Surya Geetaa in Kannada:
॥ ಸೂರ್ಯ ಗೀತಾ ॥
॥ ಶ್ರೀ ಗಣೇಶಾಯ ನಮಃ ॥
॥ ಅಥ ಸೂರ್ಯಗೀತಾ ಪ್ರಾರಭ್ಯತೇ ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಉವಾಚ –
ಪ್ರಪಂಚಸೃಷ್ಟಿಕರ್ಮೇದಂ ಮಮ ಶ್ರೀಗುರುನಾಯಕ ।
ಅಹಾರ್ಯಂ ದ್ವಿಪರಾರ್ಧಾಂತಮಾಧಿಕಾರಿಕತಾವಶಾತ್ ॥ 1 ॥
ಇತಿ ತ್ವದ್ವದನಾಂಭೋಜಾತ್ಸಮ್ಯಗ್ವಿದಿತವಾನಹಂ ।
ತಥಾಪ್ಯತ್ರ ನ ಮೇ ಚಿಂತಾ ಜಾಯತೇ ತ್ವತ್ಕೃಪಾಬಲಾತ್ ॥ 2 ॥
ತ್ವಯಿ ಪ್ರಸನ್ನೇ ಮಯ್ಯೇವಂ ಬೋಧಾನಂದಃ ಸ್ವರೂಪತಃ ।
ಪುನರ್ಜನ್ಮಭಯಾಭಾವಾದ್ಧೀರ ಏವಾಸ್ಮಿ ವೃತ್ತಿಷು ॥ 3 ॥
ತಥಾಽಪಿ ಕರ್ಮಭಾಗೇಷು ಶ್ರೋತವ್ಯಮವಶಿಷ್ಯತೇ ।
ತತ್ಸರ್ವಂ ಚ ವಿದಿತ್ವೈವ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸ್ಯಾಮಹಂ ಪ್ರಭೋ ॥ 4 ॥
ಜಗಜ್ಜೀವೇಶ್ವರಾದೀನಾಂ ಪ್ರಾಗುತ್ಪತ್ತೇರ್ನಿರಂಜನಂ ।
ನಿರ್ವಿಶೇಷಮಕರ್ಮೈಕಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಸೀತ್ತದದ್ವಯಂ ॥ 5 ॥
ತಸ್ಯ ಜೀವೇಶ ಸ್ರಷ್ಟೃತ್ವಂ ಪ್ರೋಚ್ಯತೇ ವೇದವಾದಿಭಿಃ ।
ಅಕರ್ಮಣಃ ಕಥಂ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ಮಕರ್ತೃತ್ವಮುಚ್ಯತೇ ॥ 6 ॥
ಸಕರ್ಮಾ ಸೇಂದ್ರಿಯೋ ಲೋಕೇ ದೃಶ್ಯತೇ ನ ನಿರಿಂದ್ರಿಯಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽತೀಂದ್ರಿಯತ್ವಂ ಚ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರೇಷು ಘುಷ್ಯತೇ ॥ 7 ॥
ನಶ್ಯಮಾನತಯೋತ್ಪತ್ತಿಮತ್ವಾದಾದ್ಯಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಃ ।
ನ ಮುಖ್ಯಮವಕಲ್ಪೇತಾಪ್ಯನಾದಿತ್ವೋಪವರ್ಣನಂ ॥ 8 ॥
ಬ್ರಹ್ಮ ಚೇತ್ಕರ್ಮಕುರ್ವೀತ ಯನೇಕೇನಾಪಿ ಹೇತುನಾ ।
ತಥಾ ಚ ಸಂಸೃತಿಸ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಸಜ್ಯೇತ ತು ನಾತ್ಮನಃ ॥ 9 ॥
ತಸ್ಮಾದಾದ್ಯಸ್ಯ ಪುಣ್ಯಸ್ಯ ಪಾಪಸ್ಯ ಚ ದಯಾನಿಧೇ ।
ಕರ್ಮಣೋ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇ ಸ್ಪಷ್ಟಮುಪಪತ್ತಿಂ ಗುರೂತ್ತಮ ॥ 10 ॥
ಇತ್ಯುಕ್ತೋ ವಿಧಿನಾ ದೇವೋ ದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿರೀಶ್ವರಃ ।
ವಿಚಿತ್ರಪ್ರಶ್ನಸಂತುಷ್ಟ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 11 ॥
ಶ್ರೀಗುರುಮೂರ್ತಿರುವಾಚ –
ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸಾಧುರಯಂ ಪ್ರಶ್ನಸ್ತವ ಪ್ರಶ್ನವಿದಾಂ ವರ ।
ಶೃಣುಷ್ವ ಸಾವಧಾನೇನ ಚೇತಸಾಽಸ್ಯೋತ್ತರಂ ಮಮ ॥ 12 ॥
ಪ್ರಾಗುತ್ಪತ್ತೇರಕರ್ಮೈಕಮಕರ್ತೃ ಚ ನಿರಿಂದ್ರಿಯಂ ।
ನಿರ್ವಿಶೇಷಂ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಸೀನ್ನಾತ್ರಾಸ್ತಿ ಸಂಶಯಃ ॥ 13 ॥
ತಥಾಽಪಿ ತಸ್ಯ ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಸಂಯುತತ್ವೇನ ಹೇತುನಾ ।
ಪ್ರತಿಚ್ಛಾಯಾತ್ಮಿಕೇ ಶಕ್ತೀ ಮಾಯಾವಿದ್ಯೇ ಬಭೂವತುಃ ॥ 14 ॥
ಅದ್ವಿತೀಯಮಪಿ ಬ್ರಹ್ಮ ತಯೋರ್ಯತ್ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತಂ ।
ತೇನ ದ್ವೈವಿಧ್ಯಮಾಸಾದ್ಯ ಜೀವ ಈಶ್ವರ ಇತ್ಯಪಿ ॥ 15 ॥
ಪುಣ್ಯಪಾಪಾದಿಕರ್ತೃತ್ವಂ ಜಗತ್ಸೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಕರ್ತೃತಾಂ ।
ಅಭಜತ್ಸೇಂದ್ರಿಯತ್ವಂ ಚ ಸಕರ್ಮತ್ವಂ ವಿಶೇಷತಃ ॥ 16 ॥
ಯಃ ಸ್ವಶಕ್ತ್ಯಾ ಸಮುಲ್ಲಾಸ ಉದಭೂತ್ಪರಮಾತ್ಮನಃ ।
ಸ್ವಬಂಧಜನಕಂ ಸೂಕ್ಷ್ಮಂ ತದಾದ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 17 ॥
ನ ತೇನ ನಿರ್ವಿಶೇಷತ್ವಂ ಹೀಯತೇ ತಸ್ಯ ಕಿಂಚನ ।
ನ ಚ ಸಂಸಾರಬಂಧಶ್ಚ ಕಶ್ಚಿದ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ॥ 18 ॥
ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಸಂಸಾರೀ ಜೀವಃ ಪುಣ್ಯಾದಿಕರ್ಮವಾನ್ ।
ಪ್ರಾತಿಭಾಸಿಕಸಂಸಾರೀ ತ್ವೀಶಃ ಸೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಕರ್ಮವಾನ್ ॥ 19 ॥
ಅಸಂಸಾರಿ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜೀವೇಶೋಭಯಕಾರಣಂ ।
ತತೋಽಪ್ಯತೀತಂ ನೀರೂಪಂ ಅವಾಙ್ಮನಸಗೋಚರಂ ॥ 20 ॥
ಕರ್ಮವಂತೌ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಜೀವೇಶೌ ಯೇ ಮಹಾಧಿಯಃ ।
ಅಕರ್ಮವತ್ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರಯಾಂತ್ಯತ್ರ ಸಮಾಧಿಭಿಃ ॥ 21 ॥
ತೇ ವಿದೇಹವಿಮುಕ್ತಾ ವಾ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಾ ನರೋತ್ತಮಾಃ ।
ಕರ್ಮಾಕರ್ಮೋಭಯಾತೀತಾಸ್ತದ್ಬ್ರಹ್ಮಾರೂಪಮಾಪ್ನುಯುಃ ॥ 22 ॥
ಕರ್ಮಣಾ ಸಂಸೃತೌ ಬದ್ಧಾ ಮುಚ್ಯಂತೇ ತೇ ಹ್ಯಕರ್ಮಣಾ ।
ಬಂಧಮೋಕ್ಷೋಭಯಾತೀತಾಃ ಕರ್ಮಿಣೋ ನಾಪ್ಯಕರ್ಮಿಣಃ ॥ 23 ॥
ಜೀವಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಾ ಬಂಧಸ್ತಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಶ್ಚ ಕರ್ಮಣಾ ।
ತಸ್ಮಾದ್ಧೇಯಂ ಚ ಕರ್ಮ ಸ್ಯಾದುಪಾದೇಯಂ ಚ ಕರ್ಮ ಹಿ ॥ 24 ॥
ತ್ಯಕ್ತೇ ಕರ್ಮಣಿ ಜೀವತ್ವಮಾತ್ಮನೋ ಗಚ್ಛತಿ ಸ್ವಯಂ ।
ಗೃಹೀತೇ ಕರ್ಮಣಿ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಬ್ರಹ್ಮತ್ವಂ ಚ ಪ್ರಸಿಧ್ಯತಿ ॥ 25 ॥
ಆವಿದ್ಯಕಮಶುದ್ಧಂ ಯತ್ಕರ್ಮ ದುಃಖಾಯ ತನ್ನೃಣಾಂ ।
ವಿದ್ಯಾಸಂಬಂಧಿ ಶುದ್ಧಂ ಯತ್ ತತ್ಸುಖಾಯ ಚ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 26 ॥
ವಿದ್ಯಾಕರ್ಮಕ್ಷುರಾತ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾತ್ ಛಿನತ್ತಿ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ।
ಅವಿದ್ಯಾಕರ್ಮಪಾಶಾಂಶ್ಚೇತ್ಸ ಮುಕ್ತೋ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 27 ॥
ಸರ್ವಸ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ವಿಧೇ ಕರ್ಮೈವ ಕಾರಣಂ ।
ಇತಿ ನಿಶ್ಚಯಸಿದ್ಧ್ಯೈ ತೇ ಸೂರ್ಯಗೀತಾಂ ವದಾಮ್ಯಹಂ ॥ 28 ॥
ಕರ್ಮಸಾಕ್ಷಿಣಮಾದಿತ್ಯಂ ಸಹಸ್ರಕಿರಣಂ ಪ್ರಭುಂ ।
ಸಪ್ತಾಶ್ವಂ ಸರ್ವಧರ್ಮಜ್ಞಮಪೃಚ್ಛದರುಣಃ ಪುರಾ ॥ 29 ॥
ಅರುಣ ಉವಾಚ –
ಭಗವನ್ ಕೇನ ಸಂಸಾರೇ ಪ್ರಾಣಿನಃ ಸಂಭ್ರಮಂತ್ಯಮೀ ।
ಕೇನೈತೇಷಾಂ ನಿವೃತ್ತಿಶ್ಚ ಸಂಸಾರಾದ್ವದ ಸದ್ಗುರೋ ॥ 30 ॥
ಇತಿ ಪೃಷ್ಟಃ ಸ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸಹಸ್ರಕಿರಣೋಜ್ವಲಃ ।
ಸೂರ್ಯೋಽಬ್ರವೀದಿದಂ ಶಿಷ್ಯಮರುಣಂ ನಿಜಸಾರಥಿಂ ॥ 31 ॥
ಸೂರ್ಯ ಉವಾಚ –
ಅರುಣ ತ್ವಂ ಭವಸ್ಯದ್ಯ ಮಮ ಪ್ರಿಯತಮಃ ಖಲು ।
ಯತಃ ಪೃಚ್ಛಸಿ ಸಂಸಾರಭ್ರಮಕಾರಣಮಾದರಾತ್ ॥ 32 ॥
ಭ್ರಮಂತಿ ಕೇವಲಂ ಸರ್ವೇ ಸಂಸಾರೇ ಪ್ರಾಣಿನೋಽನಿಶಂ ।
ನ ತು ತತ್ಕಾರಣಂ ಕೇನಾಪ್ಯಹೋ ಕಿಂಚಿದ್ವಿಚಾರ್ಯತೇ ॥ 33 ।
ತಜ್ಜಿಜ್ಞಾಸುತಯಾ ತ್ವಂ ತು ಶ್ಲಾಘ್ಯೋಽಸಿ ವಿಬುಧೋತ್ತಮೈಃ ।
ಶೃಣುಶ್ವಾರುಣ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತವ ಸಂಸಾರಕಾರಣಂ ॥ 34 ॥
ಪುಣ್ಯಪಾಪಾತ್ಮಕಂ ಕರ್ಮ ಯತ್ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿಸಂಚಿತಂ ।
ಅನಾದಿಸುಖದುಃಖಾನಾಂ ಜನಕಂ ಚಾಭಿಧೀಯತೇ ॥ 35 ॥
ಶಾಸ್ತ್ರೈಃ ಸರ್ವೈಶ್ಚ ವಿಹಿತಂ ಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಂ ಚ ಸಾದರಂ ।
ಕಾಮಾದಿಜನಿತಂ ತತ್ತ್ವಂ ವಿದ್ಧಿ ಸಂಸಾರಕಾರಣಂ ॥ 36 ॥
ಪಶ್ವಾದೀನಾಮಭಾವೇಽಪಿ ತಯೋರ್ವಿಧಿನಿಷೇಧಯೋಃ ।
ಸಂಸಾರಸ್ಯ ನ ಲೋಪೋಽಸ್ತಿ ಪೂರ್ವಕರ್ಮಾನುಸಾರತಃ ॥ 37 ॥
ಪೂರ್ವಂ ಮನುಷ್ಯಭೂತಾನಾಂ ಪಾಪಕರ್ಮಾವಶಾದಿಹ ।
ಶ್ವಖರೋಷ್ಟ್ರಾದಿಜನ್ಮಾನಿ ನಿಕೃಷ್ಟಾನಿ ಭವಂತ್ಯಹೋ ॥ 38 ॥
ಪಾಪಕರ್ಮಸು ಭೋಗೇನ ಪ್ರಕ್ಷೀಣೇಷು ಪುನಶ್ಚ ತೇ ।
ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ ಮನುಷ್ಯತ್ವಂ ಪುನಶ್ಚ ಶ್ವಾದಿಜನ್ಮಿತಾಂ ॥ 39 ॥
ಜನನೈರ್ಮರಣೈರೇವಂ ಪೌನಃಪುನ್ಯೇನ ಸಂಸೃತೌ ।
ಭ್ರಮಂತ್ಯಬ್ಧಿತರಂಗಸ್ಥದಾರುವದ್ಧೀಮತಾಂ ವರ ॥ 40 ॥
ಅರುಣ ಉವಾಚ –
ಪ್ರಕ್ಷೀಣಪಾಪಕರ್ಮಾಣಃ ಪ್ರಾಪ್ತವಂತೋ ಮನುಷ್ಯತಾಂ ।
ಪುನಶ್ಚ ಶ್ವಾದಿಜನ್ಮಾನಿ ಕೇನ ಗಚ್ಛಂತಿ ಹೇತುನಾ ॥ 41 ॥
ನ ಹಿ ದುರ್ಜನ್ಮಹೇತುತ್ವಂ ಪುಣ್ಯಾನಾಂ ಯುಕ್ತಮೀರಿತುಂ ।
ನ ಚ ಪುಣ್ಯವತಾಂ ಭೂಯಃ ಪಾಪಕರ್ಮೋಪಪದ್ಯತೇ ॥ 42 ॥
ಪುಣ್ಯೈರ್ವಿಶುದ್ಧಚಿತ್ತಾನಾಂ ಜ್ಞಾನಯೋಗಾದಿಸಾಧನೈಃ ।
ಸಂಸಾರಮೋಕ್ಷಸಂಸಿದ್ಧ್ಯಾ ಪಾಪಕರ್ಮಾಪ್ರಸಕ್ತಿತಃ ॥ 43 ॥
ಜೀವೇಷು ಪೌನಃಪುನ್ಯಂ ಚೇದುತ್ತಮಾಧಮಜನ್ಮನಾಂ ।
ನಿಯಮೇನಾಭಿಧೀಯೇತ ಯೇನ ಕೇನಾಪಿ ಹೇತುನಾ ॥ 44 ॥
ಮೋಕ್ಷಶಾಸ್ತ್ರಸ್ಯ ವೈಯರ್ಥ್ಯಮಾಪತತ್ಯೇವ ಸರ್ವಥಾ ।
ತಸ್ಮಾದಪಾಪಿನಾಂ ಜನ್ಮ ಪುನಶ್ಚೇತಿ ನ ಯುಜ್ಯತೇ ॥ 45 ॥
ಇತ್ಯುಕ್ತೋ ಭಗವಾನಾಹ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಕರುಣಾನಿಧಿಃ ।
ರವಿಃ ಸಂಶಯವಿಚ್ಛೇದನಿಪುಣೋಽರುಣಮಾದರಾತ್ ॥ 46 ॥
ರವಿರುವಾಚ –
ಪ್ರಕ್ಷೀಣೇಷ್ವಪಿ ಭೋಗೇನ ಪಾಪಕರ್ಮಸು ದೇಹಿನಃ ।
ಪುನಶ್ಚ ಪಾಪಕರ್ಮಾಣಿ ಕುರ್ವಂತೋ ಯಾಂತಿ ದುರ್ಗತಿಂ ॥ 47 ॥
ತಾನಿ ದುರ್ಜನ್ಮಬೀಜಾನಿ ಕಾಮಾತ್ಪಾಪಾನಿ ದೇಹಿನಾಂ ।
ಪುನರಪ್ಯುಪಪದ್ಯಂತೇ ಪೂರ್ವಪುಣ್ಯವತಾಮಪಿ ॥ 48 ॥
ಸಕಾಮಾನಾಂ ಚ ಪುಣ್ಯಾನಾಂ ಭೋಗಹೇತುತಯಾ ನೃಣಾಂ ।
ನ ಚಿತ್ತಶುದ್ಧಿಹೇತುತ್ವಂ ಕ್ವಚಿದ್ಭವಿತುಮರ್ಹತಿ ॥ 49 ॥
ಕುತಶ್ಚಾಶುದ್ಧಚಿತ್ತಾನಾಂ ಜ್ಞಾನಯೋಗಾದಿಸಂಭವಃ ।
ಜ್ಞಾನಯೋಗಾದಿಹೀನಾನಾಂ ಕುತೋ ಮೋಕ್ಷಶ್ಚ ಸಂಸೃತೇಃ ॥ 50 ॥
ಕಾಮೇನ ಹೇತುನಾ ಸತ್ಸ್ವಪ್ಯುತ್ತಮಾಧಮಜನ್ಮಸು ।
ಮೋಕ್ಷಶಾಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಸಾರ್ಥಕ್ಯಂ ನೈಷ್ಕಾಮ್ಯೋದಯಹೇತುಕಂ ॥ 51 ॥
ಸುಖದುಃಖೋಪಭೋಗೇನ ಯದಾ ನಿರ್ವೇದಮಾಗತಃ ।
ನಿಷ್ಕಾಮತ್ವಮವಾಪ್ನೋತಿ ಸ್ವವಿವೇಕಪುರಸ್ಸರಂ ॥ 52 ॥
ತತಃಪ್ರಭೃತಿ ಕೈಶ್ಚಿತ್ಸ್ಯಾಜ್ಜನ್ಮಭಿರ್ಜ್ಞಾನಯೋಗವಾನ್ ।
ಶ್ರವಣಾದಿಪ್ರಯತ್ನೈರ್ಹಿ ಮುಕ್ತಿಃ ಸ್ವಾತ್ಮನ್ಯವಸ್ಥಿತಿಃ ॥ 53 ॥
ಕರ್ಮಾಧ್ಯಕ್ಷಂ ಪರಾತ್ಮಾನಂ ಸರ್ವಕರ್ಮೈಕಸಾಕ್ಷಿಣಂ ।
ಸರ್ವಕರ್ಮವಿದೂರಂತಂ ಕರ್ಮವಾನ್ಕಥಮಾಪ್ನುಯಾತ್ ॥ 54 ॥
ಪುಣ್ಯೇಷ್ವಪಿ ಚ ಪಾಪೇಷು ಪೌರ್ವಿಕೇಷು ತು ಭೋಗತಃ ।
ಕ್ಷಪಿತೇಷು ಪರಾತ್ಮಾ ಸ ಸ್ವಯಮಾವಿರ್ಭವಿಷ್ಯತಿ ॥ 55 ॥
ಕರ್ತೃಭಿರ್ಭುಜ್ಯತೇ ಜೀವೈಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಫಲಂ ನ ತು ।
ಸಾಕ್ಷಿಣಾ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪೇನ ನಿರ್ಲೇಪೇನ ಪರಾತ್ಮನಾ ॥ 56 ॥
ಜೀವಾನಾಂ ತದನನ್ಯತ್ವತ್ಭೋಗಸ್ಯಾವಸರಃ ಕುತಃ ।
ಇತಿ ಕೇಚನ ಶಂಕಂತೇ ವೇದಾಂತಾಪಾತದರ್ಶಿನಃ ॥ 57 ॥
ಪರಮಾರ್ಥದಶಾಯಾಂ ಹಿ ತದನನ್ಯತ್ವಮಿಷ್ಯತೇ ।
ವ್ಯವಹಾರದಶಾಯಾಂ ನಾನುಪಪತ್ತಿಶ್ಚ ಕಾಚನ ॥ 58 ॥
ಪರಮಾರ್ಥದಶಾರೂಢೇ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೇಽಪಿ ಕರ್ಮಣಾಂ ।
ಭೋಗೋಽಙ್ಗೀಕ್ರಿಯತೇ ಸಮ್ಯಕ್ ದೃಶ್ಯತೇ ಚ ತಥಾ ಸತಿ ॥ 59 ॥
ಅಜ್ಞಾನಾಂ ವ್ಯವಹಾರೈಕನಿಷ್ಠಾನಾಂ ತದನನ್ಯತಾ ।
ಅಭೋಕ್ತೃತಾ ಚ ಕೇನೈವ ವಕ್ತುಂ ಶಕ್ಯಾ ಮನೀಷಿಣಾ ॥ 60 ॥
ಜ್ಞಾನಿನಃ ಕರ್ಮಕರ್ತೃತ್ವಂ ದೃಶ್ಯಮಾನಮಪಿ ಸ್ಫುಟಂ ।
ಉತ್ಪಾದಯೇತ್ಫಲಂ ನೇತಿ ಮನ್ಯಂತೇ ಸ್ವಪ್ನಕರ್ಮವತ್ ॥ 61 ॥
ತದಯುಕ್ತಂ ನ ಹಿ ಸ್ವಪ್ನೇ ಪಾಪಕರ್ತುಃ ಸ್ವತಂತ್ರತಾ ।
ಜಾಗ್ರತಿ ಪ್ರಾಣಿನಃ ಕರ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಂ ವರ್ತತೇ ಖಲು ॥ 62 ॥
ತಿರಶ್ಚಾಂ ಜಾಗರಾವಸ್ಥಾ ಯಥಾ ಭೋಗೈಕಕಾರಣಂ ।
ತಥಾ ಸ್ವಪ್ನದಶಾ ನೄಣಾಂ ಫಲಭೋಗೈಕಕಾರಣಂ ॥ 63 ॥
ನೃಣಾಂ ಚ ಜಾಗರಾವಸ್ಥಾ ಬಾಲಾನಾಂ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾ ನ ತು ।
ಯೂನಾಂ ವೃದ್ಧತಮಾನಾಂ ವಾ ಕಿಮುತ ಸ್ವಾತ್ಮವೇದಿನಾಂ ॥ 64 ॥
ಭಾವಿಭೋಗಾರ್ಥಕಂ ಕರ್ಮ ಜಾಗ್ರತ್ಯೇವ ನೃಣಾಂ ಭವೇತ್ ।
ಫಲಂ ತು ಕರ್ಮಣಃ ಸ್ವಪ್ನೇ ಜಾಗ್ರತ್ಯಪಿ ಚ ಯುಜ್ಯತೇ ॥ 65 ॥
ಕರ್ಮಣ್ಯಧ್ಯಸ್ಯ ಭೋಗಂ ಯೇ ಭೋಗೇಽಧ್ಯಸ್ಯಾಥ ಕರ್ಮ ಚ ।
ಕರ್ಮ ತದ್ಭೋಗಯೋರ್ಭೇದಮಜ್ಞಾತ್ವಾಹುರ್ಯಥೇಪ್ಸಿತಂ ॥ 66 ॥
ತೇಷಾಂ ಮಂದಧಿಯಾಂ ಜ್ಞಾನವಾದಿನಾಂ ಪಾಪಕಾರಿಣಾಂ ।
ಕಥಂ ಕೃತಾರ್ಥತಾಂ ಬ್ರೂಯಾಮಧ್ಯಾಸಕ್ಷಯಸಂಭವಾಂ ॥ 67 ॥
ಕರ್ಮಣ್ಯಕರ್ಮಧೀರ್ಯೇಷಾಮಕರ್ಮಣಿ ಚ ಕರ್ಮಧೀಃ ।
ತೇ ಚಾಧ್ಯಾಸವಶಾ ಮಂದಾ ಜ್ಞಾನಿನಃ ಸ್ವೈರಚಾರಿಣಃ ॥ 68 ॥
ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದಿಧರ್ಮಾಣಾಮದ್ವೈತಂ ಕರ್ಮಣೈವ ಯೇ ।
ಅನುತಿಷ್ಠಂತಿ ತೇ ಮೂಢಾಃ ಕರ್ಮಾಕರ್ಮೋಭಯಚ್ಯುತಾಃ ॥ 69 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವರಿಷ್ಠಾಂ ತಾಂ ಸರ್ವಾನುಷ್ಠಾನವರ್ಜಿತಾಂ ।
ಸರ್ವಾನುಷ್ಠಾನವಂತೋಽಪಿ ಸಿದ್ಧಾಮಾಹುರ್ಬತಾತ್ಮನಾಂ ॥ 70 ॥
ಅಭೇದಧ್ಯಾನಸಾಧ್ಯಾಂ ತಾಂ ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ಮಹತ್ತಮಾಂ ।
ವಿಚಾರಸಾಧ್ಯಾಂ ಮನ್ಯಂತೇ ತೇ ಮಹಾಪಾಪಕರ್ಮಿಣಃ ॥ 71 ॥
ನಿದಿಧ್ಯಾಸನಮಪ್ಯಾತ್ಮಾ ಭೇದಾಭಿಧ್ಯಾನಲಕ್ಷಣಂ ।
ಉಪೇಕ್ಷಂತೇ ವೃಥಾದ್ವೈತಜ್ಞಾನವಾದೈಕಮೋಹತಃ ॥ 72 ॥
ಆಶ್ರಿತ್ಯೈವ ವಿಚಾರಂ ಯೇ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಮನನಾತ್ಮಕಂ ।
ಮನ್ಯಂತೇ ಕೃತಕೃತ್ಯತ್ವಮಾತ್ಮನಾಂ ತೇ ಹಿ ಮೋಹಿತಾಃ ॥ 73 ॥
ಆದ್ಯಜ್ಞಾನೋದಯೇ ಕಾಮ್ಯಕರ್ಮತ್ಯಾಗ ಉದೀರ್ಯತೇ ।
ದ್ವಿತೀಯಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೇ ತು ನೈಮಿತ್ತಿಕನಿರಾಕೃತಿಃ ॥ 74 ॥
ತೃತೀಯಪೂರ್ಣಜ್ಞಾನೇ ಚ ನಿತ್ಯಕರ್ಮನಿರಾಕೃತಿಃ ।
ಚತುರ್ಥಾದ್ವೈತಬೋಧೇ ತು ಸೋಽತಿವರ್ಣಾಶ್ರಮೀ ಭವೇತ್ ॥ 75 ॥
ನಿತ್ಯನೈಮಿತ್ತಿಕೋಪೇತಜ್ಞಾನಾನ್ಮುಕ್ತಿಃ ಕ್ರಮಾದ್ಭವೇತ್ ।
ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಾತ್ತು ಸಾ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಿರ್ನಿತ್ಯೈಕಸಂಯುತಾತ್ ॥ 76 ॥
ಪೂರ್ಣಜ್ಞಾನಾದ್ವಿದೇಹಾಖ್ಯಾ ಶಾಶ್ವತೀ ಮುಕ್ತಿರಿಷ್ಯತೇ ।
ಯಥಾ ನೈಷ್ಕರ್ಮ್ಯಸಂಸಿದ್ಧಿರ್ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೇ ನಿರಂಕುಶಾ ॥ 77 ॥
ಅತ್ರೈವಂ ಸತಿ ನೈಷ್ಕರ್ಮ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಸಮುಚ್ಚಯಾತ್ ।
ಸಿಧ್ಯೇತ್ಕ್ರಮೇಣ ಸದ್ಯೋ ವಾ ನಾನ್ಯಥಾ ಕಲ್ಪಕೋಟಿಭಿಃ ॥ 78 ॥
ಯಾವದ್ವಿದೇಹಮುಕ್ತಿಃ ಸಾ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ ಶರೀರಿಣಃ ।
ತಾವತ್ಸಮುಚ್ಚಯಃ ಸಿದ್ಧೋ ಜ್ಞಾನೋಪಾಸನಕರ್ಮಣಾಂ ॥ 79 ॥
ತಸ್ಮಾದ್ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಪರಾತ್ಮಾನಂ ಧ್ಯಾನನಿಷ್ಠೋ ಮಹಾಮತಿಃ ।
ಭೂಯಾನ್ನಿಜಾಶ್ರಮಾಚಾರನಿರತಃ ಶ್ರೇಯಸೇ ಸದಾ ॥ 80 ॥
ಜ್ಞಾನೋಪಾಸ್ತೀ ಕರ್ಮಸಾಪೇಕ್ಷಕೇ ತೇ
ಕರ್ಮೋಪಾಸ್ತೀ ಜ್ಞಾನಸಾಪೇಕ್ಷಕೇ ಚ ।
ಕರ್ಮಜ್ಞಾನೇ ಚಾನ್ಯಸಾಪೇಕ್ಷಕೇ ತನ್-
ಮುಕ್ತ್ಯೈ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಸಾಹಚರ್ಯಂ ತ್ರಯಾಣಾಂ ॥ 81 ॥
ಜ್ಞಾನೋಪಾಸ್ತೀ ಸ್ವೀಯಕರ್ಮಸ್ವಪಾಸ್ಯಾಪೇಕಂ
ಮುಕ್ತಿರ್ನೈವ ಕಸ್ಯಾಪಿ ಸಿಧ್ಯೇತ್ ।
ತಸ್ಮಾದ್ಧೀಮಾನಾಶ್ರಯೇದಪ್ರಮತ್ತಸ್ತ್ರೀ-
ಣ್ಯುಕ್ತಾನಿ ಶ್ರದ್ಧಯಾಽಽದೇಹಪಾತಾತ್ ॥ 82 ॥
॥ ಇತಿ ಸೂರ್ಯಗೀತಾಯಾಂ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
॥ ಅಥ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಸೂರ್ಯ ಉವಾಚ –
ಅಥಾತಃ ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಕರ್ಮಣಾಂ ಪಂಚಭೂಮಿಕಾಃ ।
ಉತ್ತರೋತ್ತರಮುತ್ಕರ್ಷಾದ್ವಿದ್ಧಿ ಸೋಪಾನಪಂಕ್ತಿವತ್ ॥ 1 ॥
ಪ್ರಥಾಮಾ ತಾಂತ್ರಿಕೀ ಪ್ರೋಕ್ತಾ ಪರಾ ಪೌರಾಣಿಕೀ ಮತಾ ।
ಸ್ಮಾರ್ತಾ ತೃತೀಯಾ ತುರ್ಯಾ ತು ಶ್ರೌತಾ ಸಂಕೀರ್ತಿತಾ ಬುಧೈಃ ॥ 2 ॥
ಪಂಚಮೀ ತ್ವೌಪನಿಷದಾ ವಿಬುಧೋತ್ತಮಸಂಮತಾ ।
ಯಸ್ಯಾಃ ಪರಂ ನ ಕಿಂಚಿತ್ಸ್ಯಾದ್ವಾಚ್ಯಂ ಜ್ಞೇಯಂ ಚ ಸತ್ತಮ ॥ 3 ॥
ಸ್ವೇಚ್ಛಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕುರ್ವನ್ಯಃ ಪ್ರಮಾಣಾಶ್ರಯಣಂ ವಿನಾ ।
ತಂತ್ರೋಕ್ತಾನಿ ಕರೋತ್ಯೇಷ ಕರ್ಮೀ ಪ್ರಾಥಮಿಕೋ ಮತಃ ॥ 4 ॥
ತಾನಿ ತಂತ್ರೋಕ್ತಕರ್ಮಾಣಿ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪೌರಾಣಿಕಾನಿ ಯಃ ।
ಕರೋತಿ ತಂತ್ರಸಂಬಂಧೀನ್ಯಯಂ ಕರ್ಮೀ ದ್ವಿತೀಯಕಃ ॥ 5 ॥
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ತಾನ್ಯಪಿ ಯಃ ಸ್ಮಾರ್ತಾನ್ಯನುತಿಷ್ಠತಿ ಸರ್ವದಾ ।
ಶ್ರುತಿಸಂಬಂಧವಂತ್ಯೇಷ ತೃತೀಯಃ ಕರ್ಮ್ಯುದೀರ್ಯತೇ ॥ 6 ॥
ಯಶ್ಚ ತಾನ್ಯಪಿ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಶ್ರೌತಾನ್ಯೇವಾಚರತ್ಯಯಂ ।
ಕರ್ಮೀ ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾಮಾನಾಂ ಸ್ಥಾನಂ ತುರ್ಯೋಽಭಿಧೀಯತೇ ॥ 7 ॥
ಶ್ರೌತಾನ್ಯಪಿ ಚ ಯಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸದೌಪನಿಷದಾನಿ ವೈ ।
ಕರೋತಿ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಕರ್ಮಾಣ್ಯಯಂ ಮೋಕ್ಷೀ ತು ಪಂಚಮಃ ॥ 8 ॥
ಯಾನ್ಯೌಪನಿಷದಾನಾಂ ಸ್ಯುರವಿರೋಧೀನಿ ಕರ್ಮಣಾಂ ।
ಶ್ರೌತಾದೀನಿ ಸುಸಂಗ್ರಾಹ್ಯಾನ್ಯಮಲಾನಿ ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಃ ॥ 9 ॥
ಕರ್ಮಾಣ್ಯುಪನಿಷತ್ಸು ಸ್ಯುರ್ಬ್ರಹ್ಮೈಕಾರ್ಥಾಸು ವೈ ಕಥಂ ।
ಇತಿ ಶಂಕ್ಯನ್ನಕುರ್ವನ್ ಹಿ ವಿಧಿರಸ್ತಿ ಜಿಜೀವಿಷೇತ್ ॥ 10 ॥
ಈಶಾವಾಸ್ಯಾದಿವೇದಾಂತಪ್ರೋಕ್ತಾನ್ಯಾಮರಣಾದಪಿ ।
ಕುರ್ವನ್ನೇವ ವಿಮುಚ್ಯೇತ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ಪ್ರವರೋಽಸ್ತು ವಾ ॥ 11 ॥
ಯತಯಸ್ತ್ಯಕ್ತಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯಾ ಅಪಿ ಸ್ವೋಚಿತಕರ್ಮಭಿಃ ।
ಆಶ್ರಮಂ ಪಾಲಯಂತಃ ಸ್ವಂ ಕೈವಲ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯುಃ ಪರಂ ॥ 12 ॥
ಕರ್ಮ ಪ್ರಜಾಧನಾನಾಂ ಯಸ್ತ್ಯಾಗಃ ಸಮಭಿಧೀಯತೇ ।
ಕಾಮೈಕವಿಷಯತ್ವೇನ ಸ ಯತೇರ್ನ ವಿರುಧ್ಯತೇ ॥ 13 ॥
ಸಂನ್ಯಾಸಿನೋ ಹಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ನಿತ್ಯಾನಿ ವಿಮಲಾನಿ ಚ ।
ಶ್ರೇಯೋರ್ಥಾನಿ ವಿಧೀಯಂತೇ ಪರಿವ್ರಾಜೇಬ್ಜಜನ್ಮನಾ ॥ 14 ॥
ಅಪೇತಕಾಮ್ಯಕರ್ಮಾಣೋ ಯತಯೋಽನ್ಯೇಽಪಿ ವಾ ಜನಾಃ ।
ಸದ್ಯಃ ಕ್ರಮೇಣ ವಾ ಮುಕ್ತಿಮಾಪ್ನುಯುರ್ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 15 ॥
ಪಂಚಮೀಂ ಭೂಮಿಮಾರೂಢಃ ಜ್ಞಾನೋಪಾಸನಕರ್ಮಭಿಃ ।
ಶೋಕಮೋಹಾದಿನಿರ್ಮುಕ್ತಃ ಸರ್ವದೈವ ವಿರಾಜತೇ ॥ 16 ॥
ನ ಜ್ಞಾನೇನ ವಿನೋಪಾಸ್ತಿರ್ನೋಪಾಸ್ತ್ಯಾ ನ ವಿನೇತರತ್ ।
ಕರ್ಮಾಪಿ ತೇನ ಹೇತುತ್ವಂ ಪೂರ್ವಪೂರ್ವಸ್ಯ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 17 ॥
ಯದ್ವಾ ಯಾವನ್ನ ಹಿ ಜ್ಞಾನಂ ತಾವನ್ನೋಪಾಸನಂ ಮತಂ ।
ಯಾವನ್ನೋಪಾಸನಂ ತಾವನ್ನ ಜ್ಞಾನಂ ಚ ಕಥಂಚನ ॥ 18 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ಯಾವನ್ನ ಕರ್ಮಾಪಿ ನ ತಾವನ್ಮುಖ್ಯಮೀರ್ಯತೇ ।
ಯಾವನ್ನ ಕರ್ಮ ತಾವಚ್ಚ ನ ಜ್ಞಾನಂ ಸಾಧುಸಂಮತಂ ॥ 19 ॥
ಯಾವನ್ನೋಪಾಸನಂ ತಾವನ್ನ ಕರ್ಮಾಪಿ ಪ್ರಶಸ್ಯತೇ ।
ಯಾವನ್ನ ಕರ್ಮೋಪಾಸ್ತಿಶ್ಚ ನ ತಾವತ್ಸಾತ್ತ್ವಿಕೀ ಮತಾ ॥ 20 ॥
ಜ್ಞಾನೋಪಾಸನಕರ್ಮಾಣಿ ಸಾಪೇಕ್ಷಾಣಿ ಪರಸ್ಪರಂ ।
ಪ್ರಯಚ್ಛಂತಿ ಪರಾಂ ಮುಕ್ತಿಂ ನಾನ್ಯಥೇತ್ಯುಕ್ತಮೇವ ತೇ ॥ 21 ॥
ಏತೇಷು ಸಾಧನೇಷ್ವೇಕಂ ತ್ರಿಷು ಯತ್ಕಿಂಚಿದತ್ರ ಯಃ ।
ತ್ಯಜೇದಸದ್ಗುರೂಕ್ತ್ಯಾ ಸ ನಾಶ್ನುವೀತ ಪರಾಮೃತಂ ॥ 22 ॥
ನಾನಾವಿಧಾನಿ ಜ್ಞಾನಾನಿ ನಾನಾರೂಪಾ ಉಪಾಸ್ತಯಃ ।
ನಾನಾವಿಧಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಶ್ರುತ್ಯಂತಾದಿಷು ಸಂವಿದುಃ ॥ 23 ॥
ಸಂಬಂಧಸ್ತು ತ್ರಯಾಣಾಂ ಸ್ಯಾದುಚಿತಃ ಶಿಷ್ಟವರ್ತ್ಮನಾ ।
ನಿಪುಣೈಶ್ಚ ಸುವಿಜ್ಞೇಯಮನುಬಂಧಚತುಷ್ಟಯಂ ॥ 24 ॥
ಅನುಬಂಧವಿರೋಧೇನ ತ್ರಯಾಣಾಂ ಚೇತ್ಸಮುಚ್ಚಯಃ ।
ಕೃತಃ ಸ ಸದ್ಯಃ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ತೃಪ್ತಿಂ ಮಾನವಪುಂಗವಃ ॥ 25 ॥
ಅನುಬಂಧಪರಿಜ್ಞಾನಂ ವಿನಾ ಮುಕ್ತ್ಯೈ ಪ್ರಯತ್ನವಾನ್ ।
ನ ಮುಕ್ತಿಂ ವಿಂದತೇ ಕೋಽಪಿ ಸಾಧಕಾದಿವಿಪರ್ಯಯಾತ್ ॥ 26 ॥
ಭೋಗಾಧಿಕಾರೀ ಮೋಕ್ಷಂ ಚೇತ್ಫಲಮಿಚ್ಛೇತ್ಕದಾಚನ ।
ಅನುಬಂಧಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನಂ ಕಥಂ ನು ಸ್ಯಾತ್ಸಮಂಜಸಂ ॥ 27 ॥
ಅಧಿಕಾರಾನುಗುಣ್ಯೇನ ಸಂಬಂಧಃ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಃ ।
ತತ್ಸಂಬಂಧಾನುಗುಣ್ಯೇನ ವಿಷಯಶ್ಚ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ ॥ 28 ॥
ವಿಷಯಾನುಗುಣಂ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಪ್ರಯೋಜನಮತೋ ಬುಧೈಃ ।
ಅನುಬಂಧಾಃ ಸುವಿಜ್ಞೇಯಾ ಜ್ಞಾನೋಪಾಸನಕರ್ಮಸು ॥ 29 ॥
ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾಣಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಮನುಷ್ಠೇಯೇಷು ಕರ್ಮಸು ।
ಅವಿದ್ವಾನ್ ಸಂಶಯಾತ್ಮಾ ಚೇದನುವರ್ತೇತ ಪೂರ್ವಕಾನ್ ॥ 30 ॥
ವಿದ್ವಾನ್ ಚೇತ್ಸಂಶಯಾತ್ಮಾಭೂಚ್ಛಾಸ್ತ್ರೇ ಸ್ವಮತಿನಿಶ್ಚಿತಂ ।
ಆಚರೇತ್ತು ನ ಶಿಷ್ಟಸ್ಯಪ್ಯಬುಧಸ್ಯ ಪಿತುರ್ಮತಂ ॥ 31 ॥
ಸ್ವಕೂಟಸ್ಥಬುಧಾಚಾರಃ ಸಾಧುಸಂವಿದಿತೋ ಯದಿ ।
ವಿದ್ವಾನಪಿ ತ್ಯಜೇತ್ಸ್ವೀಯಂ ತದ್ವಿರುದ್ಧಮಸಂಮತಂ ॥ 32 ॥
ಪೂರ್ವಾಚಾರಾನುಸರಣಂ ಕರ್ಮಮಾತ್ರೇ ನಿಯಮ್ಯತೇ ।
ಜ್ಞಾನೋಪಾಸ್ತ್ಯೋಸ್ತ್ವಬಾಹ್ಯತ್ವಾದನ್ಯಥಾಽಪಿ ಚ ಯುಜ್ಯತೇ ॥ 33 ॥
ಪೂರ್ವಕೇಷ್ವಪಿ ಸಾಂಖ್ಯೇಷು ಸ್ವಸ್ಯ ಯುಜ್ಯೇತ ಯೋಗಿತಾ ।
ಅನ್ಯಥಾಽಪಿ ಚ ನೈತೇನ ಪ್ರತ್ಯವಾಯಃ ಕಿಯಾನಪಿ ॥ 34 ॥
ಯದಿ ಪೂರ್ವವಿರೋಧೇನ ಕುರ್ಯಾತ್ಕರ್ಮಾಣಿ ಮಾನವಃ ।
ಸ ಮೂರ್ಖೋ ಭವತಿ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಪ್ರತ್ಯವಾಯೀ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 35 ॥
ನೈಮಿತ್ತಿಕಾನಾಮಕೃತೌ ಕಾಮ್ಯಾನಾಂ ಚ ನ ಕಶ್ಚನ ।
ಪ್ರತ್ಯವಾಯೋಽತ್ರ ವಾಽಮುತ್ರ ಲೋಕೇ ಭವಿತುಮರ್ಹತಿ ॥ 36 ॥
ನಿತ್ಯಾನಾಂ ತ್ವಕೃತಾವತ್ರಾಮುತ್ರ ವಾ ಪ್ರತ್ಯವಾಯಭಾಕ್ ।
ಭವೇದವಶ್ಯಕಾರ್ಯತ್ವಾದಾಶ್ರಮಚ್ಯುತಿಹೇತವೇ ॥ 37 ॥
ನ ಸ್ಯಾದಕರಣಂ ಹೇತುರಭಾವಾತ್ಮತಯಾ ತತಃ ।
ನಿತ್ಯಾಕರಣಹೇತುಃ ಪ್ರಾಕ್ಕರ್ಮ ಚೇತ್ಪ್ರತ್ಯವಾಯಕೃತ್ ॥ 38 ॥
ಅಕೃತೌ ಪ್ರತ್ಯವಾಯಸ್ಯ ಶ್ರವಣಂ ವ್ಯರ್ಥಮೇವ ತತ್ ।
ಪೂರ್ವಕರ್ಮಫಲಾದನ್ಯಫಲಸ್ಯಾನವಧಾರಣಾತ್ ॥ 39 ॥
ಅತೋ ನಾಭಾವತಾ ಯುಕ್ತಾ ನಿತ್ಯಕರ್ಮಾಕೃತೇರ್ಯಥಾ ।
ನಿಷಿದ್ಧಾಚರಣಂ ಭಾವಸ್ತಥೈವಾಕರಣಂ ಮತಂ ॥ 40 ॥
ವಿಹಿತಾಕರಣಸ್ಯಾಪಿ ಭಾವಾತ್ಮತ್ವೋರರೀಕೃತೇಃ ।
ಆಸ್ತಿಕತ್ವಮಿಹ ಪ್ರಾಹುರನ್ಯಥಾ ನಾಸ್ತಿಕತ್ವತಃ ॥ 41 ॥
ಪೂರ್ವಕರ್ಮಫಲಸ್ಯಾಪಿ ನಿತ್ಯಾಕರಣಕರ್ಮಣಃ ।
ಪಾಪಸ್ಯ ದುಃಖಹೇತುತ್ವಂ ಪೃಥಗೇವಾವವಧಾರ್ಯತೇ ॥ 42 ॥
ಅಜ್ಞಾನಾದ್ವಿಹಿತೇ ಲುಪ್ತೇ ಜ್ಞಾನಾದ್ವಾ ಕರ್ಮಣಿ ಸ್ವಕೇ ।
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತೀ ಭವೇನ್ಮರ್ತ್ಯೋ ಲಭೇದ್ದುರ್ಜನ್ಮ ವಾ ಪುನಃ ॥ 43 ॥
ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಂ ತ್ಯಜನ್ನಿತ್ಯಮನುತಾಪವಿವರ್ಜಿತಃ ।
ಅನಾಶ್ರಮೀ ನರೋ ಘೋರಂ ರೌರವಂ ನರಕಂ ವ್ರಜೇತ್ ॥ 44 ॥
ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಸ್ಯ ನಿತ್ಯೇಷು ಯದಿ ಲುಪ್ತಾನಿ ಕಾನಿಚಿತ್ ।
ನ ತೇನ ಪ್ರತ್ಯವಾಯೋಽಸ್ತಿ ಕೈಶ್ಚಿತ್ಸ್ವಾಶ್ರಮಸಿದ್ಧಿತಃ ॥ 45 ॥
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತನಿವರ್ತ್ಯಾನಿ ನಿಷಿದ್ಧಾಚರಣಾನಿ ಚ ।
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಮಕುರ್ವಂತಮಪಿ ಲಿಂಪಂತಿ ನೈವ ತಂ ॥ 46 ॥
ಕರ್ಮ ಶುದ್ಧಮಶುದ್ಧಂ ಚ ದ್ವಿವಿಧಂ ಪ್ರೋಚ್ಯತೇ ಶ್ರುತೌ ।
ತತ್ರಾಶುದ್ಧೇನ ಬಂಧಃ ಸ್ಯಾನ್ಮೋಕ್ಷಃ ಶುದ್ಧೇನ ದೇಹಿನಾಂ ॥ 47 ॥
ಅಶುದ್ಧಂ ಚ ತಥಾ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಪುಣ್ಯಂ ಪಾಪಮಿತಿ ದ್ವಿಧಾ ।
ಪರಸ್ಪರಂ ನ ಬಾಧೋಽಸ್ತಿ ತಯೋರತ್ರಾವಿರೋಧತಃ ॥ 48 ॥
ಸುಖದುಃಖೇ ಸಮಸ್ತಸ್ಯ ಜಂತೋರ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ಪ್ರಸಿಧ್ಯತಃ ।
ತಯೋರ್ನ ವಶಮಾಗಚ್ಛೇಚ್ಛುದ್ಧಮಾತ್ರೇಣ ಸಂಸ್ಥಿತಃ ॥ 49 ॥
ಶುದ್ಧಂ ನಿತ್ಯಮನಂತಂ ಯತ್ಸತ್ಯಂ ಕರ್ಮ ನಿಗದ್ಯತೇ ।
ನಿತ್ಯಶುದ್ಧವಿಮುಕ್ತಾತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಾರ್ಥಕಂ ವಿದುಃ ॥ 50 ॥
ವಿಶುದ್ಧೈಃ ಕರ್ಮಭಿಃ ಶುದ್ಧಾನೀಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಭವಂತ್ಯಲಂ ।
ಇಂದ್ರಿಯೇಷು ವಿಶುದ್ಧೇಷು ಮನಃ ಶುದ್ಧಂ ಸ್ವತೋ ಭವೇತ್ ॥ 51 ॥
ಶುದ್ಧೇ ಮನಸಿ ಜೀವೋಽಪಿ ವಿಶುದ್ಧೋ ಬ್ರಹ್ಮಣೈಕತಾಂ ।
ಉಪೇತ್ಯ ಕೇವಲಾನಂದಂ ನಿಷ್ಕಲಂ ಪರಮಶ್ನುತೇ ॥ 52 ॥
ಬಾಹ್ಯಮಾಭ್ಯಂತರಂ ಚೇತಿ ಶುದ್ಧಂ ಕರ್ಮ ದ್ವಿಧೋಚ್ಯತೇ ।
ಬಾಹ್ಯಂ ಸ್ನಾನಾದಿ ನಿತ್ಯಂ ಸ್ಯಾದ್ಧ್ಯಾನಾದ್ಯಾಭ್ಯಂತರಂ ಪರಂ ॥ 53 ॥
ಅತಃ ಶುದ್ಧೇರಶುದ್ಧಾನಾಂ ನಾಶೋ ಭವಿತುಮರ್ಹತಿ ।
ನ ಶುದ್ಧವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಪ್ರಯತ್ನಾಂತರಮಿಷ್ಯತೇ ॥ 54 ॥
ವಿಶುದ್ಧಕರ್ಮನಿಷ್ಠಾಸ್ತೇ ಯತಯೋಽನ್ಯೇಽಪಿ ವಾ ಜನಾಃ ।
ಅತ್ರೈವ ಪರಿಮುಚ್ಯಂತೇ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೇಣ ಪರಾಮೃತಾತ್ ॥ 55 ॥
ಆರೂಢಃ ಪಂಚಮೀಂ ಭೂಮಿಂ ಶುದ್ಧೇನೈವಾವತಿಷ್ಠತೇ ।
ಅತೋಽತ್ರ ಮತಿಮಾನ್ನಿತ್ಯಂ ಪಂಚಮ್ಯಭ್ಯಾಸಮಾಚರೇತ್ ॥ 56 ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ವಿಶುದ್ಧಾನ್ಯಪ್ಯಶುದ್ಧಾನಾಂ ವಿವರ್ಜನಾತ್ ।
ಶುದ್ಧಾನಾಮಪ್ಯನುಷ್ಠಾನಾದ್ಧೀಮಾಂಸ್ತಾನಿ ನ ವಿಶ್ವಸೇತ್ ॥ 57 ॥
ಅಶುದ್ಧೇಷು ಪ್ರವರ್ತೇರನ್ ಪೂರ್ವವಾಸನಯಾ ಸ್ವತಃ ।
ತೇಭ್ಯೋ ನಿಯಮ್ಯ ಶುದ್ಧೇಷು ನಿತ್ಯಂ ತಾನಿ ಪ್ರವರ್ತಯೇತ್ ॥ 58 ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಚ ಮನಸಃ ಪ್ರಸಾದಂ ಶುದ್ಧಕರ್ಮಭಿಃ ।
ಉಪಲಭ್ಯಾಪಿ ದುರ್ಬುದ್ಧಿರಶುದ್ಧೇಹ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 59 ॥
ಪ್ರಸನ್ನಮನಸಃ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯಾತ್ಸುಖಂ ಕಿಂಚಿತ್ಪ್ರಜಾಯತೇ ।
ತಾವನ್ಮಾತ್ರೇಣ ತೃಪ್ತಸ್ತು ಕ್ರಮೇಣಾಧಃ ಪತೇನ್ನರಃ ॥ 60 ॥
ತೃಪ್ತಿರಲ್ಪಸುಖಪ್ರಾಪ್ತೌ ಮಹಾನರ್ಥೈಕಕಾರಣಂ ।
ಅತಸ್ತೃಪ್ತಿಮನಾಪ್ಯೈವ ಶುದ್ಧಂ ನಿತ್ಯಂ ಸಮಾಚರೇತ್ ॥ 61 ॥
ಯಥಾ ವಿಷಯಭೋಗೇಷು ವಿನಾ ತೃಪ್ತಿಂ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ಪ್ರವರ್ತತೇ ತಥಾ ನಿತ್ಯಂ ಯಃ ಶುದ್ಧೇಷು ಸ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ ॥ 62 ॥
ಶುದ್ಧಂ ಶುದ್ಧೇನ ವರ್ಧೇತ ಶುದ್ಧಃ ಶುದ್ಧಂ ತತೋ ವ್ರಜೇತ್ ।
ಅಶುದ್ಧಮಪ್ಯಶುದ್ಧೇನಾಶುದ್ಧೋಽಶುದ್ಧಂ ತಥಾ ನರಃ ॥ 63 ॥
ಯದೇಂದ್ರಿಯಮನಃಪ್ರಾಣಾಃ ಶಾಂತಾಃ ಸುಪ್ತಾವಿವಾಭವನ್ ।
ಶುದ್ಧಾಶುದ್ಧೋಭಯಾತೀತಸ್ತದಾ ತೃಪ್ತಿಂ ಪರಾಂ ವ್ರಜೇತ್ ॥ 64 ॥
ಯಾವನ್ನೇಂದ್ರಿಯಸಂಶಾಂತಿರ್ಯಾವನ್ನ ಮನಸೋಽಪ್ಯಯಃ ।
ಯಾವನ್ನ ಪ್ರಾಣಶಾಂತಿಶ್ಚ ತಾವಚ್ಛುದ್ಧಂ ಸಮಾಚರೇತ್ ॥ 65 ॥
ಪರಸ್ಪರೋಪಯೋಗಿತ್ವಾದ್ಬಾಹ್ಯಾಭ್ಯಂತರಶುದ್ಧಯೋಃ ।
ವಿಯೋಗೋ ನೈವ ಕಾರ್ಯೋಽತ್ರ ಬುಧೈರಾದೇಹಮೋಚನಾತ್ ॥ 66 ॥
ಯಃ ಶುದ್ಧಪಕ್ಷೋ ಹಂಸಃ ಸ ಊರ್ಧ್ವಂ ಗಚ್ಛತಿ ಚಾಂಬರೇ ।
ಅಶುದ್ಧಪಕ್ಷಃ ಶ್ಯೇನಸ್ತು ವ್ಯೋಮಗೋಽಪಿ ಪತತ್ಯಧಃ ॥ 67 ॥
ಛಿನ್ನೈಕಪಕ್ಷೋ ಹಂಸೋಽಪಿ ನೋರ್ಧ್ವಂ ಗಂತುಮಿತೋಽರ್ಹತಿ ।
ಅತಃ ಶುದ್ಧದ್ವಯಂ ಮುಖ್ಯಂ ಸಾಧನಂ ಮುಕ್ತಯೇ ವಿದುಃ ॥ 68 ॥
ಯದ್ಯಪ್ಯಾಭ್ಯಂತರಂ ಶುದ್ಧಂ ಬಾಹ್ಯಶುದ್ಧನಿವರ್ತಕಂ ।
ಭವತ್ಯೇತೇನ ಸಾಮ್ಯಂ ನ ತಯೋರಿತಿ ಚ ಕೇಚನ ॥ 69 ॥
ತಥಾಽಪಿ ಬಾಹ್ಯವಿಲಯಸಮಕಾಲಲಯಾತ್ಪರಂ ।
ಆಭ್ಯಂತರಂ ಸಮಂ ತೇನ ಬಾಹ್ಯೇನ ಸ್ಯಾತ್ಸ್ವಕರ್ಮಣಾ ॥ 70 ॥
ಆಭ್ಯಂತರಂ ಚ ತಚ್ಛುದ್ಧಂ ಕರ್ಮ ದ್ವಿವಿಧಮುಚ್ಯತೇ ।
ಸಂಪ್ರಜ್ಞಾತಸಮಾಧ್ಯಾಖ್ಯಮಸಂಪ್ರಜ್ಞಾತನಾಮ ಚ ॥ 71 ॥
ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೇಃ ಪುರಾವೃತ್ತಮಾದ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಸ್ವಮಾನಸಂ ।
ಪುರಾ ವಿದೇಹಮುಕ್ತೇಸ್ತು ವೃತಮನ್ಯತ್ಸ್ವಮಾನಸಂ ॥ 72 ॥
ಮಾನಸತ್ವಾತ್ಸಮಾಧೇಶ್ಚ ಕರ್ಮತ್ವೋಕ್ತಿರ್ನ ದೂಷ್ಯತೇ ।
ಅನನ್ಯವಿಷಯತ್ವಾಚ್ಚ ತತ್ಫಲಂ ನೈವ ನಶ್ವರಂ ॥ 73 ॥
ಅಂತಃಶುದ್ಧಿರ್ಬಹಿಃಶುದ್ಧಿಂ ಯಥಾ ನೄಣಾಮಪೇಕ್ಷತೇ ।
ಬಹಿಃಶುದ್ಧಿಸ್ತಥೈವಾಂತಃಶುದ್ಧಿಂ ಚ ನಿಯಮೇನ ಹಿ ॥ 74 ॥
ಯಸ್ಯ ಕರ್ಮಸು ಶುದ್ಧೇಷ್ವಪ್ಯೌದಾಸೀನ್ಯಂ ವಿಜಾಯತೇ ।
ತಸ್ಯೈವ ಜನ್ಮಸಾಂಕರ್ಯಮನುಮೇಯಂ ವಿಪಶ್ಚಿತಾ ॥ 75 ॥
ವಿರೋಧೋ ಜಾಯತೇ ಯಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಸಮುಚ್ಚಯೇ ।
ತಸ್ಯೈವ ಜನ್ಮಸಾಂಕರ್ಯಮನುಮೇಯಂ ವಿಪಶ್ಚಿತಾ ॥ 76 ॥
ಯಃ ಶ್ರೌತಂ ಕರ್ಮ ಹಿತ್ವಾನ್ಯತ್ತಾಂತ್ರಿಕಂ ಸಮುಪಾಶ್ರಯೇತ್ ।
ತಸ್ಯೈವ ಜನ್ಮಸಾಂಕರ್ಯಮನುಮೇಯಂ ವಿಪಶ್ಚಿತಾ ॥ 77 ॥
ಯಶ್ಚಾಂತರಂ ಚ ತತ್ಕರ್ಮ ಮನ್ಯತೇ ಮಂದಗೋಚರಂ ।
ತಸ್ಯೈವ ಜನ್ಮಸಾಂಕರ್ಯಮನುಮೇಯಂ ವಿಪಶ್ಚಿತಾ ॥ 78 ॥
ಅಶುದ್ಧಕರ್ಮನಿಷ್ಠಃ ಸನ್ ಶುದ್ಧಂ ನಿಂದತಿ ಯಃ ಸದಾ ।
ತಸ್ಯೈವ ಜನ್ಮಸಾಂಕರ್ಯಮನುಮೇಯಂ ವಿಪಶ್ಚಿತಾ ॥ 79 ॥
ಶುದ್ಧಂ ಪಶ್ಯತಿ ಯಃ ಶಾಂತಮಕ್ಷಿರೋಗೀವ ಭಾಸ್ಕರಂ ।
ತಸ್ಯೈವ ಜನ್ಮಸಾಂಕರ್ಯಮನುಮೇಯಂ ವಿಪಶ್ಚಿತಾ ॥ 80 ॥
ವಿಶುದ್ಧವಂಶಪ್ರಭವಂ ಮಹಾಮತಿಂ
ವಿಶುದ್ಧಬಾಹ್ಯಾಂತರಕರ್ಮಭಾಸ್ವರಂ ।
ವಿಶುದ್ಧವೇದಾಂತರಹಸ್ಯವೇದಿನಂ
ವಿದ್ವೇಷ್ಟಿ ಯಃ ಸಂಕರ ಏವ ನೇತರಃ ॥ 81 ॥
ಅಶುದ್ಧವಂಶಪ್ರಭವಂ ಸುದುರ್ಮತಿಂ
ಸ್ವಶುದ್ಧಕರ್ಮದ್ವಯನಷ್ಟತೇಜಸಂ ।
ಅಶುದ್ಧತಂತ್ರಾರ್ಥವಿದಂ ನರಾಧಮಂ
ಯಃ ಶ್ಲಾಘತೇ ಸಂಕರ ಏವ ನೇತರಃ ॥ 82 ॥
ಇತಿ ಸೂರ್ಯಗೀತಾಯಾಂ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
॥ ಅಥ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಅಥಾತಃ ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಮಮಾಂತರ್ಯಾಮಿಣಂ ಶಿವಂ ।
ಯಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಣಾಂ ಸಾಕ್ಷೀ ನಿರ್ಲೇಪಃ ಪ್ರಭುರೀಶ್ವರಃ ॥ 1 ॥
ತ್ರಿನೇತ್ರಂ ನೀಲಕಂಠಂ ಯಂ ಸಾಂಬಂ ಮೃತ್ಯುಂಜಯಂ ಹರಂ ।
ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಸಂಸೃತಿಮೋಕ್ಷಃ ಸ್ಯಾತ್ತಂ ನಮಾಮಿ ಮಹೇಶ್ವರಂ ॥ 2 ॥
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕರ್ಮಣಾಮೇಕಃ ಫಲದಾತಾ ಯ ಉಚ್ಯತೇ ।
ಸ ಏವ ಮೃಡ ಈಶಾನಃ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಮಾನ್ ॥ 3 ॥
ಯಸ್ಯ ಸ್ಮರಣಮಾತ್ರೇಣ ನಿವರ್ತಂತೇಽಖಿಲಾಪದಃ ।
ಸಂಪದಶ್ಚೇಹ ಲಭ್ಯಂತೇ ಸೋಽನ್ತರ್ಯಾಮೀ ಶಿವೋ ಹರಃ ॥ 4 ॥
ಯೇನೈವ ಸೃಷ್ಟಮಖಿಲಂ ಜಗದೇತಚ್ಚರಾಚರಂ ।
ಯಸ್ಮಿಂಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ನಶ್ಯತ್ಯಪ್ಯೇಷ ಏಕೋ ಮಹೇಶ್ವರಃ ॥ 5 ॥
ಯಂ ನಮಂತಿ ಸುರಾಃ ಸರ್ವೇ ಸ್ವಸ್ವಾಭೀಷ್ಟಪ್ರಸಿದ್ಧಯೇ ।
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಂ ಯಸ್ಯ ಸರ್ವತ್ರ ಸೋಽನ್ತರ್ಯಾಮಿ ಮಹೇಶ್ವರಃ ॥ 6 ॥
ಉಮಾರ್ಧವಿಗ್ರಹಃ ಶಂಭುಃ ತ್ರಿನೇತ್ರಃ ಶಶಿಶೇಖರಃ ।
ಗಂಗಾಧರೋ ಮಹಾದೇವಃ ಸೋಽನ್ತರ್ಯಾಮಿ ದಯಾನಿಧಿಃ ॥ 7 ॥
ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿಪುರಾಣೇಷು ಯಸ್ಯೈವಾಧಿಕ್ಯಮಿಷ್ಯತೇ ।
ಯಸ್ಯಾಧಿಕ್ಯಸ್ಮೃತೇರ್ಮುಕ್ತಿಃ ಸೋಽನ್ತರ್ಯಾಮೀ ಪುರಾತನಃ ॥ 8 ॥
ಯನ್ನಾಮಜಪಮಾತ್ರೇಣ ಪುರುಷಃ ಪೂಜ್ಯತೇ ಸುರೈಃ ।
ಯಮಾಹುಃ ಸರ್ವದೇವೇಶಂ ಸೋಽನ್ತರ್ಯಾಮೀ ಗುರೂತ್ತಮಃ ॥ 9 ॥
ಯದಾಖ್ಯಾಮೃತಪಾನೇನ ಸಂತೃಪ್ತಾ ಮುನಯೋಽಖಿಲಾಃ ।
ನ ವಾಂಛಂತಿ ಮಹಾಭೋಗಾನ್ ಸೋಽನ್ತರ್ಯಾಮೀ ಜಗತ್ಪತಿಃ ॥ 10 ॥
ಅರುಣ ಉವಾಚ –
ಸದ್ಗುರೋ ಭಾಸ್ಕರ ಶ್ರೀಮನ್ ಸರ್ವತತ್ತ್ವಾರ್ಥಕೋವಿದ ।
ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿಪುರಾಣೇಷು ಹ್ಯಂತರ್ಯಾಮ್ಯನ್ಯಥಾ ಶ್ರುತಃ ॥ 11 ॥
ಸತ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಮನಂತಂ ಯತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿಷ್ಕಲಂ ।
ನಿರ್ಗುಣಂ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಂ ಶಾಂತಂ ಕೇವಲಂ ಸರ್ವಗಂ ಪರಂ ॥ 12 ॥
ತದೇವ ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮೀ ಶ್ರುತಂ ಸರ್ವಾಂತರತ್ವತಃ ।
ವರೇಣ್ಯಂ ಸವಿತುಸ್ತೇ ಚ ಗಾಯತ್ರ್ಯಾಂ ತದ್ಧಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 13 ॥
ಅಶರೀರಸ್ಯ ತಸ್ಯೈವ ಹ್ಯಾದಿಮಧ್ಯಾಂತವರ್ಜನಾತ್ ।
ಆಕಾಶವದ್ವಿಭೂತೇನ ಸರ್ವಾಂತರ್ಯಾಮಿತೋಚಿತಾ ॥ 14 ॥
ಶಿವಸ್ಯ ಸಶರೀರಸ್ಯ ಸಾಂಬಸ್ಯ ಸಗುಣಸ್ಯ ತು ।
ಅವಿಭುತ್ವೇನ ಸಾ ನೈವ ಯುಜ್ಯತೇ ಭಾಸ್ಕರ ಪ್ರಭೋ ॥ 15 ॥
ಸಗುಣೈಕಪ್ರಧಾನೈಶ್ಚ ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತವಾದಿಭಿಃ ।
ಕೈಶ್ಚಿದ್ಬ್ರಹ್ಮಹರೀಶಾನಾಮಂತರ್ಯಾಮಿತ್ವಮುಚ್ಯತೇ ॥ 16 ॥
ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಾದಿಧರ್ಮಾಣಾಂ ಸಮತ್ವಂ ಚ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಷು ।
ಮತ್ವೈವೋಪಾಸತೇ ವಿಪ್ರಾಃ ತೇ ಗಾಯತ್ರೀಪರಾಯಣಾಃ ॥ 17 ॥
ಕೇಚಿದ್ ದ್ರುಹಿಣ ಏವ ಸ್ಯಾದಂತರ್ಯಾಮೀ ವಾಕ್ಪತಿಃ ।
ನಾನ್ಯೌ ಹರಿಹರೌ ಕರ್ಮಪ್ರಸಿದ್ಧೇರಿತಿ ವೈ ವಿದುಃ ॥ 18 ॥
ಕೇಚಿತ್ತು ವಿಷ್ಣುರೇವ ಸ್ಯಾದಂತರ್ಯಾಮೀ ರಮಾಪತಿಃ ।
ನ ವಿಧೀಶೌ ಪರೋಪಾಸ್ತಿಪ್ರಸಿದ್ಧೇರಿತಿ ವೈ ವಿದುಃ ॥ 19 ॥
ಕೇಚಿಚ್ಚ ಶಿವ ಏಕಃ ಸ್ಯಾದಂತರ್ಯಾಮೀ ಹ್ಯುಮಾಪತಿಃ ।
ನಾನ್ಯೌ ಬ್ರಹ್ಮಹರೀ ಜ್ಞಾನಪ್ರಸಿದ್ಧೇರಿತಿ ಸಂವಿದುಃ ॥ 20 ॥
ತ್ವದುಕ್ತರೀತ್ಯಾ ತ್ವಾಧಿಕ್ಯಂ ಜ್ಞಾನೋಪಾಸನಕರ್ಮಸು ।
ಕರ್ಮಣೋಽವಗತಂ ತೇನ ವಿಧೇರೇವ ಪ್ರಸಿಧ್ಯತಿ ॥ 21 ॥
ಏಷ ಪಕ್ಷಃ ಸಮೀಚೀನಸ್ತವ ನೈವ ಭವಿಷ್ಯತಿ ।
ತಸ್ಮಾದನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಂ ಮಾಂ ಕುರುಷ್ವಾಸಂಶಯಂ ಪ್ರಭೋ ॥ 22 ॥
ಸೂರ್ಯ ಉವಾಚ –
ಸಮ್ಯಕ್ಪೃಷ್ಟಂ ತ್ವಯಾ ಧೀಮನ್ನರುಣ ಶೃಣು ಸಾದರಂ ।
ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಂ ತೇ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತ್ಯಾದಿಭಿಃ ಸ್ಫುಟಂ ॥ 23 ॥
ಅಂತರ್ಯಾಮೀ ದ್ವಿಧಾ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ಸಗುಣೋ ನಿರ್ಗುಣೋಽಪಿ ಚ ।
ಚರಸ್ಯ ಕೇವಲಂ ತ್ವಾದ್ಯಶ್ಚರಸ್ಯಾನ್ಯೋಽಚರಸ್ಯ ಚ ॥ 24 ॥
ಅಹಂ ಹಿ ಚರ ಏವಾಸ್ಮಿ ಮದಂತರ್ಯಾಮಿಣಾವುಭೌ ।
ಗಾಯತ್ರ್ಯಾಂ ಚಾವಗಂತವ್ಯೌ ದೇವೌ ಸಗುಣನಿರ್ಗುಣೌ ॥ 25 ॥
ನಿರ್ಗುಣಶ್ಚಾವಗಂತವ್ಯಃ ಸಗುಣದ್ವಾರತೋಽಖಿಲೈಃ ।
ಅತೋಽಬ್ರುವಂ ಶಿವಂ ಸಾಕ್ಷಾನ್ಮದಂತರ್ಯಾಮಿಣಂ ತವ ॥ 26 ॥
ಕಾರಣತ್ವಂ ಯಥಾ ಸಿದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಪರಮಾತ್ಮನಃ ।
ಯಥಾ ಶಿವಸ್ಯ ಸಾಂಬಸ್ಯ ಕಾರ್ಯತ್ವಂ ಚ ಸತಾಂ ಮತಂ ॥ 27 ॥
ತಥಾ ಶಿವಸ್ಯ ಹೇತುತ್ವಂ ವಿಷ್ಣೋಃ ಕಾರ್ಯತ್ವಮಪ್ಯಥ ।
ವಿಷ್ಣೋಶ್ಚ ಹೇತುತಾಂ ತದ್ವದ್ವಿಧೇರ್ವಿದ್ಧಿ ಚ ಕಾರ್ಯತಾಂ ॥ 28 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಷ್ಣುಃ ಶಿವೋ ಬ್ರಹ್ಮ ಹ್ಯುತ್ತರೋತ್ತರಹೇತವಃ ।
ಇತಿ ಜಾನಂತಿ ವಿದ್ವಾಂಸೋ ನೇತರೇ ಮಾಯಯಾ ವೃತಾಃ ॥ 29 ॥
ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತಿನೋ ವಾಽನ್ಯೇ ಸಗುಣೈಕಾಭಿಮಾನಿನಃ ।
ಅಶರೀರಾನಭಿಜ್ಞತ್ವಾನ್ಮಾಯಾಪರವಶಾ ಧ್ರುವಂ ॥ 30 ॥
ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಾದಿಧರ್ಮಾಣಾಂ ಕಥಂ ಸಾಮ್ಯಂ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಷು ।
ತ್ರಯಾಣಾಂ ಚ ಗುಣಾನಾಂ ಹಿ ವೈಷಮ್ಯಂ ಸರ್ವಸಂಮತಂ ॥ 31 ॥
ಗುಣತ್ರಯವಶಾತ್ತೇಷಾಂ ವೈಷಮ್ಯಂ ವಿದ್ಧಿ ಸುಸ್ಥಿತಂ ।
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಹಿ ರಾಜಸಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ವಿಷ್ಣುಸ್ತಾಮಸ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 32 ॥
ರುದ್ರಃ ಸ ಸಾತ್ತ್ವಿಕಃ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ಮೂರ್ತಿವರ್ಣೈಶ್ಚ ತಾದೃಶಾಃ ।
ಚಿತ್ಸ್ವರೂಪಾನುಭೂತ್ಯಾ ಚ ತಾರತಮ್ಯಂ ನಿಗದ್ಯತೇ ॥ 33 ॥
ನಿರ್ವಿಶೇಷಪರಬ್ರಹ್ಮಾನನ್ಯತ್ವೇನ ತು ತೇ ಸಮಾಃ ।
ತಥಾಽಪಿ ಶಿವಶಬ್ದಸ್ಯ ಪರಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಕತ್ವತಃ ॥ 34 ॥
ಸಾಕ್ಷಿಣಾ ನಿರ್ವಿಕಾರೇಣ ಚಿನ್ಮಾತ್ರೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಾ ।
ಸದಾಶಿವೇನ ನಿತ್ಯೇನ ಕೇವಲೇನ ಸಮೋ ನ ಹಿ ॥ 35 ॥
ಸಾಂಬಸ್ಯ ಚಂದ್ರಚೂಡಸ್ಯ ನೀಲಕಂಠಸ್ಯ ಶೂಲಿನಃ ।
ಉತ್ಕರ್ಷೋಽಸ್ತಿ ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧಃ ಕಿಂ ಮಯಾ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ ॥ 36 ॥
ಆದೌ ಮಾಂ ಜನಯಾಮಾಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಚತುರ್ಮುಖಃ ।
ಯಥಾ ತಥಾ ವಿರಿಂಚಿಂ ತಂ ಶ್ರೀಮಾನ್ನಾರಾಯಣೋ ಹರಿಃ ॥ 37 ॥
ಯತೋಽಭವನ್ಮಹಾವಿಷ್ಣುರ್ಮಮಾರುಣ ಪಿತಾಮಹಃ ।
ತತೋ ಮೇ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧಭೂತ್ಸೂರ್ಯನಾರಾಯಣ ಅಭ್ಧಾ ॥ 38 ॥
ನೈತೇನ ಸಕಲೇಶಸ್ಯ ಪ್ರಪಿತಾಮಹತಾವಶಾತ್ ।
ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟತ್ವಸಂಸಿದ್ಧ್ಯಾ ಲುಪ್ಯತೇ ಹ್ಯಾಂತರಾತ್ಮನಾ ॥ 39
ಅಥ ವಾ ಯೋಗವೃತ್ಯಾ ಸ್ಯಾಚ್ಛಿವೋ ನಾರಾಯಣಾಭಿಧಃ ।
ತದ್ದೃಷ್ಟಿರ್ಮಯಿ ಕರ್ತವ್ಯೋಪಾಸಕರಿತಿ ಸನ್ಮತಂ ॥ 40 ॥
ಕರ್ಮೋಪಾಸನಬೋಧೇಷು ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಶಿವಾಃ ಕ್ರಮಾತ್ ।
ಪ್ರಸಿದ್ಧಾ ಇತಿ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಧಿಯಂ ಶೃಣು ವಚೋ ಮಮ ॥ 41 ॥
ತ್ರಿಷು ತ್ರಯಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧಾಃ ಸ್ಯುಸ್ತಾರತಮ್ಯೇನ ಚಾರುಣ ।
ಕಾಮ್ಯಕರ್ಮಪ್ರಧಾನೋಽಸ್ತಿ ಸ್ವಯಂಭೂಶ್ಚತುರಾನನಃ ॥ 42 ॥
ನೈಮಿತ್ತಿಕಪ್ರಧಾನಸ್ತು ವಿಷ್ಣುಃ ಕಮಲಲೋಚನಃ ।
ನಿತ್ಯಕರ್ಮಪ್ರಧಾನಃ ಸ ಶಿವಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ತ್ರಿಲೋಚನಃ ॥ 43 ॥
ಮೂರ್ತ್ಯುಪಾಸ್ತೌ ವಿಧಿಮುಖ್ಯಸ್ತ್ವಂಶೋಪಾಸ್ತೌ ಹರಿರ್ಮತಃ ।
ನಿರಂಶೋಪಾಸನೇ ಮುಖ್ಯೋ ನೀಲಕಂಠೋ ಹರೋ ಮತಃ ॥ 44 ॥
ಜ್ಞಾನೇ ಶ್ರವಣಜೇ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಜ್ಞಾನೇ ಮನನೋದಿತೇ ।
ವಿಷ್ಣುಃ ಸ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನೇ ತು ನಿದಿಧ್ಯಾಸನಜೇ ಶಿವಃ ॥ 45 ॥
ಅತ್ರೈವಂ ಸತಿ ಕಸ್ಯಾಭೂದಾಧಿಕ್ಯಮರುಣಾಧುನಾ ।
ತ್ವಮೇವ ಸಮ್ಯಗಾಲೋಚ್ಯ ವಿನಿಶ್ಚಿನು ಮಹಾಮತೇ ॥ 46 ॥
ಪುರಾ ಕಶ್ಚಿನ್ಮಹಾಧೀರಃ ಶಿವಭಕ್ತಾಗ್ರಣೀರ್ದ್ವಿಜಃ ।
ಶಿವಾಖ್ಯಾಜಪಸಂಸಕ್ತಶ್ಚಚಾರ ಭುವಿ ನಿಸ್ಪೃಹಃ ॥ 47 ॥
ಸ್ವಾಶ್ರಮಾಚಾರನಿರತೋ ಭಸ್ಮರುದ್ರಾಕ್ಷಭೂಷಣಃ ।
ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥತತ್ತ್ವಜ್ಞಃ ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿವರ್ಜಿತಃ ॥ 48 ॥
ಶಮಾದಿಷಟ್ಕಸಂಪನ್ನಃ ಶಿವಭಕ್ತಜನಾದರಃ ।
ಶಿವಸ್ಯ ವೈಭವಂ ಸ್ಮೃತ್ವಾ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿಪುರಾಣಗಂ ॥ 49 ॥
ಸರ್ವೇಶ್ವರಸ್ಯ ಸಾಂಬಸ್ಯ ತ್ರಿನೇತ್ರಸ್ಯ ದಯಾನಿಧೇಃ ।
ಸದಾಶಿವಸ್ಯ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ ಸ್ವತ ಏವೇದಮಬ್ರವೀತ್ ॥ 50 ॥
ಪಶ್ವಾದಿಭ್ಯೋ ವರಿಷ್ಠಾಃ ಕ್ಷಿತಿಗತಮನುಜಾಸ್ತೇಭ್ಯ ಏವೇಂದ್ರಮುಖ್ಯಃ
ದೇವಾಸ್ತೇಭ್ಯೋ ವಿಧಾತಾ ಹರಿರಪಿ ಚ ತತಃ ಶಂಕರೋ ಯಸ್ತ್ರಿನೇತ್ರಃ ।
ನಾನ್ಯೋಽಸ್ಮಾಚ್ಛಂಕರಾತ್ತು ಶ್ರುತಿಷು ನಿಗದಿತೋ ವಾ ವರಿಷ್ಠಃ ಸಮೋ ವಾ
ಸರ್ವಾನ್ವಿಷ್ಣ್ವಾದಿಕಾಂಸ್ತಂ ನ ಹಿ ವಯಮಧುನಾ ನೂನಮೇವಾಶ್ರಯಾಮಃ ॥ 51 ॥
ಮೂಲಾಧಾರೇ ಗಣೇಶಸ್ತದುಪರಿ ತು ವಿಧಿರ್ವಿಷ್ಣುರಸ್ಮಾತ್ತತೋಽಯಂ
ರುದ್ರಸ್ಥಾನೇ ಚತುರ್ಥೇ ಶ್ರುತಿರಪಿ ಚ ತಥಾ ಪ್ರಾಹ ಶಾಂತಂ ಚತುರ್ಥಂ ।
ಅಸ್ಮಾದನ್ಯಃ ಶಿವೋಽಸ್ತಿ ತ್ರಿಪುರಹರ ಇತೋ ವಾ ಸದಾದ್ಯಃ ಶಿವೋಽಸ್ತಿ
ಸ್ವಸ್ಥೋಽಯಂ ದ್ವಾದಶಾಂತಪ್ರಬಲನಟನಕೃಚ್ಚಾಪಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸಭೇಶಃ ॥ 52 ॥
ರೌದ್ರೀ ಶಕ್ತಿಸ್ತಥಾ ಸ್ಯಾದಯಮಪಿ ಚ ಹರಿಃ ಶಾಕ್ತ ಏವಂ ವಿರಿಂಚೋ
ಮಂತವ್ಯೋ ವೈಷ್ಣವೋಽಮೀ ಸನಕಮುಖಮಹಾಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಶ್ಚ ।
ತಸ್ಮಾದೇವಂ ವಿಭಕ್ತೇ ನ ಹಿ ಭವತಿ ಹರೇರಂಶಿತಾಂಶಾಂಶಿಭಾವೇ
ಸಾಕ್ಷಾದಪ್ಯತ್ರ ನಿತ್ಯಂ ಪರಮಶಿವಮಹಂ ಚಾಂಶಿನಂ ತಂ ನಮಾಮಿ ॥ 53 ॥
ಶಂಭೋರನ್ಯನ್ನ ಪಶ್ಯಾಮ್ಯಹಮಿಹ ಪರಮೇ ವ್ಯೋಮ್ನಿ ಸೋಮಾಚ್ಛ್ರುತೌ ವಾ
ಯಸ್ಯೈವೈತೇನ ಭಾಸಾ ಜಗದಖಿಲಮಿದಂ ಭಾಸತೇ ಚೈತ್ಯರೂಪಂ ।
ಯಚ್ಛೀರ್ಷಾಂಘ್ರೀ ದಿದೃಕ್ಷು ದ್ರುಹಿಣಮುರರಿಪು ಸರ್ವಶಕ್ತ್ಯಾಪ್ಯ ದೃಷ್ಟ್ವಾ
ಖೇದಂತೌ ಜಗ್ಮತುಸ್ತಂ ಪರಮಶಿವಮಮುಂ ತ್ವಾಂ ವಿನಾ ಕಂ ನು ವಂದೇ ॥ 54 ॥
ಯಂ ವಿಷ್ಣುರ್ನಾವಪಶ್ಯತ್ಯಖಿಲಜನಭಯಧ್ವಂಸಕಂ ಕಾಶಿಕಾಯಾಂ
ಲಿಂಗಂ ಚೋಪಾಸ್ತ ಇತ್ಯಪ್ಯಧಿಕಭಸಿತರುದ್ರಾಕ್ಷಸಂಭೂಷಿತಃ ಸನ್ ।
ಜಾಬಾಲೇಯೇ ಬೃಹತ್ಯಪ್ಯಥ ಹರಿಜನಿತಾ ಶ್ರೂಯತೇ ಸೋಮ ಏಕಃ
ಪಾಯಾಚ್ಛ್ರುತ್ಯಂತಸಿದ್ಧೋ ಜನಿಮೃತಿಭಯಭೃತ್ಸಂಸೃತೇಸ್ತಾರಕೋ ಮಾಂ ॥ 55 ॥
ಮಧ್ಯೇ ಕೋ ವಾಽಧಿಕಃ ಸ್ಯಾದ್ದ್ರುಹಿಣ ಹರಿಹರಾಣಾಮಿತಿ ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಂ
ಬ್ರಹ್ಮಾದೌ ಪೈಪ್ಪಲಾದಂ ಖಲು ವದತಿ ಮಹಾನ್ರುದ್ರ ಏವಾಧಿಕಃ ಸ್ಯಾತ್ ।
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಶಾರಭಾಖ್ಯೇ ಶ್ರುತಿಶಿರಸಿ ನಮಶ್ಚಾಸ್ತು ರುದ್ರಾಯ ತಸ್ಮೈ
ಸ್ತುತ್ವೈವಂ ಧ್ಯೇಯಮಾಹ ತ್ರಿಪುರಹರಮುಮಾಕಾಂತಮೇಕಂ ಭಜೇಽಹಂ ॥ 56 ॥
ಧ್ಯಾತಾ ರುದ್ರೋ ರಮೇಶೋ ಹರಿರಪಿ ತು ತಥಾ ಧ್ಯಾನಮೇಕಃ ಶಿವಸ್ತು
ಧ್ಯೇಯೋಽಥರ್ವಶ್ರುತೇಃ ಸಾ ನಿಖಿಲರಸವತೀ ಯಾ ಸಮಾಪ್ತಾ ಶಿಖಾಭೂತ್ ।
ಧ್ಯೇಯಶ್ಚಿನ್ಮಾತ್ರ ಏಕಃ ಪರಮಶಿವ ಇತೋ ವಾ ಚಿದಂದಶತ್ವ-
ಮಸ್ಯ ಧ್ಯಾತುಃ ಸ್ಯಾನ್ನ ತ್ವಮುಷ್ಯ ಪ್ರಕೃತಿಭವಮನೋವೃತ್ತಿರೂಪಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋಃ ॥ 57 ॥
ಏಕೋ ರುದ್ರೋ ಮಹೇಶಃ ಶಿವ ಇತಿ ಚ ಮಹಾದೇವ ಏವೈಷ ಸರ್ವ
ವ್ಯಾಪೀ ಯಃ ಶ್ರೂಯತೇಽಸ್ಮಿಂಚ್ಛ್ರುತಿಶಿರಸಿ ತಥಾಥರ್ವಶೀರ್ಷಾಭಿಧೇ ಚ ।
ದೇವಾಃ ಸರ್ವೇ ಯದಂತಸ್ಥಿತಿಜುಷ ಇಹ ತೇ ವಿಷ್ಣುಪೂರ್ವಾಸ್ತತೋನ್ಯಃ
ಕೋ ವಾಽಸ್ಯಾದ್ವ್ಯಾಪಕೋಽಸ್ಮಾನ್ನಿರತಿಶಯಚಿದಾಕಾಶರೂಪಾನ್ಮಹೇಶಾತ್ ॥ 58 ॥
ನಾಭೌ ಬ್ರಹ್ಮಾಣಮುಕ್ತ್ವಾ ಹರಿಮಪಿ ಹೃದಯೇ ರುದ್ರಮೇನಂ ಭ್ರುವೋಸ್ತ-
ನ್ಮಧ್ಯೇ ಶ್ರುತ್ಯಂತ ಏವಂ ಪ್ರಣವವಿವರಣೇ ನಾರಸಿಂಹಾಭಿಧೇ ಚ ।
ವಿಜ್ಞೇಯಃ ಸೋಽಯಮಾತ್ಮಾ ಶಿವ ಇತಿ ಚ ಚತುರ್ಥೋಽದ್ವಿತೀಯಃ
ಪ್ರಶಾಂತಶ್ಚೇತ್ಯಾಹಾಂತೇ ಪ್ರಜೇಶಸ್ತ್ರಿದಶಪರಿಪದಸ್ತತ್ಸ ಈಶಃ ಪ್ರಪೂಜ್ಯಃ ॥ 59 ॥
ಕೈವಲ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾತ್ಕಃ ಪುರುಷ ಇಹ ಶಿವಂ ಕೇವಲಂ ತ್ವಾಂ ವಿಹಾಯ
ಸ್ವಾಮಿನ್ನೀಶಂ ತಥಾನ್ಯಂ ಜಗತಿ ಸದಸತೋರತ್ರ ವಿಷ್ಣೋರ್ವಿಧೇರ್ವಾ ।
ಚಿನ್ಮಾತ್ರಃ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಾ ತ್ವಮಸಿ ಖಲು ಸದಾ ಪೂರ್ವ ಏಕಃ ಶಿವೋಽತ-
ಸ್ತ್ವಾಮೇವೈಕಂ ಭಜೇಽಹಂ ಸತತಮಪಿ ಜಗತ್ಸಾಕ್ಷಿಣಂ ನಿರ್ವಿಶೇಷಂ ॥ 60 ॥
ಸೂರ್ಯ ಉವಾಚ –
ಏವಂ ಶಿವಸ್ಯ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯೇ ಸರ್ವಶ್ರುತ್ಯಂತನಿಶ್ಚಿತೇ ।
ಉದ್ಭವೇತ್ಸಂಶಯಃ ಕಸ್ಯ ಕೋ ಮುಚ್ಯೇತ ಸಂಶಯಾತ್ ॥ 61 ॥
ಅತೋರುಣ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಮುಖ್ಯಾಂತರ್ಯಾಮಿಣಂ ಮಮ ।
ತ್ರಿನೇತ್ರಂ ಭಜ ಕೈವಲ್ಯಸಂಸಿಧ್ಯೈ ಪರಮೇಶ್ವರಂ ॥ 62 ॥
॥ ಇತಿ ಸೂರ್ಯಗೀತಾಯಾಂ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
॥ ಅಥ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಸೂರ್ಯ ಉವಾಚ –
ಅಥಾತಃ ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತಸ್ಯಾಂತರ್ಯಾಮಿಣೋ ಗುರೋಃ ।
ಜಗತ್ಸೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಕರ್ಮಾಣಿ ಲೀಲಾರೂಪಾಣಿ ಸುವ್ರತ ॥ 1 ॥
ಆದೌ ಜಗತ್ಸಸರ್ಜೇದಂ ಪಂಚೀಕರಣಕರ್ಮಣಾ ।
ಯಃ ಸ ಈಶೋ ಮಹಾಮಾಯಃ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಮಾನ್ ॥ 2 ॥
ಚತುರ್ವಿಧೇಷು ಭೂತೇಷು ನಿಜಮಾಯಾವಶೀಕೃತಾನ್ ।
ಜೀವಾನ್ ಪ್ರವೇಶಯಿತ್ವಾನನುಪ್ರವಿವೇಶ ಸ್ವಯಂ ವಶೀ ॥ 3 ॥
ಲೀಲಾರೂಪಮಪೀದಂ ಚ ಕರ್ಮ ತಸ್ಯ ಮಹೇಶಿತುಃ ।
ಪ್ರಾರಬ್ಧಕರ್ಮಜಂ ಜ್ಞೇಯಮಾಧಿಕಾರಿಕತಾವಶಾತ್ ॥ 4 ॥
ಸ ಹ್ಯಾದಿಕಾರಿಕಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪೂರ್ವಂ ಜೀವತ್ವಮಾಗತಃ ।
ಸಮುಚ್ಚಯಾದಭೂದೀಶೋ ಜ್ಞಾನೋಪಾಸನಕರ್ಮಣಾಂ ॥ 5 ॥
ಪ್ರಾಕ್ಕಲ್ಪಾಧಿಕೃತೋ ದೇವಃ ಸ್ವಾರಬ್ಧಕ್ಷಪಣಾತ್ಸ್ವಯಂ ।
ಅಪಹಾಯ ನಿಜಾಂ ಮಾಯಾಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನ್ ಪರಮಂ ಪದಂ ॥ 6 ॥
ಅಥ ತಾಮಾಶ್ರಿತೋ ಜೀವಃ ಕಲ್ಪಾದೌ ಪೂರ್ವವತ್ಕ್ರಮಾತ್ ।
ಸೃಷ್ಟ್ವಾ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರೀ ಸನ್ ಜಗತ್ಪಾತಿ ಚ ಹಂತಿ ಚ ॥ 7 ॥
ಕ್ರಿಯಮಾಣತಯಾ ತೇನ ನಿಯಮೇನೈವ ಕರ್ಮಣಾಂ ।
ತ್ರಯಾಣಾಂ ತಸ್ಯ ಕರ್ಮಿತ್ವಮೀಶಸ್ಯಾಪ್ಯುಪಪದ್ಯತೇ ॥ 8 ॥
ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಸಮಾನತ್ವಂ ಯತಸ್ತಸ್ಯಾವಗಮ್ಯತೇ ।
ಅತಃ ಪ್ರಾರಬ್ಧಕರ್ಮಿತ್ವಂ ಅವಶ್ಯಂ ತಸ್ಯ ಸಿಧ್ಯತಿ ॥ 9 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತ್ವಂ ಹಿ ತಸ್ಯ ಸ್ಯಾನ್ನ ತು ಬ್ರಹ್ಮತ್ವಮೀಶಿತುಃ ।
ಸೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಕರ್ಮಕರ್ತೃತ್ವದರ್ಶನಾನ್ಮಾಯಯಾಽಪಿ ವಾ ॥ 10 ॥
ಜೀವಸೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಕರ್ತೃತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽಪಿ ವರ್ತತೇ ।
ತಥಾಪಿ ಪೂರ್ವಕರ್ಮಿತ್ವಂ ತಸ್ಯ ನ ಶ್ರೂಯತೇ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 11 ॥
ಕರ್ಮಣಃ ಪ್ರಾಗಭಾವತ್ವಾದ್ಭಾವತ್ವಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ವಿಭೋಃ ।
ಪೂರ್ವಕರ್ಮವತೋ ಹಿ ಸ್ಯಾತ್ಕರ್ಮ ಪ್ರಾರಬ್ಧಸಂಜ್ಞಿತಂ ॥ 12 ॥
ಸೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಕರ್ಮಬದ್ಧತ್ವೇ ತಸ್ಯ ಮಾಯಾವಶತ್ವತಃ ।
ವಶ್ಯಮಾಯತ್ವವಚನಂ ವ್ಯರ್ಥಮೇವೇತಿ ಚೇನ್ನ ಚ ॥ 13 ॥
ಸ್ವಾಧಿಕಾರಾವಸನೇ ಹಿ ಕೈವಲ್ಯಂ ನೋಪರುಧ್ಯತೇ ।
ಅತಸ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ತದ್ವಶ್ಯಮಾಯತ್ವಮರ್ಥವತ್ ॥ 14 ॥
ಸ್ಥಿತೌ ತು ತಸ್ಯ ಮಾಯಿತ್ವಂ ಕಾಮಿತ್ವಾದಿವದಿಷ್ಯತೇ ।
ನ ಧನಿತ್ವಾದಿವತ್ಕರ್ಮ ಪಾರವಶ್ಯಾನ್ನಿರಂತರಂ ॥ 15 ॥
ಜಾಗ್ರದ್ವತ್ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ಮ ಸ್ಯಾತ್ಸ್ವಪ್ನವತ್ಸ್ಥಿತಿಕರ್ಮ ಚ ।
ಜಗತ್ಪ್ರಲಯಕರ್ಮ ಸ್ಯಾತ್ ಸುಪ್ತಿವತ್ತಸ್ಯ ಮಾಯಿನಃ ॥ 16 ॥
ಅವಸ್ಥಾತ್ರಯವತ್ತ್ವೇನ ಕರ್ಮತ್ರಿತಯವತ್ತಯಾ ।
ಶರೀರತ್ರಯವತ್ತ್ವೇನ ಜೀವಃ ಸೋಽಪೀತಿ ಕೇಚನ ॥ 17 ॥
ತದಯುಕ್ತಂ ಪುರಾ ಜೀವೋಽಪ್ಯದ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮವಿತ್ತಯಾ ।
ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಾದಿಸಂಪತ್ತ್ಯಾ ಸ ಹಿ ಜೀವವಿಲಕ್ಷಣಃ ॥ 18 ॥
ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಸಮಾನತ್ವಾನ್ನ ಕರ್ಮತ್ರಯಮೀಶಿತುಃ ।
ಪ್ರಾರಬ್ಧಮಾತ್ರಬದ್ಧತ್ವಾದಧಿಕಾರವಶಾದಿಹ ॥ 19 ॥
ಅಧಿಕಾರಾವಸಾನೇ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮತ್ವಂ ಸಂಭವಿಷ್ಯತಿ ।
ಇತಿ ವೇದಾಂತಸಿದ್ಧೇಽರ್ಥೇ ವ್ಯಭಿಚಾರಃ ಕುತೋ ಭವೇತ್ ॥ 20 ॥
ಬ್ರಹ್ಮೈವೈಕಮಕರ್ಮೋಕ್ತಂ ಶ್ರುತಿಭಿಃ ಸ್ಮೃತಿಭಿಶ್ಚ ತತ್ ।
ಈಶಸ್ಯ ಕರ್ಮತೋಕ್ತಿಸ್ತು ಶ್ರೂಯತೇ ಹ್ಯೌಪಚಾರಿಕೀ ॥ 21 ॥
ಸ ಕರ್ಮತ್ವೇಽಪಿ ತಸ್ಯ ಸ್ಯಾತ್ಕರ್ಮಮೋಚಕತೇಶಿತುಃ ।
ಸಂಚಿತಾಗಾಮಿಹೀನತ್ವಾತ್ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಾಚ್ಚ ಸತ್ತಮ ॥ 22 ॥
ಈಶ್ವರಬ್ರಹ್ಮಣೋರ್ಭೇದಂ ಸಕರ್ಮಾಽಕರ್ಮತಾದಿಭಿಃ ।
ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧಮಪಹ್ನೋತುಂ ಕಃ ಸಮರ್ಥೋಽಸ್ತಿ ಮಾನತಃ ॥ 23 ॥
ಈಶ್ವರಸ್ಯಾಪ್ಯಕರ್ಮತ್ವಂ ಯದಿ ಬ್ರೂಯಾನ್ನಿರಂಕುಶಂ ।
ಸ ದ್ವೈತೀ ನ ಕದಾಪ್ಯಸ್ಮಾತ್ಸಂಸಾರಾನ್ಮುಕ್ತಿಮಾಪ್ನುಯಾತ್ ॥ 24 ॥
ಯತಸ್ತತ್ಪದವಾಚ್ಯೋಽರ್ಥಃ ಸ ಹೇಯ ಇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ।
ಅತಸ್ತಸ್ಯ ನ ನಿತ್ಯತ್ವಂ ನಾಕರ್ಮತ್ವಂ ಚ ಯುಜ್ಯತೇ ॥ 25 ॥
ಅನಧ್ಯಸ್ತಾತ್ಮಭಾವೇನ ನ ದೇಹೇನೈವ ಕಶ್ಚನ ।
ವ್ಯಾಪ್ರೀಯೇತ ತತಶ್ಚ ಸ್ಯಾದ್ದೇಹೀಶೋ ಧ್ಯಾನಸಂಯುತಃ ॥ 26 ॥
ಸ್ವದೇಹೇಽಪೀಶ್ವರಸ್ಯಾಸ್ತಿ ನಾಧ್ಯಾಸಃ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಃ ।
ಪ್ರಾತಿಭಾಸಿಕಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಸ್ರಷ್ಟೃತ್ವಾದಿ ನಿಗದ್ಯತೇ ॥ 27 ॥
ದೇಹಾಧ್ಯಾಸಸ್ಯ ಸತ್ಯಸ್ಯ ನ ಕದಾಪ್ಯಸ್ತಿ ಸಂಗತಿಃ ।
ಪ್ರಾಗೀಶದೇಹಾಭಾವೇನ ದೇಹಾಭಾವೇನ ಚಾಽಪ್ಯಯೇ ॥ 28 ॥
ಜಗತ್ಪ್ರಲಯಕಾಲೇ ಸ ನಿರ್ವ್ಯಾಪಾರೋಽಪಿ ಸುಪ್ತವತ್ ।
ಅಧ್ಯಾಸಬೀಜವತ್ತ್ವೇನ ಪುನಃ ಸೃಷ್ಟೌ ಪ್ರವರ್ತತೇ ॥ 29 ॥
ಚತುರ್ಯುಗಸಹಸ್ರಾಂತೇ ವಿಧಾತುರ್ಹಿ ನಿಶೋಚ್ಯತೇ ।
ತದಾ ಸುಪ್ತಸ್ಯ ತಸ್ಯಾಪಿ ಜೀವಸ್ಯೇವ ಸಬೀಜತಾ ॥ 30 ॥
ತಥಾ ವಿಷ್ಣೋರ್ಯುಗಾಃ ಪ್ರೋಕ್ತಾಸ್ತಸ್ಮಾಚ್ಛತಗುಣಾಧಿಕಾಃ ।
ತಥಾ ಶಿವಸ್ಯ ತಸ್ಮಾಚ್ಚ ವಿಷ್ಣೋಃ ಶತಗುಣಾಧಿಕಾಃ ॥ 31 ॥
ಏವಂ ಕಾಲೈರವಚ್ಛಿನ್ನಾಂಸ್ತಾರತಮ್ಯೇನ ಜೀವವತ್ ।
ಈಶ್ವರಾಂಸ್ತಾನ್ ಕಥಂ ಬ್ರೂಯಾಂ ದೇಹಕರ್ಮಾದಿವರ್ಜಿತಾನ್ ॥ 32 ॥
ವ್ಯಷ್ಟಿದೇಹತ್ರಯಂ ಸ್ವೀಯಂ ಮತ್ವಾ ಜೀವತ್ರಯಂ ಯಥಾ ।
ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಸಂಸಾರನಿಬದ್ಧಂ ಕರ್ಮಿತಾಮಗಾತ್ ॥ 33 ॥
ಸಮಷ್ಟಿದೇಹತ್ರಿತಯಂ ತಥಾ ಮತ್ವೇಶ್ವರತ್ರಯಂ ।
ಪ್ರಾತಿಭಾಸಿಕಸಂಸಾರನಿಬದ್ಧಂ ಕರ್ಮಿತಾಮಗಾತ್ ॥ 34 ॥
ಶುದ್ಧಸತ್ತ್ವಪ್ರಧಾನಾಯಾಂ ಮಾಯಾಯಾಂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತಃ ।
ಈಶ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ತಸ್ಯ ನಿರುಪಾಧಿಕತಾ ಕಥಂ ॥ 35 ॥
ಔಪಾಧಿಕಸ್ಯ ನಿತ್ಯತ್ವಂ ಕಥಂ ವಾಚ್ಯಂ ಮನೀಷಿಭಿಃ ।
ಅನಿತ್ಯಸ್ಯ ಚ ನೈಷ್ಕರ್ಮ್ಯಂ ಕಥಂ ಭವಿತುಮರ್ಹತಿ ॥ 36 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಾರೋಪಿತೋ ಭ್ರಾಂತೈರೀಶಾಖ್ಯಃ ಸರ್ವಸೃಷ್ಟಿಕೃತ್ ।
ಆತ್ಮಯೋಗಿಭಿರಭ್ರಾಂತೈಃ ಸ ಭವತ್ಯವರೋಪಿತಃ ॥ 37 ॥
ಅವಿದ್ಯಾತಿಮಿರಾಂಧಸ್ಯ ಸ್ಥಾಣೌ ಚೋರವದೀಶ್ವರಃ ।
ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಪರಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಮಲೇ ಸ್ವಾತ್ಮರೂಪಿಣಿ ॥ 38 ॥
ಸದ್ಯೋ ಮುಮುಕ್ಷುದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಹಿ ನೇಶ್ವರಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಸತ್ಯತಾ ।
ಅತೋ ವಿವರ್ತವಾದೋಽಯಂ ಸುತರಾಮುಪಯುಜ್ಯತೇ ॥ 39 ॥
ಪರಿಣಾಮೇಽಪ್ಯನಿತ್ಯತ್ವಸಂಸಿದ್ಧೇರೀಶ್ವರಸ್ಯ ಚ ।
ಅದ್ವೈತಬ್ರಹ್ಮನಿಷ್ಠತ್ವಂ ಶ್ರೋತುರ್ಜೀವಸ್ಯ ಸಂಭವೇತ್ ॥ 40 ॥
ಅಧಿಕಾರಿವಿಭೇದೇನ ವಾದಾಸ್ತೇ ಮತಾತ್ರಯಃ ।
ತತ್ರೋತ್ತಮಾಧಿಕಾರೀ ಸ್ಯಾಚ್ಛೃಣ್ವನ್ನೀಶೇ ವಿವರ್ತತಾಂ ॥ 41 ॥
ಜೀವೇ ತು ಪರಿಣಾಮಿತ್ವಂ ಶೃಣ್ವನ್ನೇವೋತ್ತಮೋತ್ತಮಃ ।
ಕೀಟವದ್ಭೃಂಗರೂಪೇಣ ಪರಿಣಾಮೇ ವಿಮೋಕ್ಷತಃ ॥ 42 ॥
ಜೀವಸ್ಯೇಶ್ವರತಾಽವಾಪ್ತೌ ಕ್ರಮಮುಕ್ತಿರ್ಹಿ ಸಿಧ್ಯತಿ ।
ಅತೋಽಸ್ಯ ಸದ್ಯೋ ಮುಕ್ತ್ಯರ್ಥಂ ಬ್ರಹ್ಮತಾವಾಪ್ತಿರೀರ್ಯತೇ ॥ 43 ॥
ತುರೀಯಃ ಪಂಚಮೋ ವಾಽಽಸ್ತಾಮೀಶ್ವರಃ ಷಷ್ಠ ಏವ ವಾ ।
ತಸ್ಮಾದತೀತಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತೇ ಕೋಽನುಸಂಶಯಃ ॥ 44 ॥
ಈಶ್ವರೇ ತಿಷ್ಠತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮಣೀಶಶ್ಚ ತಿಷ್ಠತಿ ।
ಅತ ಏಕತ್ವಮೇವ ಸ್ಯಾದ್ದ್ವಯೋರಿತಿ ನ ತರ್ಕ್ಯತಾಂ ॥ 45 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೇವೇಶ್ವರಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ನ ತು ಬ್ರಹ್ಮೇಶ್ವರೇ ಕ್ವಚಿತ್ ।
ವಿಭೋರವಿಭುಸಂಸ್ಥತ್ವಾಸಂಭವಾತ್ಪರಮಾತ್ಮನಃ ॥ 46 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಷತ್ರಮುಭೇ ಯಸ್ಯ ಶ್ರುತ್ಯಾ ಭವತ ಓದನಃ ।
ಯಸ್ಯೋಪಸೇಚನಂ ಮೃತ್ಯುಃ ಸ ಯತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮಣೀರ್ಯತೇ ॥ 47 ॥
ತದೇತಾದೃಶಮಿತ್ಯತ್ರ ಕೋ ವೇದೇದಂತಯಾವ್ಯಯಂ ।
ಅಖಂಡಂ ನಿರ್ಗುಣಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿರಾಧಾರಂ ಪರಂ ಮಹತ್ ॥ 48 ॥
ಪರಬ್ರಹ್ಮಾಂಶಭೂತೋಽಪಿ ಪರಮಃ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ।
ಈಶ್ವರಾದಧಿಕಃ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ಕಿಂ ಪುನರ್ಬ್ರಹ್ಮ ಕೇವಲಂ ॥ 49 ॥
ಕಾರಣಂ ಜಗತಾಮೀಶೋ ಜೀವಾನಾಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಕಾರಣಂ ।
ಏವಂ ಸತೀಶಬ್ರಹ್ಮೈಕ್ಯಂ ವ್ಯವಹಾರೇ ಕಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 50 ॥
ಈಶಸ್ಯ ಕರ್ಮಿತಾಯಾಂ ಹಿ ಪುಣ್ಯಂ ಪಾಪಂ ಚ ಸಂಭವೇತ್ ।
ಸುಖಂ ದುಃಖಂ ಚ ತೇನೈವ ಜೀವತ್ವಮಿತಿ ಚೇಚ್ಛೃಣು ॥ 51 ॥
ಈಶಃ ಪ್ರವರ್ತತೇ ಪುಣ್ಯಪಾಪಯೋರ್ಲೋಕಸಂಗ್ರಹಾತ್ ।
ತಥಾಽಪಿ ಸುಖದುಃಖೇ ಸ್ತೋ ನೈವಾತ್ಮಜ್ಞಾನವತ್ತಯಾ ॥ 52 ॥
ಭ್ರೂಣಹತ್ಯಾದಿಪಾಪಾನಿ ಹ್ಯಕರೋದ್ವಿಷ್ಣುರೀದೃಶಃ ।
ನ ತೈರ್ದುಃಖಮಭೂತ್ತಸ್ಯ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಂ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಂ ॥ 53 ॥
ಲೋಕಕ್ಷೇಮಾರ್ಥಕತ್ವೇನ ತತ್ಕೃತಾಘಸ್ಯ ನಿಂದ್ಯತಾ ।
ನ ವಾಚ್ಯಾ ನ ಚ ತೇನಾಸ್ತಿ ಜೀವತ್ವಂ ತಸ್ಯ ಸರ್ವಥಾ ॥ 54 ॥
ಋಗಾದಿವೇದಕರ್ತಾಽಪಿ ಸ ಯಥೋಕ್ತಂ ಸಮಾಚರೇತ್ ।
ಅನ್ಯಥಾ ಸಂಪ್ರಸಜ್ಯೇತ ಹ್ಯಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೇಶಿತುಃ ॥ 55 ॥
ಸಂಸಿದ್ಧೇ ಶಾಸ್ತ್ರಕರ್ತೃತ್ವೇ ನ ಕಾರಯಿತೃತಾ ವಚಃ ।
ವ್ಯರ್ಥಮೇವೇತಿ ಚೇನ್ನೈಷ ದೋಷ ಏವ ವಿಚಾರಣೇ ॥ 56 ॥
ಜೀವಸ್ಯ ಕರ್ತೃತಾಯಾಂ ಹಿ ಸ್ಯಾತ್ಕಾರಯಿತೃತೇಶಿತುಃ ।
ಶಾಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಕರ್ಮತಾಯಾಂ ತು ಮಹೇಶಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಕರ್ತೃತಾ ॥ 57 ॥
ನೈತೇನ ಶಾಸ್ತ್ರಯೋನಿತ್ವಂ ನಿರ್ಗುಣಸ್ಯೈವ ಹೀಯತೇ ।
ನಿರ್ಗುಣೋದ್ಭೂತಶಾಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಸಗುಣಾದ್ವ್ಯಕ್ತಿದರ್ಶನಾತ್ ॥ 58 ॥
ಉಪಚರ್ಯತ ಈಶಸ್ಯ ಗುಣಿನಃ ಶಾಸ್ತ್ರಯೋನಿತಾ ।
ಯದ್ವಾಽಸ್ತಾಮುಭಯೋರ್ವೇದವೇದಾಂತಾಭ್ಯಾಂ ಚ ಬೀಜತಾ ॥ 59 ॥
ನ ಚೈತೇನಾಸ್ತಿ ಕರ್ಮಿತ್ವಸಾಮ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮೇಶಯೋಸ್ತಯೋಃ ।
ಕರ್ತುಶ್ಚ ಕೃತಕರ್ತುಶ್ಚ ಭೇದೋಽಸ್ತಿ ಸ್ಪಷ್ಟ ಏವ ಹಿ ॥ 60 ॥
ಕರ್ತೃತ್ವಂ ಯಸ್ಯ ಸಂಸಿದ್ಧಂ ಕರ್ಮಿತ್ವಂ ತಸ್ಯ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ।
ಇತ್ಯತ್ರ ಸಂಶಯಃ ಕೋ ವಾ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇಶೌ ಚ ಕರ್ಮಿಣೌ ॥ 61 ॥
ಇತಿ ಚೇತ್ಕರ್ಮಿತೇಶಸ್ಯ ಕಾಮಿತ್ವಾದಿವದಿಷ್ಯತೇ ।
ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽಪಿ ತು ಕರ್ಮಿತ್ವಂ ಧನಿತ್ವಾದಿವದಿತ್ಯತಃ ॥ 62 ॥
ಪರತಂತ್ರೋ ಮಹೇಶಃ ಸ್ಯಾತ್ಸ್ವತಂತ್ರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿರ್ಗುಣಂ ।
ಆಧಾರಾಧೇಯಭಾವೇನ ಕಾರ್ಯಕಾರಣತಯಾ ದ್ವಯೋಃ ॥ 63 ॥
ಕರ್ಮಿತ್ವೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಸಿದ್ಧೇ ಕಥಂ ನೈರ್ಗುಣ್ಯಮೀರ್ಯತೇ ।
ಇತಿ ಚೇನ್ನೈಷ ದೋಷೋಽಸ್ತಿ ಮಾಯಾಗುಣವಿವರ್ಜನಾತ್ ॥ 64 ॥
ಅದೃಶ್ಯಾದಿಭಿರ್ವಿದ್ಯಾಗುಣೈರಾನಂದತಾದಿಭಿಃ ।
ಸಗುಣವ್ಯಪದೇಶಃ ಸ್ಯಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ತ್ವಿಷ್ಟ ಏವ ಸಃ ॥ 65 ॥
ಜಗತ್ಸಂಸಾರಕರ್ತೃತ್ವಂ ಯಥಾ ಜೀವೇಶಯೋರ್ಮತಂ ।
ತಥಾ ಜೀವೇಶಕರ್ತೃತ್ವಂ ಪರಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಮತಂ ॥ 66 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽನ್ಯೋ ನ ಕರ್ತಾಽಸ್ತಿ ಪ್ರಾಕ್ಕರ್ಮಾದಿವಿವರ್ಜನಾತ್ ।
ಅನಾದ್ಯನಂತಂ ಬ್ರಹ್ಮೈಕಮಕರ್ಮಾಕರ್ತೃ ಹೀರ್ಯತೇ ॥ 67 ॥
ಕಾಲತ್ರಯೇಽಪ್ಯಕರ್ತೃತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಸಮ್ಮತಂ ಯದಿ ।
ಜೀವೇಶರಚನಾ ನ ಸ್ಯಾತ್ ಜಗತ್ಸಂಸಾರಯೋರಪಿ ॥ 68 ॥
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಸಿದ್ಧಾ ರಚನಾ ಕರ್ತಾರಂ ಸಮಪೇಕ್ಷತೇ ।
ಅತೋಽದ್ಯ ಕರ್ಮಕರ್ತೃತ್ವಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಕರ್ಮಿತೋಚಿತಾ ॥ 69 ॥
ಕರ್ಮಿತ್ವೇ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽಪ್ಯೇವಂ ಕಿಂ ವಾಚ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮವೇದಿನಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮೀಭೂತೋ ನ ಕರ್ಮೀ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯೇತಚ್ಚ ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ॥ 70 ॥
ಯಾದೃಶಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿರ್ಣೀತಂ ತದ್ಭೂತೋಽಪಿ ಚ ತಾದೃಶಃ ।
ಇತಿ ನಿರ್ಣಯ ಏವ ಸ್ಯಾದ್ಯುಕ್ತೇರಪಿ ಸಮಂಜಸಃ ॥ 71 ॥
ಕಾಲತ್ರಯೇಽಪ್ಯಕರ್ಮಿತ್ವಮಕರ್ತೃತ್ವಮಕಾಲತಾ ।
ಕಸ್ಯ ಚಿದ್ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽನ್ಯಸ್ಯ ನೀರೂಪಸ್ಯಾಸ್ತಿ ವಸ್ತುನಃ ॥ 72 ॥
ತತ್ರ ಕಾಲತ್ರಯಾತೀತಂ ನೇಹ ಜ್ಞೇಯಂ ವಿವಕ್ಷಿತಂ ।
ಪ್ರಮೇಯತ್ವಪ್ರಮಾಣತ್ವಪ್ರಮಾತೃತ್ವಾದಿವರ್ಜನಾತ್ ॥ 73 ॥
ಯೇ ತು ಬ್ರಹ್ಮೇಶಜೀವಾಃ ಸಂಪ್ರೋಕ್ತಾಃ ಕರ್ತೃತ್ವಸಂಯುತಾಃ ।
ವಿದ್ಯಯಾ ಮಾಯಯಾ ತೇ ಹಿ ಕರ್ಮಿಣೋಽವಿದ್ಯಯಾಪಿ ಚ ॥ 74 ॥
ಕರ್ಮಿಷು ತ್ರಿಷು ಚೋಕ್ತೇಷು ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯದರ್ಶನಾತ್ ।
ಅಕರ್ಮತ್ವಂ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತ್ಯೋಃ ಪ್ರೋಚ್ಯತೇ ಯುಕ್ತಮೇವ ತತ್ ॥ 75 ॥
ಏತೇನ ಕರ್ಮಿಣಃ ಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಂ ಸಂಸಿದ್ಧಮಿತಿ ಯೇ ವಿದುಃ ।
ಔದಾಸೀನ್ಯಂ ನ ತೇಷಾಂ ಸ್ಯಾಚ್ಛ್ರುತಿಸ್ಮೃತ್ಯುಕ್ತಕರ್ಮಸು ॥ 76 ॥
ಜ್ಞಾನಾದುಪಾಸ್ತಿರುತ್ಕೃಷ್ಟಾ ಕರ್ಮೋತ್ಕೃಷ್ಟಮುಪಾಸನಾತ್ ।
ಇತಿ ಯೋ ವೇದ ವೇದಾಂತೈಃ ಸ ಏವ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ॥ 77 ॥
ಇತಿ ಸೂರ್ಯಗೀತಾಯಾಂ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 4 ॥
ಅಥ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಸೂರ್ಯ ಉವಾಚ –
ಅಥಾತಃ ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠಸ್ಯ ಲಕ್ಷಣಂ ।
ಯಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ನೈವ ಭೂಯೋಽನ್ಯಚ್ಛ್ರೋತವ್ಯಂ ತೇಽವಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 1 ॥
ಯಸ್ಯ ದೇಹಃ ಸ್ವಕೀಯೋಽಪಿ ಸರ್ವಥಾ ನ ಪ್ರತೀಯತೇ ।
ನೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಚ ಸರ್ವಾಣಿ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 2 ॥
ಯಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪ್ರಶಾಂತಾಃ ಸ್ಯುರ್ಮನ ಆದೀನಿ ಚ ಸ್ವಯಂ ।
ಅವ್ಯಕ್ತಾಂತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 3 ॥
ಬಾಲೋನ್ಮತ್ತಪಿಶಾಚಾದಿ ಚೇಷ್ಟಿತಾನ್ಯಪಿ ಯತ್ರ ನೋ ।
ನಿಷ್ಠಾಽಜಗರವದ್ಯಸ್ಯ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 4 ॥
ನಾಹಂಭಾವಶ್ಚ ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ನೇದಂಭಾವಶ್ಚ ಕುತ್ರಚಿತ್ ।
ಸರ್ವದ್ವಂದ್ವವಿಹೀನಾತ್ಮಾ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 5 ॥
ಪ್ರಾಗ್ಬದ್ಧೋಽಹಂ ವಿಮುಕ್ತೋಽದ್ಯೇತ್ಯೇವಂ ಯಸ್ಯ ಸ್ಮೃತಿರ್ನ ಚ ।
ನಿತ್ಯಮುಕ್ತಸ್ವರೂಪಃ ಸನ್ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 6 ॥
ವಿದೇಹಮುಕ್ತೋ ಯಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ವರಿಷ್ಠೋ ಬ್ರಹ್ಮವೇದಿನಾಂ ।
ಅರೂಪನಷ್ಟಚಿತ್ತಾಸುಃ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 7 ॥
ಕರ್ಮಾಣಿ ಯಸ್ಯ ಸರ್ವಾಣಿ ವಾಸನಾತ್ರಯಜಾನಿ ಚ ।
ಅಭವನ್ನಪಶಾಂತಾನಿ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 8 ॥
ಕರ್ಮಾಣಿ ಕರ್ಮಭಿಃ ಶುದ್ಧೈರಶುದ್ಧಾನ್ಯುಪಮೃದ್ಯ ಯಃ ।
ಸ ಕರ್ಮಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರೋಽಭೂತ್ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 9 ॥
ಜ್ಞಾನಿನಾಮಪಿ ಯಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸಪ್ತಮೀಂ ಭೂಮಿಕಾಂ ಗತಃ ।
ಉಪಾಸಕಾನಾಂ ಯಶ್ಚೈಕಃ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 10 ॥
ಯಃ ಸರ್ವೈಃ ಪೀಡಿತೋಽಪಿ ಸ್ಯಾನ್ನಿರ್ವಿಕಾರೋಽಪಿ ಪೂಜಿತಃ ।
ಸುಖದುಃಖೇ ನ ಯಸ್ಯ ಸ್ತಃ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 11 ॥
ಯಃ ಸರ್ವೈರ್ಮನುಜೈಃ ಪೂಜ್ಯೋ ಯಃ ಸರ್ವೈಶ್ಚ ಸುರಾಸುರೈಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಶಿವೈರ್ಯಶ್ಚ ಸ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 12 ॥
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಕರ್ಮಾಣಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಸ್ವಾತ್ಮಮಾತ್ರೇಣ ತಿಷ್ಠತಃ ।
ಕಥಂ ಕರ್ಮಿತ್ವಮಿತ್ಯೇವಂ ಮಾ ಶಂಕಿಷ್ಠಾ ಮಹಾಮತೇ ॥ 13 ॥
ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲಮೇಷಾ ಹಿ ಸ್ವಾತ್ಮಮಾತ್ರೇಣ ಸಂಸ್ಥಿತಿಃ ।
ಅತಃ ಸಫಲಕರ್ಮೈಷ ಕರ್ಮಿಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಭವೇದ್ಧ್ರುವಂ ॥ 14 ॥
ಜ್ಞಾನೇನ ಜ್ಞಾಯತೇ ಯದ್ವಾ ಉಪಾಸ್ತ್ಯಾ ಚೋಪಲಭ್ಯತೇ ।
ತತ್ಸ್ಥಿರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯತೇಽನೇನ ಕರ್ಮಣಾ ।ಆತೋಽಸ್ಯ ಕರ್ಮಿತಾ ॥ 15 ॥
ದೇಹೇಽಸ್ಮಿನ್ ವರ್ತಮಾನೇಽಪಿ ದೇಹಸ್ಮೃತಿವಿವರ್ಜನಾತ್ ।
ವಿದೇಹಮುಕ್ತ ಇತ್ಯುಕ್ತಃ ಕಥಂ ಕರ್ಮೀತಿ ಚೇಚ್ಛೃಣು ॥ 16 ॥
ದೇಹವಿಸ್ಮೃತಿಮತ್ತ್ವೇಽಪಿ ಕರ್ಮದೇಹೇ ಸ್ಥಿತತ್ವತಃ ।
ಅನ್ಯದೃಷ್ಟ್ಯಾಽಸ್ಯ ದೇಹಿತ್ವಾತ್ಕರ್ಮಿತ್ವಮುಪಪದ್ಯತೇ ॥ 17 ॥
ದೇಹಸ್ಥತ್ವಾದಪೂರ್ಣಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಶಕ್ಯಂ ನ ಕಿಂಚನ ।
ತಟಾಕಮಪ್ರಕುಂಭಸ್ಥಂ ಜಲಂ ಪೂರ್ಣಂ ಹಿ ದೃಶ್ಯತೇ ॥ 18 ॥
ಪ್ರಾರಬ್ಧಕರ್ಮಮುಕ್ತೋಽಪಿ ಭೋಗಾನ್ಮುಕ್ತೋಽಪಿ ಚಾಖಿಲಾತ್ ।
ಕರ್ಮಾಕಾರ್ಯೇ ಸ್ಥಿತಃ ಕರ್ಮೀ ದೇಹೇ ಸ್ಯಾದ್ಭೋಗಸಾಧನೇ ॥ 19 ॥
ಸಾಧನೇ ಸತಿ ದೇಹೇಽಪಿ ಸಾಧ್ಯೋ ಭೋಗೋ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ ।
ದೇಹವಿಸ್ಮೃತಿಮತ್ತ್ವೇನ ದೇಹಹೀನಸಮತ್ವತಃ ॥ 20 ॥
ಆಹಿತಾಗ್ನಿತ್ವಸಂಸಿದ್ಧ್ಯೈ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಟೋಮೇ ಕೃತೇಽಪಿ ಚ ।
ಯಥಾ ನ ಸ್ವರ್ಗಮಾಪ್ನೋತಿ ನಿಷ್ಕಾಮಃ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ ॥ 21 ॥
ಜಾಗ್ರಸ್ವಪ್ನಸುಷುಪ್ತ್ಯಾತ್ಮಸಂಧಿತ್ರಯಕೃತಾಮೃತಃ ।
ಸರ್ವಸಂಧ್ಯಾದಿರಹಿತಃ ಸಂಧಿಭಿರ್ವಂದ್ಯತೇ ಸದಾ ॥ 22 ॥
ಯಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಭಿರ್ವಂದ್ಯೋ ನಿತ್ಯಂ ಸರ್ವೈರಕರ್ಮಿಭಿಃ ।
ಸ ಕರ್ಮಿಪ್ರವರೋಽಕರ್ಮಿಪ್ರವರಶ್ಚೇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 23 ॥
ಸರ್ವಸಾಮ್ಯಮುಪೇತ್ಯಸ್ಯ ಸ್ವಾತ್ಮಾರಾಮಸ್ಯ ಯೋಗಿನಃ ।
ಸಹಸ್ರಶಃ ಕೃತೈಃ ಕಿಂ ವಾ ವಂದನೈರಕೃತೇಶ್ಚ ವಾ ॥ 24 ॥
ದೇಹಾದಿಷು ವಿಕಾರೇಷು ಸ್ವೀಯತ್ವಂ ಸ್ವತ್ವಪೂರ್ವಕಂ ।
ವಿಹಾಯ ನಿತ್ಯನಿಷ್ಠಾಭಿಃ ಸ್ವಮಾತ್ರಃ ಸ ವಿರಾಜತೇ ॥ 25 ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೈರ್ವಿಮೂಢಾನಾಂ ದುಷ್ಕರ್ಮತ್ವಂ ನಿಗದ್ಯತೇ ।
ತೈರಪೇತಃ ಸುಕರ್ಮ್ಯೇಷ ವಿದೇಹ ಇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 26 ॥
ಯಃ ಸರ್ವದ್ವಂದ್ವನಿರ್ಮುಕ್ತಃ ಸರ್ವತ್ರಿಪುಟಿವರ್ಜಿತಃ ।
ಸರ್ವಾವಸ್ಥಾವಿಹೀನಃ ಸ ವಿದೇಹ ಇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 27 ॥
ಲೌಕಿಕಂ ವೈದಿಕಂ ಕರ್ಮ ಸರ್ವಂ ಯಸ್ಮಿನ್ಕ್ಷಯಂ ಗತಂ ।
ಯಸ್ಮಾನ್ನೈವಾಣುಮಾತ್ರಂ ಚ ವಿದೇಹ ಇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 28 ॥
ಯಸ್ಯೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಸರ್ವಾಣಿ ನ ಚಲಂತಿ ಕದಾಚನ ।
ಭಿತ್ತಿಸ್ಥಚಿತ್ರಾಂಗಾನೀವ ವಿದೇಹ ಇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 29 ॥
ಆತ್ಮಾನಂ ಸತ್ಯಮದ್ವೈತಂ ಕೇವಲಂ ನಿರ್ಗುಣಾಮೃತಂ ।
ಸಂಪಶ್ಯತಃ ಸದಾ ಸ್ವಾನ್ಯವಿಕಾರಸ್ಫುರಣಂ ಕುತಃ ॥ 30 ॥
ಆತ್ಮೇತರದಸತ್ಯಂ ಚ ದ್ವೈತಂ ನಾನಾಗುಣಾನ್ವಿತಂ ।
ಅಪಶ್ಯತಃ ಸದಾನಂದಸ್ವರೂಪಾಸ್ಫುರಣಂ ಕುತಃ ॥ 31 ॥
ಆದಿಮಧ್ಯಾಂತರಹಿತಚಿದಾನಂದಸ್ವರೂಪಿಣಃ ।
ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞಸ್ಯ ಕೋ ಬಾಧಃ ಶರೀರೇಣ ಸ್ವಯೋಗಿನಃ ॥ 32 ॥
ಕರ್ಮಾಣಿ ಕರ್ಮಣಾ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ಥಿತಃ ।
ಕರ್ಮಣಾ ಶರ್ಮ ಸತತಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸ ವಿರಾಜತೇ ॥ 33 ॥
ಬುದ್ಧೇಸ್ತೈಕ್ಷ್ಣ್ಯಂ ಚ ಮೌಢ್ಯಂ ಚ ಯಸ್ಯ ನೈವಾಸ್ತಿ ಕಿಂಚನ ।
ಬುದ್ಧೇಃ ಪಾರಂಗತಃ ಸೋಽಯಂ ಪ್ರಬುದ್ಧಃ ಶೋಭತೇತರಾಂ ॥ 34 ॥
ಮನಸ್ತಥೈವ ಸಂಲೀನಂ ಚಿತೀವ ಲವಣಂ ಜಲೇ ।
ಯಥಾ ನಿರಂತರಾತ್ಮೀಯನಿಷ್ಠಯಾ ಸೋಽದ್ವಯೋಽಭವತ್ ॥ 35 ॥
ಸಮನಸ್ತ್ವಾನ್ಮಹದ್ದುಃಖಮಮನಸ್ಕಸ್ಯ ತತ್ಕುತಃ ।
ಸಮನಸ್ಕೋ ಹಿ ಸಂಕಲ್ಪಾನ್ ಕರುತೇ ದುಃಖಕಾರಿಣಃ ॥ 36 ॥
ಪ್ರಾರಬ್ಧಕರ್ಮಜಂ ದುಃಖಂ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಸ್ಯ ಕಥ್ಯತೇ ।
ಕರ್ಮತ್ರಯವಿಹೀನಸ್ಯ ವಿದೇಹಸ್ಯ ಕಥಂ ನು ತತ್ ॥ 37 ॥
ಕರ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತಿ ವಾ ನ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತೀಹ ವಾ ।
ಯದಿ ಮನ್ಯೇತ ವೈದೇಹೀಂ ನ ಮುಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಂಸ್ತು ಸಃ ॥ 38 ॥
ಸಮಾಧಿರ್ವಾಽಥ ಕರ್ತವ್ಯೋ ನ ಕರ್ತವ್ಯ ಇತೀಹ ವಾ ।
ಯದಿ ಮನ್ಯೇತ ವೈದೇಹೀಂ ನ ಮುಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಂಸ್ತು ಸಃ ॥ 39 ॥
ಪೂರ್ವಂ ಬದ್ಧೋಽಧುನಾ ಮುಕ್ತೋಽಸ್ಮ್ಯಹಮಿತ್ಯೇವ ಬಂಧನಾತ್ ।
ಯದಿ ಮನ್ಯೇತ ವೈದೇಹೀಂ ನ ಮುಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಂಸ್ತು ಸಃ ॥ 40 ॥
ಪೂರ್ವಮಪ್ಯಭವನ್ಮುಕ್ತೋ ಮಧ್ಯೇ ಭ್ರಾಂತಿಸ್ತು ಬಂಧವತ್ ।
ಯದಿ ಮನ್ಯೇತ ವೈದೇಹೀಂ ನ ಮುಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಂಸ್ತು ಸಃ ॥ 41 ॥
ವಂಧ್ಯಾಪುತ್ರಾದಿವತ್ಸರ್ವಂ ಮಯ್ಯಭೂದಸದಿತ್ಯಪಿ ।
ಯದಿ ಮನ್ಯೇತ ವೈದೇಹೀಂ ನ ಮುಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಂಸ್ತು ಸಃ ॥ 42 ॥
ಆವಿದ್ಯಕಂ ತಮೋ ಧ್ವಸ್ತಂ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶೇನ ವಾ ಇತಿ ।
ಯದಿ ಮನ್ಯೇತ ವೈದೇಹೀಂ ನ ಮುಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಂಸ್ತು ಸಃ ॥ 43 ॥
ಸ್ವಪ್ನೇಽಪಿ ನಾಹಂಭಾವೋಽಸ್ತಿ ಮಮ ದೇಹೇಂದ್ರಿಯಾದಿಷು ।
ಯದಿ ಮನ್ಯೇತ ವೈದೇಹೀಂ ನ ಮುಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಂಸ್ತು ಸಃ ॥ 44 ॥
ಅರೂಪನಷ್ಟಮನಸೋ ವಿದೇಹತ್ವಂ ಪ್ರಕೀರ್ತ್ಯತೇ ।
ತತ್ಕಥಂ ಮನ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಸ್ಯಾದನಾತ್ಮನಃ ॥ 45 ॥
ಮನೋ ನಶ್ಯತಿ ನಿಃಶೇಷಂ ಮನನಸ್ಯ ವಿಸರ್ಜನಾತ್ ।
ಅಮನಸ್ಕಸ್ವಭಾವಂ ತತ್ಪದಂ ತಸ್ಯಾವಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 46 ॥
ಮನನೇನ ವಿನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ವೈದೇಹೀಂ ಮುಕ್ತಿಮಾತ್ಮನಃ ।
ನೈಷ್ಕರ್ಮ್ಯಸಿದ್ಧಿಂ ವದತಾಂ ಕಾ ತೃಪ್ತಿರವಿವೇಕಿನಾಂ ॥ 47 ॥
ಶ್ರುತ್ವಾ ವೇದಾಂತವಾಕ್ಯಾನಿ ಮೋದಂತೇಽನುಭವಂ ವಿನಾ ।
ಲೀಢೇನ ತಾಡಪತ್ರೇಣ ಗುಡಾಕ್ಷರಯುತೇನ ಕಿಂ ॥ 48 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವಿನಾ ಶಾಸ್ತ್ರೈಃ ಪಂಡಿತಾಃ ಸಮಲಂಕೃತಾಃ ।
ಕಚಹೀನೇವ ವಿಧವಾ ಭೂಷಣೈರ್ಭೂಷಿತೋತ್ತಮೈಃ ॥ 49 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವಿನಾ ಕರ್ಮಾಣ್ಯಾಚರಂತ್ಯಖಿಲಾನ್ಯಪಿ ।
ಸ್ವರ್ಣಯಃಕುಂಭಕಾರಾದಿತುಲ್ಯಾ ಏವೋಪವೀತಿನಃ ॥ 50 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವಿನಾ ವೇದಾನ್ ಪಠಂತಿ ವಿವಿಧಾ ದ್ವಿಜಾಃ ।
ಪ್ರಾವೃಣ್ಣಿಶಾಯಾಂ ಪರಿತೋ ಮಂಡೂಕಾ ಇವ ದುಸ್ಸ್ವರಾಃ ॥ 51 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವಿನಾ ದೇಹಂ ಬಿಭ್ರತ್ಯಧ್ಯಾಸದಾರ್ಢ್ಯತಃ ।
ಶಾಕಲ್ಯಸ್ಯ ಮೃತಂ ದೇಹಂ ಧನಬುದ್ಧ್ಯೇವ ತಸ್ಕರಾಃ ॥ 52 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವಿನಾ ಧ್ಯಾನಂ ಕುರ್ವಂತ್ಯಾಸನಸಂಯುತಾಃ ।
ಬಕಾ ಇವಾಂಭಸಸ್ತೀರೇ ಮತ್ಸ್ಯವಂಚನತತ್ಪರಾಃ ॥ 53 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವಿನಾ ಶ್ವಾಸಾನ್ನಿರುಂಧಂತಿ ಹಠಾತ್ಸದಾ ।
ಅಯಸ್ಕಾರೋಽನಿಲಂ ಬಾಹ್ಯಂ ದ್ರುತಿಕಾಯಾಮಿವಾಧಿಕಂ ॥ 54 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವಿನಾ ಯೋಗದಂಡಪಟ್ಟಾದಿಧಾರಿಣಃ ।
ಜೀರ್ಣಕಂಧಾಭರಂ ಭಗ್ನದಂಡಭಾಂಡಾದಿ ಪಿತ್ತವತ್ ॥ 55 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತಿಂ ವಿನಾ ಯದ್ಯತ್ಕುರ್ವಂತಿ ಭುವಿ ಮಾನವಾಃ ।
ತತ್ತತ್ಸರ್ವಂ ವೃಥೈವ ಸ್ಯಾನ್ಮರುಭೂಮೌ ಕೃಷಿರ್ಯಥಾ ॥ 56 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತ್ಯರ್ಥಕಂ ಕರ್ಮ ನಿಕೃಷ್ಟಮಪಿ ಸರ್ವಥಾ ।
ಉತ್ತಮಂ ವಿಬುಧೈಃ ಶ್ಲಾಘ್ಯಂ ಶ್ವೇವ ಚೋರನಿವರ್ತಕಃ ॥ 57 ॥
ಸ್ವಾನುಭೂತ್ಯುಪಯುಕ್ತೇಭ್ಯ ಇತರಾಣಿ ಬಹೂನ್ಯಪಿ ।
ಕರ್ಮಾದೀನ್ಯಾಚರನ್ಮರ್ತ್ಯೋ ಭ್ರಾಂತವದ್ವ್ಯರ್ಥಚೇಷ್ಟಿತಃ ॥ 58 ॥
ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿಪುರಾಣೇಷು ಕಾಮ್ಯಕರ್ಮಾಣ್ಯನೇಕಧಾ ।
ಪ್ರೋಚ್ಯಂತೇ ತೇಷು ಸಂಸಕ್ತಸ್ತ್ಯಾಜ್ಯಃ ಶಿಷ್ಟೈರ್ವಿಟೋ ಯಥಾ ॥ 59 ॥
ಕಾಮ್ಯಕರ್ಮಸಮಾಸಕ್ತಃ ಸ್ವನಿಷ್ಠಾಂ ಸ್ವಸ್ಯ ಮನ್ಯತೇ ।
ಜಾತ್ಯಂಧಃ ಸ್ವಸ್ಯ ರತ್ನಾದಿಪರೀಕ್ಷಾದಕ್ಷತಾಮಿವ ॥ 60 ॥
ಅವಶೇಂದ್ರಿಯಮಾತ್ಮಾರ್ಥಗುರುಬುದ್ಧ್ಯೈವ ಸೇವತೇ ।
ಬಾಲಾತಂತುಸುತಂ ಲೋಕೇಽಗಣಿತಂ ಭುಕ್ತಯೇ ಯಥಾ ॥ 61 ॥
ಯಸ್ತು ವಶ್ಯೇಂದ್ರಿಯಂ ಶಾಂತಂ ನಿಷ್ಕಾಮಂ ಸದ್ಗುರುಂ ಸದಾ ।
ಸ್ವಾತ್ಮೈಕರಸಿಕಂ ಮುಕ್ತ್ಯೈ ಸ ಧೀಮಾನುಪಗಚ್ಛತಿ ॥ 62 ॥
ಕಾಮ್ಯಕರ್ಮಾಣಿ ಚೋತ್ಸೃಜ್ಯ ನಿಷ್ಕಾಮೋ ಯೋ ಮುಮುಕ್ಷಯಾ ।
ಶಾಂತ್ಯಾದಿಗುಣಸಂಯುಕ್ತಂ ಗುರುಂ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸ ಮುಚ್ಯತೇ ॥ 63 ॥
ಇತಿ ಶ್ರುತ್ವಾಽರುಣಃ ಸೂರ್ಯಾತ್ಸಂತುಷ್ಟಃ ಸ್ವಾತ್ಮನಿಷ್ಠಯಾ ।
ಕೃತಕೃತ್ಯ ಇದಂ ಪ್ರಾಹ ಭಾಸ್ಕರಂ ವಿನಯಾನ್ವಿತಃ ॥ 64 ॥
ಅರುಣ ಉವಾಚ –
ಶ್ರೀಮನ್ಗುರುವರ ಸ್ವಾಮಿಂಸ್ತ್ವನ್ಮುಖಾತ್ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಂ ।
ನಿಷ್ಕಾಮಕರ್ಮಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧನ್ಯೋಽಸ್ಮ್ಯಸಂಶಯಂ ॥ 65 ॥
ಸಕರ್ಮತ್ವಮಕರ್ಮತ್ವಂ ವಿದೇಹಸ್ಯ ಚ ಲಕ್ಷಣಂ ।
ಶ್ರುತಂ ರಹಸ್ಯಂ ನಾತೋಽನ್ಯತ್ಕಿಂಚಿದಪ್ಯವಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 66 ॥
ತಥಾಽಪಿ ಮಮ ಸಾಕ್ಷಾತ್ತ್ವಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಬ್ರೂಹಿ ನಿಶ್ಚಿತಂ ।
ಮಚ್ಚಿತ್ತಪರಿಪಾಕಂ ಹಿ ಷೇತ್ಸಿ ಸರ್ವಜ್ಞ ಸದ್ಗುರೋ ॥ 67 ॥
ಇತಿ ಪೃಷ್ಟ ಉವಾಚೇದಂ ಭಗವಾನ್ಭಾಸ್ಕರೋಽರುಣಂ ।
ಸ್ವಸಾರಥಿಂ ನಿಜಗ್ರಸ್ಥಂ ಬದ್ಧಬಾಹುಂ ನತಾನನಂ ॥ 68 ॥
ಸೂರ್ಯ ಉವಾಚ –
ಅರುಣ ತ್ವಂ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಾಕ್ಷಾದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾಽಧುನಾ ಕೃತೀ ।
ತಥಾಽಪ್ಯಾದೇಹಪತನಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಾಭಿಧ್ಯಾನಮಾದರಾತ್ ॥ 69 ॥
ಸ್ವಾಧಿಕಾರೋಚಿತಂ ಶುದ್ಧಂ ಕರ್ಮಾಪ್ಯಾಚರ ಸತ್ತಮ ।
ಪ್ರಮಾದೋ ಮಾಽಸ್ತು ತೇ ಸ್ವಪ್ನೇಽಪ್ಯುಕ್ತಯೋರ್ಬ್ರಹ್ಮಕರ್ಮಣೋಃ ॥ 70 ॥
ಸಂವಾದಮಾವಯೋರೇತಂ ಸರ್ವಪಾಪಹರಂ ಶುಭಂ ।
ಯಃ ಶೃಣೋತಿ ಸಕೃದ್ವಾ ಸ ಕೃತಾರ್ಥೋ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 71 ॥
ಶ್ರೀಗುರುಮೂರ್ತಿರುವಾಚ –
ಇತಿ ದಿನಕರವಕ್ತ್ರಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಕರ್ಮೈನಿಷ್ಠಾಂ
ಸ್ಫುಟತರಮವಗಮ್ಯ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಏಕೋಽರುಣಃ ಸಃ ।
ಅಭವದಖಿಲಲೋಕೈಃ ಪೂಜನೀಯಃ ಕೃತಾರ್ಥ-
ಸ್ತ್ವಮಪಿ ಭವ ತಥೈವ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಂಭೋಜಜನ್ಮನ್ ॥ 72 ॥
ವಿಮಲವಿಗುಣಯೋಗಾಭ್ಯಾಸದಾರ್ಢ್ಯೇನ ಯುಕ್ತಃ
ಸಕಲಗತಚಿದಾತ್ಮನ್ಯದ್ವಿತೀಯೇ ಬುಧೋಽಪಿ ।
ಸತತಮಪಿ ಕುರುಷ್ವಾರಬ್ಧದುಃಖೋಪಶಾಂತ್ಯೈ
ರಹಸಿ ನಿಜಸಮಾಧೀನ್ಸ್ವೋಕ್ತಕರ್ಮಾಪಿ ಧಾತಃ ॥ 73 ॥
ಇತಿ ತತ್ತ್ವಸಾರಾಯಣಕರ್ಮಕಾಂಡೋಕ್ತಶ್ರೀಸೂರ್ಯಗೀತಾಯಾಂ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
॥ ಇತಿ ಸೂರ್ಯಗೀತಾ ಸಮಾಪ್ತಾ ॥
Also Read:
Surya Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
