుతకీర్తనాః ।
స్త్రియః శూద్రాదయశ్చైవ తేఽనుకంప్యా భవాదృశాం ॥ 11.5.4 ॥
విప్రో రాజన్యవైశ్యౌ వా హరేః ప్రాప్తాః పదాంతికం ।
శ్రౌతేన జన్మనాథాపి ముహ్యంత్యామ్నాయవాదినః ॥ 11.5.5 ॥
కర్మణ్యకోవిదాః స్తబ్ధా మూర్ఖాః పండితమానినః ।
వదంతి చాటుకాన్మూఢా యయా మాధ్వ్యా గిరోత్సుకాః ॥ 11.5.6 ॥
రజసా ఘోరసంకల్పాః కాముకా అహిమన్యవః ।
దాంభికా మానినః పాపా విహసంత్యచ్యుతప్రియాన్ ॥ 11.5.7 ॥
వదంతి తేఽన్యోన్యముపాసితస్త్రియో గృహేషు మైథున్యపరేషు చాశిషః ।
యజంత్యసృష్టాన్నవిధానదక్షిణం వృత్త్యై పరం ఘ్నంతి పశూనతద్విదః ॥ 11.5.8 ॥
శ్రియా విభూత్యాభిజనేన విద్యయా త్యాగేన రూపేణ బలేన కర్మణా ।
జాతస్మయేనాంధధియః సహేశ్వరాన్సతోఽవమన్యంతి హరిప్రియాన్ఖలాః ॥ 11.5.9 ॥
సర్వేషు శశ్వత్తనుభృత్స్వవస్థితం
యథా ఖమాత్మానమభీష్టమీశ్వరం ।
వేదోపగీతం చ న శృణ్వతేఽబుధా
మనోరథానాం ప్రవదంతి వార్తయా ॥ 11.5.10 ॥
లోకే వ్యవాయామిషమద్యసేవా నిత్యా హి జంతోర్న హి తత్ర చోదనా ।
వ్యవస్థితిస్తేషు వివాహయజ్ఞ సురాగ్రహైరాసు నివృత్తిరిష్టా ॥ 11.5.11 ॥
ధనం చ ధర్మైకఫలం యతో వై
జ్ఞానం సవిజ్ఞానమనుప్రశాంతి ।
గృహేషు యుంజంతి కలేవరస్య
మృత్యుం న పశ్యంతి దురంతవీర్యం ॥ 11.5.12 ॥
యద్ఘ్రాణభక్షో విహితః సురాయాస్తథా పశోరాలభనం న హింసా ।
ఏవం వ్యవాయః ప్రజయా న రత్యా ఇమం విశుద్ధం న విదుః స్వధర్మం ॥ 11.5.13 ॥
యే త్వనేవంవిదోఽసంతః స్తబ్ధాః సదభిమానినః ।
పశూంద్రుహ్యంతి విశ్రబ్ధాః ప్రేత్య ఖాదంతి తే చ తాన్ ॥ 11.5.14 ॥
ద్విషంతః పరకాయేషు స్వాత్మానం హరిమీశ్వరం ।
మృతకే సానుబంధేఽస్మిన్బద్ధస్నేహాః పతంత్యధః ॥ 11.5.15 ॥
యే కైవల్యమసంప్రాప్తా యే చాతీతాశ్చ మూఢతాం ।
త్రైవర్గికా హ్యక్షణికా ఆత్మానం ఘాతయంతి తే ॥ 11.5.16 ॥
ఏత ఆత్మహనోఽశాంతా అజ్ఞానే జ్ఞానమానినః ।
సీదంత్యకృతకృత్యా వై కాలధ్వస్తమనోరథాః ॥ 11.5.17 ॥
హిత్వాత్మమాయారచితా గృహాపత్యసుహృత్స్త్రియః ।
తమో విశంత్యనిచ్ఛంతో వాసుదేవపరాఙ్ముఖాః ॥ 11.5.18 ॥
శ్రీ రాజోవాచ ।
కస్మిన్కాలే స భగవాన్కిం వర్ణః కీదృశో నృభిః ।
నామ్నా వా కేన విధినా పూజ్యతే తదిహోచ్యతాం ॥ 11.5.19 ॥
శ్రీకరభాజన ఉవాచ ।
