Suta Geetaa in Malayalam:
॥ സൂതഗീതാ ॥
ശ്രീമത്സൂതസംഹിതായാം । ചതുർഥസ്യ യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഗേ
സൂതഗീതാപ്രാരംഭഃ ।
പ്രഥമോഽധ്യായഃ । 1 । സൂതഗീതിഃ । 1-28
ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ । 2 । ആത്മനാ സൃഷ്ടികഥനം । 1-80
തൃതീയോഽധ്യായഃ । 3 । സാമാന്യസൃഷ്ടികഥനം । 1-65
ചതുർഥോഽധ്യായഃ । 4 । വിശേഷസൃഷ്ടികഥനം । 1-49
പഞ്ചമോഽധ്യായഃ । 5 । ആത്മസ്വരൂപകഥനം । 1-74
ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ । 6 । സർവശാസ്ത്രാർഥസംഗ്രഹവർണനം । 1-37
സപ്തമോഽധ്യായഃ । 7 । രഹസ്യവിചാരഃ । 1-34
അഷ്ടമോഽധ്യായഃ । 8 । സർവവേദാന്തസംഗ്രഹഃ ॥ 1-91
Total chapters 8 versess 458
അഥ പ്രഥമോഽധ്യായഃ ।
1 । സൂതഗീതിഃ ।
ഐശ്വരം പരമാനന്ദമനന്തം സത്യചിദ്ഘനം ।
ആത്മത്വേനൈവ പശ്യന്തം നിസ്തരംഗസമുദ്രവത് ॥ 1 ॥
നിർവികൽപം സുസമ്പൂർണം സുപ്രസന്നം ശുചിസ്മിതം ।
ഭാസയന്തം ജഗദ്ഭാസാ ഭാനുമന്തമിവാപരം ॥ 2 ॥
പ്രണമ്യ മുനയഃ സൂതം ദണ്ഡവത്പൃഥിവീതലേ ।
കൃതഞ്ജലിപുടാ ഭൂത്വാ തുഷ്ടുവുഃ പരയാ മുദാ ॥ 3 ॥
നമസ്തേ ഭഗവൻ ശംഭുപ്രസാദാവാപ്തവേദന ।
നമസ്തേ ഭഗവൻ ശംഭുചരണാംഭോജവല്ലഭ ॥ 4 ॥
നമസ്തേ ശംഭുഭക്താനാമഗ്രഗണ്യ സമാഹിത ।
നമസ്തേ ശംഭുഭക്താനാമതീവ ഹിതബോധക ॥ 5 ॥
നമസ്തേ വേദവേദാന്തപദ്മഖണ്ഡദിവാകര ।
വ്യാസവിജ്ഞാനദീപസ്യ വർതിഭൂതായ തേ നമഃ ॥ 6 ॥
പുരാണമുക്താമാലായാഃ സൂത്രഭൂതായ തേ നമഃ ।
അസ്മാകം ഭവവൃക്ഷസ്യ കുഠാരായ നമോഽസ്തു തേ ॥ 7 ॥
കൃപാസാഗര സർവേഷാം ഹിതപ്രദ നമോഽസ്തു തേ ।
നമോഽവിജ്ഞാതദോഷായ നമോ ജ്ഞാനഗുണായ തേ ॥ 8 ॥
മാതൃഭൂതായ മർത്യാനാം വ്യാസശിഷ്യായ തേ നമഃ ।
ധർമിഷ്ഠായ നമസ്തുഭ്യം ബ്രഹ്മനിഷ്ഠായ തേ നമഃ ॥ 9 ॥
സമായ സർവജന്തൂനാം സാരഭൂതായ തേ നമഃ ।
സാക്ഷാത്സത്യപരാണാം തു സത്യഭൂതായ തേ നമഃ ॥ 10 ॥
നമോ നമോ നമസ്തുഭ്യം പുനർഭൂയോ നമോ നമഃ ।
അസ്മാകം ഗുരവേ സാക്ഷാന്നമഃ സ്വാത്മപ്രദായിനേ ॥ 11 ॥
ഏവം ഗോത്രർഷയഃ സ്തുത്വാ സൂതം സർവഹിതപ്രദം ।
പ്രശ്നം പ്രചക്രിരേ സർവേ സർവലോകഹിതൈഷിണഃ ॥ 12 ॥
സോഽപി സൂതഃ സ്വതഃ സിദ്ധഃ സ്വരൂപാനുഭവാത്പരാത് ।
ഉത്ഥായ സ്വഗുരും വ്യാസം ദധ്യൗ സർവഹിതേ രതം ॥ 13 ॥
അസ്മിന്നവസരേ വ്യാസഃ സാക്ഷാത്സത്യവതീസുതഃ ।
ഭസ്മോദ്ധൂലിതസർവാംഗസ്ത്രിപുണ്ഡ്രാങ്കിതമസ്തകഃ ॥ 14 ॥
കൃഷ്ണാജിനീ സോത്തരീയ ആഷാഢേന വിരാജിതഃ ।
രുദ്രാക്ഷമാലാഭരണസ്തത്രൈവാവിരഭൂത്സ്വയം ॥ 15 ॥
തം ദൃഷ്ട്വാ ദേശികേന്ദ്രാണാം ദേശികം കരുണാകരം ।
സൂതഃ സത്യവതീസൂനും സ്വശിഷ്യൈഃ സഹ സത്തമൈഃ ॥ 16 ॥
പ്രണമ്യ ദണ്ഡവദ്ഭൂമൗ പ്രസന്നേന്ദ്രിയമാനസഃ ।
യഥാർഹം പൂജയാമാസ ദത്ത്വാ ചാഽഽസനമുത്തമം ॥ 17 ॥
ഭദ്രമസ്തു സുസമ്പൂർണം സൂത ശിഷ്യ മമാഽഽസ്തിക ।
തവൈഷാമപി കിം കാര്യം മയാ തദ്ബ്രൂഹി മേഽനഘ ॥ 19 ॥
ഏവം വ്യാസവചഃ ശ്രുത്വാ സൂതഃ പൗരാണികോത്തമഃ ।
ഉവാച മധുരം വാക്യം ലോകാനാം ഹിതമുത്തമം ॥ 20 ॥
സൂത ഉവാച –
ഇമേ ഹി മുനയഃ ശുദ്ധാഃ സത്യധർമപരായണാഃ ।
മദ്ഗീതാശ്രവണേ ചൈഷാമസ്തി ശ്രദ്ധാ മഹത്തരാ ॥ 21 ॥
ഭവത്പ്രസാദേ സത്യേവ ശക്യതേ സാ വിഭാഷിതും ।
യദി പ്രസന്നോ ഭഗവൻ വദേത്യാജ്ഞാപയാദ്യ മാം ॥ 22 ॥
ഇതി സൂതവചഃ ശ്രുത്വാ ഭഗവാൻ കരുണാനിധിഃ ।
ത്വദീയാമദ്യ താം ഗീതാം വദൈഷാമർഥിനാം ശുഭാം ॥ 23 ॥
ഇത്യുക്ത്വാ ശിഷ്യമാലിംഗ്യ ഹൃദയം തസ്യ സംസ്പൃശൻ ।
സാംബം സർവേശ്വരം ധ്യാത്വാ നിരീക്ഷ്യൈനം കൃപാബലാത് ॥ 24 ॥
സ്ഥാപയിത്വാ മഹാദേവം ഹൃദയേ തസ്യ സുസ്ഥിരം ।
തസ്യ മൂർധാനമാഘ്രായ ഭഗവാനഗമദ്ഗുരുഃ ॥ 25 ॥
സോഽപി സൂതഃ പുനഃ സാംബം ധ്യാത്വാ ദേവം ത്ര്യംബകം ।
പ്രണമ്യ ദണ്ഡവദ്ഭൂമൗ സ്മൃത്വാ വ്യാസം ച സദ്ഗുരും ॥ 26 ॥
കൃതാഞ്ജലിപുടോ ഭൂത്വാ മന്ത്രമാദ്യം ഷഡക്ഷരം ।
ജപിത്വാ ശ്രദ്ധയാ സാർധം നിരീക്ഷ്യ മുനിപുംഗവൻ ॥ 27 ॥
കൃതപ്രണാമോ മുനിഭിഃ സ്വഗീതാമതിനിർമലാം ।
വക്തുമാരഭതേ സൂത സർവലോകഹിതേ രതഃ ॥ 28 ॥
॥ ഇതി ശ്രീസൂതസംഹിതായാം യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഗേ
സൂതഗീതായാം സൂതഗീതിർനാമ പ്രഥമോഽധ്യായഃ ॥ 1 ॥
അഥ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥
2 । ആത്മനാ സൃഷ്ടികഥനം ।
സൂത ഉവാച –
ശ്രുണുത ബ്രഹ്മവിച്ഛ്രേഷ്ഠാ ഭാഗ്യവന്തഃ സമാഹിതാഃ ।
വക്ഷ്യാമി പരമം ഗുഹ്യം വിജ്ഞാനം വേദസംമതം ॥ 1 ॥
അസ്തി കശ്ചിത്സ്വത സിദ്ധഃ സത്യജ്ഞാനസുഖാദ്വയഃ ।
വിശ്വസ്യ ജഗതഃ കർതാ പശുപാശവിലക്ഷണഃ ॥ 2 ॥
ആകാശാദീനി ഭൂതാനി പഞ്ച തേഷാം പ്രകീർതിതാഃ ।
ഗുണാഃ ശബ്ദാദയഃ പഞ്ച പഞ്ച കർമേന്ദ്രിയാണി ച ॥ 3 ॥
ജ്ഞാനേന്ദ്രിയാണി പഞ്ചൈവ പ്രാണാദ്യാ ദശ വായവഃ ।
മനോ ബുദ്ധിരഹങ്കാരശ്ചിത്തം ചേതി ചതുഷ്ടയം ॥ 4 ॥
തേഷാം കാരണഭൂതൈകാഽവിദ്യാ ഷട്ത്രിംശകഃ പശുഃ ।
വിശ്വസ്യ ജഗതഃ കർതാ പശോരന്യഃ പരഃ ശിവഃ ॥ 5 ॥
ആത്മാനഃ പശവഃ സർവേ പ്രോക്താ അജ്ഞാനിനഃ സദാ ।
അജ്ഞാനമാത്മനാമേഷാമനാദ്യേവ സ്വഭാവതഃ ॥ 6 ॥
സംസാരബീജമജ്ഞാനം സംസാര്യജ്ഞഃ പുമാന്യതഃ ।
ജ്ഞാനാത്തസ്യ നിവൃത്തിഃ സ്യാത്പ്രകാശാത്തമസോ യഥാ ॥ 7 ॥
അജ്ഞാനാകാരഭേദേനാവിദ്യാഖ്യേനൈവ കേവലം ।
പശൂനാമാത്മനാം ഭേദഃ കൽപിതോ ന സ്വഭാവതഃ ॥ 8 ॥
അജ്ഞാനാകാരഭേദേന മായാഖ്യേനൈവ കേവലം ।
വിഭാഗഃ കൽപിതോ വിപ്രാഃ പരമാതത്വലക്ഷണഃ ॥ 9 ॥
ഘടാകാശമഹാകാശവിഭാഗഃ കൽപിതോ യഥാ ।
തഥൈവ കൽപിതോ ഭേദോ ജീവാത്മപരമാത്മനോഃ ॥ 10 ॥
യഥാ ജീവബഹുത്വം തു കൽപിതം മുനിപുംഗവാഃ ।
തഥാ പരബഹുത്വം ച കൽപിതം ന സ്വഭാവതഃ ॥ 10 ॥
യഥോച്ചാവചഭാവസ്തു ജീവഭേദേ തു കൽപിതഃ ।
തഥോച്ചാവചഭാവശ്ച പരഭേദേ ച കൽപിതഃ ॥ 12 ॥
ദേഹേന്ദ്രിയാദിസംഘാതവാസനാഭേദഭേദിതാ ।
അവിദ്യാ ജീവഭേദസ്യ ഹേതുർനാന്യഃ പ്രകീർതിതഃ ॥ 13 ॥
ഗുണാനാം വാസനാഭേദഭേദിതാ യാ ദ്വിജർഷഭാഃ ।
മായാ സാ പരഭേദസ്യ ഹേതുർനാന്യഃ പ്രകീർതിതഃ ॥ 14 ॥
യസ്യ മായാഗതം സത്ത്വം ശരീരം സ്യാത്തമോഗുണഃ ।
സംഹാരായ ത്രിമൂർതീനാം സ രുദ്രഃ സ്യാന്ന ചാപരഃ ॥ 15 ॥
തഥാ യസ്യ തമഃ സാക്ഷാച്ഛരീരം സാത്ത്വികോ ഗുണഃ ।
പാലനായ ത്രിമൂർതീനാം സ വിഷ്ണുഃ സ്യാന്ന ചാപരഃ ॥ 16 ॥
രജോ യസ്യ ശരീരം സ്യാത്തദേവോത്പാദനായ ച ।
ത്രിമൂർതീനാം സ വൈ ബ്രഹ്മാ ഭവേദ്വിപ്രാ ന ചാപരഃ ॥ 17 ॥
രുദ്രസ്യ വിഗ്രഹം ശുക്ലം കൃഷ്ണം വിഷ്ണോശ്ച വിഗ്രഹം ।
ബ്രഹ്മണോ വിഗ്രഹം രക്തം ചിന്തയേദ്ഭുക്തിമുക്തയേ ॥ 18 ॥
ശൗക്ല്യം സത്ത്വഗുണാജ്ജാതം രാഗോ ജാതോ രജോഗുണാത് ।
കാർഷ്ണ്യം തമോഗുണാജ്ജാതമിതി വിദ്യാത്സമാസതഃ ॥ 19 ॥
പരതത്ത്വൈകതാബുദ്ധ്യാ ബ്രഹ്മാണം വിഷ്ണുമീശ്വരം ।
പരതത്ത്വതയാ വേദാ വദന്തി സ്മൃതയോഽപി ച ॥ 20 ॥
പുരാണാനി സമസ്താനി ഭാരതപ്രമുഖാന്യപി ।
പരതത്ത്വൈകതാബുദ്ധ്യാ താത്പര്യം പ്രവദന്തി ച ॥ 21 ॥
ബ്രഹ്മവിഷ്ണ്വാദിരൂപേണ കേവലം മുനിപുംഗവാഃ ।
ബ്രഹ്മവിഷ്ണ്വാദയസ്ത്വേവ ന പരം തത്ത്വമാസ്തികാഃ ॥ 22 ॥
തഥാഽപി രുദ്രഃ സർവേഷാമുത്കൃഷ്ടഃ പരികീർതിതഃ ।
സ്വശരീരതയാ യസ്മാന്മനുതേ സത്ത്വമുത്തമം ॥ 23 ॥
രജസസ്തമസഃ സത്ത്വമുത്കൃഷ്ടം ഹി ദ്വിജോത്തമാഃ ।
സത്ത്വാത്സുഖം ച ജ്ഞാനം ച യത്കിഞ്ചിദപരം പരം ॥ 24 ॥
പരതത്ത്വപ്രകാശസ്തു രുദ്ര്സ്യൈവ മഹത്തരഃ ।
ബ്രഹ്മവിഷ്ണ്വാദിദേവാനാം ന തഥാ മുനിപുംഗവാഃ ॥ 25 ॥
പരതത്ത്വതയാ രുദ്രഃ സ്വാത്മാനം മനുതേ ഭൃശം ।
പരതത്ത്വപ്രകാശേന ന തഥാ ദേവതാന്തരം ॥ 26 ॥
ഹരിബ്രഹ്മാദിരൂപേണ സ്വാത്മാനം മനുതേ ഭൃശം ।
ഹരിബ്രഹ്മാദയോ ദേവാ ന തഥാ രുദ്രമാസ്തികാഃ ॥ 27 ॥
