Vairagya Shatakam Lyrics in Tamil with Meaning | Hindu Shataka

Vairagyashatakam Lyrics in Tamil:

வைராக்³யஶதகம்

1 த்ருʼஷ்ணாதூ³ஷணம் ।

சூடோ³த்தம்ஸிதசந்த்³ரசாருகலிகாசஞ்சச்சி²கா²பா⁴ஸ்வரோ
லீலாத³க்³த⁴விலோலகாமஶலப:⁴ ஶ்ரேயோத³ஶாக்³ரே ஸ்பு²ரந் ।
அந்த:ஸ்பூ²ர்ஜத³பாரமோஹதிமிரப்ராக்³பா⁴ரமுச்சாடயந்:
சேத:ஸத்³மநி யோகி³நாம் விஜயதே ஜ்ஞாநப்ரதீ³போ ஹர: ॥ 1 ॥

1 Condemnation of Desire
To Him who appears radiant in the shimmering rays, like half-bloomed buds,
of the crescent moon which ornaments His head; who sportively burned Cupid
like a moth; whose presence augurs supreme well-being; who, like the sun,
inwardly dispels the dense darkness of ignorance engulfing the mind; who is
like a lamp of knowledge shining in the hearts of yogis; Victory to Shiva!
த்ருʼஷ்ணா = thirst (of desire)
தூ³ஷணம் = condemnation
சூட³ = head
உத்தம்ஸித = made an ornament
சந்த்³ர = moon
சாரு = beautiful
கலிகா = partially opened buds
சஞ்சச்சி²கா² = lambent beams
பா⁴ஸ்வர: = shining sun
லீலா = sport
த³க்³த⁴ = burnt up
விலோல = unsteady
காம = passion
ஶலப:⁴ = a moth
ஶ்ரேயோத³ஶ = circumstances of prosperity
அக்³ரே = in front of
ஸ்பு²ரந் = appearing
அந்த:ஸ்பூ²ர்ஜத் = spreading forth in the heart
அபார = endless
மோஹ = ignorance
திமிர = night
ப்ராக்³பா⁴ரம் = heavy mass at the front
உச்சாடயந்: = smites away
சேத: = heart
ஸத்³மநி = in the temple of
யோகி³நாம் = of the yogi
விஜயதே = proves victorious
ஜ்ஞாநப்ரதீ³ப: = light of knowledge
ஹர: = Siva

ப்⁴ராந்தம் தே³ஶமநேகது³ர்க³விஷமம் ப்ராப்தம் ந கிஞ்சித்ப²லம்
த்யக்த்வா ஜாதிகுலாபி⁴மாநமுசிதம் ஸேவா க்ருʼதா நிஷ்ப²லா ।
பு⁴க்தம் மாநவிவர்ஜிதம் பரக்³ருʼஹேஷ்வாஶங்கயா காகவத்
த்ருʼஷ்ணே ஜ்ருʼம்ப⁴ஸி பாபகர்மபிஶுநே நாத்³யாபி ஸந்துஷ்யஸி ॥ 2 ॥

Travelling across many difficult and dangerous places brought me no
wealth; giving up pride of lineage, I have served the rich in vain,
without self-respect, in others’ homes; I have craved and eaten like
crows in others’ homes; and still, oh Desire! instigator of wicked deeds,
you prosper and even then remain unsatisfied.

ப்⁴ராந்தம் = roamed
தே³ஶம் = places
அநேக = various
து³ர்க³ = difficult
விஷமம் = obstacles
ப்ராப்தம் = obtained
ந = not
கிஞ்சித் = even a little
ப²லம் = result/wealth
த்யக்த்வா = having given up
ஜாதி = birth in a caste
குல = lineage
அபி⁴மாநம் = pride
உசிதம் = proper
ஸேவா = service
க்ருʼதா = having performed
நிஷ்ப²லா = fruitless
பு⁴க்தம் = fed
மாந = honor
விவர்ஜிதம் = devoid of
பரக்³ருʼஹேஶு = in others’ homes
ஆஶங்கயா = hankering after gain
காகவத் = like a crow
த்ருʼஷ்ணே = thirsting desire
ஜ்ருʼம்ப⁴ஸி = increases
பாபகர்மபிஶுநே = indicative of evil deeds
ந அத்³ய அபி = not now even
ஸந்துஷ்யஸி = satisfied

உத்கா²தம் நிதி⁴ஶங்கயா க்ஷிதிதலம் த்⁴மாதா கி³ரேர்தா⁴தவோ
நிஸ்தீர்ண: ஸரிதாம் பதிர்ந்ருʼபதயோ யத்நேந ஸந்தோஷிதா: ।
மந்த்ராராத⁴நதத்பரேண மநஸா நீதா: ஶ்மஶாநே நிஶா:
ப்ராப்த: காணவராடகோঽபி ந மயா த்ருʼஷ்ணே ஸகாமா ப⁴வ ॥ 3 ॥

Digging the earth for wealth, smelting the rocks for prcious metals,
crossing the oceans, laboring to keep in favor of kings, chanting
incantations with a totally absorbed mind in cremation sites,–brought
me not even a broken piece of a glimmering shell. Oh Desire! therefore,
remain contented.
உத்கா²தம் = dug
நிதி⁴ = precious metals
ஶங்கயா = in quest of
க்ஷிதிதலம் = earth
த்⁴மாதா = smelted
கி³ரே: = stones
தா⁴தவ: = precious metals
நிஸ்தீர்ண: = crossed
ஸரிதாம் = oceans
பதி: = chief
ந்ருʼபதய: = royal
யத்நேந = with effort
ஸந்தோஷிதா: = favored
மந்த்ர = incantations
ஆராத⁴ந = worship
தத்பரேண = utmost effort
மநஸா = mentally
நீதா: = carried out
ஶ்மஶாநே = cramation grounds
நிஶா: = nights
ப்ராப்த: = achieved
காணவராடக: = a broken cowrie
அபி = even
ந = not
மயா = by me
த்ருʼஷ்ணே = desire
ஸகாமா = satisfied
ப⁴வ = be

க²லாலாபா: ஸோடா:⁴ கத²மபி ததா³ராத⁴நபரை:
நிக்³ருʼஹ்யாந்தர்பா³ஷ்பம் ஹஸிதமபி ஶூந்யேந மநஸா ।
க்ருʼதோ வித்தஸ்தம்ப⁴ப்ரதிஹததி⁴யாமஞ்ஜலிரபி
த்வமாஶே மோகா⁴ஶே கிமபரமதோ நர்தயஸி மாம் ॥ 4 ॥

Enduring somehow in servility the talk of the wicked; holding back tears;
smiling with a vacant mind; bowing low to wealthy but stupid people; oh
insatiable Desire! What other futile deeds would you have me dance in?
க²ல = wicked
ஆலாபா: = talk
ஸோடா:⁴ = shabby
கத²மபி = somehow
தத் = that
ஆராத⁴நபரை: = servile attendance
நிக்³ருʼஹ்ய = suppressing
அந்தர்பா³ஷ்பம் = tears
ஹஸிதம் = smiling
அபி = even
ஶூந்யேந = vacant
மநஸா = mentally
க்ருʼத: = made
வித்த = wealth
ஸ்தம்ப⁴ = inactive
ப்ரதிஹத = dulled
தி⁴யாம் = intellect
அஞ்ஜலி: = obeisance
அபி = also
த்வம் = you
ஆஶே = oh Desire!
மோகா⁴ஶே = with hopes thwarted
கிம் = what
அபரம் = other
அத: = hence
நர்தயஸி = dance
மாம் = me

அமீஷாம் ப்ராணாநாம் துலிதபி³ஸிநீபத்ரபயஸாம்
க்ருʼதே கிம் நாஸ்மாபி⁴ர்விக³லிதவிவேகைர்வ்யவஸிதம் ।
யதா³ட்⁴யாநாமக்³ரே த்³ரவிணமத³நி:ஸம்ஜ்ஞமநஸாம்
க்ருʼதம் வீதவ்ரீடை³ர்நிஜகு³ணகதா²பாதகமபி ॥ 5 ॥

Our energies, as fickle as the water drops on the lotus leaf, we have spent
with thoughtless abandon. In front of the rich, with their minds dulled by the
arrogance of wealth, we have sinned by flattering ourselves.
அமீஷாம் = our
ப்ராணாநாம் = all the vital forces
துலித = unsteady
பி³ஸிநீ = lotus
பத்ர = leaf
பயஸாம் = water
க்ருʼதே = done
கிம் = what
ந = not
அஸ்மாபி:⁴ = by us
விக³லித = depraved
விவேகை: = conscience
வ்யவஸிதம் = performed
யத் = which
ஆட்⁴யாநாம் = of the rich
அக்³ரே = in the presence
த்³ரவிணமத³ = pride of wealth
நி:ஸம்ஜ்ஞ = stupefied
மநஸாம் = minds
க்ருʼதம் = committed
வீத = without
வ்ரீடை³ர் = shame
நிஜகு³ண = own virtues
கதா² = reciting
பாதகம் = sin
அபி = even

க்ஷாந்தம் ந க்ஷமயா க்³ருʼஹோசிதஸுக²ம் த்யக்தம் ந ஸந்தோஷத:
ஸோடா⁴ து:³ஸஹஶீதவாததபநக்லேஶா ந தப்தம் தப: ।
த்⁴யாதம் வித்தமஹர்நிஶம் நியமிதப்ராணைர்ந ஶம்போ:⁴ பத³ம்
தத்தத்கர்ம க்ருʼதம் யதே³வ முநிபி⁴ஸ்தைஸ்தை: ப²லைர்வஞ்சிதா: ॥ 6 ॥

Forgiving out of weakness, giving up comforts of the home out of lack
of fulfilment, tolerating the unbearable cold, wind, heat, without
fulfilling austerities, thinking of riches day and night withintense
energy but not on Shiva’s feet,; thus have we performed the actions of
the ascetic recluse, but devoid of the benefits.
க்ஷாந்தம் = forgiven
ந = not
க்ஷமயா = forgiveness
க்³ருʼஹோசிதஸுக²ம் = comforts of home-life
த்யக்தம் = renounced
ந = not
ஸந்தோஷத: = with contentment
soDhA
து:³ஸஹ = inclement
ஶீத = cold
வாத = wind
தபந = heat
க்லேஶா = suffered inclement weather
ந = not
தப்தம் = heated
தப: = austerities
த்⁴யாதம் = meditating
வித்தம் = money
அஹர்நிஶம் = day and night
நியமித = controlled
ப்ராணை: = breath and vital forces
ந = not
ஶம்போ:⁴ = of Shiva
பத³ம் = feet
தத்தத்கர்ம =those very acts
க்ருʼதம் = done
யதே³வ = which verily
முநிபி:⁴ = by reclusive saints
தைஸ்தை: = those only
ப²லை: = of good results
வஞ்சிதா: = deprived of

போ⁴கா³ ந பு⁴க்தா வயமேவ பு⁴க்தா:
தபோ ந தப்தம் வயமேவ தப்தா: ।
காலோ ந யாதோ வயமேவ யாதா-
ஸ்த்ருʼஷ்ணா ந ஜீர்ணா வயமேவ ஜீர்ணா: ॥ 7 ॥

We have not enjoyed mundane pleasures, but ourselves have been devoured by
desires. We have not performed austeriries, but got scorched ourselves,
nevertheless; time is not gone but we approach the end. Desires do not
wear out, only we ourselves are struck down by senility.
போ⁴கா³ = worldly pleasures
ந = not
பு⁴க்தா = enjoyed
வயம் ஏவ = we ourselves
பு⁴க்தா: = eaten up
தப: = austerities
ந = not
தப்தம் = performed
வயம் ஏவ = we ourselves
தப்தா: = burnt
கால: = time
ந = not
யாத: = gone
வயம் ஏவ = we ourselves
யாதா: = gone
த்ருʼஷ்ணா = desire
ந = not
ஜீர்ணா = reduced
வயம் = we
ஏவ = alone
ஜீர்ணா: = aged

வலீபி⁴ர்முக²மாக்ராந்தம் பலிதேநாங்கிதம் ஶிர: ।
கா³த்ராணி ஶிதி²லாயந்தே த்ருʼஷ்ணைகா தருணாயதே ॥ 8 ॥

Face covered with wrinkles, the head painted white with gray hair, the limbs
feeble, and yet Desire alone stays youthful.
வலீ = with wrinkles
முக²ம் = face
ஆக்ராந்தம் = attacked
பலிதேந = grey hair
அங்கிதம் = painted white
ஶிர: = head
கா³த்ராணி = limbs
ஶிதி²லாயந்தே = enfeebled
த்ருʼஷ்ணைகா = desire alone
தருணாயதே = rejuvenating

நிவ்ருʼத்தா போ⁴கே³ச்சா² புருஷப³ஹுமாநோঽபி க³லித:
ஸமாநா: ஸ்வர்யாதா: ஸபதி³ ஸுஹ்ருʼதோ³ ஜீவிதஸமா: ।
ஶநைர்யஷ்ட்யுத்தா²நம் க⁴நதிமிரருத்³தே⁴ ச நயநே
அஹோ மூட:⁴ காயஸ்தத³பி மரணாபாயசகித: ॥ 9 ॥

With desires receding, even much respect of many dropping away, dear
friends close to my heart fleeing to heaven, standing up slowly with
the help of a stick, eyesight darkened by cataracts,—even then the
body in its stupidity, wonders at the prospect of death!
நிவ்ருʼத்தா = receded
போ⁴கே³ச்சா² = desire for pleasures
புருஷ = person
ப³ஹுமாந: = respect
அபி = also
க³லித: = lost
ஸமாநா: = compeers
ஸ்வர்யாதா: = gone to heaven
ஸபதி³ = swiftly
ஸுஹ்ருʼத:³ = dear friends
ஜீவிதஸமா: = as much as life
ஶநை: = slowly
யஷ்ட்யுத்தா²நம் = raise oneself slowly with the help of a staff
க⁴நதிமிரருத்³தே⁴ = covered by dense cataracts
ச = and
நயநே = eyes
அஹோ = alas
மூட:⁴ = stupidity
காய: = the body
தத³பி = even then
மரணாபாயசகித: = wonders at the thought of death

ஆஶா நாம நதீ³ மநோரத²ஜலா த்ருʼஷ்ணாதரங்கா³குலா
ராக³க்³ராஹவதீ விதர்கவிஹகா³ தை⁴ர்யத்³ருமத்⁴வம்ஸிநீ ।
மோஹாவர்தஸுது³ஸ்தராதிக³ஹநா ப்ரோத்துங்க³சிந்தாதடீ
தஸ்யா: பாரக³தா விஶுத்³த⁴மநஸோ நந்த³ந்தி யோகீ³ஶ்வரா: ॥ 10 ॥

Hope, like a river, with fantasies as water, agitated by waves of desires;
attachments to various objects serving as prey; abounding in thoughts of greed,
like birds; destroying the foes of courage; surrounded by eddies of ignorance
deep and difficult to cross; with precipitous banks of anxiety—such a river
the perfected yogis of pure minds, cross to enjoy beatitude.
ஆஶா = hope
நாம = named
நதீ³ = river
மநோரத²ஜலா = of the water of desires
த்ருʼஷ்ணா = passions
தரங்க³ = waves
ஆகுலா = raging
ராக³க்³ராஹவதீ = grasped by attachments to objects
விதர்க = scheming thoughts (of greed)
விஹகா³ = birds
தை⁴ர்ய = courage
த்³ரும = tree
த்⁴வம்ஸிநீ = destroyer
மோஹாவர்த = whirlpools of ignorance
ஸுது³ஸ்தர = impassable
அதி = great
க³ஹநா = deep
ப்ரோத்துங்க³ = precipitous
சிந்தா = anxiety
தடீ = banks
தஸ்யா: = their
பாரக³தா: = cross beyond
விஶுத்³த⁴ = purified
மநஸ: = mind
நந்த³ந்தி = enjoy
யோகீ³ஶ்வரா: = great yogis
விஷயபரித்யாக³விட³ம்ப³நா ।

ந ஸம்ஸாரோத்பந்நம் சரிதமநுபஶ்யாமி குஶலம்
விபாக: புண்யாநாம் ஜநயதி ப⁴யம் மே விம்ருʼஶத: ।
மஹத்³பி:⁴ புண்யௌகை⁴ஶ்சிரபரிக்³ருʼஹீதாஶ்ச விஷயா
மஹாந்தோ ஜாயந்தே வ்யஸநமிவ தா³தும் விஷயிணாம் ॥ 11 ॥

I do not see true well-being accruing from actions repeated life after life
in this world. On deep thought, I find it fearsome this collection of merits.
By this great store of merits further enjoyments can be procured. Attachment to
pleasures only brings more misery.
விஷய = sensual objects
பரித்யாக³ = giving up
விட³ம்ப³நா = futile efforts
ந = not
ஸம்ஸாரோத்பந்நம் = produced through life after life
சரிதம் = performed
அநுபஶ்யாமி = see
குஶலம் = well-being
விபாக: = accumulation
புண்யாநாம் = of virtues
ஜநயதி = engenders
ப⁴யம் = fear
மே = in me
விம்ருʼஶத: = on deep thinking
மஹத்³பி:⁴ = by great
புண்ய = merit
ஓகை:⁴ = stream
சிர =constant
பரிக்³ருʼஹிதா: = earned
ச = and
விஷயா = sensual pleasures
மஹாந்த: = greatly
ஜாயந்தே = produces
வ்யஸநமிவ = misery
தா³தும் = giving
விஷயிணாம் = those attached to pleasures

அவஶ்யம் யாதாரஶ்சிரதரமுஷித்வாபி விஷயா
வியோகே³ கோ பே⁴த³ஸ்த்யஜதி ந ஜநோ யத்ஸ்வயமமூந் ।
வ்ரஜந்த: ஸ்வாதந்த்ர்யாத³துலபரிதாபாய மநஸ:
ஸ்வயம் த்யக்தா ஹ்யேதே ஶமஸுக²மநந்தம் வித³த⁴தி ॥ 12 ॥

Sensual pleasures will surely leave us sometime, even if they stay with us
for a long time. Then, what difference does it make if the people discard them
by their own choice? The mind is sorely afflicted if pleasures leave us
of their own accord. However, if people renounce them voluntarily, such
self-control gives infinite bliss.
அவஶ்யம் = certainly
யாதார: = gone
சிரதரம் = long time
உஷித்வாபி = even after staying
விஷயா = sensual pleasures
வியோகே³ = departure
க: = what
பே⁴த:³ = difference
த்யஜதி = give up
ந = not
ஜந: = people
யத்ஸ்வயமமூந் = that of their own accord
வ்ரஜந்த: = leave
ஸ்வாதந்த்ர்யாத் = on their own
அதுல = incomparable
பரிதாபாய = misery
மநஸ: = mental
ஸ்வயம் = by themselves
த்யக்தா = give up
ஹ்யேதே = verily these
ஶம = self-control
ஸுக²ம் = happiness
அநந்தம் = infinite
வித³த⁴தி = specially give

ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநவிவேகநிர்மலதி⁴ய: குர்வந்த்யஹோ து³ஷ்கரம்
யந்முஞ்சந்த்யுபபோ⁴க³பா⁴ஞ்ஜ்யபி த⁴நாந்யேகாந்ததோ நி:ஸ்ப்ருʼஹா: ।
ஸம்ப்ராப்தாந்ந புரா ந ஸம்ப்ரதி ந ச ப்ராப்தௌ த்³ருʼட⁴ப்ரத்யயாந்
வாஞ்சா²மாத்ரபரிக்³ரஹாநபி பரம் த்யக்தும் ந ஶக்தா வயம் ॥ 13 ॥

Ah! knowledge of Reality gained by discrimination through purified intellect
must be difficult. For it results from the absolute renunciation of desires
which wealth enabled them to enjoy. The same obtained in the past or present,
or to be obtained in the future, we are unable to renounce, though they remain
as mere longings.
ப்³ரஹ்மஜ்ஞாந = knowledge of supreme reality
விவேக = discrimination
நிர்மல = pure
தி⁴ய: = minds
குர்வந்தி = do
அஹோ = ah!
து³ஷ்கரம் = difficult to achieve
யத் = which
முஞ்சந்த்ய் = discard
உபபோ⁴க³பா⁴ஞ்ஜ்யபி = bringing enjoyment
த⁴நாநி = wealth
ஏகாந்தத: = wholly
நி:ஸ்ப்ருʼஹா: = those devoid of craving
ஸம்ப்ராப்தாந்ந = not obtained
புரா = in the past
ந = not
ஸம்ப்ரதி = in the present
ந = not
ச = and
ப்ராப்தௌ = obtained
த்³ருʼட⁴ = firm
ப்ரத்யயாந் = conviction
வாஞ்சா²மாத்ர = desiring
பரிக்³ரஹாநபி = to obtain
பரம் = lasting
த்யக்தும் = to give up
ந = not
ஶக்தா = able
வயம் = we

த⁴ந்யாநாம் கி³ரிகந்த³ரேஷு வஸதாம் ஜ்யோதி: பரம் த்⁴யாயதாம்
ஆநந்தா³ஶ்ருகணாந்பிப³ந்தி ஶகுநா நி:ஶங்கமங்கேஶயா: ।
அஸ்மாகம் து மநோரதோ²பரசிதப்ராஸாத³வாபீதட-
க்ரீடா³காநநகேலிகௌதுகஜுஷாமாயு: பரம் க்ஷீயதே ॥ 14 ॥

Blessed are they who live in mountain-caves, meditating on the Supreme Light,
with the birds fearlessly sitting on their laps drinking the tears of joy.
Our life fades away, revelling in fantasies in palaces or on the banks
of refreshing ponds, or in pleasure gardens.
த⁴ந்யாநாம் = blessed
கி³ரிகந்த³ரேஷு = in mountain-caves
வஸதாம் = living
ஜ்யோதி: = light
பரம் = supreme
த்⁴யாயதாம் = meditating
ஆநந்த³ = joy
அஶ்ருகணாந் = tear drops
பிப³ந்தி = drink
ஶகுநா = birds
நி:ஶங்கம் = without fear
அங்கேஶயா: = sitting on laps
அஸ்மாகம் = our
து = indeed
மநோரத² = fantasies
உபரசித = created
ப்ராஸாத³ = palaces
வாபீதட- = on banks of waters
க்ரீடா³ = sport
காநநகேலிகௌதுக = pleasure gardens
ஜுஷாம் = fast
ஆயு: = life
பரம் = fast
க்ஷீயதே = weakens ..14..

பி⁴க்ஷாஶநம் தத³பி நீரஸமேகவாரம்
ஶய்யா ச பூ:⁴ பரிஜநோ நிஜதே³ஹமாத்ரம் ।
வஸ்த்ரம் விஶீர்ணஶதக²ண்ட³மயீ ச கந்தா²
ஹா ஹா ததா²பி விஷயா ந பரித்யஜந்தி ॥ 15 ॥

For eating I have tasteless food once a day, after begging of alms; the earth
for a bed, and my own body as a servant; for dress, a blanket made from
hundreds of rags; and yet alas! sensual desires do not leave me!
பி⁴க்ஷாஶநம் = food by begging
தத³பி = that too
நீரஸம் = tasteless
ஏகவாரம் = once a day
ஶய்யா = bed
ச = and
பூ:⁴ = earth
பரிஜந: = attendants
வஸ்த்ரம் = dress
விஶீர்ண = worn out
ஶதக²ண்ட³மயீ = torn in hundred pieces
ச = and
கந்தா² = patched up
ஹா = alas
ஹா = alas
ததா²பி = even then
விஷயா = sensual craving
ந = not
பரித்யஜந்தி = give up

ஸ்தநௌ மாம்ஸக்³ரந்தீ² கநககலஶாவித்யுபமிதௌ
முக²ம் ஶ்லேஷ்மாகா³ரம் தத³பி ச ஶஶாங்கேந துலிதம் ।
ஸ்ரவந்மூத்ரக்லீந்நம் கரிவரஶிரஸ்பர்தி⁴ ஜக⁴நம்
முஹுர்நிந்த்³யம் ரூபம் கவிஜநவிஶேஷைர்கு³ரு க்ருʼதம் ॥ 16 ॥

The poets give such metaphors as golden vessels to the breasts which are
but two lumps of flesh; the mouth, seat of phlegm and mucus, are compared to
the moon; the loins, outlet for wet urine, are likened to the forehead of
an elephant; thus glorifying the human form that is always contemptible.
ஸ்தநௌ = breasts
மாம்ஸக்³ரந்தீ² = lumps of flesh
கநககலஶாவித்யுபமிதௌ = compared to golden jugs
முக²ம் = mouth
ஶ்லேஷ்ம = saliva/phlegm
அகா³ரம் = seat
தத³பி = yet
ச = and
ஶஶாங்கேந = to the moon
துலிதம் = compared to
ஸ்ரவந் = flowing
மூத்ர = urine
க்லிந்நம் = fouled
கரிவர = elephant
ஶிர = head
ஸ்பர்தி⁴ = likened to
ஜக⁴நம் = hip and loins
முஹுர்நிந்த்³யம் = ever despicable
ரூபம் = form
கவிஜந = poets
விஶேஷை: = especially
கு³ரு = great
க்ருʼதம் = done

ஏகோ ராகி³ஷு ராஜதே ப்ரியதமாதே³ஹார்த⁴ஹாரீ ஹரோ
நீராகே³ஷு ஜநோ விமுக்தலலநாஸங்கோ³ ந யஸ்மாத்பர: ।
து³ர்வாரஸ்மரபா³ணபந்நக³விஷவ்யாவித்³த⁴முக்³தோ⁴ ஜந:
ஶேஷ: காமவிட³ம்பி³தாந்ந விஷயாந்போ⁴க்தும் ந மோக்தும் க்ஷம: ॥ 17 ॥

Uniquely great is Shiva among the sensuous, for he shares half the body with
His beloved; among the dispassionate no one excels Him in detachment from women.
Rest of the people, stunned in infatuation by Cupid’s irresistible arrows tipped
with serpent poison, can neither enjoy their desires nor give them up at will.
ஏக: = one, unique
ராகி³ஷு = sensual
ராஜதே = stands out
ப்ரியதமா = beloved
தே³ஹ = body
அர்த⁴ஹாரீ = sharing
ஹர: = Siva
நீராகே³ஷு = among the dispassionate
ஜந: = people
விமுக்த = free
லலநா = woman
ஸங்க:³ = company
ந = not
யஸ்மாத் = from which
பர: = superior
து³ர்வாரஸ்மர = irresistible, Cupid
பா³ண = arrow
பந்நக³ = snake
விஷ = poison
வ்யாவித்³த⁴ = smitten
முக்³த:⁴ = stupefied
ஜந: = people
ஶேஷ: = rest
காமவிட³ம்பி³தாந் =infatuated by love
ந = not
விஷயாந்போ⁴க்தும் = enjoying desires
ந = not
மோக்தும் = give up
க்ஷம: = able

அஜாநந்தா³ஹாத்ம்யம் பதது ஶலப⁴ஸ்தீவ்ரத³ஹநே
ஸ மீநோঽப்யஜ்ஞாநாத்³வடி³ஶயுதமஶ்நாது பிஶிதம் ।
விஜாநந்தோঽப்யேதே வயமிஹ விபஜ்ஜாலஜடிலாந்
ந முஞ்சாம: காமாநஹஹ க³ஹநோ மோஹமஹிமா ॥ 18 ॥

Like a moth falling in fire, not knowing its burning power; or like the fish
caught in ignorance by the baited hook; we, despite knowing the dangers, do not
renounce sensual pleasures. Oh! how profound is the glory of delusion!
அஜாநந் = not knowing
தா³ஹாத்ம்யம் = burning power
பதது = falls
ஶலப:⁴ = moth
தீவ்ர = glowing
த³ஹநே = in fire
ஸ = that
மீந: = fish
அபி = also
அஜ்ஞாநாத்³ = due to ignorance
வடி³ஶ = fish-hook
யுதம் = with
அஶ்நாது = fish also due to ignorance eats from the hook
பிஶிதம் = bait
விஜாநந்த: = intellectual understanding
அபி = even
ஏதே = herewith
வயமிஹ = we here
விபஜ்ஜாலஜடிலாந் = complex and dangerous
ந = not
முஞ்சாம: = give up
காமாநஹஹ = sensuality
க³ஹந: = profound
மோஹமஹிமா = power of delusion

த்ருʼஷா ஶுஷ்யத்யாஸ்யே பிப³தி ஸலிலம் ஶீதமது⁴ரம்
க்ஷுதா⁴ர்த: ஶால்யாந்நம் கவலயதி மாம்ஸாதி³கலிதம் ।
ப்ரதீ³ப்தே காமாக்³நௌ ஸுத்³ருʼட⁴தரமாலிங்க³தி வதூ⁴ம்
ப்ரதீகாரம் வ்யாதே:⁴ ஸுக²மிதி விபர்யஸ்யதி ஜந: ॥ 19 ॥

When the mouth is parched with thirst, a person drinks cool and sweet water;
when smitten with hunger the person eats rice, flavored with meat et cetera.;
when afire with passion, he embraces the wife with great firmness; thus, joy
is the remedying of these diseases(thirst,hunger,lust), and yet how much distress
in these remedies!
த்ருʼஷா = thirst
ஶுஷ்யத் = parched
ஆஸ்யே = mouth
பிப³தி = drinks
ஸலிலம் = water
ஶீத = cold
மது⁴ரம் = refreshing
க்ஷுதா⁴ர்த: = hunger-stricken
ஶால்யாநம் = cooked food
கவலயதி = eats
மாம்ஸாதி³கலிதம் = made delicious by adding meat, etc.
ப்ரதீ³ப்தே = aroused
காமாக்³நௌ = fiery desire
ஸுத்³ருʼட⁴தரம் = very firmly
ஆலிங்க³தி = embraces
வதூ⁴ம் = wife
ப்ரதீகாரம் = opposing
வ்யாதே:⁴ = diseases
ஸுக²மிதி = happiness
விபர்யஸ்யதி = upset
ஜந: = persons

துங்க³ம் வேஶ்ம ஸுதா: ஸதாமபி⁴மதா: ஸங்க்²யாதிகா:³ ஸம்பத:³
கல்யாணீ த³யிதா வயஶ்ச நவமித்யஜ்ஞாநமூடோ⁴ ஜந: ।
மத்வா விஶ்வமநஶ்வரம் நிவிஶதே ஸம்ஸாரகாராக்³ருʼஹே
ஸந்த்³ருʼஶ்ய க்ஷணப⁴ங்கு³ரம் தத³கி²லம் த⁴ந்யஸ்து ஸம்ந்யஸ்யதி ॥ 20 ॥

Owning towering mansions, with sons honored by the learned and wealthy;
with a charitable and youthful wife, the ignorant people regard this
world as permanent, and enter this prison of repeated cycles of birth
and death. Blessed indeed is one who sees the momentary transience and
renounces it.

துங்க³ம் = tall
வேஶ்ம = mansions
ஸுதா: = sons
ஸதாமபி⁴மதா: = honored by the learned
ஸங்க்²யாதிகா:³ = immeasurable
ஸம்பத:³ = wealth
கல்யாணீ = beneficent
த³யிதா = charitable
வய: = age
ச = and
நவம் = young
இதி = thus
அஜ்ஞாந = ignorance
மூட:⁴ = deluded
ஜந: = persons
மத்வா = thinking
விஶ்வம் = world
அநஶ்வரம் = permanent
நிவிஶதே = regard
ஸம்ஸார = world cycles (creation-dissolution)
காராக்³ருʼஹே = prison
ஸந்த்³ருʼஶ்ய = having seen
க்ஷணப⁴ங்கு³ரம் = momentariness
தத³கி²லம் = all that
த⁴ந்யஸ்து = blessed indeed
ஸம்ந்யஸ்யதி = renounces
யாஞ்சாதை³ந்யதூ³ஷணம் ।

தீ³நா தீ³நமுகை:² ஸதை³வ ஶிஶுகைராக்ருʼஷ்டஜீர்ணாம்ப³ரா
க்ரோஶத்³பி:⁴ க்ஷுதி⁴தைர்நிரந்நவிது⁴ரா த்³ருʼஶ்யா ந சேத்³கே³ஹிநீ ।
யாஞ்சாப⁴ங்க³ப⁴யேந க³த்³க³த³க³லத்த்ருட்யத்³விலீநாக்ஷரம்
கோ தே³ஹீதி வதே³த்ஸ்வத³க்³த⁴ஜட²ரஸ்யார்தே² மநஸ்வீ புமாந் ॥ 21 ॥

Distressed, misery written on her face, constantly tugged at her worn-out
clothes by hungry, crying children—if one were to see such a wife,
what wise person, smitten with hunger, with a choked and faltering voice,
would say ᳚Give me᳚, fearing refusal of his entreaty?
யாஞ்சா = supplicant attitude
தை³ந்ய = poverty
தூ³ஷணம் = condemnation
தீ³நா = suffering
தீ³நமுகை:² = piteous faces
ஸதை³வ = always
ஶிஶுகை: = by children
ஆக்ருʼஷ்ட = pulling
ஜீர்ண = worn out
அம்ப³ரா = clothes
க்ரோஶத்³பி:⁴ = crying
க்ஷுதி⁴தைர்நிரந்நவிது⁴ரா = hungry without food
த்³ருʼஶ்யா = seeing
ந = not
சேத்³ = if it be
கே³ஹிநீ = one’s wife
யாஞ்சா = request
ப⁴ங்க³ = refusal
ப⁴யேந = fear of
க³த்³க³த³க³லத் = choking
த்ருட்யத்³ = faltering
விலீந = jumbled
அக்ஷரம் = voice
க: = who
தே³ஹீதி = give me, thus
வதே³த் = speaks
ஸ்வ = one’s own
த³க்³த⁴ = on fire
ஜட²ரஸ்ய = of the stomach
அர்தே² = for the sake of
மநஸ்வீ = wise
புமாந் = man

அபி⁴மதமஹாமாநக்³ரந்தி²ப்ரபே⁴த³படீயஸீ
கு³ருதரகு³ணக்³ராமாம்போ⁴ஜஸ்பு²டோஜ்ஜ்வலசந்த்³ரிகா ।
விபுலவிலஸல்லஜ்ஜாவல்லீவிதாநகுடா²ரிகா
ஜட²ரபிட²ரீ து³ஷ்பூரேயம் கரோதி விட³ம்ப³நம் ॥ 22 ॥

Clever in undoing the knots of self-respect; like the moonlight brightly
shining on the lotus of virtues; like a hatchet cutting off the lush creepers
of our vaunted modesy— such is the hard mockery of filling the pit of
the stomach
அபி⁴மதமஹாமாநக்³ரந்தி²ப்ரபே⁴த³படீயஸீ = fond self-respect,like
knots,being cleverly cut
கு³ருதரகு³ணக்³ராமாம்போ⁴ஜஸ்பு²டோஜ்ஜ்வலசந்த்³ரிகா = greatly valued
virtues of the lotus in bright moonlight
விபுலவிலஸல்லஜ்ஜாவல்லீவிதாநகுடா²ரிகா = great modesty,growing
abundantly like creepers, cut by a scythe
ஜட²ரபிட²ரீ = pit of the stomach
து³ஷ்பூரேயம் = hard to fill
கரோதி = do
விட³ம்ப³நம் = undoing

புண்யே க்³ராமே வநே வா மஹதி ஸிதபடச்ச²ந்நபாலிம் கபாலிம்
ஹ்யாதா³ய ந்யாயக³ர்ப⁴த்³விஜஹுதஹுதபு⁴க்³தூ⁴மதூ⁴ம்ரோபகண்டே² ।
த்³வாரம் த்³வாரம் ப்ரவிஷ்டோ வரமுத³ரத³ரீபூரணாய க்ஷுதா⁴ர்தோ
மாநீ ப்ராணை: ஸநாதோ² ந புநரநுதி³நம் துல்யகுல்யேஷு தீ³ந: ॥ 23 ॥

Wandering in holy places or extensive forests, whose outskirts are grey with
smoke of fires tended by priests expert in rituals; a begging bowl in hand
covered with a white cloth; entering from door to door to appease the distressing
hunger by filling the stomach and sustaining the energy, is preferred by a
self-respecting person to being a beggar among his compeers every day.
புண்யே = holy
க்³ராமே = places
வநே = forests
வா = or
மஹதி = great
ஸித = white
படச்ச²ந்நபாலிம் = cloth covering
கபாலிம் = begging bowl
ஹி = indeed
ஆதா³ய = taking
ந்யாயக³ர்ப⁴ = experts in rituals
த்³விஜ = brahmanas
ஹுதஹுதபு⁴க்³ = sacrificial fires
தூ⁴ம = smoke
தூ⁴ம்ர = grey
உபகண்டே² = periphery
த்³வாரம் = door
த்³வாரம் = door
ப்ரவிஷ்ட: = enter
வரம் = man of self respect
உத³ரத³ரீ = cavity of the stomach
பூரணாய = filling
க்ஷுதா⁴ர்த: = craving with hunger
மாநீ = self-respecting
ப்ராணை: = energies
ஸநாத:² = preserved
ந = not
புநரநுதி³நம் = day to day
துல்யகுல்யேஷு = among one’s peers
தீ³ந: = beggar

க³ங்கா³தரங்க³கணஶீகரஶீதலாநி
வித்³யாத⁴ராத்⁴யுஷிதசாருஶிலாதலாநி ।
ஸ்தா²நாநி கிம் ஹிமவத: ப்ரலயம் க³தாநி
யத்ஸாவமாநபரபிண்ட³ரதா மநுஷ்யா: ॥ 24 ॥

Have the Himalayan ranges, cooled by the fine spray from the waves of the Ganges,
and with the beautiful rocky plateaus habited by celestial musicians, dissolved
and disappeared, prompting people to disgrace themselves by depending on others
for their livelihood?
க³ங்கா³தரங்க³ = waves of Ganges
கண = minute bits
ஶீகர = spray
ஶீதலாநி = cool
வித்³யாத⁴ர = celestial beings expert in the arts
அத்⁴யுஷித = inhabited
சாரு = beautiful
ஶிலா = rock
தலாநி = plateaus
ஸ்தா²நாநி = places
கிம் = why
ஹிமவத: = rocky
ப்ரலயம் = destruction
க³தாநி = gone
யத் = which
ஸாவமாந =humiliated
பரபிண்ட³ரதா = dependent on others
மநுஷ்யா: = human beings

கிம் கந்தா:³ கந்த³ரேப்⁴ய: ப்ரலயமுபக³தா நிர்ஜ²ரா வா கி³ரிப்⁴ய:
ப்ரத்⁴வஸ்தா வா தருப்⁴ய: ஸரஸப²லப்⁴ருʼதோ வல்கலிந்யஶ்ச ஶாகா:² ।
வீக்ஷ்யந்தே யந்முகா²நி ப்ரஸப⁴மபக³தப்ரஶ்ரயாணாம் க²லாநாம்
து:³கா²ப்தஸ்வல்பவித்தஸ்மயபவநவஶாந்நர்திதப்⁴ரூலதாநி ॥ 25 ॥

Have the roots and herbs from the caves gone out of existence, or have
the streams disappeared from the mountains, or have the trees yielding
succulent fruits on their branches and barks from their trunks been
destroyed, which would lead these wicked folks, destitute of good
breeding, to show their faces, with eyebrows dancing like wind-blown
creepers due to arrogance of laboriously earning their meager livelihood?
கிம் = is it
கந்தா:³ = roots/herbs
கந்த³ரேப்⁴ய: = from caves
ப்ரலயமுபக³தா = disappeared
நிர்ஜ²ரா = streams
வா = or
கி³ரிப்⁴ய: = from mountains
ப்ரத்⁴வஸ்தா = destroyed
வா = or
தருப்⁴ய: = from trees
ஸரஸ = juicy
ப²ல = fruits
ப்⁴ருʼத: = bearing
வல்கலிந்ய: = giving barks
ச = and
ஶாகா:² = branches
வீக்ஷ்யந்தே = gone
யந்முகா²நி = whose faces
ப்ரஸப⁴ம் = extremely
அபக³த = devoid of
ப்ரஶ்ரயாணாம் = good breeding
க²லாநாம் = wicked
து:³க² = misery
ஆப்த = acquired
ஸ்வல்ப = little
வித்த = wealth
ஸ்மய = arrogance
பவந = wind
வஶாந் = moved vy
நர்தித = dancing
ப்⁴ரூ = eye-brow
லதாநி = creepers

புண்யைர்மூலப²லைஸ்ததா² ப்ரணயிநீம் வ்ருʼத்திம் குருஷ்வாது⁴நா
பூ⁴ஶய்யாம் நவபல்லவைரக்ருʼபணைருத்திஷ்ட² யாவோ வநம் ।
க்ஷுத்³ராணாமவிவேகமூட⁴மநஸாம் யத்ரேஶ்வராணாம் ஸதா³
வித்தவ்யாதி⁴விகாரவிஹ்வலகி³ராம் நாமாபி ந ஶ்ரூயதே ॥ 26 ॥

Now, accepting lovingly the sacred roots and fruits for sustenance and the
earth covered with fresh leaves of branches for a bed, let us go forth to the
forest, where people whose minds are mean and devoid of discretion, and who
always talk excruciatingly of the afflictions of wealth, are not even heard from.
புண்யை: = sacred
மூல = roots
ப²லை: = fruits
ததா² = therefore
ப்ரணயிநீம் = enjoyable
வ்ருʼத்திம் = attitude
குருஷ்வ = make
அது⁴நா = now
பூ⁴ஶய்யாம் = the earth as a bed
நவ = new
பல்லவை: = leaves
அக்ருʼபணை: = without grief
உத்திஷ்ட² = arise
யாவ: = go
வநம் = forest
க்ஷுத்³ராணாம் = of the trivial
அவிவேக = unintelligent
மூட⁴ = stupid
மநஸாம் = minds
யத்ரேஶ்வராணாம் = where, of the rich
ஸதா³ = always
வித்த = wealth
வ்யாதி⁴ = afflictions
விகார = unfavorable changes
விஹ்வல = excruciating
கி³ராம் = talk
நாமாபி = even the name
ந = not
ஶ்ரூயதே = heard

ப²லம் ஸ்வேச்சா²லப்⁴யம் ப்ரதிவநமகே²த³ம் க்ஷிதிருஹாம்
பய: ஸ்தா²நே ஸ்தா²நே ஶிஶிரமது⁴ரம் புண்யஸரிதாம் ।
ம்ருʼது³ஸ்பர்ஶா ஶய்யா ஸுலலிதலதாபல்லவமயீ
ஸஹந்தே ஸந்தாபம் தத³பி த⁴நிநாம் த்³வாரி க்ருʼபணா: ॥ 27 ॥

With fruits available at will in every forest, and cool, sweet water from holy
streams in every place, and a bed made of tender leaves and twigs, still these
miserable people endure sorrow at the gates of the rich.
ப²லம் = fruit
ஸ்வேச்சா² = at will
லப்⁴யம் = got
ப்ரதிவநம் = in every forest
அகே²த³ம் = without sorrow
க்ஷிதிருஹாம் = walk on the earth
பய: = water
ஸ்தா²நே = place
ஸ்தா²நே = place
ஶிஶிரமது⁴ரம் = cool, sweet
புண்யஸரிதாம் = holy streams
ம்ருʼது³ஸ்பர்ஶா = soft to touch
ஶய்யா = bed
ஸுலலித = tender
லதா = creepers
பல்லவமயீ = made of twigs
ஸஹந்தே = suffer
ஸந்தாபம் = grief
தத³பி = still
த⁴நிநாம் = of the wealthy
த்³வாரி = at the doors
க்ருʼபணா: = pitiable

யே வர்தந்தே த⁴நபதிபுர: ப்ரார்த²நாது:³க²பா⁴ஜோ
யே சால்பத்வம் த³த⁴தி விஷயாக்ஷேபபர்யாப்தபு³த்³தே:⁴ ।
தேஷாமந்த:ஸ்பு²ரிதஹஸிதம் வாஸராணி ஸ்மரேயம்
த்⁴யாநச்சே²தே³ ஶிக²ரிகுஹரக்³ராவஶய்யாநிஷண்ண: ॥ 28 ॥

Those who grovel before the rich, and those given to meanness with their reason
satisfied with mere sensual pleasures, may I recall their days of plight with
an inner smile, while lying down on a stone-bed in a mountain-cave, during lulls
in-between meditation.
யே = who
வர்தந்தே = behave
த⁴நபதிபுர: = rich
ப்ரார்த²நா = supplication
து:³க²பா⁴ஜ: = suffering misery
யே = who
சால்பத்வம் = and meanness
த³த⁴தி = given to
விஷய = sensual pleasures
ஆக்ஷேபபர்யாப்த = contented
பு³த்³தே:⁴ = minds
தேஷாம் = their
அந்த:ஸ்பு²ரித = inwardly arising
ஹஸிதம் = smiling
வாஸராணி = days
ஸ்மரேயம் = remember
த்⁴யாநச்சே²தே³ = in intervals of meditation
ஶிக²ரி = on the mountain
குஹர = cave
க்³ராவஶய்யா = bed of stone
நிஷண்ண: = lying

யே ஸந்தோஷநிரந்தரப்ரமுதி³தாஸ்தேஷாம் ந பி⁴ந்நா முதோ³
யே த்வந்யே த⁴நலுப்³த⁴ஸங்குலதி⁴யஸ்தேஷாம் ந த்ருʼஷ்ணா ஹதா ।
இத்த²ம் கஸ்ய க்ருʼதே க்ருʼத: ஸ விதி⁴நா கீத்³ருʼக்பத³ம் ஸம்பதா³ம்
ஸ்வாத்மந்யேவ ஸமாப்தஹேமமஹிமா மேருர்ந மே ரோசதே ॥ 29 ॥

The joy of those who are contented remains uninterrupted, while those greedy for
wealth and with confused reason never have their cravings killed. Therefore, for
what purpose did the Creator bring into existence the Meru mountain of infinite
riches, which serves only to glorify itself? I have no taste for it.
யே = they
ஸந்தோஷ = contentement
நிரந்தர = uninterrupted
ப்ரமுதி³த: = felicitous
தேஷாம் = their
ந = not
பி⁴ந்நா = interrupted
முத:³ = happy
யே = they
த்வந்யே = others
த⁴ந = wealth
லுப்³த⁴ = greed
ஸங்குல = confounded
தி⁴ய: = reason
தேஷாம் = of those
ந = not
த்ருʼஷ்ணா = thirst, craving
ஹதா = killed
இத்த²ம் = such
கஸ்ய = whose
க்ருʼதே = done
க்ருʼத: = finished
ஸ = that
விதி⁴நா = by the Creator
கீத்³ருʼக்பத³ம் = thus
ஸம்பதா³ம் = wealth
ஸ்வாத்மந்யேவ = in itself
ஸமாப்த = end
ஹேம = gold
மஹிமா = glory
மேருர்ந = not Meru (mountain of gold)
மே = to me
ரோசதே = like

பி⁴க்ஷாஹாரமதை³ந்யமப்ரதிஸுக²ம் பீ⁴திச்சி²த³ம் ஸர்வதோ
து³ர்மாத்ஸர்யமதா³பி⁴மாநமத²நம் து:³கௌ²க⁴வித்⁴வம்ஸநம் ।
ஸர்வத்ராந்வஹமப்ரயத்நஸுலப⁴ம் ஸாது⁴ப்ரியம் பாவநம்
ஶம்போ:⁴ ஸத்ரமவார்யமக்ஷயநிதி⁴ம் ஶம்ஸந்தி யோகீ³ஶ்வரா: ॥ 30 ॥

Food obtained by begging alms is not humiliating, gives joy that is
not dependent on fulfilling others’ needs, and is totally devoid of
fear. It destroys envy, arrogance, pride, impatience, and the stream of
miseries. It is easily available everywhere, without great effort, and
regarded as sacred by holy persons. It is like Shiva’s feeding house,
ever accessible and inexhaustible. Thus do the perfected
yogis describe it.
பி⁴க்ஷா = alms
ஆஹாரம் = food
அதை³ந்யம் = not humiliating
அப்ரதிஸுக²ம் = pleasure, not dependent(earning,social duty,etc)
பீ⁴திச்சி²த³ம் = devoid of fear
ஸர்வத: = totally
து³ர்மாத்ஸர்ய = wicked envy
மத³ = arrogance
அபி⁴மாந = pride
மத²நம் = destruction
து:³க² = sorrow
ஓக⁴ = flow
வித்⁴வம்ஸநம் = removal
ஸர்வத்ர = everywhere
அந்வஹம் = everyday
அப்ரயத்ந = with little effort
ஸுலப⁴ம் = easily
ஸாது⁴ப்ரியம் = dear to the holy persons
பாவநம் = purifying
ஶம்போ:⁴ = Siva’s
ஸத்ரம் = feeding house
அவார்யம் =accessible
அக்ஷயநிதி⁴ம் = inexhaustible
ஶம்ஸந்தி = praise
யோகீ³ஶ்வரா: = perfected yogis
போ⁴கா³ஸ்தை²ர்யவர்ணநம் ।

போ⁴கே³ ரோக³ப⁴யம் குலே ச்யுதிப⁴யம் வித்தே ந்ருʼபாலாத்³ப⁴யம்
மாநே தை³ந்யப⁴யம் ப³லே ரிபுப⁴யம் ரூபே ஜராயா ப⁴யம் ।
ஶாஸ்த்ரே வாதி³ப⁴யம் கு³ணே க²லப⁴யம் காயே க்ருʼதாந்தாத்³ப⁴யம்
ஸர்வம் வஸ்து ப⁴யாந்விதம் பு⁴வி ந்ருʼணாம் வைராக்³யமேவாப⁴யம் ॥ 31 ॥

4 Description of the transiency of Enjoyments:
There is fear of disease in the enjoyment of sensual pleasures; in
lineage, fear of decline; in riches, fear of kings; fear of humiliation
in honor; fear of enemies when in power; fear of old age in beauty; in
learning, fear of disputants; in virtue, fear of the wicked; in body,
fear of death. All facets of man’s life on
earth engender fear; renunciation alone is fearless.
போ⁴க³ = enjoyments
அஸ்தை²ர்ய = trasitoriness
வர்ணநம் = description
போ⁴கே³ = in enjoyment
ரோக³ = disease
ப⁴யம் = fear
குலே = in lineage
ச்யுதிப⁴யம் = fear of disgrace
வித்தே = in wealth
ந்ருʼபாலாத்³ப⁴யம் = fear of more powerful kings
மாநே = in honor
தை³ந்யப⁴யம் = dishonor
ப³லே = in strength
ரிபுப⁴யம் = fear of enemies
ரூபே = in beauty
ஜராயா = old age
ப⁴யம் = fear
ஶாஸ்த்ரே = in scriptural knowledge
வாதி³ப⁴யம் = fear of debaters
கு³ணே = in virtue
க²லப⁴யம் = fear of the wicked
காயே = in body
க்ருʼதாந்தாத்³ப⁴யம் = fear of death
ஸர்வம் = all
வஸ்து = existece
ப⁴யாந்விதம் = pervaded by fear
பு⁴வி = in this world
ந்ருʼணாம் = of persons
வைராக்³யம் = renunciation
ஏவ = alone
அப⁴யம் = fearless

ஆக்ராந்தம் மரணேந ஜந்ம ஜரஸா சாத்யுஜ்ஜ்வலம் யௌவநம்
ஸந்தோஷோ த⁴நலிப்ஸயா ஶமஸுக²ம் ப்ரௌடா⁴ங்க³நாவிப்⁴ரமை: ।
லோகைர்மத்ஸரிபி⁴ர்கு³ணா வநபு⁴வோ வ்யாலைர்ந்ருʼபா து³ர்ஜநை:
அஸ்தை²ர்யேண விபூ⁴தயோঽப்யுபஹதா க்³ரஸ்தம் ந கிம் கேந வா ॥ 32 ॥

Birth is attacked by death, and bright youth by old age; contentment
by greed for wealth; peace of mind by seductive women; virtues by the
envy of others; forests by beasts of prey; kings by the unscrupulous;
and even fame by transitoriness. Is there anything on earth that is
not afflicted by something?
ஆக்ராந்தம் = attacked
மரணேந = by death
ஜந்ம = birth
ஜரஸா = by old age
ச = and
அதி = exceedingly
உஜ்வலம் = bright
யௌவநம் = youth
ஸந்தோஷ: = joy
த⁴நலிப்ஸயா = by greed
ஶமஸுக²ம் = joy of self-control
ப்ரௌட⁴ = clever
அங்க³நா = women
விப்⁴ரமை: = wiles
லோகை: = people’s
மத்ஸரிபி:⁴ = envy
கு³ணா = virtues
வநபு⁴வ: = forests
வ்யாலை: = by beasts of prey
ந்ருʼபா து³ர்ஜநை: = kings by the unscrupulous
அஸ்தை²ர்யேண = by transience
விபூ⁴தய: = powers
அபி = even
உபஹதா = destroyed
க்³ரஸ்தம் = afflicted by
ந = not
கிம் = what
கேந = by what
வா = indeed

ஆதி⁴வ்யாதி⁴ஶதைர்ஜநஸ்ய விவிதை⁴ராரோக்³யமுந்மூல்யதே
லக்ஷ்மீர்யத்ர பதந்தி தத்ர விவ்ருʼதத்³வாரா இவ வ்யாபத:³ ।
ஜாதம் ஜாதமவஶ்யமாஶு விவஶம் ம்ருʼத்யு: கரோத்யாத்மஸாத்
தத்கிம் தேந நிரங்குஶேந விதி⁴நா யந்நிர்மிதம் ஸுஸ்தி²ரம் ॥ 33 ॥

Hundreds of varieties of illness root out health of people. Adversities find an
open door wherever Laxmi, Goddess of Wealth, is present. Whatever is born,
Death is sure to make it powerless and aborb it into itself, again and again.
Then what has the Creator made that can be regarded as stable?
ஆதி⁴வ்யாதி⁴ஶதை: = hundreds of ailments
ஜநஸ்ய = of people
விவிதை:⁴ = various
ஆரோக்³யம் = health
உந்மூல்யதே = destroyed
லக்ஷ்மீ: = where the Goddess of wealth
யத்ர = where
பதந்தி = lurk
தத்ர = there
விவ்ருʼத = open
த்³வாரா = doors
இவ = as if
வ்யாபத:³ = perils
ஜாதம் = born
ஜாதம் = born
அவஶ்யம் = surely
ஆஶு = very soon
விவஶம் = powerless
ம்ருʼத்யு: = death
கரோதி = makes
ஆத்மஸாத் = its own
தத்கிம் = then, what
தேந = by him
நிரங்குஶேந = absolute
விதி⁴நா = by the Creator
யந்நிர்மிதம் = whatever is created
ஸுஸ்தி²ரம் = stable

போ⁴கா³ஸ்துங்க³தரங்க³ப⁴ங்க³தரலா: ப்ராணா: க்ஷணத்⁴வம்ஸிந:
ஸ்தோகாந்யேவ தி³நாநி யௌவநஸுக²ஸ்பூ²ர்தி: ப்ரியாஸு ஸ்தி²தா ।
தத்ஸம்ஸாரமஸாரமேவ நிகி²லம் பு³த்³த்⁴வா பு³தா⁴ போ³த⁴கா:
லோகாநுக்³ரஹபேஶலேந மநஸா யத்ந: ஸமாதீ⁴யதாம் ॥ 34 ॥

Sensual pleasures are transient like the breaking of high waves. Life can end
in a moment. Youthful cheerfulness in infatuation lasts only a few days. Wise
teachers, having realised that the whole revolving wheel of life is lacking
in true worth, strive to achieve equanimity for the benefit of the people.
போ⁴கா:³ = enjoyments
துங்க³ = high
தரங்க³ = waves
ப⁴ங்க³ = broken
தரலா: = unstable
ப்ராணா: = life
க்ஷண = moment
த்⁴வம்ஸிந: = destroyed
ஸ்தோகாந்யேவ = few, indeed
தி³நாநி = days
யௌவந = youth
ஸுக²ஸ்பூ²ர்தி: = buoyancy of happiness
ப்ரியாஸு = loved ones
ஸ்தி²தா = stays
தத் = that
ஸம்ஸாரம் = wheel of existence
அஸாரம் = that wheel of life, with no substance
ஏவ = verily
நிகி²லம் = all
பு³த்³த்⁴வா = knowing
பு³தா⁴ = wise ones
போ³த⁴கா: = preachers
லோக = humanity
அநுக்³ரஹ = benefit
பேஶலேந = motivated for
மநஸா = in their minds
யத்ந: = effort
ஸமாதீ⁴யதாம் = to attain equanimity

போ⁴கா³ மேக⁴விதாநமத்⁴யவிலஸத்ஸௌதா³மிநீசஞ்சலா
ஆயுர்வாயுவிக⁴ட்டிதாப்³ஜபடலீலீநாம்பு³வத்³ப⁴ங்கு³ரம் ।
லோலா யௌவநலாலஸாஸ்தநுப்⁴ருʼதாமித்யாகலய்ய த்³ருதம்
யோகே³ தை⁴ர்யஸமாதி⁴ஸித்³த⁴ஸுலபே⁴ பு³த்³தி⁴ம் வித⁴த்⁴வம் பு³தா:⁴ ॥ 35 ॥

Sensual pleasures are as fickle as the flash of lightning in the
clouds. Life can collpse as easily as the drop of water on the edge of a
lotus leaf swayed by the wind. Fickle are the longings in youth. Quickly
realising this, let the wise ones engage their minds in equanimity,
attained easily by courage.
போ⁴கா³ = enjoyments
மேக⁴விதாநமத்⁴ய = in a mass of clouds
விலஸத் = play
ஸௌதா³மிநீ = lightning
சஞ்சலா = fleeting quick
ஆயு: = life
வாயு = wind
விக⁴ட்டித = dispersed
அப்³ஜ = lotus
படலீ = leaf
லீந = attached
அம்பு³வத் = like water
ப⁴ங்கு³ரம் = insecure
லோலா = unsteady
யௌவந = youth
லாலஸா: = desires
தநு = body
ப்⁴ருʼதாம் = bearing
இதி = thus
ஆகலய்ய = realising
த்³ருதம் = speedily
யோகே³ = in union with the Divine
தை⁴ர்ய = patience
ஸமாதி⁴ = equanimity
ஸித்³த⁴ = attained
ஸுலபே⁴ = easily
பு³த்³தி⁴ம் = mind/intellect
வித⁴த்⁴வம் = fix
பு³தா:⁴ = wise ones

ஆயு: கல்லோலலோலம் கதிபயதி³வஸஸ்தா²யிநீ யௌவநஶ்ரீ:
அர்தா:² ஸங்கல்பகல்பா க⁴நஸமயதடி³த்³விப்⁴ரமா போ⁴க³பூகா:³ ।
கண்டா²ஶ்லேஷோபகூ³ட⁴ம் தத³பி ச ந சிரம் யத்ப்ரியாபி:⁴ ப்ரணீதம்
ப்³ரஹ்மண்யாஸக்தசித்தா ப⁴வத ப⁴வப⁴யாம்போ³தி⁴பாரம் தரீதும் ॥ 36 ॥

Life undulates like a wave. Youthful beauty lasts a few days. Riches are
as short-lived as thoughts. The successive enjoyments are like autumnal
lightning flashes. The beloved’s embrace round the neck lasts only
a moment. Lovingly tie your mind to Brahman to overcome the fear of
crossing the ocean of cycles of births and deaths.
ஆயு: = life
கல்லோல = big wave
லோலம் = changing
கதிபய = a few
தி³வஸ = days
ஸ்தா²யிநீ = lasts
யௌவந = youth
ஶ்ரீ: = beauty
அர்தா:² = wealth
ஸங்கல்பகல்பா = transient as thought
க⁴நஸமய = autumnal
தடி³த் = lightning
விப்⁴ரமா = occasional flashes
போ⁴க³பூகா:³ = whole series of enjoyments
கண்டா²ஶ்லேஷ = around the neck
உபகூ³ட⁴ம் = embrace
தத³பி = yet
ச = and
ந = not
சிரம் = long
யத் = which
ப்ரியாபி:⁴ = by the loved ones
ப்ரணீதம் = given
brahmaNi in Brahman
ஆஸக்த = engrossed
சித்தா = mind
ப⁴வத = your
ப⁴வ = existence
ப⁴ய = fear
அம்போ³தி⁴ = ocean
பாரம் = beyond
தரீதும் = to cross over

க்ருʼச்ச்²ரேணாமேத்⁴யமத்⁴யே நியமிததநுபி:⁴ ஸ்தீ²யதே க³ர்ப⁴வாஸே
காந்தாவிஶ்லேஷது:³க²வ்யதிகரவிஷமோ யௌவநே சோபபோ⁴க:³ ।
வாமாக்ஷீணாமவஜ்ஞாவிஹஸிதவஸதிர்வ்ருʼத்³த⁴பா⁴வோঽப்யஸாது:⁴
ஸம்ஸாரே ரே மநுஷ்யா வத³த யதி³ ஸுக²ம் ஸ்வல்பமப்யஸ்தி கிஞ்சித் ॥ 37 ॥

Life in the womb involves lying in discomfort amidst unclean surroundings,
with the limbs confined. Enjoyments in youth are vitiated by intense
sorrow when separated from the beloved. Even old age incurs contempt and
derision of women. Oh, men! say, is there even a trace of happiness in
such a life?
க்ருʼச்ச்²ரேண = with difficulty
அமேத்⁴ய = impure matter
மத்⁴யே = amidst
நியமிததநுபி:⁴ = with the body cramped
ஸ்தீ²யதே = resides
க³ர்ப⁴வாஸே = in the womb
காந்தா = wife
விஶ்லேஷ = separation
து:³க² = sorrow
வ்யதிகர = misfortune
விஷம: = difficult
யௌவநே = in youth
ச = and
உபபோ⁴க:³ = enjoyment
வாமாக்ஷீணாம் = of women
அவஜ்ஞா = contempt
விஹஸிதவஸதி: = laughing
வ்ருʼத்³த⁴ = old
பா⁴வ: = emotion
அபி = even
அஸாது:⁴ = undesirable
ஸம்ஸாரே = in the wheel of life
ரே = oh!
மநுஷ்யா = men
வத³த = say
யதி³ = when
ஸுக²ம் = happiness
ஸ்வல்பம் = a little
அபி = even
அஸ்தி = exists
கிஞ்சித் = small

வ்யாக்⁴ரீவ திஷ்ட²தி ஜரா பரிதர்ஜயந்தீ
ரோகா³ஶ்ச ஶத்ரவ இவ ப்ரஹரந்தி தே³ஹம் ।
ஆயு: பரிஸ்ரவதி பி⁴ந்நக⁴டாதி³வாம்போ⁴
லோகஸ்ததா²ப்யஹிதமாசரதீதி சித்ரம் ॥ 38 ॥

Like a tigress, fearsome is old age. Illnesses attack the body like
enemies. Life flows like water from a leaky vessel. Yet, is it not
a wonder that man engages in actions not conducive to well-being?
வ்யாக்⁴ரீவ = like a tigress
திஷ்ட²தி = stands
ஜரா = old age
பரிதர்ஜயந்தீ = frightens
ரோகா:³ = diseases
ச = and
ஶத்ரவ = enemies
இவ = like
ப்ரஹரந்தி = attack
தே³ஹம் = body
ஆயு: = life
பரிஸ்ரவதி = flows
பி⁴ந்ந = broken
க⁴டாத் = pot
இவ = as if
அம்ப:⁴ = water
லோக: = people
ததா²பி = even then
அஹிதம் = wicked
ஆசரதீதி = perform
சித்ரம் = wonderful

போ⁴கா³ ப⁴ங்கு³ரவ்ருʼத்தயோ ப³ஹுவிதா⁴ஸ்தைரேவ சாயம் ப⁴வ:
தத்கஸ்யேஹ க்ருʼதே பரிப்⁴ரமத ரே லோகா: க்ருʼதம் சேஷ்டிதை: ।
ஆஶாபாஶஶதோபஶாந்திவிஶத³ம் சேத: ஸமாதீ⁴யதாம்
காமோத்பத்திவஶாத்ஸ்வதா⁴மநி யதி³ ஶ்ரத்³தே⁴யமஸ்மத்³வச: ॥ 39 ॥

Varied and transient pleasures make up this life. Then why do you
wander here exerting yourself incessantly? The bonds of hope arising
from desires, with their hundreds of strings, to be appeased to attain
equanimity of mind, only faith in the word of the Supreme Abode and
mental concentration on it can achieve it.
போ⁴கா³ = enjoyments
ப⁴ங்கு³ர = transient
வ்ருʼத்தய: = nature
ப³ஹுவிதா:⁴ = various
தை: = by them
ஏவ = only
சாயம் = and this
ப⁴வ: = world
தத் = that
கஸ்ய = of which
இஹ = here
க்ருʼதே = do
பரிப்⁴ரமத = wander
ரே = oh!
லோகா: = people
க்ருʼதம் = done
சேஷ்டிதை: = exerting
ஆஶா = desire
பாஶ = noose
ஶத = hundred
உபஶாந்தி = peace
விஶத³ம் = disturbing
சேத: = mind
ஸமாதீ⁴யதாம் = for equanimity
காம = desire
உத்பத்திவஶாத் = arising from
ஸ்வதா⁴மநி = in its Supreme Foundation
யதி³ = if
ஶ்ரத்³தே⁴யம் = faith
அஸ்மத்³ = our
வச: = word

ப்³ரஹ்மேந்த்³ராதி³மருத்³க³ணாம்ஸ்த்ருʼணகணாந்யத்ர ஸ்தி²தோ மந்யதே
யத்ஸ்வாதா³த்³விரஸா ப⁴வந்தி விப⁴வாஸ்த்ரைலோக்யராஜ்யாத³ய: ।
போ⁴க:³ கோঽபி ஸ ஏக ஏவ பரமோ நித்யோதி³தோ ஜ்ருʼம்ப⁴தே
போ⁴ ஸாதோ⁴ க்ஷணப⁴ங்கு³ரே ததி³தரே போ⁴கே³ ரதிம் மா க்ருʼதா:² ॥ 40 ॥

Where Brahma, Indra, and other hosts of gods appear as worth as little
as blades of grass; where taste is lost for the greatest possessions,
like the sovereignty over the three worlds; such is the unique enjoyment
of Brahman, eternal, supreme, and immutable. Oh Pure One! indulge not
in any pleasure that lasts no more than a
moment.
ப்³ரஹ்மா = Brhama
இந்த்³ர = Indra
ஆதி³ = and other
மருத்³க³ணாந் = hosts of gods
த்ருʼணகணாந் = like blades of grass
யத்ர = where
ஸ்தி²த: = stand
மந்யதே = consider
யத் = which
ஸ்வாதா³த்³ = tasting
விரஸா = tatsteless
ப⁴வந்தி = become
விப⁴வா: = sovereignty
த்ரைலோக்ய = three worlds
ராஜ்ய = rulership
ஆத³ய: = and other wealth
போ⁴க:³ = enjoyments
கோঽபி = who even
ஸ = he
ஏக = one
ஏவ = only
பரம: = supreme
நித்யோதி³த: = immutable
ஜ்ருʼம்ப⁴தே = increases
போ⁴ = oh!
ஸாதோ⁴ = saint!
க்ஷணப⁴ங்கு³ரே = transitory
ததி³தரே = that other
போ⁴கே³ = enjoyment
ரதிம் = pleasures
மா = do not
க்ருʼதா:² = engross
காலமஹிமாநுவர்ணநம் ।

ஸா ரம்யா நக³ரீ மஹாந்ஸ ந்ருʼபதி: ஸாமந்தசக்ரம் ச தத்
பார்ஶ்வே தஸ்ய ச ஸா வித³க்³த⁴பரிஷத்தாஶ்சந்த்³ரபி³ம்பா³நநா: ।
உத்³வ்ருʼத்த: ஸ ச ராஜபுத்ரநிவஹஸ்தே ப³ந்தி³நஸ்தா: கதா:²
ஸர்வம் யஸ்ய வஶாத³கா³த்ஸ்ம்ருʼதிபத²ம் காலாய தஸ்மை நம: ॥ 41 ॥

Description of the Glory Of Time:
Salutations to Time! Under your sway all these passed away to form
mere memories: that enchanting city, that great king surrounded by his
vassals and clever advisers by his side, beauties with moon-like faces,
headstrong princes, and flattering court-musicians!
கால = time
மஹிமா = glory
அநுவர்ணநம் = description
ஸா = that
ரம்யா = enchanting
நக³ரீ = city
மஹாந்ஸ = that great
ந்ருʼபதி: = king
ஸாமந்தசக்ரம் = surrounded by
ச = and
தத் = that
பார்ஶ்வே = side
தஸ்ய = his
ச = and
ஸா = that
வித³க்³த⁴ = crafty
பரிஷத்தா: = counsellors
சந்த்³ர = moon
பி³ம்ப³ = disk
ஆநநா: = faces
உத்³வ்ருʼத்த: = wayward
ஸ = he
ச = and
ராஜபுத்ரநிவஹஸ்தே = wayward princes
ப³ந்தி³நஸ்தா: = courtiers
கதா:² = songs
ஸர்வம் = all
யஸ்ய = whose
வஶாத் = influenced
அகா³த் = went
ஸ்ம்ருʼதி = memory
பத²ம் = way
காலாய = Father Time
தஸ்மை = to him
நம: = salutations

யத்ராநேக: க்வசித³பி க்³ருʼஹே தத்ர திஷ்ட²த்யதை²கோ
யத்ராப்யேகஸ்தத³நு ப³ஹவஸ்தத்ர நைகோঽபி சாந்தே ।
இத்த²ம் நேயௌ ரஜநிதி³வஸௌ லோலயந்த்³வாவிவாக்ஷௌ
கால: கல்யோ பு⁴வநப²லகே க்ரீட³தி ப்ராணிஶாரை: ॥ 42 ॥

Where in some home there were many occupants, now there is only one; where there
was one or successively many, none is left in the end. Thus does Time expertly
play the game on the checker-board of this world, with creatures as the pieces
to be moved, and throwing the dice of days and nights.
யத்ர =where
அநேக: = many
க்வசித³பி = in some
க்³ருʼஹே = home
தத்ர = there
திஷ்ட²தி = stands
அத² = now
ஏக: = one
யத்ர = where
அபி = even
ஏக: = one
தத³நு = afterward
ப³ஹவ: = many
தத்ர = there
ந = not
ஏக: = one
அபி = even
ச = and
அந்தே = in the end
இத்த²ம் = thus
நேயௌ = these two
ரஜநிதி³வஸௌ = night and day
லோலயந் = throws
த்³வாவிவாக்ஷௌ = the two dice
கால: = time
கல்ய: = clever, dextrous
பு⁴வநப²லகே = checkerboard of life
க்ரீட³தி = plays
ப்ராணிஶாரை: = with creatures

ஆதி³த்யஸ்ய க³தாக³தைரஹரஹ: ஸங்க்ஷீயதே ஜீவிதம்
வ்யாபாரைர்ப³ஹுகார்யபா⁴ரகு³ருபி:⁴ காலோঽபி ந ஜ்ஞாயதே ।
த்³ருʼஷ்ட்வா ஜந்மஜராவிபத்திமரணம் த்ராஸஶ்ச நோத்பத்³யதே
பீத்வா மோஹமயீம் ப்ரமாத³மதி³ராமுந்மத்தபூ⁴தம் ஜக³த் ॥ 43 ॥

With the sun rising and setting daily, life ebbs away, and Time passes
unknowingly under the heavy burden of various activities. Watching birth,
ageing, suffering, and death, no distress is felt, for the world has
become insane by drinking the intoxicating wine of infatuation.
ஆதி³த்யஸ்ய = of the sun
க³தாக³தை: = going and coming
அஹரஹ: = day after day
ஸங்க்ஷீயதே = shortens
ஜீவிதம் = life
வ்யாபாரை: = affairs
ப³ஹுகார்ய = many duties
பா⁴ர = burden
கு³ருபி:⁴ = heavy
காலோঽபி = even time
ந = not
ஜ்ஞாயதே = not felt
த்³ருʼஷ்ட்வா = seeing
ஜந்ம = birth
ஜரா = old age
விபத்தி = calamity
மரணம் = death
த்ராஸ: = fear
ச = and
நோத்பத்³யதே = not produce
பீத்வா = drinking
மோஹமயீம் = producing delusion
ப்ரமாத³ = stupefying
மதி³ராம் = wine
உந்மத்த = mad
பூ⁴தம் = become
ஜக³த் = world

ராத்ரி: ஸைவ புந: ஸ ஏவ தி³வஸோ மத்வா முதா⁴ ஜந்தவோ
தா⁴வந்த்யுத்³யமிநஸ்ததை²வ நிப்⁴ருʼதப்ராரப்³த⁴தத்தத்க்ரியா: ।
வ்யாபாரை: புநருக்தபூ⁴த விஷயைரித்த²ம்விதே⁴நாமுநா
ஸம்ஸாரேண கத³ர்தி²தா வயமஹோ மோஹாந்ந லஜ்ஜாமஹே ॥ 44 ॥

Watching the night following the day, creatures still vainly persist in running
busily with various actions motivated by desires. Such repetitious actions,alas!
born of desires bring us no shame, keeping us deluded in the revolving cylces of
births and deaths.
ராத்ரி: = night
ஸைவ = that even
புந: = again
ஸ = that
ஏவ = even
தி³வஸ: = day
மத்வா = seeing
முதா⁴ = vainly
ஜந்தவ: = creatures
தா⁴வந்தி = run
உத்³யமிந: = persistently
ததை²வ = similarly
நிப்⁴ருʼத = set in motion
ப்ராரப்³த⁴ = results of past deeds
தத்தத்க்ரியா: = various activities
வ்யாபாரை: = by actions
புநருக்தபூ⁴த = repeatedly
விஷயை: = by desires
இத்த²ம்விதே⁴ந = thus
அமுநா = by us
ஸம்ஸாரேண = by the revolving wheel of life
கத³ர்தி²தா = by what reason
வயமஹ: = we alas
மோஹாந்ந = not deluded
லஜ்ஜாமஹே = ashamed

ந த்⁴யாதம் பத³மீஶ்வரஸ்ய விதி⁴வத்ஸம்ஸாரவிச்சி²த்தயே
ஸ்வர்க³த்³வாரகவாடபாடநபடுர்த⁴ர்மோঽபி நோபார்ஜித: ।
நாரீ பீநபயோத⁴ரோருயுக³ளம் ஸ்வப்நேঽபி நாலிங்கி³தம்
மாது: கேவலமேவ யௌவநவநச்சே²தே³ குடா²ரா வயம் ॥ 45 ॥

To break away from the bondage of this world, we have not meditated on
the Lord’s feet; nor have we performed rituals to acquire merits enough
to open heaven’s gates. Nor, even in our dreams, have we embraced a
woman with full-grown breasts. We have, by being born, only served the
purpose like an axe to to cut the bloom of our
mother’s youth.
ந = not
த்⁴யாதம் = meditated on
பத³மீஶ்வரஸ்ய = the Lord’s feet
விதி⁴வத் = in prescribed form
ஸம்ஸார = wheel of life
விச்சி²த்தயே = for destroying the (bondage) of the world
ஸ்வர்க³ = heaven
த்³வாரகவாட = panels of the door
பாடநபடு: = dextrous in breaking open
த⁴ர்ம: = merit
அபி = even
நோபார்ஜித: = not accumulated
நாரீ = woman
பீந = rounded
பயோத⁴ர: = breasts
யுக³ளம் = pair
உரு = thigh
ஸ்வப்நேঽபி = even in dream
நாலிங்கி³தம் = embraced
மாது: = mother
கேவலம் = essentially
ஏவ = only
யௌவந = youth
வந = garden
ச்சே²தே³ = destroying
குடா²ரா = hatchet
வயம் = we

நாப்⁴யஸ்தா ப்ரதிவாதி³வ்ருʼந்த³த³மநீ வித்³யா விநீதோசிதா
க²ட்³கா³க்³ரை: கரிகும்ப⁴பீட²த³லநைர்நாகம் ந நீதம் யஶ: ।
காந்தாகோமலபல்லவாத⁴ரரஸ: பீதோ ந சந்த்³ரோத³யே
தாருண்யம் க³தமேவ நிஷ்ப²லமஹோ ஶூந்யாலயே தீ³பவத் ॥ 46 ॥

Not having studied and acquired adequate knowledge to defeat scholarly
debaters; not having gained heaven-high fame , like wielding the sword
strongly enough to knock down an elelphant’s head; nor kissed at moonrise
the tender lips of a woman! Alas! all youth has slipped by fruitlessly,
like a lamp in a deserted house.
நாப்⁴யஸ்தா = not studied
ப்ரதிவாதி³ = debaters
வ்ருʼந்த³த³மநீ = conquering groups
வித்³யா = knowledge
விநீதோசிதா = properly acquired
க²ட்³கா³க்³ரை: = by the sword-points
கரி = elephant
கும்ப⁴பீட² = temples
த³லநை: = smashing
நாகம் = heaven
ந = not
நீதம் = taken
யஶ: = success
காந்தா = woman
கோமல = tender
பல்லவாத⁴ர = bud-like lower lips
ரஸ: = juice secreting from
பீத: = drunk
ந = not
சந்த்³ரோத³யே = at moon-rise
தாருண்யம் = youth
க³தம் = gone
ஏவ = indeed
நிஷ்ப²லமஹோ = fruitless, alas
ஶூந்யாலயே = deserted home
தீ³பவத் = like a lamp

வித்³யா நாதி⁴க³தா கலங்கரஹிதா வித்தம் ச நோபார்ஜிதம்
ஶுஶ்ரூஷாபி ஸமாஹிதேந மநஸா பித்ரோர்ந ஸம்பாதி³தா ।
ஆலோலாயதலோசநா: ப்ரியதமா: ஸ்வப்நேঽபி நாலிங்கி³தா:
காலோঽயம் பரபிண்ட³லோலுபதயா காகைரிவ ப்ரேர்யதே ॥ 47 ॥

Faultless knowledge has not been gained, nor riches acquired; nor
served the parents devotedly; nor, even in dreams, embraced the beloved
with her dancing eyes; whole life has been spent, like greedy crows,
in subordination to others.
வித்³யா = knowledge
நாதி⁴க³தா = not mastered
கலங்கரஹிதா = faultless
வித்தம் = wealth
ச = and
நோபார்ஜிதம் = not earned
ஶுஶ்ரூஷாபி = even service
ஸமாஹிதேந = with due concern
மநஸா = mentally
பித்ரோர்ந = not to parents
ஸம்பாதி³தா = rendered
ஆலோலாயதலோசநா: = dancing eyes
ப்ரியதமா: = beloved
ஸ்வப்நேঽபி = in dream even
நாலிங்கி³தா: = not embraced
காலோঽயம் = this time
பரபிண்ட³லோலுபதயா = greed for others’ food
காகைரிவ = like crows
ப்ரேர்யதே = motivates

வயம் யேப்⁴யோ ஜாதாஶ்சிரபரிசிதா ஏவ க²லு தே
ஸமம் யை: ஸம்வ்ருʼத்³தா:⁴ ஸ்ம்ருʼதிவிஷயதாம் தேঽபி க³மிதா: ।
இதா³நீமேதே ஸ்ம: ப்ரதிதி³வஸமாஸந்நபதநா
க³தாஸ்துல்யாவஸ்தா²ம் ஸிகதிலநதீ³தீரதருபி:⁴ ॥ 48 ॥

Those who begot us have passed on into eternity. Those with whom we grew up
have also become parts of memory only. Now with every passing day our condition
is akin to the trees on the sandy banks of a river.
வயம் = we
யேப்⁴ய: = from whom
ஜாதா: = born
சிரபரிசிதா = known to Eternity(dead)
ஏவ = thus
க²லு = indeed
தே = they
ஸமம் = together
யை: = with whom
ஸம்வ்ருʼத்³தா:⁴ = brought up
ஸ்ம்ருʼதிவிஷயதாம் = subjects of memory
தேঽபி = they also
க³மிதா: = have become
இதா³நீமேதே = now these
ஸ்ம: = have
ப்ரதிதி³வஸம் = everyday
ஆஸந்நபதநா = coming near the end
க³தா: = becoming
துல்ய = similar
அவஸ்தா²ம் = condition
ஸிகதில = sandy
நதீ³ = river
தீர = banks
தருபி:⁴ = trees

ஆயுர்வர்ஷஶதம் ந்ருʼணாம் பரிமிதம் ராத்ரௌ தத³ர்த⁴ம் க³தம்
தஸ்யார்த⁴ஸ்ய பரஸ்ய சார்த⁴மபரம் பா³லத்வவ்ருʼத்³த⁴த்வயோ: ।
ஶேஷம் வ்யாதி⁴வியோக³து:³க²ஸஹிதம் ஸேவாதி³பி⁴ர்நீயதே
ஜீவே வாரிதரங்க³சஞ்சலதரே ஸௌக்²யம் குத: ப்ராணிநாம் ॥ 49 ॥

Men’s life-span is limited to a hundred years. Half of it is spent in
the darkness of nights. Of the remaining half, half is spent in childhood
and old age; and the rest illnesses, bereavements, and vexatious service
of others. Where is the happiness for creatures whose life is as fickle
as the ripples of water?
ஆயு: = life
வர்ஷ = years
ஶதம் = 100
ந்ருʼணாம் = humans
பரிமிதம் = limited
ராத்ரௌ = nights
தத³ர்த⁴ம் = half
க³தம் = spent
தஸ்ய = of that
அர்த்⁴யஸ்ய = half
பரஸ்ய = other
ச = and
அர்த⁴ம் = half
அபரம் = again
பா³லத்வ = childhood
வ்ருʼத்³த⁴த்வயோ: = in old age
ஶேஷம் = remainder
வ்யாதி⁴ = illness
வியோக³ = separation
து:³க² = sorrow
ஸஹிதம் = along with
ஸேவாதி³பி:⁴ = serving others
நீயதே = takes
ஜீவே = in life
வாரி = water
தரங்க³ = ripples
சஞ்சலதரே = fluctuating rapidly
ஸௌக்²யம் = happiness
குத: = where
ப்ராணிநாம் = of creatures

க்ஷணம் பா³லோ பூ⁴த்வா க்ஷணமபி யுவா காமரஸிக:
க்ஷணம் வித்தைர்ஹீந: க்ஷணமபி ச ஸம்பூர்ணவிப⁴வ: ।
ஜராஜீர்ணைரங்கை³ர்நட இவ வலீமண்டி³ததநு:
நர: ஸம்ஸாராந்தே விஶதி யமதா⁴நீயவநிகாம் ॥ 50 ॥

For a moment like a child, for another moment a lascivious youth; one
moment a pauper, another a wealthy person; at the end of life, the body
worn out by age and covered with wrinkles, man enters the abode of Death
like an actor exiting the stage.
க்ஷணம் = moment
பா³ல: = child
பூ⁴த்வா = becoming
க்ஷணமபி = again for a moment
யுவா = youth
காமரஸிக: = lustful
க்ஷணம் = moment
வித்தைர்ஹீந: = devoid of riches
க்ஷணமபி = momentarily again
ச = and
ஸம்பூர்ணவிப⁴வ: = full of wealth
ஜரா = old age
ஜீர்ணை: = worn out
அங்கை:³ = body
நட = actor
இவ = as if
வலீ = wrinkle
மண்டி³த = covered
தநு: = body
நர: = human
ஸம்ஸாராந்தே = at the end of life
விஶதி = enters
யமதா⁴நீ = death’s abode
யவநிகாம் = ??
யதிந்ருʼபதிஸம்வாத³வர்ணநம் = ??

த்வம் ராஜா வயமப்யுபாஸிதகு³ருப்ரஜ்ஞாபி⁴மாநோந்நதா:
க்²யாதஸ்த்வம் விப⁴வைர்யஶாம்ஸி கவயோ தி³க்ஷு ப்ரதந்வந்தி ந: ।
இத்த²ம் மாநத⁴நாதிதூ³ரமுப⁴யோரப்யாவயோரந்தரம்
யத்³யஸ்மாஸு பராங்முகோ²ঽஸி வயமப்யேகாந்ததோ நி:ஸ்ப்ருʼஹா: ॥ 51 ॥

6 Description of a dialogue between an ascetic and a king:
You are a king; we also, through service to our Teacher, have been
uplifted in wisdom. You are famous by your wealth; our successes
are broadcast in all directions by the learned. Thus, there is a great
difference between us regarding honor and wealth. If you are indifferent
towards us, we also are perfectly dispassionate towards you.
யதி = ascetic
ந்ருʼபதி = king
ஸம்வாத³ = dialogue
வர்ணநம் = description
த்வம் = you
ராஜா = king
வயம் = we
அபி = also
உபாஸித = serving
கு³ரு = teacher
ப்ரஜ்ஞா = wisdom
அபி⁴மாந = pride
உந்நதா: = elevated
க்²யாதஸ்த்வம் = famous, you
விப⁴வைர்யஶாம்ஸி = by wealth and success
கவய: = the learned
தி³க்ஷு = in all directions
ப்ரதந்வந்தி = spread
ந: = our
இத்த²ம் = thus
மாந = honor
த⁴ந = riches
அதிதூ³ரம் = great
உப⁴யோ: = two
அபி = even
ஆவயோ: = of us
அந்தரம் = difference
யதி³ = if
அஸ்மாஸு = to us
பராங்முக:² = disregard
அஸி = you
வயம் = we
அபி = also
ஏகாந்தத: = perfectly
நி:ஸ்ப்ருʼஹா: = indifferent

அர்தா²நாமீஶிஷே த்வம் வயமபி ச கி³ராமீஶ்மஹே யாவத³ர்த²ம்
ஶூரஸ்த்வம் வாதி³த³ர்பவ்யுபஶமநவிதா⁴வக்ஷயம் பாடவம் ந: ।
ஸேவந்தே த்வாம் த⁴நாட்⁴யா மதிமலஹதயே மாமபி ஶ்ரோதுகாமா
மய்யப்யாஸ்தா² ந தே சேத்த்வயி மம நிதராமேவ ராஜந்நநாஸ்தா² ॥ 52 ॥

You are the master of wealth; we are also masters of words. You are
brave; we are ever skilful in subduing the pride of debaters. The rich
serve you; we are served by those who would study scriptures to purify
the mind. If you show no regard for me, I have none for you either.
அர்தா²நாமீஶிஷே = lordship over wealth
த்வம் = you
வயமபி = we also
ச = and
கி³ராமீஶ்மஹே = lords of speech
யாவத³ர்த²ம் = in all senses
ஶூரஸ்த்வம் = hero, you are
வாதி³ = debaters
த³ர்ப = pride
வ்யுபஶமநவிதௌ⁴ = subduing
அக்ஷயம் = unfailing
பாடவம் = skill
ந: = our
ஸேவந்தே = serve
த்வாம் = you
த⁴நாட்⁴யா = wealthy
மதி = mind
மல = impurities
ஹதயே = to destroy
மாமபி = me too
ஶ்ரோதுகாமா = desirous of learning
mayi in me
அபி = also
ஆஸ்தா² = regard
ந = not
தே = to you
சேத் = if it be
த்வயி = in you
மம = my
நிதராம் = absolutely
ஏவ = quite
ராஜந் = o king
நநாஸ்தா² = no regard

வயமிஹ பரிதுஷ்டா வல்கலைஸ்த்வம் து³கூலை:
ஸம இவ பரிதோஷோ நிர்விஶேஷோ விஶேஷ: ।
ஸ து ப⁴வது த³ரித்³ரோ யஸ்ய த்ருʼஷ்ணா விஶாலா
மநஸி ச பரிதுஷ்டே கோঽர்த²வாந்கோ த³ரித்³ர: ॥ 53 ॥

We are content to wear tree-barks for clothes, and you with rich dresses;
but the contentment is alike, and the difference is not significant. He
whose desires are numerous is indeed poor. If contentment is in the mind,
then who is rich or poor?
வயம் = we
இஹ = here
பரிதுஷ்டா = satisfied
வல்கலை: = tree-bark as clothes
த்வம் = you
து³கூலை: = rich dresses
ஸம = similar
இவ = as if
பரிதோஷ: = satisfaction
நிர்விஶேஷ: = no difference
விஶேஷ: = difference
ஸ = he
து = indeed
ப⁴வது = is
த³ரித்³ர: = poor
த்ருʼஷ்ணா = desire
விஶாலா = great
மநஸி = in mind
ச = and
பரிதுஷ்டே = contented
கோঽர்த²வாந்க: = who rich, who
த³ரித்³ர: = poor

ப²லமலமஶநாய ஸ்வாது³ பாநாய தோயம்
க்ஷிதிரபி ஶயநார்த²ம் வாஸஸே வல்கலம் ச ।
நவத⁴நமது⁴பாநப்⁴ராந்தஸர்வேந்த்³ரியாணாம்
அவிநயமநுமந்தும் நோத்ஸஹே து³ர்ஜநாநாம் ॥ 54 ॥

Enough for us are fruits for food, tasty water to drink, the earth for a
bed, and tree-barks for dress. I have no taste for the immodesty of the
wicked, deluded by drinking the wine of wealth.
ப²லமலமஶநாய = fruits to eat
ஸ்வாது³ = tasteful
பாநாய = to drink
தோயம் = water
க்ஷிதிரபி = also earth
ஶயநார்த²ம் = to sleep on
வாஸஸே = to dress
வல்கலம் = tree-barks
ச = and
நவ = new
த⁴ந = riches
மது⁴பாந =drinking intoxicant wine
ப்⁴ராந்த =deluded
ஸர்வேந்த்³ரியாணாம் = all senses
அவிநயம் = disrespect
அநுமந்தும் = to approve
ந = not
உத்ஸஹே = enthused
து³ர்ஜநாநாம் = of the wicked

அஶீமஹி வயம் பி⁴க்ஷாமாஶாவாஸோ வஸீமஹி ।
ஶயீமஹி மஹீப்ருʼஷ்டே² குர்வீமஹி கிமீஶ்வரை: ॥ 55 ॥

We shall eat from the begging of alms; we shall wear the sky for clothing;
lie down on the earth for a bed; why bother with the rich?
அஶீமஹி = let us eat
வயம் = we
பி⁴க்ஷாம் = alms
ஆஶாவாஸ: = the sky for clothing
வஸீமஹி = let us dress
ஶயீமஹி = let us sleep
மஹீப்ருʼஷ்டே² = on the earth
குர்வீமஹி = shall we have to do
கிம் = what
ஈஶ்வரை: = with the rich

ந நடா ந விடா ந கா³யகா
ந ச ஸப்⁴யேதரவாத³சுஞ்சவ: ।
ந்ருʼபமீக்ஷிதுமத்ர கே வயம்
ஸ்தநபா⁴ராநமிதா ந யோஷித: ॥ 56 ॥

We are not actors, nor jesters, nor singers, nor experts in debating in court,
nor courtesans, to wish to meet the king.
ந = not
நடா = actors
ந = not
விடா = jesters
ந = not
கா³யகா = singers
ந = not
ச = and
ஸப்⁴யேதரவாத³சுஞ்சவ: = experts in disputations
ந்ருʼபம் = king
ஈக்ஷிதும் = seeing
அத்ர = here
கே = who
வயம் = we
ஸ்தநபா⁴ராநமிதா = seductive mistresses
ந = not
யோஷித: = desiring

விபுலஹ்ருʼத³யைரீஶைரேதஜ்ஜக³ஜ்ஜநிதம் புரா
வித்⁴ருʼதமபரைர்த³த்தம் சாந்யைர்விஜித்ய த்ருʼணம் யதா² ।
இஹ ஹி பு⁴வநாந்யந்யே தீ⁴ராஶ்சதுர்த³ஶ பு⁴ஞ்ஜதே
கதிபயபுரஸ்வாம்யே பும்ஸாம் க ஏஷ மத³ஜ்வர: ॥ 57 ॥

In days of yore, these kingdoms were created by kings with generous hearts,
ruled by others, and conquered or squandered like straw by still others. Some
heroes even now enjoy everything in the universe. Why then this inordinate pride
of ruling over a few towns?
விபுல = great
ஹ்ருʼத³யை: = hearted
ஈஶை: =by the kings
ஏதத் = this
ஜக³த் = world
ஜநிதம் = made
புரா = in ancient times
வித்⁴ருʼதம் = ruled
அபரை: = by others
த³த்தம் = given away
ச = and
அந்யை: = by others
விஜித்ய = conquered
த்ருʼணம் = like grass
யதா² = just as
இஹ = here
ஹி = indeed
பு⁴வநாநி = worlds
அந்யே = others
தீ⁴ரா: = heroes
சதுர்த³ஶ = fourteen
பு⁴ஞ்ஜதே = enjoy
கதிபய = for what then
புர = towns
ஸ்வாம்யே = sovereignty over
பும்ஸாம் = men
க = who
ஏஷ = this
மத³ = arrogance
ஜ்வர: = feverish

அபு⁴க்தாயாம் யஸ்யாம் க்ஷணமபி ந ஜாதம் ந்ருʼபஶத:
பு⁴வஸ்தஸ்யா லாபே⁴ க இவ ப³ஹுமாந: க்ஷிதிப்⁴ருʼதாம் ।
தத³ம்ஶஸ்யாப்யம்ஶே தத³வயவலேஶேঽபி பதயோ
விஷாதே³ கர்தவ்யே வித³த⁴தி ஜடா:³ ப்ரத்யுத முத³ம் ॥ 58 ॥

The earth has not been left unenjoyed, even for a moment, by hundreds of rulers.
Will its acquisition then bring any honor to any king? The dull-witted, instead
of grieving, are joyous in owning even the most trifling fraction of it.
அபு⁴க்தாயாம் = not enjoyed
யஸ்யாம் = whose
க்ஷணமபி = even a moment
ந = not
ஜாதம் = made
ந்ருʼபஶத: = hundreds of kings
பு⁴வ: = world
தஸ்யா = its
லாபே⁴ = gaining
க = who
இவ = as if
ப³ஹுமாந: = high honor
க்ஷிதிப்⁴ருʼதாம் = earth
தத் = that
அம்ஶஸ்ய = of a portion
அபி = even
அம்ஶே = portion
தத் = that
அவயவ = limb
லேஶே = part
அபி = even
பதய: = fallen
விஷாதே³ = in grief
கர்தவ்யே = in duty
வித³த⁴தி = give
ஜடா:³ = stupid
ப்ரத்யுத = on the contrary
முத³ம் = joy

ம்ருʼத்பிண்டோ³ ஜலரேக²யா வலயித: ஸர்வோঽப்யயம் நந்வணு:
ஸ்வாம்ஶீக்ருʼத்ய தமேவ ஸங்க³ரஶதை ராஜ்ஞாம் க³ணா பு⁴ஞ்ஜதே ।
தே த³த்³யுர்த³த³தோঽத²வா கிமபரம் க்ஷுத்³ரா த³ரித்³ரா ப்⁴ருʼஶம்
தி⁴க்³தி⁴க்தாந்புருஷாத⁴மாந்த⁴நகணாந்வாஞ்ச²ந்தி தேப்⁴யோঽபி யே ॥ 59 ॥

The earth is a mere clod rimmed by water. Even the whole of it is but an
atom. Hosts of kings enjoy it after fighting for it a hundred times. With
their paltry and mean minds they may or do give; for it is not strange
to them. But despicable are the men who would beg from them petty riches.
ம்ருʼத் = clay
பிண்ட:³ = lump
ஜல = water
ரேக²யா = by a ring of
வலயித: = surrounded by
ஸர்வ: = all
அபி = even
அயம் = this
நநு = not even
அணு: = an atom
ஸ்வாம்ஶீக்ருʼத்ய = fractioned it themselves
தம் = that
ஏவ = too
ஸங்க³ர = battle
ஶதை = hundreds
ராஜ்ஞாம் = of kings
க³ணா = many
பு⁴ஞ்ஜதே = enjoy
தே = they
த³த்³யு: = may give
த³த³த: = do give
அத²வா = or
கிம் = what
அபரம் = else
க்ஷுத்³ரா = cheap
த³ரித்³ரா = poor
ப்⁴ருʼஶம் = strange
தி⁴க்³தி⁴க்தாந் = contemptible
புருஷ = men
அத⁴மாந் = mean
த⁴நகணாந் = paltry coins
வாஞ்ச²ந்தி = beg
தேப்⁴ய: = on them
அபி = also
யே = who

ஸ ஜாத: கோঽப்யாஸீந்மத³நரிபுணா மூர்த்⁴நி த⁴வளம்
கபாலம் யஸ்யோச்சைர்விநிஹிதமலங்காரவித⁴யே ।
ந்ருʼபி:⁴ ப்ராணத்ராணப்ரவணமதிபி:⁴ கைஶ்சித³து⁴நா
நமத்³பி:⁴ க: பும்ஸாமயமதுலத³ர்பஜ்வரப⁴ர: ॥ 60 ॥

His birth is worthwhile indeed, whose death provides his white skull
as an ornament on the head of Shiva, Cupid’s enemy. Men engrossed in
protecting their own lives, flatter others showing immoderate pride,
to what purpose?
ஸ = he
ஜாத: = born
க: = who
அபி = even
ஆஸீத் = placed
மத³நரிபுணா = by Shiva(enemy of Madana/Cupid)
மூர்த்⁴நி = on the head
த⁴வளம் = white
கபாலம் = skull
யஸ்ய = whose
உச்யை: = high
விநிஹிதம் = held
அலங்காரவித⁴யே = like an ornament
ந்ருʼபி:⁴ = by men
ப்ராண = life
த்ராண = limb
ப்ரவண = preserving
மதிபி:⁴ = by those who think of
கைஶ்சித்³ = by them
அது⁴நா = nowadays
நமத்³பி:⁴ = adored
க: = who
பும்ஸாம் = person
அயம் = this
அதுல = incomparable
த³ர்ப = pride
ஜ்வர =fever
ப⁴ர: = afflicted with
மந:ஸம்போ³த⁴நநியமநம் ।

பரேஷாம் சேதாம்ஸி ப்ரதிதி³வஸமாராத்⁴ய ப³ஹுதா⁴
ப்ரஸாத³ம் கிம் நேதும் விஶஸி ஹ்ருʼத³ய க்லேஶகலிதம் ।
ப்ரஸந்நே த்வய்யந்த: ஸ்வயமுதி³தசிந்தாமணிக³ணோ
விவிக்த: ஸங்கல்ப: கிமபி⁴லஷிதம் புஷ்யதி ந தே ॥ 61 ॥

Control of Mind by Wisdom:
Winning the favors of others is hard; why then does your heart seek to
appease the minds of others? With inward tranquillity and abstaining
from social intercourse, wise thought will arise in you spontaneously;
and should you wish for anything what will you not acquire?
மந: = mind
ஸம்போ³த⁴ந = inculcating wisdom
நியமநம் = control
பரேஷாம் = of others
சேதாம்ஸி = minds
ப்ரதிதி³வஸம் = every day
ஆராத்⁴ய = supplicating
ப³ஹுதா⁴ = in various ways
ப்ரஸாத³ம் = grace
கிம் = why
நேதும் = to secure
விஶஸி = enter
ஹ்ருʼத³ய = heart
க்லேஶகலிதம் = fraught with pain
ப்ரஸந்நே = contented
த்வய்யந்த: = in your inner self
ஸ்வயம் = by itself
உதி³த =arising
சிந்தாமணி = gems of thoughts
க³ண: = many
விவிக்த: = in solitude
ஸங்கல்ப: = wish
கிம் = whatever
அபி⁴லஷிதம் = wished for
புஷ்யதி = nurture
ந = not
தே = they

பரிப்⁴ரமஸி கிம் முதா⁴ க்வசந சித்த விஶ்ராம்யதாம்
ஸ்வயம் ப⁴வதி யத்³யதா² ப⁴வதி தத்ததா² நாந்யதா² ।
அதீதமநநுஸ்மரந்நபி ச பா⁴வ்யஸங்கல்பயந்
நதர்கிதஸமாக³மாநநுப⁴வாமி போ⁴கா³நஹம் ॥ 62 ॥

Oh Mind! Why do you wander about in vain? Rest somewhere. Whatever happens is
bound to happen, of itself, not otherwise. Thus not recalling the past, nor
planning for the future, I experience the joys that come, without question.
பரிப்⁴ரமஸி = wander
கிம் = why
முதா⁴ = mind
க்வசந = somewhere
சித்த = mind
விஶ்ராம்யதாம் = for rest
ஸ்வயம் = yourself
யத்³யதா² = whatever
ப⁴வதி = happens
தத்ததா² = that thus
நாந்யதா² = not otherwise
அதீத = past
மநநுஸ்மரந்நபி = mental memories recalled
ச = and
பா⁴வ்ய = future
ஸங்கல்பயந் = desiring
நதர்கித = without debating
ஸமாக³மாந் = coming on their own
அநுப⁴வாமி = experience
போ⁴கா³ந் = enjoyments
அஹம் = I

ஏதஸ்மாத்³விரமேந்த்³ரியார்த²க³ஹநாதா³யாஸகாதா³ஶ்ரய
ஶ்ரேயோமார்க³மஶேஷது:³க²ஶமநவ்யாபாரத³க்ஷம் க்ஷணாத் ।
ஸ்வாத்மீபா⁴வமுபைஹி ஸந்த்யஜ நிஜாம் கல்லோலலோலாம் க³திம்
மா பூ⁴யோ ப⁴ஜ ப⁴ங்கு³ராம் ப⁴வரதிம் சேத: ப்ரஸீதா³து⁴நா ॥ 63 ॥

Therefore, refrain yourself from the perilous maze of sense-objects. Take to the
path of supreme welfare that can, in a moment, remove all sorrows. Reach the
state of your True Self. Abandon the wavelike agitation and change. Do not cling
to the transitory joys of the world, and now seek the tranquillity of the mind.
ஏதஸ்மாத் = therefore
விரம = turn away
இந்த்³ரியார்த² = senses
க³ஹநாத் = complex
ஆயாஸகாத் = wearisome
ஆஶ்ரய = shelter
ஶ்ரேயோமார்க³ம் = way of supreme welfare
அஶேஷ = total
து:³க² = sorrow
ஶமந = relief
வ்யாபார = affairs
த³க்ஷம் = capable of
க்ஷணாத் = in a moment
ஸ்வாத்மீபா⁴வம் = status of own Self
உபைஹி = reach
ஸந்த்யஜ = give up
நிஜாம் = your own
கல்லோல = wave
லோலாம் = agitated
க³திம் = movement
மா = do not
பூ⁴ய: = again
ப⁴ஜ = seek
ப⁴ங்கு³ராம் = transitory
ப⁴வரதிம் = mundane pleasures
சேத: = mind
ப்ரஸீதா³து⁴நா = be calm now

மோஹம் மார்ஜய தாமுபார்ஜய ரதிம் சந்த்³ரார்த⁴சூடா³மணௌ
சேத: ஸ்வர்க³தரங்கி³ணீதடபு⁴வாமாஸங்க³மங்கீ³குரு ।
கோ வா வீசிஷு பு³த்³பு³தே³ஷு ச தடி³ல்லேகா²ஸு ச ஶ்ரீஷு ச
ஜ்வாலாக்³ரேஷு ச பந்நகே³ஷு ச ஸுஹ்ருʼத்³வர்கே³ஷு ச ப்ரத்யய: ॥ 64 ॥

Clear up all misperception; worship the One in whose crown the gem is
the crescent. Situate yourself on the banks of the celestial river,
Ganga. How can you rely on waves or bubbles, flashes of lightning,
fickle fortune, flames of fire, serpents, or hosts of friends?
மோஹம் = delusion
மார்ஜய = cleanse
தாம் = them
உபார்ஜய = acquire
ரதிம் = liking
சந்த்³ரார்த⁴ = half-moon, crescent
சூடா³மணௌ = gem on the crown(head)
சேத: = mind
ஸ்வர்க³ = heaven
தரங்கி³ணீ = river
தட = banks
பு⁴வாம் = places
ஆஸங்க³ம் = attachment
அங்கீ³குரு = accept
க: = who
வா = or
வீசிஷு = waves
பு³த்³பு³தே³ஷு = bubbles
ச = and
தடி³ல்லேகா²ஸு = flashes of lightning
ச = and
ஶ்ரீஷு = wealth
ச = and
ஜ்வாலாக்³ரேஷு = flames of fire
ச = and
பந்நகே³ஷு = serpents
ச = and
ஸுஹ்ருʼத்³வர்கே³ஷு = hosts of friends
ச = and
ப்ரத்யய: = reliability

சேதஶ்சிந்தய மா ரமாம் ஸக்ருʼதி³மாமஸ்தா²யிநீமாஸ்த²யா
பூ⁴பாலப்⁴ருகுடீகுடீவிஹரணவ்யாபாரபண்யாங்க³நாம் ।
கந்தா²கஞ்சுகிந: ப்ரவிஶ்ய ப⁴வநத்³வாராணி வாராணஸீ
ரத்²யாபங்க்திஷு பாணிபாத்ரபதிதாம் பி⁴க்ஷாமபேக்ஷாமஹே ॥ 65 ॥

Oh Mind! do not dwell on the thought of the capricious goddess of fortune,
whose nature resemble the courtesan at the beck and call as the king
moves his eyebrows. Clad in rags, and standing at the doors in the
streets of Varanasi, let us beg for alms with our hands as bowls.
சேதஶ்சிந்தய = O heart, think
மா = do not
ரமாம் = goddess of fortune
ஸக்ருʼத்³ =even once
இமாம் = this
அஸ்தா²யிநீம் = wandering
ஆஸ்த²யா = haunt
பூ⁴பால = king
ப்⁴ருகுடீ = eyebrow
குடீ = wrinkle
விஹரண = moving
வ்யாபாரபணி = business of
ஆங்க³நாம் = street women
கந்தா²கஞ்சுகிந: = ragged garments
ப்ரவிஶ்ய = entering
ப⁴வந = house
த்³வாராணி = doors
வாராணஸீ: = in Varanasi
அத்²யாபங்க்திஷு = in the streets
பாணி = hand
பாத்ர = vessel
பதிதாம் = placed
பி⁴க்ஷாம் = alms
அபேக்ஷாமஹே = expect

அக்³ரே கீ³தம் ஸரஸகவய: பார்ஶ்வயோர்தா³க்ஷிணாத்யா:
பஶ்சால்லீலாவலயரணிதம் சாமரக்³ராஹிணீநாம் ।
யத்³யஸ்த்வேவம் குரு ப⁴வரஸாஸ்வாத³நே லம்படத்வம்
நோ சேச்சேத: ப்ரவிஶ ஸஹஸா நிர்விகல்பே ஸமாதௌ⁴ ॥ 66 ॥

If there be music playing in front of you, by your side expert poets
from the South, and behind you the courtesans waving fans and shaking
their bracelets with a clinking sound, then indulge unstintingly in
these worldly pleasures. If not, O Mind! enter the realm of beatitude
devoid of all thoughts.
அக்³ரே = in front
கீ³தம் = song
ஸரஸ = skilful
கவய: = poets
பார்ஶ்வயோ ஹ் = by the side
தா³க்ஷிணாத்யா: = from the South
பஶ்சாத் = later
லீலாவலயரணிதம் = tinkling of moving bracelets
சாமர = fan
க்³ராஹிணீநாம் = women waving
யதி³ = if
அஸ்து = it be
ஏவம் = thus
குரு = do
ப⁴வ = mundane
ரஸ = essence
ஆஸ்வாத³நே = tasting
லம்படத்வம் = attachment
நோ சேத் = otherwise
சேத: = mind
ப்ரவிஶ = enter
ஸஹஸா = absolute
நிர்விகல்பே = transcending thought
ஸமாதௌ⁴ = meditation

ப்ராப்தா: ஶ்ரிய: ஸகலகாமது³கா⁴ஸ்தத: கிம்
ந்யஸ்தம் பத³ம் ஶிரஸி வித்³விஷதாம் தத: கிம் ।
ஸம்பாதி³தா: ப்ரணயிநோ விப⁴வைஸ்தத: கிம்
கல்பஸ்தி²தாஸ்தநுப்⁴ருʼதாம் தநவஸ்தத: கிம் ॥ 67 ॥

What if one acquires wealth that will fulfil all desires? Even stomping on the
enemies’ heads with one’s feet? Or if riches bought friends? Or even if one’s
body lasts till the end of time?
ப்ராப்தா: = acquired
ஶ்ரிய: = prosperity
ஸகல = all
காம = desire
து³கா:⁴ = milked
தத: கிம் = what then
ந்யஸ்தம் = placed
பத³ம் = foot
ஶிரஸி = on the head
வித்³விஷதாம் = of the enemies
தத: கிம் = what then
ஸம்பாதி³தா: = bringing
ப்ரணயிந: = friends
விப⁴வை: = by wealth
தத: கிம் = what then
கல்பஸ்தி²தா: = last till end of world
தநுப்⁴ருʼதாம் = embodied beings
தநவ: = bodies
தத: கிம் = what then

ப⁴க்திர்ப⁴வே மரணஜந்மப⁴யம் ஹ்ருʼதி³ஸ்த²ம்
ஸ்நேஹோ ந ப³ந்து⁴ஷு ந மந்மத²ஜா விகாரா: ।
ஸம்ஸர்க³தோ³ஷரஹிதா விஜநா வநாந்தா
வைராக்³யமஸ்தி கிமித: பரமர்த²நீயம் ॥ 68 ॥

If there be devotion in the heart and the fear of death and birth, no ties
to family, nor agitation by passions; when there is the solitude of uninhabited
forests, and dispassion, what gain can be better than this?
ப⁴க்தி: = devotion
ப⁴வே = in Shiva
மரண = death
ஜந்ம = birth
ப⁴யம் = fear
ஹ்ருʼதி³ஸ்த²ம் = in the heart
ஸ்நேஹ: = attachment
ந = not
ப³ந்து⁴ஷு = towards kinspeople
ந = not
மந்மத²ஜா = born of lust
விகாரா: = passions
ஸம்ஸர்க³ = company
தோ³ஷ = fault
ரஹிதா = devoid
விஜநா = without people
வநாந்தா = in forest
வைராக்³யம் = dispassion
அஸ்தி = is
கிம் = what
இத: = beyond this
பரமர்த²நீயம் = of supreme value

தஸ்மாத³நந்தமஜரம் பரமம் விகாஸி
தத்³ப்³ரஹ்ம சிந்தய கிமேபி⁴ரஸத்³விகல்பை: ।
யஸ்யாநுஷங்கி³ண இமே பு⁴வநாதி⁴பத்ய-
போ⁴கா³த³ய: க்ருʼபணலோகமதா ப⁴வந்தி ॥ 69 ॥

Therefore, meditate on the infinite, ageless, supreme, luminous
Reality. Why these false thoghts about the unreal? The sovereignty over
the world, with its accompanying pleasures, will appear as the desires
of the petty-minded when compared to the pursuit of Reality.
தஸ்மாத்³ = therefore
அநந்தம் = infinite
அஜரம் = ageless
பரமம் = supreme
விகாஸி = effulgent
தத்³ = that
ப்³ரஹ்ம = Reality
சிந்தய = meditate
கிம் = what
ஏபி:⁴ = by these
அஸத்³ = unreal
விகல்பை: = mental agitation
யஸ்ய = whose
அநுஷங்கி³ண: = associating
இமே = these
பு⁴வந = world
அதி⁴பத்ய = sovereignty
போ⁴கா³த³ய: = such enjoyments
க்ருʼபணலோகமதா = desires of pitiable men
ப⁴வந்தி = become

பாதாலமாவிஶஸி யாஸி நபோ⁴ விலங்க்⁴ய
தி³ங்மண்ட³லம் ப்⁴ரமஸி மாநஸ சாபலேந ।
ப்⁴ராந்த்யாபி ஜாது விமலம் கத²மாத்மநீநம்
ந ப்³ரஹ்ம ஸம்ஸ்மரஸி நிர்வ்ருʼதிமேஷி யேந ॥ 70 ॥

With such a fickle mind, you will enter the nether worlds one moment,
fly to the limits of the sky, or wander in all directions. Why, in a
floundering manner even, do you not meditate on that Transcendent Truth,
of the nature of perfection of your true Self?
பாதலம் = netherworld
ஆவிஶஸி = enter
யாஸி = go
நப:⁴ = skies
விலங்க்⁴ய = crossing beyond
தி³ங்மண்ட³லம் = spheres of all directions
ப்⁴ரமஸி = wander
மாநஸ = mind
சாபலேந = fickle
ப்⁴ராந்த்யாபி = even mistakenly
ஜாது = become
விமலம் = pure
கத²ம் = how
ஆத்மநீநம் = in the Self
ந = not
ப்³ரஹ்ம = highest Truth
ஸம்ஸ்மரஸி = remember well
நிர்வ்ருʼதிம் = supreme detachment
ஏஷி = reach
யேந =by which
நித்யாநித்யவஸ்துவிசார: ।

கிம் வேதை:³ ஸ்ம்ருʼதிபி:⁴ புராணபட²நை: ஶாஸ்த்ரைர்மஹாவிஸ்தரை:
ஸ்வர்க³க்³ராமகுடீநிவாஸப²லதை:³ கர்மக்ரியாவிப்⁴ரமை: ।
முக்த்வைகம் ப⁴வது:³க²பா⁴ரரசநாவித்⁴வம்ஸகாலாநலம்
ஸ்வாத்மாநந்த³பத³ப்ரவேஶகலநம் ஶேஷைர்வணிக்³வ்ருʼத்திபி:⁴ ॥ 71 ॥

8. Discrimination of the Immutable from the Mutable:
Of what use is the study of Vedas, scriptures, mythology, the extensive
codes, and the bewildering labyrinth of rituals which promise a passage
to heaven, which is but a hamlet of hutments? The only way to destroy
the burden of life’s sorrows like the apocalyptic fire, is that which
lets you enter the beatitude of self-ralisation. All else is but bartering
for profit! நித்ய = immutable அநித்ய = mutable
வஸ்து = essence
விசார: = discrimination
கிம் = how much
வேதை:³ = by vedas
ஸ்ம்ருʼதிபி:⁴ = by smritis
புராண = puranas
பட²நை: = by studying
ஶாஸ்த்ரை: = by shastras
மஹாவிஸ்தரை: = of immense
ஸ்வர்க³ = heaven
க்³ராம = village
குடீ = hut
நிவாஸ = resting place
ப²லதை:³ = resulting from
கர்மக்ரியாவிப்⁴ரமை: = by mazes of ceremonials
முக்த்வா = freeing
ஏகம் = one
ப⁴வ = life cycles
து:³க² = sorrow
பா⁴ர = burden
ரசநா = condition
வித்⁴வம்ஸ = destruction
கால = time
அநலம் = fire
ஸ்வாத்ம = one’s own Self
அநந்த³ = bliss
பத³ = place
ப்ரவேஶ = entrance
கலநம் = way
ஶேஷை: = everything else
வணிக்³வ்ருʼத்திபி:⁴ = traders’ attitude

யதோ மேரு: ஶ்ரீமாந்நிபததி யுகா³ந்தாக்³நிவலித:
ஸமுத்³ரா ஶுஷ்யந்தி ப்ரசுரமகரக்³ராஹநிலயா: ।
த⁴ரா க³ச்ச²த்யந்தம் த⁴ரணித⁴ரபாதை³ரபி த்⁴ருʼதா
ஶரீரே கா வார்தா கரிகலப⁴கர்ணாக்³ரசபலே ॥ 72 ॥

When the majestic Meru moutain collapses in the fire of the cosmic
conflagration; when the oceans, in which reside numerous sharks and
other aquatic animals, dry up; when the earth, even though supported
by mountains, meets its end; what can you say about this body, which is
only as steady as the ear-tip of a baby elephant!
யத: = from where
மேரு: = mount Meru
ஶ்ரீமாந் = of great fame
நிபததி = falls down
யுகா³ந்த = at the end of a time cycle
அக்³நி = fire
வலித: = surrounded by
ஸமுத்³ரா = seas
ஶுஷ்யந்தி = dry up
ப்ரசுர =replete
மகர = crocodiles
க்³ராஹ = sharks
நிலயா: = homes
த⁴ரா = earth
க³ச்ச²தி = goes
அந்தம் = end
த⁴ரணி = earth
த⁴ர = holding
பாதை:³ = by the feet
அபி = also
த்⁴ருʼதா = held
ஶரீரே = body
கா = what
வார்தா = news
கரிகலப⁴ = young elephant
கர்ண = ear
அக்³ர = tip
சபலே = unsteady

கா³த்ரம் ஸங்குசிதம் க³திர்விக³லிதா ப்⁴ரஷ்டா ச த³ந்தாவலி:-
த்³ருʼஷ்டிர்நஶ்யதி வர்த⁴தே ப³தி⁴ரதா வக்த்ரம் ச லாலாயதே ।
வாக்யம் நாத்³ரியதே ச பா³ந்த⁴வஜநோ பா⁴ர்யா ந ஶுஶ்ரூஷதே
ஹா கஷ்டம் புருஷஸ்ய ஜீர்ணவயஸ: புத்ரோঽப்யமித்ராயதே ॥ 73 ॥

With feeble limbs, unsteady movements, teeth that have fallen off,
poor eye-sight, worsening deafness, drooling mouth,; with relatives
disregarding what you say, the wife offering no help, the son turning
hostile, such, alas! are the miseries of senility. கா³த்ரம் = limbs
ஸங்குசிதம் = shrivel
க³தி: = walking
விக³லிதா = unsteady
ப்⁴ரஷ்டா = useless
ச = and
த³ந்தாவலி: = rows of teeth
த்³ருʼஷ்டி: = eyesight
நஶ்யதி = lost
வர்த⁴தே = increases
ப³தி⁴ரதா = deafness
வக்த்ரம் = mouth
ச = and
லாலாயதே = slobbers
வாக்யம் = speech
ந = not
அத்³ரியதே = valued
ச = and
பா³ந்த⁴வஜந: = relatives
பா⁴ர்யா = wife
ந = not
ஶுஶ்ரூஷதே = offer service
ஹா = alas
கஷ்டம் = misery
புருஷஸ்ய = man’s
ஜீர்ண = old
வயஸ: = in years
புத்ர: = son
அபி = also
அமித்ராயதே = becomes unfriendly

வர்ணம் ஸிதம் ஜ²டிதி வீக்ஷ்ய ஶிரோருஹாணாம்
ஸ்தா²நம் ஜரா பரிப⁴வஸ்ய ததா³ புமாம்ஸம் ।
ஆரோபிதாஸ்தி²ஶதகம் பரிஹ்ருʼத்ய யாந்தி
சண்டா³லகூபமிவ தூ³ரதரம் தருண்ய: ॥ 74 ॥

When hair grows white on a man’s head, indicating the disconcert of senility,
young women run away from him, like the outcastes’ well encircled with bones!
வர்ணம் = color
ஸிதம் = white
ஜ²டிதி = instantly
வீக்ஷ்ய = seeing
ஶிரோருஹாணாம் = on the head
ஸ்தா²நம் = condition
ஜரா = old age
பரிப⁴வஸ்ய = caused by
ததா³ = then
புமாம்ஸம் = man’s
ஆரோபித = characterised by
அஸ்தி² = bones
ஶதகம் = hundreds
பரிஹ்ருʼத்ய = abandoning
யாந்தி = go
சண்டா³ல = least respected
கூபம் = well
இவ = as if
தூ³ரதரம் = far away
தருண்ய: = youthful

யாவத்ஸ்வஸ்த²மித³ம் ஶரீரமருஜம் யாவஜ்ஜரா தூ³ரதோ
யாவச்சேந்த்³ரியஶக்திரப்ரதிஹதா யாவத்க்ஷயோ நாயுஷ: ।
ஆத்மஶ்ரேயஸி தாவதே³வ விது³ஷா கார்ய: ப்ரயத்நோ மஹாந்
ஸந்தீ³ப்தே ப⁴வநே து கூபக²நநம் ப்ரத்யுத்³யம: கீத்³ருʼஶ: ॥ 75 ॥

As long as this body is healthy and free of infirmity, as long as
senility is distant, as long as the faculties have not lost their vigor,
as long as life is not enfeebled, till then should the wise ones make
great efforts to reach the supreme goal of life. For what is the use
of digging a well when the house is on fire?
யாவத் = as long as
ஸ்வஸ்த²ம் = free from disease
இத³ம் = this
ஶரீரம் = body
அருஜம் = decrepitude
யாவத் = as long as
ஜரா = old age
தூ³ரத: = far off
யாவத் =as long as
ச = and
இந்த்³ரிய = organs
ஶக்தி: = strength
அப்ரதிஹதா = unaffected
யாவத் = so long as
க்ஷய: = decay
ந = not
அயுஷ: = life
ஆத்மஶ்ரேயஸி = for one’s own supreme welfare
தாவத் = till then
ஏவ = alone
விது³ஷா = wise
கார்ய: = deeds
ப்ரயத்ந: = efforts
மஹாந் = great
ஸந்தீ³ப்தே = on fire
ப⁴வநே = house
து = indeed
கூப = well
க²நநம் = digging
ப்ரத்யுத்³யம: = setting about
கீத்³ருʼஶ: = what avails

தபஸ்யந்த: ஸந்த: கிமதி⁴நிவஸாம: ஸுரநதீ³ம்
கு³ணோதா³ராந்தா³ராநுத பரிசராம: ஸவிநயம் ।
பிபா³ம: ஶாஸ்த்ரௌகா⁴நுத விவித⁴காவ்யாம்ருʼதரஸாந்
ந வித்³ம: கிம் குர்ம: கதிபயநிமேஷாயுஷி ஜநே ॥ 76 ॥

Shall we live ascetically on the banks of the heavenly river, or serve
humbly our virtuous wives? Shall we drink at the streams of scriptures
or the nectarine poetry? With a life-span of a few eye-winks, we do not
know what action to take!
தபஸ்யந்த: = austerities
ஸந்த: = practising
கிம் = what
அதி⁴நிவஸாம: = live
ஸுரநதீ³ம் = heavenly river
கு³ணோதா³ராந் = virtuous
தா³ராநுத = wives
பரிசராம: = serve
ஸவிநயம் = humbly
பிபா³ம: = drink
ஶாஸ்த்ரௌகா⁴நுத = currents of scripture
விவித⁴ = varied
காவ்ய = poetry
அம்ருʼத = nectar
ரஸாந் = essence
ந = not
வித்³ம: = know
கிம் = what
குர்ம: = do
கதிபய = few
நிமேஷ = twinkling of an eye
அயுஷி = longevity
ஜநே = people

து³ராராத்⁴யாஶ்சாமீ துரக³சலசித்தா: க்ஷிதிபு⁴ஜோ
வயம் ச ஸ்தூ²லேச்சா:² ஸுமஹதி ப²லே ப³த்³த⁴மநஸ: ।
ஜரா தே³ஹம் ம்ருʼத்யுர்ஹரதி த³யிதம் ஜீவிதமித³ம்
ஸகே² நாந்யச்ச்²ரேயோ ஜக³தி விது³ஷோঽந்யத்ர தபஸ: ॥ 77 ॥

Thease earthly rulers are difficult to please and fickle-minded like the
horse, and we have strong desires, and intent on huge gains. Senility
gnaws away the body and death steals this dear life. Oh Friend! for the
wise nothing is as salutary as austerities.
து³ராராத்⁴யா: = hard to please
ச = and
அமீ = these
துரக³ = horse
சலசித்தா: = restless minds
க்ஷிதிபு⁴ஜ: = rulers og the earth
வயம் = we
ச = and
ஸ்தூ²லேச்சா:² = ambitious
ஸுமஹதி = vast
ப²லே = gain
ப³த்³த⁴மநஸ: = mind bent on
ஜரா = old age
தே³ஹம் = body
ம்ருʼத்யு: = death
ஹரதி = takes away
த³யிதம் = dear
ஜீவிதம் = life
இத³ம் = this
ஸகே² = oh, friend
ந = not
அந்யத் = other
ச்²ரேய: = good
ஜக³தி = in the world
விது³ஷ: = wise
அந்யத்ர = except
தபஸ: = austerities

மாநே ம்லாயிநி க²ண்டி³தே ச வஸுநி வ்யர்தே² ப்ரயாதேঽர்தி²நி
க்ஷீணே ப³ந்து⁴ஜநே க³தே பரிஜநே நஷ்டே ஶநைர்யௌவநே ।
யுக்தம் கேவலமேததே³வ ஸுதி⁴யாம் யஜ்ஜஹ்நுகந்யாபய:-
பூதக்³ராவகி³ரீந்த்³ரகந்த³ரதடீகுஞ்ஜே நிவாஸ: க்வசித் ॥ 78 ॥

When honor declines, riches squandered away, flatterers depart, the
circle of friends dwindles, attendants leave, and slowly the youth is
spent, the wise have only one proper way left to follow—make a home
somewhere on the side of a valley in the Himalayas, whose rocks have
been made holy by the water of the Ganges.
மாநே = honor
ம்லாயிநி = faded
க²ண்டி³தே = ruined
ச = and
வஸுநி = wealth
வ்யர்தே² = wasted
ப்ரயாதே =gone
அர்தி²நி = favors
க்ஷீணே = dwindled
ப³ந்து⁴ஜநே = friends
க³தே = departed
பரிஜநே = dependents
நஷ்டே = destroyed
ஶநை: = slowly
யௌவநே = youth
யுக்தம் = proper
ஸுதி⁴யாம் = wise
யத் = which
ஜஹ்நுகந்யா = Ganga river (daughter of Janhu)
பய: = water
பூதக்³ராவ = purified
கி³ரீந்த்³ர = chief among mountains (Himalaya)
கந்த³ர = valley
தடீ = on the side
குஞ்ஜே = grove
நிவாஸ: = shelter
க்வசித் = somewhere

ரம்யாஶ்சந்த்³ரமரீசயஸ்த்ருʼணவதீ ரம்யா வநாந்த:ஸ்த²லீ
ரம்யம் ஸாது⁴ஸமாக³மாக³தஸுக²ம் காவ்யேஷு ரம்யா: கதா:² ।
கோபோபாஹிதபா³ஷ்பபி³ந்து³தரலம் ரம்யம் ப்ரியாயா முக²ம்
ஸர்வம் ரம்யமநித்யதாமுபக³தே சித்தே ந கிஞ்சித்புந: ॥ 79 ॥

Enchanting are the moonbeams and the verdant outskirts of the forest;
delightful is the company of the wise, and the poetry of stories;
charming is the beloved’s face gleaming in tears of indignation; all is
fascinating, except when the mind realises the transience of it all.
ரம்யா: = delightful
சந்த்³ர = moon
மரீசய: = rays
த்ருʼணவதீ = grassy plots
ரம்யா = delightful
வநாந்த:ஸ்த²லீ = in the forests
ரம்யம் = delightful
ஸாது⁴ = saint
ஸமாக³மாக³த = company of
ஸுக²ம் = joy
காவ்யேஷு = in poetry
ரம்யா: = delightful
கதா:² = stories
கோப = anger
உபாஹித = covered
பா³ஷ்ப = water (tears)
பி³ந்து³ = drops
தரலம் = swimming
ரம்யம் = delightful
ப்ரியாயா = of the beloved
முக²ம் = face
ஸர்வம் = all
ரம்யம் = delightful
அநித்யதாம் = evanescent
உபக³தே = gone
சித்தே = in the mind
ந = not
கிஞ்சித் = nothing
புந: = again

ரம்யம் ஹர்ம்யதலம் ந கிம் வஸதயே ஶ்ராவ்யம் ந கே³யாதி³கம்
கிம் வா ப்ராணஸமாஸமாக³மஸுக²ம் நைவாதி⁴கப்ரீதயே ।
கிந்து ப்⁴ராந்தபதங்க³பக்ஷபவநவ்யாலோலதீ³பாங்குர-
ச்சா²யாசஞ்சலமாகலய்ய ஸகலம் ஸந்தோ வநாந்தம் க³தா: ॥ 80 ॥

Living in a palace is pleasant, is it not? Or listening to music with
its accompaniments? or the company of women, as dear as life? But wise
persons have taken to forest life, having realised that these are as
fickle as the shadow of a flickering flame on the fluttering wings of
a delirious moth.
ரம்யம் = pleasurable
ஹர்ம்யதலம் = palace
ந = not
கிம் = is it
வஸதயே = to live
ஶ்ராவ்யம் = pleasant to listen to
ந = not
கே³யாதி³கம் = music with accompaniments
கிம் = is it
வா = or
ப்ராண = life
ஸமாஸமாக³மஸுக²ம் = joy of woan’s company
ந = no
ஏவ = in fact
அதி⁴க = much
ப்ரீதயே = pleasing
கிந்து = but
ப்⁴ராந்த = hovering
பதங்க³ = moth
பக்ஷ = wing
பவந = wind
வ்யாலோல = shaken
தீ³பாங்குரத் = flame of a lamp
சா²யா = shadow
சஞ்சலம் = unstable
ஆகலய்ய = having understood
ஸகலம் = all
ஸந்த: = wise ones
வநாந்தம் = to the forest
க³தா: = gone
ஶிவார்சநம் ।

ஆஸம்ஸாராத்த்ரிபு⁴வநமித³ம் சிந்வதாம் தாத தாத்³ருʼ-
ங்நைவாஸ்மாகம் நயநபத³வீம் ஶ்ரோத்ரமார்க³ம் க³தோ வா ।
யோঽயம் த⁴த்தே விஷயகரிணீகா³ட⁴கூ³டா⁴பி⁴மாந-
க்ஷீப³ஸ்யாந்த:கரணகரிண: ஸம்யமாநாயலீலாம் ॥ 81 ॥

9 Worship of Shiva
My son! Since creation, in our search in all the three worlds, we have not seen
nor heard anything that can act like a trap to control the mind, deeply and
inexplicably infatuated with sensuality, like an elephant wildly excited by the
female elephant.
ஶிவார்சநம் = worship of Shiva
ஆஸம்ஸாராத் = from the very beginning of creation
த்ரிபு⁴வநம் = three worlds
இத³ம் = this
சிந்வதாம் = searching
தாத = oh dear!
தாத்³ருʼக் = like that
ந = not
ஏவ =even
அஸ்மாகம் = our
நயநபத³வீம் = in sight
ஶ்ரோத்ரமார்க³ம் = in hearing
க³த: = gone
வா = or
ய: = who
அயம் = this
த⁴த்தே = gives
விஷயகரிணீ = arousing sensuality
கா³ட⁴கூ³ட⁴ = mysterious, and deep
அபி⁴மாந = pride
க்ஷீப³ஸ்ய = enraged
அந்த:கரணகரிண: = infatuating
ஸம்யம = control
ஆநாய = elephant trap
லீலாம் = play

யதே³தத்ஸ்வச்ச²ந்த³ம் விஹரணமகார்பண்யமஶநம்
ஸஹார்யை: ஸம்வாஸ: ஶ்ருதமுபஶமைகவ்ரதப²லம் ।
மநோ மந்த³ஸ்பந்த³ம் ப³ஹிரபி சிரஸ்யாபி விம்ருʼஶந்
ந ஜாநே கஸ்யைஷ பரிணதிருதா³ரஸ்ய தபஸ: ॥ 82 ॥

The vows of roaming freely, eating pure food, associating with holy
persons, and cultivating spiritual wisdom, yields only the fruit of a
peaceful mind. Even after prolonged contemplation, I fail to understand
that such lofty austerities can control the mind and lead it to peace.
யத் = which
ஏதத் = this
ஸ்வச்ச²ந்த³ம் = one’s own free will
விஹரணம் = wandering
அகார்பண்யம் = without meanness
அஶநம் = eating
ஸஹ = with
ஆர்யை: = holy
ஸம்வாஸ: = company
ஶ்ருதம் = vedic wisdom
உபஶம = cessation of worries
ஏகவ்ரத = sole vow
ப²லம் = result
மந: = mind
மந்த³ஸ்பந்த³ம் = restrained
ப³ஹி: = external
அபி = also
சிரஸ்ய = long time
அபி = also
விம்ருʼஶந் = thoughtfully
ந = not
ஜாநே = know
கஸ்ய = whose
ஏஷ = this
பரிணதி: = cosummation
உதா³ரஸ்ய = noble
தபஸ: = austerities

ஜீர்ணா ஏவ மநோரதா²ஶ்ச ஹ்ருʼத³யே யாதம் ச தத்³யௌவநம்
ஹந்தாங்கே³ஷு கு³ணாஶ்ச வந்த்⁴யப²லதாம் யாதா கு³ணஜ்ஞைர்விநா ।
கிம் யுக்தம் ஸஹஸாப்⁴யுபைதி ப³லவாந்கால: க்ருʼதாந்தோঽக்ஷமீ
ஹா ஜ்ஞாதம் மத³நாந்தகாங்க்⁴ரியுக³ளம் முக்த்வாஸ்தி நாந்யா க³தி: ॥ 83 ॥

The fantasies of the heart are exhausted; youth has also left the
body. Alas! Virtues have proven barren for lack of discriminating
admirers. The mighty, unforgiving, all-consuming Death is gathering
speed. What is the proper action? Alas! there is no way other than to
surrender oneself at the feet if Shiva.
ஜீர்ணா = worn out
ஏவ = verily
மநோரதா:² = fantasies
ச = and
ஹ்ருʼத³யே = in the heart
யாதம் = gone
ச = and
தத் = that
யௌவநம் = youth
ஹந்த = alas!
அங்கே³ஷு = in the body
கு³ணா: = virtues
ச = and
வந்த்⁴ய = barren
ப²லதாம் = fruit
யாதா = gone
கு³ணஜ்ஞை: = those who appreciate virtue
விநா = without
கிம் = what
யுக்தம் = proper
ஸஹஸா = fast
அப்⁴யுபைதி = coming near
ப³லவாந் = powerful
கால: = time
க்ருʼதாந்த: = death
அக்ஷமீ = relentless
ஹா = alas!
ஜ்ஞாதம் = known
மத³ந = Cupid
அந்தக = destroyer
அங்க்⁴ரி = foot
யுக³ளம் = pair
முக்த்வா = freeing
அஸ்தி = is
ந = not
அந்யா = other
க³தி: = way .83..

மஹேஶ்வரே வா ஜக³தாமதீ⁴ஶ்வரே
ஜநார்த³நே வா ஜக³த³ந்தராத்மநி ।
ந வஸ்துபே⁴த³ப்ரதிபத்திரஸ்தி மே
ததா²பி ப⁴க்திஸ்தருணேந்து³ஶேக²ரே ॥ 84 ॥

Between the great Lord of the universe, Shiva, and the innermost Self of
the universe, Vishnu, there is no difference for me. However, my devotion
is to Shiva, holding the crescent moon on His head.
மஹேஶ்வரே = Shiva
வா = or
ஜக³தாம் = of the universe
அதீ⁴ஶ்வரே = Lord
ஜநார்த³நே = Vishnu
வா = or
ஜக³த் = universe
அந்தராத்மநி = innermost soul
ந = not
வஸ்துபே⁴த³ = essential difference
ப்ரதிபத்தி: = admission
அஸ்தி = is
மே = my
ததா²பி = still
ப⁴க்தி: = devotion
தருணேந்து³ = crescent moon
ஶேக²ரே = on the crown

ஸ்பு²ரத்ஸ்பா²ரஜ்யோத்ஸ்நாத⁴வளிததலே க்வாபி புலிநே
ஸுகா²ஸீநா: ஶாந்தத்⁴வநிஷு ரஜநீஷு த்³யுஸரித: ।
ப⁴வாபோ⁴கோ³த்³விக்³நா: ஶிவ ஶிவ ஶிவேத்யுச்சவசஸ:
கதா³ யாஸ்யாமோঽந்தர்க³தப³ஹுலபா³ஷ்பாகுலத³ஶாம் ॥ 85 ॥

Sitting peacefully on the banks of the celestial river, in the
bright scattered glow of the moonlight, when silence pervades the
nights,distressed by the thoughts of birth and death, when shall we roar
the names of Shiva, and reach the state of holding back tears of ecstasy?
ஸ்பு²ரத்ஸ்பா²ர = bright diffused
ஜ்யோத்ஸ்நா = moonlight
த⁴வளிததலே = white glow
க்வாபி = somewhere
புலிநே = banks
ஸுகா²ஸீநா: = seated happily
ஶாந்தத்⁴வநிஷு = soundless silence
ரஜநீஷு = at night
த்³யுஸரித: = heavenly river
ப⁴வாபோ⁴க³ = miseries of birth and death
உத்³விக்³நா: = fearful
ஶிவ ஶிவ ஶிவ = repeatedly calling Shiva
இதி = thus
உச்ச = loud
வசஸ: = voice
கதா³ = when
யாஸ்யாம: = attain
அந்தர்க³த = internal
ப³ஹுல = copious
பா³ஷ்ப = tears
ஆகுல = ecstasy
த³ஶாம் = condition

விதீர்ணே ஸர்வஸ்வே தருணகருணாபூர்ணஹ்ருʼத³யா:
ஸ்மரந்த: ஸம்ஸாரே விகு³ணபரிணாமாம் விதி⁴க³திம் ।
வயம் புண்யாரண்யே பரிணதஶரச்சந்த்³ரகிரணா:
த்ரியாமா நேஷ்யாமோ ஹரசரணசிந்தைகஶரணா: ॥ 86 ॥

Forsaking all, with the heart full of the most tender compassion, recalling
the sorrowful fate, let us spend the nights in holy forests, in the glow of
the autumnal moonbeams, meditating on Siva’s feet, our sole shelter.
விதீர்ணே = giving away
ஸர்வஸ்வே = all
தருண =tender
கருணா = compassion
பூர்ண = filled with
ஹ்ருʼத³யா: = heart
ஸ்மரந்த: = remembering
ஸம்ஸாரே = cycles of creation and dissolution
விகு³ண = undesirable
பரிணாமாம் = effects
விதி⁴க³திம் = destiny
வயம் = we
புண்ய = holy
அரண்யே = forest
பரிணத = full
ஶரத் = autumnal
சந்த்³ர = moon
கிரணா: = rays/beams
த்ரியாமா = nights
நேஷ்யாம: = spend
ஹர = Shiva
சரண = feet
சிந்தா = meditation
ஏக = only
ஶரணா: = refuge

கதா³ வாராணஸ்யாமமரதடிநீரோத⁴ஸி வஸந்
வஸாந: கௌபீநம் ஶிரஸி நித³தா⁴நோঽஞ்ஜலிபுடம் ।
அயே கௌ³ரீநாத² த்ரிபுரஹரஶம்போ⁴ த்ரிநயந
ப்ரஸீதே³தி க்ரோஶந்நிமிஷமிவ நேஷ்யாமி தி³வஸாந் ॥ 87 ॥

When shall I spend my momentary life on the banks of the heavenly
river in Varanasi, wearing just a loin-cloth, holding my folded hands
over my head, and weeping loudly, ᳚ Oh! Lord of Gauri! Conqueror of the
demon Tripura! Ever auspicious and having the third eye (of the Supreme
Light)! Have compassion on me! ᳚
கதா³ = when
வாராணஸ்யாம் = in Varanasi
அமரதடிநீரோத⁴ஸி = on the banks of the celestial river
வஸந் = stay
வஸாந: = dress
கௌபீநம் = loin cloth
ஶிரஸி = on the head
நித³தா⁴ந: = raised
அஞ்ஜலிபுடம் = folded hands
அயே = oh!
கௌ³ரீநாத² = Shiva (husband of Gauri)
த்ரிபுரஹர = slayer of Tripura
ஶம்போ⁴ = giver of supreme good
த்ரிநயந = with three eyes
ப்ரஸீத³ = have mercy
இதி = thus
க்ரோஶந் = crying
நிமிஷம் = a moment
இவ = as if
நேஷ்யாமி = spend
தி³வஸாந் = days

ஸ்நாத்வா கா³ங்கை:³ பயோபி:⁴ ஶுசிகுஸுமப²லைரர்சயித்வா விபோ⁴ த்வாம்
த்⁴யேயே த்⁴யாநம் நிவேஶ்ய க்ஷிதித⁴ரகுஹரக்³ராவபர்யங்கமூலே ।
ஆத்மாராம: ப²லாஶீ கு³ருவசநரதஸ்த்வத்ப்ரஸாதா³த்ஸ்மராரே
து:³க²ம் மோக்ஷ்யே கதா³ஹம் ஸமகரசரணே பும்ஸி ஸேவாஸமுத்த²ம் ॥ 88 ॥

After bathing in the waters of the Ganga, worshipping you with the
choicest fruits and flowers,with my mind meditating on you, seated
on a bed of stone in a mountain-cave, enjoying the bliss of the Self,
surviving on fruits, joyfully engrossed in the spiritual preceptor’s
instructions, Oh! Cupid’s Enemy! when will you free me with your
grace, from the sorrow of having served the rich?
ஸ்நாத்வா = after bathing
கா³ங்கை:³ = by Ganges
பயோபி:⁴ = waters
ஶுசி = pure
குஸும = flowers
ப²லை: = fruits
அர்சயித்வா = offering
விபோ⁴ = o Lord!
த்வாம் = to you
த்⁴யேயே = the object of meditation
த்⁴யாநம் = mind
நிவேஶ்ய = concentrating
க்ஷிதித⁴ர = mountain
குஹர = cave
க்³ராவ = stony
பர்யங்கமூலே = by the bed
ஆத்மாராம: = blissful in the Self
ப²லாஶீ = eating fruits
கு³ரு = teacher
வசந = words
ரத: = devoted to
த்வத் = your
ப்ரஸாதா³த் = grace
ஸ்மராரே = O Thou Enemy of Cupid!
து:³க²ம் = sorrow
மோக்ஷ்யே = freedom
கதா³ = when
அஹம் = I
ஸ = with
மகர = shark
சரணே = feet [ ᳚a shark on the feet᳚ (sign of uncommon
prosperity)]
பும்ஸி = man
ஸேவா = service
ஸமுத்த²ம் = released

ஏகாகீ நி:ஸ்ப்ருʼஹ: ஶாந்த: பாணிபாத்ரோ தி³க³ம்ப³ர: ।
கதா³ ஶம்போ⁴ ப⁴விஷ்யாமி கர்மநிர்மூலநக்ஷம: ॥ 89 ॥

When shall I be free from the roots of action, leading a life of solitude,
dispassion, serenity, with my hands serving as a bowl, and the sky for clothing?
ஏகாகீ = alone
நி:ஸ்ப்ருʼஹ: = free from desire
ஶாந்த: = peaceful
பாணி = hand
பாத்ர: = vessel
தி³க³ம்ப³ர: = naked
ஶம்போ⁴ = O Shiva!
ப⁴விஷ்யாமி = will become
கர்ம = action
நிர்மூலந = root out
க்ஷம: = capable

பாணிம் பாத்ரயதாம் நிஸர்க³ஶுசிநா பை⁴க்ஷேண ஸந்துஷ்யதாம்
யத்ர க்வாபி நிஷீத³தாம் ப³ஹுத்ருʼணம் விஶ்வம் முஹு: பஶ்யதாம் ॥

அத்யாகீ³ঽபி தநோரக²ண்ட³பரமாநந்தா³வபோ³த⁴ஸ்ப்ருʼஶாம்
அத்⁴வா கோঽபி ஶிவப்ரஸாத³ஸுலப:⁴ ஸம்பத்ஸ்யதே யோகி³நாம் ॥ 90 ॥

Using the hands as a bowl, contented with the naturally pure food from
alms, resting in any place, constantly viewing the world to be worth no
more than a blade of grass, experiencing uninterrupted supreme joy even
before the body falls, for such aspirants alone the grace of Shiva makes
the path of liberation easy of attainment.
பாணிம் = hand
பாத்ரயதாம் = used like a vessel
நிஸர்க³ = nature
ஶுசிநா = pure
பை⁴க்ஷேண = by begging alms
ஸந்துஷ்யதாம் = contented
யத்ர = where
க்வாபி = anywhere
நிஷீத³தாம் = resting
ப³ஹுத்ருʼணம் = almost a blade of grass
விஶ்வம் = world
முஹு: = constantly
பஶ்யதாம் = seeing
அத்யாகே³ = giving up
அபி = even
தநோ: = of the body
அக²ண்ட³ = uninterrupted
பரம = supreme
அநந்த³ = bliss
அவபோ³த⁴ஸ்ப்ருʼஶாம் = knowledge
அத்⁴வா = path
க: = who
அபி = even
ஶிவப்ரஸாத³ = grace of Shiva
ஸுலப:⁴ = easy
ஸம்பத்ஸ்யதே = attain
யோகி³நாம் = of yogis
அவதூ⁴தசர்யா ।

கௌபீநம் ஶதக²ண்ட³ஜர்ஜரதரம் கந்தா² புநஸ்தாத்³ருʼஶீ
நைஶ்சிந்த்யம் நிரபேக்ஷபை⁴க்ஷமஶநம் நித்³ரா ஶ்மஶாநே வநே ।
ஸ்வாதந்த்ர்யேண நிரங்குஶம் விஹரணம் ஸ்வாந்தம் ப்ரஶாந்தம் ஸதா³
ஸ்தை²ர்யம் யோக³மஹோத்ஸவேঽபி ச யதி³ த்ரைலோக்யராஜ்யேந கிம் ॥ 91 ॥

The Way of Life of a Self-Realised Ascetic: Wearing a loin-cloth worn-out
and tattered into a hundred rags, with a wrap-around in similar condition,
free from anxiety, eating food from alms begged without any expectations,
sleeping in a forest or a cremation-ground, roaming freely without
hindrance, ever indrawn and calm, and also established in the great joy
of Divine union, ——-for such a one even sovereignty of the three
worlds is beneath comparison.
அவதூ⁴த = a self-realised ascetic with the highest spiritual freedom
சர்யா = the way of life
கௌபீநம் = loin cloth
ஶத = hundred
க²ண்ட³ = torn
ஜர்ஜரதரம் = much worn out
கந்தா² = rag
புந: = again
தாத்³ருʼஶீ = of the same condition
நைஶ்சிந்த்யம் = free from all diturbing thoughts
நிரபேக்ஷ = without expectation
பை⁴க்ஷம் = food got by begging
அஶநம் = eating
நித்³ரா = sleep
ஶ்மஶாநே = in a cremation ground
வநே = in a forest
ஸ்வாதந்த்ர்யேண = freely
நிரங்குஶம் = without hindrance
விஹரணம் = wandering
ஸ்வாந்தம் = one’s mind
ப்ரஶாந்தம் = very peaceful
ஸதா³ = always
ஸ்தை²ர்யம் = steadfastness
யோக³ = yoga
மஹோத்ஸவே = festive joy
அபி = also
ச = and
யதி³ = when
த்ரைலோக்ய = three worlds
ராஜ்யேந = by sovereignty
கிம் = what

ப்³ரஹ்மாண்ட³ம் மண்ட³லீமாத்ரம் கிம் லோபா⁴ய மநஸ்விந: ।
ஶப²ரீஸ்பு²ரிதேநாப்³தி:⁴ க்ஷுப்³தோ⁴ ந க²லு ஜாயதே ॥ 92 ॥

Will the wise ones show greed for this universe, which is but a mere mirage?
Indeed, the ocean is not agitated by the movements of a fish!
ப்³ரஹ்மாண்ட³ம் = universe
மண்ட³லீ = reflection
மாத்ரம் = mere
கிம் = what
லோபா⁴ய = for greed
மநஸ்விந: = wise
ஶப²ரீ = a small fish
ஸ்பு²ரிதேந = by movement
அப்³தி:⁴ = ocean
க்ஷுப்³த:⁴ = agitated
ந = not
க²லு = indeed
ஜாயதே = become

மாதர்லக்ஷ்மி ப⁴ஜஸ்வ கஞ்சித³பரம் மத்காங்க்ஷிணீ மா ஸ்ம பூ:⁴
போ⁴கே³ஷு ஸ்ப்ருʼஹயாலவஸ்தவ வஶே கா நி:ஸ்ப்ருʼஹாணாமஸி ।
ஸத்³ய:ஸ்யூதபலாஶபத்ரபுடிகாபாத்ரே பவித்ரீக்ருʼதை-
ர்பி⁴க்ஷாவஸ்துபி⁴ரேவ ஸம்ப்ரதி வயம் வ்ருʼத்திம் ஸமீஹாமஹே ॥ 93 ॥

Oh Mother LakShmi! devote yourself to someone else! Do not long for
me! Those who covet pleasures are under your sway; what are you to us
who are dispassionate? Now, we want to subsist on alms gathered and
purified in a bowl instantly made from the leaves of Palasa tree.
மாத: = mother
லக்ஷ்மி = O Laxmi!
ப⁴ஜஸ்வ = serve
கஞ்சித் = someone
அபரம் = else
மத் = me
காங்க்ஷிணீ = long for
மா = do not
ஸ்ம = indeed
பூ:⁴ = be
போ⁴கே³ஷு = in enjoyments
ஸ்ப்ருʼஹயாலவ: = desiring
தவ = your
வஶே = captive
கா = what
நி:ஸ்ப்ருʼஹாணாம் = free from desires
அஸி = are
ஸத்³ய: = immediately
ஸ்யூத = put together
பலாஶ = palAsha
பத்ர = leaf
புடிகா = ??
பாத்ரே = vessel
பவித்ரீக்ருʼதை: = sanctified
பி⁴க்ஷாவஸ்துபி:⁴ = articles obtained by begging
ஏவ = only
ஸம்ப்ரதி = in the right way
வயம் = we
வ்ருʼத்திம் = attitude
ஸமீஹாமஹே = wish

மஹாஶய்யா ப்ருʼத்²வீ விபுலமுபதா⁴நம் பு⁴ஜலதா
விதாநம் சாகாஶம் வ்யஜநமநுகூலோঽயமநில: ।
ஶரச்சந்த்³ரோ தீ³போ விரதிவநிதாஸங்க³முதி³த:
ஸுகீ² ஶாந்த: ஶேதே முநிரதநுபூ⁴திர்ந்ருʼப இவ ॥ 94 ॥

With the earth for a bed, the arms for a large pillow, the sky for a roof,
the gentle breeze for a fan, the autumnal moon for a lamp, renunciation
as conjugal bliss, the sage sleeps in contentment and tranquillity,
like a sovereign of immense glory.
மஹா = great
ஶய்யா = bed
ப்ருʼத்²வீ = earth
விபுலம் = ample
உபதா⁴நம் = pillow
பு⁴ஜலதா = arms
விதாநம் = canopy
ச = and
ஆகாஶம் = sky
வ்யஜநம் = fan
அநுகூல: = pleasant
அயம் = this
அநில: = breeze
ஶரத் = autumn
சந்த்³ர: = moon
தீ³ப: = light
விரதி = abnegation
வநிதா = wife
ஸங்க³ = company
முதி³த: = elevated (rejoicing)
ஸுகீ² = blissful
ஶாந்த: = peaceful
ஶேதே = sleeps
முநி: = sage
அதநு = not small (undiminished)
பூ⁴தி: = glory
ந்ருʼப = king
இவ = as if

பி⁴க்ஷாஶீ ஜநமத்⁴யஸங்க³ரஹித: ஸ்வாயத்தசேஷ்ட: ஸதா³
ஹாநாதா³நவிரக்தமார்க³நிரத: கஶ்சித்தபஸ்வீ ஸ்தி²த: ।
ரத்²யாகீர்ணவிஶீர்ணஜீர்ணவஸந: ஸம்ப்ராப்தகந்தா²ஸநோ
நிர்மாநோ நிரஹங்க்ருʼதி: ஶமஸுகா²போ⁴கை³கப³த்³த⁴ஸ்ப்ருʼஹ: ॥ 95 ॥

Living on alms, unattached to the company of people, ever acting with
total freedom, devoted to the path of dispassion towards the exchange
of wealth, such a one is a true ascetic. Wearing worn-out rags thrown
in the streets, using a blanket received by chance for a seat, without
pride or selfishness, the ascetic wishes solely for
the joy of the controlled mind.
பி⁴க்ஷாஶீ = eating alms
ஜநமத்⁴ய = society
ஸங்க³ரஹித: = unattached
ஸ்வாயத்தசேஷ்ட: = free in actions (independent)
ஸதா³ = always
ஹாநாதா³ந = give and take
விரக்த = indifferent
மார்க³ = path
நிரத: = pursuing
கஶ்சித் = who but
தபஸ்வீ = engaged in austerities
ஸ்தி²த: = living
ரத்²யா = in the streets
கீர்ண = thrown away
விஶீர்ண = shattered
ஜீர்ண = worn out
வஸந: = garment
ஸம்ப்ராப்த = gotten by chance
கந்த² = blanket
ஆஸந: = seat
நிர்மாந: = without pride
நிரஹங்க்ருʼதி: = without egoism
ஶம = self-control
ஸுகா²போ⁴க³ = enjoying the happiness
ஏகப³த்³த⁴ = bound by only one
ஸ்ப்ருʼஹ: = desiring

சண்டா³ல: கிமயம் த்³விஜாதிரத²வா ஶூத்³ரோঽத² கிம் தாபஸ:
கிம் வா தத்த்வவிவேகபேஶலமதிர்யோகீ³ஶ்வர: கோঽபி கிம் ।
இத்யுத்பந்நவிகல்பஜல்பமுக²ரைராபா⁴ஷ்யமாணா ஜநை:
ந க்ருத்³தா:⁴ பதி² நைவ துஷ்டமநஸோ யாந்தி ஸ்வயம் யோகி³ந: ॥ 96 ॥

᳚Is this person an outcaste? or a twice-born? or a shudra? or an
ascetic? or else some master yogi with the mind filled with philosophical
discernment? ᳚ When people address the ascetic thus, doubting and debating
garrulously, the Yogis themselves walk awy, neither angry nor pleased.
சண்டா³ல: = outcaste
கிம் = what
அயம் = this
த்³விஜாதி: = twice-born (initiated in scriptures)
அத²வா = or
ஶூத்³ர: = servant
அத² = thus
கிம் = what
தாபஸ: = ascetic
கிம் = what
வா = or
தத்த்வ = truth
விவேக = discrimination
பேஶல = expert
மதி: = mind
யோகீ³ஶ்வர: = supreme yogi
க: = who
அபி = also
கிம் = what
இதி = thus
உத்பந்ந = arising
விகல்ப = doubt
ஜல்ப = argumentative
முக²ரை: = garrulously
ஆபா⁴ஷ்யமாணா = accosted
ஜநை: = by people
க்ருத்³தா:⁴ = angry
பதி² = on the way
ந = not
ஏவ = only
துஷ்ட = pleased
மநஸ: = mind
யாந்தி = go
ஸ்வயம் = own way
யோகி³ந: = yogis

ஹிம்ஸாஶூந்யமயத்நலப்⁴யமஶநம் தா⁴த்ரா மருத்கல்பிதம்
வ்யாலாநாம் பஶவஸ்த்ருʼணாங்குரபு⁴ஜஸ்துஷ்டா: ஸ்த²லீஶாயிந: ।
ஸம்ஸாரார்ணவலங்க⁴நக்ஷமதி⁴யாம் வ்ருʼத்தி: க்ருʼதா ஸா ந்ருʼணாம்
தாமந்வேஷயதாம் ப்ரயாந்தி ஸததம் ஸர்வே ஸமாப்திம் கு³ணா: ॥ 97 ॥

The creator has provided for serpents air as food, got without violence
or effort. Beasts are satisfied with eating sprouting grass and
laying on the ground. Likewise, for people intellectually able enough
to cross the sea of birth-death cycles, some such means of living has
been created. Those who seek this are able to bring to
final cessation the play of their natural attributes.
ஹிம்ஸாஶூந்யம் = without killing
அயத்ந = without effort
லப்⁴யம் = obtainable
அஶநம் = for eating
தா⁴த்ரா = by the Creator
மருத் = air
கல்பிதம் = provided
வ்யாலாநாம் = for serpents
பஶவ: = beasts
த்ருʼண = grass
அங்குரபு⁴ஜ: = feeding on sprouts
துஷ்டா: = contented
ஸ்த²லீஶாயிந: = lying on ground
ஸம்ஸார = transmigratory life
அர்ணவ = ocean
லங்க⁴நக்ஷம = capable to cross over
தி⁴யாம் = intelligence
வ்ருʼத்தி: = inclined to
க்ருʼதா = made
ஸா = that
ந்ருʼணாம் = of people
தாம் = to them
அந்வேஷயதாம் = seeking
ப்ரயாந்தி = go
ஸததம் = constantly
ஸர்வே = all
ஸமாப்திம் = ending
கு³ணா: = qualities (inertia, activity, and understanding)

க³ங்கா³தீரே ஹிமகி³ரிஶிலாப³த்³த⁴பத்³மாஸநஸ்ய
ப்³ரஹ்மத்⁴யாநாப்⁴யஸநவிதி⁴நா யோக³நித்³ராம் க³தஸ்ய ।
கிம் தைர்பா⁴வ்யம் மம ஸுதி³வஸைர்யத்ர தே நிர்விஶங்கா:
கண்டூ³யந்தே ஜரட²ஹரிணா: ஸ்வாங்க³மங்கே³ மதீ³யே ॥ 98 ॥

Seated in the lotus-posture on a stone in the Himalayas on the banks of
the Ganga,; attaining yogic sleep by the practice of meditation on the
Supreme Reality; with deer, old with age and free from fear, caressing
their bodies against mine——- will such fortune come to me?
க³ங்கா³தீரே = on the banks of river Ganges
ஹிமகி³ரி = Himalayas
ஶிலா = stone
ப³த்³த⁴ = bound/sitting
பத்³மாஸநஸ்ய = lotus posture
ப்³ரஹ்ம = transcendent truth
த்⁴யாந = meditation
அப்⁴யஸந = practice
விதி⁴நா = in the prascribed manner
யோக³நித்³ராம் = Samadhi (with consciousness of the external world lost)
க³தஸ்ய = going/falling
கிம் = what
தை: = by them
பா⁴வ்யம் = resulting from
மம = my
ஸுதி³வஸை: = happy days
யத்ர = where
தே = they
நிர்விஶங்கா: = fearless
கண்டூ³யந்தே = rub
ஜரட²ஹரிணா: = old deer
ஸ்வாங்க³ம் = own bodies
அங்கே³ = body
மதீ³யே = my

பாணி: பாத்ரம் பவித்ரம் ப்⁴ரமணபரிக³தம் பை⁴க்ஷமக்ஷய்யமந்நம்
விஸ்தீர்ணம் வஸ்த்ரமாஶாத³ஶகமசபலம் தல்பமஸ்வல்பமுர்வீ ।
யேஷாம் நி:ஸங்க³தாங்கீ³கரணபரிணதஸ்வாந்தஸந்தோஷிணஸ்தே
த⁴ந்யா: ஸம்ந்யஸ்ததை³ந்யவ்யதிகரநிகரா: கர்ம நிர்மூலயந்தி ॥ 99 ॥

The hands serving as a sacred bowl, subsisting on the never-dwindling
alms obtained while roaming, the vast expanse of the sky serving as
a dress, and the earth for a stable, spacious bed—people with such
dispassion are blessed indeed, for they have renounced the poverty of
attitude seeking mundane pleasures and thus giving up worldly contacts,
and inwardly contented in heart fulfilled by accepting solitude,
and thus able to uproot all actions ( the roots of future rebirths and deaths).
பாணி: = hand
பாத்ரம் = vessel
பவித்ரம் = pure
ப்⁴ரமண = wandering
பரிக³தம் = obtained
பை⁴க்ஷம் = alms
அக்ஷய்யம் = never running short
அந்நம் = food
விஸ்தீர்ணம் = ample
வஸ்த்ரம் = cloth
ஆஶா = space
த³ஶகம் = ten directions
அசபலம் = fixed
தல்பம் = bed
அஸ்வல்பம் = spacious
உர்வீ = wide earth
யேஷாம் = whose
நி:ஸங்க³த = without associating
அங்கீ³கரண = absorb
பரிணத = matured
ஸ்வாந்த = inwardly
ஸந்தோஷிண: = blissful
தே = they
த⁴ந்யா: = blessed
ஸம்ந்யஸ்த = forsaking
தை³ந்ய = deprivation
வ்யதிகர = contact
நிகரா: = best of objects
கர்ம = actions
நிர்மூலயந்தி = root out

மாதர்மேதி³நி தாத மாருத ஸகே² தேஜ: ஸுப³ந்தோ⁴ ஜல
ப்⁴ராதர்வ்யோம நிப³த்³த⁴ ஏவ ப⁴வதாமந்த்ய: ப்ரணாமாஞ்ஜலி: ।
யுஷ்மத்ஸங்க³வஶோபஜாதஸுக்ருʼதஸ்பா²ரஸ்பு²ரந்நிர்மல-
ஜ்ஞாநாபாஸ்தஸமஸ்தமோஹமஹிமா லீயே பரப்³ரஹ்மணி ॥ 100 ॥

Oh Mother Earth! Oh Wind, my Father! Oh Fire, my friend! Oh Water,
my good relative! Oh Sky, my Brother! With clasped hands this is my
concluding salutations to you! My association with you all resulted
in an accumulation of scintillating merits, culminating in abundance of
pure knowledge, which helped me overcome the marvellous sway
of Unreality! May I now unite with the Transcendent Truth!
மாத: = O Mother
மேதி³நி = Earth
தாத = O Father
மாருத = Wind
ஸகே² = O Friend
தேஜ: = Fire
ஸுப³ந்த:⁴ = O my good relative
ஜல = Water
ப்⁴ராத: = O Brother
வ்யோம = Sky
நிப³த்³த⁴ = tied to
ஏவ = only
ப⁴வதாம் = with you all
அந்த்ய: = last
ப்ரணாம = salutations
அஞ்ஜலி: = clasped hands
யுஷ்மத் = with you all
ஸங்க³வஶ = association with
உபஜாத = developed
ஸுக்ருʼத = good deeds, merits
ஸ்பா²ர = wide
ஸ்பு²ரத் = trembling, resplendent
நிர்மல = without blemish, pure
ஜ்ஞாந = knowledge
அபாஸ்த = discard
ஸமஸ்த = all
மோஹ = delusion
மஹிமா = wondrous power
லீயே = merge
பரப்³ரஹ்மணி = in the Transcendent Reality