కృతం త్రేతా ద్వాపరం చ కలిరిత్యేషు కేశవః ।
నానావర్ణాభిధాకారో నానైవ విధినేజ్యతే ॥ 11.5.20 ॥
కృతే శుక్లశ్చతుర్బాహుర్జటిలో వల్కలాంబరః ।
కృష్ణాజినోపవీతాక్షాన్బిభ్రద్దండకమండలూ ॥ 11.5.21 ॥
మనుష్యాస్తు తదా శాంతా నిర్వైరాః సుహృదః సమాః ।
యజంతి తపసా దేవం శమేన చ దమేన చ ॥ 11.5.22 ॥
హంసః సుపర్ణో వైకుంఠో ధర్మో యోగేశ్వరోఽమలః ।
ఈశ్వరః పురుషోఽవ్యక్తః పరమాత్మేతి గీయతే ॥ 11.5.23 ॥
త్రేతాయాం రక్తవర్ణోఽసౌ చతుర్బాహుస్త్రిమేఖలః ।
హిరణ్యకేశస్త్రయ్యాత్మా స్రుక్స్రువాద్యుపలక్షణః ॥ 11.5.24 ॥
తం తదా మనుజా దేవం సర్వదేవమయం హరిం ।
యజంతి విద్యయా త్రయ్యా ధర్మిష్ఠా బ్రహ్మవాదినః ॥ 11.5.25 ॥
విష్ణుర్యజ్ఞః పృశ్నిగర్భః సర్వదేవ ఉరుక్రమః ।
వృషాకపిర్జయంతశ్చ ఉరుగాయ ఇతీర్యతే ॥ 11.5.26 ॥
ద్వాపరే భగవాఞ్శ్యామః పీతవాసా నిజాయుధః ।
శ్రీవత్సాదిభిరంకైశ్చ లక్షణైరుపలక్షితః ॥ 11.5.27 ॥
తం తదా పురుషం మర్త్యా మహారాజోపలక్షణం ।
యజంతి వేదతంత్రాభ్యాం పరం జిజ్ఞాసవో నృప ॥ 11.5.28 ॥
నమస్తే వాసుదేవాయ నమః సంకర్షణాయ చ ।
ప్రద్యుమ్నాయానిరుద్ధాయ తుభ్యం భగవతే నమః ॥ 11.5.29 ॥
నారాయణాయ ఋషయే పురుషాయ మహాత్మనే ।
విశ్వేశ్వరాయ విశ్వాయ సర్వభూతాత్మనే నమః ॥ 11.5.30 ॥
ఇతి ద్వాపర ఉర్వీశ స్తువంతి జగదీశ్వరం ।
నానాతంత్రవిధానేన కలావపి తథా శృణు ॥ 11.5.31 ॥
కృష్ణవర్ణం త్విషాకృష్ణం సాంగోపాంగాస్త్రపార్షదం ।
యజ్ఞైః సంకీర్తనప్రాయైర్యజంతి హి సుమేధసః ॥ 11.5.32 ॥
ధ్యేయం సదా పరిభవఘ్నమభీష్టదోహం
తీర్థాస్పదం శివవిరించినుతం శరణ్యం ।
భృత్యార్తిహం ప్రణతపాల భవాబ్ధిపోతం
వందే మహాపురుష తే చరణారవిందం ॥ 11.5.33 ॥
త్యక్త్వా సుదుస్త్యజసురేప్సితరాజ్యలక్ష్మీం
ధర్మిష్ఠ ఆర్యవచసా యదగాదరణ్యం ।
మాయామృగం దయితయేప్సితమన్వధావద్
వందే మహాపురుష తే చరణారవిందం ॥ 11.5.34 ॥
ఏవం యుగానురూపాభ్యాం భగవాన్యుగవర్తిభిః ।
మనుజైరిజ్యతే రాజన్శ్రేయసామీశ్వరో హరిః ॥ 11.5.35 ॥
కలిం సభాజయంత్యార్యా గుణ జ్ఞాః సారభాగినః ।
యత్ర సంకీర్తనేనైవ సర్వస్వార్థోఽభిలభ్యతే ॥ 11.5.36 ॥
న హ్యతః పరమో లాభో దేహినాం భ్రామ్యతామిహ ।
యతో విందేత పరమాం శాంతిం నశ్యతి సంసృతిః ॥ 11.5.37 ॥
కృతాదిషు ప్రజా రాజన్కలావిచ్ఛంతి సంభవం ।
కలౌ ఖలు భవిష్యంతి నారాయణపరాయణాః ॥ 11.5.38 ॥
క్వచిత్క్వచిన్మహారాజ ద్రవిడేషు చ భూరిశః ।
తామ్రపర్ణీ నదీ యత్ర కృతమాలా పయస్వినీ ॥ 11.5.39 ॥
కావేరీ చ మహాపుణ్యా ప్రతీచీ చ మహానదీ ।
యే పిబంతి జలం తాసాం మనుజా మనుజేశ్వర ॥ 11.5.40 ॥
ప్రాయో భక్తా భగవతి వాసుదేవేఽమలాశయాః ॥ 11.5.405 ॥
దేవర్షిభూతాప్తనృణాం పితౄణాం న కింకరో నాయమృణీ చ రాజన్ ।
సర్వాత్మనా యః శరణం శరణ్యం గతో ముకుందం పరిహృత్య కర్తం ॥ 11.5.41 ॥
స్వపాదమూలంభజతః ప్రియస్య త్యక్తాన్యభావస్య హరిః పరేశః ।
వికర్మ యచ్చోత్పతితం కథంచిద్ధునోతి సర్వం హృది సన్నివిష్టః ॥ 11.5.42 ॥
శ్రీనారద ఉవాచ ।
ధర్మాన్భాగవతానిత్థం శ్రుత్వాథ మిథిలేశ్వరః ।
జాయంతేయాన్మునీన్ప్రీతః సోపాధ్యాయో హ్యపూజయత్ ॥ 11.5.43 ॥
తతోఽన్తర్దధిరే సిద్ధాః సర్వలోకస్య పశ్యతః ।
రాజా ధర్మానుపాతిష్ఠన్నవాప పరమాం గతిం ॥ 11.5.44 ॥
త్వమప్యేతాన్మహాభాగ ధర్మాన్భాగవతాన్శ్రుతాన్ ।
ఆస్థితః శ్రద్ధయా యుక్తో నిఃసంగో యాస్యసే పరం ॥ 11.5.45 ॥
యువయోః ఖలు దంపత్యోర్యశసా పూరితం జగత్ ।
పుత్రతామగమద్యద్వాం భగవానీశ్వరో హరిః ॥ 11.5.46 ॥
దర్శనాలింగనాలాపైః శయనాసనభోజనైః ।
ఆత్మా వాం పావితః కృష్ణే పుత్రస్నేహం ప్రకుర్వతోః ॥ 11.5.47 ॥
వైరేణ యం నృపతయః శిశుపాలపౌండ్ర
శాల్వాదయో గతివిలాసవిలోకనాద్యైః ।
ధ్యాయంత ఆకృతధియః శయనాసనాదౌ
తత్సామ్యమాపురనురక్తధియాం పునః కిం ॥ 11.5.48 ॥
మాపత్యబుద్ధిమకృథాః కృష్ణే సర్వాత్మనీశ్వరే ।
మాయామనుష్యభావేన గూఢైశ్వర్యే పరేఽవ్యయే ॥ 11.5.49 ॥
భూభారాసురరాజన్య హంతవే గుప్తయే సతాం ।
అవతీర్ణస్య నిర్వృత్యై యశో లోకే వితన్యతే ॥ 11.5.50 ॥
శ్రీశుక ఉవాచ ।
ఏతచ్ఛ్రుత్వా మహాభాగో వసుదేవోఽతివిస్మితః ।
దేవకీ చ మహాభాగా జహతుర్మోహమాత్మనః ॥ 11.5.51 ॥
ఇతిహాసమిమం పుణ్యం ధారయేద్యః సమాహితః ।
స విధూయేహ శమలం బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే ॥ 11.5.52 ॥
Also Read:
Jyanteya Gita from Srimad Bhagawata in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