രുദ്രഃ കഥഞ്ചിത്കാര്യാർഥം മനുതേ രുദ്രരൂപതഃ ।
ന തഥാ ദേവതാഃ സർവാ ബ്രഹ്മസ്ഫൂർത്യൽപതാബലാത് ॥ 28 ॥
ബ്രഹ്മവിഷ്ണ്വാദയോ ദേവാഃ സ്വാത്മാനം മന്വതേഽഞ്ജസാ ।
ന കശ്ചിത്തത്ത്വരൂപേണ ന തഥാ രുദ്ര ആസ്തികാഃ ॥ 29 ॥
ബ്രഹ്മവിഷ്ണ്വാദയോ ദേവാഃ സ്വാത്മാനം മന്വതേഽഞ്ജസാ ।
കഥഞ്ചിത്തത്ത്വരൂപേണ ന തഥാ രുദ്ര ആസ്തികാഃ ॥ 30 ॥
തത്ത്വബുദ്ധിഃ സ്വതഃസിദ്ധാ രുദ്രസ്യാസ്യ തപോധനാഃ ।
ഹരിബ്രഹ്മാദിബുദ്ധിസ്തു തേഷാം സ്വാഭാവികീ മതാ ॥ 31 ॥
ഹരിബ്രഹ്മാദിദേവാന്യേ പൂജയന്തി യഥാബലം ।
അചിരാന്ന പരപ്രാപ്തിസ്തേഷാമസ്തി ക്രമേണ ഹി ॥ 32 ॥
രുദ്രം യേ വേദവിച്ഛ്രേഷ്ഠാഃ പൂജയന്തി യഥാബലം ।
തേഷാമസ്തി പരപ്രാപ്തിരചിരാന്ന ക്രമേണ തു ॥ 33 ॥
രുദ്രാകാരതയാ രുദ്രോ വരിഷ്ഠോ ദേവതാന്തരാത് ।
ഇതി നിശ്ചയബുദ്ധിസ്തു നരാണാം മുക്തിദായിനീ ॥ 34 ॥
ഗുണാഭിമാനിനോ രുദ്രാദ്ധരിബ്രഹ്മാദിദേവതാഃ ।
വരിഷ്ഠാ ഇതി ബുദ്ധിസ്തു സത്യം സംസാരകാരണം ॥ 35 ॥
പരതത്ത്വാദപി ശ്രേഷ്ഠോ രുദ്രോ വിഷ്ണുഃ പിതാമഹഃ ।
ഇതി നിശ്ചയബുദ്ധിസ്തു സത്യം സംസാരകാരണം ॥ 36 ॥
രുദ്രോ വിഷ്ണുഃ പ്രജാനാഥഃ സ്വരാട്സമ്രാട്പുരന്ദരഃ ।
പരതത്ത്വമിതി ജ്ഞാനം നരാണാം മുക്തികാരണം ॥ 37 ॥
അമാത്യേ രാജബുദ്ധിസ്തു ന ദോഷായ ഫലായ ഹി ।
തസ്മാദ്ബ്രഹ്മമതിർമുഖ്യാ സർവത്ര ന ഹി സംശയഃ ॥ 38 ॥
തഥാഽപി രുദ്രേ വിപ്രേന്ദ്രാഃ പരതത്ത്വമതിർഭൃശം ।
വരിഷ്ഠാ ന തഥാഽന്യേഷു പരസ്ഫൂർത്യൽപതാബലാത് ॥ 39 ॥
അസ്തി രുദ്രസ്യ വിപ്രേന്ദ്രാ അന്തഃ സത്ത്വം ബഹിസ്തമഃ ।
വിഷ്ണോരന്തസ്തമഃ സത്ത്വം ബഹിരസ്തി രജോഗുണഃ ॥ 40 ॥
അന്തർബഹിശ്ച വിപ്രേന്ദ്രാ അസ്തി തസ്യ പ്രജാപതേഃ ।
അതോഽപേക്ഷ്യ ഗുണം സത്ത്വം മനുഷ്യാ വിവദന്തി ച ॥ 41 ॥
ഹരിഃ ശ്രേഷ്ഠോ ഹരഃ ശ്രേഷ്ഠ ഇത്യഹോ മോഹവൈഭവം ।
സത്ത്വാഭാവാത്പ്രജാനാഥം വരിഷ്ഠം നൈവ മന്വതേ ॥ 42 ॥
അനേകജന്മസിദ്ധാനാം ശ്രൗതസ്മാർതാനുവർതിനാം ।
ഹരഃ ശ്രേഷ്ഠോ ഹരേഃ സാക്ഷാദിതി ബുദ്ധിഃ പ്രജായതേ ॥ 43 ॥
മഹാപാപവതാം നൄണാം ഹരിഃ ശ്രേഷ്ഠോ ഹരാദിതി ।
ബുദ്ധിർവിജായതേ തേഷാം സദാ സംസാര ഏവ ഹി ॥ 44 ॥
നിർവികൽപേ പരേ തത്ത്വേ ശ്രദ്ധാ യേഷാം വിജായതേ ।
അയത്നസിദ്ധാ പരമാ മുക്തിസ്തേഷാം ന സംശയഃ ॥ 45 ॥
നിർവികൽപം പരം തത്ത്വം നാമ സാക്ഷാച്ഛിവഃ പരഃ ।
സോഽയം സാംബസ്ത്രിനേത്രശ്ച ചന്ദ്രാർധകൃതശേഖരഃ ॥ 46 ॥
സ്വാത്മതത്ത്വസുഖസ്ഫൂർതിപ്രമോദാത്താണ്ഡവപ്രിയഃ ।
രുദ്രവിഷ്ണുപ്രജാനാഥൈരുപാസ്യോ ഗുണമൂർതിഭിഃ ॥ 47 ॥
ഈദൃശീ പരമാ മൂർതിര്യസ്യാസാധാരണീ സദാ ।
തദ്ധി സാക്ഷാത്പരം തത്ത്വം നാന്യത്സത്യം മയോദിതം ॥ 48 ॥
വിഷ്ണും ബ്രഹ്മാണമന്യം വാ സ്വമോഹാന്മന്വതേ പരം ।
ന തേഷാം മുക്തിരേഷാഽസ്തി തതസ്തേ ന പരം പദം ॥ 49 ॥
തസ്മാദേഷാ പരാ മൂർതിര്യസ്യാസാധാരണീ ഭവേത് ।
സ ശിവഃ സച്ചിദാനന്ദഃ സാക്ഷാത്തത്ത്വം ന ചാപരഃ ॥ 50 ॥
ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുശ്ച രുദ്രശ്ച വിഭക്താ അപി പണ്ഡിതാഃ ।
പരമാത്മവിഭാഗസ്ഥാ ന ജീവവ്യൂഹസംസ്ഥിതാഃ ॥ 51 ॥
അവിദ്യോപാധികോ ജീവോ ന മായോപാധികഃ ഖലു ।
മായോപാധികചൈതന്യം പരമാത്മാ ഹി നാപരം ॥ 52 ॥
മായാകാര്യഗുണച്ഛന്നാ ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശ്വരാഃ ।
മായോപാധിപരവ്യൂഹാ ന ജീവവ്യൂഹസംസ്ഥിതാഃ ॥ 53 ॥
പരമാത്മവിഭാഗത്വം ബ്രഹ്മാദീനാം ദ്വിജർഷഭാഃ ।
സമാനമപി രുദ്രസ്തു വരിഷ്ഠോ നാത്ര സംശയഃ ॥ 54 ॥
ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുശ്ച രുദ്രസ്യ സ്വാസാധാരണരൂപതഃ ।
സ്വവിഭൂത്യാത്മനാ ചാപി കുർവാതേ ഏവ സേവനം ॥ 55 ॥
രുദ്ര സ്വേനൈവ രൂപേണ വിഷ്ണോശ്ച ബ്രഹ്മണസ്തഥാ ।
സേവനം നൈവ കുരുതേ വിഭൂതേർവാ ദ്വയോരപി ॥ 56 ॥
കേവലം കൃപയാ രുദ്രോ ലോകാനാം ഹിതകാമ്യയാ ।
സ്വവിഭൂത്യാത്മനാ വിഷ്ണോർബ്രഹ്മണശ്ചാപരസ്യ ച ॥ 57 ॥
കരോതി സേവാം ഹേ വിപ്രാഃ കദാചിത്സത്യമീരിതം ।
ന തഥാ ബ്രഹ്മണാ വിഷ്ണുർന ബ്രഹ്മാ ന പുരന്ദരഃ ॥ 58 ॥
ഏതാവന്മാത്രമാലംബ്യ രുദ്രം വിഷ്ണും പ്രജാപതിം ।
മന്വതേ ഹി സമം മർത്യാ മായയാ പരിമോഹിതാഃ ॥ 59 ॥
കേചിദേഷാം മഹായാസാത്സാമ്യം വാഞ്ഛന്തി മോഹിതാഃ ।
ഹരേരജസ്യ ചോത്കർഷം ഹരാദ്വാഞ്ഛന്തി കേചന ॥ 60 ॥
രുദ്രേണ സാമ്യമന്യേഷാം വാഞ്ഛന്തി ച വിമോഹിതാഃ ।
തേ മഹാപാതകൈര്യുക്താ യാസ്യന്തി നരകാർണവം ॥ 61 ॥
രുദ്രാദുത്കർഷമന്യേഷാം യേ വാഞ്ഛന്തി മോഹിതാഃ ।
പച്യന്തേ നരകേ തീവ്രേ സദാ തേ ന ഹി സംശയഃ ॥ 62 ॥
കേചിദദ്വൈതമാശ്രിത്യ ബൈഡാലവ്രതികാ നരാഃ ।
സാമ്യം രുദ്രേണ സർവേഷാം പ്രവദന്തി വിമോഹിതാഃ ॥ 63 ॥
ദേഹാകാരേണ ചൈകത്വേ സത്യപി ദ്വിജപുംഗവാഃ ।
ശിരസാ പാദയോഃ സാമ്യം സർവഥാ നാസ്തി ഹി ദ്വിജാഃ ॥ 64 ॥
യഥാഽഽസ്യാപാനയോഃ സാമ്യം ഛിദ്രതോഽപി ന വിദ്യതേ ।
തഥൈകത്വേഽപി സർവേഷാം രുദ്രസാമ്യം ന വിദ്യതേ ॥ 65 ॥
വിഷ്ണുപ്രജാപതീന്ദ്രാണാമുത്കർഷം ശങ്കരാദപി ।
പ്രവദന്തീവ വാക്യാനി ശ്രൗതാനി പ്രതിഭാന്തി ച ॥ 66 ॥
പൗരാണികാനി വാക്യാനി സ്മാർതാനി പ്രതിഭാന്തി ച ।
താനി തത്ത്വാത്മനാ തേഷാമുത്കർഷം പ്രവദന്തി ഹി ॥ 67 ॥
വിഷ്ണുപ്രജാപതീന്ദ്രേഭ്യോ രുദ്രസ്യോത്കർഷമാസ്തികാഃ ।
വദന്തി യാനി വാക്യാനി താനി സർവാണി ഹേ ദ്വിജാഃ ॥ 68 ॥
പ്രവദന്തി സ്വരൂപേണ തഥാ തത്ത്വാത്മനാഽപി ച ।
നൈവം വിഷ്ണ്വാദിദേവാനാമിതി തത്ത്വവ്യവസ്ഥിതിഃ ॥ 69 ॥
ബഹുനോക്തേന കിം ജീവാസ്ത്രിമൂർതീനാം വിഭൂതയഃ ।
വരിഷ്ഠാ ഹി വിഭൂതിഭ്യസ്തേ വരിഷ്ഠാ ന സംശയഃ ॥ 70 ॥
തേഷു രുദ്രോ വരിഷ്ഠശ്ച തതോ മായീ പരഃ ശിവഃ ।
മായാവിശിഷ്ടാത്സർവജ്ഞഃ സാംബഃ സത്യാദിലക്ഷണഃ ॥ 71 ॥
വരിഷ്ഠോ മുനയഃ സാക്ഷാച്ഛിവോ നാത്ര വിചാരണാ ।
ശിവാദ്വരിഷ്ഠോ നൈവാസ്തി മയാ സത്യമുദീരിതം ॥ 72 ॥
ശിവസ്വരൂപമാലോഡ്യ പ്രവദാമി സമാസതഃ ।
ശിവാദന്യതയാ ഭാതം ശിവ ഏവ ന സംശയഃ ॥ 73 ॥
ശിവാദന്യതയാ ഭാതം ശിവം യോ വേദ വേദതഃ ।
സ വേദ പരമം തത്ത്വം നാസ്തി സംശയകാരണം ॥ 74 ॥
യഃ ശിവഃ സകലം സാക്ഷാദ്വേദ വേദാന്തവാക്യതഃ ।
സ മുക്തോ നാത്ര സന്ദേഹഃ സത്യമേവ മയോദിതം ॥ 75 ॥
ഭാസമാനമിദം സർവം ഭാനമേവേതി വേദ യഃ ।
സ ഭാനരൂപം ദേവേശം യാതി നാത്ര വിചാരണാ ॥ 76 ॥
പ്രതീതമഖിലം ശംഭും തർകതശ്ച പ്രമാണതഃ ।
സ്വാനുഭൂത്യാ ച യോ വേദ സ ഏവ പരമാർഥവിത് ॥ 77 ॥
ജഗദ്രൂപതയാ പശ്യന്നപി നൈവ പ്രപശ്യതി ।
പ്രതീതമഖിലം ബ്രഹ്മ സമ്പശ്യന്ന ഹി സംശയഃ ॥ 78 ॥
പ്രതീതമപ്രതീതം ച സദസച്ച പരഃ ശിവഃ ।
ഇതി വേദാന്തവാക്യാനാം നിഷ്ഠാകാഷ്ഠാ സുദുർലഭാ ॥ 79 ॥
ഇതി സകലം കൃപയാ മയോദിതം വഃ
ശ്രുതിവചസ കഥിതം യഥാ തഥൈവ ।
യദി ഹൃദയേ നിഹിതം സമസ്തമേത-
ത്പരമഗതിർഭവതാമിഹൈവ സിദ്ധാ ॥ 80 ॥
॥ ഇതി ശ്രീസൂതസംഹിതായാം യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഗേ
സൂതഗീതായാം ആത്മനാ സൃഷ്ടികഥനം നാമ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥ 2 ॥
അഥ തൃതീയോഽധ്യായഃ ।
3 । സാമാന്യസൃഷ്ടികഥനം ।
സൂത ഉവാച –
ശിവാത്സത്യപരാനന്ദപ്രകാശൈകസ്വലക്ഷണാത് ।
ആവിർഭൂതമിദം സർവം ചേതനാചേതനാത്മകം ॥ 1 ॥
അദ്വിതീയോഽവികാരീ ച നിർമലഃ സ ശിവഃ പരഃ ।
തഥാഽപി സൃജതി പ്രാജ്ഞാഃ സർവമേതച്ചരാചരം ॥ 2 ॥
മണിമന്രൗഷധാദീനാം സ്വഭാവോഽപി ന ശക്യതേ ।
കിമു വക്തവ്യമാശ്ചര്യം വിഭോരസ്യ പരാത്മനഃ ॥ 3 ॥
ശ്രുതിഃ സനാതനീ സാധ്വീ സർവമാനോത്തമോത്തമാ ।
പ്രാഹ ചാദ്വൈതനൈർമല്യം നിർവികാരത്വമാത്മനഃ ॥ 4 ॥
സർഗസ്ഥിത്യന്തമപ്യാഹ ചേതനാചേതനസ്യ ച ।
അതീന്ദ്രിയാർഥവിജ്ഞാനേ മാനം നഃ ശ്രുതിരേവ ഹി ॥ 5 ॥
ശ്രുത്യൈകഗമ്യേ സൂക്ഷ്മാർഥേ സ തർകഃ കിം കരിഷ്യതി ।
മാനാനുഗ്രാഹകസ്തർകോ ന സ്വതന്ത്രഃ കദാചന ॥ 6 ॥
ശ്രുതിഃ സനാതനീ ശംഭോരഭിവ്യക്താ ന സംശയഃ ।
ശങ്കരേണ പ്രണീതേതി പ്രവദന്ത്യപരേ ജനാഃ ॥ 7 ॥
യദാ സാഽനാദിഭൂതൈവ തദാ മാനമതീവ സാ ।
സ്വതശ്ച പരതോ ദോഷോ നാസ്തി യസ്മാദ്ദ്വിജർഷഭാഃ ॥ 8 ॥
സ്വതോ ദോഷോ ന വേദസ്യ വിദ്യതേ സൂക്ഷ്മദർശനേ ।
അസ്തി ചേദ്വ്യവഹാരസ്യ ലോപ ഏവ പ്രസജ്യതേ ॥ 9 ॥
പരതശ്ച ന ദോഷോഽസ്തി പരസ്യാഭാവതോ ദ്വിജാഃ ।
സ്വതോ ദുഷ്ടോഽപി ശബ്ദസ്തു മാനമേവാഽഽപ്തസംഗമാത് ॥ 10 ॥
ഇതി വാർതാഽപി വാർതൈവ മുനീന്ദ്രാഃ സൂക്ഷ്മദർശനേ ।
സ്വതോ ദുഷ്ടഃ കഥം മാനം ഭവത്യന്യസ്യ സംഗമാത് ॥ 11 ॥
യത്സംബന്ധേന യോ ഭാവോ യസ്യ പ്രാജ്ഞാഃ പ്രസിദ്ധ്യതി ।
സ തസ്യ ഭ്രാന്തിരേവ സ്യാന്ന സ്വഭാവഃ കഥഞ്ചന ॥ 12 ॥
ജപാകുസുമലൗഹിത്യം വിഭാതി സ്ഫടികേ ഭൃശം ।
തഥാഽപി തസ്യ ലൗഹിത്യം ഭ്രാന്തിരേവ ന വാസ്തവം ॥ 13 ॥
വഹ്നിപാകജലൗഹിത്യമിഷ്ടകായാം ന വാസ്തവം ।
ലൗഹിത്യം തൈജസാംശസ്തു നേഷ്ടകായാ നിരൂപണേ ॥ 14 ॥
അന്യത്രാന്യസ്യ ധർമസ്തു പ്രതീതോ വിഭ്രമോ മതഃ ।
ആപ്താപേക്ഷീ തു ശബ്ദസ്തു പ്രാമാണ്യായ ന സർവഥാ ॥ 15 ॥
അനാപ്തയോഗാച്ഛബ്ദസ്യ പ്രാമാണ്യം മുനിപുംഗവാഃ ।
സ്വതഃസിദ്ധം തിരോഭൂതം സ്വനാശായ ഹി കേവലം ॥ 16 ॥
യദാ സാ ശങ്കഏരേണോക്താ തദാഽപി ശ്രുതിരാസ്തികാഃ ।
പ്രമാണം സുതരാമാപ്തതമ ഏവ മഹേശ്വരഃ ॥ 17 ॥
സർവദോഷവിഹീനസ്യ മഹാകാരുണികസ്യ ച ।
സർവജ്ഞസ്യൈവ ശുദ്ധസ്യ കഥം ദോഷഃ പ്രകൽപ്യതേ ॥ 18 ॥
സർവദോഷവിശിഷ്ടസ്യ നിർഘൃണസ്യ ദുരാത്മനഃ ।
അൽപജ്ഞസ്യ ച ജീവസ്യ ദൃഷ്ടാഽനാപ്തിർഹി സത്തമാഃ ॥ 19 ॥
യസ്യ സ്മരണമാത്രേണ സമലോ നിർമലോ ഭവേത് ।
ബ്രൂത സത്യതപോനിഷ്ഠാഃ കഥം സ മലിനോ ഭവേത് ॥ 20 ॥
അതഃ പക്ഷദ്വയേനാപി വേദോ മാനം ന സംശയഃ ।
വേദോഽനാദിഃ ശിവസ്തസ്യ വ്യഞ്ജകഃ പരമാർഥതഃ ॥ 21 ॥
അഭിവ്യക്തിമപേക്ഷ്യൈവ പ്രണേതേത്യുച്യതേ ശിവഃ ।
തസ്മാദ്വേദോപദിഷ്ടാർഥോ യഥാർഥോ നാത്ര സംശയഃ ॥ 22 ॥
ഇഹ താവന്മയാ പ്രോക്തമദ്വിതീയഃ പരഃ ശിവഃ ।
തഥാഽപി തേന സകലം നിർമിതം തത്സ ഏവ ഹി ॥ 23 ॥
ചിത്സ്വരൂപഃ ശിവശ്ചേത്യം ജഗത്സർവം ചരാചരം ।
തഥാ സതി വിരുദ്ധം തജ്ജഗച്ഛംഭുഃ കഥം ഭവേത് ॥ 24 ॥
ഇത്യേവമാദിചോദ്യസ്യ ദ്വിജേന്ദ്രാ നാസ്തി സംഭവഃ ।
യത്ര വേദവിരോധഃ സ്യാത്തത്ര ചോദ്യസ്യ സംഭവഃ ॥ 25 ॥
ചോദനാലക്ഷണേ ധർമേ ന യഥാ ചോദ്യസംഭവഃ ।
തഥാ ന ചോദനാഗമ്യേ ശിവേ ചോദ്യസ്യ സംഭവഃ ॥ 26 ॥
ബാധ്യബാധകഭാവസ്തു വ്യാധിഭേഷജയോര്യഥാ ।
ശാസ്ത്രേണ ഗമ്യതേ തദ്വദയമർഥോഽപി നാന്യതഃ ॥ 27 ॥
ഈശ്വരസ്യ സ്വരൂപേ ച ജഗത്സർഗാദിഷു ദ്വിജാഃ ।
അതീന്ദ്രിയാർഥേഷ്വന്യേഷു മാനം നഃ ശ്രുതിരേവ ഹി ॥ 28 ॥
അഥവാ ദേവദേവസ്യ സർവദുർഘടകാരിണീ ।
ശക്തിരസ്തി തയാ സർവം ഘടതേ മായയാഽനഘാഃ ॥ 29 ॥
പ്രതീതിസിദ്ധാ സാ മായാ തത്ത്വതോഽത്ര ന സംശയഃ ।
തയാ ദുർഘടകാരിണ്യാ സർവം തസ്യോപപദ്യതേ ॥ 30 ॥
സാ തിഷ്ഠതു മഹാമായാ സർവദുർഘടകാരിണീ ।
വേദമാനേന സംസിദ്ധം സർവം തദ്ഗ്രാഹ്യമേവ ഹി ॥ 31 ॥
ചോദ്യാനർഹേ തു വേദാർഥേ ചോദ്യം കുർവൻ പതത്യധഃ ।
അതഃ സർവം പരിത്യജ്യ വേദമേകം സമാശ്രയേത് ॥ 32 ॥
രൂപാവലോകനേ ചക്ഷുര്യഥാഽസാധാരണം ഭവേത് ।
തഥാ ധർമാദിവിജ്ഞാനേ വേദോഽസാധാരണഃ പരഃ ॥ 33 ॥
രൂപാവലോകനസ്യേദം യഥാ ഘ്രാണം ന കാരണം ।
തഥാ ധർമാദിബുദ്ധേസ്തു ദ്വിജാസ്തർകോ ന കാരണം ॥ 34 ॥
തസ്മാദ്വേദോദിതേനൈവ പ്രകാരേണ മഹേശ്വരഃ ।
അദ്വിതീയഃ സ്വയം ശുദ്ധസ്തഥാഽപീദം ജഗത്തതഃ ॥ 35 ॥
ആവിർഭൂതം തിരോഭൂതം സ ഏവ സകലം ജഗത് ।
വൈഭവം തസ്യ വിജ്ഞാതും ന ശക്യം ഭാഷിതും മയാ ॥ 36 ॥
സ ഏവ സാഹസീ സാക്ഷാത്സർവരൂപതയാ സ്ഥിതഃ ।
പരിജ്ഞാതും ച വക്തും ച സമർഥോ നാപരഃ പുമാൻ ॥ 37 ॥
യഥാഽയഃ പാവകേനേദ്ധം ഭാതീവ ദഹതീവ ച ।
തഥാ വേദഃ ശിവേനേദ്ധഃ സർവം വക്തീവ ഭാസതേ ॥ 38 ॥
അയോഽവയവസങ്ക്രാന്തോ യഥാ ദഹതി പാവകഃ ।
തഥാ വേദേഷു സങ്ക്രാന്തഃ ശിവഃ സർവാർഥസാധകഃ ॥ 39 ॥
തഥാഽപി വേദരഹിതഃ സ്വയം ധർമാദിവസ്തുനി ।
ന പ്രമാണം വിനാ തേന വേദോഽപി ദ്വിജപുംഗവാഃ ॥ 40 ॥
തസ്മാദ്വേദോ മഹേശേദ്ധഃ പ്രമാണം സർവവസ്തുനി ।
അന്യഥാ ന ജഡഃ ശബ്ദോഽതീന്ദ്രിയാർഥസ്യ സാധകഃ ॥ 41 ॥
മേരുപാർശ്വേ തപസ്തപ്ത്വാ ദൃഷ്ട്വാ ശംഭും ജഗദ്ഗുരും ।
അയമർഥോ മയാ ജ്ഞാതസ്തതസ്തസ്യ പ്രസാദതഃ ॥ 42 ॥
തദാജ്ഞയൈവ വിപ്രേന്ദ്രാഃ സംഹിതേയം മയോദിതാ ।
അഹം ക്ഷുദ്രോഽപി യുഷ്മാകം മഹതാമപി ദേശികഃ ॥ 43 ॥
അഭവം സാ ശിവസ്യാഽഽജ്ഞാ ലംഘനീയാ ന കേനചിത് ।
ശിവസ്യാഽഽജ്ഞാബലാദ്വിഷ്ണുർജായതേ മ്രിയതേഽപി ച ॥ 44 ॥
ബ്രഹ്മാ സർവജഗത്കർതാ വിരാട്സമ്രാട്സ്വരാഡപി ।
ഖരോഷ്ട്രതരവഃ ക്ഷുദ്രാ ബ്രഹ്മവിഷ്ണ്വാദയോഽഭവൻ ॥ 45 ॥
തസ്മാദ് ഗുരുത്വം മേ വിപ്രാ യുജ്യതേ ന ഹി സംശയഃ ।
ശിഷ്യത്വം ചാപി യുഷ്മാകം സ്വതന്ത്രഃ ഖലു ശങ്കരഃ ॥ 46 ॥
മഹാദേവസ്യ ഭക്താശ്ച തദ്ഭക്താ അപി ദേഹിനഃ ।
സ്വതന്ത്രാ വേദവിച്ഛ്രേഷ്ഠാഃ കിം പുനഃ സ മഹേശ്വരഃ ॥ 47 ॥
സ്വാതന്ത്ര്യാദ്ധി ശിവേനൈവ വിഷം ഭുക്തം വിനാഽമൃതം ।
ബ്രഹ്മണശ്ച ശിരശ്ഛിന്നം വിഷ്ണോരപി തഥൈവ ച ॥ 48 ॥
സ്വാതന്ത്ര്യാദ്ധി കൃതം തേന മുനീന്ദ്രാ ബ്രഹ്മവാദിനഃ ।
തത്പ്രസാദാന്മയാ സർവം വിദിതം കരബിൽവവത് ॥ 49 ॥
പ്രസാദബലതഃ സാക്ഷാത്സത്യാർഥഃ കഥിതോ മയാ ।
പ്രസാദേന വിനാ വക്തും കോ വാ ശക്തോ മുനീശ്വരാഃ ॥ 50 ॥
തസ്മാത്സർവം പരിത്യജ്യ ശ്രദ്ധയാ പരയാ സഹ ।
മദുക്തം പരമാദ്വൈതം വിദ്യാദ്വേദോദിതം ബുധഃ ॥ 51 ॥
വിജ്ഞാനേന വിനാഽന്യേന നാസ്തി മുക്തിർന സംശയഃ ।
അതോ യൂയമപി പ്രാജ്ഞാ ഭവതാദ്വൈതവാദിനഃ ॥ 52 ॥
പരമാദ്വൈതവിജ്ഞാനം സിദ്ധം സ്വാനുഭവേന ച ।
ശ്രുതിസ്മൃതിപുരാണാദ്യൈസ്തർകൈർവേദാനുസാരിഭിഃ ॥ 53 ॥
പരമാദ്വൈതവിജ്ഞാനമേവ ഗ്രാഹ്യം യഥാസ്ഥിതം ।
നാന്യതർകൈശ്ച ഹന്തവ്യമിദമാമ്നായവാക്യജം ॥ 54 ॥
വിനൈവ പരമാദ്വൈതം ഭേദം കേചന മോഹിതാഃ ।
കൽപയന്തി തദാ ശംഭുഃ സദ്വിതീയോ ഭവിഷ്യതി ॥ 55 ॥
ആമ്നായാർഥം മഹാദ്വൈതം നൈവ ജാനന്തി യേ ജനാഃ ।
വേദസിദ്ധം മഹാദ്വൈതം കോ വാ വിജ്ഞാതുമർഹതി ॥ 56 ॥
ഭിന്നാഭിന്നതയാ ദേവം പരമാദ്വൈതലക്ഷണം ।
കൽപയന്തി മഹാമോഹാത്കേചിത്തച്ച ന സംഗതം ॥ 57 ॥
ഭേദാഭേദേഽപി ഭേദാംശോ മിഥ്യാ ഭവതി സത്തമാഃ ।
ഭേദാനിരൂപണാദേവ ധർമ്യാദേരനിരൂപണാത് ॥ 58 ॥
തസ്മാന്നാസ്തീശ്വരാദന്യത്കിഞ്ചിദപ്യാസ്തികോത്തമാഃ ।
ദ്വിതീയാദ്വൈ ഭയം ജന്തോർഭവതീത്യാഹ ഹി ശ്രുതിഃ ॥ 59 ॥
കോ മോഹസ്തത്ര കഃ ശോക ഏകത്വമനുപശ്യതഃ ।
ഇതി ചാഽഽഹ ഹി സാ സാധ്വീ ശ്രുതിരദ്വൈതമാസ്തികാഃ ॥ 60 ॥
ഏകത്വമേവ വാക്യാർഥോ നാപരഃ പരമാസ്തികാഃ ।
സ്തുതിനിന്ദേ വിരുധ്യേതേ ഭേദോ യദി വിവക്ഷിതഃ ॥ 61 ॥
അതീവ ശുദ്ധചിത്താനാം കേവലം കരുണാബലാത് ।
പരമാദ്വൈതമാമ്നായാത്പ്രഭാതി ശ്രദ്ധയാ സഹ ॥ 62 ॥
ശിവഭട്ടാരകസ്യൈവ പ്രസാദേ പുഷ്കലേ സതി ।
പരമാദ്വൈതമാഭാതി യഥാവന്നാന്യഹേതുനാ ॥ 63 ॥
ന ഭാതി പരമാദ്വൈതം പ്രസാദരഹിതസ്യ തു ।
ദുർലഭഃ ഖലു ദേവസ്യ പ്രസാദഃ പരമാസ്തികാഃ ॥ 64 ॥
അതശ്ച വേദോദിതവർത്മനൈവ
വിഹായ വാദാന്തരജന്മബുദ്ധിം ।
വിമുക്തികാമഃ പരമാദ്വിതീയം
സമാശ്രയേദേവ ശിവസ്വരൂപം ॥ 65 ॥
॥ ഇതി ശ്രീസൂതസംഹിതായാം യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഗേ
സൂതഗീതായാം സാമാന്യസൃഷ്ടികഥനം നാമ തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥ 3 ॥
അഥ ചതുർഥോഽധ്യായഃ ।
4 । വിശേഷസൃഷ്ടികഥനം ।
സൂത ഉവാച –
ഈശ്വരോ ജഗതഃ കർതാ മായയാ സ്വീയയാ പുരാ ।
അഭേദേന സ്ഥിതഃ പൂർവകൽപവാസനയാന്വിതഃ ॥ 1 ॥
കാലകർമാനുഗുണ്യേന സ്വാഭിന്നസ്വീയമായയാ ।
അഭിന്നോഽപി തയാ സ്വസ്യ ഭേദം കൽപയതി പ്രഭുഃ ॥ 2 ॥
കൽപിതോഽയം ദ്വിജാ ഭേദോ നാഭേദം ബാധതേ സദാ ।
കൽപിതാനാമവസ്തുത്വാദവിരോധശ്ച സിധ്യതേ ॥ 3 ॥
പുനഃ പൂർവക്ഷണോത്പന്നവാസനാബലതോഽനഘാഃ ।
ഈക്ഷിതാ പൂർവവദ്ഭൂത്വാ സ്വശക്ത്യാ പരയാ യുതഃ ॥ 4 ॥
മായായാ ഗുണഭേദേന രുദ്രം വിഷ്ണും പിതാമഹം ।
സൃഷ്ട്വാനുപ്രാവിശത്തേഷാമന്തര്യാമിതയാ ഹരഃ ॥ 5 ॥
തേഷാം രുദ്രഃ പരാഭേദാത്പരതത്ത്വവദേവ തു ।
കരോതി സർഗസ്ഥിത്യന്തം രുദ്രരൂപേണ സത്തമാഃ ॥ 6 ॥
സംഹരത്യവിശേഷേണ ജഗത്സർവം ചരാചരം ।
വിഷ്ണുരപ്യാസ്തികാഃ സാക്ഷാത്പരഭേദേന കേവലം ॥ 7 ॥
കരോതി സർഗസ്ഥിത്യന്തം വിഷ്ണുരൂപേണ ഹേ ദ്വിജാഃ ।
പാലയത്യവിശേഷേണ ജഗത്സർവം ചരാചരം ॥ 8 ॥
ബ്രഹ്മാഽപി മുനിശാർദൂലാഃ പരാഭേദേന കേവലം ।
കരോതി സർഗസ്ഥിത്യന്തം ബ്രഹ്മരൂപേണ സത്തമാഃ ।
കരോതി വിവിധം സർവം ജഗത്പൂർവം യഥാ തഥാ ॥ 9 ॥
ശബ്ദാദിഭൂതസൃഷ്ടിസ്തുപരസ്യൈവ ശിവസ്യ തു ॥ 10 ॥
സർവാന്തഃകരണാനാം തു സമഷ്ടേഃ സൃഷ്ടിരാസ്തികാഃ ।
ത്രിമൂർതീനാം ഹരസ്യൈവ പ്രാധാന്യേന ന സംശയഃ ॥ 11 ॥
പ്രാണാനാമപി സർവേഷാം സമഷ്ടേഃ സൃഷ്ടിരാസ്തികാഃ ।
അപി രുദ്രസ്യ തസ്യൈവ പ്രാധാന്യേന ന സംശയഃ ॥ 12 ॥
സർവജ്ഞാനേന്ദ്രിയാണാം തു സമഷ്ടീനാം ജനിർദ്വിജാഃ ।
ത്രിമൂർതീനാം ഹരസ്യൈവ പ്രാധാന്യേന ന സംശയഃ ॥ 13 ॥
സർവകർമേന്ദ്രിയാണാം തു സമഷ്ടീനാം ജനിർദ്വിജാഃ ।
ത്രിമൂർതീനാം ഹരസ്യൈവ പ്രാധാന്യേന ന സംശയഃ ॥ 14 ॥
തഥാഽപി പരമം തത്ത്വം ത്രിമൂർതീനാം തു കാരണം ।
ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശാനാം സൃഷ്ടാവുപകരോതി ച ॥ 15 ॥
ഉപചാരതയാ തേഽപി സ്രഷ്ടാര ഇതി ശബ്ദിതാഃ ।
തത്രാപി തത്ത്വതഃ സ്രഷ്ടൃ ബ്രഹ്മൈവാദ്വയമാസ്തികാഃ ॥ 16 ॥
വ്യഷ്ടയസ്തു സമഷ്ടിഭ്യോ ജായന്തേ ബ്രഹ്മണാനഘാഃ ।
സമഷ്ടിഷു വിജായന്തേ ദേവതാഃ പൂർവകൽപവത് ॥ 17 ॥
സമഷ്ടിവ്യഷ്ടിരൂപാണാം സൃഷ്ടാനാം പാലകോ ഹരിഃ ।
രുദ്രസ്തേഷാം തു സംഹർതാ ദ്വിജാ രൂപാന്തരേണ ച ॥ 18 ॥
യാ ദേവതാഽന്തഃകരണസമഷ്ടൗ പൂർവകൽപവത് ।
വിജാതാ സ മുനിശ്രേഷ്ഠാ രുക്മഗർഭ ഇതീരിതഃ ॥ 19 ॥
ജാതാ പ്രാണസമഷ്ടൗ യാ സ സൂത്രാത്മസമാഹ്വയഃ ।
ദിഗ്വായ്വർകജലാധ്യക്ഷപൃഥിവ്യാഖ്യാസ്തു ദേവതാഃ ।
ജായന്തേ ക്രമശഃ ശ്രോത്രപ്രമുഖേഷു സമഷ്ടിഷു ॥ 20 ॥
പാദപാണ്യാദിഷു പ്രാജ്ഞാഃ കർമേന്ദ്രിയ സമഷ്ടിഷു ।
ത്രിവിക്രമേന്ദ്രപ്രമുഖാ ജായന്തേ ദേവതാഃ ക്രമാത് ॥ 21 ॥
സമഷ്ടിഷു വിജാതാ യാ ദേവതാസ്താ യഥാക്രമം ।
വ്യഷ്ടിഭൂതേന്ദ്രിയാണാം തു നിയന്ത്ര്യോ ദേവതാ ദ്വിജാഃ ॥ 22 ॥
മാരുതസ്ത്വഗധിഷ്ഠാതാ ദിഗ്ദേവീ കർണദേവതാ ॥ 23 ॥
നേത്രാഭിമാനീ സൂര്യഃ സ്യാജ്ജിഹ്വായാ വരുണസ്തഥാ ।
ഘ്രാണാഭിമാനിനീ ദേവീ പൃഥിവീതി പ്രകീർതിതാ ॥ 24 ॥
പായോർമിത്രോഽഭിമാന്യാത്മാ പാദസ്യാപി ത്രിവിക്രമഃ ।
ഇന്ദ്രോ ഹസ്തനിയന്താ സ്യാച്ഛിവഃ സർവനിയാമകഃ ॥ 25 ॥
മനോ ബുദ്ധിരഹങ്കാരശ്ചിത്തം ചേതി ചതുർവിധം ।
സ്യാദന്തഃകരണം പ്രാജ്ഞാഃ ക്രമാത്തേഷാം ഹി ദേവതാഃ ॥ 26 ॥
ചന്ദ്രോ വാചസ്പതിർവിപ്രാഃ സാക്ഷാത്കാലാഗ്നിരുദ്രകഃ ।
ശിവശ്ചേതി മയാ പ്രോക്താഃ സാക്ഷാവേദാന്തപാരഗാഃ ॥ 27 ॥
ആകാശാദീനി ഭൂതാനി സ്ഥൂലാനി പുനരാസ്തികാഃ ।
ജായന്തേ സൂക്ഷ്മഭൂതേഭ്യഃ പൂർവകൽപേ യഥാ തഥാ ॥ 28 ॥
അണ്ഡഭേദസ്തഥാ ലോകഭേദാസ്തേഷു ച ചേതനാഃ ।
അചേതനാനി ചാന്യാനി ഭൗതികാനി ച പൂർവവത് ॥ 29 ॥
വിജായന്തേ ച ഭോഗാർഥം ചേതനാനാം ശരീരിണാം ।
ഭോക്താരഃ പശവഃ സർവേ ശിവോ ഭോജയിതാ പരഃ ॥ 30 ॥
സുഖദുഃഖാദിസംസാരോ ഭോഗഃ സർവമിദം സുരാഃ ।
സ്വപ്നവദ്ദേവദേവസ്യ മായയൈവ വിനിർമിതം ॥ 31 ॥
മായയാ നിർമിതം സർവം മായൈവ ഹി നിരൂപണേ ।
കാരണവ്യതിരേകേണ കാര്യം നേതി ഹി ദർശിതം ॥ 32 ॥
മായാഽപി കാരണത്വേന കൽപിതാ മുനിപുംഗവാഃ ।
അധിഷ്ഠാനാതിരേകേണ നാസ്തി തത്ത്വനിരൂപണേ ॥ 33 ॥
വ്യവഹാരദൃശാ മായാകൽപനാ നൈവ വസ്തുതഃ ।
വസ്തുതഃ പരമാദ്വൈതം ബ്രഹ്മൈവാസ്തി ന ചേതരത് ॥ 34 ॥
മായാരൂപതയാ സാക്ഷാദ്ബ്രഹ്മൈവ പ്രതിഭാസതേ ।
ജഗജ്ജീവാദിരൂപേണാപ്യഹോ ദേവസ്യ വൈഭവം ॥ 35 ॥
സ്വസ്വരൂപാതിരേകേണ ബ്രഹ്മണോ നാസ്തി കിഞ്ചന ।
തഥാഽപി സ്വാതിരേകേണ ഭാതി ഹാ ദൈവവൈഭവം ॥ 36 ॥
ജഗദാത്മതയാ പശ്യൻബധ്യതേ ന വിമുച്യതേ ॥ 37 ॥
സർവമേതത്പരം ബ്രഹ്മ പശ്യൻസ്വാനുഭവേന തു ।
മുച്യതേ ഘോരസംസാരാത്സദ്യ ഏവ ന സംശയഃ ॥ 38 ॥
സർവമേതത്പരം ബ്രഹ്മ വിദിത്വാ സുദൃഢം ബുധാഃ ।
മാനതർകാനുഭൂത്യൈവ ഗുരൂക്ത്യാ ച പ്രസാദതഃ ।
ജ്ഞാനപ്രാകട്യബാഹുല്യാജ്ജ്ഞാനം ച സ്വാത്മനൈവ തു ॥ 39 ॥
സ്വാത്മനാ കേവലേനൈവ തിഷ്ഠന്മുച്യേത ബന്ധനാത് ।
യ ഏവം വേദ വേദാർഥം മുച്യതേ സ തു ബന്ധനാത് ॥ 40 ॥
സോപാനക്രമതശ്ചൈവം പശ്യന്നാത്മാനമദ്വയം ।
സർവം ജഗദിദം വിപ്രാഃ പശ്യന്നപി ന പശ്യതി ॥ 41 ॥
ഭാസമാനമിദം സർവം ഭാനരൂപം പരം പദം ।
പശ്യന്വേദാന്തമാനേന സദ്യ ഏവ വിമുച്യതേ ॥ 42 ॥
ഏവമാത്മാനമദ്വൈതമപശ്യന്നേവ പശ്യതഃ ।
ജഗദാത്മതയാ ഭാനമപി സ്വാത്മൈവ കേവലം ॥ 43 ॥
വിദിത്വൈവം മഹായോഗീ ജഗദ്ഭാനേഽപി നിശ്ചലഃ ।
യഥാഭാതമിദം സർവമനുജാനാതി ചാഽഽത്മനാ ॥ 44 ॥
നിഷേധതി ച തത്സിദ്ധിരനുജ്ഞാതസ്യ കേവലം ।
തദസിദ്ധിർനിഷേധോഽസ്യ സിദ്ധ്യസിദ്ധീ ച തസ്യ ന ॥ 45 ॥
പ്രകാശാത്മതയാ സാക്ഷാത്സ്ഥിതിരേവാസ്യ കേവലം ।
വിദ്യതേ നൈവ വിജ്ഞാനം നാജ്ഞാനം ന ജഗത്സദാ ॥ 46 ॥
പ്രകാശാത്മതയാ സാക്ഷാത്സ്ഥിതിരത്യപി ഭാഷണം ।
അഹം വദാമി മോഹേന തച്ച തസ്മിന്ന വിദ്യതേ ॥ 47 ॥
തസ്യ നിഷ്ഠാ മയാ വക്തും വിജ്ഞാതും ച ന ശക്യതേ ।
ശ്രദ്ധാമാത്രേണ യത്കിഞ്ചിജ്ജപ്യതേ ഭ്രാന്തചേതസാ ॥ 48 ॥
ഇതി ഗുഹ്യമിദം കഥിതം മയാ
നിഖിലോപനിഷദ്ധൃദയംഗമം ।
ഹരപങ്കജലോചനപാലിതം
വിദിഅതം യദി വേദവിദേവ സഃ ॥ 49 ॥
॥ ഇതി ശ്രീസൂതസംഹിതായാം യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഭാഗേ
സൂതഗീതായാം വിശേഷസൃഷ്ടികഥനംനാമ ചതുർഥോഽധ്യായഃ ॥ 4 ॥
അഥ പഞ്ചമോഽധ്യായഃ ।
5 । ആത്മസ്വരൂപകഥനം ।
സൂത ഉവാച –
വക്ഷ്യാമി പരമം ഗുഹ്യം യുഷ്മാകം മുനിപുംഗവാഃ ।
വിജ്ഞാനം വേദസംഭൂതം ഭക്താനാമുത്തമോത്തമം ॥ 1 ॥
രുദ്ര വിഷ്ണുപ്രജാനാഥപ്രമുഖാഃ സർവചേതനാഃ ।
സ്വരസേനാഹമിത്യാഹുരിദമിത്യപി ച സ്വതഃ ॥ 2 ॥
ഇദംബുദ്ധിശ്ച ബാഹ്യാർഥേ ത്വഹംബുദ്ധിസ്തഥാഽഽത്മനി ।
പ്രസിദ്ധാ സർവജന്തൂനാം വിവാദോഽത്ര ന കശ്ചന ॥ 3 ॥
ഇദമർഥേ ഘടാദ്യർഥേഽനാത്മത്വം സർവദേഹിനാം ।
അഹമർഥേ തഥാഽഽത്മത്വമപി സിദ്ധം സ്വഭാവതഃ ॥ 4 ॥
ഏവം സമസ്തജന്തൂനാമനുഭൂതിർവ്യവസ്ഥിതാ ।
ഭ്രാന്താ അപി ന കുർവന്തി വിവാദം ചാത്ര സത്തമാഃ ॥ 5 ॥
ഏവം വ്യവസ്ഥിതേ ഹ്യർഥേ സതി ബുദ്ധിമതാം വരാഃ ।
സംസാരവിഷവൃക്ഷസ്യ മൂലച്ഛേദനകാങ്ക്ഷിഭിഃ ॥ 6 ॥
യത്ര യത്രേദമിത്യേഷാ ബുദ്ധിർദൃഷ്ടാ സ്വഭാവതഃ ।
തത്ര തത്ര ത്വനാത്മത്വം വിജ്ഞാതവ്യം വിചക്ഷണൈഃ ॥ 7 ॥
യത്ര യത്രാഹമിത്യേഷാ ബുദ്ധിർദൃഷ്ടാ സ്വഭാവതഃ ।
തത്ര തത്ര തഥാത്മത്വം വിജ്ഞാതവ്യം മനീഷിഭിഃ ॥ 8 ॥
ശരീരേ ദൃശ്യതേ സർവൈരിദംബുദ്ധിസ്തഥൈവ ച ।
അഹംബുദ്ധിശ്ച വിപ്രേന്ദ്രാസ്തതസ്തേ ഭിന്നഗോചരേ ॥ 9 ॥
ശരീരാലംബനാ ബുദ്ധിരിദമിത്യാസ്തികോത്തമാഃ ।
ചിദാത്മലംബനാ സാക്ഷാദഹംബുദ്ധിർന സംശയഃ ॥ 10 ॥
ഇദമർഥേ ശരീരേ തു യാഽഹമിത്യുദിതാ മതിഃ ।
സാ മഹാഭ്രാന്തിരേവ സ്യാദതസ്മിംസ്തദ്ഗ്രഹത്വതഃ ॥ 11 ॥
അചിദ്രൂപമഹംബുദ്ധീഃ പിണ്ഡം നാഽലംബനം ഭവേത് ।
മൃത്പിണ്ഡാദിഷ്വദൃഷ്ടത്വാത്തതോഽനാത്മൈവ വിഗ്രഹഃ ॥ 12 ॥
അചിത്ത്വാദിന്ദ്രിയാണാം ച പ്രാണസ്യ മനസസ്തഥാ ।
ആലംബനത്വം നാസ്ത്യേവ ബുദ്ധേശ്ചാഹംമതിം പ്രതി ॥ 13 ॥
ബുദ്ധേരചിത്ത്വം സംഗ്രാഹ്യം ദൃഷ്ടത്വാജ്ജന്മനാശയോഃ ।
അചിദ്രൂപസ്യ കുഡ്യാദേഃ ഖലു ജന്മാവനാശനം ॥ 14 ॥
അഹങ്കാരസ്യ ചാചിത്ത്വാച്ചിത്തസ്യ ച തഥൈവ ച ।
ആലംബനത്വം നാസ്ത്യേവ സദാഽഹമ്പ്രത്യയം പ്രതി ॥ 15 ॥
സർവപ്രത്യയരൂപേണ സദാഽഹങ്കാര ഏവ ഹി ।
നിവർതതേഽതോഹങ്കാരസ്ത്വനാത്മൈവ ശരീരവത് ॥ 16 ॥
പരിണാമസ്വഭാവസ്യ ക്ഷീരാദേർദ്വിജപുംഗവാഃ ।
അചേതനത്വം ലോകേഽസ്മിൻപ്രസിദ്ധം ഖലു സന്തതം ॥ 17 ॥
തസ്മാച്ചിദ്രൂപ ഏവാഽഽത്മാഽഹംബുദ്ധേരർഥ ആസ്തികാഃ ।
അചിദ്രൂപമിദംബുദ്ധേരനാത്മൈവാർതഹ് ഈരുതഃ ॥ 18 ॥
സത്യപി പ്രത്യയാർഥത്വേ പ്രത്യഗാത്മാ സ്വയമ്പ്രഭഃ ।
വൃത്ത്യധീനതയാ നൈവ വിഭാതി ഘടകുഡ്യവത് ॥ 19 ॥
സ്വച്ഛവൃത്തിമനുപ്രാപ്യ വൃത്തേഃ സാക്ഷിതയാ സ്ഥിതഃ ।
വൃത്ത്യാ നിവർത്യമജ്ഞാനം ഗ്രസതേ തേന തേജസാ ॥ 20 ॥
അനുപ്രവിഷ്ടചൈതന്യസംബന്ധാത് വൃത്തിരാസ്തികാഃ ।
ജഡരൂപം ഘടാദ്യർഥം ഭാസയത്യാത്മരൂപവത് ॥ 21 ॥
അതോഽഹമ്പ്രത്യയാർഥേഽപി നാനാത്മാ സ്യാദ്ഘടാദിവത് ।
സ്വയമ്പ്രകാശരൂപേണ സാക്ഷാദാത്മൈവ കേവലം ॥ 22 ॥
യത്സംബന്ധാദഹംവൃത്തിഃ പ്രത്യയത്വേന ഭാസതേ ।
സ കഥം പ്രത്യയാധീനപ്രകാശഃ സ്യാത്സ്വയമ്പ്രഭഃ ॥ 23 ॥
അഹംവൃത്തിഃ സ്വതഃസിദ്ധചൈതന്യേദ്ഭാഽവഭാസതേ ।
തത്സംബന്ധാദഹങ്കാരഃ പ്രത്യയീവ പ്രകാശതേ ॥ 24 ॥
ആത്മാഽഹമ്പ്രത്യയാകാരസംബന്ധഭ്രാന്തിമാത്രതഃ ।
കർതാ ഭോക്താ സുഖീ ദുഃഖീ ജ്ഞാതേതി പ്രതിഭാസതേ ॥ 25 ॥
വസ്തുതസ്തസ്യ നാസ്ത്യേവ ചിന്മാത്രാദപരം വപുഃ ।
ചിദ്രൂപമേവ സ്വാജ്ഞാനാദന്യഥാ പ്രതിഭാസതേ ॥ 26 ॥
സർവദേഹേഷ്വഹംരൂപഃ പ്രത്യയോ യഃ പ്രകാശതേ ।
തസ്യ ചിദ്രൂപ ഏവാഽഽത്മാ സാക്ഷാദർഥോ ന ചാപരഃ ॥ 27 ॥
ഗൗരിതി പ്രത്യയസ്യാർഥോ യഥാ ഗോത്വം തു കേവലം ।
തഥാഽഹമ്പ്രത്യയസ്യാർഥശ്ചിദ്രൂപാത്മൈവ കേവലം ॥ 28 ॥
വ്യക്തിസംബന്ധരൂപേണ ഗോത്വം ഭിന്നം പ്രതീയതേ ।
ചിദഹങ്കാരസംബന്ധാദ്ഭേദേന പ്രതിഭാതി ച ॥ 29 ॥
യഥൈവൈകോഽപി ഗോശബ്ദോ ഭിന്നാർഥോ വ്യക്തിഭേദതഃ ।
തഥൈവൈകോഽപ്യഹംശബ്ദോ ഭിന്നാർഥോ വ്യക്തിഭേദതഃ ॥ 30 ॥
യഥാ പ്രതീത്യാ ഗോവ്യക്തിർഗോശബ്ദാർഥോ ന തത്ത്വതഃ ।
തത്ത്വതോ ഗോത്വമേവാർഥഃ സാക്ഷാദ്വേദവിദാം വരാഃ ॥ 31 ॥
തഥാ പ്രതീത്യാഽഹങ്കാരോഽഹംശബ്ദാർഥോ ന തത്ത്വതഃ ।
തത്ത്വതഃ പ്രത്യഗാത്മൈവ സ ഏവാഖിലസാധകഃ ॥ 32 ॥
ഏകത്വേഽപി പൃഥക്ത്വേന വ്യപദേശോഽപി യുജ്യതേ ।
അന്തഃകരണഭേദേന സാക്ഷിണഃ പ്രത്യഗാത്മനഃ ॥ 33 ॥
രുദ്രവിഷ്ണുപ്രജാനാഥപ്രമുഖാഃ സർവചേതനാഃ ।
ചിന്മാത്രാത്മന്യഹംശബ്ദം പ്രയുഞ്ജന്തേ ഹി തത്ത്വതഃ ॥ 34 ॥
സുഷുപ്തോഽസ്മീതി സർവോഽയം സുഷുപ്താദുത്ഥിതോ ജനഃ ।
സുഷുപ്തികാലീനസ്വാത്മന്യഹംശബ്ദം ദ്വിജോത്തമാഃ ॥ 35 ॥
പ്രയുങ്ക്തേ തത്ര ദേഹാദിവിശേഷാകാരഭാസനം ।
ന ഹി കേവലചൈതന്യം സുഷുപ്തേഃ സാധകം സ്വതഃ ॥ 36 ॥
പ്രതിഭാതി തതസ്തസ്മിംശ്ചിന്മാത്രേ പ്രത്യഗാത്മനി ।
അഹംശബ്ദപ്രവൃത്തിഃ സ്യാന്ന തു സോപാധികാത്മനി ॥ 37 ॥
യഥാഽയോ ദഹതീത്യുക്തേ വഹ്നിർദഹതി കേവലം ।
നായസ്തദ്വദഹംശബ്ദശ്ചൈതന്യസ്യൈവ വാചകഃ ॥ 38 ॥
പ്രതീത്യാ വഹ്നിസംബന്ധാദ്യഥാഽയോ ദാഹകം തഥാ ।
ചിത്സംബന്ധാദഹങ്കാരോഽഹംശബ്ദാർഥഃ പ്രകീർതിതഃ ॥ 39 ॥
ചൈതന്യേദ്ധാഹമ സ്പർശാദ്ദേഹാദൗ ഭ്രാന്തചേതസാം ।
അഹംശബ്ദപ്രയോഗഃ സ്യാത്തഥാഽഹമ്പ്രത്യയോഽപി ച ॥ 40 ॥
ഇത്ഥം വിവേകതഃ സാക്ഷ്യം ദേഹാദിപ്രാണപൂർവകം ।
അന്തഃകരണമാത്മാനം വിഭജ്യ സ്വാത്മനഃ പൃഥക് ॥ 41 ॥
സർവസാക്ഷിണമാത്മാനം സ്വയഞ്ജ്യോതിഃസ്വലക്ഷണം ।
സത്യമാനന്ദമദ്വൈതമഹമർഥം വിചിന്തയേത് ॥ 42 ॥
രുദ്രവിഷ്ണുപ്രജാനാഥപ്രമുഖാഃ സർവചേതനാഃ ।
അഹമേവ പരം ബ്രഹ്മേത്യാഹുരാത്മാനമേവ ഹി ॥ 43 ॥
തേ തു ചിന്മാത്രമദ്വൈതമഹമർഥതയാ ഭൃശം ।
അംഗീകൃത്യാഹമദ്വൈതം ബ്രഹ്മേത്യാഹുർന ദേഹതഃ ॥ 44 ॥
ചിന്മാത്രം സർവഗം സത്യം സമ്പൂർണസുഖമദ്വയം ।
സാക്ഷാദ്ബ്രഹ്മൈവ നൈവാന്യദിതി തത്ത്വവിദാം സ്ഥിതിഃ ॥ 45 ॥
ശാസ്ത്രം സത്യചിദാനന്ദമനന്തം വസ്തു കേവലം ।
ശുദ്ധം ബ്രഹ്മേതി സശ്രദ്ധം പ്രാഹ വേദവിദാം വരാഃ ॥ 46 ॥
പ്രത്യഗാത്മാഽയമദ്വന്ദ്വഃ സാക്ഷീ സർവസ്യ സർവദാ ।
സത്യജ്ഞാനസുഖാനന്തലക്ഷണഃ സർവദാഽനഘാഃ ॥ 47 ॥
അതോഽയം പ്രത്യഗാത്മൈവ സ്വാനുഭൂത്യേകഗോചരഃ ।
ശാസ്ത്രസിദ്ധം പരം ബ്രഹ്മ നാപരം പരമാർഥതഃ ॥ 48 ॥
ഏവം തർകപ്രമാണാഭ്യാമാചാര്യോക്ത്യാ ച മാനവഃ ।
അവിജ്ഞായ ശിവാത്മൈക്യം സംസാരേ പതതി ഭ്രമാത് ॥ 49 ॥
ശാസ്ത്രാചാര്യോപദേശേന തർകൈഃ ശാസ്ത്രാനുസാരിഭിഃ ।
സർവസാക്ഷിതയാഽഽത്മാനം സമ്യങ് നിശ്ചിത്യ സുസ്ഥിരഃ ॥ 50 ॥
സ്വാത്മനോഽന്യതയാ ഭാതം സമസ്തമവിശേഷതഃ ।
സ്വാത്മമാത്രതയാ ബുദ്ധ്വാ പുനഃ സ്വാത്മാനമദ്വയം ॥ 51 ॥
ശുദ്ധം ബ്രഹ്മേതി നിശ്ചിത്യ സ്വയം സ്വാനുഭവേന ച ।
നിശ്ചയം ച സ്വചിന്മാത്രേ വിലാപ്യാവിക്രിയേഽദ്വയേ ॥ 52 ॥
വിലാപനം ച ചിദ്രൂപം ബുദ്ധ്വാ കേവലരൂപതഃ ।
സ്വയം തിഷ്ഠേദയം സാക്ഷാദ്ബ്രഹ്മവിത്പ്രവരോ മുനിഃ ॥ 53 ॥
ഈദൃശീ പരമാ നിഷ്ഠാ ശ്രൗതീ സ്വാനുഭവാത്മികാ ।
ദേശികാലോകനേനൈവ കേവലേന ഹി സിധ്യതി ॥ 54 ॥
ദേശികാലോകനം ചാപി പ്രസാദാത്പാരമേശ്വരാത് ।
സിധ്യത്യയത്നതഃ പ്രാജ്ഞാഃ സത്യമേവ മയോദിതം ॥ 55 ॥
സത്യം സത്യം പുനഃ സത്യമുദ്ധൃത്യ ഭുജമുച്യതേ ।
പ്രസാദാദേവ സർവേഷാം സർവസിദ്ധിർമഹേശിതുഃ ॥ 56 ॥
പ്രസാദേ ശാംഭവേ സിദ്ധേ സർവം ശംഭുതയാ സ്വതഃ ।
വിഭാതി നാന്യഥാ വിപ്രാഃ സത്യമേവ മയോദിതം ॥ 57 ॥
യദാ ശംഭുതയാ സർവം വിഭാതി സ്വത ഏവ തു ।
തദാ ഹി ശാംഭവഃ സാക്ഷാത്പ്രസാദഃ സത്യമീരിതം ॥ 58 ॥
ശിവാദന്യതയാ കിഞ്ചിദപി ഭാതി യദാ ദ്വിജാഃ ।
തദാ ന ശാങ്കരോ ബോധഃ സഞ്ജാത ഇതി മേ മതിഃ ॥ 59 ॥
ശിവാദന്യതയാ സർവം പ്രതീതമപി പണ്ഡിതഃ ।
തത്ത്വദൃഷ്ട്യാ ശിവം സർവം സുസ്ഥിരം പരിപശ്യതി ॥ 60 ॥
ശിവാകാരേണ വാ നിത്യം പ്രപഞ്ചാകാരതോഽപി വാ ।
ജീവാകാരേണ വാ ഭാതം യത്തദ്ബ്രഹ്മ വിചിന്തയേത് ॥ 61 ॥
ശംഭുരേവ സദാ ഭാതി സർവാകാരേണ നാപരഃ ।
ഇതി വിജ്ഞാനസമ്പന്നഃ ശാങ്കരജ്ഞാനിനാം വരഃ ॥ 62 ॥
ശംഭുരൂപതയാ സർവം യസ്യ ഭാതി സ്വഭാവതഃ ।
ന തസ്യ വൈദികം കിഞ്ചിത്താന്ത്രികം ചാസ്തി ലൗകികം ॥ 63 ॥
യഥാഭാതസ്വരൂപേണ ശിവം സർവം വിചിന്തയൻ ।
യോഗീ ചരതി ലോകാനാമുപകാരായ നാന്യഥാ ॥ 64 ॥
സ്വസ്വരൂപാതിരേകേണ നിഷിദ്ധം വിഹിതം തു വാ ।
ന പശ്യതി മഹായോഗീ ഭാതി സ്വാത്മതയാഽഖിലം ॥ 65 ॥
ചണ്ഡാലഗേഹേ വിപ്രാണാം ഗൃഹേ വാ പരമാർഥവിത് ।
ഭക്ഷ്യഭോജ്യാദിവൈഷമ്യം ന കിഞ്ചിദപി പശ്യതി ॥ 66 ॥
യഥേഷ്ടം വർതതേ യോഗീ ശിവം സർവം വിചിന്തയൻ ।
താദൃശോ ഹി മഹായോഗീ കോ വാ തസ്യ നിവാരകഃ ॥ 67 ॥
ബഹുനോക്തേന കിം സാക്ഷാദ്ദേശികസ്യ നിരീക്ഷണാത് ।
പ്രസാദാദേവ രുദ്രസ്യ പരശക്തേസ്തഥൈവ ച ॥ 68 ॥
ശ്രുതിഭക്തിബലാത്പുണ്യപരിപാകബലാദപി ।
ശിവരൂപതയാ സർവം സ്വഭാവാദേവ പശ്യതി ॥ 69 ॥
ശിവഃ സർവമിതി ജ്ഞാനം ശാങ്കരം ശോകമോഹനുത് ।
അയമേവ ഹി വേദാർഥോ നാപരഃ സത്യമീരിതം ॥ 70 ॥
ശ്രുതൗ ഭക്തിർഗുരൗ ഭക്തിഃ ശിവേ ഭക്തിശ്ച ദേഹിനാം ।
സാധനം സത്യവിദ്യായാഃ സത്യമേവ മയോദിതം ॥ 71 ॥
സോപാനക്രമതോ ലബ്ധം വിജ്ഞാനം യസ്യ സുസ്ഥിരം ।
തസ്യ മുക്തിഃ പരാ സിദ്ധാ സത്യമേവ മയോദിതം ॥ 72 ॥
നിത്യമുക്തസ്യ സംസാരോ ഭ്രാന്തിസിദ്ധഃ സദാ ഖലു ।
തസ്മാജ്ജ്ഞാനേന നാശഃ സ്യാത്സംസാരസ്യ ന കർമണാ ॥ 73 ॥
ജ്ഞാനലാഭായ വേദോക്തപ്രകാരേണ സമാഹിതഃ ।
മഹാകാരുണികം സാക്ഷാദ്ഗുരുമേവ സമാശ്രയേത് ॥ 74 ॥
॥ ഇതി ശ്രീസൂതസംഹിതായാം യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഗേ
സൂതഗീതായാം ആത്മസ്വരൂപകഥനം നാമ പഞ്ചമോഽധ്യായഃ ॥ 5 ॥
അഥ ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ ।
6 । സർവശാസ്ത്രാർഥസംഗ്രഹവർണനം ।
സൂത ഉവാച –
വക്ഷ്യാമി പരമം ഗുഹ്യം സർവശാസ്ത്രാർഥസംഗ്രഹം ।
യം വിദിത്വാ ദ്വിജാ മർത്യോ ന പുനർജായതേ ഭുവി ॥ 1 ॥
സാക്ഷാത്പരതരം തത്ത്വം സച്ചിദാനന്ദലക്ഷണം ।
സർവേഷാം നഃ സദാ സാക്ഷാദാത്മഭൂതമപി സ്വതഃ ॥ 2 ॥
ദുർദർശമേവ സൂക്ഷ്മത്വാദ്ദേവാനാം മഹതാമപി ।
രുദ്രഃ സ്വാത്മതയാ ഭാതം തത്സദാ പരിപശ്യതി ॥ 3 ॥
വിഷ്ണുഃ കദാചിത്തത്ത്വം കഥഞ്ചിത്പരിപശ്യതി ।
തഥാ കഥഞ്ചിദ്ബ്രഹ്മാഽപി കദാചിത്പരിപശ്യതി ॥ 4 ॥
ത്രിമൂർതീനാം തു യജ്ജ്ഞാനം ബ്രഹ്മൈകവിഷയം പരം ।
തസ്യാപി സാധകം തത്ത്വം സാക്ഷിത്വാന്നൈവ ഗോചരം ॥ 5 ॥
പ്രസാദാദേവ തസ്യൈവ പരതത്ത്വസ്യ കേവലം ।
ദേവാദയോഽപി പശ്യന്തി തത്രാപി ബ്രഹ്മ സാധകം ॥ 6 ॥
അതഃ പ്രസാദസിദ്ധ്യർഥം പരയാ ശ്രദ്ധയാ സഹ ।
ധ്യേയമേവ പരം തത്ത്വം ഹൃദയാംഭോജമധ്യഗം ॥ 7 ॥
ത്രിമൂർതീനാം തു രുദ്രോഽപി ശിവം പരമകാരണം ।
സദാ മൂർത്യാത്മനാ പ്രീത്യാ ധ്യായതി ദ്വിജപുംഗവാഃ ॥ 8 ॥
ത്രിമൂർതീനാം തു വിഷ്ണുശ്ച ശിവം പരമകാരണം ।
സദാ മൂർത്യാത്മനാ പ്രീത്യാ ധ്യായതി ദ്വിജപുംഗവാഃ ॥ 9 ॥
ത്രിമൂർതീനാം വിരിഞ്ചോഽപി ശിവം പരമകാരണം ।
സദാ മൂർത്യാത്മനാ പ്രീത്യാ ധ്യായതി ദ്വിജപുംഗവാഃ ॥ 10 ॥
ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശാനാം ത്രിമൂർതീനാം വിചക്ഷണാഃ ।
വിഭൂതിരൂപാ ദേവാശ്ച ധ്യായന്തി പ്രീതിസംയുതാഃ ॥ 11 ॥
ഘൃതകാഠിന്യവന്മൂർതിഃ സച്ചിദാനന്ദലക്ഷണാ ।
ശിവാദ്ഭേദേന നൈവാസ്തി ശിവ ഏവ ഹി സാ സദാ ॥ 12 ॥
ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശാദ്യാഃ ശിവധ്യാനപരാ അപി ।
പരമാത്മവിഭാഗസ്ഥാ ന ജീവവ്യൂഹസംസ്ഥിതാഃ ॥ 13 ॥
ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശാനാമാവിർഭാവാ അപി ദ്വിജാഃ ।
പരമാത്മവിഭാഗസ്ഥാ ന ജീവവ്യൂഹസംസ്ഥിതാഃ ॥ 14 ॥
പരതത്ത്വ പരം ബ്രഹ്മ ജീവാത്മപരമാത്മനോഃ ।
ഔപാധികേന ഭേദേന ദ്വിധാഭൂതമിവ സ്ഥിതം ॥ 15 ॥
പുണ്യപാപാവൃതാ ജീവാ രാഗദ്വേഷമലാവൃതാഃ ।
ജന്മനാശാഭിഭൂതാശ്ച സദാ സംസാരിണോഽവശാഃ ॥ 16 ॥
ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശാനാം തഥാ തേഷാം ദ്വിജർഷഭാഃ ।
ആവിർഭാവവിശേഷാണാം പുണ്യപാപാദയോ ന ഹി ॥ 17 ॥
ആജ്ഞയാ പരതത്ത്വസ്യ ജീവാനാം ഹിതകാമ്യയാ ।
ആവിർഭാവതിരോഭാവൗ തേഷാം കേവലമാസ്തികാഃ ॥ 18 ॥
ഹരിബ്രഹ്മഹരാസ്തേഷാമാവിർഭാവാശ്ച സുവ്രതാഃ ।
സദാ സംസാരിഭിർജീവൈരുപാസ്യാ ഭുക്തിമുക്തയേ ॥ 19 ॥
ഉപാസ്യത്വേ സമാനേഽപി ഹരഃ ശ്രേഷ്ഠോ ഹരേരജാത് ।
ന സമോ ന വിഹീനശ്ച നാസ്തി സന്ദേഹകാരണം ॥ 20 ॥
വിഹീനം വാ സമം വാഽപി ഹരിണാ ബ്രഹ്മണാ ഹരം ।
യേ പശ്യന്തി സദാ തേ തു പച്യന്തേ നരകാനലേ ॥ 21 ॥
ഹരിബ്രഹ്മാദിദേവേഭ്യഃ ശ്രേഷ്ഠം പശ്യന്തി യേ ഹരം ।
തേ മഹാഘോരസംസാരാന്മുച്യന്തേ നാത്ര സംശയഃ ॥ 22 ॥
പ്രാധാന്യേന പരം തത്ത്വം മൂർതിദ്വാരേണ യോഗിഭിഃ ।
ധ്യേയം മുമുക്ഷിഭിർനിത്യം ഹൃദയാംഭോജമധ്യമേ ॥ 23 ॥
കാര്യഭൂതാ ഹരിബ്രഹ്മപ്രമുഖാഃ സർവദേവതാഃ ।
അപ്രധാനതയാ ധ്യേയാ ന പ്രധാനതയാ സദാ ॥ 24 ॥
സർവൈശ്വര്യേണ സമ്പന്നഃ സർവേശഃ സർവകാരണം ।
ശംഭുരേവ സദാ സാംബോ ന വിഷ്ണുർന പ്രജാപതിഃ ॥ 25 ॥
തസ്മാത്തത്കാരണം ധ്യേയം പ്രാധാന്യേന മുമുക്ഷുഭിഃ ।
ന കാര്യകോടിനിക്ഷിപ്താ ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശ്വരാഃ ॥ 26 ॥
ശിവങ്കരത്വം സർവേഷാം ദേവാനാം വേദവിത്തമാഃ ।
സ്വവിഭൂതിമപേക്ഷ്യൈവ ന പരബ്രഹ്മവത്സദാ ॥ 27 ॥
ശിവങ്കരത്വം സമ്പൂർണം ശിവസ്യൈവ പരാത്മനഃ ।
സാംബമൂർതിധരസ്യാസ്യ ജഗതഃ കാരണസ്യ ഹി ॥ 28 ॥
അതോഽപി സ ശിവോ ധ്യേയഃ പ്രാധാന്യേന ശിവങ്കരഃ ।
സർവമന്യത്പരിത്യജ്യ ദൈവതം പരമേശ്വരാത് ॥ 29 ॥
സാക്ഷാത്പരശിവസ്യൈവ ശേഷത്വേനാംബികാപതേഃ ।
ദേവതാഃ സകലാ ധ്യേയാ ന പ്രാധാന്യേന സർവദാ ॥ 30 ॥
ശിഖാഽപ്യാഥർവണീ സാധ്വീ സർവവേദോത്തമോത്തമാ ।
അസ്മിന്നർഥേ സമാപ്താ സാ ശ്രുതയശ്ചാപരാ അപി ॥ 31 ॥
യഥാ സാക്ഷാത്പരം ബ്രഹ്മ പ്രതിഷ്ഠാ സകലസ്യ ച ।
തഥൈവാഥർവണോ വേദഃ പ്രതിഷ്ഠൈവാഖിലശ്രുതേഃ ॥ 32 ॥
കന്ദസ്താരസ്തഥാ ബിന്ദുഃ ശക്തിസ്താരോ മഹാദ്രുമഃ ।
സ്കന്ധശാഖാ അകാരാദ്യാ വർണാ യദ്വത്തഥൈവ തു ॥ 33 ॥
താരസ്കന്ദഃ ശ്രുതേർജാതിഃ ശക്തിരാഥർവണോ ദ്രുമഃ ।
സ്കന്ധശാഖാസ്ത്രയോ വേദാഃ പർണാഃ സ്മൃതിപുരാണകാഃ ॥ 34 ॥
അംഗാനി ശാഖാവരണം തർകാസ്തസ്യൈവരക്ഷകാഃ ।
പുഷ്പം ശിവപരിജ്ഞാനം ഫലം മുക്തിഃ പരാ മതാ ॥ 35 ॥
ബഹുനോക്തേന കിം വിപ്രാഃ ശിവോ ധ്യേയഃ ശിവങ്കരഃ ।
സർവമന്യത്പരിത്യജ്യ ദൈവതം ഭുക്തിമുക്തയേ ॥ 36 ॥
സർവമുക്തം സമാസേന സാരാത്സാരതരം ബുധാഃ ।
ശിവധ്യാനം സദാ യൂയം കുരുധ്വം യത്നതഃ സദാ ॥ 37 ॥
॥ ഇതി ശ്രീസൂതസംഹിതായാം യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഗേ
സൂതഗീതായാം സർവശാസ്ത്രാർഥസംഗ്രഹോ നാമ ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ ॥ 6 ॥
അഥ സപ്തമോഽധ്യായഃ ।
7 । രഹസ്യവിചാരഃ ।
സൂത ഉവാച –
രഹസ്യം സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി സമാസേന ന വിസ്തരാത് ।
ശ്രുണുത ശ്രദ്ധയാ വിപ്രാഃ സർവസിദ്ധ്യർഥമുത്തമം ॥ 1 ॥
ദേവതാഃ സർവദേഹേഷു സ്ഥിതാഃ സത്യതപോധനാഃ ।
സർവേഷാം കാരണം സാക്ഷാത്പരതത്ത്വമപി സ്ഥിതം ॥ 2 ॥
പഞ്ചഭൂതാത്മകേ ദേഹേ സ്ഥൂലേ ഷാട്കൗശികേ സദാ ।
പൃഥിവ്യാദിക്രമേണൈവ വർതന്തേ പഞ്ച ദേവതാഃ ॥ 3 ॥
കാര്യം ബ്രഹ്മാ മഹീഭാഗേ കാര്യം വിഷ്ണുർജലാംശകേ ।
കാര്യം രുദ്രോഽഗ്നിഭാഗേ ച വായ്വംശേ ചേശ്വരഃ പരഃ ।
ആകാശാംശേ ശരീരസ്യ സ്ഥിതഃ സാക്ഷാത്സദാശിവഃ ॥ 4 ॥
ശരീരസ്യ ബഹിർഭാഗേ വിരാഡാത്മാ സ്ഥിതഃ സദാ ॥ 5 ॥
അന്തർഭാഗേ സ്വരാഡാത്മാ സമ്രാഡ്ദേഹസ്യ മധ്യമേ ।
ജ്ഞാനേന്ദ്രിയസമാഖ്യേഷു ശ്രോത്രാദിഷു യഥാക്രമാത് ॥ 6 ॥
ദിഗ്വായ്വർകജലാധ്യക്ഷഭൂമിസഞ്ജ്ഞാശ്ച ദേവതാഃ ।
കർമേന്ദ്രിയസമാഖ്യേഷു പാദപാണ്യാദിഷു ക്രമാത് ॥ 7 ॥
ത്രിവിക്രമേന്ദ്രവഹ്ന്യാഖ്യാ ദേവതാശ്ച പ്രജാപതിഃ ।
മിത്രസഞ്ജ്ഞശ്ച വർതന്തേ പ്രാണേ സൂത്രാത്മസഞ്ജ്ഞിതഃ ॥ 8 ॥
ഹിരണ്യഗർഭോ ഭഗവാനന്തഃകരണസഞ്ജ്ഞിതേ ।
തദവസ്ഥാപ്രഭേദേഷു ചന്ദ്രമാ മനസി സ്ഥിതഃ ॥ 9 ॥
ബുദ്ധൗ ബൃഹസ്പതിർവിപ്രാഃ സ്ഥിതഃ കാലാഗ്നിരുദ്രകഃ ।
അഹങ്കാരേ ശിവശ്ചിത്തേ രോമസു ക്ഷുദ്രദേവതാഃ ॥ 10 ॥
ഭൂതപ്രേതാദയഃ സർവേ ദേഹസ്യാസ്ഥിഷു സംസ്ഥിതാഃ ।
പിശാചാ രാക്ഷസാഃ സർവേ സ്ഥിതാഃ സ്നായുഷു സർവശഃ ॥ 11 ॥
മജ്ജാഖ്യേ പിതൃഗന്ധർവാസ്ത്വങ്മാംസരുധിരേഷു ച ।
വർതന്തേ തത്ര സംസിദ്ധാ ദേവതാഃ സകലാ ദ്വിജാഃ ॥ 12 ॥
ത്രിമൂർതീനാം തു യോ ബ്രഹ്മാ തസ്യ ഘോരാ തനുർദ്വിജാഃ ।
ദക്ഷിണാക്ഷിണി ജന്തൂനാമന്തർഭാഗേ രവിർബഹിഃ ॥ 13 ॥
ത്രിമൂർതീനാം തു യോ ബ്രഹ്മാ തസ്യ ശാന്താ തനുർദ്വിജാഃ ।
വർതതേ വാമനേത്രാന്തർഭാഗേ ബാഹ്യേ നിശാകരഃ ॥ 14 ॥
ത്രിമൂർതീനാം തു യോ വിഷ്ണുഃ സ കണ്ഠേ വർതതേ സദാ ।
അന്തഃ ശാന്തതനുർഘോരാ തനുർബാഹ്യേ ദ്വിജർഷഭാഃ ॥ 15 ॥
ത്രിമൂർതീനാം തു യോ രുദ്രോ ഹൃദയേ വർതതേ സദാ ।
അന്തഃ ശാന്തതനുർഘോരാ തനുർബാഹ്യേ ദ്വിജർഷഭാഃ ॥ 16 ॥
സർവേഷാം കാരണം യത്തദ്ബ്രഹ്മ സത്യാദിലക്ഷണം ।
ബ്രഹ്മരന്ധ്രേ മഹാസ്ഥാനേ വർതതേ സതതം ദ്വിജാഃ ॥ 17 ॥
ചിച്ഛക്തിഃ പരമാ ദേഹമധ്യമേ സുപ്രതിഷ്ഠിതാ ।
മായാശക്തിർലലാടാഗ്രഭാഗേ വ്യോമാംബുജാദധഃ ॥ 18 ॥
നാദരൂപാ പരാ ശക്തിർലലാടസ്യ തു മധ്യമേ ।
ഭാഗേ ബിന്ദുമയീ ശക്തിർലലാടസ്യാപരാംശകേ ॥ 19 ॥
ബിന്ദുമധ്യേ തു ജീവാത്മാ സൂക്ഷ്മരൂപേണ വർതതേ ।
ഹൃദയേ സ്ഥൂലരൂപേണ മധ്യമേന തു മധ്യമേ ॥ 20 ॥
ദേവീ സരസ്വതീ സാക്ഷാദ്ബ്രഹ്മപത്നീ സനാതനീ ।
ജിഹ്വാഗ്രേ വർതതേ നിത്യം സർവവിദ്യാപ്രദായിനീ ॥ 21 ॥
വിഷ്ണുപത്നീ മഹാലക്ഷ്മീർവർതതേഽനാഹതേ സദാ ।
രുദ്രപത്നീ തു രുദ്രേണ പാർവതീ സഹ വർതതേ ॥ 22 ॥
സർവത്ര വർതതേ സാക്ഷാച്ഛിവഃ സാംബഃ സനാതനഃ ।
സത്യാദിലക്ഷണഃ ശുദ്ധഃ സർവദേവനമസ്കൃതഃ ॥ 23 ॥
സമ്യഗ്ജ്ഞാനവതാം ദേഹേ ദേവതാഃ സകലാ അമൂഃ ।
പ്രത്യഗാത്മതയാ ഭാന്തി ദേവതാരൂപതോഽപി ച ॥ 24 ॥
വേദ മാർഗൈകനിഷ്ഠാനാം വിശുദ്ധാനാം തു വിഗ്രഹേ ।
ദേവതാരൂപതോ ഭാന്തി ദ്വിജാ ന പ്രത്യഗാത്മനാ ॥ 25 ॥
താന്ത്രികാണാം ശരീരേ തു ദേവതാഃ സകലാ അമൂഃ ।
വർതന്തേ ന പ്രകാശന്തേ ദ്വിജേന്ദ്രാഃ ശുദ്ധ്യഭാവതഃ ॥ 26 ॥
യഥാജാതജനാനാം തു ശരീരേ സർവദേവതാഃ ।
തിരോഭൂതതയാ നിത്യം വർതന്തേ മുനിസത്തമാഃ ॥ 27 ॥
അതശ്ച ഭോഗമോക്ഷാർഥീ ശരീരം ദേവതാമയം ।
സ്വകീയം പരകീയം ച പൂജയേത്തു വിശേഷതഃ ॥ 28 ॥
നാവമാനം സദാ കുര്യാന്മോഹതോ വാഽപി മാനവഃ ।
യദി കുര്യാത്പ്രമാദേന പതത്യേവ ഭവോദധൗ ॥ 29 ॥
ദുർവൃത്തമപി മൂർഖം ച പൂജയേദ്ദേവതാത്മനാ ।
ദേവതാരൂപതഃ പശ്യന്മുച്യതേ ഭവബന്ധനാത് ॥ 30 ॥
മോഹേനാപി സദാ നൈവ കുര്യാദപ്രിയഭാഷണം ।
യദി കുര്യാത്പ്രമാദേന ഹന്തി തം ദേവതാ പരാ ॥ 31 ॥
ന ക്ഷതം വിഗ്രഹേ കുര്യാദസ്ത്രശസ്ത്രനഖാദിഭിഃ ।
തഥാ ന ലോഹിതം കുര്യാദ്യദി കുര്യാത്പതത്യധഃ ॥ 32 ॥
സ്വദേഹേ പരദേഹേ വാ ന കുര്യാദങ്കനം നരഃ ।
യദി കുര്യാച്ച ചക്രാദ്യൈഃ പതത്യേവ ന സംശയഃ ॥ 33 ॥
രഹസ്യം സർവശാസ്ത്രാണാം മയാ പ്രോക്തം സമാസതഃ ।
ശരീരം ദേവതാരൂപം ഭജധ്വം യൂയമാസ്തികഃ ॥ 34 ॥
॥ ഇതി ശ്രീസൂതസംഹിതായാം യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഗേ
സൂതഗീതായാം രഹസ്യവിചാരോ നാമ സപ്തമോഽധ്യായഃ ॥ 7 ॥
അഥ അഷ്ടമോഽധ്യായഃ ।
8 । സർവവേദാന്തസംഗ്രഹഃ ।
സൂത ഉവാച –
അഥ വക്ഷ്യേ സമാസേന സർവവേദാന്തസംഗ്രഹം ।
യം വിദിത്വാ നരഃ സാക്ഷാന്നിർവാണമധിഗച്ഛതി ॥ 1 ॥
പരാത്പരതരം തത്ത്വം ശിവഃ സത്യാദിലക്ഷണഃ ।
തസ്യാസാധാരണീ മൂർതിരംബികാസഹിതാ സദാ ॥ 2 ॥
സ്വസ്വരൂപമഹാനന്ദപ്രമോദാത്താണ്ഡവപ്രിയാ ।
ശിവാദിനാമാന്യേവാസ്യ നാമാനി മുനിപുംഗവാഃ ॥ 3 ॥
ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുശ്ച രുദ്രശ്ച പരതത്ത്വവിഭൂതയഃ ।
ത്രിമൂർതീനാം തു രുദ്രസ്തു വരിഷ്ഠോ ബ്രഹ്മണോ ഹരേഃ ॥ 4 ॥
സംസാരകാരണം മായാ സാ സദാ സദ്വിലക്ഷണാ ।
പ്രതീത്യൈവ തു സദ്ഭാവസ്തസ്യാ നൈവ പ്രമാണതഃ ॥ 5 ॥
സാഽപി ബ്രഹ്മാതിരേകേണ വസ്തുതോ നൈവ വിദ്യതേ ।
തത്ത്വജ്ഞാനേന മായായാ ബാധോ നാന്യേന കർമണാ ॥ 6 ॥
ജ്ഞാനം വേദാന്തവാക്യോത്ഥം ബ്രഹ്മാത്മൈകത്വഗോചരം ।
തച്ച ദേവപ്രസാദേന ഗുരോഃ സാക്ഷാന്നിരീക്ഷണാത് ।
ജായതേ ശക്തിപാതേന വാക്യാദേവാധികാരിണാം ॥ 7 ॥
ജ്ഞാനേച്ഛാകാരണം ദാനം യജ്ഞാശ്ച വിവിധാ അപി ।
തപാംസി സർവവേദാനാം വേദാന്താനാം തഥൈവ ച ॥ 8 ॥
പുരാണാനാം സമസ്താനാം സ്മൃതീനാം ഭാരതസ്യ ച ।
വേദാംഗാനാം ച സർവേഷാമപി വേദാർഥപാരഗാഃ ॥ 9 ॥
അധ്യാപനം ചാധ്യയനം വേദാർഥേ ത്വരമാണതാ ।
ഉപേക്ഷാ വേദബാഹ്യാർഥേ ലൗകികേഷ്വഖിലേഷ്വപി ॥ 10 ॥
ശാന്തിദാന്ത്യാദയോ ധർമാ ജ്ഞാനസ്യാംഗാനി സുവ്രതാഃ ॥ 11 ॥
ജ്ഞാനാംഗേഷു സമസ്തേഷു ഭക്ത്യാ ലിംഗേ ശിവാർചനം ।
പ്രതിഷ്ഠാ ദേവദേവസ്യ ശിവസ്ഥാനനിരീക്ഷണം ॥ 12 ॥
ശിവഭക്തസ്യ പൂജാ ച ശിവഭക്തിസ്തഥൈവ ച ।
രുദ്രാക്ഷധാരണം ഭക്ത്യാ കർണേ കണ്ഠേ തഥാ കരേ ॥ 13 ॥
അഗ്നിരിത്യാദിഭിർമന്ത്രൈർഭസ്മനൈവാവഗുണ്ഠനം ।
ത്രിപുണ്ഡ്രധാരണം ചാപി ലലാടാദിസ്ഥലേഷു ച ॥ 14 ॥
വേദവേദാന്തനിഷ്ഠസ്യ മഹാകാരുണികസ്യ ച ।
ഗുരോഃ ശുശ്രൂഷണം നിത്യം വരിഷ്ഠം പരികീർതിതം ॥ 15 ॥
ചിന്മന്ത്രസ്യ പദാഖ്യസ്യ ഹംസാഖ്യസ്യ മനോർജപഃ ।
ഷഡക്ഷരസ്യ താരസ്യ വരിഷ്ഠഃ പരികീർതിതഃ ॥ 16 ॥
അവിമുഖ്യസമാഖ്യം ച സ്ഥാനം വ്യാഘ്രപുരാഭിധം ।
ശ്രീമദ്ദക്ഷിണകൈലാസസമാഖ്യം ച സുശോഭനം ॥ 17 ॥
മാർഗാന്തരോദിതാചാരാത്സ്മാർതോ ധർമഃ സുശോഭനഃ ।
സ്മാർതാച്ഛ്രൗതഃ പരോ ധർമഃ ശ്രൗതാച്ഛ്രേഷ്ഠോ ന വിദ്യതേ ॥ 18 ॥
അതീന്ദ്രിയാർഥേ ധർമാദൗ ശിവേ പരമകാരണേ ।
ശ്രുതിരേവ സദാ മാനം സ്മൃതിസ്തദനുസാരിണീ ॥ 19 ॥
ആസ്തിക്യം സർവധർമസ്യ കന്ദഭൂതം പ്രകീർതിതം ।
പ്രതിഷിദ്ധക്രിയാത്യാഗഃ കന്ദസ്യാപി ച കാരണം ॥ 20 ॥
ശിവഃ സർവമിതി ജ്ഞാനം സർവജ്ഞാനോത്തമോത്തമം ।
തത്തുല്യം തത്പരം ചാപി ന കിഞ്ചിദപി വിദ്യതേ ॥ 21 ॥
വക്തവ്യം സകലം പ്രോക്തം മയാഽതിശ്രദ്ധയാ സഹ ।
അതഃ പരം തു വക്തവ്യം ന പശ്യാമി മുനീശ്വരാഃ ॥ 22 ॥
ഇത്യുക്ത്വാ ഭഗവാൻസൂതോ മുനീനാം ഭാവിതാത്മനാം ।
സാംബം സർവേശ്വരം ധ്യാത്വാ ഭക്ത്യാ പരവശോഽഭവത് ॥ 23 ॥
അഥ പരശിവഭക്ത്യാ സച്ചിദാനന്ദപൂർണം
പരശിവമനുഭൂയ ത്വാത്മരൂപേണ സൂതഃ ।
മുനിഗണമവലോക്യ പ്രാഹ സാക്ഷാദ്ഘൃണാബ്ധി-
ര്ജനപദഹിതരൂപം വേദിതവ്യം തു കിഞ്ചിത് ॥ 24 ॥
ശ്രുതിപഥഗലിതാനാം മാനുഷാണാം തു തന്ത്രം
ഗുരുഗുരുരഖിലേശഃ സർവവിത്പ്രാഹ ശംഭുഃ ।
ശ്രുതിപഥനിരതാനാം തത്ര നൈവാസ്തി കിഞ്ചി-
ദ്ധിതകരമിഹ സർവം പുഷ്കലം സത്യമുക്തം ॥ 25 ॥
ശ്രുതിരപി മനുജാനാം വർണധർമം ബഭാഷേ
പരഗുരുരഖിലേശഃ പ്രാഹ തന്ത്രേഷു തദ്വത് ।
ശ്രുതിപഥഗലിതാനാം വർണധർമം ഘൃണാബ്ധിഃ
ശ്രുതിപഥനിരതാനാം നൈവ തത്സേവനീയം ॥ 26 ॥
ശ്രുതിപഥനിരതാനാമാശ്രമാ യദ്വദുക്താഃ
പരഗുരുരഖിലേശസ്തദ്വദാഹാഽഽശ്രമാംശ്ച ।
ശ്രുതിപഥഗലിതാനാം മാനുഷാണാം തു തന്ത്രം
ഹരിരപി മുനിമുഖ്യാഃ പ്രാഹ തന്ത്രേ സ്വകീയേ ॥ 27 ॥
വിധിരപി മനുജാനാമാഹ വർണാശ്രമാംശ്ച
ശ്രുതിപഥഗലിതാനാമേവ തന്ത്രേ സ്വകീയേ ।
ശ്രുതിപഥനിരതാനാം തേ ന സംസേവനീയാഃ ।
ശ്രുതിപഥസമമാർഗൗ നൈവ സത്യം മയോതം ॥ 28 ॥
ഹരഹരിവിധിപൂജാ കീർതിതാ സർവതന്ത്ര
ശ്രുതിപഥനിരതാനം യദ്വദുക്താതു പൂജാ ।
ശ്രുതിപഥഗലിതാനാംയദ്വദുക്താ തു പൂജാ ।
ശ്രുതിപഥഗലിതാനാമേവ തന്ത്രോക്തപൂജാ
ശ്രുതിപഥനിരതാനാം സർവവേദോദിതൈവ ॥ 29 ॥
ശ്രുതിപഥഗലിതാനാം സർവതന്ത്രേഷു ലിംഗം
കഥിതമഖിലദുഃഖധ്വംസധ്വംസകം തത്ര തത്ര ।
ശ്രുതിപഥനിരതാനാം തത്സദാ നൈവ ധാര്യം
ശ്രുതിരപിമനുജാനാമാഹ ലിംഗം വിശുദ്ധം ॥ 30 ॥
ശിവാഗമോക്താശ്രമനിഷ്ഠമാനവ-
സ്ത്രിപുണ്ഡ്രലിംഗം തു സദൈവ ധാരയേത് ।
തദുക്തതന്ത്രേണ ലലാടമധ്യമേ
മഹാദരേണൈവ സിതേന ഭസ്മനാ ॥ 31 ॥
വിഷ്ണ്വാഗമോക്താശ്രമനിഷ്ഠമാനവ-
സ്തഥൈവ പുണ്ഡ്രാന്തരമൂർധ്വരൂപകം ।
ത്രിശൂലരൂപം ചതുരശ്രമേവ വാ
മൃദാ ലലാടേ തു സദൈവ ധാരയേത് ॥ 32 ॥
ബ്രഹ്മാഗമോക്താശ്രമനിഷ്ഠമാനവോ
ലലാടമധ്യേഽപി ച വർതുലാകൃതിം ।
തദുക്തമന്ത്രേണ സിതേന ഭസ്മനാ
മൃദാഽഥവാ ചന്ദനസ്തു ധാരയേത് ॥ 33 ॥
അശ്വത്ഥപത്രസദൃശം ഹരിചന്ദനേന
മധ്യേലലാടമതിശോഭനമാദരേണ ।
ബുദ്ധാഗമേ മുനിവരാ യദി സംസ്കൃതശ്ചേ-
ന്മൃദ്വാരിണാ സതതമേവ തു ധാരയേച്ച ॥ 34 ॥
ഊർധ്വപുണ്ഡ്രത്രയം നിത്യം ധാരയേദ്ഭസ്മനാ മൃദാ ।
ലലാടേ ഹൃദയേ ബാഹ്വോശ്ചന്ദനേനാഥവാ നരഃ ॥ 35 ॥
സിതേന ഭസ്മനാ തിര്യക്ത്രിപുണ്ഡ്രസ്യ ച ധാരണം ।
സർവാഗമേഷു നിഷ്ഠാനാം തത്തന്മന്ത്രേണ ശോഭനം ॥ 36 ॥
ശിവാഗമേഷു നിഷ്ഠാനാം ധാര്യം തിര്യക്ത്രിപുണ്ഡ്രകം ।
ഏകമേവ സദാ ഭൂത്യാ നൈവ പുണ്ഡ്രാന്തരം ബുധാഃ ॥ 37 ॥
വേദമാർഗൈകനിഷ്ഠാനാം വേദോക്തേനൈവ വർത്മനാ ।
ലലാടേ ഭസ്മനാ തിര്യക്ത്രിപുണ്ഡ്രം ധാര്യമേവ ഹി ॥ 38 ॥
ലലാടേ ഭസ്മനാ തിര്യക്ത്രിപുണ്ഡ്രസ്യ തു ധാരണം ।
വിനാ പുണ്ഡ്രാന്തരം മോഹാദ്ധാരയൻപതതി ദ്വിജഃ ॥ 39 ॥
വിഷ്ണ്വാഗമാദിതന്ത്രേഷു ദീക്ഷിതാനാം വിധീയതേ ।
ശംഖചക്രഗദാപൂർവൈരങ്കനം നാന്യദേഹിനാം ॥ 40 ॥
ദീക്ഷിതാനാം തു തന്ത്രേഷു നരാണാമങ്കന ദ്വിജാഃ ।
ഉപകാരകമേവോക്തം ക്രമേണ മുനിപുംഗവാഃ ॥ 41 ॥
പുണ്ഡ്രാന്തരസ്യ തന്ത്രേഷു ധാരണം ദീക്ഷിതസ്യ തു ।
ഉപകാരകമേവോക്തം ക്രമേണ മുനിപുംഗവാഃ ॥ 42 ॥
വേദമാർഗൈകനിഷ്ഠസ്തു മോഹേനാപ്യങ്കിതോ യദി ।
പതത്യേവ ന സന്ദേഹസ്തഥാ പുണ്ഡ്രാന്തരാദപി ॥ 43 ॥
നാങ്കനം വിഗ്രഹേ കുര്യാദ്വേദപന്ഥാനമാശ്രിതഃ ।
പുണ്ഡ്രാന്തരം ഭ്രമാദ്വാപി ലലാടേ ന ധാരയേത് ॥ 44 ॥
തന്ത്രോക്തേന പ്രകാരേണ ദേവതാ യാ പ്രതിഷ്ഠിതാ ।
സാഽപി വന്ദ്യാ സുസേവ്യാ ച പൂജനീയാ ച വൈദികൈഃ ॥ 45 ॥
ശുദ്ധമേവ ഹി സർവത്ര ദേവതാരൂപമാസ്തികാഃ ।
തത്തത്തന്ത്രോക്തപൂജാ തു തന്ത്രനിഷ്ഠസ്യ കേവലം ॥ 46 ॥
തന്ത്രേഷു ദീക്ഷിതോ മർത്യോ വൈദികം ന സ്പൃശേത്സദാ ।
വൈദികശ്ചാപി തന്ത്രേഷു ദീക്ഷിതം ന സ്പൃശേത്സദാ ॥ 47 ॥
രാജാ തു വൈദികാൻസർവാംസ്താന്ത്രികാനഖിലാനപി ।
അസങ്കീർണതയാ നിത്യം സ്ഥാപയേന്മതിമത്തമാഃ ॥ 48 ॥
അന്നപാനാദിഭിർവസ്ത്രൈഃ സർവാൻ രാജാഽഭിരക്ഷയേത് ।
വൈദികാംസ്തു വിശേഷേണ ജ്ഞാനിനം തു വിശേഷതഃ ॥ 49 ॥
മഹാദേവസമോ ദേവോ യഥാ നാസ്തി ശ്രുതൗ സ്മൃതൗ ।
തഥാ വൈദികതുല്യസ്തു നാസ്തി തന്ത്രാവലംബിഷു ॥ 50 ॥
ശിവജ്ഞാനസമം ജ്ഞാനം യഥാ നാസ്തി ശ്രുതൗ സ്മൃതൗ ।
തഥാ വൈദികതുല്യസ്തു നാസ്തി തന്ത്രാവലംബിഷു ॥ 51 ॥
യഥാ വാരാണസീ തുല്യാ പുരീ നാസ്തി ശ്രുതൗ സ്മൃതൗ ।
തഥാ വൈദികതുല്യസ്തു നാസ്തി തന്ത്രാവലംബിഷു ॥ 52 ॥
ഷഡക്ഷരോസമോ മന്ത്രോ യഥാ നാസ്തി ശ്രുതൗ സ്മൃതൗ ।
തഥാ വൈദികതുല്യസ്തു നാസ്തി തന്ത്രാവലംബിഷു ॥ 53 ॥
യഥാ ഭാഗീരഥീതുല്യാ നദീ നാസ്തി ശ്രുതൗ സ്മൃതൗ ।
തഥാ വൈദികതുല്യസ്തു നാസ്തി തന്ത്രാവലംബിഷു ॥ 54 ॥
ഓദനേന സമം ഭോജ്യം യഥാ ലോകേ ന വിദ്യതേ ।
തഥാ വൈദികതുല്യസ്തു നാസ്തി തന്ത്രാവലംബിഷു ॥ 55 ॥
ദേവദേവോ മഹാദേവോ യഥാ സർവൈഃ പ്രപൂജ്യതേ ।
തഥൈവ വൈദികോ മർത്യഃ പൂജ്യഃ സർവജനൈരപി ॥ 56 ॥
ആദിത്യേന വിഹീനം തു ജഗദന്ധം യഥാ ഭവേത് ।
തഥാ വൈദികഹീനം തു ജഗദന്ധം ന സംശയഃ ॥ 57 ॥
പ്രാണേന്ദ്രിയാദിഹീനം തു ശരീരം കുണപം യഥാ ।
തഥാ വൈദികഹീനം തു ജഗദ്വ്യർഥം ന സംശയഃ ॥ 58 ॥
അഹോ വൈദികമാഹാത്മ്യം മയാ വക്തും ന ശക്യതേ ।
വേദ ഏവ തു മാഹാത്മ്യം വൈദികസ്യാബ്രവീന്മുദാ ॥ 59 ॥
സ്മൃതയശ്ച പുരാണാനി ഭാരതാദീനി സുവ്രതാഃ ।
വൈദികസ്യ തു മാഹാത്മ്യം പ്രവദന്തി സദാ മുദാ ॥ 60 ॥
വേദോക്തം താന്ത്രികാഃ സർവേ സ്വീകുർവന്തി ദ്വിജർഷഭാഃ ।
നോപജീവന്തി തന്ത്രോക്തം വേദ സാക്ഷാത്സനാതനഃ ॥ 61 ॥
ഇത്യുക്ത്വാ ഭഗവാൻസൂതഃ സ്വഗുരും വ്യാസസഞ്ജ്ഞിതം ।
സ്മൃത്വാ ഭക്ത്യാ വശോ ഭൂത്വാ പപാത ഭുവി ദണ്ഡവത് ॥ 62 ॥
അസ്മിന്നവസരേ ശ്രീമാന്മുനിഃ സത്യവതീസുതഃ ।
ശിഷ്യസ്മൃത്യങ്കുശാകൃഷ്ടസ്തത്രൈവാഽഽവിരഭൂത്സ്വയം ॥ 63 ॥
തം ദൃഷ്ട്വാ മുനയഃ സർവേ സന്തോഷാദ്ഗദ്ഗദസ്വരാഃ ।
നിശ്ചേഷ്ടാ നിതരാം ഭൂമൗ പ്രണമ്യ കരുണാനിധിം ॥ 64 ॥
സ്തോത്രൈഃ സ്തുത്വാ മഹാത്മാനം വ്യാസം സത്യവതീസുതം ।
പൂജയാമാസുരത്യർഥം വന്യപുഷ്പഫലാദിഭിഃ ॥ 65 ॥
ഭഗവാനപി സർവജ്ഞഃ കരുണാസാഗരഃ പ്രഭുഃ ।
ഉവാച മധുരം വാക്യം മുനീനാലോക്യ സുവ്രതാൻ ॥ 66 ॥
വ്യാസ ഉവാച –
ശിവമസ്തു മുനീന്ദ്രാണാം നാശിവം തു കദാചന ।
അഹോ ഭാഗ്യമഹോ ഭാഗ്യം മയാ വക്തും ന ശക്യതേ ॥ 67 ॥
ശ്രൂയതാം മുനയഃ സർവേ ഭാഗ്യവന്തഃ സമാഹിതാഃ ।
പ്രസാദാദേവ രുദ്രസ്യ പ്രഭോഃ കാരുണികസ്യ ച ॥ 68 ॥
പുരാണാനാം സമസ്താനാമഹം കർതാ പുരാഽഭവം ।
മത്പ്രസാദാദയം സൂതസ്ത്വഭവദ്രുദ്രവല്ലഭഃ ॥ 69 ॥
രുദ്രസ്യാഽഽജ്ഞാബലാദേവ പ്രഭോഃ കാരുണികസ്യ ച ।
പുരാണസംഹിതകർതാ ദേശികശ്ചാഭവദ്ഭൃശം ॥ 70 ॥
പുരാ കൃതേന പുണ്യേന ഭവന്തോഽപീശ്വരാജ്ഞയാ ।
സൂതാദസ്മാച്ഛ്രുതേരർഥം ശ്രുതവന്തോ യഥാതഥം ॥ 71 ॥
കൃതാർഥാശ്ച പ്രസാദശ്ച രൗദ്രഃ കിം ന കരിഷ്യതി ।
ആജ്ഞയാ കേവലം ശംഭോരഹം വേദാർഥവേദനേ ॥ 72 ॥
സമ്പൂർണഃ സർവവേദാന്തവാക്യാനാമർഥനിശ്ചയേ ।
സമർഥശ്ച നിയുക്തശ്ച സൂത്രാരംഭകൃതേഽപി ച ॥ 73 ॥
ആജ്ഞയാ ദേവദേവസ്യ ഭവതാമപി യോഗിനാം ।
ജ്ഞാനേ ഗുരുഗുരുശ്ചാഹമഭവം മുനിപുംഗവാഃ ॥ 74 ॥
ഭവന്തോഽപി ശിവജ്ഞാനേ വേദസിദ്ധേ വിശേഷതഃ ।
ഭക്ത്യാ പരമയാ യുക്താ നിഷ്ഠാ ഭവത സർവദാ ॥ 75 ॥
ഇത്യുക്ത്വാ ഭഗവാൻ വ്യാസഃ സ്വശിഷ്യം സൂതമുത്തമം ।
ഉത്ഥാപ്യാഽഽലിംഗ്യ ദേവേശം സ്മൃത്വാ നത്വാഽഗമദ്ഗുരുഃ ॥ 76 ॥
പുനശ്ച സൂതഃ സർവജ്ഞഃ സ്വശിഷ്യാനവലോക്യ ച ।
പ്രാഹ ഗംഭീരയാ വാചാ ഭവതാം ശിവമസ്ത്വിതി ॥ 77 ॥
മയോക്താ പരമാ ഗീതാ പഠിതാ യേന തസ്യ തു ।
ആയുരാരോഗ്യമൈശ്വര്യം വിജ്ഞാനം ച ഭവിഷ്യതി ॥ 78 ॥
ശിവപ്രസാദഃ സുലഭോ ഭവിഷ്യതി ന സംശയഃ ।
ഗുരുത്വം ച മനുഷ്യാണാം ഭവിഷ്യതി ന സംശയഃ ॥ 79 ॥
വിദ്യാരൂപാ യാ ശിവാ വേദവേദ്യാ
സത്യാനന്ദാനന്തസംവിത്സ്വരൂപാ ।
തസ്യാ വാചഃ സർവലോകൈക മാതു-
ര്ഭക്ത്യാ നിത്യം ചംബികായാഃ പ്രസാദാത് ॥ 80 ॥
ഗുരുപ്രസാദാദപി സുവ്രതാ മയാ
ശിവപ്രസാദാദപി ചോത്തമോത്തമാത് ।
വിനായകസ്യാപി മഹാപ്രസാദാത്
ഷഡാനനസ്യാപി മഹാപ്രസാദാത് ॥ 81 ॥
യജ്ഞവൈഭവസമാഹ്വയഃ കൃതഃ
സർവവേദമഥനേന സത്തമാഃ ।
അത്ര മുക്തിരപി ശോഭനാ പരാ
സുസ്ഥിതൈവ ന ഹി തത്ര സംശയഃ ॥ 82 ॥
യജ്ഞവൈഭവസമാഹ്വയം പരം
ഖണ്ഡമത്ര വിമലം പഠേന്നരഃ ।
സത്യബോധസുഖലക്ഷണം
സത്യമേവ ഝടിതി പ്രയാതി ഹി ॥ 83 ॥
മദുക്തസംഹിതാ പരാ സമസ്തദുഃഖഹാരിണീ
നരസ്യ മുക്തിദായിനീ ശിവപ്രസാദകാരിണീ ।
സമസ്തവേദസാരതഃ സുനിർമിതാഽതിശോഭനാ
മഹത്തരാനുഭൂതിമദ്ഭിരാദൃതാ ന ചാപരൈഃ ॥ 84 ॥
മദുക്തസംഹിതാ തു യാ തയാ വിരുദ്ധമസ്തി ചേ-
ദനർഥകം ഹി തദ്ബുധാ വചഃ പ്രയോജനായ ന ।
ശ്രുതിപ്രമാണരൂപിണീ സുസംഹിതാ മയോദിതാ
ശ്രുതിപ്രമാണമേവ സാ മഹാജനസ്യ സന്തതം ॥ 85 ॥
മദുക്തസംഹിതാമിമാമതിപ്രിയേണ മാനവഃ
പഠന്ന യാതി സംസൃതിം പ്രയാതി ശങ്കരം പരം ।
അതശ്ച ശോഭനാമിമാമഹർനിശം സമാഹിതഃ
ശ്രുതിപ്രമാണവത്പഠേദതന്ദ്രിതഃ സ്വമുക്തയേ ॥ 86 ॥
പുരാണസംഹിതാമിമാമതിപ്രിയേണ യഃ പുമാൻ
ശ്രുണോതി സംസൃതിം പുനർന യാതി യാതി ശങ്കരം ।
പരാനുഭൂതിരദ്വയാ വിജായതേ ച തസ്യ സാ
ശിവാ ച വാചി നൃത്യതി പ്രിയേണ ശങ്കരോഽപി ച ॥ 87 ॥
സത്യപൂർണസുഖബോധലക്ഷണം
തത്ത്വമർഥവിഭവം സനാതനം ।
സത്സ്വരൂപമശുഭാപഹം ശിവം
ഭക്തിഗമ്യമമലം സദാ നുമഃ ॥ 88 ॥
യാഽനുഭൂതിരമലാ സദോദിതാ
വേദമാനനിരതാ ശുഭാവഹാ ।
താമതീവ സുഖദാമഹം ശിവാം
കേശവാദിജനസേവിതാം നുമഃ ॥ 89 ॥
വേദപദ്മനികരസ്യ ഭാസ്കരം
ദേവദേവസദൃശം ഘൃണാനിധിം ।
വ്യാസമിഷ്ടഫലദം ഗുരും നുമഃ
ശോകമോഹവിഷരോഗഭേഷജം ॥ 90 ॥
യേ വേദവേദാന്തധനാ മഹാജനാഃ
ശിവാഭിമാനൈകനിരസ്തകിൽബിഷാഃ ।
നമാമി വാചാ ശിരസാ ഹൃദാ ച താൻ
ഭവാഹിവേഗസ്യ നിവാരകാനഹം ॥ 91 ॥
॥ ഇതി ശ്രീസ്കാന്ദപുരാണേ സൂതസംഹിതായാം ചതുർഥസ്യ
യജ്ഞവൈഭവഖണ്ഡസ്യോപരിഭാഗേ സൂതഗീതായാം
സർവവേദാന്തസംഗ്രഹോ നാമാഷ്ടമോഽധ്യായഃ ॥ 8 ॥
സൂതഗീതാ സമാപ്താ ।
ഓം തത്സത്
Also Read:
Suta Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil