Surya Geetaa in Malayalam:
॥ സൂര്യ ഗീതാ ॥
॥ ശ്രീ ഗണേശായ നമഃ ॥
॥ അഥ സൂര്യഗീതാ പ്രാരഭ്യതേ ॥
ബ്രഹ്മാ ഉവാച –
പ്രപഞ്ചസൃഷ്ടികർമേദം മമ ശ്രീഗുരുനായക ।
അഹാര്യം ദ്വിപരാർധാന്തമാധികാരികതാവശാത് ॥ 1 ॥
ഇതി ത്വദ്വദനാംഭോജാത്സമ്യഗ്വിദിതവാനഹം ।
തഥാപ്യത്ര ന മേ ചിന്താ ജായതേ ത്വത്കൃപാബലാത് ॥ 2 ॥
ത്വയി പ്രസന്നേ മയ്യേവം ബോധാനന്ദഃ സ്വരൂപതഃ ।
പുനർജന്മഭയാഭാവാദ്ധീര ഏവാസ്മി വൃത്തിഷു ॥ 3 ॥
തഥാഽപി കർമഭാഗേഷു ശ്രോതവ്യമവശിഷ്യതേ ।
തത്സർവം ച വിദിത്വൈവ സർവജ്ഞഃ സ്യാമഹം പ്രഭോ ॥ 4 ॥
ജഗജ്ജീവേശ്വരാദീനാം പ്രാഗുത്പത്തേർനിരഞ്ജനം ।
നിർവിശേഷമകർമൈകം ബ്രഹ്മൈവാസീത്തദദ്വയം ॥ 5 ॥
തസ്യ ജീവേശ സ്രഷ്ടൃത്വം പ്രോച്യതേ വേദവാദിഭിഃ ।
അകർമണഃ കഥം സൃഷ്ടികർമകർതൃത്വമുച്യതേ ॥ 6 ॥
സകർമാ സേന്ദ്രിയോ ലോകേ ദൃശ്യതേ ന നിരിന്ദ്രിയഃ ।
ബ്രഹ്മണോഽതീന്ദ്രിയത്വം ച സർവശാസ്ത്രേഷു ഘുഷ്യതേ ॥ 7 ॥
നശ്യമാനതയോത്പത്തിമത്വാദാദ്യസ്യ കർമണഃ ।
ന മുഖ്യമവകൽപേതാപ്യനാദിത്വോപവർണനം ॥ 8 ॥
ബ്രഹ്മ ചേത്കർമകുർവീത യനേകേനാപി ഹേതുനാ ।
തഥാ ച സംസൃതിസ്തസ്യ പ്രസജ്യേത തു നാത്മനഃ ॥ 9 ॥
തസ്മാദാദ്യസ്യ പുണ്യസ്യ പാപസ്യ ച ദയാനിധേ ।
കർമണോ ബ്രൂഹി മേ സ്പഷ്ടമുപപത്തിം ഗുരൂത്തമ ॥ 10 ॥
ഇത്യുക്തോ വിധിനാ ദേവോ ദക്ഷിണാമൂർതിരീശ്വരഃ ।
വിചിത്രപ്രശ്നസന്തുഷ്ട ഇദം വചനമബ്രവീത് ॥ 11 ॥
ശ്രീഗുരുമൂർതിരുവാച –
ബ്രഹ്മൻസാധുരയം പ്രശ്നസ്തവ പ്രശ്നവിദാം വര ।
ശൃണുഷ്വ സാവധാനേന ചേതസാഽസ്യോത്തരം മമ ॥ 12 ॥
പ്രാഗുത്പത്തേരകർമൈകമകർതൃ ച നിരിന്ദ്രിയം ।
നിർവിശേഷം പരം ബ്രഹ്മൈവാസീന്നാത്രാസ്തി സംശയഃ ॥ 13 ॥
തഥാഽപി തസ്യ ചിച്ഛക്തിസംയുതത്വേന ഹേതുനാ ।
പ്രതിച്ഛായാത്മികേ ശക്തീ മായാവിദ്യേ ബഭൂവതുഃ ॥ 14 ॥
അദ്വിതീയമപി ബ്രഹ്മ തയോര്യത്പ്രതിബിംബിതം ।
തേന ദ്വൈവിധ്യമാസാദ്യ ജീവ ഈശ്വര ഇത്യപി ॥ 15 ॥
പുണ്യപാപാദികർതൃത്വം ജഗത്സൃഷ്ട്യാദികർതൃതാം ।
അഭജത്സേന്ദ്രിയത്വം ച സകർമത്വം വിശേഷതഃ ॥ 16 ॥
യഃ സ്വശക്ത്യാ സമുല്ലാസ ഉദഭൂത്പരമാത്മനഃ ।
സ്വബന്ധജനകം സൂക്ഷ്മം തദാദ്യം കർമ കഥ്യതേ ॥ 17 ॥
ന തേന നിർവിശേഷത്വം ഹീയതേ തസ്യ കിഞ്ചന ।
ന ച സംസാരബന്ധശ്ച കശ്ചിദ്ബ്രഹ്മൻപ്രസജ്യതേ ॥ 18 ॥
പാരമാർഥികസംസാരീ ജീവഃ പുണ്യാദികർമവാൻ ।
പ്രാതിഭാസികസംസാരീ ത്വീശഃ സൃഷ്ട്യാദികർമവാൻ ॥ 19 ॥
അസംസാരി പരം ബ്രഹ്മ ജീവേശോഭയകാരണം ।
തതോഽപ്യതീതം നീരൂപം അവാങ്മനസഗോചരം ॥ 20 ॥
കർമവന്തൗ പരിത്യജ്യ ജീവേശൗ യേ മഹാധിയഃ ।
അകർമവത്പരം ബ്രഹ്മ പ്രയാന്ത്യത്ര സമാധിഭിഃ ॥ 21 ॥
തേ വിദേഹവിമുക്താ വാ ജീവന്മുക്താ നരോത്തമാഃ ।
കർമാകർമോഭയാതീതാസ്തദ്ബ്രഹ്മാരൂപമാപ്നുയുഃ ॥ 22 ॥
കർമണാ സംസൃതൗ ബദ്ധാ മുച്യന്തേ തേ ഹ്യകർമണാ ।
ബന്ധമോക്ഷോഭയാതീതാഃ കർമിണോ നാപ്യകർമിണഃ ॥ 23 ॥
ജീവസ്യ കർമണാ ബന്ധസ്തസ്യ മോക്ഷശ്ച കർമണാ ।
തസ്മാദ്ധേയം ച കർമ സ്യാദുപാദേയം ച കർമ ഹി ॥ 24 ॥
ത്യക്തേ കർമണി ജീവത്വമാത്മനോ ഗച്ഛതി സ്വയം ।
ഗൃഹീതേ കർമണി ക്ഷിപ്രം ബ്രഹ്മത്വം ച പ്രസിധ്യതി ॥ 25 ॥
ആവിദ്യകമശുദ്ധം യത്കർമ ദുഃഖായ തന്നൃണാം ।
വിദ്യാസംബന്ധി ശുദ്ധം യത് തത്സുഖായ ച കഥ്യതേ ॥ 26 ॥
വിദ്യാകർമക്ഷുരാത്തീക്ഷ്ണാത് ഛിനത്തി പുരുഷോത്തമഃ ।
അവിദ്യാകർമപാശാംശ്ചേത്സ മുക്തോ നാത്ര സംശയഃ ॥ 27 ॥
സർവസ്യ വ്യവഹാരസ്യ വിധേ കർമൈവ കാരണം ।
ഇതി നിശ്ചയസിദ്ധ്യൈ തേ സൂര്യഗീതാം വദാമ്യഹം ॥ 28 ॥
കർമസാക്ഷിണമാദിത്യം സഹസ്രകിരണം പ്രഭും ।
സപ്താശ്വം സർവധർമജ്ഞമപൃച്ഛദരുണഃ പുരാ ॥ 29 ॥
അരുണ ഉവാച –
ഭഗവൻ കേന സംസാരേ പ്രാണിനഃ സംഭ്രമന്ത്യമീ ।
കേനൈതേഷാം നിവൃത്തിശ്ച സംസാരാദ്വദ സദ്ഗുരോ ॥ 30 ॥
ഇതി പൃഷ്ടഃ സ സർവജ്ഞഃ സഹസ്രകിരണോജ്വലഃ ।
സൂര്യോഽബ്രവീദിദം ശിഷ്യമരുണം നിജസാരഥിം ॥ 31 ॥
സൂര്യ ഉവാച –
അരുണ ത്വം ഭവസ്യദ്യ മമ പ്രിയതമഃ ഖലു ।
യതഃ പൃച്ഛസി സംസാരഭ്രമകാരണമാദരാത് ॥ 32 ॥
ഭ്രമന്തി കേവലം സർവേ സംസാരേ പ്രാണിനോഽനിശം ।
ന തു തത്കാരണം കേനാപ്യഹോ കിഞ്ചിദ്വിചാര്യതേ ॥ 33 ।
തജ്ജിജ്ഞാസുതയാ ത്വം തു ശ്ലാഘ്യോഽസി വിബുധോത്തമൈഃ ।
ശൃണുശ്വാരുണ വക്ഷ്യാമി തവ സംസാരകാരണം ॥ 34 ॥
പുണ്യപാപാത്മകം കർമ യത്സർവപ്രാണിസഞ്ചിതം ।
അനാദിസുഖദുഃഖാനാം ജനകം ചാഭിധീയതേ ॥ 35 ॥
ശാസ്ത്രൈഃ സർവൈശ്ച വിഹിതം പ്രതിഷിദ്ധം ച സാദരം ।
കാമാദിജനിതം തത്ത്വം വിദ്ധി സംസാരകാരണം ॥ 36 ॥
പശ്വാദീനാമഭാവേഽപി തയോർവിധിനിഷേധയോഃ ।
സംസാരസ്യ ന ലോപോഽസ്തി പൂർവകർമാനുസാരതഃ ॥ 37 ॥
പൂർവം മനുഷ്യഭൂതാനാം പാപകർമാവശാദിഹ ।
ശ്വഖരോഷ്ട്രാദിജന്മാനി നികൃഷ്ടാനി ഭവന്ത്യഹോ ॥ 38 ॥
പാപകർമസു ഭോഗേന പ്രക്ഷീണേഷു പുനശ്ച തേ ।
പ്രാപ്നുവന്തി മനുഷ്യത്വം പുനശ്ച ശ്വാദിജന്മിതാം ॥ 39 ॥
ജനനൈർമരണൈരേവം പൗനഃപുന്യേന സംസൃതൗ ।
ഭ്രമന്ത്യബ്ധിതരംഗസ്ഥദാരുവദ്ധീമതാം വര ॥ 40 ॥
അരുണ ഉവാച –
പ്രക്ഷീണപാപകർമാണഃ പ്രാപ്തവന്തോ മനുഷ്യതാം ।
പുനശ്ച ശ്വാദിജന്മാനി കേന ഗച്ഛന്തി ഹേതുനാ ॥ 41 ॥
ന ഹി ദുർജന്മഹേതുത്വം പുണ്യാനാം യുക്തമീരിതും ।
ന ച പുണ്യവതാം ഭൂയഃ പാപകർമോപപദ്യതേ ॥ 42 ॥
പുണ്യൈർവിശുദ്ധചിത്താനാം ജ്ഞാനയോഗാദിസാധനൈഃ ।
സംസാരമോക്ഷസംസിദ്ധ്യാ പാപകർമാപ്രസക്തിതഃ ॥ 43 ॥
ജീവേഷു പൗനഃപുന്യം ചേദുത്തമാധമജന്മനാം ।
നിയമേനാഭിധീയേത യേന കേനാപി ഹേതുനാ ॥ 44 ॥
മോക്ഷശാസ്ത്രസ്യ വൈയർഥ്യമാപതത്യേവ സർവഥാ ।
തസ്മാദപാപിനാം ജന്മ പുനശ്ചേതി ന യുജ്യതേ ॥ 45 ॥
ഇത്യുക്തോ ഭഗവാനാഹ സർവജ്ഞഃ കരുണാനിധിഃ ।
രവിഃ സംശയവിച്ഛേദനിപുണോഽരുണമാദരാത് ॥ 46 ॥
രവിരുവാച –
പ്രക്ഷീണേഷ്വപി ഭോഗേന പാപകർമസു ദേഹിനഃ ।
പുനശ്ച പാപകർമാണി കുർവന്തോ യാന്തി ദുർഗതിം ॥ 47 ॥
താനി ദുർജന്മബീജാനി കാമാത്പാപാനി ദേഹിനാം ।
പുനരപ്യുപപദ്യന്തേ പൂർവപുണ്യവതാമപി ॥ 48 ॥
സകാമാനാം ച പുണ്യാനാം ഭോഗഹേതുതയാ നൃണാം ।
ന ചിത്തശുദ്ധിഹേതുത്വം ക്വചിദ്ഭവിതുമർഹതി ॥ 49 ॥
കുതശ്ചാശുദ്ധചിത്താനാം ജ്ഞാനയോഗാദിസംഭവഃ ।
ജ്ഞാനയോഗാദിഹീനാനാം കുതോ മോക്ഷശ്ച സംസൃതേഃ ॥ 50 ॥
കാമേന ഹേതുനാ സത്സ്വപ്യുത്തമാധമജന്മസു ।
മോക്ഷശാസ്ത്രസ്യ സാർഥക്യം നൈഷ്കാമ്യോദയഹേതുകം ॥ 51 ॥
സുഖദുഃഖോപഭോഗേന യദാ നിർവേദമാഗതഃ ।
നിഷ്കാമത്വമവാപ്നോതി സ്വവിവേകപുരസ്സരം ॥ 52 ॥
തതഃപ്രഭൃതി കൈശ്ചിത്സ്യാജ്ജന്മഭിർജ്ഞാനയോഗവാൻ ।
ശ്രവണാദിപ്രയത്നൈർഹി മുക്തിഃ സ്വാത്മന്യവസ്ഥിതിഃ ॥ 53 ॥
കർമാധ്യക്ഷം പരാത്മാനം സർവകർമൈകസാക്ഷിണം ।
സർവകർമവിദൂരന്തം കർമവാൻകഥമാപ്നുയാത് ॥ 54 ॥
പുണ്യേഷ്വപി ച പാപേഷു പൗർവികേഷു തു ഭോഗതഃ ।
ക്ഷപിതേഷു പരാത്മാ സ സ്വയമാവിർഭവിഷ്യതി ॥ 55 ॥
കർതൃഭിർഭുജ്യതേ ജീവൈഃ സർവകർമഫലം ന തു ।
സാക്ഷിണാ നിർവികൽപേന നിർലേപേന പരാത്മനാ ॥ 56 ॥
ജീവാനാം തദനന്യത്വത്ഭോഗസ്യാവസരഃ കുതഃ ।
ഇതി കേചന ശങ്കന്തേ വേദാന്താപാതദർശിനഃ ॥ 57 ॥
പരമാർഥദശായാം ഹി തദനന്യത്വമിഷ്യതേ ।
വ്യവഹാരദശായാം നാനുപപത്തിശ്ച കാചന ॥ 58 ॥
പരമാർഥദശാരൂഢേ ജീവന്മുക്തേഽപി കർമണാം ।
ഭോഗോഽംഗീക്രിയതേ സമ്യക് ദൃശ്യതേ ച തഥാ സതി ॥ 59 ॥
അജ്ഞാനാം വ്യവഹാരൈകനിഷ്ഠാനാം തദനന്യതാ ।
അഭോക്തൃതാ ച കേനൈവ വക്തും ശക്യാ മനീഷിണാ ॥ 60 ॥
ജ്ഞാനിനഃ കർമകർതൃത്വം ദൃശ്യമാനമപി സ്ഫുടം ।
ഉത്പാദയേത്ഫലം നേതി മന്യന്തേ സ്വപ്നകർമവത് ॥ 61 ॥
തദയുക്തം ന ഹി സ്വപ്നേ പാപകർതുഃ സ്വതന്ത്രതാ ।
ജാഗ്രതി പ്രാണിനഃ കർമ സ്വാതന്ത്ര്യം വർതതേ ഖലു ॥ 62 ॥
തിരശ്ചാം ജാഗരാവസ്ഥാ യഥാ ഭോഗൈകകാരണം ।
തഥാ സ്വപ്നദശാ നൄണാം ഫലഭോഗൈകകാരണം ॥ 63 ॥
നൃണാം ച ജാഗരാവസ്ഥാ ബാലാനാം സ്യാത്തഥാ ന തു ।
യൂനാം വൃദ്ധതമാനാം വാ കിമുത സ്വാത്മവേദിനാം ॥ 64 ॥
ഭാവിഭോഗാർഥകം കർമ ജാഗ്രത്യേവ നൃണാം ഭവേത് ।
ഫലം തു കർമണഃ സ്വപ്നേ ജാഗ്രത്യപി ച യുജ്യതേ ॥ 65 ॥
കർമണ്യധ്യസ്യ ഭോഗം യേ ഭോഗേഽധ്യസ്യാഥ കർമ ച ।
കർമ തദ്ഭോഗയോർഭേദമജ്ഞാത്വാഹുര്യഥേപ്സിതം ॥ 66 ॥
തേഷാം മന്ദധിയാം ജ്ഞാനവാദിനാം പാപകാരിണാം ।
കഥം കൃതാർഥതാം ബ്രൂയാമധ്യാസക്ഷയസംഭവാം ॥ 67 ॥
കർമണ്യകർമധീര്യേഷാമകർമണി ച കർമധീഃ ।
തേ ചാധ്യാസവശാ മന്ദാ ജ്ഞാനിനഃ സ്വൈരചാരിണഃ ॥ 68 ॥
വർണാശ്രമാദിധർമാണാമദ്വൈതം കർമണൈവ യേ ।
അനുതിഷ്ഠന്തി തേ മൂഢാഃ കർമാകർമോഭയച്യുതാഃ ॥ 69 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വരിഷ്ഠാം താം സർവാനുഷ്ഠാനവർജിതാം ।
സർവാനുഷ്ഠാനവന്തോഽപി സിദ്ധാമാഹുർബതാത്മനാം ॥ 70 ॥
അഭേദധ്യാനസാധ്യാം താം സ്വാനുഭൂതിം മഹത്തമാം ।
വിചാരസാധ്യാം മന്യന്തേ തേ മഹാപാപകർമിണഃ ॥ 71 ॥
നിദിധ്യാസനമപ്യാത്മാ ഭേദാഭിധ്യാനലക്ഷണം ।
ഉപേക്ഷന്തേ വൃഥാദ്വൈതജ്ഞാനവാദൈകമോഹതഃ ॥ 72 ॥
ആശ്രിത്യൈവ വിചാരം യേ വാക്യാർഥമനനാത്മകം ।
മന്യന്തേ കൃതകൃത്യത്വമാത്മനാം തേ ഹി മോഹിതാഃ ॥ 73 ॥
ആദ്യജ്ഞാനോദയേ കാമ്യകർമത്യാഗ ഉദീര്യതേ ।
ദ്വിതീയസമ്യഗ്ജ്ഞാനേ തു നൈമിത്തികനിരാകൃതിഃ ॥ 74 ॥
തൃതീയപൂർണജ്ഞാനേ ച നിത്യകർമനിരാകൃതിഃ ।
ചതുർഥാദ്വൈതബോധേ തു സോഽതിവർണാശ്രമീ ഭവേത് ॥ 75 ॥
നിത്യനൈമിത്തികോപേതജ്ഞാനാന്മുക്തിഃ ക്രമാദ്ഭവേത് ।
സമ്യഗ്ജ്ഞാനാത്തു സാ ജീവന്മുക്തിർനിത്യൈകസംയുതാത് ॥ 76 ॥
പൂർണജ്ഞാനാദ്വിദേഹാഖ്യാ ശാശ്വതീ മുക്തിരിഷ്യതേ ।
യഥാ നൈഷ്കർമ്യസംസിദ്ധിർജീവന്മുക്തേ നിരങ്കുശാ ॥ 77 ॥
അത്രൈവം സതി നൈഷ്കർമ്യം ജ്ഞാനകർമസമുച്ചയാത് ।
സിധ്യേത്ക്രമേണ സദ്യോ വാ നാന്യഥാ കൽപകോടിഭിഃ ॥ 78 ॥
യാവദ്വിദേഹമുക്തിഃ സാ ന സിധ്യതി ശരീരിണഃ ।
താവത്സമുച്ചയഃ സിദ്ധോ ജ്ഞാനോപാസനകർമണാം ॥ 79 ॥
തസ്മാദ് ജ്ഞാത്വാ പരാത്മാനം ധ്യാനനിഷ്ഠോ മഹാമതിഃ ।
ഭൂയാന്നിജാശ്രമാചാരനിരതഃ ശ്രേയസേ സദാ ॥ 80 ॥
ജ്ഞാനോപാസ്തീ കർമസാപേക്ഷകേ തേ
കർമോപാസ്തീ ജ്ഞാനസാപേക്ഷകേ ച ।
കർമജ്ഞാനേ ചാന്യസാപേക്ഷകേ തൻ-
മുക്ത്യൈ പ്രോക്തം സാഹചര്യം ത്രയാണാം ॥ 81 ॥
ജ്ഞാനോപാസ്തീ സ്വീയകർമസ്വപാസ്യാപേകം
മുക്തിർനൈവ കസ്യാപി സിധ്യേത് ।
തസ്മാദ്ധീമാനാശ്രയേദപ്രമത്തസ്ത്രീ-
ണ്യുക്താനി ശ്രദ്ധയാഽഽദേഹപാതാത് ॥ 82 ॥
॥ ഇതി സൂര്യഗീതായാം പ്രഥമോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥
സൂര്യ ഉവാച –
അഥാതഃ സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി കർമണാം പഞ്ചഭൂമികാഃ ।
ഉത്തരോത്തരമുത്കർഷാദ്വിദ്ധി സോപാനപങ്ക്തിവത് ॥ 1 ॥
പ്രഥാമാ താന്ത്രികീ പ്രോക്താ പരാ പൗരാണികീ മതാ ।
സ്മാർതാ തൃതീയാ തുര്യാ തു ശ്രൗതാ സങ്കീർതിതാ ബുധൈഃ ॥ 2 ॥
പഞ്ചമീ ത്വൗപനിഷദാ വിബുധോത്തമസംമതാ ।
യസ്യാഃ പരം ന കിഞ്ചിത്സ്യാദ്വാച്യം ജ്ഞേയം ച സത്തമ ॥ 3 ॥
സ്വേച്ഛം കർമാണി കുർവന്യഃ പ്രമാണാശ്രയണം വിനാ ।
തന്ത്രോക്താനി കരോത്യേഷ കർമീ പ്രാഥമികോ മതഃ ॥ 4 ॥
താനി തന്ത്രോക്തകർമാണി ത്യക്ത്വാ പൗരാണികാനി യഃ ।
കരോതി തന്ത്രസംബന്ധീന്യയം കർമീ ദ്വിതീയകഃ ॥ 5 ॥
ത്യക്ത്വാ താന്യപി യഃ സ്മാർതാന്യനുതിഷ്ഠതി സർവദാ ।
ശ്രുതിസംബന്ധവന്ത്യേഷ തൃതീയഃ കർമ്യുദീര്യതേ ॥ 6 ॥
യശ്ച താന്യപി സന്ത്യജ്യ ശ്രൗതാന്യേവാചരത്യയം ।
കർമീ ധർമാർഥകാമാനാം സ്ഥാനം തുര്യോഽഭിധീയതേ ॥ 7 ॥
ശ്രൗതാന്യപി ച യസ്ത്യക്ത്വാ സദൗപനിഷദാനി വൈ ।
കരോതി ശ്രദ്ധയാ കർമാണ്യയം മോക്ഷീ തു പഞ്ചമഃ ॥ 8 ॥
യാന്യൗപനിഷദാനാം സ്യുരവിരോധീനി കർമണാം ।
ശ്രൗതാദീനി സുസംഗ്രാഹ്യാന്യമലാനി മുമുക്ഷുഭിഃ ॥ 9 ॥
കർമാണ്യുപനിഷത്സു സ്യുർബ്രഹ്മൈകാർഥാസു വൈ കഥം ।
ഇതി ശങ്ക്യന്നകുർവൻ ഹി വിധിരസ്തി ജിജീവിഷേത് ॥ 10 ॥
ഈശാവാസ്യാദിവേദാന്തപ്രോക്താന്യാമരണാദപി ।
കുർവന്നേവ വിമുച്യേത ബ്രഹ്മവിത്പ്രവരോഽസ്തു വാ ॥ 11 ॥
യതയസ്ത്യക്തഗാർഹസ്ഥ്യാ അപി സ്വോചിതകർമഭിഃ ।
ആശ്രമം പാലയന്തഃ സ്വം കൈവല്യം പ്രാപ്നുയുഃ പരം ॥ 12 ॥
കർമ പ്രജാധനാനാം യസ്ത്യാഗഃ സമഭിധീയതേ ।
കാമൈകവിഷയത്വേന സ യതേർന വിരുധ്യതേ ॥ 13 ॥
സംന്യാസിനോ ഹി കർമാണി നിത്യാനി വിമലാനി ച ।
ശ്രേയോർഥാനി വിധീയന്തേ പരിവ്രാജേബ്ജജന്മനാ ॥ 14 ॥
അപേതകാമ്യകർമാണോ യതയോഽന്യേഽപി വാ ജനാഃ ।
സദ്യഃ ക്രമേണ വാ മുക്തിമാപ്നുയുർനാത്ര സംശയഃ ॥ 15 ॥
പഞ്ചമീം ഭൂമിമാരൂഢഃ ജ്ഞാനോപാസനകർമഭിഃ ।
ശോകമോഹാദിനിർമുക്തഃ സർവദൈവ വിരാജതേ ॥ 16 ॥
ന ജ്ഞാനേന വിനോപാസ്തിർനോപാസ്ത്യാ ന വിനേതരത് ।
കർമാപി തേന ഹേതുത്വം പൂർവപൂർവസ്യ കഥ്യതേ ॥ 17 ॥
യദ്വാ യാവന്ന ഹി ജ്ഞാനം താവന്നോപാസനം മതം ।
യാവന്നോപാസനം താവന്ന ജ്ഞാനം ച കഥഞ്ചന ॥ 18 ॥
ജ്ഞാനം യാവന്ന കർമാപി ന താവന്മുഖ്യമീര്യതേ ।
യാവന്ന കർമ താവച്ച ന ജ്ഞാനം സാധുസംമതം ॥ 19 ॥
യാവന്നോപാസനം താവന്ന കർമാപി പ്രശസ്യതേ ।
യാവന്ന കർമോപാസ്തിശ്ച ന താവത്സാത്ത്വികീ മതാ ॥ 20 ॥
ജ്ഞാനോപാസനകർമാണി സാപേക്ഷാണി പരസ്പരം ।
പ്രയച്ഛന്തി പരാം മുക്തിം നാന്യഥേത്യുക്തമേവ തേ ॥ 21 ॥
ഏതേഷു സാധനേഷ്വേകം ത്രിഷു യത്കിഞ്ചിദത്ര യഃ ।
ത്യജേദസദ്ഗുരൂക്ത്യാ സ നാശ്നുവീത പരാമൃതം ॥ 22 ॥
നാനാവിധാനി ജ്ഞാനാനി നാനാരൂപാ ഉപാസ്തയഃ ।
നാനാവിധാനി കർമാണി ശ്രുത്യന്താദിഷു സംവിദുഃ ॥ 23 ॥
സംബന്ധസ്തു ത്രയാണാം സ്യാദുചിതഃ ശിഷ്ടവർത്മനാ ।
നിപുണൈശ്ച സുവിജ്ഞേയമനുബന്ധചതുഷ്ടയം ॥ 24 ॥
അനുബന്ധവിരോധേന ത്രയാണാം ചേത്സമുച്ചയഃ ।
കൃതഃ സ സദ്യഃ പ്രാപ്നോതി തൃപ്തിം മാനവപുംഗവഃ ॥ 25 ॥
അനുബന്ധപരിജ്ഞാനം വിനാ മുക്ത്യൈ പ്രയത്നവാൻ ।
ന മുക്തിം വിന്ദതേ കോഽപി സാധകാദിവിപര്യയാത് ॥ 26 ॥
ഭോഗാധികാരീ മോക്ഷം ചേത്ഫലമിച്ഛേത്കദാചന ।
അനുബന്ധസ്യ വിജ്ഞാനം കഥം നു സ്യാത്സമഞ്ജസം ॥ 27 ॥
അധികാരാനുഗുണ്യേന സംബന്ധഃ പരികീർതിതഃ ।
തത്സംബന്ധാനുഗുണ്യേന വിഷയശ്ച പ്രകീർതിതഃ ॥ 28 ॥
വിഷയാനുഗുണം പ്രോക്തം പ്രയോജനമതോ ബുധൈഃ ।
അനുബന്ധാഃ സുവിജ്ഞേയാ ജ്ഞാനോപാസനകർമസു ॥ 29 ॥
വർണാശ്രമാണാം സർവേഷാമനുഷ്ഠേയേഷു കർമസു ।
അവിദ്വാൻ സംശയാത്മാ ചേദനുവർതേത പൂർവകാൻ ॥ 30 ॥
വിദ്വാൻ ചേത്സംശയാത്മാഭൂച്ഛാസ്ത്രേ സ്വമതിനിശ്ചിതം ।
ആചരേത്തു ന ശിഷ്ടസ്യപ്യബുധസ്യ പിതുർമതം ॥ 31 ॥
സ്വകൂടസ്ഥബുധാചാരഃ സാധുസംവിദിതോ യദി ।
വിദ്വാനപി ത്യജേത്സ്വീയം തദ്വിരുദ്ധമസംമതം ॥ 32 ॥
പൂർവാചാരാനുസരണം കർമമാത്രേ നിയമ്യതേ ।
ജ്ഞാനോപാസ്ത്യോസ്ത്വബാഹ്യത്വാദന്യഥാഽപി ച യുജ്യതേ ॥ 33 ॥
പൂർവകേഷ്വപി സാംഖ്യേഷു സ്വസ്യ യുജ്യേത യോഗിതാ ।
അന്യഥാഽപി ച നൈതേന പ്രത്യവായഃ കിയാനപി ॥ 34 ॥
യദി പൂർവവിരോധേന കുര്യാത്കർമാണി മാനവഃ ।
സ മൂർഖോ ഭവതി ക്ഷിപ്രം പ്രത്യവായീ ന സംശയഃ ॥ 35 ॥
നൈമിത്തികാനാമകൃതൗ കാമ്യാനാം ച ന കശ്ചന ।
പ്രത്യവായോഽത്ര വാഽമുത്ര ലോകേ ഭവിതുമർഹതി ॥ 36 ॥
നിത്യാനാം ത്വകൃതാവത്രാമുത്ര വാ പ്രത്യവായഭാക് ।
ഭവേദവശ്യകാര്യത്വാദാശ്രമച്യുതിഹേതവേ ॥ 37 ॥
ന സ്യാദകരണം ഹേതുരഭാവാത്മതയാ തതഃ ।
നിത്യാകരണഹേതുഃ പ്രാക്കർമ ചേത്പ്രത്യവായകൃത് ॥ 38 ॥
അകൃതൗ പ്രത്യവായസ്യ ശ്രവണം വ്യർഥമേവ തത് ।
പൂർവകർമഫലാദന്യഫലസ്യാനവധാരണാത് ॥ 39 ॥
അതോ നാഭാവതാ യുക്താ നിത്യകർമാകൃതേര്യഥാ ।
നിഷിദ്ധാചരണം ഭാവസ്തഥൈവാകരണം മതം ॥ 40 ॥
വിഹിതാകരണസ്യാപി ഭാവാത്മത്വോരരീകൃതേഃ ।
ആസ്തികത്വമിഹ പ്രാഹുരന്യഥാ നാസ്തികത്വതഃ ॥ 41 ॥
പൂർവകർമഫലസ്യാപി നിത്യാകരണകർമണഃ ।
പാപസ്യ ദുഃഖഹേതുത്വം പൃഥഗേവാവവധാര്യതേ ॥ 42 ॥
അജ്ഞാനാദ്വിഹിതേ ലുപ്തേ ജ്ഞാനാദ്വാ കർമണി സ്വകേ ।
പ്രായശ്ചിത്തീ ഭവേന്മർത്യോ ലഭേദ്ദുർജന്മ വാ പുനഃ ॥ 43 ॥
ബുദ്ധിപൂർവം ത്യജന്നിത്യമനുതാപവിവർജിതഃ ।
അനാശ്രമീ നരോ ഘോരം രൗരവം നരകം വ്രജേത് ॥ 44 ॥
ജീവന്മുക്തസ്യ നിത്യേഷു യദി ലുപ്താനി കാനിചിത് ।
ന തേന പ്രത്യവായോഽസ്തി കൈശ്ചിത്സ്വാശ്രമസിദ്ധിതഃ ॥ 45 ॥
പ്രായശ്ചിത്തനിവർത്യാനി നിഷിദ്ധാചരണാനി ച ।
പ്രായശ്ചിത്തമകുർവന്തമപി ലിമ്പന്തി നൈവ തം ॥ 46 ॥
കർമ ശുദ്ധമശുദ്ധം ച ദ്വിവിധം പ്രോച്യതേ ശ്രുതൗ ।
തത്രാശുദ്ധേന ബന്ധഃ സ്യാന്മോക്ഷഃ ശുദ്ധേന ദേഹിനാം ॥ 47 ॥
അശുദ്ധം ച തഥാ പ്രോക്തം പുണ്യം പാപമിതി ദ്വിധാ ।
പരസ്പരം ന ബാധോഽസ്തി തയോരത്രാവിരോധതഃ ॥ 48 ॥
സുഖദുഃഖേ സമസ്തസ്യ ജന്തോര്യാഭ്യാം പ്രസിധ്യതഃ ।
തയോർന വശമാഗച്ഛേച്ഛുദ്ധമാത്രേണ സംസ്ഥിതഃ ॥ 49 ॥
ശുദ്ധം നിത്യമനന്തം യത്സത്യം കർമ നിഗദ്യതേ ।
നിത്യശുദ്ധവിമുക്താത്മസാക്ഷാത്കാരാർഥകം വിദുഃ ॥ 50 ॥
വിശുദ്ധൈഃ കർമഭിഃ ശുദ്ധാനീന്ദ്രിയാണി ഭവന്ത്യലം ।
ഇന്ദ്രിയേഷു വിശുദ്ധേഷു മനഃ ശുദ്ധം സ്വതോ ഭവേത് ॥ 51 ॥
ശുദ്ധേ മനസി ജീവോഽപി വിശുദ്ധോ ബ്രഹ്മണൈകതാം ।
ഉപേത്യ കേവലാനന്ദം നിഷ്കലം പരമശ്നുതേ ॥ 52 ॥
ബാഹ്യമാഭ്യന്തരം ചേതി ശുദ്ധം കർമ ദ്വിധോച്യതേ ।
ബാഹ്യം സ്നാനാദി നിത്യം സ്യാദ്ധ്യാനാദ്യാഭ്യന്തരം പരം ॥ 53 ॥
അതഃ ശുദ്ധേരശുദ്ധാനാം നാശോ ഭവിതുമർഹതി ।
ന ശുദ്ധവ്യതിരേകേണ പ്രയത്നാന്തരമിഷ്യതേ ॥ 54 ॥
വിശുദ്ധകർമനിഷ്ഠാസ്തേ യതയോഽന്യേഽപി വാ ജനാഃ ।
അത്രൈവ പരിമുച്യന്തേ സ്വാതന്ത്ര്യേണ പരാമൃതാത് ॥ 55 ॥
ആരൂഢഃ പഞ്ചമീം ഭൂമിം ശുദ്ധേനൈവാവതിഷ്ഠതേ ।
അതോഽത്ര മതിമാന്നിത്യം പഞ്ചമ്യഭ്യാസമാചരേത് ॥ 56 ॥
ഇന്ദ്രിയാണി വിശുദ്ധാന്യപ്യശുദ്ധാനാം വിവർജനാത് ।
ശുദ്ധാനാമപ്യനുഷ്ഠാനാദ്ധീമാംസ്താനി ന വിശ്വസേത് ॥ 57 ॥
അശുദ്ധേഷു പ്രവർതേരൻ പൂർവവാസനയാ സ്വതഃ ।
തേഭ്യോ നിയമ്യ ശുദ്ധേഷു നിത്യം താനി പ്രവർതയേത് ॥ 58 ॥
ഇന്ദ്രിയാണാം ച മനസഃ പ്രസാദം ശുദ്ധകർമഭിഃ ।
ഉപലഭ്യാപി ദുർബുദ്ധിരശുദ്ധേഹ പ്രവർതതേ ॥ 59 ॥
പ്രസന്നമനസഃ സ്വാസ്ഥ്യാത്സുഖം കിഞ്ചിത്പ്രജായതേ ।
താവന്മാത്രേണ തൃപ്തസ്തു ക്രമേണാധഃ പതേന്നരഃ ॥ 60 ॥
തൃപ്തിരൽപസുഖപ്രാപ്തൗ മഹാനർഥൈകകാരണം ।
അതസ്തൃപ്തിമനാപ്യൈവ ശുദ്ധം നിത്യം സമാചരേത് ॥ 61 ॥
യഥാ വിഷയഭോഗേഷു വിനാ തൃപ്തിം പുനഃ പുനഃ ।
പ്രവർതതേ തഥാ നിത്യം യഃ ശുദ്ധേഷു സ ബുദ്ധിമാൻ ॥ 62 ॥
ശുദ്ധം ശുദ്ധേന വർധേത ശുദ്ധഃ ശുദ്ധം തതോ വ്രജേത് ।
അശുദ്ധമപ്യശുദ്ധേനാശുദ്ധോഽശുദ്ധം തഥാ നരഃ ॥ 63 ॥
യദേന്ദ്രിയമനഃപ്രാണാഃ ശാന്താഃ സുപ്താവിവാഭവൻ ।
ശുദ്ധാശുദ്ധോഭയാതീതസ്തദാ തൃപ്തിം പരാം വ്രജേത് ॥ 64 ॥
യാവന്നേന്ദ്രിയസംശാന്തിര്യാവന്ന മനസോഽപ്യയഃ ।
യാവന്ന പ്രാണശാന്തിശ്ച താവച്ഛുദ്ധം സമാചരേത് ॥ 65 ॥
പരസ്പരോപയോഗിത്വാദ്ബാഹ്യാഭ്യന്തരശുദ്ധയോഃ ।
വിയോഗോ നൈവ കാര്യോഽത്ര ബുധൈരാദേഹമോചനാത് ॥ 66 ॥
യഃ ശുദ്ധപക്ഷോ ഹംസഃ സ ഊർധ്വം ഗച്ഛതി ചാംബരേ ।
അശുദ്ധപക്ഷഃ ശ്യേനസ്തു വ്യോമഗോഽപി പതത്യധഃ ॥ 67 ॥
ഛിന്നൈകപക്ഷോ ഹംസോഽപി നോർധ്വം ഗന്തുമിതോഽർഹതി ।
അതഃ ശുദ്ധദ്വയം മുഖ്യം സാധനം മുക്തയേ വിദുഃ ॥ 68 ॥
യദ്യപ്യാഭ്യന്തരം ശുദ്ധം ബാഹ്യശുദ്ധനിവർതകം ।
ഭവത്യേതേന സാമ്യം ന തയോരിതി ച കേചന ॥ 69 ॥
തഥാഽപി ബാഹ്യവിലയസമകാലലയാത്പരം ।
ആഭ്യന്തരം സമം തേന ബാഹ്യേന സ്യാത്സ്വകർമണാ ॥ 70 ॥
ആഭ്യന്തരം ച തച്ഛുദ്ധം കർമ ദ്വിവിധമുച്യതേ ।
സമ്പ്രജ്ഞാതസമാധ്യാഖ്യമസമ്പ്രജ്ഞാതനാമ ച ॥ 71 ॥
ജീവന്മുക്തേഃ പുരാവൃത്തമാദ്യം കർമ സ്വമാനസം ।
പുരാ വിദേഹമുക്തേസ്തു വൃതമന്യത്സ്വമാനസം ॥ 72 ॥
മാനസത്വാത്സമാധേശ്ച കർമത്വോക്തിർന ദൂഷ്യതേ ।
അനന്യവിഷയത്വാച്ച തത്ഫലം നൈവ നശ്വരം ॥ 73 ॥
അന്തഃശുദ്ധിർബഹിഃശുദ്ധിം യഥാ നൄണാമപേക്ഷതേ ।
ബഹിഃശുദ്ധിസ്തഥൈവാന്തഃശുദ്ധിം ച നിയമേന ഹി ॥ 74 ॥
യസ്യ കർമസു ശുദ്ധേഷ്വപ്യൗദാസീന്യം വിജായതേ ।
തസ്യൈവ ജന്മസാങ്കര്യമനുമേയം വിപശ്ചിതാ ॥ 75 ॥
വിരോധോ ജായതേ യസ്യ ജ്ഞാനകർമസമുച്ചയേ ।
തസ്യൈവ ജന്മസാങ്കര്യമനുമേയം വിപശ്ചിതാ ॥ 76 ॥
യഃ ശ്രൗതം കർമ ഹിത്വാന്യത്താന്ത്രികം സമുപാശ്രയേത് ।
തസ്യൈവ ജന്മസാങ്കര്യമനുമേയം വിപശ്ചിതാ ॥ 77 ॥
യശ്ചാന്തരം ച തത്കർമ മന്യതേ മന്ദഗോചരം ।
തസ്യൈവ ജന്മസാങ്കര്യമനുമേയം വിപശ്ചിതാ ॥ 78 ॥
അശുദ്ധകർമനിഷ്ഠഃ സൻ ശുദ്ധം നിന്ദതി യഃ സദാ ।
തസ്യൈവ ജന്മസാങ്കര്യമനുമേയം വിപശ്ചിതാ ॥ 79 ॥
ശുദ്ധം പശ്യതി യഃ ശാന്തമക്ഷിരോഗീവ ഭാസ്കരം ।
തസ്യൈവ ജന്മസാങ്കര്യമനുമേയം വിപശ്ചിതാ ॥ 80 ॥
വിശുദ്ധവംശപ്രഭവം മഹാമതിം
വിശുദ്ധബാഹ്യാന്തരകർമഭാസ്വരം ।
വിശുദ്ധവേദാന്തരഹസ്യവേദിനം
വിദ്വേഷ്ടി യഃ സങ്കര ഏവ നേതരഃ ॥ 81 ॥
അശുദ്ധവംശപ്രഭവം സുദുർമതിം
സ്വശുദ്ധകർമദ്വയനഷ്ടതേജസം ।
അശുദ്ധതന്ത്രാർഥവിദം നരാധമം
യഃ ശ്ലാഘതേ സങ്കര ഏവ നേതരഃ ॥ 82 ॥
ഇതി സൂര്യഗീതായാം ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥
അഥാതഃ സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി മമാന്തര്യാമിണം ശിവം ।
യഃ സർവകർമണാം സാക്ഷീ നിർലേപഃ പ്രഭുരീശ്വരഃ ॥ 1 ॥
ത്രിനേത്രം നീലകണ്ഠം യം സാംബം മൃത്യുഞ്ജയം ഹരം ।
ധ്യാത്വാ സംസൃതിമോക്ഷഃ സ്യാത്തം നമാമി മഹേശ്വരം ॥ 2 ॥
സർവേഷാം കർമണാമേകഃ ഫലദാതാ യ ഉച്യതേ ।
സ ഏവ മൃഡ ഈശാനഃ സർവജ്ഞഃ സർവശക്തിമാൻ ॥ 3 ॥
യസ്യ സ്മരണമാത്രേണ നിവർതന്തേഽഖിലാപദഃ ।
സമ്പദശ്ചേഹ ലഭ്യന്തേ സോഽന്തര്യാമീ ശിവോ ഹരഃ ॥ 4 ॥
യേനൈവ സൃഷ്ടമഖിലം ജഗദേതച്ചരാചരം ।
യസ്മിംസ്തിഷ്ഠതി നശ്യത്യപ്യേഷ ഏകോ മഹേശ്വരഃ ॥ 5 ॥
യം നമന്തി സുരാഃ സർവേ സ്വസ്വാഭീഷ്ടപ്രസിദ്ധയേ ।
സ്വാതന്ത്ര്യം യസ്യ സർവത്ര സോഽന്തര്യാമി മഹേശ്വരഃ ॥ 6 ॥
ഉമാർധവിഗ്രഹഃ ശംഭുഃ ത്രിനേത്രഃ ശശിശേഖരഃ ।
ഗംഗാധരോ മഹാദേവഃ സോഽന്തര്യാമി ദയാനിധിഃ ॥ 7 ॥
ശ്രുതിസ്മൃതിപുരാണേഷു യസ്യൈവാധിക്യമിഷ്യതേ ।
യസ്യാധിക്യസ്മൃതേർമുക്തിഃ സോഽന്തര്യാമീ പുരാതനഃ ॥ 8 ॥
യന്നാമജപമാത്രേണ പുരുഷഃ പൂജ്യതേ സുരൈഃ ।
യമാഹുഃ സർവദേവേശം സോഽന്തര്യാമീ ഗുരൂത്തമഃ ॥ 9 ॥
യദാഖ്യാമൃതപാനേന സന്തൃപ്താ മുനയോഽഖിലാഃ ।
ന വാഞ്ഛന്തി മഹാഭോഗാൻ സോഽന്തര്യാമീ ജഗത്പതിഃ ॥ 10 ॥
അരുണ ഉവാച –
സദ്ഗുരോ ഭാസ്കര ശ്രീമൻ സർവതത്ത്വാർഥകോവിദ ।
ശ്രുതിസ്മൃതിപുരാണേഷു ഹ്യന്തര്യാമ്യന്യഥാ ശ്രുതഃ ॥ 11 ॥
സത്യം ജ്ഞാനമനന്തം യത്പ്രസിദ്ധം ബ്രഹ്മ നിഷ്കലം ।
നിർഗുണം നിഷ്ക്രിയം ശാന്തം കേവലം സർവഗം പരം ॥ 12 ॥
തദേവ സർവാന്തര്യാമീ ശ്രുതം സർവാന്തരത്വതഃ ।
വരേണ്യം സവിതുസ്തേ ച ഗായത്ര്യാം തദ്ധി കഥ്യതേ ॥ 13 ॥
അശരീരസ്യ തസ്യൈവ ഹ്യാദിമധ്യാന്തവർജനാത് ।
ആകാശവദ്വിഭൂതേന സർവാന്തര്യാമിതോചിതാ ॥ 14 ॥
ശിവസ്യ സശരീരസ്യ സാംബസ്യ സഗുണസ്യ തു ।
അവിഭുത്വേന സാ നൈവ യുജ്യതേ ഭാസ്കര പ്രഭോ ॥ 15 ॥
സഗുണൈകപ്രധാനൈശ്ച വിശിഷ്ടാദ്വൈതവാദിഭിഃ ।
കൈശ്ചിദ്ബ്രഹ്മഹരീശാനാമന്തര്യാമിത്വമുച്യതേ ॥ 16 ॥
സർവജ്ഞത്വാദിധർമാണാം സമത്വം ച ത്രിമൂർതിഷു ।
മത്വൈവോപാസതേ വിപ്രാഃ തേ ഗായത്രീപരായണാഃ ॥ 17 ॥
കേചിദ് ദ്രുഹിണ ഏവ സ്യാദന്തര്യാമീ വാക്പതിഃ ।
നാന്യൗ ഹരിഹരൗ കർമപ്രസിദ്ധേരിതി വൈ വിദുഃ ॥ 18 ॥
കേചിത്തു വിഷ്ണുരേവ സ്യാദന്തര്യാമീ രമാപതിഃ ।
ന വിധീശൗ പരോപാസ്തിപ്രസിദ്ധേരിതി വൈ വിദുഃ ॥ 19 ॥
കേചിച്ച ശിവ ഏകഃ സ്യാദന്തര്യാമീ ഹ്യുമാപതിഃ ।
നാന്യൗ ബ്രഹ്മഹരീ ജ്ഞാനപ്രസിദ്ധേരിതി സംവിദുഃ ॥ 20 ॥
ത്വദുക്തരീത്യാ ത്വാധിക്യം ജ്ഞാനോപാസനകർമസു ।
കർമണോഽവഗതം തേന വിധേരേവ പ്രസിധ്യതി ॥ 21 ॥
ഏഷ പക്ഷഃ സമീചീനസ്തവ നൈവ ഭവിഷ്യതി ।
തസ്മാദനിശ്ചിതാർഥം മാം കുരുഷ്വാസംശയം പ്രഭോ ॥ 22 ॥
സൂര്യ ഉവാച –
സമ്യക്പൃഷ്ടം ത്വയാ ധീമന്നരുണ ശൃണു സാദരം ।
വക്ഷ്യാമി നിശ്ചിതാർഥം തേ ശ്രുതിസ്മൃത്യാദിഭിഃ സ്ഫുടം ॥ 23 ॥
അന്തര്യാമീ ദ്വിധാ പ്രോക്തഃ സഗുണോ നിർഗുണോഽപി ച ।
ചരസ്യ കേവലം ത്വാദ്യശ്ചരസ്യാന്യോഽചരസ്യ ച ॥ 24 ॥
അഹം ഹി ചര ഏവാസ്മി മദന്തര്യാമിണാവുഭൗ ।
ഗായത്ര്യാം ചാവഗന്തവ്യൗ ദേവൗ സഗുണനിർഗുണൗ ॥ 25 ॥
നിർഗുണശ്ചാവഗന്തവ്യഃ സഗുണദ്വാരതോഽഖിലൈഃ ।
അതോഽബ്രുവം ശിവം സാക്ഷാന്മദന്തര്യാമിണം തവ ॥ 26 ॥
കാരണത്വം യഥാ സിദ്ധം ബ്രഹ്മണഃ പരമാത്മനഃ ।
യഥാ ശിവസ്യ സാംബസ്യ കാര്യത്വം ച സതാം മതം ॥ 27 ॥
തഥാ ശിവസ്യ ഹേതുത്വം വിഷ്ണോഃ കാര്യത്വമപ്യഥ ।
വിഷ്ണോശ്ച ഹേതുതാം തദ്വദ്വിധേർവിദ്ധി ച കാര്യതാം ॥ 28 ॥
ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുഃ ശിവോ ബ്രഹ്മ ഹ്യുത്തരോത്തരഹേതവഃ ।
ഇതി ജാനന്തി വിദ്വാംസോ നേതരേ മായയാ വൃതാഃ ॥ 29 ॥
വിശിഷ്ടാദ്വൈതിനോ വാഽന്യേ സഗുണൈകാഭിമാനിനഃ ।
അശരീരാനഭിജ്ഞത്വാന്മായാപരവശാ ധ്രുവം ॥ 30 ॥
സർവജ്ഞത്വാദിധർമാണാം കഥം സാമ്യം ത്രിമൂർതിഷു ।
ത്രയാണാം ച ഗുണാനാം ഹി വൈഷമ്യം സർവസംമതം ॥ 31 ॥
ഗുണത്രയവശാത്തേഷാം വൈഷമ്യം വിദ്ധി സുസ്ഥിതം ।
ബ്രഹ്മാ ഹി രാജസഃ പ്രോക്തോ വിഷ്ണുസ്താമസ ഉച്യതേ ॥ 32 ॥
രുദ്രഃ സ സാത്ത്വികഃ പ്രോക്തഃ മൂർതിവർണൈശ്ച താദൃശാഃ ।
ചിത്സ്വരൂപാനുഭൂത്യാ ച താരതമ്യം നിഗദ്യതേ ॥ 33 ॥
നിർവിശേഷപരബ്രഹ്മാനന്യത്വേന തു തേ സമാഃ ।
തഥാഽപി ശിവശബ്ദസ്യ പരബ്രഹ്മാത്മകത്വതഃ ॥ 34 ॥
സാക്ഷിണാ നിർവികാരേണ ചിന്മാത്രേണ മഹാത്മനാ ।
സദാശിവേന നിത്യേന കേവലേന സമോ ന ഹി ॥ 35 ॥
സാംബസ്യ ചന്ദ്രചൂഡസ്യ നീലകണ്ഠസ്യ ശൂലിനഃ ।
ഉത്കർഷോഽസ്തി സ്വതഃസിദ്ധഃ കിം മയാ പ്രതിപാദ്യതേ ॥ 36 ॥
ആദൗ മാം ജനയാമാസ ബ്രഹ്മാ സാക്ഷാച്ചതുർമുഖഃ ।
യഥാ തഥാ വിരിഞ്ചിം തം ശ്രീമാന്നാരായണോ ഹരിഃ ॥ 37 ॥
യതോഽഭവന്മഹാവിഷ്ണുർമമാരുണ പിതാമഹഃ ।
തതോ മേ സുപ്രസിദ്ധഭൂത്സൂര്യനാരായണ അഭ്ധാ ॥ 38 ॥
നൈതേന സകലേശസ്യ പ്രപിതാമഹതാവശാത് ।
സർവോത്കൃഷ്ടത്വസംസിദ്ധ്യാ ലുപ്യതേ ഹ്യാന്തരാത്മനാ ॥ 39
അഥ വാ യോഗവൃത്യാ സ്യാച്ഛിവോ നാരായണാഭിധഃ ।
തദ്ദൃഷ്ടിർമയി കർതവ്യോപാസകരിതി സന്മതം ॥ 40 ॥
കർമോപാസനബോധേഷു ബ്രഹ്മവിഷ്ണുശിവാഃ ക്രമാത് ।
പ്രസിദ്ധാ ഇതി സന്ത്യജ്യ ധിയം ശൃണു വചോ മമ ॥ 41 ॥
ത്രിഷു ത്രയഃ പ്രസിദ്ധാഃ സ്യുസ്താരതമ്യേന ചാരുണ ।
കാമ്യകർമപ്രധാനോഽസ്തി സ്വയംഭൂശ്ചതുരാനനഃ ॥ 42 ॥
നൈമിത്തികപ്രധാനസ്തു വിഷ്ണുഃ കമലലോചനഃ ।
നിത്യകർമപ്രധാനഃ സ ശിവഃ സാക്ഷാത്ത്രിലോചനഃ ॥ 43 ॥
മൂർത്യുപാസ്തൗ വിധിമുഖ്യസ്ത്വംശോപാസ്തൗ ഹരിർമതഃ ।
നിരംശോപാസനേ മുഖ്യോ നീലകണ്ഠോ ഹരോ മതഃ ॥ 44 ॥
ജ്ഞാനേ ശ്രവണജേ ബ്രഹ്മാ വിജ്ഞാനേ മനനോദിതേ ।
വിഷ്ണുഃ സ സമ്യഗ്ജ്ഞാനേ തു നിദിധ്യാസനജേ ശിവഃ ॥ 45 ॥
അത്രൈവം സതി കസ്യാഭൂദാധിക്യമരുണാധുനാ ।
ത്വമേവ സമ്യഗാലോച്യ വിനിശ്ചിനു മഹാമതേ ॥ 46 ॥
പുരാ കശ്ചിന്മഹാധീരഃ ശിവഭക്താഗ്രണീർദ്വിജഃ ।
ശിവാഖ്യാജപസംസക്തശ്ചചാര ഭുവി നിസ്പൃഹഃ ॥ 47 ॥
സ്വാശ്രമാചാരനിരതോ ഭസ്മരുദ്രാക്ഷഭൂഷണഃ ।
സർവശാസ്ത്രാർഥതത്ത്വജ്ഞഃ കാമക്രോധാദിവർജിതഃ ॥ 48 ॥
ശമാദിഷട്കസമ്പന്നഃ ശിവഭക്തജനാദരഃ ।
ശിവസ്യ വൈഭവം സ്മൃത്വാ ശ്രുതിസ്മൃതിപുരാണഗം ॥ 49 ॥
സർവേശ്വരസ്യ സാംബസ്യ ത്രിനേത്രസ്യ ദയാനിധേഃ ।
സദാശിവസ്യ മാഹാത്മ്യം സ്വത ഏവേദമബ്രവീത് ॥ 50 ॥
പശ്വാദിഭ്യോ വരിഷ്ഠാഃ ക്ഷിതിഗതമനുജാസ്തേഭ്യ ഏവേന്ദ്രമുഖ്യഃ
ദേവാസ്തേഭ്യോ വിധാതാ ഹരിരപി ച തതഃ ശങ്കരോ യസ്ത്രിനേത്രഃ ।
നാന്യോഽസ്മാച്ഛങ്കരാത്തു ശ്രുതിഷു നിഗദിതോ വാ വരിഷ്ഠഃ സമോ വാ
സർവാന്വിഷ്ണ്വാദികാംസ്തം ന ഹി വയമധുനാ നൂനമേവാശ്രയാമഃ ॥ 51 ॥
മൂലാധാരേ ഗണേശസ്തദുപരി തു വിധിർവിഷ്ണുരസ്മാത്തതോഽയം
രുദ്രസ്ഥാനേ ചതുർഥേ ശ്രുതിരപി ച തഥാ പ്രാഹ ശാന്തം ചതുർഥം ।
അസ്മാദന്യഃ ശിവോഽസ്തി ത്രിപുരഹര ഇതോ വാ സദാദ്യഃ ശിവോഽസ്തി
സ്വസ്ഥോഽയം ദ്വാദശാന്തപ്രബലനടനകൃച്ചാപി സാക്ഷാത്സഭേശഃ ॥ 52 ॥
രൗദ്രീ ശക്തിസ്തഥാ സ്യാദയമപി ച ഹരിഃ ശാക്ത ഏവം വിരിഞ്ചോ
മന്തവ്യോ വൈഷ്ണവോഽമീ സനകമുഖമഹാബ്രാഹ്മണാ ബ്രാഹ്മണാശ്ച ।
തസ്മാദേവം വിഭക്തേ ന ഹി ഭവതി ഹരേരംശിതാംശാംശിഭാവേ
സാക്ഷാദപ്യത്ര നിത്യം പരമശിവമഹം ചാംശിനം തം നമാമി ॥ 53 ॥
ശംഭോരന്യന്ന പശ്യാമ്യഹമിഹ പരമേ വ്യോമ്നി സോമാച്ഛ്രുതൗ വാ
യസ്യൈവൈതേന ഭാസാ ജഗദഖിലമിദം ഭാസതേ ചൈത്യരൂപം ।
യച്ഛീർഷാംഘ്രീ ദിദൃക്ഷു ദ്രുഹിണമുരരിപു സർവശക്ത്യാപ്യ ദൃഷ്ട്വാ
ഖേദന്തൗ ജഗ്മതുസ്തം പരമശിവമമും ത്വാം വിനാ കം നു വന്ദേ ॥ 54 ॥
യം വിഷ്ണുർനാവപശ്യത്യഖിലജനഭയധ്വംസകം കാശികായാം
ലിംഗം ചോപാസ്ത ഇത്യപ്യധികഭസിതരുദ്രാക്ഷസംഭൂഷിതഃ സൻ ।
ജാബാലേയേ ബൃഹത്യപ്യഥ ഹരിജനിതാ ശ്രൂയതേ സോമ ഏകഃ
പായാച്ഛ്രുത്യന്തസിദ്ധോ ജനിമൃതിഭയഭൃത്സംസൃതേസ്താരകോ മാം ॥ 55 ॥
മധ്യേ കോ വാഽധികഃ സ്യാദ്ദ്രുഹിണ ഹരിഹരാണാമിതി പ്രശ്നപൂർവം
ബ്രഹ്മാദൗ പൈപ്പലാദം ഖലു വദതി മഹാന്രുദ്ര ഏവാധികഃ സ്യാത് ।
ഇത്യുക്ത്വാ ശാരഭാഖ്യേ ശ്രുതിശിരസി നമശ്ചാസ്തു രുദ്രായ തസ്മൈ
സ്തുത്വൈവം ധ്യേയമാഹ ത്രിപുരഹരമുമാകാന്തമേകം ഭജേഽഹം ॥ 56 ॥
ധ്യാതാ രുദ്രോ രമേശോ ഹരിരപി തു തഥാ ധ്യാനമേകഃ ശിവസ്തു
ധ്യേയോഽഥർവശ്രുതേഃ സാ നിഖിലരസവതീ യാ സമാപ്താ ശിഖാഭൂത് ।
ധ്യേയശ്ചിന്മാത്ര ഏകഃ പരമശിവ ഇതോ വാ ചിദന്ദശത്വ-
മസ്യ ധ്യാതുഃ സ്യാന്ന ത്വമുഷ്യ പ്രകൃതിഭവമനോവൃത്തിരൂപസ്യ വിഷ്ണോഃ ॥ 57 ॥
ഏകോ രുദ്രോ മഹേശഃ ശിവ ഇതി ച മഹാദേവ ഏവൈഷ സർവ
വ്യാപീ യഃ ശ്രൂയതേഽസ്മിഞ്ച്ഛ്രുതിശിരസി തഥാഥർവശീർഷാഭിധേ ച ।
ദേവാഃ സർവേ യദന്തസ്ഥിതിജുഷ ഇഹ തേ വിഷ്ണുപൂർവാസ്തതോന്യഃ
കോ വാഽസ്യാദ്വ്യാപകോഽസ്മാന്നിരതിശയചിദാകാശരൂപാന്മഹേശാത് ॥ 58 ॥
നാഭൗ ബ്രഹ്മാണമുക്ത്വാ ഹരിമപി ഹൃദയേ രുദ്രമേനം ഭ്രുവോസ്ത-
ന്മധ്യേ ശ്രുത്യന്ത ഏവം പ്രണവവിവരണേ നാരസിംഹാഭിധേ ച ।
വിജ്ഞേയഃ സോഽയമാത്മാ ശിവ ഇതി ച ചതുർഥോഽദ്വിതീയഃ
പ്രശാന്തശ്ചേത്യാഹാന്തേ പ്രജേശസ്ത്രിദശപരിപദസ്തത്സ ഈശഃ പ്രപൂജ്യഃ ॥ 59 ॥
കൈവല്യം പ്രാപ്നുയാത്കഃ പുരുഷ ഇഹ ശിവം കേവലം ത്വാം വിഹായ
സ്വാമിന്നീശം തഥാന്യം ജഗതി സദസതോരത്ര വിഷ്ണോർവിധേർവാ ।
ചിന്മാത്രഃ പ്രത്യഗാത്മാ ത്വമസി ഖലു സദാ പൂർവ ഏകഃ ശിവോഽത-
സ്ത്വാമേവൈകം ഭജേഽഹം സതതമപി ജഗത്സാക്ഷിണം നിർവിശേഷം ॥ 60 ॥
സൂര്യ ഉവാച –
ഏവം ശിവസ്യ മാഹാത്മ്യേ സർവശ്രുത്യന്തനിശ്ചിതേ ।
ഉദ്ഭവേത്സംശയഃ കസ്യ കോ മുച്യേത സംശയാത് ॥ 61 ॥
അതോരുണ മഹാപ്രാജ്ഞ മുഖ്യാന്തര്യാമിണം മമ ।
ത്രിനേത്രം ഭജ കൈവല്യസംസിധ്യൈ പരമേശ്വരം ॥ 62 ॥
॥ ഇതി സൂര്യഗീതായാം തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ ചതുർഥോഽധ്യായഃ ॥
സൂര്യ ഉവാച –
അഥാതഃ സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി തസ്യാന്തര്യാമിണോ ഗുരോഃ ।
ജഗത്സൃഷ്ട്യാദികർമാണി ലീലാരൂപാണി സുവ്രത ॥ 1 ॥
ആദൗ ജഗത്സസർജേദം പഞ്ചീകരണകർമണാ ।
യഃ സ ഈശോ മഹാമായഃ സർവജ്ഞഃ സർവശക്തിമാൻ ॥ 2 ॥
ചതുർവിധേഷു ഭൂതേഷു നിജമായാവശീകൃതാൻ ।
ജീവാൻ പ്രവേശയിത്വാനനുപ്രവിവേശ സ്വയം വശീ ॥ 3 ॥
ലീലാരൂപമപീദം ച കർമ തസ്യ മഹേശിതുഃ ।
പ്രാരബ്ധകർമജം ജ്ഞേയമാധികാരികതാവശാത് ॥ 4 ॥
സ ഹ്യാദികാരികഃ ശ്രേഷ്ഠഃ പൂർവം ജീവത്വമാഗതഃ ।
സമുച്ചയാദഭൂദീശോ ജ്ഞാനോപാസനകർമണാം ॥ 5 ॥
പ്രാക്കൽപാധികൃതോ ദേവഃ സ്വാരബ്ധക്ഷപണാത്സ്വയം ।
അപഹായ നിജാം മായാം പ്രാപ്തവാൻ പരമം പദം ॥ 6 ॥
അഥ താമാശ്രിതോ ജീവഃ കൽപാദൗ പൂർവവത്ക്രമാത് ।
സൃഷ്ട്വാ സർവാധികാരീ സൻ ജഗത്പാതി ച ഹന്തി ച ॥ 7 ॥
ക്രിയമാണതയാ തേന നിയമേനൈവ കർമണാം ।
ത്രയാണാം തസ്യ കർമിത്വമീശസ്യാപ്യുപപദ്യതേ ॥ 8 ॥
ജീവന്മുക്തസമാനത്വം യതസ്തസ്യാവഗമ്യതേ ।
അതഃ പ്രാരബ്ധകർമിത്വം അവശ്യം തസ്യ സിധ്യതി ॥ 9 ॥
ബ്രഹ്മവിത്ത്വം ഹി തസ്യ സ്യാന്ന തു ബ്രഹ്മത്വമീശിതുഃ ।
സൃഷ്ട്യാദികർമകർതൃത്വദർശനാന്മായയാഽപി വാ ॥ 10 ॥
ജീവസൃഷ്ട്യാദികർതൃത്വം ബ്രഹ്മണോഽപി വർതതേ ।
തഥാപി പൂർവകർമിത്വം തസ്യ ന ശ്രൂയതേ ക്വചിത് ॥ 11 ॥
കർമണഃ പ്രാഗഭാവത്വാദ്ഭാവത്വാദ്ബ്രഹ്മണോ വിഭോഃ ।
പൂർവകർമവതോ ഹി സ്യാത്കർമ പ്രാരബ്ധസഞ്ജ്ഞിതം ॥ 12 ॥
സൃഷ്ട്യാദികർമബദ്ധത്വേ തസ്യ മായാവശത്വതഃ ।
വശ്യമായത്വവചനം വ്യർഥമേവേതി ചേന്ന ച ॥ 13 ॥
സ്വാധികാരാവസനേ ഹി കൈവല്യം നോപരുധ്യതേ ।
അതസ്തസ്യ പ്രസിദ്ധം തദ്വശ്യമായത്വമർഥവത് ॥ 14 ॥
സ്ഥിതൗ തു തസ്യ മായിത്വം കാമിത്വാദിവദിഷ്യതേ ।
ന ധനിത്വാദിവത്കർമ പാരവശ്യാന്നിരന്തരം ॥ 15 ॥
ജാഗ്രദ്വത്സൃഷ്ടികർമ സ്യാത്സ്വപ്നവത്സ്ഥിതികർമ ച ।
ജഗത്പ്രലയകർമ സ്യാത് സുപ്തിവത്തസ്യ മായിനഃ ॥ 16 ॥
അവസ്ഥാത്രയവത്ത്വേന കർമത്രിതയവത്തയാ ।
ശരീരത്രയവത്ത്വേന ജീവഃ സോഽപീതി കേചന ॥ 17 ॥
തദയുക്തം പുരാ ജീവോഽപ്യദ്യ ബ്രഹ്മാത്മവിത്തയാ ।
സർവജ്ഞത്വാദിസമ്പത്ത്യാ സ ഹി ജീവവിലക്ഷണഃ ॥ 18 ॥
ജീവന്മുക്തസമാനത്വാന്ന കർമത്രയമീശിതുഃ ।
പ്രാരബ്ധമാത്രബദ്ധത്വാദധികാരവശാദിഹ ॥ 19 ॥
അധികാരാവസാനേ തദ്ബ്രഹ്മത്വം സംഭവിഷ്യതി ।
ഇതി വേദാന്തസിദ്ധേഽർഥേ വ്യഭിചാരഃ കുതോ ഭവേത് ॥ 20 ॥
ബ്രഹ്മൈവൈകമകർമോക്തം ശ്രുതിഭിഃ സ്മൃതിഭിശ്ച തത് ।
ഈശസ്യ കർമതോക്തിസ്തു ശ്രൂയതേ ഹ്യൗപചാരികീ ॥ 21 ॥
സ കർമത്വേഽപി തസ്യ സ്യാത്കർമമോചകതേശിതുഃ ।
സഞ്ചിതാഗാമിഹീനത്വാത്സർവജ്ഞത്വാച്ച സത്തമ ॥ 22 ॥
ഈശ്വരബ്രഹ്മണോർഭേദം സകർമാഽകർമതാദിഭിഃ ।
സുപ്രസിദ്ധമപഹ്നോതും കഃ സമർഥോഽസ്തി മാനതഃ ॥ 23 ॥
ഈശ്വരസ്യാപ്യകർമത്വം യദി ബ്രൂയാന്നിരങ്കുശം ।
സ ദ്വൈതീ ന കദാപ്യസ്മാത്സംസാരാന്മുക്തിമാപ്നുയാത് ॥ 24 ॥
യതസ്തത്പദവാച്യോഽർഥഃ സ ഹേയ ഇതി കഥ്യതേ ।
അതസ്തസ്യ ന നിത്യത്വം നാകർമത്വം ച യുജ്യതേ ॥ 25 ॥
അനധ്യസ്താത്മഭാവേന ന ദേഹേനൈവ കശ്ചന ।
വ്യാപ്രീയേത തതശ്ച സ്യാദ്ദേഹീശോ ധ്യാനസംയുതഃ ॥ 26 ॥
സ്വദേഹേഽപീശ്വരസ്യാസ്തി നാധ്യാസഃ പാരമാർഥികഃ ।
പ്രാതിഭാസികമാശ്രിത്യ സ്രഷ്ടൃത്വാദി നിഗദ്യതേ ॥ 27 ॥
ദേഹാധ്യാസസ്യ സത്യസ്യ ന കദാപ്യസ്തി സംഗതിഃ ।
പ്രാഗീശദേഹാഭാവേന ദേഹാഭാവേന ചാഽപ്യയേ ॥ 28 ॥
ജഗത്പ്രലയകാലേ സ നിർവ്യാപാരോഽപി സുപ്തവത് ।
അധ്യാസബീജവത്ത്വേന പുനഃ സൃഷ്ടൗ പ്രവർതതേ ॥ 29 ॥
ചതുര്യുഗസഹസ്രാന്തേ വിധാതുർഹി നിശോച്യതേ ।
തദാ സുപ്തസ്യ തസ്യാപി ജീവസ്യേവ സബീജതാ ॥ 30 ॥
തഥാ വിഷ്ണോര്യുഗാഃ പ്രോക്താസ്തസ്മാച്ഛതഗുണാധികാഃ ।
തഥാ ശിവസ്യ തസ്മാച്ച വിഷ്ണോഃ ശതഗുണാധികാഃ ॥ 31 ॥
ഏവം കാലൈരവച്ഛിന്നാംസ്താരതമ്യേന ജീവവത് ।
ഈശ്വരാംസ്താൻ കഥം ബ്രൂയാം ദേഹകർമാദിവർജിതാൻ ॥ 32 ॥
വ്യഷ്ടിദേഹത്രയം സ്വീയം മത്വാ ജീവത്രയം യഥാ ।
പാരമാർഥികസംസാരനിബദ്ധം കർമിതാമഗാത് ॥ 33 ॥
സമഷ്ടിദേഹത്രിതയം തഥാ മത്വേശ്വരത്രയം ।
പ്രാതിഭാസികസംസാരനിബദ്ധം കർമിതാമഗാത് ॥ 34 ॥
ശുദ്ധസത്ത്വപ്രധാനായാം മായായാം പ്രതിബിംബിതഃ ।
ഈശ ഇത്യുച്യതേ തസ്യ നിരുപാധികതാ കഥം ॥ 35 ॥
ഔപാധികസ്യ നിത്യത്വം കഥം വാച്യം മനീഷിഭിഃ ।
അനിത്യസ്യ ച നൈഷ്കർമ്യം കഥം ഭവിതുമർഹതി ॥ 36 ॥
ബ്രഹ്മണ്യാരോപിതോ ഭ്രാന്തൈരീശാഖ്യഃ സർവസൃഷ്ടികൃത് ।
ആത്മയോഗിഭിരഭ്രാന്തൈഃ സ ഭവത്യവരോപിതഃ ॥ 37 ॥
അവിദ്യാതിമിരാന്ധസ്യ സ്ഥാണൗ ചോരവദീശ്വരഃ ।
പ്രതിഭാതി പരബ്രഹ്മണ്യമലേ സ്വാത്മരൂപിണി ॥ 38 ॥
സദ്യോ മുമുക്ഷുദൃഷ്ട്യാ ഹി നേശ്വരസ്യാസ്തി സത്യതാ ।
അതോ വിവർതവാദോഽയം സുതരാമുപയുജ്യതേ ॥ 39 ॥
പരിണാമേഽപ്യനിത്യത്വസംസിദ്ധേരീശ്വരസ്യ ച ।
അദ്വൈതബ്രഹ്മനിഷ്ഠത്വം ശ്രോതുർജീവസ്യ സംഭവേത് ॥ 40 ॥
അധികാരിവിഭേദേന വാദാസ്തേ മതാത്രയഃ ।
തത്രോത്തമാധികാരീ സ്യാച്ഛൃണ്വന്നീശേ വിവർതതാം ॥ 41 ॥
ജീവേ തു പരിണാമിത്വം ശൃണ്വന്നേവോത്തമോത്തമഃ ।
കീടവദ്ഭൃംഗരൂപേണ പരിണാമേ വിമോക്ഷതഃ ॥ 42 ॥
ജീവസ്യേശ്വരതാഽവാപ്തൗ ക്രമമുക്തിർഹി സിധ്യതി ।
അതോഽസ്യ സദ്യോ മുക്ത്യർഥം ബ്രഹ്മതാവാപ്തിരീര്യതേ ॥ 43 ॥
തുരീയഃ പഞ്ചമോ വാഽഽസ്താമീശ്വരഃ ഷഷ്ഠ ഏവ വാ ।
തസ്മാദതീതം ബ്രഹ്മേതി സിദ്ധാന്തേ കോഽനുസംശയഃ ॥ 44 ॥
ഈശ്വരേ തിഷ്ഠതി ബ്രഹ്മ ബ്രഹ്മണീശശ്ച തിഷ്ഠതി ।
അത ഏകത്വമേവ സ്യാദ്ദ്വയോരിതി ന തർക്യതാം ॥ 45 ॥
ബ്രഹ്മണ്യേവേശ്വരഃ പ്രോക്തോ ന തു ബ്രഹ്മേശ്വരേ ക്വചിത് ।
വിഭോരവിഭുസംസ്ഥത്വാസംഭവാത്പരമാത്മനഃ ॥ 46 ॥
ബ്രഹ്മക്ഷത്രമുഭേ യസ്യ ശ്രുത്യാ ഭവത ഓദനഃ ।
യസ്യോപസേചനം മൃത്യുഃ സ യത്ര ബ്രഹ്മണീര്യതേ ॥ 47 ॥
തദേതാദൃശമിത്യത്ര കോ വേദേദന്തയാവ്യയം ।
അഖണ്ഡം നിർഗുണം ബ്രഹ്മ നിരാധാരം പരം മഹത് ॥ 48 ॥
പരബ്രഹ്മാംശഭൂതോഽപി പരമഃ പുരുഷോത്തമഃ ।
ഈശ്വരാദധികഃ പ്രോക്തഃ കിം പുനർബ്രഹ്മ കേവലം ॥ 49 ॥
കാരണം ജഗതാമീശോ ജീവാനാം ബ്രഹ്മ കാരണം ।
ഏവം സതീശബ്രഹ്മൈക്യം വ്യവഹാരേ കഥം ഭവേത് ॥ 50 ॥
ഈശസ്യ കർമിതായാം ഹി പുണ്യം പാപം ച സംഭവേത് ।
സുഖം ദുഃഖം ച തേനൈവ ജീവത്വമിതി ചേച്ഛൃണു ॥ 51 ॥
ഈശഃ പ്രവർതതേ പുണ്യപാപയോർലോകസംഗ്രഹാത് ।
തഥാഽപി സുഖദുഃഖേ സ്തോ നൈവാത്മജ്ഞാനവത്തയാ ॥ 52 ॥
ഭ്രൂണഹത്യാദിപാപാനി ഹ്യകരോദ്വിഷ്ണുരീദൃശഃ ।
ന തൈർദുഃഖമഭൂത്തസ്യ സമ്പ്രാപ്തം പാരമാർഥികം ॥ 53 ॥
ലോകക്ഷേമാർഥകത്വേന തത്കൃതാഘസ്യ നിന്ദ്യതാ ।
ന വാച്യാ ന ച തേനാസ്തി ജീവത്വം തസ്യ സർവഥാ ॥ 54 ॥
ഋഗാദിവേദകർതാഽപി സ യഥോക്തം സമാചരേത് ।
അന്യഥാ സമ്പ്രസജ്യേത ഹ്യപ്രാമാണികതേശിതുഃ ॥ 55 ॥
സംസിദ്ധേ ശാസ്ത്രകർതൃത്വേ ന കാരയിതൃതാ വചഃ ।
വ്യർഥമേവേതി ചേന്നൈഷ ദോഷ ഏവ വിചാരണേ ॥ 56 ॥
ജീവസ്യ കർതൃതായാം ഹി സ്യാത്കാരയിതൃതേശിതുഃ ।
ശാസ്ത്രസ്യ കർമതായാം തു മഹേശസ്യാസ്തി കർതൃതാ ॥ 57 ॥
നൈതേന ശാസ്ത്രയോനിത്വം നിർഗുണസ്യൈവ ഹീയതേ ।
നിർഗുണോദ്ഭൂതശാസ്ത്രസ്യ സഗുണാദ്വ്യക്തിദർശനാത് ॥ 58 ॥
ഉപചര്യത ഈശസ്യ ഗുണിനഃ ശാസ്ത്രയോനിതാ ।
യദ്വാഽസ്താമുഭയോർവേദവേദാന്താഭ്യാം ച ബീജതാ ॥ 59 ॥
ന ചൈതേനാസ്തി കർമിത്വസാമ്യം ബ്രഹ്മേശയോസ്തയോഃ ।
കർതുശ്ച കൃതകർതുശ്ച ഭേദോഽസ്തി സ്പഷ്ട ഏവ ഹി ॥ 60 ॥
കർതൃത്വം യസ്യ സംസിദ്ധം കർമിത്വം തസ്യ സിദ്ധ്യതി ।
ഇത്യത്ര സംശയഃ കോ വാ തദ്ബ്രഹ്മേശൗ ച കർമിണൗ ॥ 61 ॥
ഇതി ചേത്കർമിതേശസ്യ കാമിത്വാദിവദിഷ്യതേ ।
ബ്രഹ്മണോഽപി തു കർമിത്വം ധനിത്വാദിവദിത്യതഃ ॥ 62 ॥
പരതന്ത്രോ മഹേശഃ സ്യാത്സ്വതന്ത്രം ബ്രഹ്മ നിർഗുണം ।
ആധാരാധേയഭാവേന കാര്യകാരണതയാ ദ്വയോഃ ॥ 63 ॥
കർമിത്വേ ബ്രഹ്മണഃ സിദ്ധേ കഥം നൈർഗുണ്യമീര്യതേ ।
ഇതി ചേന്നൈഷ ദോഷോഽസ്തി മായാഗുണവിവർജനാത് ॥ 64 ॥
അദൃശ്യാദിഭിർവിദ്യാഗുണൈരാനന്ദതാദിഭിഃ ।
സഗുണവ്യപദേശഃ സ്യാദ്ബ്രഹ്മണസ്ത്വിഷ്ട ഏവ സഃ ॥ 65 ॥
ജഗത്സംസാരകർതൃത്വം യഥാ ജീവേശയോർമതം ।
തഥാ ജീവേശകർതൃത്വം പരസ്യ ബ്രഹ്മണോ മതം ॥ 66 ॥
ബ്രഹ്മണോഽന്യോ ന കർതാഽസ്തി പ്രാക്കർമാദിവിവർജനാത് ।
അനാദ്യനന്തം ബ്രഹ്മൈകമകർമാകർതൃ ഹീര്യതേ ॥ 67 ॥
കാലത്രയേഽപ്യകർതൃത്വം ബ്രഹ്മണഃ സമ്മതം യദി ।
ജീവേശരചനാ ന സ്യാത് ജഗത്സംസാരയോരപി ॥ 68 ॥
പ്രത്യക്ഷസിദ്ധാ രചനാ കർതാരം സമപേക്ഷതേ ।
അതോഽദ്യ കർമകർതൃത്വാദ്ബ്രഹ്മണഃ കർമിതോചിതാ ॥ 69 ॥
കർമിത്വേ ബ്രഹ്മണോഽപ്യേവം കിം വാച്യം ബ്രഹ്മവേദിനഃ ।
ബ്രഹ്മീഭൂതോ ന കർമീ സ്യാദിത്യേതച്ച ന സിദ്ധ്യതി ॥ 70 ॥
യാദൃശം ബ്രഹ്മ നിർണീതം തദ്ഭൂതോഽപി ച താദൃശഃ ।
ഇതി നിർണയ ഏവ സ്യാദ്യുക്തേരപി സമഞ്ജസഃ ॥ 71 ॥
കാലത്രയേഽപ്യകർമിത്വമകർതൃത്വമകാലതാ ।
കസ്യ ചിദ്ബ്രഹ്മണോഽന്യസ്യ നീരൂപസ്യാസ്തി വസ്തുനഃ ॥ 72 ॥
തത്ര കാലത്രയാതീതം നേഹ ജ്ഞേയം വിവക്ഷിതം ।
പ്രമേയത്വപ്രമാണത്വപ്രമാതൃത്വാദിവർജനാത് ॥ 73 ॥
യേ തു ബ്രഹ്മേശജീവാഃ സമ്പ്രോക്താഃ കർതൃത്വസംയുതാഃ ।
വിദ്യയാ മായയാ തേ ഹി കർമിണോഽവിദ്യയാപി ച ॥ 74 ॥
കർമിഷു ത്രിഷു ചോക്തേഷു ബ്രഹ്മണഃ ശ്രൈഷ്ഠ്യദർശനാത് ।
അകർമത്വം ശ്രുതിസ്മൃത്യോഃ പ്രോച്യതേ യുക്തമേവ തത് ॥ 75 ॥
ഏതേന കർമിണഃ ശ്രൈഷ്ഠ്യം സംസിദ്ധമിതി യേ വിദുഃ ।
ഔദാസീന്യം ന തേഷാം സ്യാച്ഛ്രുതിസ്മൃത്യുക്തകർമസു ॥ 76 ॥
ജ്ഞാനാദുപാസ്തിരുത്കൃഷ്ടാ കർമോത്കൃഷ്ടമുപാസനാത് ।
ഇതി യോ വേദ വേദാന്തൈഃ സ ഏവ പുരുഷോത്തമഃ ॥ 77 ॥
ഇതി സൂര്യഗീതായാം ചതുർഥോഽധ്യായഃ ॥ 4 ॥
അഥ പഞ്ചമോഽധ്യായഃ ॥
സൂര്യ ഉവാച –
അഥാതഃ സമ്പ്രവക്ഷ്യാമി കർമിശ്രേഷ്ഠസ്യ ലക്ഷണം ।
യച്ഛ്രുത്വാ നൈവ ഭൂയോഽന്യച്ഛ്രോതവ്യം തേഽവശിഷ്യതേ ॥ 1 ॥
യസ്യ ദേഹഃ സ്വകീയോഽപി സർവഥാ ന പ്രതീയതേ ।
നേന്ദ്രിയാണി ച സർവാണി സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 2 ॥
യസ്യ പ്രാണാഃ പ്രശാന്താഃ സ്യുർമന ആദീനി ച സ്വയം ।
അവ്യക്താന്താനി സർവാണി സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 3 ॥
ബാലോന്മത്തപിശാചാദി ചേഷ്ടിതാന്യപി യത്ര നോ ।
നിഷ്ഠാഽജഗരവദ്യസ്യ സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 4 ॥
നാഹംഭാവശ്ച യസ്യാസ്തി നേദംഭാവശ്ച കുത്രചിത് ।
സർവദ്വന്ദ്വവിഹീനാത്മാ സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 5 ॥
പ്രാഗ്ബദ്ധോഽഹം വിമുക്തോഽദ്യേത്യേവം യസ്യ സ്മൃതിർന ച ।
നിത്യമുക്തസ്വരൂപഃ സൻ സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 6 ॥
വിദേഹമുക്തോ യഃ പ്രോക്തോ വരിഷ്ഠോ ബ്രഹ്മവേദിനാം ।
അരൂപനഷ്ടചിത്താസുഃ സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 7 ॥
കർമാണി യസ്യ സർവാണി വാസനാത്രയജാനി ച ।
അഭവന്നപശാന്താനി സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 8 ॥
കർമാണി കർമഭിഃ ശുദ്ധൈരശുദ്ധാന്യുപമൃദ്യ യഃ ।
സ കർമബ്രഹ്മമാത്രോഽഭൂത് സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 9 ॥
ജ്ഞാനിനാമപി യഃ ശ്രേഷ്ഠഃ സപ്തമീം ഭൂമികാം ഗതഃ ।
ഉപാസകാനാം യശ്ചൈകഃ സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 10 ॥
യഃ സർവൈഃ പീഡിതോഽപി സ്യാന്നിർവികാരോഽപി പൂജിതഃ ।
സുഖദുഃഖേ ന യസ്യ സ്തഃ സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 11 ॥
യഃ സർവൈർമനുജൈഃ പൂജ്യോ യഃ സർവൈശ്ച സുരാസുരൈഃ ।
ബ്രഹ്മവിഷ്ണുശിവൈര്യശ്ച സ കർമിശ്രേഷ്ഠ ഉച്യതേ ॥ 12 ॥
ത്യക്ത്വാ കർമാണി സർവാണി സ്വാത്മമാത്രേണ തിഷ്ഠതഃ ।
കഥം കർമിത്വമിത്യേവം മാ ശങ്കിഷ്ഠാ മഹാമതേ ॥ 13 ॥
കർമണാം ഫലമേഷാ ഹി സ്വാത്മമാത്രേണ സംസ്ഥിതിഃ ।
അതഃ സഫലകർമൈഷ കർമിശ്രേഷ്ഠോ ഭവേദ്ധ്രുവം ॥ 14 ॥
ജ്ഞാനേന ജ്ഞായതേ യദ്വാ ഉപാസ്ത്യാ ചോപലഭ്യതേ ।
തത്സ്ഥിരം പ്രാപ്യതേഽനേന കർമണാ ।ആതോഽസ്യ കർമിതാ ॥ 15 ॥
ദേഹേഽസ്മിൻ വർതമാനേഽപി ദേഹസ്മൃതിവിവർജനാത് ।
വിദേഹമുക്ത ഇത്യുക്തഃ കഥം കർമീതി ചേച്ഛൃണു ॥ 16 ॥
ദേഹവിസ്മൃതിമത്ത്വേഽപി കർമദേഹേ സ്ഥിതത്വതഃ ।
അന്യദൃഷ്ട്യാഽസ്യ ദേഹിത്വാത്കർമിത്വമുപപദ്യതേ ॥ 17 ॥
ദേഹസ്ഥത്വാദപൂർണഃ സ്യാദിതി ശക്യം ന കിഞ്ചന ।
തടാകമപ്രകുംഭസ്ഥം ജലം പൂർണം ഹി ദൃശ്യതേ ॥ 18 ॥
പ്രാരബ്ധകർമമുക്തോഽപി ഭോഗാന്മുക്തോഽപി ചാഖിലാത് ।
കർമാകാര്യേ സ്ഥിതഃ കർമീ ദേഹേ സ്യാദ്ഭോഗസാധനേ ॥ 19 ॥
സാധനേ സതി ദേഹേഽപി സാധ്യോ ഭോഗോ ന സിധ്യതി ।
ദേഹവിസ്മൃതിമത്ത്വേന ദേഹഹീനസമത്വതഃ ॥ 20 ॥
ആഹിതാഗ്നിത്വസംസിദ്ധ്യൈ ജ്യോതിഷ്ടോമേ കൃതേഽപി ച ।
യഥാ ന സ്വർഗമാപ്നോതി നിഷ്കാമഃ പുരുഷർഷഭഃ ॥ 21 ॥
ജാഗ്രസ്വപ്നസുഷുപ്ത്യാത്മസന്ധിത്രയകൃതാമൃതഃ ।
സർവസന്ധ്യാദിരഹിതഃ സന്ധിഭിർവന്ദ്യതേ സദാ ॥ 22 ॥
യഃ സർവകർമഭിർവന്ദ്യോ നിത്യം സർവൈരകർമിഭിഃ ।
സ കർമിപ്രവരോഽകർമിപ്രവരശ്ചേതി കഥ്യതേ ॥ 23 ॥
സർവസാമ്യമുപേത്യസ്യ സ്വാത്മാരാമസ്യ യോഗിനഃ ।
സഹസ്രശഃ കൃതൈഃ കിം വാ വന്ദനൈരകൃതേശ്ച വാ ॥ 24 ॥
ദേഹാദിഷു വികാരേഷു സ്വീയത്വം സ്വത്വപൂർവകം ।
വിഹായ നിത്യനിഷ്ഠാഭിഃ സ്വമാത്രഃ സ വിരാജതേ ॥ 25 ॥
ഇന്ദ്രിയാർഥൈർവിമൂഢാനാം ദുഷ്കർമത്വം നിഗദ്യതേ ।
തൈരപേതഃ സുകർമ്യേഷ വിദേഹ ഇതി കഥ്യതേ ॥ 26 ॥
യഃ സർവദ്വന്ദ്വനിർമുക്തഃ സർവത്രിപുടിവർജിതഃ ।
സർവാവസ്ഥാവിഹീനഃ സ വിദേഹ ഇതി കഥ്യതേ ॥ 27 ॥
ലൗകികം വൈദികം കർമ സർവം യസ്മിൻക്ഷയം ഗതം ।
യസ്മാന്നൈവാണുമാത്രം ച വിദേഹ ഇതി കഥ്യതേ ॥ 28 ॥
യസ്യേന്ദ്രിയാണി സർവാണി ന ചലന്തി കദാചന ।
ഭിത്തിസ്ഥചിത്രാംഗാനീവ വിദേഹ ഇതി കഥ്യതേ ॥ 29 ॥
ആത്മാനം സത്യമദ്വൈതം കേവലം നിർഗുണാമൃതം ।
സമ്പശ്യതഃ സദാ സ്വാന്യവികാരസ്ഫുരണം കുതഃ ॥ 30 ॥
ആത്മേതരദസത്യം ച ദ്വൈതം നാനാഗുണാന്വിതം ।
അപശ്യതഃ സദാനന്ദസ്വരൂപാസ്ഫുരണം കുതഃ ॥ 31 ॥
ആദിമധ്യാന്തരഹിതചിദാനന്ദസ്വരൂപിണഃ ।
സ്ഥിതപ്രജ്ഞസ്യ കോ ബാധഃ ശരീരേണ സ്വയോഗിനഃ ॥ 32 ॥
കർമാണി കർമണാ ത്യക്ത്വാ ബ്രഹ്മണാ ബ്രഹ്മണി സ്ഥിതഃ ।
കർമണാ ശർമ സതതം സമ്പ്രാപ്തഃ സ വിരാജതേ ॥ 33 ॥
ബുദ്ധേസ്തൈക്ഷ്ണ്യം ച മൗഢ്യം ച യസ്യ നൈവാസ്തി കിഞ്ചന ।
ബുദ്ധേഃ പാരംഗതഃ സോഽയം പ്രബുദ്ധഃ ശോഭതേതരാം ॥ 34 ॥
മനസ്തഥൈവ സംലീനം ചിതീവ ലവണം ജലേ ।
യഥാ നിരന്തരാത്മീയനിഷ്ഠയാ സോഽദ്വയോഽഭവത് ॥ 35 ॥
സമനസ്ത്വാന്മഹദ്ദുഃഖമമനസ്കസ്യ തത്കുതഃ ।
സമനസ്കോ ഹി സങ്കൽപാൻ കരുതേ ദുഃഖകാരിണഃ ॥ 36 ॥
പ്രാരബ്ധകർമജം ദുഃഖം ജീവന്മുക്തസ്യ കഥ്യതേ ।
കർമത്രയവിഹീനസ്യ വിദേഹസ്യ കഥം നു തത് ॥ 37 ॥
കർമ കർതവ്യമിതി വാ ന കർതവ്യമിതീഹ വാ ।
യദി മന്യേത വൈദേഹീം ന മുക്തിം പ്രാപ്തവാംസ്തു സഃ ॥ 38 ॥
സമാധിർവാഽഥ കർതവ്യോ ന കർതവ്യ ഇതീഹ വാ ।
യദി മന്യേത വൈദേഹീം ന മുക്തിം പ്രാപ്തവാംസ്തു സഃ ॥ 39 ॥
പൂർവം ബദ്ധോഽധുനാ മുക്തോഽസ്മ്യഹമിത്യേവ ബന്ധനാത് ।
യദി മന്യേത വൈദേഹീം ന മുക്തിം പ്രാപ്തവാംസ്തു സഃ ॥ 40 ॥
പൂർവമപ്യഭവന്മുക്തോ മധ്യേ ഭ്രാന്തിസ്തു ബന്ധവത് ।
യദി മന്യേത വൈദേഹീം ന മുക്തിം പ്രാപ്തവാംസ്തു സഃ ॥ 41 ॥
വന്ധ്യാപുത്രാദിവത്സർവം മയ്യഭൂദസദിത്യപി ।
യദി മന്യേത വൈദേഹീം ന മുക്തിം പ്രാപ്തവാംസ്തു സഃ ॥ 42 ॥
ആവിദ്യകം തമോ ധ്വസ്തം സ്വപ്രകാശേന വാ ഇതി ।
യദി മന്യേത വൈദേഹീം ന മുക്തിം പ്രാപ്തവാംസ്തു സഃ ॥ 43 ॥
സ്വപ്നേഽപി നാഹംഭാവോഽസ്തി മമ ദേഹേന്ദ്രിയാദിഷു ।
യദി മന്യേത വൈദേഹീം ന മുക്തിം പ്രാപ്തവാംസ്തു സഃ ॥ 44 ॥
അരൂപനഷ്ടമനസോ വിദേഹത്വം പ്രകീർത്യതേ ।
തത്കഥം മന്യമാനസ്യ യത്കിഞ്ചിത്സ്യാദനാത്മനഃ ॥ 45 ॥
മനോ നശ്യതി നിഃശേഷം മനനസ്യ വിസർജനാത് ।
അമനസ്കസ്വഭാവം തത്പദം തസ്യാവശിഷ്യതേ ॥ 46 ॥
മനനേന വിനിശ്ചിത്യ വൈദേഹീം മുക്തിമാത്മനഃ ।
നൈഷ്കർമ്യസിദ്ധിം വദതാം കാ തൃപ്തിരവിവേകിനാം ॥ 47 ॥
ശ്രുത്വാ വേദാന്തവാക്യാനി മോദന്തേഽനുഭവം വിനാ ।
ലീഢേന താഡപത്രേണ ഗുഡാക്ഷരയുതേന കിം ॥ 48 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വിനാ ശാസ്ത്രൈഃ പണ്ഡിതാഃ സമലങ്കൃതാഃ ।
കചഹീനേവ വിധവാ ഭൂഷണൈർഭൂഷിതോത്തമൈഃ ॥ 49 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വിനാ കർമാണ്യാചരന്ത്യഖിലാന്യപി ।
സ്വർണയഃകുംഭകാരാദിതുല്യാ ഏവോപവീതിനഃ ॥ 50 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വിനാ വേദാൻ പഠന്തി വിവിധാ ദ്വിജാഃ ।
പ്രാവൃണ്ണിശായാം പരിതോ മണ്ഡൂകാ ഇവ ദുസ്സ്വരാഃ ॥ 51 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വിനാ ദേഹം ബിഭ്രത്യധ്യാസദാർഢ്യതഃ ।
ശാകല്യസ്യ മൃതം ദേഹം ധനബുദ്ധ്യേവ തസ്കരാഃ ॥ 52 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വിനാ ധ്യാനം കുർവന്ത്യാസനസംയുതാഃ ।
ബകാ ഇവാംഭസസ്തീരേ മത്സ്യവഞ്ചനതത്പരാഃ ॥ 53 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വിനാ ശ്വാസാന്നിരുന്ധന്തി ഹഠാത്സദാ ।
അയസ്കാരോഽനിലം ബാഹ്യം ദ്രുതികായാമിവാധികം ॥ 54 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വിനാ യോഗദണ്ഡപട്ടാദിധാരിണഃ ।
ജീർണകന്ധാഭരം ഭഗ്നദണ്ഡഭാണ്ഡാദി പിത്തവത് ॥ 55 ॥
സ്വാനുഭൂതിം വിനാ യദ്യത്കുർവന്തി ഭുവി മാനവാഃ ।
തത്തത്സർവം വൃഥൈവ സ്യാന്മരുഭൂമൗ കൃഷിര്യഥാ ॥ 56 ॥
സ്വാനുഭൂത്യർഥകം കർമ നികൃഷ്ടമപി സർവഥാ ।
ഉത്തമം വിബുധൈഃ ശ്ലാഘ്യം ശ്വേവ ചോരനിവർതകഃ ॥ 57 ॥
സ്വാനുഭൂത്യുപയുക്തേഭ്യ ഇതരാണി ബഹൂന്യപി ।
കർമാദീന്യാചരന്മർത്യോ ഭ്രാന്തവദ്വ്യർഥചേഷ്ടിതഃ ॥ 58 ॥
ശ്രുതിസ്മൃതിപുരാണേഷു കാമ്യകർമാണ്യനേകധാ ।
പ്രോച്യന്തേ തേഷു സംസക്തസ്ത്യാജ്യഃ ശിഷ്ടൈർവിടോ യഥാ ॥ 59 ॥
കാമ്യകർമസമാസക്തഃ സ്വനിഷ്ഠാം സ്വസ്യ മന്യതേ ।
ജാത്യന്ധഃ സ്വസ്യ രത്നാദിപരീക്ഷാദക്ഷതാമിവ ॥ 60 ॥
അവശേന്ദ്രിയമാത്മാർഥഗുരുബുദ്ധ്യൈവ സേവതേ ।
ബാലാതന്തുസുതം ലോകേഽഗണിതം ഭുക്തയേ യഥാ ॥ 61 ॥
യസ്തു വശ്യേന്ദ്രിയം ശാന്തം നിഷ്കാമം സദ്ഗുരും സദാ ।
സ്വാത്മൈകരസികം മുക്ത്യൈ സ ധീമാനുപഗച്ഛതി ॥ 62 ॥
കാമ്യകർമാണി ചോത്സൃജ്യ നിഷ്കാമോ യോ മുമുക്ഷയാ ।
ശാന്ത്യാദിഗുണസംയുക്തം ഗുരും പ്രാപ്തഃ സ മുച്യതേ ॥ 63 ॥
ഇതി ശ്രുത്വാഽരുണഃ സൂര്യാത്സന്തുഷ്ടഃ സ്വാത്മനിഷ്ഠയാ ।
കൃതകൃത്യ ഇദം പ്രാഹ ഭാസ്കരം വിനയാന്വിതഃ ॥ 64 ॥
അരുണ ഉവാച –
ശ്രീമൻഗുരുവര സ്വാമിംസ്ത്വന്മുഖാത്പാരമാർഥികം ।
നിഷ്കാമകർമമാഹാത്മ്യം ശ്രുത്വാ ധന്യോഽസ്മ്യസംശയം ॥ 65 ॥
സകർമത്വമകർമത്വം വിദേഹസ്യ ച ലക്ഷണം ।
ശ്രുതം രഹസ്യം നാതോഽന്യത്കിഞ്ചിദപ്യവശിഷ്യതേ ॥ 66 ॥
തഥാഽപി മമ സാക്ഷാത്ത്വം കർതവ്യം ബ്രൂഹി നിശ്ചിതം ।
മച്ചിത്തപരിപാകം ഹി ഷേത്സി സർവജ്ഞ സദ്ഗുരോ ॥ 67 ॥
ഇതി പൃഷ്ട ഉവാചേദം ഭഗവാൻഭാസ്കരോഽരുണം ।
സ്വസാരഥിം നിജഗ്രസ്ഥം ബദ്ധബാഹും നതാനനം ॥ 68 ॥
സൂര്യ ഉവാച –
അരുണ ത്വം പരം ബ്രഹ്മ സാക്ഷാദ്ദൃഷ്ട്വാഽധുനാ കൃതീ ।
തഥാഽപ്യാദേഹപതനാദ്ബ്രഹ്മാഭിധ്യാനമാദരാത് ॥ 69 ॥
സ്വാധികാരോചിതം ശുദ്ധം കർമാപ്യാചര സത്തമ ।
പ്രമാദോ മാഽസ്തു തേ സ്വപ്നേഽപ്യുക്തയോർബ്രഹ്മകർമണോഃ ॥ 70 ॥
സംവാദമാവയോരേതം സർവപാപഹരം ശുഭം ।
യഃ ശൃണോതി സകൃദ്വാ സ കൃതാർഥോ നാത്ര സംശയഃ ॥ 71 ॥
ശ്രീഗുരുമൂർതിരുവാച –
ഇതി ദിനകരവക്ത്രാദ്ബ്രഹ്മകർമൈനിഷ്ഠാം
സ്ഫുടതരമവഗമ്യ പ്രാജ്ഞ ഏകോഽരുണഃ സഃ ।
അഭവദഖിലലോകൈഃ പൂജനീയഃ കൃതാർഥ-
സ്ത്വമപി ഭവ തഥൈവ ക്ഷിപ്രമംഭോജജന്മൻ ॥ 72 ॥
വിമലവിഗുണയോഗാഭ്യാസദാർഢ്യേന യുക്തഃ
സകലഗതചിദാത്മന്യദ്വിതീയേ ബുധോഽപി ।
സതതമപി കുരുഷ്വാരബ്ധദുഃഖോപശാന്ത്യൈ
രഹസി നിജസമാധീൻസ്വോക്തകർമാപി ധാതഃ ॥ 73 ॥
ഇതി തത്ത്വസാരായണകർമകാണ്ഡോക്തശ്രീസൂര്യഗീതായാം പഞ്ചമോഽധ്യായഃ ॥
॥ ഇതി സൂര്യഗീതാ സമാപ്താ ॥
Also Read:
Surya Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil