Devi Geetaa in Telugu:
॥ దేవీగీతా ॥
॥ శ్రీ గణేశాయ నమః ॥
॥ ఓం నమః శ్రీ దేవ్యై ॥
అథ శ్రీమద్దేవీగీతా ప్రారభ్యతే ।
॥ అథ ప్రథమోఽధ్యాయః ॥
హిమాలయ ఉవాచ –
యోగం చ భక్తిసహితం జ్ఞానం చ శ్రుతిసంమతం ।
వదస్వ పరమేశాని త్వమేవాహం యతో భవేః ॥
వ్యాస ఉవాచ –
ఇతి తస్య వచః శ్రుత్వా ప్రసన్నముఖపంకజా ।
వక్తుమారభతాంబా సా రహస్యం శ్రుతిగూహితం ॥
శృణ్వంతు నిర్జరాః సర్వే వ్యాహరంత్యా వచో మమ ।
యస్య శ్రవణమాత్రేణ మద్రూపత్వం ప్రపద్యతే ॥ 1 ॥
అహమేవాస పూర్వం మే నాన్యత్కించిన్నగాధిప ।
తదాత్మరూపం చిత్సంవిత్పరబ్రహ్మైకనామకం ॥ 2 ॥
అప్రతర్క్యమనిర్దేశ్యమనౌపమ్యమనామయం ।
తస్య కాచిత్స్వతఃసిద్ధా శక్తిర్మాయేతి విశ్రుతా ॥ 3 ॥
న సతీ సా నాసతీ సా నోభయాత్మా విరోధతః ।
ఏతద్విలక్షణా కాచిద్వస్తుభూతాఽస్తి సర్వదా ॥ 4 ॥
పావకస్యోష్ణతేవేయముష్ణాంశోరివ దీధితిః ।
చంద్రస్య చంద్రికేవేయం మమేయం సహజా ధ్రువా ॥ 5 ॥
తస్యాం కర్మాణి జీవానాం జీవాః కాలాశ్చ సంచరే ।
అభేదేన విలీనాః స్యుః సుషుప్తౌ వ్యవహారవత్ ॥ 6 ॥
స్వశక్తేశ్చ సమాయోగాదహం బీజాత్మతాం గతా ।
స్వధారావరణాత్తస్యా దోషత్వం చ సమాగతం ॥ 7 ॥
చైతన్యస్య సమాయోగాన్నిమిత్తత్వం చ కథ్యతే ।
ప్రపంచపరిణామాచ్చ సమవాయిత్వముచ్యతే ॥ 8 ॥
కేచిత్తాం తప ఇత్యాహుస్తమః కేచిజ్జడం పరే ।
జ్ఞానం మాయా ప్రధానం చ ప్రకృతిం శక్తిమప్యజాం ॥ 9 ॥
విమర్శ ఇతి తాం ప్రాహుః శైవశాస్త్రవిశారదాః ।
అవిద్యామితరే ప్రాహుర్వేదతత్త్వార్థచింతకాః ॥ 10 ॥
ఏవం నానావిధాని స్యుర్నామాని నిగమాదిషు ।
తస్యాజడత్వం దృశ్యత్వాజ్జ్ఞాననాశాత్తతోఽసతీ ॥11 ॥
చైతన్యస్య న దృశ్యత్వం దృశ్యత్వే జడమేవ తత్ ।
స్వప్రకాశం చ చైతన్యం న పరేణ ప్రకాశితం ॥ 12 ॥
అనవస్థాదోషసత్త్వాన్న స్వేనాపి ప్రకాశితం ।
కర్మకర్తృవిరోధః స్యాత్తస్మాత్తద్దీపవత్స్వయం ॥ 13 ॥
ప్రకాశమానమన్యేషాం భాసకం విద్ధి పర్వత ।
అత ఏవ చ నిత్యత్వం సిద్ధం సంవిత్తనోర్మమ ॥ 14 ॥
జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్త్యాదౌ దృశ్యస్య వ్యభిచారతః ।
సంవిదో వ్యభిచారశ్చ నానుభూతోఽస్తి కర్హిచిత్ ॥ 15 ॥
యది తస్యాప్యనుభవతర్హ్యయం యేన సాక్షిణా ।
అనుభూతః స ఏవాత్ర శిష్టః సంవిద్వపుః పురా ॥ 16 ॥
అత ఏవ చ నిత్యత్వం ప్రోక్తం సచ్ఛాస్త్రకోవిదః ।
ఆనందరూపతా చాస్యాః పరప్రేమాస్పదత్వతః ॥ 17 ॥
మా న భూవం హి భూయాసమితి ప్రేమాత్మని స్థితం ।
సర్వస్యాన్యస్య మిథ్యాత్వాదసంగత్వం స్ఫుటం మమ ॥ 18 ॥
అపరిచ్ఛిన్నతాప్యేవమత ఏవ మతా మమ ।
తచ్చ జ్ఞానం నాత్మధర్మో ధర్మత్వే జడతాఽఽత్మనః ॥ 19 ॥
జ్ఞానస్య జడశేషత్వం న దృష్టం న చ సంభవి ।
చిద్ధర్మత్వం తథా నాస్తి చితశ్చిన్న హి భిద్యతే ॥ 20 ॥
తస్మాదాత్మా జ్ఞానరూపః సుఖరూపశ్చ సర్వదా ।
సత్యః పూర్ణోఽప్యసంగశ్చ ద్వైతజాలవివర్జితః ॥ 21 ॥
స పునః కామకర్మాదియుక్తయా స్వీయమాయయా ।
పూర్వానుభూతసంస్కారాత్కాలకర్మవిపాకతః ॥ 22 ॥
అవివేకాచ్చ తత్త్వస్య సిసృక్షావాన్ప్రజాయతే ।
అబుద్ధిపూర్వః సర్గోఽయం కథితస్తే నగాధిప ॥ 23 ॥
ఏతద్ధి యన్మయా ప్రోక్తం మమ రూపమలౌకికం ।
అవ్యాకృతం తదవ్యక్తం మాయాశబలమిత్యపి ॥ 24 ॥
ప్రోచ్యతే సర్వశాస్త్రేషు సర్వకారణకారణం ।
తత్త్వానామాదిభూతం చ సచ్చిదానందవిగ్రహం ॥ 25 ॥
సర్వకర్మఘనీభూతమిచ్ఛాజ్ఞానక్రియాశ్రయం ।
హ్రీంకారమంత్రవాచ్యం తదాదితత్త్వం తదుచ్యతే ॥ 26 ॥
తస్మాదాకాశ ఉత్పన్నః శబ్దతన్మాత్రరూపకః ।
భవేత్స్పర్శాత్మకో వాయుస్తేజో రూపాత్మకం పునః ॥ 27 ॥
జలం రసాత్మకం పశ్చాత్తతో గంధాత్మికా ధరా ।
శబ్దైకగుణ ఆకాశో వాయుః స్పర్శరవాన్వితః ॥ 28 ॥
శబ్దస్పర్శరూపగుణం తేజ ఇత్యుచ్యతే బుధైః ।
శబ్దస్పర్శరూపరసైరాపో వేదగుణాః స్మృతాః ॥ 29 ॥
శబ్దస్పర్శరూపరసగంధైః పంచగుణా ధరా ।
తేభ్యోఽభవన్మహత్సూత్రం యల్లింగం పరిచక్షతే ॥ 30 ॥
సర్వాత్మకం తత్సంప్రోక్తం సూక్ష్మదేహోఽయమాత్మనః ।
అవ్యక్తం కారణో దేహః స చోక్తః పూర్వమేవ హి ॥ 31 ॥
యస్మింజగద్బీజరూపం స్థితం లింగోద్భవో యతః ।
తతః స్థూలాని భూతాని పంచీకరణమార్గతః ॥ 32 ॥
పంచ సంఖ్యాని జాయంతే తత్ప్రకారస్త్వథోచ్యతే ।
పూర్వోక్తాని చ భూతాని ప్రత్యేకం విభజేద్ద్విధా ॥ 33 ॥
ఏకైకం భాగమేకస్య చతుర్ధా విభజేద్గిరే ।
స్వస్వేతరద్వితీయాంశే యోజనాత్పంచ పంచ తే ॥ 34 ॥
తత్కార్యం చ విరాడ్ దేహః స్థూలదేహోఽయమాత్మనః ।
పంచభూతస్థసత్త్వాంశైః శ్రోత్రాదీనాం సముద్భవః ॥ 35 ॥
జ్ఞానేంద్రియాణాం రాజేంద్ర ప్రత్యేకం మీలితైస్తు తైః ।
అంతఃకరణమేకం స్యాద్వృత్తిభేదాచ్చతుర్విధం ॥ 36 ॥
యదా తు సంకల్పవికల్పకృత్యం
తదా భవేత్తన్మన ఇత్యభిఖ్యం ।
స్యాద్బుద్ధిసంజ్ఞం చ యదా ప్రవేత్తి
సునిశ్చితం సంశయహీనరూపం ॥ 37 ॥
అనుసంధానరూపం తచ్చిత్తం చ పరికీర్తితం ।
అహంకృత్యాఽఽత్మవృత్యా తు తదహంకారతాం గతం ॥ 38 ॥
తేషాం రజోంఽశైర్జాతాని క్రమాత్కర్మేంద్రియాణి చ ।
ప్రత్యేకం మీలితైస్తైస్తు ప్రాణో భవతి పంచధా ॥ 39 ॥
హృది ప్రాణో గుదేఽపానో నాభిస్థస్తు సమానకః ।
కంఠదేశేప్యుదానః స్యాద్వ్యానః సర్వశరీరగః ॥ 40 ॥
జ్ఞానేంద్రియాణి పంచైవ పంచ కర్మేంద్రియాణి చ ।
ప్రాణాది పంచకం చైవ ధియా చ సహితం మనః ॥ 41 ॥
ఏతత్సూక్ష్మశరీరం స్యాన్మమ లింగం యదుచ్యతే ।
తత్ర యా ప్రకృతిః ప్రోక్తా సా రాజన్వివిధా స్మృతా ॥ 42 ॥
సత్త్వాత్మికా తు మాయా స్యాదవిద్యా గుణమిశ్రితా ।
స్వాశ్రయం యా తు సంరక్షేత్సా మాయేతి నిగద్యతే ॥ 43 ॥
తస్యాం యత్ప్రతిబింబం స్యాద్బింబభూతస్య చేశితుః ।
స ఈశ్వరః సమాఖ్యాతః స్వాశ్రయజ్ఞానవాన్ పరః ॥ 44 ॥
సర్వజ్ఞః సర్వకర్తా చ సర్వానుగ్రహకారకః ।
అవిద్యాయాం తు యత్కించిత్ప్రతిబింబం నగాధిప ॥ 45 ॥
తదేవ జీవసంజ్ఞం స్యాత్సర్వదుఃఖాశ్రయం పునః ।
ద్వయోరపీహ సంప్రోక్తం దేహత్రయమవిద్యయా ॥ 46 ॥
దేహత్రయాభిమానాచ్చాప్యభూన్నామత్రయం పునః ।
ప్రాజ్ఞస్తు కారణాత్మా స్యాత్సూక్ష్మధీ తు తైజసః ॥ 47 ॥
స్థూలదేహీ తు విశ్వాఖ్యస్త్రివిధః పరికీర్తితః ।
ఏవమీశోఽపి సంప్రోక్త ఈశసూత్రవిరాట్పదైః ॥ 48 ॥
ప్రథమో వ్యష్టిరూపస్తు సమష్ట్యాత్మా పరః స్మృతః ।
స హి సర్వేశ్వరః సాక్షాజ్జీవానుగ్రహకామ్యయా ॥ 49 ॥
కరోతి వివిధం విశ్వం నానాభోగాశ్రయం పునః ।
మచ్ఛక్తిప్రేరితో నిత్యం మయి రాజన్ప్రకల్పితః ॥ 50 ॥
ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం ప్రథమోఽధ్యాయః ॥
॥ అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥
దేవ్యువాచ –
మన్మాయాశక్తిసంక్లృప్తంజగత్సర్వం చరాచరం ।
సాపి మత్తః పృథఙ్ మాయా నాస్త్యేవ పరమార్థతః ॥ 1 ॥
వ్యవహారదృశా సేయం మాయాఽవిద్యేతి విశ్రుతా ।
తత్త్వదృష్ట్యా తు నాస్త్యేవ తత్త్వమేవాస్తి కేవలం ॥ 2 ॥
సాహం సర్వం జగత్సృష్ట్వా తదంతః ప్రవిశామ్యహం ।
మాయా కర్మాదిసహితా గిరే ప్రాణపురఃసరా ॥ 3 ॥
లోకాంతరగతిర్నో చేత్కథం స్యాదితి హేతునా ।
యథా యథా భవంత్యేవ మాయాభేదాస్తథా తథా ॥ 4 ॥
ఉపాధిభేదాద్భిన్నాఽహం ఘటాకాశాదయో యథా ।
ఉచ్చనీచాది వస్తూని భాసయన్భాస్కరః సదా ॥ 5 ॥
న దుష్యతి తథైవాహం దోషైర్లిప్తా కదాపి న ।
మయి బుద్ధ్యాదికర్తృత్వమధ్యస్యైవాపరే జనాః ॥ 6 ॥
వదంతి చాత్మా కర్తేతి విమూఢా న సుబుద్ధయః ।
అజ్ఞానభేదతస్తద్వన్మాయాయా భేదతస్తథా ॥ 7 ॥
జీవేశ్వరవిభాగశ్చ కల్పితో మాయయైవ తు ।
ఘటాకాశమహాకాశవిభాగః కల్పితో యథా ॥ 8 ॥
తథైవ కల్పితో భేదో జీవాత్మపరమాత్మనోః ।
యథా జీవబహుత్వం చ మాయయైవ న చ స్వతః ॥ 9 ॥
తథేశ్వరబహుత్వం చ మాయయా న స్వభావతః ।
దేహేంద్రియాదిసంఘాతవాసనాభేదభేదితా ॥ 10 ॥
అవిద్యా జీవభేదస్య హేతుర్నాన్యః ప్రకీర్తితః ।
గుణానాం వాసనాభేదభేదితా యా ధరాధర ॥ 11 ॥
మాయా సా పరభేదస్య హేతుర్నాన్యః కదాచన ।
మయి సర్వమిదం ప్రోతమోతం చ ధరణీధర ॥ 12 ॥
ఈశ్వరోఽహం చ సూత్రాత్మా విరాడాత్మాఽహమస్మి చ ।
బ్రహ్మాఽహం విష్ణురుద్రౌ చ గౌరీ బ్రాహ్మీ చ వైష్ణవీ ॥ 13 ॥
సూర్యోఽహం తారకాశ్చాహం తారకేశస్తథాస్మ్యహం ।
పశుపక్షిస్వరూపాఽహం చాండాలోఽహం చ తస్కరః ॥ 14 ॥
వ్యాధోఽహం క్రూరకర్మాఽహం సత్కర్మోఽహం మహాజనః ।
స్త్రీపున్నపుంసకాకారోఽప్యహమేవ న సంశయః ॥ 15 ॥
యచ్చ కించిత్క్వచిద్వస్తు దృశ్యతే శ్రూయతేఽపి వా ।
అంతర్బహిశ్చ తత్సర్వం వ్యాప్యాహం సర్వదా స్థితా ॥ 16 ॥
న తదస్తి మయా త్యక్తం వస్తు కించిచ్చరాచరం ।
యద్యస్తి చేత్తచ్ఛూన్యం స్యాద్వంధ్యాపుత్రోపమం హి తత్ ॥ 17 ॥
రజ్జుర్యథా సర్పమాలాభేదైరేకా విభాతి హి ।
తథైవేశాదిరూపేణ భామ్యహం నాత్ర సంశయః ॥ 18 ॥
అధిష్ఠానాతిరేకేణ కల్పితం తన్న భాసతే ।
తస్మాన్మత్సత్తయైవైతత్సత్తావన్నాన్యథా భవేత్ ॥ 19 ॥
హిమాలయ ఉవాచ –
యథా వదసి దేవేశి సమష్ట్యాఽఽత్మవపుస్త్విదం ।
తథైవ ద్రష్టుమిచ్ఛామి యది దేవి కృపా మయి ॥ 20 ॥
వ్యాస ఉవాచ –
ఇతి తస్య వచః శ్రుత్వా సర్వే దేవాః సవిష్ణవః ।
ననందుర్ముదితాత్మానః పూజయంతశ్చ తద్వచః ॥ 21 ॥
అథ దేవమతం జ్ఞాత్వా భక్తకామదుఘా శివా ।
అదర్శయన్నిజం రూపం భక్తకామప్రపూరిణీ ॥ 22 ॥
అపశ్యంస్తే మహాదేవ్యా విరాడరూపం పరాత్పరం ।
ద్యౌర్మస్తకం భవేద్యస్య చంద్రసూర్యౌ చ చక్షుషీ ॥ 23 ॥
దిశః శ్రోత్రే వచో వేదాః ప్రాణో వాయుః ప్రకీర్తితః ।
విశ్వం హృదయమిత్యాహుః పృథివీ జఘనం స్మృతం ॥ 24 ॥
నభస్తలం నాభిసరో జ్యోతిశ్చక్రమురస్థలం ।
మహర్లోకస్తు గ్రీవా స్యాజ్జనో లోకో ముఖం స్మృతం ॥ 25 ॥
తపో లోకో రరాటిస్తు సత్యలోకాదధః స్థితః ।
ఇంద్రాదయో బాహవః స్యుః శబ్దః శ్రోత్రం మహేశితుః ॥ 26 ॥
నాసత్యదస్రౌ నాసే స్తౌ గంధో ఘ్రాణం స్మృతో బుధైః ।
ముఖమగ్నిః సమాఖ్యాతో దివారాత్రీ చ పక్ష్మణీ ॥ 27 ॥
బ్రహ్మస్థానం భ్రూవిజృంభోఽప్యాపస్తాలుః ప్రకీర్తితాః ।
రసో జిహ్వా సమాఖ్యాతా యమో దంష్ట్రాః ప్రకీర్తితాః ॥ 28 ॥
దంతాః స్నేహకలా యస్య హాసో మాయా ప్రకీర్తితా ।
సర్గస్త్వపాంగమోక్షః స్యాద్వ్రీడోర్ధ్వోష్ఠో మహేశితుః ॥ 29 ॥
లోభః స్యాదధరోష్ఠోఽస్యా ధర్మమార్గస్తు పృష్ఠభూః ।
ప్రజాపతిశ్చ మేఢ్రం స్యాద్యః స్రష్టా జగతీతలే ॥ 30 ॥
కుక్షిః సముద్రా గిరయోఽస్థీని దేవ్యా మహేశితుః ।
నద్యో నాడ్యః సమాఖ్యాతా వృక్షాః కేశాః ప్రకీర్తితాః ॥ 31 ॥
కౌమారయౌవనజరావయోఽస్య గతిరుత్తమా ।
బలాహకాస్తు కేశాః స్యుః సంధ్యే తే వాససీ విభోః ॥ 32 ॥
రాజంఛ్రీజగదంబాయాశ్చంద్రమాస్తు మనః స్మృతః ।
విజ్ఞానశక్తిస్తు హరీ రుద్రోంతఃకరణం స్మృతం ॥ 33 ॥
అశ్వాదిజాతయః సర్వాః శ్రోణిదేశే స్థితా విభోః ।
అతలాదిమహాలోకాః కట్యధోభాగతాం గతాః ॥ 34 ॥
ఏతాదృశం మహారూపం దదృశుః సురపుంగవాః ।
జ్వాలామాలాసహస్రాఢ్యం లేలిహానం చ జిహ్వయా ॥ 35 ॥
దంష్ట్రాకటకటారావం వమంతం వహ్నిమక్షిభిః ।
నానాయుధధరం వీరం బ్రహ్మక్షత్రౌదనం చ యత్ ॥ 36 ॥
సహస్రశీర్షనయనం సహస్రచరణం తథా ।
కోటిసూర్యప్రతీకాశం విద్యుత్కోటిసమప్రభం ॥ 37 ॥
భయంకరం మహాఘోరం హృదక్ష్ణోస్త్రాసకారకం ।
దదృశుస్తే సురాః సర్వే హాహాకారం చ చక్రిరే ॥ 38 ॥
వికంపమానహృదయా మూర్చ్ఛామాపుర్దురత్యయాం ।
స్మరణం చ గతం తేషాం జగదంబేయమిత్యపి ॥ 39 ॥
అథ తే యే స్థితా వేదాశ్చతుర్దిక్షు మహావిభోః ।
బోధయామాసురత్యుగ్రం మూర్చ్ఛాతో మూర్చ్ఛితాన్సురాన్ ॥ 40 ॥
అథ తే ధైర్యమాలంబ్య లబ్ధ్వా చ శ్రుతిముత్తమాం ।
ప్రేమాశ్రుపూర్ణనయనా రుద్ధకంఠాస్తు నిర్జరాః ॥ 41 ॥
బాష్పగద్గదదయా వాచా స్తోతుం సముపచక్రిరే ।
దేవా ఊచుః –
అపరాధం క్షమస్వాంబ పాహి దీనాంస్త్వదుద్భవాన్ ॥ 42 ॥
కోపం సంహర దేవేశి సభయా రూపదర్శనాత్ ।
కా తే స్తుతిః ప్రకర్తవ్యా పామరైర్నిజరైరిహ ॥ 43 ॥
స్వస్యాప్యజ్ఞేయ ఏవాసౌ యావాన్యశ్చ స్వవిక్రమః ।
తదర్వాగ్జాయమానానాం కథం స విషయో భవేత్ ॥ 44 ॥
నమస్తే భువనేశాని నమస్తే ప్రణవాత్మకే ।
సర్వ వేదాంతసంసిద్ధే నమో హ్రీంకారమూర్తయే ॥ 45 ॥
యస్మాదగ్నిః సముత్పన్నో యస్మాత్సూర్యశ్చ చంద్రమాః ।
యస్మాదోషధయః సర్వాస్తస్మై సర్వాత్మనే నమః ॥ 46 ॥
యస్మాచ్చ దేవాః సంభూతాః సాధ్యాః పక్షిణ ఏవ చ ।
పశవశ్చ మనుష్యాశ్చ తస్మై సర్వాత్మనే నమః ॥ 47 ॥
ప్రాణాపానౌ వ్రీహియవౌ తపః శ్రద్ధా ఋతం తథా ।
బ్రహ్మచర్యం విధిశ్చైవ యస్మాత్తస్మై నమో నమః ॥ 48 ॥
సప్త ప్రాణార్చిషో యస్మాత్సమిధః సప్త ఏవ చ ।
హోమాః సప్త తథా లోకాస్తస్మై సర్వాత్మనే నమః ॥ 49 ॥
యస్మాత్సముద్రా గిరయః సింధవః ప్రచరంతి చ ।
యస్మాదోషధయః సర్వా రసాస్తస్మై నమో నమః ॥ 50 ॥
యస్మాద్యజ్ఞః సముద్భూతో దీక్షాయూపశ్చ దక్షిణాః ।
ఋచో యజూంషి సామాని తస్మై సర్వాత్మనే నమః ॥ 51 ॥
నమః పురస్తాత్పృష్ఠే చ నమస్తే పార్శ్వయోర్ద్వయోః ।
అధ ఊర్ధ్వం చతుర్దిక్షు మాతర్భూయో నమో నమః ॥ 52 ॥
ఉపసంహర దేవేశి రూపమేతదలౌకికం ।
తదేవ దర్శయాస్మాకం రూపం సుందరసుందరం ॥ 53 ॥
వ్యాస ఉవాచ –
ఇతి భీతాన్సురాందృష్ట్వా జగదంబా కృపార్ణవా ।
సంహృత్య రూపం ఘోరం తద్దర్శయామాస సుందరం ॥ 54 ॥
పాశాంకుశవరాభీతిధరం సర్వాంగకోమలం ।
కరుణాపూర్ణనయనం మందస్మితముఖాంబుజం ॥ 55 ॥
దృష్ట్వా తత్సుందరం రూపం తదా భీతివివర్జితాః ।
శాంతిచిత్తా ప్రణేముస్తే హర్షగద్గదనిఃస్వనాః ॥ 56 ॥
॥ ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥
॥ అథ తృతీయోఽధ్యాయః ॥
శ్రీదేవ్యువాచ –
క్వ యూయం మందభాగ్యా వై క్వేదం రూపం మహాద్భుతం ।
తథాపి భక్తవాత్సల్యాదీదృశం దర్శితం మయా ॥ 1 ॥
న వేదాధ్యయనైర్యోగైర్న దానైస్తపసేజ్యయా ।
రూపం ద్రష్టుమిదం శక్యం కేవలం మత్కృపాం వినా ॥ 2 ॥
ప్రకృతం శృణు రాజేంద్ర పరమాత్మాత్ర జీవతాం ।
ఉపాధియోగాత్సంప్రాప్తః కర్తృత్వాదికమప్యుత ॥ 3 ॥
క్రియాః కరోతి వివిధా ధర్మాధర్మైకహేతవః ।
నానాయోనీస్తతః ప్రాప్య సుఖదుఃఖైశ్చ యుజ్యతే ॥ 4 ॥
పునస్తత్సంస్కృతివశాన్నానాకర్మరతః సదా ।
నానాదేహాన్సమాప్నోతి సుఖదుఃఖైశ్చ యుజ్యతే ॥ 5 ॥
ఘటీయంత్రవదేతస్య న విరామః కదాపి హి ।
అజ్ఞానమేవ మూలం స్యాత్తతః కామః క్రియాస్తతః ॥ 6 ॥
తస్మాదజ్ఞాననాశాయ యతేత నియతం నరః ।
ఏతద్ధి జన్మసాఫల్యం యదజ్ఞానస్య నాశనం ॥ 7 ॥
పురుషార్థసమాప్తిశ్చ జీవన్ముక్తిదశాఽపి చ ।
అజ్ఞాననాశనే శక్తా విద్యైవ తు పటీయసీ ॥ 8 ॥
న కర్మ తజ్జం నోపాస్తిర్విరోధాభావతో గిరే ।
ప్రత్యుతాశాఽజ్ఞాననాశే కర్మణా నైవ భావ్యతాం ॥ 9 ॥
అనర్థదాని కర్మాణి పునః పునరుశంతి హి ।
తతో రాగస్తతో దోషస్తతోఽనర్థో మహాన్భవేత్ ॥ 10 ॥
తస్మాత్సర్వప్రయత్నేన జ్ఞానం సంపాదయేన్నరః ।
కుర్వన్నేవేహ కర్మాణీత్యతః కర్మాప్యవశ్యకం ॥ 11 ॥
జ్ఞానాదేవ హి కైవల్యమతః స్యాత్తత్సముచ్చయః ।
సహాయతాం వ్రజేత్కర్మ జ్ఞానస్య హితకారి చ ॥ 12 ॥
ఇతి కేచిద్వదంత్యత్ర తద్విరోధాన్న సంభవేత్ ।
జ్ఞానాధృద్గ్రంథిభేదః స్యాధృద్గ్రంథౌ కర్మసంభవః ॥ 13 ॥
యౌగపద్యం న సంభావ్యం విరోధాత్తు తతస్తయోః ।
తమఃప్రకాశయోర్యద్వద్యౌగపద్యం న సంభవి ॥ 14 ॥
తస్మాత్సర్వాణి కర్మాణి వైదికాని మహామతే ।
చిత్తశుద్ధ్యంతమేవ స్యుస్తాని కుర్యాత్ప్రయత్నతః ॥ 15 ॥
శమో దమస్తితిక్షా చ వైరాగ్యం సత్త్వసంభవః ।
తావత్పర్యంతమేవ స్యుః కర్మాణి న తతః పరం ॥ 16 ॥
తదంతే చైవ సంన్యస్య సశ్రయేద్గురుమాత్మవాన్ ।
శ్రోత్రియం బ్రహ్మనిష్ఠం చ భక్త్యా నిర్వ్యాజయా పునః ॥ 17 ॥
వేదాంతశ్రవణం కుర్యాన్నిత్యమేవమతంద్రితః ।
తత్త్వమస్యాదివాక్యస్య నిత్యమర్థం విచారయేత్ ॥ 18 ॥
తత్త్వమస్యాదివాక్యం తు జీవబ్రహ్మైక్యబోధకం ।
ఐక్యే జ్ఞాతే నిర్భయస్తు మద్రూపో హి ప్రజాయతే ॥ 19 ॥
పదార్థావగతిః పూర్వం వాక్యార్థావగతిస్తతః ।
తత్పదస్య చ వాచ్యార్థో గిరేఽహం పరికీర్తితః ॥ 20 ॥
త్వంపదస్య చ వాచ్యార్థో జీవ ఏవ న సంశయః ।
ఉభయోరైక్యమసినా పదేన ప్రోచ్యతే బుధైః ॥ 21 ॥
వాచ్యార్థయోర్విరుద్ధత్వాదైక్యం నైవ ఘటేత హ ।
లక్షణాఽతః ప్రకర్తవ్యా తత్త్వమోః శ్రుతిసంస్థయోః ॥ 22 ॥
చిన్మాత్రం తు తయోర్లక్ష్యం తయోరైక్యస్య సంభవః ।
తయోరైక్యం తథా జ్ఞాత్వా స్వాభేదేనాద్వయో భవేత్ ॥ 23 ॥
దేవదత్తః స ఏవాయమితివల్లక్షణా స్మృతా ।
స్థూలాదిదేహరహితో బ్రహ్మసంపద్యతే నరః ॥ 24 ॥
పంచీకృతమహాభూతసంభూతః స్థూలదేహకః ।
భోగాలయో జరావ్యాధిసంయుతః సర్వకర్మణాం ॥ 25 ॥
మిథ్యాభూతోఽయమాభాతి స్ఫుటం మాయామయత్వతః ।
సోఽయం స్థూల ఉపాధిః స్యాదాత్మనో మే నగేశ్వర ॥ 26 ॥
జ్ఞానకర్మేంద్రియయుతం ప్రాణపంచకసంయుతం ।
మనోబుద్ధియుతం చైతత్సూక్ష్మం తత్కవయో విదుః ॥ 27 ॥
అపంచీకృతభూతోత్థం సూక్ష్మదేహోఽయమాత్మనః ।
ద్వితీయోఽయముపాధిః స్యాత్సుఖాదేరవబోధకః ॥ 28 ॥
అనాద్యనిర్వాచ్యమిదమజ్ఞానం తు తృతీయకః ।
దేహోఽయమాత్మనో భాతి కారణాత్మా నగేశ్వర ॥ 29 ॥
ఉపాధివిలయే జాతే కేవలాత్మాఽవశిష్యతే ।
దేహత్రయే పంచకోశా అంతస్థాః సంతి సర్వదా ॥ 30 ॥
పంచకోశపరిత్యాగే బ్రహ్మపుచ్ఛం హి లభ్యతే ।
నేతి నేతీత్యాదివాక్యైర్మమ రూపం యదుచ్యతే ॥ 31 ॥
న జాయతే మ్రియతే వా కదాచి-
న్నాయం భూత్వా న బభూవ కశ్చిత్ ।
అజో నిత్యః శాశ్వతోఽయం పురాణో
న హన్యతే హన్యమానే శరీరే ॥ 32 ॥
హంతా చేన్మన్యతే హంతుం హతశ్చేన్మన్యతే హతం ।
ఉభౌ తౌ న విజానీతో నాయం హంతి న హన్యతే ॥ 33 ॥
అణోరణీయాన్మహతో మహీయా-
నాత్మాఽస్య జంతోర్నిహితో గుహాయాం ।
తమక్రతుః పశ్యతి వీతశోకో
ధాతుప్రసాదాన్మహిమానమస్య ॥ 34 ॥
ఆత్మానం రథినం విద్ధి శరీరం రథమేవ తు ।
బుద్ధిం తు సారథిం విద్ధి మనః ప్రగ్రహమేవ చ ॥ 35 ॥
ఇంద్రియాణి హయానాహుర్విషయాంస్తేషు గోచరాన్ ।
ఆత్మేంద్రియమనోయుక్తం భోక్తేత్యాహుర్మనీషిణః ॥ 36 ॥
యస్త్వవిద్వాన్భవతి చామనస్కః సదాఽశుచిః ।
స తు తత్పదమవాప్నోతి సంసారం చాధిగచ్ఛతి ॥ 37 ॥
యస్తు విజ్ఞానవాన్భవతి సమనస్కః సదా శుచిః ।
స తు తత్పదమాప్నోతి యస్మాద్భూయో న జాయతే ॥ 38 ॥
విజ్ఞానసారథిర్యస్తు మనః ప్రగ్రహవాన్నరః ।
సోఽధ్వనః పారమాప్నోతి మదీయం యత్పరం పదం ॥ 39 ॥
ఇత్థం శ్రుత్యా చ మత్యా చ నిశ్చిత్యాత్మానమాత్మనా ।
భావయేన్మామాత్మరూపాం నిదిధ్యాసనతోఽపి చ ॥ 40 ॥
యోగవృత్తేః పురా స్వామిన్భావయేదక్షరత్రయం ।
దేవీప్రణవసంజ్ఞస్య ధ్యానార్థం మంత్రవాచ్యయోః ॥ 41 ॥
హకారః స్థూలదేహః స్యాద్రకారః సూక్ష్మదేహకః ।
ఈకారః కారాణాత్మాఽసౌ హ్రీంకారోఽహం తురీయకం ॥ 42 ॥
ఏవం సమష్టిదేహేఽపి జ్ఞాత్వా బీజత్రయం క్రమాత్ ।
సమష్టివ్యష్ట్యోరేకత్వం భావయేన్మతిమాన్నరః ॥ 43 ॥
సమాధికాలాత్పూర్వం తు భావయిత్వైవమాదృతః ।
తతో ధ్యాయేన్నిలీనాక్షో దేవీం మాం జగదీశ్వరీం ॥ 44 ॥
ప్రాణాపానౌ సమౌ కృత్వా నాసాభ్యంతరచారిణౌ ।
నివృత్తవిషయాకాంక్షో వీతదోషో విమత్సరః ॥ 45 ॥
భక్త్యా నిర్వ్యాజయా యుక్తో గుహాయాం నిఃస్వనే స్థలే ।
హకారం విశ్వమాత్మానం రకారే ప్రవిలాపయేత్ ॥ 46 ॥
రకారం తైజసం దేవమీకారే ప్రవిలాపయేత్ ।
ఈకారం ప్రాజ్ఞయాత్మానం హ్రీంకారే ప్రవిలాపయేత్ ॥ 47 ॥
వాచ్యవాచకతాహీనం ద్వైతభావవివర్జితం ।
అఖండం సచ్చిదానందం భావయేత్తచ్ఛిఖాంతరే ॥ 48 ॥
ఇతి ధ్యానేన మాం రాజన్సాక్షాత్కృత్య నరోత్తమః ।
మద్రూప ఏవ భవతి ద్వయోరప్యేకతా యతః ॥ 49 ॥
యోగయుక్త్యాఽనయా ద్రష్టా మామాత్మానం పరాత్పరం ।
అజ్ఞానస్య సకార్యస్య తత్క్షణే నాశకో భవేత్ ॥ 50 ॥
॥ ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం తృతీయోఽధ్యాయః ॥
॥ అథ చతుర్తోఽధ్యాయః ॥
హిమాలయ ఉవాచ –
యోగం వద మహేశాని సాంగ సంవిత్ప్రదాయకం ।
కృతేన యేన యోగ్యోఽహం భవేయం తత్త్వదర్శనే ॥ 1 ॥
శ్రీదేవ్యువాచ –
న యోగో నభసః పృష్ఠే న భూమౌ న రసాతలే ।
ఐక్యం జీవాత్మనోరాహుర్యోగం యోగవిశారదాః ॥ 2 ॥
తత్ప్రత్యూహాః షడాఖ్యాతా యోగవిఘ్నకరానఘ ।
కామక్రోధౌ లోభమోహౌ మదమాత్సర్యసంజ్ఞకౌ ॥ 3 ॥
యోగాంగైరేవ భిత్త్వా తాన్యోగినో యోగమాప్నుయుః ।
యమం నియమమాసనప్రాణాయామౌ తతఃపరం ॥ 4 ॥
ప్రత్యాహారం ధారణాఖ్యం ధ్యానం సార్ధం సమాధినా ।
అష్టాంగాన్యాహురేతాని యోగినాం యోగసాధనే ॥ 5 ॥
అహింసా సత్యమస్తేయం బ్రహ్మచర్యం దయాఽఽర్జవం ।
క్షమా ధృతిర్మితాహారః శౌచం చేతి యమా దశ ॥ 6 ॥
తపః సంతోష ఆస్తిక్యం దానం దేవస్య పూజనం ।
సిద్ధాంతశ్రవణం చైవ హ్రీర్మతిశ్చ జపో హుతం ॥ 7 ॥
దశైతే నియమాః ప్రోక్తా మయా పర్వతనాయక ।
పద్మాసనం స్వస్తికం చ భద్రం వజ్రాసనం తథా ॥ 8 ॥
వీరాసనమితి ప్రోక్తం క్రమాదాసనపంచకం ।
ఊర్వోరుపరి విన్యస్య సమ్యక్పాదతలే శుభే ॥ 9 ॥
అంగిష్ఠౌ చ నిబధ్నీయాద్ధస్తాభ్యాం వ్యుత్క్రమాత్తతః ।
పద్మాసనమితి ప్రోక్తం యోగినాం హృదయంగమం ॥ 10 ॥
జానూర్వోరంతరే సమ్యక్కృత్వా పాదతలే శుభే ।
ఋజుకాయో విశేద్యోగీ స్వస్తికం తత్ప్రచక్షతే ॥ 11 ॥
సీవన్యాః పార్శ్వయోర్న్యస్య గుల్ఫయుగ్మం సునిశ్చితం ।
వృషణాధః పాదపార్ష్ణీ పాణిభ్యాం పరిబంధయేత్ ॥ 12 ॥
భద్రాసనమితి ప్రోక్తం యోగిభిః పరిపూజితం ।
ఊర్వోః పాదౌ క్రమాన్న్యస్య జాన్వోఃప్రత్యఙ్ముఖాంగులీ ॥ 13 ॥
కరౌ విదధ్యాదాఖ్యాతం వజ్రాసనమనుత్తమం ।
ఏకం పాదమధః కృత్వా విన్యస్యోరుం తథోత్తరే ॥ 14 ॥
ఋజుకాయో విశేద్యోగీ వీరాసనమితీరితం ।
ఈడయాకర్షయేద్వాయుం బాహ్యం షోడశమాత్రయా
ధారయేత్పూరితం యోగీ చతుఃషష్ట్యా తు మాత్రయా ॥ 15 ॥
సుషుమ్నామధ్యగం సమ్య ద్వాత్రింశన్మాత్రయా శనైః ॥ 16 ॥
నాడ్యా పింగలయా చైవ రేచయేద్యోగవిత్తమః ।
ప్రాణాయామమిమం ప్రాహుర్యోగశాస్త్రవిశారదాః ॥ 17 ॥
భూయో భూయః క్రమాత్తస్య బాహ్యమేవం సమాచరేత్ ।
మాత్రావృద్ధిః క్రమేణైవ సమ్యగ్ద్వాదశ షోడశ ॥ 18 ॥
జపధ్యానాదిభిః సార్థం సగర్భం తం విదుర్బుధాః ।
తదపేతం విగర్భం చ ప్రాణాయామం పరే విదుః ॥ 19 ॥
క్రమాదభ్యస్యతః పుంసో దేహే స్వేదోద్గమోఽధమః ।
మధ్యమః కంపసంయుక్తో భూమిత్యాగః పరో మతః ॥ 20 ॥
ఉత్తమస్య గుణావాప్తిర్యావచ్ఛీలనమిష్యతే ।
ఇంద్రియాణాం విచరతాం విషయేషు నిరర్గలం ॥ 21 ॥
బలాదాహరణం తేభ్యః ప్రత్యాహారోఽభిధీయతే ।
అంగుష్ఠగుల్ఫజానూరుమూలాధారలింగనాభిషు ॥ 22 ॥
హృద్గ్రీవాకంఠదేశేషు లంబికాయాం తతో నసి ।
భ్రూమధ్యే మస్తకే మూర్ధ్ని ద్వాదశాంతే యథావిధి ॥ 23 ॥
ధారణం ప్రాణమరుతో ధారణేతి నిగద్యతే ।
సమాహితేన మనసా చైతన్యాంతరవర్తినా ॥ 24 ॥
ఆత్మన్యభీష్టదేవానాం ధ్యానం ధ్యానమిహోచ్యతే ।
సమత్వభావనా నిత్యం జీవాత్మపరమాత్మనోః ॥ 25 ॥
సమాధిర్మాహుర్మునయః ప్రోక్తమష్టాంగలక్షణం ।
ఇదానీం కథయే తేఽహం మంత్రయోగమనుత్తమం ॥ 26 ॥
విశ్వం శరీరమిత్యుక్తం పంచభూతాత్మకం నగ ।
చంద్రసూర్యాగ్నితేజోభిర్జీవబ్రహ్మైక్యరూపకం ॥ 27 ॥
తిస్రః కోట్యస్తదర్ధేన శరీరే నాడయో మతాః ।
తాసు ముఖ్యా దశ ప్రోక్తాస్తాభ్యస్తిస్రో వ్యవస్థితాః ॥ 28 ॥
ప్రధానా మేరుదండేఽత్ర చంద్రసూర్యాగ్నిరూపిణీ ।
ఇడా వామే స్థితా నాడీ శుభ్రా తు చంద్రరూపిణీ ॥ 29 ॥
శక్తిరూపా తు సా నాడీ సాక్షాదమృతవిగ్రహా ।
దక్షిణే యా పింగలాఖ్యా పుంరూపా సూర్యవిగ్రహా ॥ 30 ॥
సర్వతేజోమయీ సా తు సుషుమ్నా వహ్నిరూపిణీ ।
తస్యా మధ్యే విచిత్రాఖ్యే ఇచ్ఛాజ్ఞానక్రియాత్మకం ॥ 31 ॥
మధ్యే స్వయంభూలింగం తు కోటిసూర్యసమప్రభం ।
తదూర్ధ్వం మాయాబీజం తు హరాత్మాబిందునాదకం ॥ 32 ॥
తదూర్ధ్వం తు శిఖాకారా కుండలీ రక్తవిగ్రహా ।
దేవ్యాత్మికా తు సా ప్రోక్తా మదభిన్నా నగాధిప ॥ 33 ॥
తద్బాహ్యే హేమరూపాభం వాదిసాంతచతుర్దలం ।
ద్రుతహేమసమప్రఖ్యం పద్మం తత్ర విచింతయేత్ ॥ 34 ॥
తదూర్ధ్వం త్వనలప్రఖ్యం షడ్దలం హీరకప్రభం ।
వాదిలాంతషడ్వర్ణేన స్వాధిష్ఠానమనుత్తమం ॥ 35 ॥
మూలాధార షట్కోణం మూలాధారం తతో విదుః ।
స్వశబ్దేన పరం లింగం స్వాధిష్ఠానం తతో విదుః ॥ 36 ॥
తదూర్ధ్వం నాభిదేశే తు మణిపూరం మహాప్రభం ।
మేఘాభం విద్యుదాభం చ బహుతేజోమయం తతః ॥ 37 ॥
మణివద్భిన్నం తత్పద్మం మణిపద్మం తథోచ్యతే ।
దశభిశ్చ దలైర్యుక్తం డాదిఫాంతాక్షరాన్వితం ॥ 38 ॥
విష్ణునాఽధిష్ఠితం పత్రం విష్ణ్వాలోకనకారణం ।
తదూర్ధ్వేఽనాహతం పద్మముద్యదాదిత్యసన్నిభం ॥ 39 ॥
కాదిఠాంతదలైరర్కపత్రైశ్చ సమధిష్ఠితం ।
తన్మధ్యే బాణలింగం తు సూర్యాయుతసమప్రభం ॥ 40 ॥
శబ్దబ్రహ్మమయం శబ్దానాహతం తత్ర దృశ్యతే ।
అనాహతాఖ్యం తత్పద్మం మునిభిః పరికీర్తితం ॥ 41 ॥
ఆనందసదనం తత్తు పురుషాధిష్ఠితం పరం ।
తదూర్ధ్వం తు విశుద్ధాఖ్యం దలషోడశపంకజం ॥ 42 ॥
స్వరైః షోడశభిర్యుక్తం ధూమ్రవర్ణం మహాప్రభం ।
విశుద్ధం తనుతే యస్మాజ్జీవస్య హంసలోకనాత్ ॥ 43 ॥
విశుద్ధం పద్మమాఖ్యాతమాకాశాఖ్యం మహాద్భుతం ।
ఆజ్ఞాచక్రం తదూర్ధ్వే తు ఆత్మనాఽధిష్ఠితం పరం ॥ 44 ॥
ఆజ్ఞాసంక్రమణం తత్ర తేనాజ్ఞేతి ప్రకీర్తితం ।
ద్విదలం హక్షసంయుక్తం పద్మం తత్సుమనోహరం ॥ 45 ॥
కైలాసాఖ్యం తదూర్ధ్వం తు రోధినీ తు తదూర్ధ్వతః ।
ఏవం త్వాధారచక్రాణి ప్రోక్తాని తవ సువ్రత ॥ 46 ॥
సహస్రారయుతం బిందుస్థానం తదూర్ధ్వమీరితం ।
ఇత్యేతత్కథితం సర్వం యోగమార్గమనుత్తమం ॥ 47 ॥
ఆదౌ పూరకయోగేనాప్యాధారే యోజయేన్మనః ।
గుదమేఢ్రాంతరే శక్తిస్తామాకుంచ్య ప్రబోధయేత్ ॥ 48 ॥
లింగభేదక్రమేణైవ బిందుచక్రం చ ప్రాపయేత్ ।
శంభునా తాం పరాశక్తిమేకీభూతాం విచింతయేత్ ॥ 49 ॥
తత్రోత్థితామృతం యత్తు ద్రుతలాక్షారసోపమం ।
పాయయిత్వా తు తాం శక్తిం మాయఖ్యాం యోగసిద్ధిదాం ॥ 50 ॥
షట్చక్రదేవతాస్తత్ర సంతర్ప్యామృతధారయా ।
ఆనయేత్తేన మార్గేణ మూలాధారం తతః సుధీః ॥ 51 ॥
ఏవమభ్యస్యమానస్యాప్యహన్యహని నిశ్చితం ।
పూర్వోక్తదూషితా మంత్రాః సర్వే సిధ్యంతి నాన్యథా ॥ 52 ॥
జరామరణదుఃఖాద్యైర్ముచ్యతే భవబంధనాత్ ।
యే గుణాః సంతి దేవ్యా మే జగన్మాతుర్యథా తథా ॥ 53 ॥
తే గుణాః సాధకవరే భవంత్యేవ చాన్యథా ।
ఇత్యేవం కథితం తాత వాయుధారణముత్తమం ॥ 54 ॥
ఇదానీం ధారణాఖ్యం తు శృణుష్వావహితో మమ ।
దిక్కాలాద్యనవచ్ఛిన్నదేవ్యాం చేతో విధాయ చ ॥ 55 ॥
తన్మయో భవతి క్షిప్రం జీవబ్రహ్మైక్యయోజనాత్ ।
అథవా సమలం చేతో యది క్షిప్రం న సిధ్యతి ॥ 56 ॥
తదావయవయోగేన యోగీ యోగాన్సమభ్యసేత్ ।
మదీయహస్తపాదాదావంగే తు మధురే నగ ॥ 57 ॥
చిత్తం సంస్థాపయేన్మంత్రీ స్థానస్థానజయాత్పునః ।
విశుద్ధచిత్తః సర్వస్మిన్రూపే సంస్థాపయేన్మనః ॥ 58 ॥
యావన్మనోలయం యాతి దేవ్యాం సంవిది పర్వత ।
తావదిష్టమిదం మంత్రీ జపహోమైః సమభ్యసేత్ ॥ 59 ॥
మంత్రాభ్యాసేన యోగేన జ్ఞేయజ్ఞానాయ కల్పతే ।
న యోగేన వినా మంత్రో న మంత్రేణ వినా హి సః ॥ 60 ॥
ద్వయోరభ్యాసయోగో హి బ్రహ్మసంసిద్ధికారణం ।
తమఃపరివృతే గేహే ఘటో దీపేన దృశ్యతే ॥ 61 ॥
ఏవం మాయావృతో హ్యాత్మా మనునా గోచరీకృతః ।
ఇతి యోగవిధిః కృత్స్నః సాంగః ప్రోక్తో మయాఽధునా ॥ 62 ॥
॥ ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం చతుర్థోఽధ్యాయః ॥
॥ అథ పంచమోఽధ్యాయః ॥
శ్రీదేవ్యువాచ –
ఇత్యాది యోగయుక్తాత్మా ధ్యాయేన్మాం బ్రహ్మరూపిణీం ।
భక్త్యా నిర్వ్యాజయా రాజన్నాసనే సముపస్థితః ॥ 1 ॥
ఆవిః సన్నిహితం గుహాచరం నామ మహత్పరం ।
అత్రైతత్సర్వమర్పితమేజత్ప్రాణనిమిషచ్చ యత్ ॥ 2 ॥
ఏతజ్జానథ సదసద్వరేణ్యం
విజ్ఞానాద్యద్వరిష్ఠం ప్రజానాం ।
యదర్చిమద్యదణుభ్యోఽణు చ
యస్మింల్లోకా నిహితా లోకినశ్చ ॥ 3 ॥
తదేతదక్షరం బ్రహ్మ స ప్రాణస్తదు వాఙ్ మనః ।
తదేతత్సత్యమమృతం తద్వేద్ధవ్యం సౌమ్య విద్ధి ॥ 4 ॥
ధనుర్గౄత్వౌపనిషదం మహాస్త్రం
శరం హ్యుపాసానిశితం సంధయీత ।
ఆయమ్య తద్భావగతేన చేతసా
లక్ష్యం తదేవాక్షరం సౌమ్య విద్ధి ॥ 5 ॥
ప్రణవో ధనుః శరో హ్యాత్మా బ్రహ్మతల్లక్ష్యముచ్యతే ।
అప్రమత్తేన వేద్ధవ్యం శరవత్తన్మయో భవేత్ ॥ 6 ॥
యస్మింద్యౌశ్చ పృథివీ చాంతరిక్ష-
మోతం మనః సహ ప్రాణైశ్చ సర్వైః ।
తమేవైకం జానథాత్మానమన్యా
వాచో విముంచథా అమృతస్యైష సేతుః ॥ 7 ॥
అరా ఇవ రథనాభౌ సంహతా యత్ర నాడ్యః ।
స ఏషోంతశ్చరతే బహుధా జాయమానః ॥ 8 ॥
ఓమిత్యేవం ధ్యాయథాత్మానం స్వస్తి వః పారాయ తమసః పరస్తాత్ ।
దివ్యే బ్రహ్మపురే వ్యోమ్ని ఆత్మా సంప్రతిష్ఠితః ॥ 9 ॥
మనోమయః ప్రాణశరీరనేతా
ప్రతిష్ఠితోఽన్నే హృదయం సంనిధాయ ।
తద్విజ్ఞానేన పరిపశ్యంతి ధీరా
ఆనందరూపమమృతం యద్విభాతి ॥ 10 ॥
భిద్యతే హృదయగ్రంథిశ్చ్ఛిద్యంతే సర్వసంశయాః ।
క్షీయంతే చాస్య కర్మాణి తస్మిందృష్టే పరావరే ॥ 11 ॥
హిరణ్మయే పరే కోశే విరజం బ్రహ్మ నిష్కలం ।
తచ్ఛుభ్రం జ్యోతిషాం జ్యోతిస్తద్యదాత్మవిదో విదుః ॥ 12 ॥
న తత్ర సూర్యో భాతి న చంద్రతారకం
నేమా విద్యుతో భాంతి కుతోఽయమగ్నిః ।
తమేవ భాంతమనుభాతి సర్వం
తస్య భాసా సర్వమిదం విభాతి ॥ 13 ॥
బ్రహ్మైవేదమమృతం పురస్తాద్
బ్రహ్మ పశ్చాద్ బ్రహ్మ దక్షిణశ్చోత్తరేణ ।
అధశ్చోర్ధ్వం ప్రసృతం బ్రహ్మ
ఏవేదం విశ్వం వరిష్ఠం ॥ 14 ॥
ఏతాదృగనుభవో యస్య స కృతార్థో నరోత్తమః ।
బ్రహ్మభూతః ప్రసన్నాత్మా న శోచతి న కాంక్షతి ॥ 15 ॥
ద్వితీయాద్వై భయం రజంస్తదభావాద్బిభేతి న ।
న తద్వియోగో మేఽప్యస్తి మద్వియోగోఽపి తస్య న ॥ 16 ॥
అహమేవ స సోఽహం వై నిశ్చితం విద్ధి పర్వత ।
మద్దర్శనం తు తత్ర స్యాద్యత్ర జ్ఞానీ స్థితో మమ ॥ 17 ॥
నాహం తీర్థే న కైలాసే వైకుంఠే వా న కర్హిచిత్ ।
వసామి కింతు మజ్జ్ఞానిహృదయాంభోజమధ్యమే ॥ 18 ॥
మత్పూజాకోటిఫలదం సకృన్మజ్జ్ఞానినోఽర్చనం ।
కులం పవిత్రం తస్యాస్తి జననీ కృతకృత్యకా ॥ 19 ॥
విశ్వంభరా పుణ్యవతీ చిల్లయో యస్య చేతసః ।
బ్రహ్మజ్ఞానం తు యత్పృష్టం త్వయా పర్వతసత్తమ ॥ 20 ॥
కథితం తన్మయా సర్వం నాతో వక్తవ్యమస్తి హి ।
ఇదం జ్యేష్ఠాయ పుత్రాయ భక్తియుక్తాయ శీలినే ॥ 21 ॥
శిష్యాయ చ యథోక్తాయ వక్తవ్యం నాన్యథా క్వచిత్ ।
యస్య దేవే పరా భక్తిర్యథా దేవే తథా గురౌ ॥ 22 ॥
తస్యైతే కథితా హ్యర్థాః ప్రకాశంతే మహాత్మనః ।
యేనోపదిష్టా విద్యేయం స ఏవ పరమేశ్వరః ॥ 23 ॥
యస్యాయం సుకృతం కర్తుమసమర్థస్తతో ఋణీ ।
పిత్రోరప్యధికః ప్రోక్తో బ్రహ్మజన్మప్రదాయకః ॥ 24 ॥
పితృజాతం జన్మ నష్టం నేత్థం జాతం కదాచన ।
తస్మై న ద్రుహ్యేదిత్యాది నిగమోఽప్యవదన్నగ ॥ 25 ॥
తస్మాచ్ఛాస్త్రస్య సిద్ధాంతో బ్రహ్మదాతా గురుః పరః ।
శివే రుష్టే గురుస్త్రాతా గురౌ రుష్టే న శంకరః ॥ 26 ॥
తస్మాత్సర్వప్రయత్నేన శ్రీగురుం తోషయేన్నగ ।
కాయేన మనసా వాచా సర్వదా తత్పరో భవేత్ ॥ 27 ॥
అన్యథా తు కృతఘ్నః స్యాత్కృతఘ్నే నాస్తి నిష్కృతిః ।
ఇంద్రేణాథర్వణాయోక్తా శిరశ్ఛేదప్రతిజ్ఞయా ॥ 28 ॥
అశ్విభ్యాం కథనే తస్య శిరశ్ఛిన్నం చ వజ్రిణా ।
అశ్వీయం తచ్ఛిరో నష్టం దృష్ట్వా వైద్యో సురోత్తమౌ ॥ 29 ॥
పునః సంయోజితం స్వీయం తాభ్యాం మునిశిరస్తదా ।
ఇతి సంకటసంపాద్యా బ్రహ్మవిద్యా నగాధిప ।
లబ్ధా యేన స ధన్యః స్యాత్కృతకృత్యశ్చ భూధర ॥ 30 ॥
॥ ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం పంచమోఽధ్యాయః ॥
॥ అథ షష్ఠోఽధ్యాయః ॥
హిమాలయ ఉవాచ –
స్వీయాం భక్తిం వదస్వాంబ యేన జ్ఞాతం సుఖేన హి ।
జాయతే మనుజస్యాస్య మధ్యమస్యవిరాగిణః ॥ 1 ॥
దేవ్యువాచ –
మార్గాస్త్రయో మే విఖ్యాతా మోక్షప్రాప్తౌ నగాధిప ।
కర్మయోగో జ్ఞానయోగో భక్తియోగశ్చ సత్తమ ॥ 2 ॥
త్రయాణామప్యయం యోగ్యః కర్తుం శక్యోఽస్తి సర్వథా ।
సులభత్వాన్మానసత్వాత్కాయచిత్తాద్యపీడనాత్ ॥ 3 ॥
గుణభేదాన్మనుష్యాణాం సా భక్తిస్త్రివిధా మతా ।
పరపీడాం సముద్దిశ్య దంభం కృత్వా పురఃసరం ॥ 3 ॥
మాత్సర్యక్రోధయుక్తో యస్తస్య భక్తిస్తు తామసీ ।
పరపీడాదిరహితః స్వకల్యాణార్థమేవ చ ॥ 5 ॥
నిత్యం సకామో హృదయే యశోర్థీ భోగలోలుపః ।
తత్తత్ఫలసమావాప్త్యై మాముపాస్తేఽతిభక్తితః ॥ 6 ॥
భేదబుద్ధ్యా తు మాం స్వస్మాదన్యాం జానాతి పామరః ।
తస్య భక్తిః సమాఖ్యాతా నగాధిప తు రాజసీ ॥ 7 ॥
పరమేశార్పణం కర్మ పాపసంక్షాలనాయ చ ।
వేదోక్తత్వాదవశ్యం తత్కర్తవ్యం తు మయానిశం ॥ 8 ॥
ఇతి నిశ్చితబుద్ధిస్తు భేదబుద్ధిముపాశ్రితః ।
కరోతి ప్రీయతే కర్మ భక్తిః సా నగ సాత్త్వికీ ॥ 9 ॥
పరభక్తేః ప్రాపికేయం భేదబుద్ధ్యవలంబనాత్ ।
పూర్వప్రోక్తేత్యుభే భక్తీ న పరప్రాపికే మతే ॥ 10 ॥
అధునా పరభక్తిం తు ప్రోచ్యమానాం నిబోధ మే ।
మద్గుణశ్రవణం నిత్యం మమ నామానుకీర్తనం ॥ 11 ॥
కల్యాణగుణరత్నానామాకరాయాం మయి స్థిరం ।
చేతసో వర్తనం చైవ తైలధారాసమం సదా ॥ 12 ॥
హేతుస్తు తత్ర కో వాపి న కదాచిద్భవేదపి ।
సామీప్యసార్ష్టిసాయుజ్యసలోక్యానాం న చఏషణా ॥ 13 ॥
మత్సేవాతోఽధికం కించిన్నైవ జానాతి కర్హిచిత్ ।
సేవ్యసేవకతాభావాతత్ర మోక్షం న వాంఛతి ॥ 14 ॥
పరానురక్త్యా మామేవ చింతయేద్యో హ్యతంద్రితః ।
స్వాభేదేనైవ మాం నిత్యం జానాతి న విభేదతః ॥ 15 ॥
మద్రూపత్వేన జీవానాం చింతనం కురుతే తు యః ।
యథా స్వస్యాత్మని ప్రీతిస్తథైవ చ పరాత్మని ॥ 16 ॥
చైతన్యస్య సమానత్వాన్న భేదం కురుతే తు యః ।
సర్వత్ర వర్తమానాం మాం సర్వరూపాం చ సర్వదా ॥ 17 ॥
నమతే యజతే చైవాప్యాచాండాలాంతమీశ్వరం ।
న కుత్రాపి ద్రోహబుద్ధిం కురుతే భేదవర్జనాత్ ॥ 18 ॥
మత్స్థానదర్శనే శ్రద్ధా మద్భక్తదర్శనే తథా ।
మచ్ఛాస్త్రశ్రవణే శ్రద్ధా మంత్రతంత్రాదిషు ప్రభో ॥ 19 ॥
మయి ప్రేమాకులమతీ రోమాంచితతనుః సదా ।
ప్రేమాశ్రుజలపూర్ణాక్షః కంఠగద్గదనిస్వనః ॥ 20 ॥
అనన్యేనైవ భావేన పూజయేద్యో నగాధిప ।
మామీశ్వరీం జగద్యోనిం సర్వకారణకారణం ॥ 21 ॥
వ్రతాని మమ దివ్యాని నిత్యనైమిత్తికాన్యపి ।
నిత్యం యః కురుతే భక్త్యా విత్తశాఠ్యవివర్జితః ॥ 22 ॥
మదుత్స్వదిదృక్షా చ మదుత్స్వకృతిస్తథా ।
జాయతే యస్య నియతం స్వభావాదేవ భూధర ॥ 23 ॥
ఉచ్చైర్గాయంశ్చ నామాని మమైవ ఖలు నృత్యతి ।
అహంకారాదిరహితో దేహతాదాత్మ్యవర్జితః ॥ 24 ॥
ప్రారబ్ధేన యథా యచ్చ క్రియతే తత్తథా భవేత్ ।
న మే చింతాస్తి తత్రాపి దేహసంరక్షణాదిషు ॥ 25 ॥
ఇతి భక్తిస్తు యా ప్రోక్తా పరభక్తిస్తు సా స్మృతా ।
యస్యాం దేవ్యతిరిక్తం తు న కించిదపి భావ్యతే ॥ 26 ॥
ఇత్థం జాతా పరా భక్తిర్యస్య భూధర తత్త్వతః ।
తదైవ తస్య చిన్మాత్రే మద్రూపే విలయో భవేత్ ॥ 27 ॥
భక్తేస్తు యా పరా కాష్ఠా సైవ జ్ఞానం ప్రకీర్తితం ।
వైరాగ్యస్య చ సీమా సా జ్ఞానే తదుభయం యతః ॥ 28 ॥
భక్తౌ కృతాయాం యస్యాపి ప్రారబ్ధవశతో నగ ।
న జాయతే మమ జ్ఞానం మణిద్వీపం స గచ్ఛతి ॥ 29 ॥
తత్ర గత్వాఽఖిలాన్భోగాననిచ్ఛన్నపి చర్చ్ఛతి ।
తదంతే మమ చిద్రూపజ్ఞానం సమ్యగ్భవేన్నగ ॥ 30 ॥
తేన యుక్తః సదైవ స్యాజ్జ్ఞానాన్ముక్తిర్న చాన్యథా ।
ఇహైవ యస్య జ్ఞానం స్యాధృద్గతప్రత్యగాత్మనః ॥ 31 ॥
మమ సంవిత్పరతనోస్తస్య ప్రాణా వ్రజంతి న ।
బ్రహ్మైవ సంస్తదాప్నోతి బ్రహ్మైవ బ్రహ్మ వేద యః ॥ 32 ॥
కంఠచామీకరసమమజ్ఞానాత్తు తిరోహితం ।
జ్ఞానాదజ్ఞాననాశేన లబ్ధమేవ హి లభ్యతే ॥ 33 ॥
విదితావిదితాదన్యన్నగోత్తమ వపుర్మమ ।
యథాఽఽదర్శే యథాఽఽత్మని యథా జలే తథా పితృలోకే ॥ 34 ॥
ఛాయాతపౌ తథా స్వచ్ఛౌ వివిక్తౌ తద్వదేవ హి ।
మమ లోకే భవేజ్జ్ఞానం ద్వైతభానవివర్జితం ॥ 35 ॥
యస్తు వైరాగ్యవానేవ జ్ఞానహీనో మ్రియేత చేత్ ।
బ్రహ్మలోకే వసేన్నిత్యం యావత్కల్పం తతఃపరం ॥ 36 ॥
శుచీనాం శ్రీమతాం గేహే భవేత్తస్యా జనిః పునః ।
కరోతి సాధనం పశ్చాత్తతో జ్ఞానం హి జాయతే ॥ 37 ॥
అనేకజన్మభీ రాజంజ్ఞానం స్యాన్నైకజన్మనా ।
తతః సర్వప్రయత్నేన జ్ఞానార్థం యత్నమాశ్రయేత్ ॥ 38 ॥
నోచేన్మహావినాశః స్యాజ్జన్మేతద్దుర్లభం పునః ।
తత్రాపి ప్రథమే వర్ణే వేదే ప్రాప్తిశ్చ దుర్లభా ॥ 39 ॥
శమాదిషట్కసంపత్తిర్యోగసిద్ధిస్తథైవ చ ।
తథోత్తమగురుప్రాప్తిః సర్వమేవాత్ర దుర్లభం ॥ 40 ॥
తథేంద్రియాణాం పటుతా సంస్కృతత్వం తనోస్తథా ।
అనేకజన్మపుణ్యైస్తు మోక్షేచ్ఛా జాయతే తతః ॥ 41 ॥
సాధనే సఫలేఽప్యేవం జాయమానేఽపి యో నరః ।
జ్ఞానార్థం నైవ యతతే తస్య జన్మ నిరర్థకం ॥ 42 ॥
తస్మాద్రాజన్యథాశక్త్యా జ్ఞానార్థం యత్నమాశ్రయేత్ ।
పదే పదేఽశ్వమేధస్య ఫలమాప్నోతి నిశ్చితం ॥ 43 ॥
ఘృతమివ పయసి నిగూఢం భూతే చ వసతి విజ్ఞానం ।
సతతం మంథయితవ్యం మనసా మంథానభూతేన ॥ 44 ॥
జ్ఞానం లబ్ధ్వా కృతార్థః స్యాదితి వేదాంతదిండిమః ।
సర్వముక్తం సమాసేన కిం భూయః శ్రోతుమిచ్ఛసి ॥ 45 ॥
॥ ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం షష్ఠోఽధ్యాయః ॥
॥ అథ సప్తమోఽధ్యాయః ॥
హిమాలయ ఉవాచ –
కతి స్థానాని దేవేశి ద్రష్టవ్యాని మహీతలే ।
ముఖ్యాని చ పవిత్రాణి దేవీప్రియతమాని చ ॥ 1 ॥
వ్రతాన్యపి తథా యాని తుష్టిదాన్యుత్సవా అపి ।
తత్సర్వం వద మే మాతః కృతకృత్యో యతో నరః ॥ 2 ॥
శ్రీదేవ్యువాచ –
సర్వం దృశ్యం మమ స్థానం సర్వే కాలా వ్రతాత్మకాః ।
ఉత్సవాః సర్వకాలేషు యతోఽహం సర్వరూపిణీ ॥ 3 ॥
తథాపి భక్తవాత్సల్యాత్కించిత్కించిదథోచ్యతే ।
శృణుష్వావహితో భూత్వా నగరాజ వచో మమ ॥ 4 ॥
కోలాపురం మహాస్థానం యత్ర లక్ష్మీః సదా స్థితా ।
మాతుఃపురం ద్వితీయం చ రేణుకాధిష్ఠితం పరం ॥ 5 ॥
తులజాపురం తృతీయం స్యాత్సప్తశృంగం తథైవ చ ।
హింగులాయాం మహాస్థానం జ్వాలాముఖ్యాస్తథైవ చ ॥ 6 ॥
శాకంభర్యాః పరం స్థానం భ్రామర్యాః స్థానముత్తమం ।
శ్రీరక్తదంతికాస్థానం దుర్గాస్థానం తథైవ చ ॥ 7 ॥
వింధ్యాచలనివాసిన్యాః స్థానం సర్వోత్తమోత్తమం ।
అన్నపూర్ణామహాస్థానం కాంచీపురమనుత్తమం ॥ 8 ॥
భీమాదేవ్యాః పరం స్థానం విమలాస్థానమేవ చ ।
శ్రీచంద్రలామహాస్థానం కౌశికీస్థానమేవ చ ॥ 9 ॥
నీలాంబాయాః పరం స్థానం నీలపర్వతమస్తకే ।
జాంబూనదేశ్వరీస్థానం తథా శ్రీనగరం శుభం ॥ 10 ॥
గుహ్యకాల్యా మహాస్థానం నేపాలే యత్ప్రతిష్ఠితం ।
మీనాక్ష్యాః పరమం స్థానం యచ్చ ప్రోక్తం చిదంబరే ॥ 11 ॥
వేదారణ్యం మహాస్థానం సుందర్యా సమధిష్ఠితం ।
ఏకాంబరం మహాస్థానం పరశక్త్యా ప్రతిష్ఠితం ॥ 12 ॥
మహాలసా పరం స్థానం యోగేశ్వర్యాస్తథైవ చ ।
తథా నీలసరస్వత్యాః స్థానం చీనేషు విశ్రుతం ॥ 13 ॥
వైద్యనాథే తు బగలాస్థానం సర్వోత్తమం మతం ।
శ్రీమచ్ఛ్రీభువనేశ్వర్యా మణిద్వీపం మమ స్మృతం ॥ 14 ॥
శ్రీమత్త్రిపురభైరవ్యాః కామాఖ్యాయోనిమండలం ।
భూమండలే క్షేత్రరత్నం మహామాయాధివాసితం ॥ 15 ॥
నాతః పరతరం స్థానం క్వచిదస్తి ధరాతలే ।
ప్రతిమాసం భవేద్దేవీ యత్ర సాక్షాద్రజస్వలా ॥ 16 ॥
తత్రత్యా దేవతాః సర్వాః పర్వతాత్మకతాం గతాః ।
పర్వతేషు వసంత్యేవ మహత్యో దేవతా అపి ॥ 17 ॥
తత్రత్యా పృథివీ సర్వా దేవీరూపా స్మృతా బుధైః ।
నాతః పరతరం స్థానం కామాఖ్యాయోనిమండలాత్ ॥ 18 ॥
గాయత్ర్యాశ్చ పరం స్థానం శ్రీమత్పుష్కరమీరితం ।
అమరేశే చండికా స్యాత్ప్రభాసే పుష్కరేక్షిణీ ॥ 19 ॥
నైమిషే తు మహాస్థానే దేవీ సా లింగధారిణీ ।
పురుహూతా పుష్కరాక్షే ఆషాఢౌ చ రతిస్తథా ॥ 20 ॥
చండముండీ మహాస్థానే దండినీ పరమేశ్వరీ ।
భారభూతౌ భవేద్భూతిర్నాకులే నకులేశ్వరీ ॥ 21 ॥
చంద్రికా తు హరిశ్చంద్రే శ్రీగిరౌ శాంకరీ స్మృతా ।
జప్యేశ్వరే త్రిశూలా స్యాత్సూక్ష్మా చామ్రాతకేశ్వరే ॥ 22 ॥
శాంకరీ తు మహాకాలే శర్వాణీ మధ్యమాభిధే ।
కేదారాఖ్యే మహాక్షేత్రే దేవీ సా మార్గదాయినీ ॥ 23 ॥
భైరవాఖ్యే భైరవీ సా గయాయాం మంగలా స్మృతా ।
స్థాణుప్రియా కురుక్షేత్రే స్వాయంభువ్యపి నాకులే ॥ 24 ॥
కనఖలే భవేదుగ్రా విశ్వేశా విమలేశ్వరే ।
అట్టహాసే మహానందా మహేంద్రే తు మహాంతకా ॥ 25 ॥
భీమే భీమేశ్వరీ ప్రోక్తా రుద్రాణీ త్వర్ధకోటికే ॥ 26 ॥
అవిముక్తే విశాలాక్షీ మహాభాగా మహాలయే ।
గోకర్ణే భద్రకర్ణీ స్యాద్భద్రా స్యాద్భద్రకర్ణకే ॥ 27 ॥
ఉత్పలాక్షీ సువర్ణాక్షే స్థాణ్వీశా స్థాణుసంజ్ఞకే ।
కమలాలయే తు కమలా ప్రచండా ఛగలండకే ॥ 28 ॥
కురండలే త్రిసంధ్యా స్యాన్మాకోటే ముకుటేశ్వరీ ।
మండలేశే శాండకీ స్యాత్కాలీ కాలంజరే పునః ॥ 29 ॥
శంకుకర్ణే ధ్వనిః ప్రోక్తా స్థూలా స్యాత్స్థూలకేశ్వరే ।
జ్ఞానినాం హృదయాంభోజే హృల్లేఖా పరమేశ్వరీ ॥ 30 ॥
ప్రోక్తానీమాని స్థానాని దేవ్యాః ప్రియతమాని చ ।
తత్తత్క్షేత్రస్య మాహాత్మ్యం శ్రుత్వా పూర్వం నగోత్తమ ॥ 31 ॥
తదుక్తేన విధానేన పశ్చాద్దేవీం ప్రపూజయేత్ ।
అథవా సర్వక్షేత్రాణి కాశ్యాం సంతి నగోత్తమ ॥ 32 ॥
తత్ర నిత్యం వసేన్నిత్యం దేవీభక్తిపరాయణః ।
తాని స్థానాని సంపశ్యంజపందేవీం నిరంతరం ॥ 33 ॥
ధ్యాయంస్తచ్చరణాంభోజం ముక్తో భవతి బంధనాత్ ।
ఇఅమాని దేవీనామాని ప్రాతరుత్థాయ యః పఠేత్ ॥ 34 ॥
భస్మీభవంతి పాపాని తత్క్షణాన్నగ సత్వరం ।
శ్రాద్ధకాలే పఠేదేతాన్యమలాని ద్విజాగ్రతః ॥ 35 ॥
ముక్తాస్తత్పితరః సర్వే ప్రయాంతి పరమాం గతిం ।
అధునా కథయిష్యామి వ్రతాని తవ సువ్రత ॥ 36 ॥
నారీభిశ్చ నరైశ్చైవ కర్తవ్యాని ప్రయత్నతః ।
వ్రతమనంతతృతీయాఖ్యం రసకల్యాణినీవ్రతం ॥ 37 ॥
ఆర్ద్రానందకరం నామ్నా తృతీయాయాం వ్రతం చ యత్ ।
శుక్రవారవతం చైవ తథా కృష్ణచతుర్దశీ ॥ 38 ॥
భౌమవారవ్రతం చైవ ప్రదోషవ్రతమేవ చ ।
యత్ర దేవో మహాదేవో దేవీం సంస్థాప్య విష్టరే ॥ 39 ॥
నృత్యం కరోతి పురతః సార్ధం దవైర్నిశాముఖే ।
తత్రోపోష్య రజన్యాదౌ ప్రదోషే పూజయాచ్ఛివాం ॥ 40 ॥
ప్రతిపక్షం విశేషేణ తద్దేవీప్రీతికారకం ।
సోమవారవ్రతం చైవ మమాతిప్రియకృన్నగ ॥ 41 ॥
తత్రాపి దేవీం సంపూజ్య రాత్రౌ భోజనమాచరేత్ ।
నవరాత్రద్వయం చైవ వ్రతం ప్రీతికరం మమ ॥ 42 ॥
ఏవమన్యాన్యపి విభో నిత్యనైమిత్తికాని చ ।
వ్రతాని కురుతే యో వై మత్ప్రీత్యర్థం విమత్సరః ॥ 43 ॥
ప్రాప్నోతి మమ సాయుజ్యం స మే భక్తః స మే ప్రియః ।
ఉత్సవానపి కుర్వీత దోలోత్సవముఖాన్విభో ॥ 44 ॥
శయనోత్సవం తథా కుర్యాత్తథా జాగరణోత్సవం ।
రథోత్సవం చ మే కుర్యాద్దమనోత్సవమేవ చ ॥ 45 ॥
పవిత్రోత్సవమేవాపి శ్రావణే ప్రీతికారకం ।
మమ భక్తః సదా కుర్యాదేవమన్యాన్మహోత్సవాన్ ॥ 46 ॥
మద్భక్తాన్భోజయేత్ప్రీత్యా తథా చైవ సువాసినీః ।
కుమారీబటుకాంశ్చాపి మద్బుద్ధ్యా తద్గతాంతరః ॥ 47 ॥
విత్తశాఠ్యేన రహితో యజేదేతాన్సుమాదిభిః ।
య ఏవం కురుతే భక్త్యా ప్రతివర్షమతంద్రితః ॥ 48 ॥
స ధన్యః కృతకృత్యోఽసౌ మత్ప్రీతేః పాత్రమంజసా ।
సర్వముక్తం సమాసేన మమ ప్రీతిప్రదాయకం ।
నాశిష్యాయ ప్రదాతవ్యం నాభక్తాయ కదాచన ॥ 49 ॥
॥ ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం సప్తమోఽధ్యాయః ॥
॥ అథ అష్టమోఽధ్యాయః ॥
హిమాలయ ఉవాచ –
దేవదేవి మహేశాని కరుణాసాగరేఽమ్బికే ।
బ్రూహి పూజావిధిం సమ్యగ్యథావదధునా నిజం ॥ 1 ॥
శ్రీదేవ్యువాచ –
వక్ష్యే పూజావిధిం రాజన్నంబికాయా యథాప్రియం ।
అత్యంతశ్రద్ధయా సార్ధం శృణు పర్వతపుంగవ ॥ 2 ॥
ద్వివిధా మమ పూజా స్యాద్బాహ్యా చాభ్యాంతరాపి చ ।
బాహ్యాపి ద్వివిధా ప్రోక్తా వైదికీ తాంత్రికీ తథా ॥ 3 ॥
వైదిక్యర్చాపి ద్వివిధా మూర్తిభేదేన భూధర ।
వైదికీ వైదికైః కార్యా వేదదీక్షా సమన్వితైః ॥ 4 ॥
తంత్రోక్తదీక్షావద్భిస్తు తాంత్రికీ సంశ్రితా భవేత్ ।
ఇత్థం పూజారహస్యం చ న జ్ఞాత్వా విపరీతకం ॥ 5 ॥
కరోతి యో నరో మూఢః స పతత్యేవ సర్వథా ।
తత్ర యా వైదికీ ప్రోక్తా ప్రథమా తాం వదామ్యహం ॥ 6 ॥
యన్మే సాక్షాత్పరం రూపం దృష్టవానసి భూధర ।
అనంతశీర్షనయనమనంతచరణం మహత్ ॥ 7 ॥
సర్వశక్తిసమాయుక్తం ప్రేరకం యత్పరాత్పరం ।
తదేవ పూజయేన్నిత్యం నమేద్ధ్యాయేత్స్మరేదపి ॥ 8 ॥
ఇత్యేతత్ప్రథమాచార్యాః స్వరూపం కథితం నగ ।
శాంతః సమాహితమనా దంభాహంకారవర్జితః ॥ 9 ॥
తత్పరో భవ తద్యాజీ తదేవ శరణం వ్రజ ।
తదేవ చేతసా పశ్య జప ధ్యాయస్వ సర్వదా ॥ 10 ॥
అనన్యయా ప్రేమయుక్తభక్త్యా మద్భావమాశ్రితః ।
యజ్ఞైర్యజ తపోదానైర్మామేవ పరితోషయ ॥ 11 ॥
ఇత్థం మమానుగ్రహతో మోక్ష్యసే భవబంధనాత్ ।
మత్పరా యే మదాసక్తచిత్తా భక్తపరా మతాః ॥ 12 ॥
ప్రతిజానే భవాదస్మాదుద్ధారామ్యచిరేణ తు ।
ధ్యానేన కర్మయుక్తేన భక్తిజ్ఞానేన వా పునః ॥ 13 ॥
ప్రాప్యాహం సర్వథా రాజన్న తు కేవలకర్మభిః ।
ధర్మాత్సంజాయతే భక్తిర్భక్త్యా సంజాయతే పరం ॥ 14 ॥
శ్రుతిస్మృతిభ్యాముదితం యత్స ధర్మః ప్రకీర్తితః ।
అన్యశాస్త్రేణ యః ప్రోక్తో ధర్మాభాసః స ఉచ్యతే ॥ 15 ॥
సర్వజ్ఞాత్సర్వశక్తేశ్చ మత్తో వేదః సముత్థితః ।
అజ్ఞానస్య మమాభావాదప్రమాణా న చ శ్రుతిః ॥ 16 ॥
స్మృతయశ్చ శ్రుతేరర్థం గృహీత్వైవ చ నిర్గతాః ।
మన్వాదీనాం స్మృతీనాం చ తతః ప్రామాణ్యమిష్యతే ॥ 17 ॥
క్వచిత్కదాచిత్తంత్రార్థకటాక్షేణ పరోదితం ।
ధర్మం వదంతి సోంఽశస్తు నైవ గ్రాహ్యోఽస్తి వైదికైః ॥ 18 ॥
అన్యేషాం శాస్త్రకర్తౄణామజ్ఞానప్రభవత్వతః ।
అజ్ఞానదోషదుష్టత్వాత్తదుక్తేర్న ప్రమాణతా ॥ 19 ॥
తస్మాన్ముముక్షుర్ధర్మార్థం సర్వథా వేదమాశ్రయేత్ ।
రాజాజ్ఞా చ యథా లోకే హన్యతే న కదాచన ॥ 20 ॥
సర్వేశాయా మమాజ్ఞా సా శ్రుతిస్త్యాజ్యా కథం నృభిః ।
మదాజ్ఞారక్షణార్థం తు బ్రహ్మక్షత్రియజాతయః ॥ 21 ॥
మయా సృష్టాస్తతో జ్ఞేయం రహస్యం మే శ్రుతేర్వచః ।
యదా యదా హి ధర్మస్య గ్లానిర్భవతి భూధర ॥ 22 ॥
అభ్యుత్థానమధర్మస్య తదా వేషాన్బిభర్మ్యహం ।
దేవదైత్యవిభాగశ్చాప్యత ఏవాభవన్నృప ॥ 23 ॥
యే న కుర్వంతి తద్ధర్మం తచ్ఛిక్షార్థం మయా సదా ।
సంపాదితాస్తు నరకాస్రాసో యచ్ఛ్రవణాద్భవేత్ ॥ 24 ॥
యో వేదధర్మముజ్ఝిత్య ధర్మమన్యం సమాశ్రయేత్ ।
రాజా ప్రవాసయేద్దేశాన్నిజాదేతానధర్మిణః ॥ 25 ॥
బ్రాహ్మణైర్న చ సంభాష్యాః పంక్తిగ్రాహ్యా న చ ద్విజైః ।
అన్యాని యాని శాస్త్రాణి లోకేఽస్మిన్వివిధాని చ ॥ 26 ॥
శ్రుతిస్మృతివిరుద్ధాని తామసాన్యేవ సర్వశః ।
వామం కాపాలకం చైవ కౌలకం భైరవాగమః ॥ 27 ॥
శివేన మోహనార్థాయ ప్రణీతో నాన్యహేతుకః ।
యక్షశాపాద్ భృగోః శాపాద్దధీచస్య చ శాపతః ॥ 28 ॥
దగ్ధా యే బ్రాహ్మణవరా వేదమార్గబహిష్కృతాః ।
తేషాముద్ధరణార్థాయ సోపానక్రమతః సదా ॥ 29 ॥
శైవాశ్చ వైష్ణవాశ్చైవ సౌరాః శాక్తాస్తథైవ చ ।
గాణపత్యా ఆగమాశ్చ ప్రణీతాః శంకరేణ తు ॥ 30 ॥
తత్ర వేదావిరుద్ధోంఽశోఽప్యుక్త ఏవ క్వచిత్క్వచిత్ ।
వైదికస్తద్గ్రహే దోషో న భవత్యేవ కర్హిచిత్ ॥ 31 ॥
సర్వథా వేదభిన్నార్థే నాధికారీ ద్విజో భవేత్ ।
వేదాధికారహీనస్తు భవేత్తత్రాధికారవాన్ ॥ 32 ॥
తస్మాత్సర్వప్రయత్నేన వైదికో వేదమాశ్రయేత్ ।
ధర్మేణ సహితం జ్ఞానం పరం బ్రహ్మ ప్రకాశయేత్ ॥ 33 ॥
సర్వైషణాః పరిత్యజ్య మామేవ శరణం గతాః ।
సర్వభూతదయావంతో మానాహంకారవర్జితాః ॥ 34 ॥
మచ్చిత్తా మద్గతప్రాణా మత్స్థానకథనే రతాః ।
సంన్యాసినో వనస్థాశ్చ గృహస్థా బ్రహ్మచారిణః ॥ 35 ॥
ఉపాసంతే సదా భక్త్యా యోగమైశ్వరసంజ్ఞితం ।
తేషాం నిత్యాభియుక్తానామహమజ్ఞానజం తమః ॥ 36 ॥
జ్ఞానసూర్యప్రకాశేన నాశయామి న సంశయః ।
ఇత్థం వైదికపూజాయాః ప్రథమాయా నగాధిప ॥ 37 ॥
స్వరూపముక్తం సంక్షేపాద్ద్వితీయాయా అథో బ్రువే ।
మూర్తౌ వా స్థండిలే వాపి తథా సూర్యేందుమండలే ॥ 38 ॥
జలేఽథవా బాణలింగే యంత్రే వాపి మహాపటే ।
తథా శ్రీహృదయాంభోజే ధ్యాత్వా దేవీం పరాత్పరాం ॥ 39 ॥
సగుణాం కరుణాపూర్ణాం తరుణీమరుణారుణాం ।
సౌందర్యసారసీమాంతాం సర్వావయవసుందరాం ॥ 40 ॥
శృంగారరససంపూర్ణాం సదా భక్తార్తికాతరాం ।
ప్రసాదసుముఖీమంబాం చంద్రఖండాశిఖండినీం ॥ 41 ॥
పాశాంకుశవరాభీతిధరామానందరూపిణీం ।
పూజయేదుపచారైశ్చ యథావిత్తానుసారతః ॥ 42 ॥
యావదాంతరపూజాయామధికారో భవేన్న హి ।
తావద్బాహ్యామిమాం పూజాం శ్రయేజ్జాతే తు తాం త్యజేత్ ॥ 43 ॥
ఆభ్యంతరా తు యా పూజా సా తు సంవిల్లయః స్మృతః ।
సంవిదేవపరం రూపముపాధిరహితం మమ ॥ 44 ॥
అతః సంవిది మద్రూపే చేతః స్థాప్యం నిరాశ్రయం ।
సంవిద్రూపాతిరిక్తం తు మిథ్యా మాయామయం జగత్ ॥ 45 ॥
అతః సంసారనాశాయ సాక్షిణీమాత్మరూపిణీం ।
భావయన్నిర్మనస్కేన యోగయుక్తేన చేతసా ॥ 46 ॥
అతఃపరం బాహ్యపూజావిస్తారః కథ్యతే మయా ।
సావధానేన మనసా శృణు పర్వతసత్తమ ॥ 47 ॥
॥ ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం అష్టమోఽధ్యాయః ॥
॥ అథ నవమోఽధ్యాయః ॥
శ్రీదేవ్యువాచ –
ప్రాతరుత్థాయ శిరసి సంస్మరేత్పద్మముజ్జ్వలం ।
కర్పూరాభం స్మరేత్తత్ర శ్రీగురుం నిజరూపిణం ॥ 1 ॥
సుప్రసన్నం లసద్భూషాభూషితం శక్తిసంయుతం ।
నమస్కృత్య తతో దేవీం కుండలీం సంస్మరేద్బుధః ॥ 2 ॥
ప్రకాశమానాం ప్రథమే ప్రయాణే
ప్రతిప్రయాణేఽప్యమృతాయమానాం ।
అంతఃపదవ్యామనుసంచరంతీ-
మానందరూపామబలాం ప్రపద్యే ॥ 3 ॥
ధ్యాత్వైవం తచ్ఛిఖామధ్యే సచ్చిదానందరూపిణీం ।
మాం ధ్యాయేదథ శౌచాదిక్రియాః సర్వాః సమాపయేత్ ॥ 4 ॥
అగ్నిహోత్రం తతో హుత్వా మత్ప్రీత్యర్థం ద్విజోత్తమః ।
హోమాంతే స్వాసనే స్థిత్వా పూజాసంకల్పమాచరేత్ ॥ 5 ॥
భూతశుద్ధిం పురా కృత్వా మాతృకాన్యాసమేవ చ ।
హృల్లేఖామాతృకాన్యాసం నిత్యమేవ సమాచరేత్ ॥ 6 ॥
మూలాధారే హకారం చ హృదయే చ రకారకం ।
భ్రూమధ్యే తద్వదీకారం హ్రీంకారం మస్తకే న్యసేత్ ॥ 7 ॥
తత్తన్మంత్రోదితానన్యాన్న్యాసాన్సర్వాన్సమాచరేత్ ।
కల్పయేత్స్వాత్మనో దేహే పీఠం ధర్మాదిభిః పునః ॥ 8 ॥
తతో ధ్యాయేన్మహాదేవీం ప్రాణాయామైర్విజృంభితే ।
హృదంభోజే మమ స్థానే పంచప్రేతాసనే బుధః ॥ 9 ॥
బ్రహ్మా విష్ణుశ్చ రుద్రశ్చ ఈశ్వరశ్చ సదాశివః ।
ఏతే పంచ మహాప్రేతాః పాదమూలే మమ స్థితాః ॥ 10 ॥
పంచభూతాత్మకా హ్యేతే పంచావస్థాత్మకా అపి ।
అహం త్వవ్యక్తచిద్రూపా తదతీతాఽస్మి సర్వథా ॥ 11 ॥
తతో విష్టరతాం యాతాః శక్తితంత్రేషు సర్వదా ।
ధ్యాత్వైవం మానసైర్భోగైః పూజయేన్మాం జపేదపి ॥ 12 ॥
జపం సమర్ప్య శ్రీదేవ్యై తతోఽర్ఘ్యస్థాపనం చరేత్ ।
పాత్రాసాదనకం కృత్వా పూజాద్రవ్యాణి శోధయేత్ ॥ 13 ॥
జలేన తేన మనునా చాస్త్రమంత్రేణ దేశికః ।
దిగ్బంధం చ పురా కృత్వా గురూన్నత్వా తతః పరం ॥ 14 ॥
తదనుజ్ఞాం సమాదాయ బాహ్యపీఠే తతః పరం ।
హృదిస్థాం భావితాం మూర్తిం మమ దివ్యాం మనోహరాం ॥ 15 ॥
ఆవాహయేత్తతః పీఠే ప్రాణస్థాపనవిద్యయా ।
ఆసనావాహనే చార్ఘ్యం పాద్యాద్యాచమనం తథా ॥ 16 ॥
స్నానం వాసోద్వయం చైవ భూషణాని చ సర్వశః ।
గంధపుష్పం యథాయోగ్యం దత్త్వా దేవ్యై స్వభక్తితః ॥ 17 ॥
యంత్రస్థానామావృతీనాం పూజనం సమ్యగాచరేత్ ।
ప్రతివారమశక్తానాం శుక్రవారో నియమ్యతే ॥ 18 ॥
మూలదేవీప్రభారూపాః స్మర్తవ్యా అంగదేవతాః ।
తత్ప్రభాపటలవ్యాప్తం త్రైలోక్యం చ విచింతయేత్ ॥ 19 ॥
పునరావృత్తిసహితాం మూలదేవీం చ పూజయేత్ ।
గంధాదిభిః సుగంధైస్తు తథా పుష్పైః సువాసితైః ॥ 20 ॥
నైవేద్యైస్తర్పణైశ్చైవ తాంబూలైర్దక్షిణాదిభిః ।
తోషయేన్మాం త్వత్కృతేన నామ్నాం సాహస్రకేణ చ ॥ 21 ॥
కవచేన చ సూక్తేనాహం రుద్రేభిరితి ప్రభో ।
దేవ్యథర్వశిరోమంత్రైర్హృల్లేఖోపనిషద్భవైః ॥ 22 ॥
మహావిద్యామహామంత్రైస్తోషయేన్మాం ముహుర్ముహుః ।
క్షమాపయేజ్జగద్ధాత్రీం ప్రేమార్ద్రహృదయో నరః ॥ 23 ॥
పులకాంకితసర్వాంగైర్బాల్యరుద్ధాక్షినిఃస్వనః ।
నృత్యగీతాదిఘోషేణ తోషయేన్మాం ముహుర్ముహుః ॥ 24 ॥
వేదపారాయణైశ్చైవ పురాణైః సకలైరపి ।
ప్రతిపాద్యా యతోఽహం వై తస్మాత్తైస్తోషయేత్తు మాం ॥ 25 ॥
నిజ సర్వస్వమపి మే సదేహం నిత్యశోఽర్పయేత్ ।
నిత్యహోమం తతః కుర్యాద్బ్రాహ్మణాంశ్చ సువాసినీః ॥ 26 ॥
బటుకాన్పామరాననన్యాందేవీబుద్ధ్యా తు భోజయేత్ ।
నత్వా పునః స్వహృదయే వ్యుత్క్రమేణ విసర్జయేత్ ॥ 27 ॥
సర్వం హృల్లేఖయా కుర్యాత్పూజనం మమ సువ్రత ।
హృల్లేఖా సర్వమంత్రాణాం నాయికా పరమా స్మృతా ॥ 28 ॥
హృల్లేఖాదర్పణే నిత్యమహం తు ప్రతిబింబితా ।
తస్మాధృల్లేఖయా దత్తం సర్వమంత్రైః సమర్పితం ॥ 29 ॥
గురుం సంపూజ్య భృషాద్యైః కృతకృత్యత్వమావహేత్ ।
య ఏవం పూజయేద్దేవీం శ్రీమద్భువనసుందరీం ॥ 30 ॥
న తస్య దుర్లభం కించిత్కదావ్హిత్క్వచిదస్తి హి ।
దేహాంతే తు మణిద్వీపం మామ యాత్యేవ సర్వథా ॥ 31 ॥
జ్ఞేయో దేవీస్వరూపోఽసౌ దేవా నిత్యం నమంతి తం ।
ఇతి తే కథితం రాజన్మహాదేవ్యాః ప్రపూజనం ॥ 32 ॥
విమృశ్యైతదశేషేణాప్యధికారానురూపతః ।
కురు మే పూజనం తేన కృతార్థస్త్వం భవిష్యసి ॥ 33 ॥
ఇదం తు గీతాశాస్త్రం మే నాశిష్యాయ వదేత్క్వచిత్ ।
నాభక్తాయ ప్రదాతవ్యం న ధూర్తాయ చ దుర్హృదే ॥ 34 ॥
ఏతత్ప్రకాశనం మాతురుద్ధాటనమురోజయోః ।
తస్మాదవశ్యం యత్నేన గోపనీయమిదం సదా ॥ 35 ॥
దేయం భక్తాయ శిష్యాయ జ్యేష్ఠపుత్రాయ చైవ హి ।
సుశీలాయ సువేషాయ దేవీభక్తియుతాయ చ ॥ 36 ॥
శ్రాద్ధకాలే పఠేదేతద్ బ్రాహ్మణానాం సమీపతః ।
తృప్తాస్తత్పితరః సర్వే ప్రయాంతి పరమం పదం ॥ 37 ॥
వ్యాస ఉవాచ –
ఇత్యుక్త్వా సా భగవతీ తత్రైవాంతరధీయత ।
దేవాశ్చ ముదితాః సర్వే దేవీదర్శనతోఽభవన్ ॥ 38 ॥
తతా హిమాలయే జజ్ఞే దేవీ హైమవతీ తు సా ।
యా గౌరీతి ప్రసిద్ధాసీద్దత్తా సా శంకరాయ చ ॥ 39 ॥
తతః స్కందః సముద్భూతస్తారకస్తేన పాతితః ।
సముద్రమంథనే పూర్వం రత్నాన్యాసుర్నరాధిప ॥ 40 ॥
తత్ర దేవైస్తుతా దేవీ లక్ష్మీప్రాప్త్యర్థమాదరాత్ ।
తేషామనుగ్రహార్థాయ నిర్గతా తు రమా తతః ॥ 41 ॥
వైకుంఠాయ సురైర్దత్తా తేన తస్య శమాభవత్ ।
ఇతి తే కథితం రాజందేవీమాహాత్మ్యముత్తమం ॥ 42 ॥
గౌరీలక్ష్మ్యోః సముద్భూతివిషయం సర్వకామదం ।
న వాచ్యం త్వేతదన్యస్మై రహస్యం కథితం యతః ॥ 43 ॥
గీతా రహస్యభూతేయం గోపనీయా ప్రయత్నతః ।
సర్వముక్తం సమాసేన యత్పృష్టం తత్వయానఘ ।
పవిత్రం పావనం దివ్యం కిం భూయః శ్రోతుమిచ్ఛసి ॥ 44 ॥
॥ ఇతి శ్రీదేవీభాగవతే దేవీగీతాయాం నవమోఽధ్యాయః ॥
॥ ఇతి శ్రీమద్దేవీగీతా సమాప్తా ॥
Also Read:
Devi Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
