Devi Geetaa in Oriya:
॥ ଦେବୀଗୀତା ॥
॥ ଶ୍ରୀ ଗଣେଶାୟ ନମଃ ॥
॥ ଓଁ ନମଃ ଶ୍ରୀ ଦେବ୍ୟୈ ॥
ଅଥ ଶ୍ରୀମଦ୍ଦେବୀଗୀତା ପ୍ରାରଭ୍ୟତେ ।
॥ ଅଥ ପ୍ରଥମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ହିମାଲୟ ଉବାଚ –
ଯୋଗଂ ଚ ଭକ୍ତିସହିତଂ ଜ୍ଞାନଂ ଚ ଶ୍ରୁତିସଂମତମ୍ ।
ବଦସ୍ୱ ପରମେଶାନି ତ୍ୱମେବାହଂ ଯତୋ ଭବେଃ ॥
ବ୍ୟାସ ଉବାଚ –
ଇତି ତସ୍ୟ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ପ୍ରସନ୍ନମୁଖପଙ୍କଜା ।
ବକ୍ତୁମାରଭତାମ୍ବା ସା ରହସ୍ୟଂ ଶ୍ରୁତିଗୂହିତମ୍ ॥
ଶୃଣ୍ୱନ୍ତୁ ନିର୍ଜରାଃ ସର୍ୱେ ବ୍ୟାହରନ୍ତ୍ୟା ବଚୋ ମମ ।
ଯସ୍ୟ ଶ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ମଦ୍ରୂପତ୍ୱଂ ପ୍ରପଦ୍ୟତେ ॥ ୧ ॥
ଅହମେବାସ ପୂର୍ୱଂ ମେ ନାନ୍ୟତ୍କିଞ୍ଚିନ୍ନଗାଧିପ ।
ତଦାତ୍ମରୂପଂ ଚିତ୍ସଂବିତ୍ପରବ୍ରହ୍ମୈକନାମକମ୍ ॥ ୨ ॥
ଅପ୍ରତର୍କ୍ୟମନିର୍ଦେଶ୍ୟମନୌପମ୍ୟମନାମୟମ୍ ।
ତସ୍ୟ କାଚିତ୍ସ୍ୱତଃସିଦ୍ଧା ଶକ୍ତିର୍ମାୟେତି ବିଶ୍ରୁତା ॥ ୩ ॥
ନ ସତୀ ସା ନାସତୀ ସା ନୋଭୟାତ୍ମା ବିରୋଧତଃ ।
ଏତଦ୍ୱିଲକ୍ଷଣା କାଚିଦ୍ୱସ୍ତୁଭୂତାଽସ୍ତି ସର୍ୱଦା ॥ ୪ ॥
ପାବକସ୍ୟୋଷ୍ଣତେବେୟମୁଷ୍ଣାଂଶୋରିବ ଦୀଧିତିଃ ।
ଚନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ରିକେବେୟଂ ମମେୟଂ ସହଜା ଧ୍ରୁବା ॥ ୫ ॥
ତସ୍ୟାଂ କର୍ମାଣି ଜୀବାନାଂ ଜୀବାଃ କାଲାଶ୍ଚ ସଞ୍ଚରେ ।
ଅଭେଦେନ ବିଲୀନାଃ ସ୍ୟୁଃ ସୁଷୁପ୍ତୌ ବ୍ୟବହାରବତ୍ ॥ ୬ ॥
ସ୍ୱଶକ୍ତେଶ୍ଚ ସମାୟୋଗାଦହଂ ବୀଜାତ୍ମତାଂ ଗତା ।
ସ୍ୱଧାରାବରଣାତ୍ତସ୍ୟା ଦୋଷତ୍ୱଂ ଚ ସମାଗତମ୍ ॥ ୭ ॥
ଚୈତନ୍ୟସ୍ୟ ସମାୟୋଗାନ୍ନିମିତ୍ତତ୍ୱଂ ଚ କଥ୍ୟତେ ।
ପ୍ରପଞ୍ଚପରିଣାମାଚ୍ଚ ସମବାୟିତ୍ୱମୁଚ୍ୟତେ ॥ ୮ ॥
କେଚିତ୍ତାଂ ତପ ଇତ୍ୟାହୁସ୍ତମଃ କେଚିଜ୍ଜଡଂ ପରେ ।
ଜ୍ଞାନଂ ମାୟା ପ୍ରଧାନଂ ଚ ପ୍ରକୃତିଂ ଶକ୍ତିମପ୍ୟଜାମ୍ ॥ ୯ ॥
ବିମର୍ଶ ଇତି ତାଂ ପ୍ରାହୁଃ ଶୈବଶାସ୍ତ୍ରବିଶାରଦାଃ ।
ଅବିଦ୍ୟାମିତରେ ପ୍ରାହୁର୍ୱେଦତତ୍ତ୍ୱାର୍ଥଚିନ୍ତକାଃ ॥ ୧୦ ॥
ଏବଂ ନାନାବିଧାନି ସ୍ୟୁର୍ନାମାନି ନିଗମାଦିଷୁ ।
ତସ୍ୟାଜଡତ୍ୱଂ ଦୃଶ୍ୟତ୍ୱାଜ୍ଜ୍ଞାନନାଶାତ୍ତତୋଽସତୀ ॥୧୧ ॥
ଚୈତନ୍ୟସ୍ୟ ନ ଦୃଶ୍ୟତ୍ୱଂ ଦୃଶ୍ୟତ୍ୱେ ଜଡମେବ ତତ୍ ।
ସ୍ୱପ୍ରକାଶଂ ଚ ଚୈତନ୍ୟଂ ନ ପରେଣ ପ୍ରକାଶିତମ୍ ॥ ୧୨ ॥
ଅନବସ୍ଥାଦୋଷସତ୍ତ୍ୱାନ୍ନ ସ୍ୱେନାପି ପ୍ରକାଶିତମ୍ ।
କର୍ମକର୍ତୃବିରୋଧଃ ସ୍ୟାତ୍ତସ୍ମାତ୍ତଦ୍ଦୀପବତ୍ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୧୩ ॥
ପ୍ରକାଶମାନମନ୍ୟେଷାଂ ଭାସକଂ ବିଦ୍ଧି ପର୍ୱତ ।
ଅତ ଏବ ଚ ନିତ୍ୟତ୍ୱଂ ସିଦ୍ଧଂ ସଂବିତ୍ତନୋର୍ମମ ॥ ୧୪ ॥
ଜାଗ୍ରତ୍ସ୍ୱପ୍ନସୁଷୁପ୍ତ୍ୟାଦୌ ଦୃଶ୍ୟସ୍ୟ ବ୍ୟଭିଚାରତଃ ।
ସଂବିଦୋ ବ୍ୟଭିଚାରଶ୍ଚ ନାନୁଭୂତୋଽସ୍ତି କର୍ହିଚିତ୍ ॥ ୧୫ ॥
ଯଦି ତସ୍ୟାପ୍ୟନୁଭବତର୍ହ୍ୟଯଂ ଯେନ ସାକ୍ଷିଣା ।
ଅନୁଭୂତଃ ସ ଏବାତ୍ର ଶିଷ୍ଟଃ ସଂବିଦ୍ୱପୁଃ ପୁରା ॥ ୧୬ ॥
ଅତ ଏବ ଚ ନିତ୍ୟତ୍ୱଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରକୋବିଦଃ ।
ଆନନ୍ଦରୂପତା ଚାସ୍ୟାଃ ପରପ୍ରେମାସ୍ପଦତ୍ୱତଃ ॥ ୧୭ ॥
ମା ନ ଭୂବଂ ହି ଭୂୟାସମିତି ପ୍ରେମାତ୍ମନି ସ୍ଥିତମ୍ ।
ସର୍ୱସ୍ୟାନ୍ୟସ୍ୟ ମିଥ୍ୟାତ୍ୱାଦସଙ୍ଗତ୍ୱଂ ସ୍ଫୁଟଂ ମମ ॥ ୧୮ ॥
ଅପରିଚ୍ଛିନ୍ନତାପ୍ୟେବମତ ଏବ ମତା ମମ ।
ତଚ୍ଚ ଜ୍ଞାନଂ ନାତ୍ମଧର୍ମୋ ଧର୍ମତ୍ୱେ ଜଡତାଽଽତ୍ମନଃ ॥ ୧୯ ॥
ଜ୍ଞାନସ୍ୟ ଜଡଶେଷତ୍ୱଂ ନ ଦୃଷ୍ଟଂ ନ ଚ ସଂଭବି ।
ଚିଦ୍ଧର୍ମତ୍ୱଂ ତଥା ନାସ୍ତି ଚିତଶ୍ଚିନ୍ନ ହି ଭିଦ୍ୟତେ ॥ ୨୦ ॥
ତସ୍ମାଦାତ୍ମା ଜ୍ଞାନରୂପଃ ସୁଖରୂପଶ୍ଚ ସର୍ୱଦା ।
ସତ୍ୟଃ ପୂର୍ଣୋଽପ୍ୟସଙ୍ଗଶ୍ଚ ଦ୍ୱୈତଜାଲବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୧ ॥
ସ ପୁନଃ କାମକର୍ମାଦିୟୁକ୍ତୟା ସ୍ୱୀୟମାୟଯା ।
ପୂର୍ୱାନୁଭୂତସଂସ୍କାରାତ୍କାଲକର୍ମବିପାକତଃ ॥ ୨୨ ॥
ଅବିବେକାଚ୍ଚ ତତ୍ତ୍ୱସ୍ୟ ସିସୃକ୍ଷାବାନ୍ପ୍ରଜାୟତେ ।
ଅବୁଦ୍ଧିପୂର୍ୱଃ ସର୍ଗୋଽୟଂ କଥିତସ୍ତେ ନଗାଧିପ ॥ ୨୩ ॥
ଏତଦ୍ଧି ଯନ୍ମୟା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ମମ ରୂପମଲୌକିକମ୍ ।
ଅବ୍ୟାକୃତଂ ତଦବ୍ୟକ୍ତଂ ମାୟାଶବଲମିତ୍ୟପି ॥ ୨୪ ॥
ପ୍ରୋଚ୍ୟତେ ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ସର୍ୱକାରଣକାରଣମ୍ ।
ତତ୍ତ୍ୱାନାମାଦିଭୂତଂ ଚ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦବିଗ୍ରହମ୍ ॥ ୨୫ ॥
ସର୍ୱକର୍ମଘନୀଭୂତମିଚ୍ଛାଜ୍ଞାନକ୍ରିୟାଶ୍ରୟମ୍ ।
ହ୍ରୀଙ୍କାରମନ୍ତ୍ରବାଚ୍ୟଂ ତଦାଦିତତ୍ତ୍ୱଂ ତଦୁଚ୍ୟତେ ॥ ୨୬ ॥
ତସ୍ମାଦାକାଶ ଉତ୍ପନ୍ନଃ ଶବ୍ଦତନ୍ମାତ୍ରରୂପକଃ ।
ଭବେତ୍ସ୍ପର୍ଶାତ୍ମକୋ ବାୟୁସ୍ତେଜୋ ରୂପାତ୍ମକଂ ପୁନଃ ॥ ୨୭ ॥
ଜଲଂ ରସାତ୍ମକଂ ପଶ୍ଚାତ୍ତତୋ ଗନ୍ଧାତ୍ମିକା ଧରା ।
ଶବ୍ଦୈକଗୁଣ ଆକାଶୋ ବାୟୁଃ ସ୍ପର୍ଶରବାନ୍ୱିତଃ ॥ ୨୮ ॥
ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶରୂପଗୁଣଂ ତେଜ ଇତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ ବୁଧୈଃ ।
ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶରୂପରସୈରାପୋ ବେଦଗୁଣାଃ ସ୍ମୃତାଃ ॥ ୨୯ ॥
ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶରୂପରସଗନ୍ଧୈଃ ପଞ୍ଚଗୁଣା ଧରା ।
ତେଭ୍ୟୋଽଭବନ୍ମହତ୍ସୂତ୍ରଂ ଯଲ୍ଲିଙ୍ଗଂ ପରିଚକ୍ଷତେ ॥ ୩୦ ॥
ସର୍ୱାତ୍ମକଂ ତତ୍ସମ୍ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହୋଽୟମାତ୍ମନଃ ।
ଅବ୍ୟକ୍ତଂ କାରଣୋ ଦେହଃ ସ ଚୋକ୍ତଃ ପୂର୍ୱମେବ ହି ॥ ୩୧ ॥
ଯସ୍ମିଞ୍ଜଗଦ୍ବୀଜରୂପଂ ସ୍ଥିତଂ ଲିଙ୍ଗୋଦ୍ଭବୋ ଯତଃ ।
ତତଃ ସ୍ଥୂଲାନି ଭୂତାନି ପଞ୍ଚୀକରଣମାର୍ଗତଃ ॥ ୩୨ ॥
ପଞ୍ଚ ସଙ୍ଖ୍ୟାନି ଜାୟନ୍ତେ ତତ୍ପ୍ରକାରସ୍ତ୍ୱଥୋଚ୍ୟତେ ।
ପୂର୍ୱୋକ୍ତାନି ଚ ଭୂତାନି ପ୍ରତ୍ୟେକଂ ବିଭଜେଦ୍ଦ୍ୱିଧା ॥ ୩୩ ॥
ଏକୈକଂ ଭାଗମେକସ୍ୟ ଚତୁର୍ଧା ବିଭଜେଦ୍ଗିରେ ।
ସ୍ୱସ୍ୱେତରଦ୍ୱିତୀୟାଂଶେ ଯୋଜନାତ୍ପଞ୍ଚ ପଞ୍ଚ ତେ ॥ ୩୪ ॥
ତତ୍କାର୍ୟଂ ଚ ବିରାଡ୍ ଦେହଃ ସ୍ଥୂଲଦେହୋଽୟମାତ୍ମନଃ ।
ପଞ୍ଚଭୂତସ୍ଥସତ୍ତ୍ୱାଂଶୈଃ ଶ୍ରୋତ୍ରାଦୀନାଂ ସମୁଦ୍ଭବଃ ॥ ୩୫ ॥
ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟାଣାଂ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତ୍ୟେକଂ ମୀଲିତୈସ୍ତୁ ତୈଃ ।
ଅନ୍ତଃକରଣମେକଂ ସ୍ୟାଦ୍ୱୃତ୍ତିଭେଦାଚ୍ଚତୁର୍ୱିଧମ୍ ॥ ୩୬ ॥
ଯଦା ତୁ ସଙ୍କଲ୍ପବିକଲ୍ପକୃତ୍ୟଂ
ତଦା ଭବେତ୍ତନ୍ମନ ଇତ୍ୟଭିଖ୍ୟମ୍ ।
ସ୍ୟାଦ୍ବୁଦ୍ଧିସଂଜ୍ଞଂ ଚ ଯଦା ପ୍ରବେତ୍ତି
ସୁନିଶ୍ଚିତଂ ସଂଶୟହୀନରୂପମ୍ ॥ ୩୭ ॥
ଅନୁସନ୍ଧାନରୂପଂ ତଚ୍ଚିତ୍ତଂ ଚ ପରିକୀର୍ତିତମ୍ ।
ଅହଙ୍କୃତ୍ୟାଽଽତ୍ମବୃତ୍ୟା ତୁ ତଦହଙ୍କାରତାଂ ଗତମ୍ ॥ ୩୮ ॥
ତେଷାଂ ରଜୋଂଽଶୈର୍ଜାତାନି କ୍ରମାତ୍କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟାଣି ଚ ।
ପ୍ରତ୍ୟେକଂ ମୀଲିତୈସ୍ତୈସ୍ତୁ ପ୍ରାଣୋ ଭବତି ପଞ୍ଚଧା ॥ ୩୯ ॥
ହୃଦି ପ୍ରାଣୋ ଗୁଦେଽପାନୋ ନାଭିସ୍ଥସ୍ତୁ ସମାନକଃ ।
କଣ୍ଠଦେଶେପ୍ୟୁଦାନଃ ସ୍ୟାଦ୍ୱ୍ୟାନଃ ସର୍ୱଶରୀରଗଃ ॥ ୪୦ ॥
ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟାଣି ପଞ୍ଚୈବ ପଞ୍ଚ କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟାଣି ଚ ।
ପ୍ରାଣାଦି ପଞ୍ଚକଂ ଚୈବ ଧିୟା ଚ ସହିତଂ ମନଃ ॥ ୪୧ ॥
ଏତତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମଶରୀରଂ ସ୍ୟାନ୍ମମ ଲିଙ୍ଗଂ ଯଦୁଚ୍ୟତେ ।
ତତ୍ର ଯା ପ୍ରକୃତିଃ ପ୍ରୋକ୍ତା ସା ରାଜନ୍ୱିବିଧା ସ୍ମୃତା ॥ ୪୨ ॥
ସତ୍ତ୍ୱାତ୍ମିକା ତୁ ମାୟା ସ୍ୟାଦବିଦ୍ୟା ଗୁଣମିଶ୍ରିତା ।
ସ୍ୱାଶ୍ରୟଂ ଯା ତୁ ସଂରକ୍ଷେତ୍ସା ମାୟେତି ନିଗଦ୍ୟତେ ॥ ୪୩ ॥
ତସ୍ୟାଂ ଯତ୍ପ୍ରତିବିମ୍ବଂ ସ୍ୟାଦ୍ବିମ୍ବଭୂତସ୍ୟ ଚେଶିତୁଃ ।
ସ ଈଶ୍ୱରଃ ସମାଖ୍ୟାତଃ ସ୍ୱାଶ୍ରୟଜ୍ଞାନବାନ୍ ପରଃ ॥ ୪୪ ॥
ସର୍ୱଜ୍ଞଃ ସର୍ୱକର୍ତା ଚ ସର୍ୱାନୁଗ୍ରହକାରକଃ ।
ଅବିଦ୍ୟାୟାଂ ତୁ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ପ୍ରତିବିଂବଂ ନଗାଧିପ ॥ ୪୫ ॥
ତଦେବ ଜୀବସଂଜ୍ଞଂ ସ୍ୟାତ୍ସର୍ୱଦୁଃଖାଶ୍ରୟଂ ପୁନଃ ।
ଦ୍ୱୟୋରପୀହ ସମ୍ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଦେହତ୍ରୟମବିଦ୍ୟଯା ॥ ୪୬ ॥
ଦେହତ୍ରୟାଭିମାନାଚ୍ଚାପ୍ୟଭୂନ୍ନାମତ୍ରୟଂ ପୁନଃ ।
ପ୍ରାଜ୍ଞସ୍ତୁ କାରଣାତ୍ମା ସ୍ୟାତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମଧୀ ତୁ ତୈଜସଃ ॥ ୪୭ ॥
ସ୍ଥୂଲଦେହୀ ତୁ ବିଶ୍ୱାଖ୍ୟସ୍ତ୍ରିବିଧଃ ପରିକୀର୍ତିତଃ ।
ଏବମୀଶୋଽପି ସମ୍ପ୍ରୋକ୍ତ ଈଶସୂତ୍ରବିରାଟ୍ପଦୈଃ ॥ ୪୮ ॥
ପ୍ରଥମୋ ବ୍ୟଷ୍ଟିରୂପସ୍ତୁ ସମଷ୍ଟ୍ୟାତ୍ମା ପରଃ ସ୍ମୃତଃ ।
ସ ହି ସର୍ୱେଶ୍ୱରଃ ସାକ୍ଷାଜ୍ଜୀବାନୁଗ୍ରହକାମ୍ୟଯା ॥ ୪୯ ॥
କରୋତି ବିବିଧଂ ବିଶ୍ୱଂ ନାନାଭୋଗାଶ୍ରୟଂ ପୁନଃ ।
ମଚ୍ଛକ୍ତିପ୍ରେରିତୋ ନିତ୍ୟଂ ମୟି ରାଜନ୍ପ୍ରକଲ୍ପିତଃ ॥ ୫୦ ॥
ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ପ୍ରଥମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଅଥ ଦ୍ୱିତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଦେବ୍ୟୁବାଚ –
ମନ୍ମାୟାଶକ୍ତିସଂକ୍ଲୃପ୍ତଂଜଗତ୍ସର୍ୱଂ ଚରାଚରମ୍ ।
ସାପି ମତ୍ତଃ ପୃଥଙ୍ ମାୟା ନାସ୍ତ୍ୟେବ ପରମାର୍ଥତଃ ॥ ୧ ॥
ବ୍ୟବହାରଦୃଶା ସେୟଂ ମାୟାଽବିଦ୍ୟେତି ବିଶ୍ରୁତା ।
ତତ୍ତ୍ୱଦୃଷ୍ଟ୍ୟା ତୁ ନାସ୍ତ୍ୟେବ ତତ୍ତ୍ୱମେବାସ୍ତି କେବଲମ୍ ॥ ୨ ॥
ସାହଂ ସର୍ୱଂ ଜଗତ୍ସୃଷ୍ଟ୍ୱା ତଦନ୍ତଃ ପ୍ରବିଶାମ୍ୟହମ୍ ।
ମାୟା କର୍ମାଦିସହିତା ଗିରେ ପ୍ରାଣପୁରଃସରା ॥ ୩ ॥
ଲୋକାନ୍ତରଗତିର୍ନୋ ଚେତ୍କଥଂ ସ୍ୟାଦିତି ହେତୁନା ।
ଯଥା ଯଥା ଭବନ୍ତ୍ୟେବ ମାୟାଭେଦାସ୍ତଥା ତଥା ॥ ୪ ॥
ଉପାଧିଭେଦାଦ୍ଭିନ୍ନାଽହଂ ଘଟାକାଶାଦୟୋ ଯଥା ।
ଉଚ୍ଚନୀଚାଦି ବସ୍ତୂନି ଭାସୟନ୍ଭାସ୍କରଃ ସଦା ॥ ୫ ॥
ନ ଦୁଷ୍ୟତି ତଥୈବାହଂ ଦୋଷୈର୍ଲିପ୍ତା କଦାପି ନ ।
ମୟି ବୁଦ୍ଧ୍ୟାଦିକର୍ତୃତ୍ୱମଧ୍ୟସ୍ୟୈବାପରେ ଜନାଃ ॥ ୬ ॥
ବଦନ୍ତି ଚାତ୍ମା କର୍ତେତି ବିମୂଢା ନ ସୁବୁଦ୍ଧୟଃ ।
ଅଜ୍ଞାନଭେଦତସ୍ତଦ୍ୱନ୍ମାୟାୟା ଭେଦତସ୍ତଥା ॥ ୭ ॥
ଜୀବେଶ୍ୱରବିଭାଗଶ୍ଚ କଲ୍ପିତୋ ମାୟଯୈବ ତୁ ।
ଘଟାକାଶମହାକାଶବିଭାଗଃ କଲ୍ପିତୋ ଯଥା ॥ ୮ ॥
ତଥୈବ କଲ୍ପିତୋ ଭେଦୋ ଜୀବାତ୍ମପରମାତ୍ମନୋଃ ।
ଯଥା ଜୀବବହୁତ୍ୱଂ ଚ ମାୟଯୈବ ନ ଚ ସ୍ୱତଃ ॥ ୯ ॥
ତଥେଶ୍ୱରବହୁତ୍ୱଂ ଚ ମାୟଯା ନ ସ୍ୱଭାବତଃ ।
ଦେହେନ୍ଦ୍ରିୟାଦିସଙ୍ଘାତବାସନାଭେଦଭେଦିତା ॥ ୧୦ ॥
ଅବିଦ୍ୟା ଜୀବଭେଦସ୍ୟ ହେତୁର୍ନାନ୍ୟଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ।
ଗୁଣାନାଂ ବାସନାଭେଦଭେଦିତା ଯା ଧରାଧର ॥ ୧୧ ॥
ମାୟା ସା ପରଭେଦସ୍ୟ ହେତୁର୍ନାନ୍ୟଃ କଦାଚନ ।
ମୟି ସର୍ୱମିଦଂ ପ୍ରୋତମୋତଂ ଚ ଧରଣୀଧର ॥ ୧୨ ॥
ଈଶ୍ୱରୋଽହଂ ଚ ସୂତ୍ରାତ୍ମା ବିରାଡାତ୍ମାଽହମସ୍ମି ଚ ।
ବ୍ରହ୍ମାଽହଂ ବିଷ୍ଣୁରୁଦ୍ରୌ ଚ ଗୌରୀ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଚ ବୈଷ୍ଣବୀ ॥ ୧୩ ॥
ସୂର୍ୟୋଽହଂ ତାରକାଶ୍ଚାହଂ ତାରକେଶସ୍ତଥାସ୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ପଶୁପକ୍ଷିସ୍ୱରୂପାଽହଂ ଚାଣ୍ଡାଲୋଽହଂ ଚ ତସ୍କରଃ ॥ ୧୪ ॥
ବ୍ୟାଧୋଽହଂ କ୍ରୂରକର୍ମାଽହଂ ସତ୍କର୍ମୋଽହଂ ମହାଜନଃ ।
ସ୍ତ୍ରୀପୁନ୍ନପୁଂସକାକାରୋଽପ୍ୟହମେବ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୧୫ ॥
ଯଚ୍ଚ କିଞ୍ଚିତ୍କ୍ୱଚିଦ୍ୱସ୍ତୁ ଦୃଶ୍ୟତେ ଶ୍ରୂୟତେଽପି ବା ।
ଅନ୍ତର୍ବହିଶ୍ଚ ତତ୍ସର୍ୱଂ ବ୍ୟାପ୍ୟାହଂ ସର୍ୱଦା ସ୍ଥିତା ॥ ୧୬ ॥
ନ ତଦସ୍ତି ମୟା ତ୍ୟକ୍ତଂ ବସ୍ତୁ କିଞ୍ଚିଚ୍ଚରାଚରମ୍ ।
ଯଦ୍ୟସ୍ତି ଚେତ୍ତଚ୍ଛୂନ୍ୟଂ ସ୍ୟାଦ୍ୱନ୍ଧ୍ୟାପୁତ୍ରୋପମଂ ହି ତତ୍ ॥ ୧୭ ॥
ରଜ୍ଜୁର୍ୟଥା ସର୍ପମାଲାଭେଦୈରେକା ବିଭାତି ହି ।
ତଥୈବେଶାଦିରୂପେଣ ଭାମ୍ୟହଂ ନାତ୍ର ସଂଶୟଃ ॥ ୧୮ ॥
ଅଧିଷ୍ଠାନାତିରେକେଣ କଲ୍ପିତଂ ତନ୍ନ ଭାସତେ ।
ତସ୍ମାନ୍ମତ୍ସତ୍ତୟୈବୈତତ୍ସତ୍ତାବନ୍ନାନ୍ୟଥା ଭବେତ୍ ॥ ୧୯ ॥
ହିମାଲୟ ଉବାଚ –
ଯଥା ବଦସି ଦେବେଶି ସମଷ୍ଟ୍ୟାଽଽତ୍ମବପୁସ୍ତ୍ୱିଦମ୍ ।
ତଥୈବ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି ଯଦି ଦେବି କୃପା ମୟି ॥ ୨୦ ॥
ବ୍ୟାସ ଉବାଚ –
ଇତି ତସ୍ୟ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ସର୍ୱେ ଦେବାଃ ସବିଷ୍ଣବଃ ।
ନନନ୍ଦୁର୍ମୁଦିତାତ୍ମାନଃ ପୂଜୟନ୍ତଶ୍ଚ ତଦ୍ୱଚଃ ॥ ୨୧ ॥
ଅଥ ଦେବମତଂ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ଭକ୍ତକାମଦୁଘା ଶିବା ।
ଅଦର୍ଶୟନ୍ନିଜଂ ରୂପଂ ଭକ୍ତକାମପ୍ରପୂରିଣୀ ॥ ୨୨ ॥
ଅପଶ୍ୟଂସ୍ତେ ମହାଦେବ୍ୟା ବିରାଡରୂପଂ ପରାତ୍ପରମ୍ ।
ଦ୍ୟୌର୍ମସ୍ତକଂ ଭବେଦ୍ୟସ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ୟୌ ଚ ଚକ୍ଷୁଷୀ ॥ ୨୩ ॥
ଦିଶଃ ଶ୍ରୋତ୍ରେ ବଚୋ ବେଦାଃ ପ୍ରାଣୋ ବାୟୁଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ।
ବିଶ୍ୱଂ ହୃଦୟମିତ୍ୟାହୁଃ ପୃଥିବୀ ଜଘନଂ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୨୪ ॥
ନଭସ୍ତଲଂ ନାଭିସରୋ ଜ୍ୟୋତିଶ୍ଚକ୍ରମୁରସ୍ଥଲମ୍ ।
ମହର୍ଲୋକସ୍ତୁ ଗ୍ରୀବା ସ୍ୟାଜ୍ଜନୋ ଲୋକୋ ମୁଖଂ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୨୫ ॥
ତପୋ ଲୋକୋ ରରାଟିସ୍ତୁ ସତ୍ୟଲୋକାଦଧଃ ସ୍ଥିତଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରାଦୟୋ ବାହବଃ ସ୍ୟୁଃ ଶବ୍ଦଃ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ମହେଶିତୁଃ ॥ ୨୬ ॥
ନାସତ୍ୟଦସ୍ରୌ ନାସେ ସ୍ତୌ ଗନ୍ଧୋ ଘ୍ରାଣଂ ସ୍ମୃତୋ ବୁଧୈଃ ।
ମୁଖମଗ୍ନିଃ ସମାଖ୍ୟାତୋ ଦିବାରାତ୍ରୀ ଚ ପକ୍ଷ୍ମଣୀ ॥ ୨୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମସ୍ଥାନଂ ଭ୍ରୂବିଜୃଂଭୋଽପ୍ୟାପସ୍ତାଲୁଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ ।
ରସୋ ଜିହ୍ୱା ସମାଖ୍ୟାତା ଯମୋ ଦଂଷ୍ଟ୍ରାଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ ॥ ୨୮ ॥
ଦନ୍ତାଃ ସ୍ନେହକଲା ଯସ୍ୟ ହାସୋ ମାୟା ପ୍ରକୀର୍ତିତା ।
ସର୍ଗସ୍ତ୍ୱପାଙ୍ଗମୋକ୍ଷଃ ସ୍ୟାଦ୍ୱ୍ରୀଡୋର୍ଧ୍ୱୋଷ୍ଠୋ ମହେଶିତୁଃ ॥ ୨୯ ॥
ଲୋଭଃ ସ୍ୟାଦଧରୋଷ୍ଠୋଽସ୍ୟା ଧର୍ମମାର୍ଗସ୍ତୁ ପୃଷ୍ଠଭୂଃ ।
ପ୍ରଜାପତିଶ୍ଚ ମେଢ୍ରଂ ସ୍ୟାଦ୍ୟଃ ସ୍ରଷ୍ଟା ଜଗତୀତଲେ ॥ ୩୦ ॥
କୁକ୍ଷିଃ ସମୁଦ୍ରା ଗିରୟୋଽସ୍ଥୀନି ଦେବ୍ୟା ମହେଶିତୁଃ ।
ନଦ୍ୟୋ ନାଡ୍ୟଃ ସମାଖ୍ୟାତା ବୃକ୍ଷାଃ କେଶାଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ ॥ ୩୧ ॥
କୌମାରୟୌବନଜରାବୟୋଽସ୍ୟ ଗତିରୁତ୍ତମା ।
ବଲାହକାସ୍ତୁ କେଶାଃ ସ୍ୟୁଃ ସନ୍ଧ୍ୟେ ତେ ବାସସୀ ବିଭୋଃ ॥ ୩୨ ॥
ରାଜଞ୍ଛ୍ରୀଜଗଦମ୍ବାୟାଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରମାସ୍ତୁ ମନଃ ସ୍ମୃତଃ ।
ବିଜ୍ଞାନଶକ୍ତିସ୍ତୁ ହରୀ ରୁଦ୍ରୋନ୍ତଃକରଣଂ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୩୩ ॥
ଅଶ୍ୱାଦିଜାତୟଃ ସର୍ୱାଃ ଶ୍ରୋଣିଦେଶେ ସ୍ଥିତା ବିଭୋଃ ।
ଅତଲାଦିମହାଲୋକାଃ କଟ୍ୟଧୋଭାଗତାଂ ଗତାଃ ॥ ୩୪ ॥
ଏତାଦୃଶଂ ମହାରୂପଂ ଦଦୃଶୁଃ ସୁରପୁଙ୍ଗବାଃ ।
ଜ୍ୱାଲାମାଲାସହସ୍ରାଢ୍ୟଂ ଲେଲିହାନଂ ଚ ଜିହ୍ୱୟା ॥ ୩୫ ॥
ଦଂଷ୍ଟ୍ରାକଟକଟାରାବଂ ବମନ୍ତଂ ବହ୍ନିମକ୍ଷିଭିଃ ।
ନାନାୟୁଧଧରଂ ବୀରଂ ବ୍ରହ୍ମକ୍ଷତ୍ରୌଦନଂ ଚ ଯତ୍ ॥ ୩୬ ॥
ସହସ୍ରଶୀର୍ଷନୟନଂ ସହସ୍ରଚରଣଂ ତଥା ।
କୋଟିସୂର୍ୟପ୍ରତୀକାଶଂ ବିଦ୍ୟୁତ୍କୋଟିସମପ୍ରଭମ୍ ॥ ୩୭ ॥
ଭୟଙ୍କରଂ ମହାଘୋରଂ ହୃଦକ୍ଷ୍ଣୋସ୍ତ୍ରାସକାରକମ୍ ।
ଦଦୃଶୁସ୍ତେ ସୁରାଃ ସର୍ୱେ ହାହାକାରଂ ଚ ଚକ୍ରିରେ ॥ ୩୮ ॥
ବିକମ୍ପମାନହୃଦୟା ମୂର୍ଚ୍ଛାମାପୁର୍ଦୁରତ୍ୟଯାମ୍ ।
ସ୍ମରଣଂ ଚ ଗତଂ ତେଷାଂ ଜଗଦମ୍ବେୟମିତ୍ୟପି ॥ ୩୯ ॥
ଅଥ ତେ ଯେ ସ୍ଥିତା ବେଦାଶ୍ଚତୁର୍ଦିକ୍ଷୁ ମହାବିଭୋଃ ।
ବୋଧୟାମାସୁରତ୍ୟୁଗ୍ରଂ ମୂର୍ଚ୍ଛାତୋ ମୂର୍ଚ୍ଛିତାନ୍ସୁରାନ୍ ॥ ୪୦ ॥
ଅଥ ତେ ଧୈର୍ୟମାଲମ୍ବ୍ୟ ଲବ୍ଧ୍ୱା ଚ ଶ୍ରୁତିମୁତ୍ତମାମ୍ ।
ପ୍ରେମାଶ୍ରୁପୂର୍ଣନୟନା ରୁଦ୍ଧକଣ୍ଠାସ୍ତୁ ନିର୍ଜରାଃ ॥ ୪୧ ॥
ବାଷ୍ପଗଦ୍ଗଦଦୟା ବାଚା ସ୍ତୋତୁଂ ସମୁପଚକ୍ରିରେ ।
ଦେବା ଊଚୁଃ –
ଅପରାଧଂ କ୍ଷମସ୍ୱାମ୍ବ ପାହି ଦୀନାଂସ୍ତ୍ୱଦୁଦ୍ଭବାନ୍ ॥ ୪୨ ॥
କୋପଂ ସଂହର ଦେବେଶି ସଭୟା ରୂପଦର୍ଶନାତ୍ ।
କା ତେ ସ୍ତୁତିଃ ପ୍ରକର୍ତବ୍ୟା ପାମରୈର୍ନିଜରୈରିହ ॥ ୪୩ ॥
ସ୍ୱସ୍ୟାପ୍ୟଜ୍ଞେୟ ଏବାସୌ ଯାବାନ୍ୟଶ୍ଚ ସ୍ୱବିକ୍ରମଃ ।
ତଦର୍ୱାଗ୍ଜାୟମାନାନାଂ କଥଂ ସ ବିଷୟୋ ଭବେତ୍ ॥ ୪୪ ॥
ନମସ୍ତେ ଭୁବନେଶାନି ନମସ୍ତେ ପ୍ରଣବାତ୍ମକେ ।
ସର୍ୱ ବେଦାନ୍ତସଂସିଦ୍ଧେ ନମୋ ହ୍ରୀଙ୍କାରମୂର୍ତୟେ ॥ ୪୫ ॥
ଯସ୍ମାଦଗ୍ନିଃ ସମୁତ୍ପନ୍ନୋ ଯସ୍ମାତ୍ସୂର୍ୟଶ୍ଚ ଚନ୍ଦ୍ରମାଃ ।
ଯସ୍ମାଦୋଷଧୟଃ ସର୍ୱାସ୍ତସ୍ମୈ ସର୍ୱାତ୍ମନେ ନମଃ ॥ ୪୬ ॥
ଯସ୍ମାଚ୍ଚ ଦେବାଃ ସଂଭୂତାଃ ସାଧ୍ୟାଃ ପକ୍ଷିଣ ଏବ ଚ ।
ପଶବଶ୍ଚ ମନୁଷ୍ୟାଶ୍ଚ ତସ୍ମୈ ସର୍ୱାତ୍ମନେ ନମଃ ॥ ୪୭ ॥
ପ୍ରାଣାପାନୌ ବ୍ରୀହିୟବୌ ତପଃ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଋତଂ ତଥା ।
ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟଂ ବିଧିଶ୍ଚୈବ ଯସ୍ମାତ୍ତସ୍ମୈ ନମୋ ନମଃ ॥ ୪୮ ॥
ସପ୍ତ ପ୍ରାଣାର୍ଚିଷୋ ଯସ୍ମାତ୍ସମିଧଃ ସପ୍ତ ଏବ ଚ ।
ହୋମାଃ ସପ୍ତ ତଥା ଲୋକାସ୍ତସ୍ମୈ ସର୍ୱାତ୍ମନେ ନମଃ ॥ ୪୯ ॥
ଯସ୍ମାତ୍ସମୁଦ୍ରା ଗିରୟଃ ସିନ୍ଧବଃ ପ୍ରଚରନ୍ତି ଚ ।
ଯସ୍ମାଦୋଷଧୟଃ ସର୍ୱା ରସାସ୍ତସ୍ମୈ ନମୋ ନମଃ ॥ ୫୦ ॥
ଯସ୍ମାଦ୍ୟଜ୍ଞଃ ସମୁଦ୍ଭୂତୋ ଦୀକ୍ଷାୟୂପଶ୍ଚ ଦକ୍ଷିଣାଃ ।
ଋଚୋ ଯଜୂଂଷି ସାମାନି ତସ୍ମୈ ସର୍ୱାତ୍ମନେ ନମଃ ॥ ୫୧ ॥
ନମଃ ପୁରସ୍ତାତ୍ପୃଷ୍ଠେ ଚ ନମସ୍ତେ ପାର୍ଶ୍ୱୟୋର୍ଦ୍ୱୟୋଃ ।
ଅଧ ଊର୍ଧ୍ୱଂ ଚତୁର୍ଦିକ୍ଷୁ ମାତର୍ଭୂୟୋ ନମୋ ନମଃ ॥ ୫୨ ॥
ଉପସଂହର ଦେବେଶି ରୂପମେତଦଲୌକିକମ୍ ।
ତଦେବ ଦର୍ଶୟାସ୍ମାକଂ ରୂପଂ ସୁନ୍ଦରସୁନ୍ଦରମ୍ ॥ ୫୩ ॥
ବ୍ୟାସ ଉବାଚ –
ଇତି ଭୀତାନ୍ସୁରାନ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ଜଗଦମ୍ବା କୃପାର୍ଣବା ।
ସଂହୃତ୍ୟ ରୂପଂ ଘୋରଂ ତଦ୍ଦର୍ଶୟାମାସ ସୁନ୍ଦରମ୍ ॥ ୫୪ ॥
ପାଶାଙ୍କୁଶବରାଭୀତିଧରଂ ସର୍ୱାଙ୍ଗକୋମଲମ୍ ।
କରୁଣାପୂର୍ଣନୟନଂ ମନ୍ଦସ୍ମିତମୁଖାମ୍ବୁଜମ୍ ॥ ୫୫ ॥
ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ତତ୍ସୁନ୍ଦରଂ ରୂପଂ ତଦା ଭୀତିବିବର୍ଜିତାଃ ।
ଶାନ୍ତିଚିତ୍ତା ପ୍ରଣେମୁସ୍ତେ ହର୍ଷଗଦ୍ଗଦନିଃସ୍ୱନାଃ ॥ ୫୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ଦ୍ୱିତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଅଥ ତୃତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଶ୍ରୀଦେବ୍ୟୁବାଚ –
କ୍ୱ ଯୂୟଂ ମନ୍ଦଭାଗ୍ୟା ବୈ କ୍ୱେଦଂ ରୂପଂ ମହାଦ୍ଭୁତମ୍ ।
ତଥାପି ଭକ୍ତବାତ୍ସଲ୍ୟାଦୀଦୃଶଂ ଦର୍ଶିତଂ ମୟା ॥ ୧ ॥
ନ ବେଦାଧ୍ୟଯନୈର୍ୟୋଗୈର୍ନ ଦାନୈସ୍ତପସେଜ୍ୟଯା ।
ରୂପଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଦଂ ଶକ୍ୟଂ କେବଲଂ ମତ୍କୃପାଂ ବିନା ॥ ୨ ॥
ପ୍ରକୃତଂ ଶୃଣୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପରମାତ୍ମାତ୍ର ଜୀବତାମ୍ ।
ଉପାଧିୟୋଗାତ୍ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତଃ କର୍ତୃତ୍ୱାଦିକମପ୍ୟୁତ ॥ ୩ ॥
କ୍ରିୟାଃ କରୋତି ବିବିଧା ଧର୍ମାଧର୍ମୈକହେତବଃ ।
ନାନାୟୋନୀସ୍ତତଃ ପ୍ରାପ୍ୟ ସୁଖଦୁଃଖୈଶ୍ଚ ଯୁଜ୍ୟତେ ॥ ୪ ॥
ପୁନସ୍ତତ୍ସଂସ୍କୃତିବଶାନ୍ନାନାକର୍ମରତଃ ସଦା ।
ନାନାଦେହାନ୍ସମାପ୍ନୋତି ସୁଖଦୁଃଖୈଶ୍ଚ ଯୁଜ୍ୟତେ ॥ ୫ ॥
ଘଟୀୟନ୍ତ୍ରବଦେତସ୍ୟ ନ ବିରାମଃ କଦାପି ହି ।
ଅଜ୍ଞାନମେବ ମୂଲଂ ସ୍ୟାତ୍ତତଃ କାମଃ କ୍ରିୟାସ୍ତତଃ ॥ ୬ ॥
ତସ୍ମାଦଜ୍ଞାନନାଶାୟ ଯତେତ ନିୟତଂ ନରଃ ।
ଏତଦ୍ଧି ଜନ୍ମସାଫଲ୍ୟଂ ଯଦଜ୍ଞାନସ୍ୟ ନାଶନମ୍ ॥ ୭ ॥
ପୁରୁଷାର୍ଥସମାପ୍ତିଶ୍ଚ ଜୀବନ୍ମୁକ୍ତିଦଶାଽପି ଚ ।
ଅଜ୍ଞାନନାଶନେ ଶକ୍ତା ବିଦ୍ୟୈବ ତୁ ପଟୀୟସୀ ॥ ୮ ॥
ନ କର୍ମ ତଜ୍ଜଂ ନୋପାସ୍ତିର୍ୱିରୋଧାଭାବତୋ ଗିରେ ।
ପ୍ରତ୍ୟୁତାଶାଽଜ୍ଞାନନାଶେ କର୍ମଣା ନୈବ ଭାବ୍ୟତାମ୍ ॥ ୯ ॥
ଅନର୍ଥଦାନି କର୍ମାଣି ପୁନଃ ପୁନରୁଶନ୍ତି ହି ।
ତତୋ ରାଗସ୍ତତୋ ଦୋଷସ୍ତତୋଽନର୍ଥୋ ମହାନ୍ଭବେତ୍ ॥ ୧୦ ॥
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ୱପ୍ରୟତ୍ନେନ ଜ୍ଞାନଂ ସମ୍ପାଦୟେନ୍ନରଃ ।
କୁର୍ୱନ୍ନେବେହ କର୍ମାଣୀତ୍ୟତଃ କର୍ମାପ୍ୟବଶ୍ୟକମ୍ ॥ ୧୧ ॥
ଜ୍ଞାନାଦେବ ହି କୈବଲ୍ୟମତଃ ସ୍ୟାତ୍ତତ୍ସମୁଚ୍ଚୟଃ ।
ସହାୟତାଂ ବ୍ରଜେତ୍କର୍ମ ଜ୍ଞାନସ୍ୟ ହିତକାରି ଚ ॥ ୧୨ ॥
ଇତି କେଚିଦ୍ୱଦନ୍ତ୍ୟତ୍ର ତଦ୍ୱିରୋଧାନ୍ନ ସଂଭବେତ୍ ।
ଜ୍ଞାନାଧୃଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥିଭେଦଃ ସ୍ୟାଧୃଦ୍ଗ୍ରନ୍ଥୌ କର୍ମସଂଭବଃ ॥ ୧୩ ॥
ଯୌଗପଦ୍ୟଂ ନ ସଂଭାବ୍ୟଂ ବିରୋଧାତ୍ତୁ ତତସ୍ତୟୋଃ ।
ତମଃପ୍ରକାଶୟୋର୍ୟଦ୍ୱଦ୍ୟୌଗପଦ୍ୟଂ ନ ସଂଭବି ॥ ୧୪ ॥
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ୱାଣି କର୍ମାଣି ବୈଦିକାନି ମହାମତେ ।
ଚିତ୍ତଶୁଦ୍ଧ୍ୟନ୍ତମେବ ସ୍ୟୁସ୍ତାନି କୁର୍ୟାତ୍ପ୍ରୟତ୍ନତଃ ॥ ୧୫ ॥
ଶମୋ ଦମସ୍ତିତିକ୍ଷା ଚ ବୈରାଗ୍ୟଂ ସତ୍ତ୍ୱସଂଭବଃ ।
ତାବତ୍ପର୍ୟନ୍ତମେବ ସ୍ୟୁଃ କର୍ମାଣି ନ ତତଃ ପରମ୍ ॥ ୧୬ ॥
ତଦନ୍ତେ ଚୈବ ସଂନ୍ୟସ୍ୟ ସଶ୍ରୟେଦ୍ଗୁରୁମାତ୍ମବାନ୍ ।
ଶ୍ରୋତ୍ରିୟଂ ବ୍ରହ୍ମନିଷ୍ଠଂ ଚ ଭକ୍ତ୍ୟା ନିର୍ୱ୍ୟାଜୟା ପୁନଃ ॥ ୧୭ ॥
ବେଦାନ୍ତଶ୍ରବଣଂ କୁର୍ୟାନ୍ନିତ୍ୟମେବମତନ୍ଦ୍ରିତଃ ।
ତତ୍ତ୍ୱମସ୍ୟାଦିବାକ୍ୟସ୍ୟ ନିତ୍ୟମର୍ଥଂ ବିଚାରୟେତ୍ ॥ ୧୮ ॥
ତତ୍ତ୍ୱମସ୍ୟାଦିବାକ୍ୟଂ ତୁ ଜୀବବ୍ରହ୍ମୈକ୍ୟବୋଧକମ୍ ।
ଐକ୍ୟେ ଜ୍ଞାତେ ନିର୍ଭୟସ୍ତୁ ମଦ୍ରୂପୋ ହି ପ୍ରଜାୟତେ ॥ ୧୯ ॥
ପଦାର୍ଥାବଗତିଃ ପୂର୍ୱଂ ବାକ୍ୟାର୍ଥାବଗତିସ୍ତତଃ ।
ତତ୍ପଦସ୍ୟ ଚ ବାଚ୍ୟାର୍ଥୋ ଗିରେଽହଂ ପରିକୀର୍ତିତଃ ॥ ୨୦ ॥
ତ୍ୱଂପଦସ୍ୟ ଚ ବାଚ୍ୟାର୍ଥୋ ଜୀବ ଏବ ନ ସଂଶୟଃ ।
ଉଭୟୋରୈକ୍ୟମସିନା ପଦେନ ପ୍ରୋଚ୍ୟତେ ବୁଧୈଃ ॥ ୨୧ ॥
ବାଚ୍ୟାର୍ଥୟୋର୍ୱିରୁଦ୍ଧତ୍ୱାଦୈକ୍ୟଂ ନୈବ ଘଟେତ ହ ।
ଲକ୍ଷଣାଽତଃ ପ୍ରକର୍ତବ୍ୟା ତତ୍ତ୍ୱମୋଃ ଶ୍ରୁତିସଂସ୍ଥୟୋଃ ॥ ୨୨ ॥
ଚିନ୍ମାତ୍ରଂ ତୁ ତୟୋର୍ଲକ୍ଷ୍ୟଂ ତୟୋରୈକ୍ୟସ୍ୟ ସଂଭବଃ ।
ତୟୋରୈକ୍ୟଂ ତଥା ଜ୍ଞାତ୍ୱା ସ୍ୱାଭେଦେନାଦ୍ୱୟୋ ଭବେତ୍ ॥ ୨୩ ॥
ଦେବଦତ୍ତଃ ସ ଏବାୟମିତିବଲ୍ଲକ୍ଷଣା ସ୍ମୃତା ।
ସ୍ଥୂଲାଦିଦେହରହିତୋ ବ୍ରହ୍ମସମ୍ପଦ୍ୟତେ ନରଃ ॥ ୨୪ ॥
ପଞ୍ଚୀକୃତମହାଭୂତସଂଭୂତଃ ସ୍ଥୂଲଦେହକଃ ।
ଭୋଗାଲୟୋ ଜରାବ୍ୟାଧିସଂୟୁତଃ ସର୍ୱକର୍ମଣାମ୍ ॥ ୨୫ ॥
ମିଥ୍ୟାଭୂତୋଽୟମାଭାତି ସ୍ଫୁଟଂ ମାୟାମୟତ୍ୱତଃ ।
ସୋଽୟଂ ସ୍ଥୂଲ ଉପାଧିଃ ସ୍ୟାଦାତ୍ମନୋ ମେ ନଗେଶ୍ୱର ॥ ୨୬ ॥
ଜ୍ଞାନକର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟଯୁତଂ ପ୍ରାଣପଞ୍ଚକସଂୟୁତମ୍ ।
ମନୋବୁଦ୍ଧିୟୁତଂ ଚୈତତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମଂ ତତ୍କବୟୋ ବିଦୁଃ ॥ ୨୭ ॥
ଅପଞ୍ଚୀକୃତଭୂତୋତ୍ଥଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହୋଽୟମାତ୍ମନଃ ।
ଦ୍ୱିତୀୟୋଽୟମୁପାଧିଃ ସ୍ୟାତ୍ସୁଖାଦେରବବୋଧକଃ ॥ ୨୮ ॥
ଅନାଦ୍ୟନିର୍ୱାଚ୍ୟମିଦମଜ୍ଞାନଂ ତୁ ତୃତୀୟକଃ ।
ଦେହୋଽୟମାତ୍ମନୋ ଭାତି କାରଣାତ୍ମା ନଗେଶ୍ୱର ॥ ୨୯ ॥
ଉପାଧିବିଲୟେ ଜାତେ କେବଲାତ୍ମାଽବଶିଷ୍ୟତେ ।
ଦେହତ୍ରୟେ ପଞ୍ଚକୋଶା ଅନ୍ତସ୍ଥାଃ ସନ୍ତି ସର୍ୱଦା ॥ ୩୦ ॥
ପଞ୍ଚକୋଶପରିତ୍ୟାଗେ ବ୍ରହ୍ମପୁଚ୍ଛଂ ହି ଲଭ୍ୟତେ ।
ନେତି ନେତୀତ୍ୟାଦିବାକ୍ୟୈର୍ମମ ରୂପଂ ଯଦୁଚ୍ୟତେ ॥ ୩୧ ॥
ନ ଜାୟତେ ମ୍ରିୟତେ ବା କଦାଚି-
ନ୍ନାୟଂ ଭୂତ୍ୱା ନ ବଭୂବ କଶ୍ଚିତ୍ ।
ଅଜୋ ନିତ୍ୟଃ ଶାଶ୍ୱତୋଽୟଂ ପୁରାଣୋ
ନ ହନ୍ୟତେ ହନ୍ୟମାନେ ଶରୀରେ ॥ ୩୨ ॥
ହନ୍ତା ଚେନ୍ମନ୍ୟତେ ହନ୍ତୁଂ ହତଶ୍ଚେନ୍ମନ୍ୟତେ ହତମ୍ ।
ଉଭୌ ତୌ ନ ବିଜାନୀତୋ ନାୟଂ ହନ୍ତି ନ ହନ୍ୟତେ ॥ ୩୩ ॥
ଅଣୋରଣୀୟାନ୍ମହତୋ ମହୀୟା-
ନାତ୍ମାଽସ୍ୟ ଜନ୍ତୋର୍ନିହିତୋ ଗୁହାୟାମ୍ ।
ତମକ୍ରତୁଃ ପଶ୍ୟତି ବୀତଶୋକୋ
ଧାତୁପ୍ରସାଦାନ୍ମହିମାନମସ୍ୟ ॥ ୩୪ ॥
ଆତ୍ମାନଂ ରଥିନଂ ବିଦ୍ଧି ଶରୀରଂ ରଥମେବ ତୁ ।
ବୁଦ୍ଧିଂ ତୁ ସାରଥିଂ ବିଦ୍ଧି ମନଃ ପ୍ରଗ୍ରହମେବ ଚ ॥ ୩୫ ॥
ଇନ୍ଦ୍ରିୟାଣି ହୟାନାହୁର୍ୱିଷୟାଂସ୍ତେଷୁ ଗୋଚରାନ୍ ।
ଆତ୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟମନୋୟୁକ୍ତଂ ଭୋକ୍ତେତ୍ୟାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ ॥ ୩୬ ॥
ଯସ୍ତ୍ୱବିଦ୍ୱାନ୍ଭବତି ଚାମନସ୍କଃ ସଦାଽଶୁଚିଃ ।
ସ ତୁ ତତ୍ପଦମବାପ୍ନୋତି ସଂସାରଂ ଚାଧିଗଚ୍ଛତି ॥ ୩୭ ॥
ଯସ୍ତୁ ବିଜ୍ଞାନବାନ୍ଭବତି ସମନସ୍କଃ ସଦା ଶୁଚିଃ ।
ସ ତୁ ତତ୍ପଦମାପ୍ନୋତି ଯସ୍ମାଦ୍ଭୂୟୋ ନ ଜାୟତେ ॥ ୩୮ ॥
ବିଜ୍ଞାନସାରଥିର୍ୟସ୍ତୁ ମନଃ ପ୍ରଗ୍ରହବାନ୍ନରଃ ।
ସୋଽଧ୍ୱନଃ ପାରମାପ୍ନୋତି ମଦୀୟଂ ଯତ୍ପରଂ ପଦମ୍ ॥ ୩୯ ॥
ଇତ୍ଥଂ ଶ୍ରୁତ୍ୟା ଚ ମତ୍ୟା ଚ ନିଶ୍ଚିତ୍ୟାତ୍ମାନମାତ୍ମନା ।
ଭାବୟେନ୍ମାମାତ୍ମରୂପାଂ ନିଦିଧ୍ୟାସନତୋଽପି ଚ ॥ ୪୦ ॥
ଯୋଗବୃତ୍ତେଃ ପୁରା ସ୍ୱାମିନ୍ଭାବୟେଦକ୍ଷରତ୍ରୟମ୍ ।
ଦେବୀପ୍ରଣବସଂଜ୍ଞସ୍ୟ ଧ୍ୟାନାର୍ଥଂ ମନ୍ତ୍ରବାଚ୍ୟଯୋଃ ॥ ୪୧ ॥
ହକାରଃ ସ୍ଥୂଲଦେହଃ ସ୍ୟାଦ୍ରକାରଃ ସୂକ୍ଷ୍ମଦେହକଃ ।
ଈକାରଃ କାରାଣାତ୍ମାଽସୌ ହ୍ରୀଙ୍କାରୋଽହଂ ତୁରୀୟକମ୍ ॥ ୪୨ ॥
ଏବଂ ସମଷ୍ଟିଦେହେଽପି ଜ୍ଞାତ୍ୱା ବୀଜତ୍ରୟଂ କ୍ରମାତ୍ ।
ସମଷ୍ଟିବ୍ୟଷ୍ଟ୍ୟୋରେକତ୍ୱଂ ଭାବୟେନ୍ମତିମାନ୍ନରଃ ॥ ୪୩ ॥
ସମାଧିକାଲାତ୍ପୂର୍ୱଂ ତୁ ଭାବୟିତ୍ୱୈବମାଦୃତଃ ।
ତତୋ ଧ୍ୟାୟେନ୍ନିଲୀନାକ୍ଷୋ ଦେବୀଂ ମାଂ ଜଗଦୀଶ୍ୱରୀମ୍ ॥ ୪୪ ॥
ପ୍ରାଣାପାନୌ ସମୌ କୃତ୍ୱା ନାସାଭ୍ୟନ୍ତରଚାରିଣୌ ।
ନିବୃତ୍ତବିଷୟାକାଙ୍କ୍ଷୋ ବୀତଦୋଷୋ ବିମତ୍ସରଃ ॥ ୪୫ ॥
ଭକ୍ତ୍ୟା ନିର୍ୱ୍ୟାଜୟା ଯୁକ୍ତୋ ଗୁହାୟାଂ ନିଃସ୍ୱନେ ସ୍ଥଲେ ।
ହକାରଂ ବିଶ୍ୱମାତ୍ମାନଂ ରକାରେ ପ୍ରବିଲାପୟେତ୍ ॥ ୪୬ ॥
ରକାରଂ ତୈଜସଂ ଦେବମୀକାରେ ପ୍ରବିଲାପୟେତ୍ ।
ଈକାରଂ ପ୍ରାଜ୍ଞୟାତ୍ମାନଂ ହ୍ରୀଙ୍କାରେ ପ୍ରବିଲାପୟେତ୍ ॥ ୪୭ ॥
ବାଚ୍ୟବାଚକତାହୀନଂ ଦ୍ୱୈତଭାବବିବର୍ଜିତମ୍ ।
ଅଖଣ୍ଡଂ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦଂ ଭାବୟେତ୍ତଚ୍ଛିଖାନ୍ତରେ ॥ ୪୮ ॥
ଇତି ଧ୍ୟାନେନ ମାଂ ରାଜନ୍ସାକ୍ଷାତ୍କୃତ୍ୟ ନରୋତ୍ତମଃ ।
ମଦ୍ରୂପ ଏବ ଭବତି ଦ୍ୱୟୋରପ୍ୟେକତା ଯତଃ ॥ ୪୯ ॥
ଯୋଗୟୁକ୍ତ୍ୟାଽନୟା ଦ୍ରଷ୍ଟା ମାମାତ୍ମାନଂ ପରାତ୍ପରମ୍ ।
ଅଜ୍ଞାନସ୍ୟ ସକାର୍ୟସ୍ୟ ତତ୍କ୍ଷଣେ ନାଶକୋ ଭବେତ୍ ॥ ୫୦ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ତୃତୀୟୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଅଥ ଚତୁର୍ତୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ହିମାଲୟ ଉବାଚ –
ଯୋଗଂ ବଦ ମହେଶାନି ସାଙ୍ଗ ସଂବିତ୍ପ୍ରଦାୟକମ୍ ।
କୃତେନ ଯେନ ଯୋଗ୍ୟୋଽହଂ ଭବେୟଂ ତତ୍ତ୍ୱଦର୍ଶନେ ॥ ୧ ॥
ଶ୍ରୀଦେବ୍ୟୁବାଚ –
ନ ଯୋଗୋ ନଭସଃ ପୃଷ୍ଠେ ନ ଭୂମୌ ନ ରସାତଲେ ।
ଐକ୍ୟଂ ଜୀବାତ୍ମନୋରାହୁର୍ୟୋଗଂ ଯୋଗବିଶାରଦାଃ ॥ ୨ ॥
ତତ୍ପ୍ରତ୍ୟୂହାଃ ଷଡାଖ୍ୟାତା ଯୋଗବିଘ୍ନକରାନଘ ।
କାମକ୍ରୋଧୌ ଲୋଭମୋହୌ ମଦମାତ୍ସର୍ୟସଂଜ୍ଞକୌ ॥ ୩ ॥
ଯୋଗାଙ୍ଗୈରେବ ଭିତ୍ତ୍ୱା ତାନ୍ୟୋଗିନୋ ଯୋଗମାପ୍ନୁୟୁଃ ।
ଯମଂ ନିୟମମାସନପ୍ରାଣାୟାମୌ ତତଃପରମ୍ ॥ ୪ ॥
ପ୍ରତ୍ୟାହାରଂ ଧାରଣାଖ୍ୟଂ ଧ୍ୟାନଂ ସାର୍ଧଂ ସମାଧିନା ।
ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗାନ୍ୟାହୁରେତାନି ଯୋଗିନାଂ ଯୋଗସାଧନେ ॥ ୫ ॥
ଅହିଂସା ସତ୍ୟମସ୍ତେୟଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟଂ ଦୟାଽଽର୍ଜବମ୍ ।
କ୍ଷମା ଧୃତିର୍ମିତାହାରଃ ଶୌଚଂ ଚେତି ଯମା ଦଶ ॥ ୬ ॥
ତପଃ ସନ୍ତୋଷ ଆସ୍ତିକ୍ୟଂ ଦାନଂ ଦେବସ୍ୟ ପୂଜନମ୍ ।
ସିଦ୍ଧାନ୍ତଶ୍ରବଣଂ ଚୈବ ହ୍ରୀର୍ମତିଶ୍ଚ ଜପୋ ହୁତମ୍ ॥ ୭ ॥
ଦଶୈତେ ନିୟମାଃ ପ୍ରୋକ୍ତା ମୟା ପର୍ୱତନାୟକ ।
ପଦ୍ମାସନଂ ସ୍ୱସ୍ତିକଂ ଚ ଭଦ୍ରଂ ବଜ୍ରାସନଂ ତଥା ॥ ୮ ॥
ବୀରାସନମିତି ପ୍ରୋକ୍ତଂ କ୍ରମାଦାସନପଞ୍ଚକମ୍ ।
ଊର୍ୱୋରୁପରି ବିନ୍ୟସ୍ୟ ସମ୍ୟକ୍ପାଦତଲେ ଶୁଭେ ॥ ୯ ॥
ଅଙ୍ଗିଷ୍ଠୌ ଚ ନିବଧ୍ନୀୟାଦ୍ଧସ୍ତାଭ୍ୟାଂ ବ୍ୟୁତ୍କ୍ରମାତ୍ତତଃ ।
ପଦ୍ମାସନମିତି ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଯୋଗିନାଂ ହୃଦୟଂଗମମ୍ ॥ ୧୦ ॥
ଜାନୂର୍ୱୋରନ୍ତରେ ସମ୍ୟକ୍କୃତ୍ୱା ପାଦତଲେ ଶୁଭେ ।
ଋଜୁକାୟୋ ବିଶେଦ୍ୟୋଗୀ ସ୍ୱସ୍ତିକଂ ତତ୍ପ୍ରଚକ୍ଷତେ ॥ ୧୧ ॥
ସୀବନ୍ୟାଃ ପାର୍ଶ୍ୱୟୋର୍ନ୍ୟସ୍ୟ ଗୁଲ୍ଫୟୁଗ୍ମଂ ସୁନିଶ୍ଚିତମ୍ ।
ବୃଷଣାଧଃ ପାଦପାର୍ଷ୍ଣୀ ପାଣିଭ୍ୟାଂ ପରିବନ୍ଧୟେତ୍ ॥ ୧୨ ॥
ଭଦ୍ରାସନମିତି ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଯୋଗିଭିଃ ପରିପୂଜିତମ୍ ।
ଊର୍ୱୋଃ ପାଦୌ କ୍ରମାନ୍ନ୍ୟସ୍ୟ ଜାନ୍ୱୋଃପ୍ରତ୍ୟଙ୍ମୁଖାଙ୍ଗୁଲୀ ॥ ୧୩ ॥
କରୌ ବିଦଧ୍ୟାଦାଖ୍ୟାତଂ ବଜ୍ରାସନମନୁତ୍ତମମ୍ ।
ଏକଂ ପାଦମଧଃ କୃତ୍ୱା ବିନ୍ୟସ୍ୟୋରୁଂ ତଥୋତ୍ତରେ ॥ ୧୪ ॥
ଋଜୁକାୟୋ ବିଶେଦ୍ୟୋଗୀ ବୀରାସନମିତୀରିତମ୍ ।
ଈଡୟାକର୍ଷୟେଦ୍ୱାୟୁଂ ବାହ୍ୟଂ ଷୋଡଶମାତ୍ରୟା
ଧାରୟେତ୍ପୂରିତଂ ଯୋଗୀ ଚତୁଃଷଷ୍ଟ୍ୟା ତୁ ମାତ୍ରୟା ॥ ୧୫ ॥
ସୁଷୁମ୍ନାମଧ୍ୟଗଂ ସମ୍ୟ ଦ୍ୱାତ୍ରିଂଶନ୍ମାତ୍ରୟା ଶନୈଃ ॥ ୧୬ ॥
ନାଡ୍ୟା ପିଙ୍ଗଲୟା ଚୈବ ରେଚୟେଦ୍ୟୋଗବିତ୍ତମଃ ।
ପ୍ରାଣାୟାମମିମଂ ପ୍ରାହୁର୍ୟୋଗଶାସ୍ତ୍ରବିଶାରଦାଃ ॥ ୧୭ ॥
ଭୂୟୋ ଭୂୟଃ କ୍ରମାତ୍ତସ୍ୟ ବାହ୍ୟମେବଂ ସମାଚରେତ୍ ।
ମାତ୍ରାବୃଦ୍ଧିଃ କ୍ରମେଣୈବ ସମ୍ୟଗ୍ଦ୍ୱାଦଶ ଷୋଡଶ ॥ ୧୮ ॥
ଜପଧ୍ୟାନାଦିଭିଃ ସାର୍ଥଂ ସଗର୍ଭଂ ତଂ ବିଦୁର୍ବୁଧାଃ ।
ତଦପେତଂ ବିଗର୍ଭଂ ଚ ପ୍ରାଣାୟାମଂ ପରେ ବିଦୁଃ ॥ ୧୯ ॥
କ୍ରମାଦଭ୍ୟସ୍ୟତଃ ପୁଂସୋ ଦେହେ ସ୍ୱେଦୋଦ୍ଗମୋଽଧମଃ ।
ମଧ୍ୟମଃ କଂପସଂୟୁକ୍ତୋ ଭୂମିତ୍ୟାଗଃ ପରୋ ମତଃ ॥ ୨୦ ॥
ଉତ୍ତମସ୍ୟ ଗୁଣାବାପ୍ତିର୍ୟାବଚ୍ଛୀଲନମିଷ୍ୟତେ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିୟାଣାଂ ବିଚରତାଂ ବିଷୟେଷୁ ନିରର୍ଗଲମ୍ ॥ ୨୧ ॥
ବଲାଦାହରଣଂ ତେଭ୍ୟଃ ପ୍ରତ୍ୟାହାରୋଽଭିଧୀୟତେ ।
ଅଙ୍ଗୁଷ୍ଠଗୁଲ୍ଫଜାନୂରୁମୂଲାଧାରଲିଙ୍ଗନାଭିଷୁ ॥ ୨୨ ॥
ହୃଦ୍ଗ୍ରୀବାକଣ୍ଠଦେଶେଷୁ ଲଂବିକାୟାଂ ତତୋ ନସି ।
ଭ୍ରୂମଧ୍ୟେ ମସ୍ତକେ ମୂର୍ଧ୍ନି ଦ୍ୱାଦଶାନ୍ତେ ଯଥାବିଧି ॥ ୨୩ ॥
ଧାରଣଂ ପ୍ରାଣମରୁତୋ ଧାରଣେତି ନିଗଦ୍ୟତେ ।
ସମାହିତେନ ମନସା ଚୈତନ୍ୟାନ୍ତରବର୍ତିନା ॥ ୨୪ ॥
ଆତ୍ମନ୍ୟଭୀଷ୍ଟଦେବାନାଂ ଧ୍ୟାନଂ ଧ୍ୟାନମିହୋଚ୍ୟତେ ।
ସମତ୍ୱଭାବନା ନିତ୍ୟଂ ଜୀବାତ୍ମପରମାତ୍ମନୋଃ ॥ ୨୫ ॥
ସମାଧିର୍ମାହୁର୍ମୁନୟଃ ପ୍ରୋକ୍ତମଷ୍ଟାଙ୍ଗଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଇଦାନୀଂ କଥୟେ ତେଽହଂ ମନ୍ତ୍ରୟୋଗମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୨୬ ॥
ବିଶ୍ୱଂ ଶରୀରମିତ୍ୟୁକ୍ତଂ ପଞ୍ଚଭୂତାତ୍ମକଂ ନଗ ।
ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ୟାଗ୍ନିତେଜୋଭିର୍ଜୀବବ୍ରହ୍ମୈକ୍ୟରୂପକମ୍ ॥ ୨୭ ॥
ତିସ୍ରଃ କୋଟ୍ୟସ୍ତଦର୍ଧେନ ଶରୀରେ ନାଡୟୋ ମତାଃ ।
ତାସୁ ମୁଖ୍ୟା ଦଶ ପ୍ରୋକ୍ତାସ୍ତାଭ୍ୟସ୍ତିସ୍ରୋ ବ୍ୟବସ୍ଥିତାଃ ॥ ୨୮ ॥
ପ୍ରଧାନା ମେରୁଦଣ୍ଡେଽତ୍ର ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ୟାଗ୍ନିରୂପିଣୀ ।
ଇଡା ବାମେ ସ୍ଥିତା ନାଡୀ ଶୁଭ୍ରା ତୁ ଚନ୍ଦ୍ରରୂପିଣୀ ॥ ୨୯ ॥
ଶକ୍ତିରୂପା ତୁ ସା ନାଡୀ ସାକ୍ଷାଦମୃତବିଗ୍ରହା ।
ଦକ୍ଷିଣେ ଯା ପିଙ୍ଗଲାଖ୍ୟା ପୁଂରୂପା ସୂର୍ୟବିଗ୍ରହା ॥ ୩୦ ॥
ସର୍ୱତେଜୋମୟୀ ସା ତୁ ସୁଷୁମ୍ନା ବହ୍ନିରୂପିଣୀ ।
ତସ୍ୟା ମଧ୍ୟେ ବିଚିତ୍ରାଖ୍ୟେ ଇଚ୍ଛାଜ୍ଞାନକ୍ରିୟାତ୍ମକମ୍ ॥ ୩୧ ॥
ମଧ୍ୟେ ସ୍ୱୟଂଭୂଲିଙ୍ଗଂ ତୁ କୋଟିସୂର୍ୟସମପ୍ରଭମ୍ ।
ତଦୂର୍ଧ୍ୱଂ ମାୟାବୀଜଂ ତୁ ହରାତ୍ମାବିନ୍ଦୁନାଦକମ୍ ॥ ୩୨ ॥
ତଦୂର୍ଧ୍ୱଂ ତୁ ଶିଖାକାରା କୁଣ୍ଡଲୀ ରକ୍ତବିଗ୍ରହା ।
ଦେବ୍ୟାତ୍ମିକା ତୁ ସା ପ୍ରୋକ୍ତା ମଦଭିନ୍ନା ନଗାଧିପ ॥ ୩୩ ॥
ତଦ୍ବାହ୍ୟେ ହେମରୂପାଭଂ ବାଦିସାନ୍ତଚତୁର୍ଦଲମ୍ ।
ଦ୍ରୁତହେମସମପ୍ରଖ୍ୟଂ ପଦ୍ମଂ ତତ୍ର ବିଚିନ୍ତୟେତ୍ ॥ ୩୪ ॥
ତଦୂର୍ଧ୍ୱଂ ତ୍ୱନଲପ୍ରଖ୍ୟଂ ଷଡ୍ଦଲଂ ହୀରକପ୍ରଭମ୍ ।
ବାଦିଲାନ୍ତଷଡ୍ୱର୍ଣେନ ସ୍ୱାଧିଷ୍ଠାନମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୩୫ ॥
ମୂଲାଧାର ଷଟ୍କୋଣଂ ମୂଲାଧାରଂ ତତୋ ବିଦୁଃ ।
ସ୍ୱଶବ୍ଦେନ ପରଂ ଲିଙ୍ଗଂ ସ୍ୱାଧିଷ୍ଠାନଂ ତତୋ ବିଦୁଃ ॥ ୩୬ ॥
ତଦୂର୍ଧ୍ୱଂ ନାଭିଦେଶେ ତୁ ମଣିପୂରଂ ମହାପ୍ରଭମ୍ ।
ମେଘାଭଂ ବିଦ୍ୟୁଦାଭଂ ଚ ବହୁତେଜୋମୟଂ ତତଃ ॥ ୩୭ ॥
ମଣିବଦ୍ଭିନ୍ନଂ ତତ୍ପଦ୍ମଂ ମଣିପଦ୍ମଂ ତଥୋଚ୍ୟତେ ।
ଦଶଭିଶ୍ଚ ଦଲୈର୍ୟୁକ୍ତଂ ଡାଦିଫାନ୍ତାକ୍ଷରାନ୍ୱିତମ୍ ॥ ୩୮ ॥
ବିଷ୍ଣୁନାଽଧିଷ୍ଠିତଂ ପତ୍ରଂ ବିଷ୍ଣ୍ୱାଲୋକନକାରଣମ୍ ।
ତଦୂର୍ଧ୍ୱେଽନାହତଂ ପଦ୍ମମୁଦ୍ୟଦାଦିତ୍ୟସନ୍ନିଭମ୍ ॥ ୩୯ ॥
କାଦିଠାନ୍ତଦଲୈରର୍କପତ୍ରୈଶ୍ଚ ସମଧିଷ୍ଠିତମ୍ ।
ତନ୍ମଧ୍ୟେ ବାଣଲିଙ୍ଗଂ ତୁ ସୂର୍ୟାୟୁତସମପ୍ରଭମ୍ ॥ ୪୦ ॥
ଶବ୍ଦବ୍ରହ୍ମମୟଂ ଶବ୍ଦାନାହତଂ ତତ୍ର ଦୃଶ୍ୟତେ ।
ଅନାହତାଖ୍ୟଂ ତତ୍ପଦ୍ମଂ ମୁନିଭିଃ ପରିକୀର୍ତିତମ୍ ॥ ୪୧ ॥
ଆନନ୍ଦସଦନଂ ତତ୍ତୁ ପୁରୁଷାଧିଷ୍ଠିତଂ ପରମ୍ ।
ତଦୂର୍ଧ୍ୱଂ ତୁ ବିଶୁଦ୍ଧାଖ୍ୟଂ ଦଲଷୋଡଶପଙ୍କଜମ୍ ॥ ୪୨ ॥
ସ୍ୱରୈଃ ଷୋଡଶଭିର୍ୟୁକ୍ତଂ ଧୂମ୍ରବର୍ଣଂ ମହାପ୍ରଭମ୍ ।
ବିଶୁଦ୍ଧଂ ତନୁତେ ଯସ୍ମାଜ୍ଜୀବସ୍ୟ ହଂସଲୋକନାତ୍ ॥ ୪୩ ॥
ବିଶୁଦ୍ଧଂ ପଦ୍ମମାଖ୍ୟାତମାକାଶାଖ୍ୟଂ ମହାଦ୍ଭୁତମ୍ ।
ଆଜ୍ଞାଚକ୍ରଂ ତଦୂର୍ଧ୍ୱେ ତୁ ଆତ୍ମନାଽଧିଷ୍ଠିତଂ ପରମ୍ ॥ ୪୪ ॥
ଆଜ୍ଞାସଙ୍କ୍ରମଣଂ ତତ୍ର ତେନାଜ୍ଞେତି ପ୍ରକୀର୍ତିତମ୍ ।
ଦ୍ୱିଦଲଂ ହକ୍ଷସଂୟୁକ୍ତଂ ପଦ୍ମଂ ତତ୍ସୁମନୋହରମ୍ ॥ ୪୫ ॥
କୈଲାସାଖ୍ୟଂ ତଦୂର୍ଧ୍ୱଂ ତୁ ରୋଧିନୀ ତୁ ତଦୂର୍ଧ୍ୱତଃ ।
ଏବଂ ତ୍ୱାଧାରଚକ୍ରାଣି ପ୍ରୋକ୍ତାନି ତବ ସୁବ୍ରତ ॥ ୪୬ ॥
ସହସ୍ରାରୟୁତଂ ବିନ୍ଦୁସ୍ଥାନଂ ତଦୂର୍ଧ୍ୱମୀରିତମ୍ ।
ଇତ୍ୟେତତ୍କଥିତଂ ସର୍ୱଂ ଯୋଗମାର୍ଗମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୪୭ ॥
ଆଦୌ ପୂରକୟୋଗେନାପ୍ୟାଧାରେ ଯୋଜୟେନ୍ମନଃ ।
ଗୁଦମେଢ୍ରାନ୍ତରେ ଶକ୍ତିସ୍ତାମାକୁଞ୍ଚ୍ୟ ପ୍ରବୋଧୟେତ୍ ॥ ୪୮ ॥
ଲିଙ୍ଗଭେଦକ୍ରମେଣୈବ ବିନ୍ଦୁଚକ୍ରଂ ଚ ପ୍ରାପୟେତ୍ ।
ଶଂଭୁନା ତାଂ ପରାଶକ୍ତିମେକୀଭୂତାଂ ବିଚିନ୍ତୟେତ୍ ॥ ୪୯ ॥
ତତ୍ରୋତ୍ଥିତାମୃତଂ ଯତ୍ତୁ ଦ୍ରୁତଲାକ୍ଷାରସୋପମମ୍ ।
ପାୟଯିତ୍ୱା ତୁ ତାଂ ଶକ୍ତିଂ ମାୟଖ୍ୟାଂ ଯୋଗସିଦ୍ଧିଦାମ୍ ॥ ୫୦ ॥
ଷଟ୍ଚକ୍ରଦେବତାସ୍ତତ୍ର ସନ୍ତର୍ପ୍ୟାମୃତଧାରୟା ।
ଆନୟେତ୍ତେନ ମାର୍ଗେଣ ମୂଲାଧାରଂ ତତଃ ସୁଧୀଃ ॥ ୫୧ ॥
ଏବମଭ୍ୟସ୍ୟମାନସ୍ୟାପ୍ୟହନ୍ୟହନି ନିଶ୍ଚିତମ୍ ।
ପୂର୍ୱୋକ୍ତଦୂଷିତା ମନ୍ତ୍ରାଃ ସର୍ୱେ ସିଧ୍ୟନ୍ତି ନାନ୍ୟଥା ॥ ୫୨ ॥
ଜରାମରଣଦୁଃଖାଦ୍ୟୈର୍ମୁଚ୍ୟତେ ଭବବନ୍ଧନାତ୍ ।
ଯେ ଗୁଣାଃ ସନ୍ତି ଦେବ୍ୟା ମେ ଜଗନ୍ମାତୁର୍ୟଥା ତଥା ॥ ୫୩ ॥
ତେ ଗୁଣାଃ ସାଧକବରେ ଭବନ୍ତ୍ୟେବ ଚାନ୍ୟଥା ।
ଇତ୍ୟେବଂ କଥିତଂ ତାତ ବାୟୁଧାରଣମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୫୪ ॥
ଇଦାନୀଂ ଧାରଣାଖ୍ୟଂ ତୁ ଶୃଣୁଷ୍ୱାବହିତୋ ମମ ।
ଦିକ୍କାଲାଦ୍ୟନବଚ୍ଛିନ୍ନଦେବ୍ୟାଂ ଚେତୋ ବିଧାୟ ଚ ॥ ୫୫ ॥
ତନ୍ମୟୋ ଭବତି କ୍ଷିପ୍ରଂ ଜୀବବ୍ରହ୍ମୈକ୍ୟଯୋଜନାତ୍ ।
ଅଥବା ସମଲଂ ଚେତୋ ଯଦି କ୍ଷିପ୍ରଂ ନ ସିଧ୍ୟତି ॥ ୫୬ ॥
ତଦାବୟବୟୋଗେନ ଯୋଗୀ ଯୋଗାନ୍ସମଭ୍ୟସେତ୍ ।
ମଦୀୟହସ୍ତପାଦାଦାବଙ୍ଗେ ତୁ ମଧୁରେ ନଗ ॥ ୫୭ ॥
ଚିତ୍ତଂ ସଂସ୍ଥାପୟେନ୍ମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ଥାନସ୍ଥାନଜୟାତ୍ପୁନଃ ।
ବିଶୁଦ୍ଧଚିତ୍ତଃ ସର୍ୱସ୍ମିନ୍ରୂପେ ସଂସ୍ଥାପୟେନ୍ମନଃ ॥ ୫୮ ॥
ଯାବନ୍ମନୋଲୟଂ ଯାତି ଦେବ୍ୟାଂ ସଂବିଦି ପର୍ୱତ ।
ତାବଦିଷ୍ଟମିଦଂ ମନ୍ତ୍ରୀ ଜପହୋମୈଃ ସମଭ୍ୟସେତ୍ ॥ ୫୯ ॥
ମନ୍ତ୍ରାଭ୍ୟାସେନ ଯୋଗେନ ଜ୍ଞେୟଜ୍ଞାନାୟ କଲ୍ପତେ ।
ନ ଯୋଗେନ ବିନା ମନ୍ତ୍ରୋ ନ ମନ୍ତ୍ରେଣ ବିନା ହି ସଃ ॥ ୬୦ ॥
ଦ୍ୱୟୋରଭ୍ୟାସୟୋଗୋ ହି ବ୍ରହ୍ମସଂସିଦ୍ଧିକାରଣମ୍ ।
ତମଃପରିବୃତେ ଗେହେ ଘଟୋ ଦୀପେନ ଦୃଶ୍ୟତେ ॥ ୬୧ ॥
ଏବଂ ମାୟାବୃତୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ମନୁନା ଗୋଚରୀକୃତଃ ।
ଇତି ଯୋଗବିଧିଃ କୃତ୍ସ୍ନଃ ସାଙ୍ଗଃ ପ୍ରୋକ୍ତୋ ମୟାଽଧୁନା ॥ ୬୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ଚତୁର୍ଥୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଅଥ ପଞ୍ଚମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଶ୍ରୀଦେବ୍ୟୁବାଚ –
ଇତ୍ୟାଦି ଯୋଗୟୁକ୍ତାତ୍ମା ଧ୍ୟାୟେନ୍ମାଂ ବ୍ରହ୍ମରୂପିଣୀମ୍ ।
ଭକ୍ତ୍ୟା ନିର୍ୱ୍ୟାଜୟା ରାଜନ୍ନାସନେ ସମୁପସ୍ଥିତଃ ॥ ୧ ॥
ଆବିଃ ସନ୍ନିହିତଂ ଗୁହାଚରଂ ନାମ ମହତ୍ପରମ୍ ।
ଅତ୍ରୈତତ୍ସର୍ୱମର୍ପିତମେଜତ୍ପ୍ରାଣନିମିଷଚ୍ଚ ଯତ୍ ॥ ୨ ॥
ଏତଜ୍ଜାନଥ ସଦସଦ୍ୱରେଣ୍ୟଂ
ବିଜ୍ଞାନାଦ୍ୟଦ୍ୱରିଷ୍ଠଂ ପ୍ରଜାନାମ୍ ।
ଯଦର୍ଚିମଦ୍ୟଦଣୁଭ୍ୟୋଽଣୁ ଚ
ଯସ୍ମିଂଲ୍ଲୋକା ନିହିତା ଲୋକିନଶ୍ଚ ॥ ୩ ॥
ତଦେତଦକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ ପ୍ରାଣସ୍ତଦୁ ବାଙ୍ ମନଃ ।
ତଦେତତ୍ସତ୍ୟମମୃତଂ ତଦ୍ୱେଦ୍ଧବ୍ୟଂ ସୌମ୍ୟ ବିଦ୍ଧି ॥ ୪ ॥
ଧନୁର୍ଗୄତ୍ୱୌପନିଷଦଂ ମହାସ୍ତ୍ରଂ
ଶରଂ ହ୍ୟୁପାସାନିଶିତଂ ସନ୍ଧୟୀତ ।
ଆୟମ୍ୟ ତଦ୍ଭାବଗତେନ ଚେତସା
ଲକ୍ଷ୍ୟଂ ତଦେବାକ୍ଷରଂ ସୌମ୍ୟ ବିଦ୍ଧି ॥ ୫ ॥
ପ୍ରଣବୋ ଧନୁଃ ଶରୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମତଲ୍ଲକ୍ଷ୍ୟମୁଚ୍ୟତେ ।
ଅପ୍ରମତ୍ତେନ ବେଦ୍ଧବ୍ୟଂ ଶରବତ୍ତନ୍ମୟୋ ଭବେତ୍ ॥ ୬ ॥
ଯସ୍ମିନ୍ଦ୍ୟୌଶ୍ଚ ପୃଥିବୀ ଚାନ୍ତରିକ୍ଷ-
ମୋତଂ ମନଃ ସହ ପ୍ରାଣୈଶ୍ଚ ସର୍ୱୈଃ ।
ତମେବୈକଂ ଜାନଥାତ୍ମାନମନ୍ୟା
ବାଚୋ ବିମୁଞ୍ଚଥା ଅମୃତସ୍ୟୈଷ ସେତୁଃ ॥ ୭ ॥
ଅରା ଇବ ରଥନାଭୌ ସଂହତା ଯତ୍ର ନାଡ୍ୟଃ ।
ସ ଏଷୋନ୍ତଶ୍ଚରତେ ବହୁଧା ଜାୟମାନଃ ॥ ୮ ॥
ଓମିତ୍ୟେବଂ ଧ୍ୟାୟଥାତ୍ମାନଂ ସ୍ୱସ୍ତି ବଃ ପାରାୟ ତମସଃ ପରସ୍ତାତ୍ ।
ଦିବ୍ୟେ ବ୍ରହ୍ମପୁରେ ବ୍ୟୋମ୍ନି ଆତ୍ମା ସମ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ ॥ ୯ ॥
ମନୋମୟଃ ପ୍ରାଣଶରୀରନେତା
ପ୍ରତିଷ୍ଠିତୋଽନ୍ନେ ହୃଦୟଂ ସଂନିଧାୟ ।
ତଦ୍ୱିଜ୍ଞାନେନ ପରିପଶ୍ୟନ୍ତି ଧୀରା
ଆନନ୍ଦରୂପମମୃତଂ ଯଦ୍ୱିଭାତି ॥ ୧୦ ॥
ଭିଦ୍ୟତେ ହୃଦୟଗ୍ରନ୍ଥିଶ୍ଚ୍ଛିଦ୍ୟନ୍ତେ ସର୍ୱସଂଶୟାଃ ।
କ୍ଷୀୟନ୍ତେ ଚାସ୍ୟ କର୍ମାଣି ତସ୍ମିନ୍ଦୃଷ୍ଟେ ପରାବରେ ॥ ୧୧ ॥
ହିରଣ୍ମୟେ ପରେ କୋଶେ ବିରଜଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିଷ୍କଲମ୍ ।
ତଚ୍ଛୁଭ୍ରଂ ଜ୍ୟୋତିଷାଂ ଜ୍ୟୋତିସ୍ତଦ୍ୟଦାତ୍ମବିଦୋ ବିଦୁଃ ॥ ୧୨ ॥
ନ ତତ୍ର ସୂର୍ୟୋ ଭାତି ନ ଚନ୍ଦ୍ରତାରକଂ
ନେମା ବିଦ୍ୟୁତୋ ଭାନ୍ତି କୁତୋଽୟମଗ୍ନିଃ ।
ତମେବ ଭାନ୍ତମନୁଭାତି ସର୍ୱଂ
ତସ୍ୟ ଭାସା ସର୍ୱମିଦଂ ବିଭାତି ॥ ୧୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୈବେଦମମୃତଂ ପୁରସ୍ତାଦ୍
ବ୍ରହ୍ମ ପଶ୍ଚାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମ ଦକ୍ଷିଣଶ୍ଚୋତ୍ତରେଣ ।
ଅଧଶ୍ଚୋର୍ଧ୍ୱଂ ପ୍ରସୃତଂ ବ୍ରହ୍ମ
ଏବେଦଂ ବିଶ୍ୱଂ ବରିଷ୍ଠମ୍ ॥ ୧୪ ॥
ଏତାଦୃଗନୁଭବୋ ଯସ୍ୟ ସ କୃତାର୍ଥୋ ନରୋତ୍ତମଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଭୂତଃ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ନ ଶୋଚତି ନ କାଙ୍କ୍ଷତି ॥ ୧୫ ॥
ଦ୍ୱିତୀୟାଦ୍ୱୈ ଭୟଂ ରଜଂସ୍ତଦଭାବାଦ୍ବିଭେତି ନ ।
ନ ତଦ୍ୱିୟୋଗୋ ମେଽପ୍ୟସ୍ତି ମଦ୍ୱିୟୋଗୋଽପି ତସ୍ୟ ନ ॥ ୧୬ ॥
ଅହମେବ ସ ସୋଽହଂ ବୈ ନିଶ୍ଚିତଂ ବିଦ୍ଧି ପର୍ୱତ ।
ମଦ୍ଦର୍ଶନଂ ତୁ ତତ୍ର ସ୍ୟାଦ୍ୟତ୍ର ଜ୍ଞାନୀ ସ୍ଥିତୋ ମମ ॥ ୧୭ ॥
ନାହଂ ତୀର୍ଥେ ନ କୈଲାସେ ବୈକୁଣ୍ଠେ ବା ନ କର୍ହିଚିତ୍ ।
ବସାମି କିନ୍ତୁ ମଜ୍ଜ୍ଞାନିହୃଦୟାଂଭୋଜମଧ୍ୟମେ ॥ ୧୮ ॥
ମତ୍ପୂଜାକୋଟିଫଲଦଂ ସକୃନ୍ମଜ୍ଜ୍ଞାନିନୋଽର୍ଚନମ୍ ।
କୁଲଂ ପବିତ୍ରଂ ତସ୍ୟାସ୍ତି ଜନନୀ କୃତକୃତ୍ୟକା ॥ ୧୯ ॥
ବିଶ୍ୱଂଭରା ପୁଣ୍ୟବତୀ ଚିଲ୍ଲୟୋ ଯସ୍ୟ ଚେତସଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନଂ ତୁ ଯତ୍ପୃଷ୍ଟଂ ତ୍ୱୟା ପର୍ୱତସତ୍ତମ ॥ ୨୦ ॥
କଥିତଂ ତନ୍ମୟା ସର୍ୱଂ ନାତୋ ବକ୍ତବ୍ୟମସ୍ତି ହି ।
ଇଦଂ ଜ୍ୟେଷ୍ଠାୟ ପୁତ୍ରାୟ ଭକ୍ତିୟୁକ୍ତାୟ ଶୀଲିନେ ॥ ୨୧ ॥
ଶିଷ୍ୟାୟ ଚ ଯଥୋକ୍ତାୟ ବକ୍ତବ୍ୟଂ ନାନ୍ୟଥା କ୍ୱଚିତ୍ ।
ଯସ୍ୟ ଦେବେ ପରା ଭକ୍ତିର୍ୟଥା ଦେବେ ତଥା ଗୁରୌ ॥ ୨୨ ॥
ତସ୍ୟୈତେ କଥିତା ହ୍ୟର୍ଥାଃ ପ୍ରକାଶନ୍ତେ ମହାତ୍ମନଃ ।
ଯେନୋପଦିଷ୍ଟା ବିଦ୍ୟେୟଂ ସ ଏବ ପରମେଶ୍ୱରଃ ॥ ୨୩ ॥
ଯସ୍ୟାୟଂ ସୁକୃତଂ କର୍ତୁମସମର୍ଥସ୍ତତୋ ଋଣୀ ।
ପିତ୍ରୋରପ୍ୟଧିକଃ ପ୍ରୋକ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମଜନ୍ମପ୍ରଦାୟକଃ ॥ ୨୪ ॥
ପିତୃଜାତଂ ଜନ୍ମ ନଷ୍ଟଂ ନେତ୍ଥଂ ଜାତଂ କଦାଚନ ।
ତସ୍ମୈ ନ ଦ୍ରୁହ୍ୟେଦିତ୍ୟାଦି ନିଗମୋଽପ୍ୟବଦନ୍ନଗ ॥ ୨୫ ॥
ତସ୍ମାଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରସ୍ୟ ସିଦ୍ଧାନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମଦାତା ଗୁରୁଃ ପରଃ ।
ଶିବେ ରୁଷ୍ଟେ ଗୁରୁସ୍ତ୍ରାତା ଗୁରୌ ରୁଷ୍ଟେ ନ ଶଙ୍କରଃ ॥ ୨୬ ॥
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ୱପ୍ରୟତ୍ନେନ ଶ୍ରୀଗୁରୁଂ ତୋଷୟେନ୍ନଗ ।
କାୟେନ ମନସା ବାଚା ସର୍ୱଦା ତତ୍ପରୋ ଭବେତ୍ ॥ ୨୭ ॥
ଅନ୍ୟଥା ତୁ କୃତଘ୍ନଃ ସ୍ୟାତ୍କୃତଘ୍ନେ ନାସ୍ତି ନିଷ୍କୃତିଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରେଣାଥର୍ୱଣାୟୋକ୍ତା ଶିରଶ୍ଛେଦପ୍ରତିଜ୍ଞୟା ॥ ୨୮ ॥
ଅଶ୍ୱିଭ୍ୟାଂ କଥନେ ତସ୍ୟ ଶିରଶ୍ଛିନ୍ନଂ ଚ ବଜ୍ରିଣା ।
ଅଶ୍ୱୀୟଂ ତଚ୍ଛିରୋ ନଷ୍ଟଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ବୈଦ୍ୟୋ ସୁରୋତ୍ତମୌ ॥ ୨୯ ॥
ପୁନଃ ସଂୟୋଜିତଂ ସ୍ୱୀୟଂ ତାଭ୍ୟାଂ ମୁନିଶିରସ୍ତଦା ।
ଇତି ସଙ୍କଟସମ୍ପାଦ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମବିଦ୍ୟା ନଗାଧିପ ।
ଲବ୍ଧା ଯେନ ସ ଧନ୍ୟଃ ସ୍ୟାତ୍କୃତକୃତ୍ୟଶ୍ଚ ଭୂଧର ॥ ୩୦ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ପଞ୍ଚମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଅଥ ଷଷ୍ଠୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ହିମାଲୟ ଉବାଚ –
ସ୍ୱୀୟାଂ ଭକ୍ତିଂ ବଦସ୍ୱାମ୍ବ ଯେନ ଜ୍ଞାତଂ ସୁଖେନ ହି ।
ଜାୟତେ ମନୁଜସ୍ୟାସ୍ୟ ମଧ୍ୟମସ୍ୟବିରାଗିଣଃ ॥ ୧ ॥
ଦେବ୍ୟୁବାଚ –
ମାର୍ଗାସ୍ତ୍ରୟୋ ମେ ବିଖ୍ୟାତା ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତୌ ନଗାଧିପ ।
କର୍ମୟୋଗୋ ଜ୍ଞାନୟୋଗୋ ଭକ୍ତିୟୋଗଶ୍ଚ ସତ୍ତମ ॥ ୨ ॥
ତ୍ରୟାଣାମପ୍ୟଯଂ ଯୋଗ୍ୟଃ କର୍ତୁଂ ଶକ୍ୟୋଽସ୍ତି ସର୍ୱଥା ।
ସୁଲଭତ୍ୱାନ୍ମାନସତ୍ୱାତ୍କାୟଚିତ୍ତାଦ୍ୟପୀଡନାତ୍ ॥ ୩ ॥
ଗୁଣଭେଦାନ୍ମନୁଷ୍ୟାଣାଂ ସା ଭକ୍ତିସ୍ତ୍ରିବିଧା ମତା ।
ପରପୀଡାଂ ସମୁଦ୍ଦିଶ୍ୟ ଦଂଭଂ କୃତ୍ୱା ପୁରଃସରମ୍ ॥ ୩ ॥
ମାତ୍ସର୍ୟକ୍ରୋଧୟୁକ୍ତୋ ଯସ୍ତସ୍ୟ ଭକ୍ତିସ୍ତୁ ତାମସୀ ।
ପରପୀଡାଦିରହିତଃ ସ୍ୱକଲ୍ୟାଣାର୍ଥମେବ ଚ ॥ ୫ ॥
ନିତ୍ୟଂ ସକାମୋ ହୃଦୟେ ଯଶୋର୍ଥୀ ଭୋଗଲୋଲୁପଃ ।
ତତ୍ତତ୍ଫଲସମାବାପ୍ତ୍ୟୈ ମାମୁପାସ୍ତେଽତିଭକ୍ତିତଃ ॥ ୬ ॥
ଭେଦବୁଦ୍ଧ୍ୟା ତୁ ମାଂ ସ୍ୱସ୍ମାଦନ୍ୟାଂ ଜାନାତି ପାମରଃ ।
ତସ୍ୟ ଭକ୍ତିଃ ସମାଖ୍ୟାତା ନଗାଧିପ ତୁ ରାଜସୀ ॥ ୭ ॥
ପରମେଶାର୍ପଣଂ କର୍ମ ପାପସଙ୍କ୍ଷାଲନାୟ ଚ ।
ବେଦୋକ୍ତତ୍ୱାଦବଶ୍ୟଂ ତତ୍କର୍ତବ୍ୟଂ ତୁ ମୟାନିଶମ୍ ॥ ୮ ॥
ଇତି ନିଶ୍ଚିତବୁଦ୍ଧିସ୍ତୁ ଭେଦବୁଦ୍ଧିମୁପାଶ୍ରିତଃ ।
କରୋତି ପ୍ରୀୟତେ କର୍ମ ଭକ୍ତିଃ ସା ନଗ ସାତ୍ତ୍ୱିକୀ ॥ ୯ ॥
ପରଭକ୍ତେଃ ପ୍ରାପିକେୟଂ ଭେଦବୁଦ୍ଧ୍ୟବଲମ୍ବନାତ୍ ।
ପୂର୍ୱପ୍ରୋକ୍ତେତ୍ୟୁଭେ ଭକ୍ତୀ ନ ପରପ୍ରାପିକେ ମତେ ॥ ୧୦ ॥
ଅଧୁନା ପରଭକ୍ତିଂ ତୁ ପ୍ରୋଚ୍ୟମାନାଂ ନିବୋଧ ମେ ।
ମଦ୍ଗୁଣଶ୍ରବଣଂ ନିତ୍ୟଂ ମମ ନାମାନୁକୀର୍ତନମ୍ ॥ ୧୧ ॥
କଲ୍ୟାଣଗୁଣରତ୍ନାନାମାକରାୟାଂ ମୟି ସ୍ଥିରମ୍ ।
ଚେତସୋ ବର୍ତନଂ ଚୈବ ତୈଲଧାରାସମଂ ସଦା ॥ ୧୨ ॥
ହେତୁସ୍ତୁ ତତ୍ର କୋ ବାପି ନ କଦାଚିଦ୍ଭବେଦପି ।
ସାମୀପ୍ୟସାର୍ଷ୍ଟିସାୟୁଜ୍ୟସଲୋକ୍ୟାନାଂ ନ ଚଏଷଣା ॥ ୧୩ ॥
ମତ୍ସେବାତୋଽଧିକଂ କିଞ୍ଚିନ୍ନୈବ ଜାନାତି କର୍ହିଚିତ୍ ।
ସେବ୍ୟସେବକତାଭାବାତତ୍ର ମୋକ୍ଷଂ ନ ବାଞ୍ଛତି ॥ ୧୪ ॥
ପରାନୁରକ୍ତ୍ୟା ମାମେବ ଚିନ୍ତୟେଦ୍ୟୋ ହ୍ୟତନ୍ଦ୍ରିତଃ ।
ସ୍ୱାଭେଦେନୈବ ମାଂ ନିତ୍ୟଂ ଜାନାତି ନ ବିଭେଦତଃ ॥ ୧୫ ॥
ମଦ୍ରୂପତ୍ୱେନ ଜୀବାନାଂ ଚିନ୍ତନଂ କୁରୁତେ ତୁ ଯଃ ।
ଯଥା ସ୍ୱସ୍ୟାତ୍ମନି ପ୍ରୀତିସ୍ତଥୈବ ଚ ପରାତ୍ମନି ॥ ୧୬ ॥
ଚୈତନ୍ୟସ୍ୟ ସମାନତ୍ୱାନ୍ନ ଭେଦଂ କୁରୁତେ ତୁ ଯଃ ।
ସର୍ୱତ୍ର ବର୍ତମାନାଂ ମାଂ ସର୍ୱରୂପାଂ ଚ ସର୍ୱଦା ॥ ୧୭ ॥
ନମତେ ଯଜତେ ଚୈବାପ୍ୟାଚାଣ୍ଡାଲାନ୍ତମୀଶ୍ୱରମ୍ ।
ନ କୁତ୍ରାପି ଦ୍ରୋହବୁଦ୍ଧିଂ କୁରୁତେ ଭେଦବର୍ଜନାତ୍ ॥ ୧୮ ॥
ମତ୍ସ୍ଥାନଦର୍ଶନେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ମଦ୍ଭକ୍ତଦର୍ଶନେ ତଥା ।
ମଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରଶ୍ରବଣେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ମନ୍ତ୍ରତନ୍ତ୍ରାଦିଷୁ ପ୍ରଭୋ ॥ ୧୯ ॥
ମୟି ପ୍ରେମାକୁଲମତୀ ରୋମାଞ୍ଚିତତନୁଃ ସଦା ।
ପ୍ରେମାଶ୍ରୁଜଲପୂର୍ଣାକ୍ଷଃ କଣ୍ଠଗଦ୍ଗଦନିସ୍ୱନଃ ॥ ୨୦ ॥
ଅନନ୍ୟେନୈବ ଭାବେନ ପୂଜୟେଦ୍ୟୋ ନଗାଧିପ ।
ମାମୀଶ୍ୱରୀଂ ଜଗଦ୍ୟୋନିଂ ସର୍ୱକାରଣକାରଣମ୍ ॥ ୨୧ ॥
ବ୍ରତାନି ମମ ଦିବ୍ୟାନି ନିତ୍ୟନୈମିତ୍ତିକାନ୍ୟପି ।
ନିତ୍ୟଂ ଯଃ କୁରୁତେ ଭକ୍ତ୍ୟା ବିତ୍ତଶାଠ୍ୟବିବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୨ ॥
ମଦୁତ୍ସ୍ୱଦିଦୃକ୍ଷା ଚ ମଦୁତ୍ସ୍ୱକୃତିସ୍ତଥା ।
ଜାୟତେ ଯସ୍ୟ ନିୟତଂ ସ୍ୱଭାବାଦେବ ଭୂଧର ॥ ୨୩ ॥
ଉଚ୍ଚୈର୍ଗାୟଂଶ୍ଚ ନାମାନି ମମୈବ ଖଲୁ ନୃତ୍ୟତି ।
ଅହଙ୍କାରାଦିରହିତୋ ଦେହତାଦାତ୍ମ୍ୟବର୍ଜିତଃ ॥ ୨୪ ॥
ପ୍ରାରବ୍ଧେନ ଯଥା ଯଚ୍ଚ କ୍ରିୟତେ ତତ୍ତଥା ଭବେତ୍ ।
ନ ମେ ଚିନ୍ତାସ୍ତି ତତ୍ରାପି ଦେହସଂରକ୍ଷଣାଦିଷୁ ॥ ୨୫ ॥
ଇତି ଭକ୍ତିସ୍ତୁ ଯା ପ୍ରୋକ୍ତା ପରଭକ୍ତିସ୍ତୁ ସା ସ୍ମୃତା ।
ଯସ୍ୟାଂ ଦେବ୍ୟତିରିକ୍ତଂ ତୁ ନ କିଞ୍ଚିଦପି ଭାବ୍ୟତେ ॥ ୨୬ ॥
ଇତ୍ଥଂ ଜାତା ପରା ଭକ୍ତିର୍ୟସ୍ୟ ଭୂଧର ତତ୍ତ୍ୱତଃ ।
ତଦୈବ ତସ୍ୟ ଚିନ୍ମାତ୍ରେ ମଦ୍ରୂପେ ବିଲୟୋ ଭବେତ୍ ॥ ୨୭ ॥
ଭକ୍ତେସ୍ତୁ ଯା ପରା କାଷ୍ଠା ସୈବ ଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରକୀର୍ତିତମ୍ ।
ବୈରାଗ୍ୟସ୍ୟ ଚ ସୀମା ସା ଜ୍ଞାନେ ତଦୁଭୟଂ ଯତଃ ॥ ୨୮ ॥
ଭକ୍ତୌ କୃତାୟାଂ ଯସ୍ୟାପି ପ୍ରାରବ୍ଧବଶତୋ ନଗ ।
ନ ଜାୟତେ ମମ ଜ୍ଞାନଂ ମଣିଦ୍ୱୀପଂ ସ ଗଚ୍ଛତି ॥ ୨୯ ॥
ତତ୍ର ଗତ୍ୱାଽଖିଲାନ୍ଭୋଗାନନିଚ୍ଛନ୍ନପି ଚର୍ଚ୍ଛତି ।
ତଦନ୍ତେ ମମ ଚିଦ୍ରୂପଜ୍ଞାନଂ ସମ୍ୟଗ୍ଭବେନ୍ନଗ ॥ ୩୦ ॥
ତେନ ଯୁକ୍ତଃ ସଦୈବ ସ୍ୟାଜ୍ଜ୍ଞାନାନ୍ମୁକ୍ତିର୍ନ ଚାନ୍ୟଥା ।
ଇହୈବ ଯସ୍ୟ ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୟାଧୃଦ୍ଗତପ୍ରତ୍ୟଗାତ୍ମନଃ ॥ ୩୧ ॥
ମମ ସଂବିତ୍ପରତନୋସ୍ତସ୍ୟ ପ୍ରାଣା ବ୍ରଜନ୍ତି ନ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ସଂସ୍ତଦାପ୍ନୋତି ବ୍ରହ୍ମୈବ ବ୍ରହ୍ମ ବେଦ ଯଃ ॥ ୩୨ ॥
କଣ୍ଠଚାମୀକରସମମଜ୍ଞାନାତ୍ତୁ ତିରୋହିତମ୍ ।
ଜ୍ଞାନାଦଜ୍ଞାନନାଶେନ ଲବ୍ଧମେବ ହି ଲଭ୍ୟତେ ॥ ୩୩ ॥
ବିଦିତାବିଦିତାଦନ୍ୟନ୍ନଗୋତ୍ତମ ବପୁର୍ମମ ।
ଯଥାଽଽଦର୍ଶେ ଯଥାଽଽତ୍ମନି ଯଥା ଜଲେ ତଥା ପିତୃଲୋକେ ॥ ୩୪ ॥
ଛାୟାତପୌ ତଥା ସ୍ୱଚ୍ଛୌ ବିବିକ୍ତୌ ତଦ୍ୱଦେବ ହି ।
ମମ ଲୋକେ ଭବେଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ଦ୍ୱୈତଭାନବିବର୍ଜିତମ୍ ॥ ୩୫ ॥
ଯସ୍ତୁ ବୈରାଗ୍ୟବାନେବ ଜ୍ଞାନହୀନୋ ମ୍ରିୟେତ ଚେତ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମଲୋକେ ବସେନ୍ନିତ୍ୟଂ ଯାବତ୍କଲ୍ପଂ ତତଃପରମ୍ ॥ ୩୬ ॥
ଶୁଚୀନାଂ ଶ୍ରୀମତାଂ ଗେହେ ଭବେତ୍ତସ୍ୟା ଜନିଃ ପୁନଃ ।
କରୋତି ସାଧନଂ ପଶ୍ଚାତ୍ତତୋ ଜ୍ଞାନଂ ହି ଜାୟତେ ॥ ୩୭ ॥
ଅନେକଜନ୍ମଭୀ ରାଜଞ୍ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ୟାନ୍ନୈକଜନ୍ମନା ।
ତତଃ ସର୍ୱପ୍ରୟତ୍ନେନ ଜ୍ଞାନାର୍ଥଂ ଯତ୍ନମାଶ୍ରୟେତ୍ ॥ ୩୮ ॥
ନୋଚେନ୍ମହାବିନାଶଃ ସ୍ୟାଜ୍ଜନ୍ମେତଦ୍ଦୁର୍ଲଭଂ ପୁନଃ ।
ତତ୍ରାପି ପ୍ରଥମେ ବର୍ଣେ ବେଦେ ପ୍ରାପ୍ତିଶ୍ଚ ଦୁର୍ଲଭା ॥ ୩୯ ॥
ଶମାଦିଷଟ୍କସମ୍ପତ୍ତିର୍ୟୋଗସିଦ୍ଧିସ୍ତଥୈବ ଚ ।
ତଥୋତ୍ତମଗୁରୁପ୍ରାପ୍ତିଃ ସର୍ୱମେବାତ୍ର ଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ ୪୦ ॥
ତଥେନ୍ଦ୍ରିୟାଣାଂ ପଟୁତା ସଂସ୍କୃତତ୍ୱଂ ତନୋସ୍ତଥା ।
ଅନେକଜନ୍ମପୁଣ୍ୟୈସ୍ତୁ ମୋକ୍ଷେଚ୍ଛା ଜାୟତେ ତତଃ ॥ ୪୧ ॥
ସାଧନେ ସଫଲେଽପ୍ୟେବଂ ଜାୟମାନେଽପି ଯୋ ନରଃ ।
ଜ୍ଞାନାର୍ଥଂ ନୈବ ଯତତେ ତସ୍ୟ ଜନ୍ମ ନିରର୍ଥକମ୍ ॥ ୪୨ ॥
ତସ୍ମାଦ୍ରାଜନ୍ୟଥାଶକ୍ତ୍ୟା ଜ୍ଞାନାର୍ଥଂ ଯତ୍ନମାଶ୍ରୟେତ୍ ।
ପଦେ ପଦେଽଶ୍ୱମେଧସ୍ୟ ଫଲମାପ୍ନୋତି ନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୪୩ ॥
ଘୃତମିବ ପୟସି ନିଗୂଢଂ ଭୂତେ ଚ ବସତି ବିଜ୍ଞାନମ୍ ।
ସତତଂ ମନ୍ଥୟିତବ୍ୟଂ ମନସା ମନ୍ଥାନଭୂତେନ ॥ ୪୪ ॥
ଜ୍ଞାନଂ ଲବ୍ଧ୍ୱା କୃତାର୍ଥଃ ସ୍ୟାଦିତି ବେଦାନ୍ତଦିଣ୍ଡିମଃ ।
ସର୍ୱମୁକ୍ତଂ ସମାସେନ କିଂ ଭୂୟଃ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛସି ॥ ୪୫ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ଷଷ୍ଠୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଅଥ ସପ୍ତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ହିମାଲୟ ଉବାଚ –
କତି ସ୍ଥାନାନି ଦେବେଶି ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟାନି ମହୀତଲେ ।
ମୁଖ୍ୟାନି ଚ ପବିତ୍ରାଣି ଦେବୀପ୍ରିୟତମାନି ଚ ॥ ୧ ॥
ବ୍ରତାନ୍ୟପି ତଥା ଯାନି ତୁଷ୍ଟିଦାନ୍ୟୁତ୍ସବା ଅପି ।
ତତ୍ସର୍ୱଂ ବଦ ମେ ମାତଃ କୃତକୃତ୍ୟୋ ଯତୋ ନରଃ ॥ ୨ ॥
ଶ୍ରୀଦେବ୍ୟୁବାଚ –
ସର୍ୱଂ ଦୃଶ୍ୟଂ ମମ ସ୍ଥାନଂ ସର୍ୱେ କାଲା ବ୍ରତାତ୍ମକାଃ ।
ଉତ୍ସବାଃ ସର୍ୱକାଲେଷୁ ଯତୋଽହଂ ସର୍ୱରୂପିଣୀ ॥ ୩ ॥
ତଥାପି ଭକ୍ତବାତ୍ସଲ୍ୟାତ୍କିଞ୍ଚିତ୍କିଞ୍ଚିଦଥୋଚ୍ୟତେ ।
ଶୃଣୁଷ୍ୱାବହିତୋ ଭୂତ୍ୱା ନଗରାଜ ବଚୋ ମମ ॥ ୪ ॥
କୋଲାପୁରଂ ମହାସ୍ଥାନଂ ଯତ୍ର ଲକ୍ଷ୍ମୀଃ ସଦା ସ୍ଥିତା ।
ମାତୁଃପୁରଂ ଦ୍ୱିତୀୟଂ ଚ ରେଣୁକାଧିଷ୍ଠିତଂ ପରମ୍ ॥ ୫ ॥
ତୁଲଜାପୁରଂ ତୃତୀୟଂ ସ୍ୟାତ୍ସପ୍ତଶୃଙ୍ଗଂ ତଥୈବ ଚ ।
ହିଙ୍ଗୁଲାୟାଂ ମହାସ୍ଥାନଂ ଜ୍ୱାଲାମୁଖ୍ୟାସ୍ତଥୈବ ଚ ॥ ୬ ॥
ଶାକଂଭର୍ୟାଃ ପରଂ ସ୍ଥାନଂ ଭ୍ରାମର୍ୟାଃ ସ୍ଥାନମୁତ୍ତମମ୍ ।
ଶ୍ରୀରକ୍ତଦନ୍ତିକାସ୍ଥାନଂ ଦୁର୍ଗାସ୍ଥାନଂ ତଥୈବ ଚ ॥ ୭ ॥
ବିନ୍ଧ୍ୟାଚଲନିବାସିନ୍ୟାଃ ସ୍ଥାନଂ ସର୍ୱୋତ୍ତମୋତ୍ତମମ୍ ।
ଅନ୍ନପୂର୍ଣାମହାସ୍ଥାନଂ କାଞ୍ଚୀପୁରମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୮ ॥
ଭୀମାଦେବ୍ୟାଃ ପରଂ ସ୍ଥାନଂ ବିମଲାସ୍ଥାନମେବ ଚ ।
ଶ୍ରୀଚନ୍ଦ୍ରଲାମହାସ୍ଥାନଂ କୌଶିକୀସ୍ଥାନମେବ ଚ ॥ ୯ ॥
ନୀଲାଂବାୟାଃ ପରଂ ସ୍ଥାନଂ ନୀଲପର୍ୱତମସ୍ତକେ ।
ଜାଂବୂନଦେଶ୍ୱରୀସ୍ଥାନଂ ତଥା ଶ୍ରୀନଗରଂ ଶୁଭମ୍ ॥ ୧୦ ॥
ଗୁହ୍ୟକାଲ୍ୟା ମହାସ୍ଥାନଂ ନେପାଲେ ଯତ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍ ।
ମୀନାକ୍ଷ୍ୟାଃ ପରମଂ ସ୍ଥାନଂ ଯଚ୍ଚ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଚିଦଂବରେ ॥ ୧୧ ॥
ବେଦାରଣ୍ୟଂ ମହାସ୍ଥାନଂ ସୁନ୍ଦର୍ୟା ସମଧିଷ୍ଠିତମ୍ ।
ଏକାଂବରଂ ମହାସ୍ଥାନଂ ପରଶକ୍ତ୍ୟା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍ ॥ ୧୨ ॥
ମହାଲସା ପରଂ ସ୍ଥାନଂ ଯୋଗେଶ୍ୱର୍ୟାସ୍ତଥୈବ ଚ ।
ତଥା ନୀଲସରସ୍ୱତ୍ୟାଃ ସ୍ଥାନଂ ଚୀନେଷୁ ବିଶ୍ରୁତମ୍ ॥ ୧୩ ॥
ବୈଦ୍ୟନାଥେ ତୁ ବଗଲାସ୍ଥାନଂ ସର୍ୱୋତ୍ତମଂ ମତମ୍ ।
ଶ୍ରୀମଚ୍ଛ୍ରୀଭୁବନେଶ୍ୱର୍ୟା ମଣିଦ୍ୱୀପଂ ମମ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୧୪ ॥
ଶ୍ରୀମତ୍ତ୍ରିପୁରଭୈରବ୍ୟାଃ କାମାଖ୍ୟାୟୋନିମଣ୍ଡଲମ୍ ।
ଭୂମଣ୍ଡଲେ କ୍ଷେତ୍ରରତ୍ନଂ ମହାମାୟାଧିବାସିତମ୍ ॥ ୧୫ ॥
ନାତଃ ପରତରଂ ସ୍ଥାନଂ କ୍ୱଚିଦସ୍ତି ଧରାତଲେ ।
ପ୍ରତିମାସଂ ଭବେଦ୍ଦେବୀ ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାଦ୍ରଜସ୍ୱଲା ॥ ୧୬ ॥
ତତ୍ରତ୍ୟା ଦେବତାଃ ସର୍ୱାଃ ପର୍ୱତାତ୍ମକତାଂ ଗତାଃ ।
ପର୍ୱତେଷୁ ବସନ୍ତ୍ୟେବ ମହତ୍ୟୋ ଦେବତା ଅପି ॥ ୧୭ ॥
ତତ୍ରତ୍ୟା ପୃଥିବୀ ସର୍ୱା ଦେବୀରୂପା ସ୍ମୃତା ବୁଧୈଃ ।
ନାତଃ ପରତରଂ ସ୍ଥାନଂ କାମାଖ୍ୟାୟୋନିମଣ୍ଡଲାତ୍ ॥ ୧୮ ॥
ଗାୟତ୍ର୍ୟାଶ୍ଚ ପରଂ ସ୍ଥାନଂ ଶ୍ରୀମତ୍ପୁଷ୍କରମୀରିତମ୍ ।
ଅମରେଶେ ଚଣ୍ଡିକା ସ୍ୟାତ୍ପ୍ରଭାସେ ପୁଷ୍କରେକ୍ଷିଣୀ ॥ ୧୯ ॥
ନୈମିଷେ ତୁ ମହାସ୍ଥାନେ ଦେବୀ ସା ଲିଙ୍ଗଧାରିଣୀ ।
ପୁରୁହୂତା ପୁଷ୍କରାକ୍ଷେ ଆଷାଢୌ ଚ ରତିସ୍ତଥା ॥ ୨୦ ॥
ଚଣ୍ଡମୁଣ୍ଡୀ ମହାସ୍ଥାନେ ଦଣ୍ଡିନୀ ପରମେଶ୍ୱରୀ ।
ଭାରଭୂତୌ ଭବେଦ୍ଭୂତିର୍ନାକୁଲେ ନକୁଲେଶ୍ୱରୀ ॥ ୨୧ ॥
ଚନ୍ଦ୍ରିକା ତୁ ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରେ ଶ୍ରୀଗିରୌ ଶାଙ୍କରୀ ସ୍ମୃତା ।
ଜପ୍ୟେଶ୍ୱରେ ତ୍ରିଶୂଲା ସ୍ୟାତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମା ଚାମ୍ରାତକେଶ୍ୱରେ ॥ ୨୨ ॥
ଶାଙ୍କରୀ ତୁ ମହାକାଲେ ଶର୍ୱାଣୀ ମଧ୍ୟମାଭିଧେ ।
କେଦାରାଖ୍ୟେ ମହାକ୍ଷେତ୍ରେ ଦେବୀ ସା ମାର୍ଗଦାୟିନୀ ॥ ୨୩ ॥
ଭୈରବାଖ୍ୟେ ଭୈରବୀ ସା ଗୟାୟାଂ ମଙ୍ଗଲା ସ୍ମୃତା ।
ସ୍ଥାଣୁପ୍ରିୟା କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ସ୍ୱାୟଂଭୁବ୍ୟପି ନାକୁଲେ ॥ ୨୪ ॥
କନଖଲେ ଭବେଦୁଗ୍ରା ବିଶ୍ୱେଶା ବିମଲେଶ୍ୱରେ ।
ଅଟ୍ଟହାସେ ମହାନନ୍ଦା ମହେନ୍ଦ୍ରେ ତୁ ମହାନ୍ତକା ॥ ୨୫ ॥
ଭୀମେ ଭୀମେଶ୍ୱରୀ ପ୍ରୋକ୍ତା ରୁଦ୍ରାଣୀ ତ୍ୱର୍ଧକୋଟିକେ ॥ ୨୬ ॥
ଅବିମୁକ୍ତେ ବିଶାଲାକ୍ଷୀ ମହାଭାଗା ମହାଲୟେ ।
ଗୋକର୍ଣେ ଭଦ୍ରକର୍ଣୀ ସ୍ୟାଦ୍ଭଦ୍ରା ସ୍ୟାଦ୍ଭଦ୍ରକର୍ଣକେ ॥ ୨୭ ॥
ଉତ୍ପଲାକ୍ଷୀ ସୁବର୍ଣାକ୍ଷେ ସ୍ଥାଣ୍ୱୀଶା ସ୍ଥାଣୁସଂଜ୍ଞକେ ।
କମଲାଲୟେ ତୁ କମଲା ପ୍ରଚଣ୍ଡା ଛଗଲଣ୍ଡକେ ॥ ୨୮ ॥
କୁରଣ୍ଡଲେ ତ୍ରିସନ୍ଧ୍ୟା ସ୍ୟାନ୍ମାକୋଟେ ମୁକୁଟେଶ୍ୱରୀ ।
ମଣ୍ଡଲେଶେ ଶାଣ୍ଡକୀ ସ୍ୟାତ୍କାଲୀ କାଲଞ୍ଜରେ ପୁନଃ ॥ ୨୯ ॥
ଶଙ୍କୁକର୍ଣେ ଧ୍ୱନିଃ ପ୍ରୋକ୍ତା ସ୍ଥୂଲା ସ୍ୟାତ୍ସ୍ଥୂଲକେଶ୍ୱରେ ।
ଜ୍ଞାନିନାଂ ହୃଦୟାଂଭୋଜେ ହୃଲ୍ଲେଖା ପରମେଶ୍ୱରୀ ॥ ୩୦ ॥
ପ୍ରୋକ୍ତାନୀମାନି ସ୍ଥାନାନି ଦେବ୍ୟାଃ ପ୍ରିୟତମାନି ଚ ।
ତତ୍ତତ୍କ୍ଷେତ୍ରସ୍ୟ ମାହାତ୍ମ୍ୟଂ ଶ୍ରୁତ୍ୱା ପୂର୍ୱଂ ନଗୋତ୍ତମ ॥ ୩୧ ॥
ତଦୁକ୍ତେନ ବିଧାନେନ ପଶ୍ଚାଦ୍ଦେବୀଂ ପ୍ରପୂଜୟେତ୍ ।
ଅଥବା ସର୍ୱକ୍ଷେତ୍ରାଣି କାଶ୍ୟାଂ ସନ୍ତି ନଗୋତ୍ତମ ॥ ୩୨ ॥
ତତ୍ର ନିତ୍ୟଂ ବସେନ୍ନିତ୍ୟଂ ଦେବୀଭକ୍ତିପରାୟଣଃ ।
ତାନି ସ୍ଥାନାନି ସମ୍ପଶ୍ୟଞ୍ଜପନ୍ଦେବୀଂ ନିରନ୍ତରମ୍ ॥ ୩୩ ॥
ଧ୍ୟାୟଂସ୍ତଚ୍ଚରଣାଂଭୋଜଂ ମୁକ୍ତୋ ଭବତି ବନ୍ଧନାତ୍ ।
ଇଅମାନି ଦେବୀନାମାନି ପ୍ରାତରୁତ୍ଥାୟ ଯଃ ପଠେତ୍ ॥ ୩୪ ॥
ଭସ୍ମୀଭବନ୍ତି ପାପାନି ତତ୍କ୍ଷଣାନ୍ନଗ ସତ୍ୱରମ୍ ।
ଶ୍ରାଦ୍ଧକାଲେ ପଠେଦେତାନ୍ୟମଲାନି ଦ୍ୱିଜାଗ୍ରତଃ ॥ ୩୫ ॥
ମୁକ୍ତାସ୍ତତ୍ପିତରଃ ସର୍ୱେ ପ୍ରୟାନ୍ତି ପରମାଂ ଗତିମ୍ ।
ଅଧୁନା କଥୟିଷ୍ୟାମି ବ୍ରତାନି ତବ ସୁବ୍ରତ ॥ ୩୬ ॥
ନାରୀଭିଶ୍ଚ ନରୈଶ୍ଚୈବ କର୍ତବ୍ୟାନି ପ୍ରୟତ୍ନତଃ ।
ବ୍ରତମନନ୍ତତୃତୀୟାଖ୍ୟଂ ରସକଲ୍ୟାଣିନୀବ୍ରତମ୍ ॥ ୩୭ ॥
ଆର୍ଦ୍ରାନନ୍ଦକରଂ ନାମ୍ନା ତୃତୀୟାୟାଂ ବ୍ରତଂ ଚ ଯତ୍ ।
ଶୁକ୍ରବାରବତଂ ଚୈବ ତଥା କୃଷ୍ଣଚତୁର୍ଦଶୀ ॥ ୩୮ ॥
ଭୌମବାରବ୍ରତଂ ଚୈବ ପ୍ରଦୋଷବ୍ରତମେବ ଚ ।
ଯତ୍ର ଦେବୋ ମହାଦେବୋ ଦେବୀଂ ସଂସ୍ଥାପ୍ୟ ବିଷ୍ଟରେ ॥ ୩୯ ॥
ନୃତ୍ୟଂ କରୋତି ପୁରତଃ ସାର୍ଧଂ ଦବୈର୍ନିଶାମୁଖେ ।
ତତ୍ରୋପୋଷ୍ୟ ରଜନ୍ୟାଦୌ ପ୍ରଦୋଷେ ପୂଜୟାଚ୍ଛିବାମ୍ ॥ ୪୦ ॥
ପ୍ରତିପକ୍ଷଂ ବିଶେଷେଣ ତଦ୍ଦେବୀପ୍ରୀତିକାରକମ୍ ।
ସୋମବାରବ୍ରତଂ ଚୈବ ମମାତିପ୍ରିୟକୃନ୍ନଗ ॥ ୪୧ ॥
ତତ୍ରାପି ଦେବୀଂ ସମ୍ପୂଜ୍ୟ ରାତ୍ରୌ ଭୋଜନମାଚରେତ୍ ।
ନବରାତ୍ରଦ୍ୱୟଂ ଚୈବ ବ୍ରତଂ ପ୍ରୀତିକରଂ ମମ ॥ ୪୨ ॥
ଏବମନ୍ୟାନ୍ୟପି ବିଭୋ ନିତ୍ୟନୈମିତ୍ତିକାନି ଚ ।
ବ୍ରତାନି କୁରୁତେ ଯୋ ବୈ ମତ୍ପ୍ରୀତ୍ୟର୍ଥଂ ବିମତ୍ସରଃ ॥ ୪୩ ॥
ପ୍ରାପ୍ନୋତି ମମ ସାୟୁଜ୍ୟଂ ସ ମେ ଭକ୍ତଃ ସ ମେ ପ୍ରିୟଃ ।
ଉତ୍ସବାନପି କୁର୍ୱୀତ ଦୋଲୋତ୍ସବମୁଖାନ୍ୱିଭୋ ॥ ୪୪ ॥
ଶୟନୋତ୍ସବଂ ତଥା କୁର୍ୟାତ୍ତଥା ଜାଗରଣୋତ୍ସବମ୍ ।
ରଥୋତ୍ସବଂ ଚ ମେ କୁର୍ୟାଦ୍ଦମନୋତ୍ସବମେବ ଚ ॥ ୪୫ ॥
ପବିତ୍ରୋତ୍ସବମେବାପି ଶ୍ରାବଣେ ପ୍ରୀତିକାରକମ୍ ।
ମମ ଭକ୍ତଃ ସଦା କୁର୍ୟାଦେବମନ୍ୟାନ୍ମହୋତ୍ସବାନ୍ ॥ ୪୬ ॥
ମଦ୍ଭକ୍ତାନ୍ଭୋଜୟେତ୍ପ୍ରୀତ୍ୟା ତଥା ଚୈବ ସୁବାସିନୀଃ ।
କୁମାରୀବଟୁକାଂଶ୍ଚାପି ମଦ୍ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ତଦ୍ଗତାନ୍ତରଃ ॥ ୪୭ ॥
ବିତ୍ତଶାଠ୍ୟେନ ରହିତୋ ଯଜେଦେତାନ୍ସୁମାଦିଭିଃ ।
ଯ ଏବଂ କୁରୁତେ ଭକ୍ତ୍ୟା ପ୍ରତିବର୍ଷମତନ୍ଦ୍ରିତଃ ॥ ୪୮ ॥
ସ ଧନ୍ୟଃ କୃତକୃତ୍ୟୋଽସୌ ମତ୍ପ୍ରୀତେଃ ପାତ୍ରମଞ୍ଜସା ।
ସର୍ୱମୁକ୍ତଂ ସମାସେନ ମମ ପ୍ରୀତିପ୍ରଦାୟକମ୍ ।
ନାଶିଷ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାତବ୍ୟଂ ନାଭକ୍ତାୟ କଦାଚନ ॥ ୪୯ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ସପ୍ତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଅଥ ଅଷ୍ଟମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ହିମାଲୟ ଉବାଚ –
ଦେବଦେବି ମହେଶାନି କରୁଣାସାଗରେଽମ୍ବିକେ ।
ବ୍ରୂହି ପୂଜାବିଧିଂ ସମ୍ୟଗ୍ୟଥାବଦଧୁନା ନିଜମ୍ ॥ ୧ ॥
ଶ୍ରୀଦେବ୍ୟୁବାଚ –
ବକ୍ଷ୍ୟେ ପୂଜାବିଧିଂ ରାଜନ୍ନମ୍ବିକାୟା ଯଥାପ୍ରିୟମ୍ ।
ଅତ୍ୟନ୍ତଶ୍ରଦ୍ଧୟା ସାର୍ଧଂ ଶୃଣୁ ପର୍ୱତପୁଙ୍ଗବ ॥ ୨ ॥
ଦ୍ୱିବିଧା ମମ ପୂଜା ସ୍ୟାଦ୍ବାହ୍ୟା ଚାଭ୍ୟାନ୍ତରାପି ଚ ।
ବାହ୍ୟାପି ଦ୍ୱିବିଧା ପ୍ରୋକ୍ତା ବୈଦିକୀ ତାନ୍ତ୍ରିକୀ ତଥା ॥ ୩ ॥
ବୈଦିକ୍ୟର୍ଚାପି ଦ୍ୱିବିଧା ମୂର୍ତିଭେଦେନ ଭୂଧର ।
ବୈଦିକୀ ବୈଦିକୈଃ କାର୍ୟା ବେଦଦୀକ୍ଷା ସମନ୍ୱିତୈଃ ॥ ୪ ॥
ତନ୍ତ୍ରୋକ୍ତଦୀକ୍ଷାବଦ୍ଭିସ୍ତୁ ତାନ୍ତ୍ରିକୀ ସଂଶ୍ରିତା ଭବେତ୍ ।
ଇତ୍ଥଂ ପୂଜାରହସ୍ୟଂ ଚ ନ ଜ୍ଞାତ୍ୱା ବିପରୀତକମ୍ ॥ ୫ ॥
କରୋତି ଯୋ ନରୋ ମୂଢଃ ସ ପତତ୍ୟେବ ସର୍ୱଥା ।
ତତ୍ର ଯା ବୈଦିକୀ ପ୍ରୋକ୍ତା ପ୍ରଥମା ତାଂ ବଦାମ୍ୟହମ୍ ॥ ୬ ॥
ଯନ୍ମେ ସାକ୍ଷାତ୍ପରଂ ରୂପଂ ଦୃଷ୍ଟବାନସି ଭୂଧର ।
ଅନନ୍ତଶୀର୍ଷନୟନମନନ୍ତଚରଣଂ ମହତ୍ ॥ ୭ ॥
ସର୍ୱଶକ୍ତିସମାୟୁକ୍ତଂ ପ୍ରେରକଂ ଯତ୍ପରାତ୍ପରମ୍ ।
ତଦେବ ପୂଜୟେନ୍ନିତ୍ୟଂ ନମେଦ୍ଧ୍ୟାୟେତ୍ସ୍ମରେଦପି ॥ ୮ ॥
ଇତ୍ୟେତତ୍ପ୍ରଥମାଚାର୍ୟାଃ ସ୍ୱରୂପଂ କଥିତଂ ନଗ ।
ଶାନ୍ତଃ ସମାହିତମନା ଦଂଭାହଙ୍କାରବର୍ଜିତଃ ॥ ୯ ॥
ତତ୍ପରୋ ଭବ ତଦ୍ୟାଜୀ ତଦେବ ଶରଣଂ ବ୍ରଜ ।
ତଦେବ ଚେତସା ପଶ୍ୟ ଜପ ଧ୍ୟାୟସ୍ୱ ସର୍ୱଦା ॥ ୧୦ ॥
ଅନନ୍ୟଯା ପ୍ରେମୟୁକ୍ତଭକ୍ତ୍ୟା ମଦ୍ଭାବମାଶ୍ରିତଃ ।
ଯଜ୍ଞୈର୍ୟଜ ତପୋଦାନୈର୍ମାମେବ ପରିତୋଷୟ ॥ ୧୧ ॥
ଇତ୍ଥଂ ମମାନୁଗ୍ରହତୋ ମୋକ୍ଷ୍ୟସେ ଭବବନ୍ଧନାତ୍ ।
ମତ୍ପରା ଯେ ମଦାସକ୍ତଚିତ୍ତା ଭକ୍ତପରା ମତାଃ ॥ ୧୨ ॥
ପ୍ରତିଜାନେ ଭବାଦସ୍ମାଦୁଦ୍ଧାରାମ୍ୟଚିରେଣ ତୁ ।
ଧ୍ୟାନେନ କର୍ମୟୁକ୍ତେନ ଭକ୍ତିଜ୍ଞାନେନ ବା ପୁନଃ ॥ ୧୩ ॥
ପ୍ରାପ୍ୟାହଂ ସର୍ୱଥା ରାଜନ୍ନ ତୁ କେବଲକର୍ମଭିଃ ।
ଧର୍ମାତ୍ସଞ୍ଜାୟତେ ଭକ୍ତିର୍ଭକ୍ତ୍ୟା ସଞ୍ଜାୟତେ ପରମ୍ ॥ ୧୪ ॥
ଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିଭ୍ୟାମୁଦିତଂ ଯତ୍ସ ଧର୍ମଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ।
ଅନ୍ୟଶାସ୍ତ୍ରେଣ ଯଃ ପ୍ରୋକ୍ତୋ ଧର୍ମାଭାସଃ ସ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୧୫ ॥
ସର୍ୱଜ୍ଞାତ୍ସର୍ୱଶକ୍ତେଶ୍ଚ ମତ୍ତୋ ବେଦଃ ସମୁତ୍ଥିତଃ ।
ଅଜ୍ଞାନସ୍ୟ ମମାଭାବାଦପ୍ରମାଣା ନ ଚ ଶ୍ରୁତିଃ ॥ ୧୬ ॥
ସ୍ମୃତୟଶ୍ଚ ଶ୍ରୁତେରର୍ଥଂ ଗୃହୀତ୍ୱୈବ ଚ ନିର୍ଗତାଃ ।
ମନ୍ୱାଦୀନାଂ ସ୍ମୃତୀନାଂ ଚ ତତଃ ପ୍ରାମାଣ୍ୟମିଷ୍ୟତେ ॥ ୧୭ ॥
କ୍ୱଚିତ୍କଦାଚିତ୍ତନ୍ତ୍ରାର୍ଥକଟାକ୍ଷେଣ ପରୋଦିତମ୍ ।
ଧର୍ମଂ ବଦନ୍ତି ସୋଂଽଶସ୍ତୁ ନୈବ ଗ୍ରାହ୍ୟୋଽସ୍ତି ବୈଦିକୈଃ ॥ ୧୮ ॥
ଅନ୍ୟେଷାଂ ଶାସ୍ତ୍ରକର୍ତୄଣାମଜ୍ଞାନପ୍ରଭବତ୍ୱତଃ ।
ଅଜ୍ଞାନଦୋଷଦୁଷ୍ଟତ୍ୱାତ୍ତଦୁକ୍ତେର୍ନ ପ୍ରମାଣତା ॥ ୧୯ ॥
ତସ୍ମାନ୍ମୁମୁକ୍ଷୁର୍ଧର୍ମାର୍ଥଂ ସର୍ୱଥା ବେଦମାଶ୍ରୟେତ୍ ।
ରାଜାଜ୍ଞା ଚ ଯଥା ଲୋକେ ହନ୍ୟତେ ନ କଦାଚନ ॥ ୨୦ ॥
ସର୍ୱେଶାୟା ମମାଜ୍ଞା ସା ଶ୍ରୁତିସ୍ତ୍ୟାଜ୍ୟା କଥଂ ନୃଭିଃ ।
ମଦାଜ୍ଞାରକ୍ଷଣାର୍ଥଂ ତୁ ବ୍ରହ୍ମକ୍ଷତ୍ରିୟଜାତୟଃ ॥ ୨୧ ॥
ମୟା ସୃଷ୍ଟାସ୍ତତୋ ଜ୍ଞେୟଂ ରହସ୍ୟଂ ମେ ଶ୍ରୁତେର୍ୱଚଃ ।
ଯଦା ଯଦା ହି ଧର୍ମସ୍ୟ ଗ୍ଲାନିର୍ଭବତି ଭୂଧର ॥ ୨୨ ॥
ଅଭ୍ୟୁତ୍ଥାନମଧର୍ମସ୍ୟ ତଦା ବେଷାନ୍ବିଭର୍ମ୍ୟହମ୍ ।
ଦେବଦୈତ୍ୟବିଭାଗଶ୍ଚାପ୍ୟତ ଏବାଭବନ୍ନୃପ ॥ ୨୩ ॥
ଯେ ନ କୁର୍ୱନ୍ତି ତଦ୍ଧର୍ମଂ ତଚ୍ଛିକ୍ଷାର୍ଥଂ ମୟା ସଦା ।
ସମ୍ପାଦିତାସ୍ତୁ ନରକାସ୍ରାସୋ ଯଚ୍ଛ୍ରବଣାଦ୍ଭବେତ୍ ॥ ୨୪ ॥
ଯୋ ବେଦଧର୍ମମୁଜ୍ଝିତ୍ୟ ଧର୍ମମନ୍ୟଂ ସମାଶ୍ରୟେତ୍ ।
ରାଜା ପ୍ରବାସୟେଦ୍ଦେଶାନ୍ନିଜାଦେତାନଧର୍ମିଣଃ ॥ ୨୫ ॥
ବ୍ରାହ୍ମଣୈର୍ନ ଚ ସଂଭାଷ୍ୟାଃ ପଙ୍କ୍ତିଗ୍ରାହ୍ୟା ନ ଚ ଦ୍ୱିଜୈଃ ।
ଅନ୍ୟାନି ଯାନି ଶାସ୍ତ୍ରାଣି ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ୱିବିଧାନି ଚ ॥ ୨୬ ॥
ଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିବିରୁଦ୍ଧାନି ତାମସାନ୍ୟେବ ସର୍ୱଶଃ ।
ବାମଂ କାପାଲକଂ ଚୈବ କୌଲକଂ ଭୈରବାଗମଃ ॥ ୨୭ ॥
ଶିବେନ ମୋହନାର୍ଥାୟ ପ୍ରଣୀତୋ ନାନ୍ୟହେତୁକଃ ।
ଯକ୍ଷଶାପାଦ୍ ଭୃଗୋଃ ଶାପାଦ୍ଦଧୀଚସ୍ୟ ଚ ଶାପତଃ ॥ ୨୮ ॥
ଦଗ୍ଧା ଯେ ବ୍ରାହ୍ମଣବରା ବେଦମାର୍ଗବହିଷ୍କୃତାଃ ।
ତେଷାମୁଦ୍ଧରଣାର୍ଥାୟ ସୋପାନକ୍ରମତଃ ସଦା ॥ ୨୯ ॥
ଶୈବାଶ୍ଚ ବୈଷ୍ଣବାଶ୍ଚୈବ ସୌରାଃ ଶାକ୍ତାସ୍ତଥୈବ ଚ ।
ଗାଣପତ୍ୟା ଆଗମାଶ୍ଚ ପ୍ରଣୀତାଃ ଶଙ୍କରେଣ ତୁ ॥ ୩୦ ॥
ତତ୍ର ବେଦାବିରୁଦ୍ଧୋଂଽଶୋଽପ୍ୟୁକ୍ତ ଏବ କ୍ୱଚିତ୍କ୍ୱଚିତ୍ ।
ବୈଦିକସ୍ତଦ୍ଗ୍ରହେ ଦୋଷୋ ନ ଭବତ୍ୟେବ କର୍ହିଚିତ୍ ॥ ୩୧ ॥
ସର୍ୱଥା ବେଦଭିନ୍ନାର୍ଥେ ନାଧିକାରୀ ଦ୍ୱିଜୋ ଭବେତ୍ ।
ବେଦାଧିକାରହୀନସ୍ତୁ ଭବେତ୍ତତ୍ରାଧିକାରବାନ୍ ॥ ୩୨ ॥
ତସ୍ମାତ୍ସର୍ୱପ୍ରୟତ୍ନେନ ବୈଦିକୋ ବେଦମାଶ୍ରୟେତ୍ ।
ଧର୍ମେଣ ସହିତଂ ଜ୍ଞାନଂ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରକାଶୟେତ୍ ॥ ୩୩ ॥
ସର୍ୱୈଷଣାଃ ପରିତ୍ୟଜ୍ୟ ମାମେବ ଶରଣଂ ଗତାଃ ।
ସର୍ୱଭୂତଦୟାବନ୍ତୋ ମାନାହଙ୍କାରବର୍ଜିତାଃ ॥ ୩୪ ॥
ମଚ୍ଚିତ୍ତା ମଦ୍ଗତପ୍ରାଣା ମତ୍ସ୍ଥାନକଥନେ ରତାଃ ।
ସଂନ୍ୟାସିନୋ ବନସ୍ଥାଶ୍ଚ ଗୃହସ୍ଥା ବ୍ରହ୍ମଚାରିଣଃ ॥ ୩୫ ॥
ଉପାସନ୍ତେ ସଦା ଭକ୍ତ୍ୟା ଯୋଗମୈଶ୍ୱରସଂଜ୍ଞିତମ୍ ।
ତେଷାଂ ନିତ୍ୟାଭିୟୁକ୍ତାନାମହମଜ୍ଞାନଜଂ ତମଃ ॥ ୩୬ ॥
ଜ୍ଞାନସୂର୍ୟପ୍ରକାଶେନ ନାଶୟାମି ନ ସଂଶୟଃ ।
ଇତ୍ଥଂ ବୈଦିକପୂଜାୟାଃ ପ୍ରଥମାୟା ନଗାଧିପ ॥ ୩୭ ॥
ସ୍ୱରୂପମୁକ୍ତଂ ସଙ୍କ୍ଷେପାଦ୍ଦ୍ୱିତୀୟାୟା ଅଥୋ ବ୍ରୁବେ ।
ମୂର୍ତୌ ବା ସ୍ଥଣ୍ଡିଲେ ବାପି ତଥା ସୂର୍ୟେନ୍ଦୁମଣ୍ଡଲେ ॥ ୩୮ ॥
ଜଲେଽଥବା ବାଣଲିଙ୍ଗେ ଯନ୍ତ୍ରେ ବାପି ମହାପଟେ ।
ତଥା ଶ୍ରୀହୃଦୟାଂଭୋଜେ ଧ୍ୟାତ୍ୱା ଦେବୀଂ ପରାତ୍ପରାମ୍ ॥ ୩୯ ॥
ସଗୁଣାଂ କରୁଣାପୂର୍ଣାଂ ତରୁଣୀମରୁଣାରୁଣାମ୍ ।
ସୌନ୍ଦର୍ୟସାରସୀମାନ୍ତାଂ ସର୍ୱାବୟବସୁନ୍ଦରାମ୍ ॥ ୪୦ ॥
ଶୃଙ୍ଗାରରସସମ୍ପୂର୍ଣାଂ ସଦା ଭକ୍ତାର୍ତିକାତରାମ୍ ।
ପ୍ରସାଦସୁମୁଖୀମମ୍ବାଂ ଚନ୍ଦ୍ରଖଣ୍ଡାଶିଖଣ୍ଡିନୀମ୍ ॥ ୪୧ ॥
ପାଶାଙ୍କୁଶବରାଭୀତିଧରାମାନନ୍ଦରୂପିଣୀମ୍ ।
ପୂଜୟେଦୁପଚାରୈଶ୍ଚ ଯଥାବିତ୍ତାନୁସାରତଃ ॥ ୪୨ ॥
ଯାବଦାନ୍ତରପୂଜାୟାମଧିକାରୋ ଭବେନ୍ନ ହି ।
ତାବଦ୍ବାହ୍ୟାମିମାଂ ପୂଜାଂ ଶ୍ରୟେଜ୍ଜାତେ ତୁ ତାଂ ତ୍ୟଜେତ୍ ॥ ୪୩ ॥
ଆଭ୍ୟନ୍ତରା ତୁ ଯା ପୂଜା ସା ତୁ ସଂବିଲ୍ଲୟଃ ସ୍ମୃତଃ ।
ସଂବିଦେବପରଂ ରୂପମୁପାଧିରହିତଂ ମମ ॥ ୪୪ ॥
ଅତଃ ସଂବିଦି ମଦ୍ରୂପେ ଚେତଃ ସ୍ଥାପ୍ୟଂ ନିରାଶ୍ରୟମ୍ ।
ସଂବିଦ୍ରୂପାତିରିକ୍ତଂ ତୁ ମିଥ୍ୟା ମାୟାମୟଂ ଜଗତ୍ ॥ ୪୫ ॥
ଅତଃ ସଂସାରନାଶାୟ ସାକ୍ଷିଣୀମାତ୍ମରୂପିଣୀମ୍ ।
ଭାବୟନ୍ନିର୍ମନସ୍କେନ ଯୋଗୟୁକ୍ତେନ ଚେତସା ॥ ୪୬ ॥
ଅତଃପରଂ ବାହ୍ୟପୂଜାବିସ୍ତାରଃ କଥ୍ୟତେ ମୟା ।
ସାବଧାନେନ ମନସା ଶୃଣୁ ପର୍ୱତସତ୍ତମ ॥ ୪୭ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ଅଷ୍ଟମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଅଥ ନବମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
ଶ୍ରୀଦେବ୍ୟୁବାଚ –
ପ୍ରାତରୁତ୍ଥାୟ ଶିରସି ସଂସ୍ମରେତ୍ପଦ୍ମମୁଜ୍ଜ୍ୱଲମ୍ ।
କର୍ପୂରାଭଂ ସ୍ମରେତ୍ତତ୍ର ଶ୍ରୀଗୁରୁଂ ନିଜରୂପିଣମ୍ ॥ ୧ ॥
ସୁପ୍ରସନ୍ନଂ ଲସଦ୍ଭୂଷାଭୂଷିତଂ ଶକ୍ତିସଂୟୁତମ୍ ।
ନମସ୍କୃତ୍ୟ ତତୋ ଦେବୀଂ କୁଣ୍ଡଲୀଂ ସଂସ୍ମରେଦ୍ବୁଧଃ ॥ ୨ ॥
ପ୍ରକାଶମାନାଂ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରୟାଣେ
ପ୍ରତିପ୍ରୟାଣେଽପ୍ୟମୃତାୟମାନାମ୍ ।
ଅନ୍ତଃପଦବ୍ୟାମନୁସଞ୍ଚରନ୍ତୀ-
ମାନନ୍ଦରୂପାମବଲାଂ ପ୍ରପଦ୍ୟେ ॥ ୩ ॥
ଧ୍ୟାତ୍ୱୈବଂ ତଚ୍ଛିଖାମଧ୍ୟେ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦରୂପିଣୀମ୍ ।
ମାଂ ଧ୍ୟାୟେଦଥ ଶୌଚାଦିକ୍ରିୟାଃ ସର୍ୱାଃ ସମାପୟେତ୍ ॥ ୪ ॥
ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ତତୋ ହୁତ୍ୱା ମତ୍ପ୍ରୀତ୍ୟର୍ଥଂ ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମଃ ।
ହୋମାନ୍ତେ ସ୍ୱାସନେ ସ୍ଥିତ୍ୱା ପୂଜାସଙ୍କଲ୍ପମାଚରେତ୍ ॥ ୫ ॥
ଭୂତଶୁଦ୍ଧିଂ ପୁରା କୃତ୍ୱା ମାତୃକାନ୍ୟାସମେବ ଚ ।
ହୃଲ୍ଲେଖାମାତୃକାନ୍ୟାସଂ ନିତ୍ୟମେବ ସମାଚରେତ୍ ॥ ୬ ॥
ମୂଲାଧାରେ ହକାରଂ ଚ ହୃଦୟେ ଚ ରକାରକମ୍ ।
ଭ୍ରୂମଧ୍ୟେ ତଦ୍ୱଦୀକାରଂ ହ୍ରୀଙ୍କାରଂ ମସ୍ତକେ ନ୍ୟସେତ୍ ॥ ୭ ॥
ତତ୍ତନ୍ମନ୍ତ୍ରୋଦିତାନନ୍ୟାନ୍ନ୍ୟାସାନ୍ସର୍ୱାନ୍ସମାଚରେତ୍ ।
କଲ୍ପୟେତ୍ସ୍ୱାତ୍ମନୋ ଦେହେ ପୀଠଂ ଧର୍ମାଦିଭିଃ ପୁନଃ ॥ ୮ ॥
ତତୋ ଧ୍ୟାୟେନ୍ମହାଦେବୀଂ ପ୍ରାଣାୟାମୈର୍ୱିଜୃମ୍ଭିତେ ।
ହୃଦମ୍ଭୋଜେ ମମ ସ୍ଥାନେ ପଞ୍ଚପ୍ରେତାସନେ ବୁଧଃ ॥ ୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁଶ୍ଚ ରୁଦ୍ରଶ୍ଚ ଈଶ୍ୱରଶ୍ଚ ସଦାଶିବଃ ।
ଏତେ ପଞ୍ଚ ମହାପ୍ରେତାଃ ପାଦମୂଲେ ମମ ସ୍ଥିତାଃ ॥ ୧୦ ॥
ପଞ୍ଚଭୂତାତ୍ମକା ହ୍ୟେତେ ପଞ୍ଚାବସ୍ଥାତ୍ମକା ଅପି ।
ଅହଂ ତ୍ୱବ୍ୟକ୍ତଚିଦ୍ରୂପା ତଦତୀତାଽସ୍ମି ସର୍ୱଥା ॥ ୧୧ ॥
ତତୋ ବିଷ୍ଟରତାଂ ଯାତାଃ ଶକ୍ତିତନ୍ତ୍ରେଷୁ ସର୍ୱଦା ।
ଧ୍ୟାତ୍ୱୈବଂ ମାନସୈର୍ଭୋଗୈଃ ପୂଜୟେନ୍ମାଂ ଜପେଦପି ॥ ୧୨ ॥
ଜପଂ ସମର୍ପ୍ୟ ଶ୍ରୀଦେବ୍ୟୈ ତତୋଽର୍ଘ୍ୟସ୍ଥାପନଂ ଚରେତ୍ ।
ପାତ୍ରାସାଦନକଂ କୃତ୍ୱା ପୂଜାଦ୍ରବ୍ୟାଣି ଶୋଧୟେତ୍ ॥ ୧୩ ॥
ଜଲେନ ତେନ ମନୁନା ଚାସ୍ତ୍ରମନ୍ତ୍ରେଣ ଦେଶିକଃ ।
ଦିଗ୍ବନ୍ଧଂ ଚ ପୁରା କୃତ୍ୱା ଗୁରୂନ୍ନତ୍ୱା ତତଃ ପରମ୍ ॥ ୧୪ ॥
ତଦନୁଜ୍ଞାଂ ସମାଦାୟ ବାହ୍ୟପୀଠେ ତତଃ ପରମ୍ ।
ହୃଦିସ୍ଥାଂ ଭାବିତାଂ ମୂର୍ତିଂ ମମ ଦିବ୍ୟାଂ ମନୋହରାମ୍ ॥ ୧୫ ॥
ଆବାହୟେତ୍ତତଃ ପୀଠେ ପ୍ରାଣସ୍ଥାପନବିଦ୍ୟଯା ।
ଆସନାବାହନେ ଚାର୍ଘ୍ୟଂ ପାଦ୍ୟାଦ୍ୟାଚମନଂ ତଥା ॥ ୧୬ ॥
ସ୍ନାନଂ ବାସୋଦ୍ୱୟଂ ଚୈବ ଭୂଷଣାନି ଚ ସର୍ୱଶଃ ।
ଗନ୍ଧପୁଷ୍ପଂ ଯଥାୟୋଗ୍ୟଂ ଦତ୍ତ୍ୱା ଦେବ୍ୟୈ ସ୍ୱଭକ୍ତିତଃ ॥ ୧୭ ॥
ଯନ୍ତ୍ରସ୍ଥାନାମାବୃତୀନାଂ ପୂଜନଂ ସମ୍ୟଗାଚରେତ୍ ।
ପ୍ରତିବାରମଶକ୍ତାନାଂ ଶୁକ୍ରବାରୋ ନିୟମ୍ୟତେ ॥ ୧୮ ॥
ମୂଲଦେବୀପ୍ରଭାରୂପାଃ ସ୍ମର୍ତବ୍ୟା ଅଙ୍ଗଦେବତାଃ ।
ତତ୍ପ୍ରଭାପଟଲବ୍ୟାପ୍ତଂ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟଂ ଚ ବିଚିନ୍ତୟେତ୍ ॥ ୧୯ ॥
ପୁନରାବୃତ୍ତିସହିତାଂ ମୂଲଦେବୀଂ ଚ ପୂଜୟେତ୍ ।
ଗନ୍ଧାଦିଭିଃ ସୁଗନ୍ଧୈସ୍ତୁ ତଥା ପୁଷ୍ପୈଃ ସୁବାସିତୈଃ ॥ ୨୦ ॥
ନୈବେଦ୍ୟୈସ୍ତର୍ପଣୈଶ୍ଚୈବ ତାଂବୂଲୈର୍ଦକ୍ଷିଣାଦିଭିଃ ।
ତୋଷୟେନ୍ମାଂ ତ୍ୱତ୍କୃତେନ ନାମ୍ନାଂ ସାହସ୍ରକେଣ ଚ ॥ ୨୧ ॥
କବଚେନ ଚ ସୂକ୍ତେନାହଂ ରୁଦ୍ରେଭିରିତି ପ୍ରଭୋ ।
ଦେବ୍ୟଥର୍ୱଶିରୋମନ୍ତ୍ରୈର୍ହୃଲ୍ଲେଖୋପନିଷଦ୍ଭବୈଃ ॥ ୨୨ ॥
ମହାବିଦ୍ୟାମହାମନ୍ତ୍ରୈସ୍ତୋଷୟେନ୍ମାଂ ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ ।
କ୍ଷମାପୟେଜ୍ଜଗଦ୍ଧାତ୍ରୀଂ ପ୍ରେମାର୍ଦ୍ରହୃଦୟୋ ନରଃ ॥ ୨୩ ॥
ପୁଲକାଙ୍କିତସର୍ୱାଙ୍ଗୈର୍ବାଲ୍ୟରୁଦ୍ଧାକ୍ଷିନିଃସ୍ୱନଃ ।
ନୃତ୍ୟଗୀତାଦିଘୋଷେଣ ତୋଷୟେନ୍ମାଂ ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ ॥ ୨୪ ॥
ବେଦପାରାୟଣୈଶ୍ଚୈବ ପୁରାଣୈଃ ସକଲୈରପି ।
ପ୍ରତିପାଦ୍ୟା ଯତୋଽହଂ ବୈ ତସ୍ମାତ୍ତୈସ୍ତୋଷୟେତ୍ତୁ ମାମ୍ ॥ ୨୫ ॥
ନିଜ ସର୍ୱସ୍ୱମପି ମେ ସଦେହଂ ନିତ୍ୟଶୋଽର୍ପୟେତ୍ ।
ନିତ୍ୟହୋମଂ ତତଃ କୁର୍ୟାଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣାଂଶ୍ଚ ସୁବାସିନୀଃ ॥ ୨୬ ॥
ବଟୁକାନ୍ପାମରାନନନ୍ୟାନ୍ଦେବୀବୁଦ୍ଧ୍ୟା ତୁ ଭୋଜୟେତ୍ ।
ନତ୍ୱା ପୁନଃ ସ୍ୱହୃଦୟେ ବ୍ୟୁତ୍କ୍ରମେଣ ବିସର୍ଜୟେତ୍ ॥ ୨୭ ॥
ସର୍ୱଂ ହୃଲ୍ଲେଖୟା କୁର୍ୟାତ୍ପୂଜନଂ ମମ ସୁବ୍ରତ ।
ହୃଲ୍ଲେଖା ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରାଣାଂ ନାୟିକା ପରମା ସ୍ମୃତା ॥ ୨୮ ॥
ହୃଲ୍ଲେଖାଦର୍ପଣେ ନିତ୍ୟମହଂ ତୁ ପ୍ରତିବିମ୍ବିତା ।
ତସ୍ମାଧୃଲ୍ଲେଖୟା ଦତ୍ତଂ ସର୍ୱମନ୍ତ୍ରୈଃ ସମର୍ପିତମ୍ ॥ ୨୯ ॥
ଗୁରୁଂ ସମ୍ପୂଜ୍ୟ ଭୃଷାଦ୍ୟୈଃ କୃତକୃତ୍ୟତ୍ୱମାବହେତ୍ ।
ଯ ଏବଂ ପୂଜୟେଦ୍ଦେବୀଂ ଶ୍ରୀମଦ୍ଭୁବନସୁନ୍ଦରୀମ୍ ॥ ୩୦ ॥
ନ ତସ୍ୟ ଦୁର୍ଲଭଂ କିଞ୍ଚିତ୍କଦାବ୍ହିତ୍କ୍ୱଚିଦସ୍ତି ହି ।
ଦେହାନ୍ତେ ତୁ ମଣିଦ୍ୱୀପଂ ମାମ ଯାତ୍ୟେବ ସର୍ୱଥା ॥ ୩୧ ॥
ଜ୍ଞେୟୋ ଦେବୀସ୍ୱରୂପୋଽସୌ ଦେବା ନିତ୍ୟଂ ନମନ୍ତି ତମ୍ ।
ଇତି ତେ କଥିତଂ ରାଜନ୍ମହାଦେବ୍ୟାଃ ପ୍ରପୂଜନମ୍ ॥ ୩୨ ॥
ବିମୃଶ୍ୟୈତଦଶେଷେଣାପ୍ୟଧିକାରାନୁରୂପତଃ ।
କୁରୁ ମେ ପୂଜନଂ ତେନ କୃତାର୍ଥସ୍ତ୍ୱଂ ଭବିଷ୍ୟସି ॥ ୩୩ ॥
ଇଦଂ ତୁ ଗୀତାଶାସ୍ତ୍ରଂ ମେ ନାଶିଷ୍ୟାୟ ବଦେତ୍କ୍ୱଚିତ୍ ।
ନାଭକ୍ତାୟ ପ୍ରଦାତବ୍ୟଂ ନ ଧୂର୍ତାୟ ଚ ଦୁର୍ହୃଦେ ॥ ୩୪ ॥
ଏତତ୍ପ୍ରକାଶନଂ ମାତୁରୁଦ୍ଧାଟନମୁରୋଜୟୋଃ ।
ତସ୍ମାଦବଶ୍ୟଂ ଯତ୍ନେନ ଗୋପନୀୟମିଦଂ ସଦା ॥ ୩୫ ॥
ଦେୟଂ ଭକ୍ତାୟ ଶିଷ୍ୟାୟ ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ରାୟ ଚୈବ ହି ।
ସୁଶୀଲାୟ ସୁବେଷାୟ ଦେବୀଭକ୍ତିୟୁତାୟ ଚ ॥ ୩୬ ॥
ଶ୍ରାଦ୍ଧକାଲେ ପଠେଦେତଦ୍ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ସମୀପତଃ ।
ତୃପ୍ତାସ୍ତତ୍ପିତରଃ ସର୍ୱେ ପ୍ରୟାନ୍ତି ପରମଂ ପଦମ୍ ॥ ୩୭ ॥
ବ୍ୟାସ ଉବାଚ –
ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ୱା ସା ଭଗବତୀ ତତ୍ରୈବାନ୍ତରଧୀୟତ ।
ଦେବାଶ୍ଚ ମୁଦିତାଃ ସର୍ୱେ ଦେବୀଦର୍ଶନତୋଽଭବନ୍ ॥ ୩୮ ॥
ତତା ହିମାଲୟେ ଜଜ୍ଞେ ଦେବୀ ହୈମବତୀ ତୁ ସା ।
ଯା ଗୌରୀତି ପ୍ରସିଦ୍ଧାସୀଦ୍ଦତ୍ତା ସା ଶଙ୍କରାୟ ଚ ॥ ୩୯ ॥
ତତଃ ସ୍କନ୍ଦଃ ସମୁଦ୍ଭୂତସ୍ତାରକସ୍ତେନ ପାତିତଃ ।
ସମୁଦ୍ରମନ୍ଥନେ ପୂର୍ୱଂ ରତ୍ନାନ୍ୟାସୁର୍ନରାଧିପ ॥ ୪୦ ॥
ତତ୍ର ଦେବୈସ୍ତୁତା ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରାପ୍ତ୍ୟର୍ଥମାଦରାତ୍ ।
ତେଷାମନୁଗ୍ରହାର୍ଥାୟ ନିର୍ଗତା ତୁ ରମା ତତଃ ॥ ୪୧ ॥
ବୈକୁଣ୍ଠାୟ ସୁରୈର୍ଦତ୍ତା ତେନ ତସ୍ୟ ଶମାଭବତ୍ ।
ଇତି ତେ କଥିତଂ ରାଜନ୍ଦେବୀମାହାତ୍ମ୍ୟମୁତ୍ତମମ୍ ॥ ୪୨ ॥
ଗୌରୀଲକ୍ଷ୍ମ୍ୟୋଃ ସମୁଦ୍ଭୂତିବିଷୟଂ ସର୍ୱକାମଦମ୍ ।
ନ ବାଚ୍ୟଂ ତ୍ୱେତଦନ୍ୟସ୍ମୈ ରହସ୍ୟଂ କଥିତଂ ଯତଃ ॥ ୪୩ ॥
ଗୀତା ରହସ୍ୟଭୂତେୟଂ ଗୋପନୀୟା ପ୍ରୟତ୍ନତଃ ।
ସର୍ୱମୁକ୍ତଂ ସମାସେନ ଯତ୍ପୃଷ୍ଟଂ ତତ୍ୱୟାନଘ ।
ପବିତ୍ରଂ ପାବନଂ ଦିବ୍ୟଂ କିଂ ଭୂୟଃ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛସି ॥ ୪୪ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀଦେବୀଭାଗବତେ ଦେବୀଗୀତାୟାଂ ନବମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଦେବୀଗୀତା ସମାପ୍ତା ॥
Also Read:
Devi Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil