Sankshepa Ramayana in English:
॥ saṁkṣēpa rāmāyaṇa ॥
tapassvādhyāyanirataṁ tapasvī vāgvidāṁ varam |
nāradaṁ paripapraccha vālmīkirmunipuṅgavam || 1 ||
kō:’nvasminsāmprataṁ lōkē guṇavān kaśca vīryavān |
dharmajñaśca kr̥tajñaśca satyavākyō dr̥ḍhavrataḥ || 2 ||
cāritrēṇa ca kō yuktaḥ sarvabhūtēṣu kō hitaḥ |
vidvān kaḥ kassamarthaśca kaścaikapriyadarśanaḥ || 3 ||
ātmavān kō jitakrōdhō dyutimān kō:’nasūyakaḥ |
kasya bibhyati dēvāśca jātarōṣasya samyugē || 4 ||
ētadicchāmyahaṁ śrōtuṁ paraṁ kautūhalaṁ hi mē |
maharṣē tvaṁ samarthō:’si jñātumēvaṁvidhaṁ naram || 5 ||
śrutvā caitattrilōkajñō vālmīkērnāradō vacaḥ |
śrūyatāmiti cāmantrya prahr̥ṣṭō vākyamabravīt || 6 ||
bahavō durlabhāścaiva yē tvayā kīrtitā guṇāḥ |
munē vakṣyāmyahaṁ buddhvā tairyuktaḥ śrūyatāṁ naraḥ || 7 ||
ikṣvākuvaṁśaprabhavō rāmō nāma janaiḥ śrutaḥ |
niyatātmā mahāvīryō dyutimān dhr̥timānvaśī || 8 ||
buddhimānnītimānvāgmī śrīmān śatrunibarhaṇaḥ |
vipulāṁsō mahābāhuḥ kambugrīvō mahāhanuḥ || 9 ||
mahōraskō mahēṣvāsō gūḍhajatrurarindamaḥ |
ājānubāhuḥ suśirāḥ sulalāṭaḥ suvikramaḥ || 10 ||
samaḥ samavibhaktāṅgaḥ snigdhavarṇaḥ pratāpavān |
pīnavakṣā viśālākṣō lakṣmīvān śubhalakṣaṇaḥ || 11 ||
dharmajñaḥ satyasandhaśca prajānāṁ ca hitē rataḥ |
yaśasvī jñānasampannaḥ śucirvaśyaḥ samādhimān || 12 ||
prajāpatisamaśśrīmān dhātā ripuniṣūdanaḥ |
rakṣitā jīvalōkasya dharmasya parirakṣitā || 13 ||
rakṣitā svasya dharmasya svajanasya ca rakṣitā |
vēdavēdāṅgatattvajñō dhanurvēdē ca niṣṭhitaḥ || 14 ||
sarvaśāstrārthatattvajñō smr̥timānpratibhānavān |
sarvalōkapriyaḥ sādhuradīnātmā vicakṣaṇaḥ || 15 ||
sarvadābhigataḥ sadbhiḥ samudra iva sindhubhiḥ |
āryaḥ sarvasamaścaiva sadaikapriyadarśanaḥ || 16 ||
sa ca sarvaguṇōpētaḥ kausalyānandavardhanaḥ |
samudra iva gāmbhīryē dhairyēṇa himavāniva || 17 ||
viṣṇunā sadr̥śō vīryē sōmavatpriyadarśanaḥ |
kālāgnisadr̥śaḥ krōdhē kṣamayā pr̥thivīsamaḥ || 18 ||
dhanadēna samastyāgē satyē dharma ivāparaḥ |
tamēvaṅguṇasampannaṁ rāmaṁ satyaparākramam || 19 ||
jyēṣṭhaṁ śrēṣṭhaguṇairyuktaṁ priyaṁ daśarathaḥ sutam |
prakr̥tīnāṁ hitairyuktaṁ prakr̥ti priya kāmyayā || 20 ||
yauvarājyēna samyōktumaicchatprītyā mahīpatiḥ |
tasyābhiṣēkasambhārān dr̥ṣṭvā bhāryā:’tha kaikayī || 21 ||
pūrvaṁ dattavarā dēvī varamēnamayācata |
vivāsanaṁ ca rāmasya bharatasyābhiṣēcanam || 22 ||
sa satyavacanādrājā dharmapāśēna samyataḥ |
vivāsayāmāsa sutaṁ rāmaṁ daśarathaḥ priyam || 23 ||
sa jagāma vanaṁ vīraḥ pratijñāmanupālayan |
piturvacananirdēśātkaikēyyāḥ priyakāraṇāt || 24 ||
taṁ vrajantaṁ priyō bhrātā lakṣmaṇō:’nujagāma ha |
snēhādvinayasampannaḥ sumitrānandavardhanaḥ || 25 ||
bhrātaraṁ dayitō bhrātuḥ saubhrātramanudarśayan |
rāmasya dayitā bhāryā nityaṁ prāṇasamāhitā || 26 ||
janakasya kulē jātā dēvamāyēva nirmitā |
sarvalakṣaṇasampannā nārīṇāmuttamā vadhūḥ || 27 ||
sītā:’pyanugatā rāmaṁ śaśinaṁ rōhiṇī yathā |
paurairanugatō dūraṁ pitrā daśarathēna ca || 28 ||
śr̥ṅgibērapurē sūtaṁ gaṅgākūlē vyasarjayat |
guhamāsādya dharmātmā niṣādādhipatiṁ priyam || 29 ||
guhēna sahitō rāmaḥ lakṣmaṇēna ca sītayā |
tē vanēna vanaṁ gatvā nadīstīrtvā bahūdakāḥ || 30 ||
citrakūṭamanuprāpya bharadvājasya śāsanāt |
ramyamāvasathaṁ kr̥tvā ramamāṇā vanē trayaḥ || 31 ||
dēvagandharvasaṅkāśāstatra tē nyavasansukham |
citrakūṭaṁ gatē rāmē putraśōkāturastadā || 32 ||
rājā daśarathaḥ svargaṁ jagāma vilapansutam |
mr̥tē tu tasminbharatō vasiṣṭhapramukhairdvijaiḥ || 33 ||
niyujyamānō rājyāya naicchadrājyaṁ mahābalaḥ |
sa jagāma vanaṁ vīrō rāmapādaprasādakaḥ || 34 ||
gatvā tu sa mahātmānaṁ rāmaṁ satyaparākramam |
ayācadbhrātaraṁ rāmaṁ āryabhāvapuraskr̥taḥ || 35 ||
tvamēva rājā dharmajña iti rāmaṁ vacō:’bravīt |
rāmō:’pi paramōdāraḥ sumukhassumahāyaśāḥ || 36 ||
nacaicchatpiturādēśāt rājyaṁ rāmō mahābalaḥ |
pādukē cāsya rājyāya nyāsaṁ dattvā punaḥ punaḥ || 37 ||
nivartayāmāsa tatō bharataṁ bharatāgrajaḥ |
sa kāmamanavāpyaiva rāmapādāvupaspr̥śan || 38 ||
nandigrāmē:’karōdrājyaṁ rāmāgamanakāṅkṣayā |
gatē tu bharatē śrīmān satyasandhō jitēndriyaḥ || 39 ||
rāmastu punarālakṣya nāgarasya janasya ca |
tatrāgamanamēkāgrō daṇḍakānpravivēśa ha || 40 ||
praviśya tu mahāraṇyaṁ rāmō rājīvalōcanaḥ |
virādhaṁ rākṣasaṁ hatvā śarabhaṅgaṁ dadarśa ha || 41 ||
sutīkṣṇaṁ cāpyagastyaṁ ca agastya bhrātaraṁ tathā |
agastyavacanāccaiva jagrāhaindraṁ śarāsanam || 42 ||
khaḍgaṁ ca paramaprītastūṇī cākṣayasāyakau |
vasatastasya rāmasya vanē vanacaraiḥ saha || 43 ||
r̥ṣayō:’bhyāgamansarvē vadhāyāsurarakṣasām |
sa tēṣāṁ pratiśuśrāva rākṣasānāṁ tathā vanē || 44 ||
pratijñātaśca rāmēṇa vadhassamyati rakṣasāṁ |
r̥ṣīṇāmagni kalpānāṁ daṇḍakāraṇyavāsinām || 45 ||
tēna tatraiva vasatā janasthānanivāsinī |
virūpitā śūrpaṇakhā rākṣasī kāmarūpiṇī || 46 ||
tataḥ śūrpaṇakhāvākyāt udyuktānsarvarākṣasān |
kharaṁ triśirasaṁ caiva dūṣaṇaṁ caiva rākṣasam || 47 ||
nijaghāna raṇē rāmastēṣāṁ caiva padānugān |
vanē tasminnivasatā janasthāna nivāsinām || 48 ||
rakṣasāṁ nihatānyāsansahasrāṇi caturdaśa |
tatō jñātivadhaṁ śrutvā rāvaṇaḥ krōdhamūrchitaḥ || 49 ||
sahāyaṁ varayāmāsa mārīcaṁ nāma rākṣasaṁ |
vāryamāṇaḥ subahuśō mārīcēna sa rāvaṇaḥ || 50 ||
na virōdhō balavatā kṣamō rāvaṇa tēna tē |
anādr̥tya tu tadvākyaṁ rāvaṇaḥ kālacōditaḥ || 51 ||
jagāma sahamārīcaḥ tasyāśramapadaṁ tadā |
tēna māyāvinā dūramapavāhya nr̥pātmajau || 52 ||
jahāra bhāryāṁ rāmasya gr̥dhraṁ hatvā jaṭāyuṣam |
gr̥dhraṁ ca nihataṁ dr̥ṣṭvā hr̥tāṁ śrutvā ca maithilīm || 53 ||
rāghavaḥ śōkasantaptō vilalāpākulēndriyaḥ |
tatastēnaiva śōkēna gr̥dhraṁ dagdhvā jaṭāyuṣam || 54 ||
mārgamāṇō vanē sītāṁ rākṣasaṁ sandadarśa ha |
kabandhaṁ nāma rūpēṇa vikr̥taṁ ghōradarśanam || 55 ||
taṁ nihatya mahābāhuḥ dadāha svargataśca saḥ |
sa cāsya kathayāmāsa śabarīṁ dharmacāriṇīm || 56 ||
śramaṇīṁ dharmanipuṇāmabhigacchēti rāghava |
sō:’bhyagacchanmahātējāḥ śabarīṁ śatrusūdanaḥ || 57 ||
śabaryā pūjitaḥ samyagrāmō daśarathātmajaḥ |
pampātīrē hanumatā saṅgatō vānarēṇa ha || 58 ||
hanumadvacanāccaiva sugrīvēṇa samāgataḥ |
sugrīvāya ca tatsarvaṁ śaṁsadrāmō mahābalaḥ || 59 ||
āditastadyathāvr̥ttaṁ sītayāśca viśēṣataḥ |
sugrīvaścāpi tatsarvaṁ śrutvā rāmasya vānaraḥ || 60 ||
cakāra sakhyaṁ rāmēṇa prītaścaivāgnisākṣikaṁ |
tatō vānararājēna vairānukathanaṁ prati || 61 ||
rāmāyāvēditaṁ sarvaṁ praṇayādduḥkhitēna ca |
pratijñātaṁ ca rāmēṇa tadā vālivadhaṁ prati || 62 ||
vālinaśca balaṁ tatra kathayāmāsa vānaraḥ |
sugrīvaḥ śaṅkitaścāsīnnityaṁ vīryēṇa rāghavē || 63 ||
rāghavaḥ pratyayārthaṁ tu dundubhēḥ kāyamuttamam |
darśayāmāsa sugrīvō mahāparvata sannibham || 64 ||
utsmayitvā mahābāhuḥ prēkṣya cāsthi mahābalaḥ |
pādāṅguṣṭhēna cikṣēpa sampūrṇaṁ daśayōjanam || 65 ||
bibhēda ca punaḥ sālān saptaikēna mahēṣuṇā |
giriṁ rasātalaṁ caiva janayan pratyayaṁ tadā || 66 ||
tataḥ prītamanāstēna viśvastaḥ sa mahākapiḥ |
kiṣkindhāṁ rāmasahitō jagāma ca guhāṁ tadā || 67 ||
tatō:’garjaddharivaraḥ sugrīvō hēmapiṅgalaḥ |
tēna nādēna mahatā nirjagāma harīśvaraḥ || 68 ||
anumānya tadā tārāṁ sugrīvēṇa samāgataḥ |
nijaghāna ca tatrainaṁ śarēṇaikēna rāghavaḥ || 69 ||
tataḥ sugrīvavacanāt hatvā vālinamāhavē |
sugrīvamēva tadrājyē rāghavaḥ pratyapādayat || 70 ||
sa ca sarvānsamānīya vānarānvānararṣabhaḥ |
diśaḥ prasthāpayāmāsa didr̥kṣurjanakātmajām || 71 ||
tatō gr̥dhrasya vacanātsampātērhanumānbalī |
śatayōjanavistīrṇaṁ pupluvē lavaṇārṇavam || 72 ||
tatra laṅkāṁ samāsādya purīṁ rāvaṇapālitām |
dadarśa sītāṁ dhyāyantīṁ aśōkavanikāṁ gatām || 73 ||
nivēdayitvā:’bhijñānaṁ pravr̥ttiṁ ca nivēdya ca |
samāśvāsya ca vaidēhīṁ mardayāmāsa tōraṇam || 74 ||
pañca sēnāgragānhatvā sapta mantrisutānapi |
śūramakṣaṁ ca niṣpiṣya grahaṇaṁ samupāgamat || 75 ||
astrēṇōnmuktamātmānaṁ jñātvā paitāmahādvarāt |
marṣayanrākṣasānvīrō yantriṇastānyadr̥cchayā || 76 ||
tatō dagdhvā purīṁ laṅkāṁ r̥tē sītāṁ ca maithilīm |
rāmāya priyamākhyātuṁ punarāyānmahākapiḥ || 77 ||
sō:’bhigamya mahātmānaṁ kr̥tvā rāmaṁ pradakṣiṇam |
nyavēdayadamēyātmā dr̥ṣṭā sītēti tattvataḥ || 78 ||
tataḥ sugrīvasahitō gatvā tīraṁ mahōdadhēḥ |
samudraṁ kṣōbhayāmāsa śarairādityasannibhaiḥ || 79 ||
darśayāmāsa cātmānaṁ samudraḥ saritāṁ patiḥ |
samudravacanāccaiva nalaṁ sētumakārayat || 80 ||
tēna gatvā purīṁ laṅkāṁ hatvā rāvaṇamāhavē |
rāmassītāmanuprāpya parāṁ vrīḍāmupāgamat || 81 ||
tāmuvāca tatō rāmaḥ paruṣaṁ janasaṁsadi |
amr̥ṣyamāṇā sā sītā vivēśa jvalanaṁ satī || 82 ||
tatō:’gnivacanātsītāṁ jñātvā vigatakalmaṣāṁ |
babhau rāmassamprahr̥ṣṭaḥ pūjitassarvadaivataiḥ || 83 ||
karmaṇā tēna mahatā trailōkyaṁ sacarācaram |
sadēvarṣigaṇaṁ tuṣṭaṁ rāghavasya mahātmanaḥ || 84 ||
abhyaṣiñcatsa laṅkāyāṁ rākṣasēndraṁ vibhīṣaṇam |
kr̥takr̥tyastadā rāmō vijvaraḥ pramumōda ha || 85 ||
dēvatābhyō varaṁ prāpya samutthāpya ca vānarān |
ayōdhyāṁ prasthitō rāmaḥ puṣpakēṇa suhr̥dvr̥taḥ || 86 ||
bharadvājāśramaṁ gatvā rāmassatyaparākramaḥ |
bharatasyāntikaṁ rāmō hanūmantaṁ vyasarjayat || 87 ||
punarākhyāyikāṁ jalpan sugrīvasahitaśca saḥ |
puṣpakaṁ tatsamāruhya nandigrāmaṁ yayau tadā || 88 ||
nandigrāmē jaṭāṁ hitvā bhrātr̥bhiḥ sahitō:’naghaḥ |
rāmaḥ sītāmanuprāpya rājyaṁ punaravāptavān || 89 ||
prahr̥ṣṭamuditō lōkastuṣṭaḥ puṣṭaḥ sudhārmikaḥ |
nirāyamō hyarōgaśca durbhikṣa bhayavarjitaḥ || 90 ||
na putramaraṇaṁ kiñciddrakṣyanti puruṣāḥ kva cit |
nāryaścāvidhavā nityaṁ bhaviṣyanti pativratāḥ || 91 ||
na cāgnijaṁ bhayaṁ kiñcit nāpsu majjanti jantavaḥ |
na vātajaṁ bhayaṁ kiñcit nāpi jvarakr̥taṁ tathā || 92 ||
na cāpi kṣudbhayaṁ tatra na taskarabhayaṁ tathā |
nagarāṇi ca rāṣṭrāṇi dhana dhānyayutāni ca || 93 ||
nityaṁ pramuditāssarvē yathā kr̥tayugē tathā |
aśvamēdhaśatairiṣṭvā tathā bahusuvarṇakaiḥ || 94 ||
gavāṁ kōṭyayutaṁ datvā brahmalōkaṁ prayāsyati |
asaṅkhyēyaṁ dhanaṁ datvā brāhmaṇēbhyō mahāyaśāḥ || 95 ||
rājavaṁśān śataguṇān sthāpayiṣyati rāghavaḥ |
cāturvarṇyaṁ ca lōkē:’smin svē svē dharmē niyōkṣyati || 96 ||
daśavarṣasahasrāṇi daśavarṣaśatāni ca |
rāmō rājyamupāsitvā brahmalōkaṁ gamiṣyati || 97 ||
phalaśruti:
idaṁ pavitraṁ pāpaghnaṁ puṇyaṁ vēdaiśca sammitam |
yaḥ paṭhēdrāmacaritaṁ sarvapāpaiḥ pramucyatē || 98 ||
ētadākhyānamāyuṣyaṁ paṭhanrāmāyaṇaṁ naraḥ |
saputrapautraḥ sagaṇaḥ prētya svargē mahīyatē || 99 ||
paṭhan dvijō vāgr̥ṣabhatvamīyāt
syāt kṣatriyō bhūmipatitvamīyāt |
vaṇigjanaḥ paṇyaphalatvamīyāt
janaśca śūdrō:’pi mahattvamīyāt || 100 ||
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē bālakāṇḍē śrīrāmāyaṇa kathā saṅkṣēpō nāma prathamassargaḥ ||
Also Read:
Sankshepa Ramayana Shatashloki Lyrics in Hindi | English | Kannada | Telugu | Tamil