Devi Geetaa in Malayalam:
॥ ദേവീഗീതാ ॥
॥ ശ്രീ ഗണേശായ നമഃ ॥
॥ ഓം നമഃ ശ്രീ ദേവ്യൈ ॥
അഥ ശ്രീമദ്ദേവീഗീതാ പ്രാരഭ്യതേ ।
॥ അഥ പ്രഥമോഽധ്യായഃ ॥
ഹിമാലയ ഉവാച –
യോഗം ച ഭക്തിസഹിതം ജ്ഞാനം ച ശ്രുതിസംമതം ।
വദസ്വ പരമേശാനി ത്വമേവാഹം യതോ ഭവേഃ ॥
വ്യാസ ഉവാച –
ഇതി തസ്യ വചഃ ശ്രുത്വാ പ്രസന്നമുഖപങ്കജാ ।
വക്തുമാരഭതാംബാ സാ രഹസ്യം ശ്രുതിഗൂഹിതം ॥
ശൃണ്വന്തു നിർജരാഃ സർവേ വ്യാഹരന്ത്യാ വചോ മമ ।
യസ്യ ശ്രവണമാത്രേണ മദ്രൂപത്വം പ്രപദ്യതേ ॥ 1 ॥
അഹമേവാസ പൂർവം മേ നാന്യത്കിഞ്ചിന്നഗാധിപ ।
തദാത്മരൂപം ചിത്സംവിത്പരബ്രഹ്മൈകനാമകം ॥ 2 ॥
അപ്രതർക്യമനിർദേശ്യമനൗപമ്യമനാമയം ।
തസ്യ കാചിത്സ്വതഃസിദ്ധാ ശക്തിർമായേതി വിശ്രുതാ ॥ 3 ॥
ന സതീ സാ നാസതീ സാ നോഭയാത്മാ വിരോധതഃ ।
ഏതദ്വിലക്ഷണാ കാചിദ്വസ്തുഭൂതാഽസ്തി സർവദാ ॥ 4 ॥
പാവകസ്യോഷ്ണതേവേയമുഷ്ണാംശോരിവ ദീധിതിഃ ।
ചന്ദ്രസ്യ ചന്ദ്രികേവേയം മമേയം സഹജാ ധ്രുവാ ॥ 5 ॥
തസ്യാം കർമാണി ജീവാനാം ജീവാഃ കാലാശ്ച സഞ്ചരേ ।
അഭേദേന വിലീനാഃ സ്യുഃ സുഷുപ്തൗ വ്യവഹാരവത് ॥ 6 ॥
സ്വശക്തേശ്ച സമായോഗാദഹം ബീജാത്മതാം ഗതാ ।
സ്വധാരാവരണാത്തസ്യാ ദോഷത്വം ച സമാഗതം ॥ 7 ॥
ചൈതന്യസ്യ സമായോഗാന്നിമിത്തത്വം ച കഥ്യതേ ।
പ്രപഞ്ചപരിണാമാച്ച സമവായിത്വമുച്യതേ ॥ 8 ॥
കേചിത്താം തപ ഇത്യാഹുസ്തമഃ കേചിജ്ജഡം പരേ ।
ജ്ഞാനം മായാ പ്രധാനം ച പ്രകൃതിം ശക്തിമപ്യജാം ॥ 9 ॥
വിമർശ ഇതി താം പ്രാഹുഃ ശൈവശാസ്ത്രവിശാരദാഃ ।
അവിദ്യാമിതരേ പ്രാഹുർവേദതത്ത്വാർഥചിന്തകാഃ ॥ 10 ॥
ഏവം നാനാവിധാനി സ്യുർനാമാനി നിഗമാദിഷു ।
തസ്യാജഡത്വം ദൃശ്യത്വാജ്ജ്ഞാനനാശാത്തതോഽസതീ ॥11 ॥
ചൈതന്യസ്യ ന ദൃശ്യത്വം ദൃശ്യത്വേ ജഡമേവ തത് ।
സ്വപ്രകാശം ച ചൈതന്യം ന പരേണ പ്രകാശിതം ॥ 12 ॥
അനവസ്ഥാദോഷസത്ത്വാന്ന സ്വേനാപി പ്രകാശിതം ।
കർമകർതൃവിരോധഃ സ്യാത്തസ്മാത്തദ്ദീപവത്സ്വയം ॥ 13 ॥
പ്രകാശമാനമന്യേഷാം ഭാസകം വിദ്ധി പർവത ।
അത ഏവ ച നിത്യത്വം സിദ്ധം സംവിത്തനോർമമ ॥ 14 ॥
ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്ത്യാദൗ ദൃശ്യസ്യ വ്യഭിചാരതഃ ।
സംവിദോ വ്യഭിചാരശ്ച നാനുഭൂതോഽസ്തി കർഹിചിത് ॥ 15 ॥
യദി തസ്യാപ്യനുഭവതർഹ്യയം യേന സാക്ഷിണാ ।
അനുഭൂതഃ സ ഏവാത്ര ശിഷ്ടഃ സംവിദ്വപുഃ പുരാ ॥ 16 ॥
അത ഏവ ച നിത്യത്വം പ്രോക്തം സച്ഛാസ്ത്രകോവിദഃ ।
ആനന്ദരൂപതാ ചാസ്യാഃ പരപ്രേമാസ്പദത്വതഃ ॥ 17 ॥
മാ ന ഭൂവം ഹി ഭൂയാസമിതി പ്രേമാത്മനി സ്ഥിതം ।
സർവസ്യാന്യസ്യ മിഥ്യാത്വാദസംഗത്വം സ്ഫുടം മമ ॥ 18 ॥
അപരിച്ഛിന്നതാപ്യേവമത ഏവ മതാ മമ ।
തച്ച ജ്ഞാനം നാത്മധർമോ ധർമത്വേ ജഡതാഽഽത്മനഃ ॥ 19 ॥
ജ്ഞാനസ്യ ജഡശേഷത്വം ന ദൃഷ്ടം ന ച സംഭവി ।
ചിദ്ധർമത്വം തഥാ നാസ്തി ചിതശ്ചിന്ന ഹി ഭിദ്യതേ ॥ 20 ॥
തസ്മാദാത്മാ ജ്ഞാനരൂപഃ സുഖരൂപശ്ച സർവദാ ।
സത്യഃ പൂർണോഽപ്യസംഗശ്ച ദ്വൈതജാലവിവർജിതഃ ॥ 21 ॥
സ പുനഃ കാമകർമാദിയുക്തയാ സ്വീയമായയാ ।
പൂർവാനുഭൂതസംസ്കാരാത്കാലകർമവിപാകതഃ ॥ 22 ॥
അവിവേകാച്ച തത്ത്വസ്യ സിസൃക്ഷാവാൻപ്രജായതേ ।
അബുദ്ധിപൂർവഃ സർഗോഽയം കഥിതസ്തേ നഗാധിപ ॥ 23 ॥
ഏതദ്ധി യന്മയാ പ്രോക്തം മമ രൂപമലൗകികം ।
അവ്യാകൃതം തദവ്യക്തം മായാശബലമിത്യപി ॥ 24 ॥
പ്രോച്യതേ സർവശാസ്ത്രേഷു സർവകാരണകാരണം ।
തത്ത്വാനാമാദിഭൂതം ച സച്ചിദാനന്ദവിഗ്രഹം ॥ 25 ॥
സർവകർമഘനീഭൂതമിച്ഛാജ്ഞാനക്രിയാശ്രയം ।
ഹ്രീങ്കാരമന്ത്രവാച്യം തദാദിതത്ത്വം തദുച്യതേ ॥ 26 ॥
തസ്മാദാകാശ ഉത്പന്നഃ ശബ്ദതന്മാത്രരൂപകഃ ।
ഭവേത്സ്പർശാത്മകോ വായുസ്തേജോ രൂപാത്മകം പുനഃ ॥ 27 ॥
ജലം രസാത്മകം പശ്ചാത്തതോ ഗന്ധാത്മികാ ധരാ ।
ശബ്ദൈകഗുണ ആകാശോ വായുഃ സ്പർശരവാന്വിതഃ ॥ 28 ॥
ശബ്ദസ്പർശരൂപഗുണം തേജ ഇത്യുച്യതേ ബുധൈഃ ।
ശബ്ദസ്പർശരൂപരസൈരാപോ വേദഗുണാഃ സ്മൃതാഃ ॥ 29 ॥
ശബ്ദസ്പർശരൂപരസഗന്ധൈഃ പഞ്ചഗുണാ ധരാ ।
തേഭ്യോഽഭവന്മഹത്സൂത്രം യല്ലിംഗം പരിചക്ഷതേ ॥ 30 ॥
സർവാത്മകം തത്സമ്പ്രോക്തം സൂക്ഷ്മദേഹോഽയമാത്മനഃ ।
അവ്യക്തം കാരണോ ദേഹഃ സ ചോക്തഃ പൂർവമേവ ഹി ॥ 31 ॥
യസ്മിഞ്ജഗദ്ബീജരൂപം സ്ഥിതം ലിംഗോദ്ഭവോ യതഃ ।
തതഃ സ്ഥൂലാനി ഭൂതാനി പഞ്ചീകരണമാർഗതഃ ॥ 32 ॥
പഞ്ച സംഖ്യാനി ജായന്തേ തത്പ്രകാരസ്ത്വഥോച്യതേ ।
പൂർവോക്താനി ച ഭൂതാനി പ്രത്യേകം വിഭജേദ്ദ്വിധാ ॥ 33 ॥
ഏകൈകം ഭാഗമേകസ്യ ചതുർധാ വിഭജേദ്ഗിരേ ।
സ്വസ്വേതരദ്വിതീയാംശേ യോജനാത്പഞ്ച പഞ്ച തേ ॥ 34 ॥
തത്കാര്യം ച വിരാഡ് ദേഹഃ സ്ഥൂലദേഹോഽയമാത്മനഃ ।
പഞ്ചഭൂതസ്ഥസത്ത്വാംശൈഃ ശ്രോത്രാദീനാം സമുദ്ഭവഃ ॥ 35 ॥
ജ്ഞാനേന്ദ്രിയാണാം രാജേന്ദ്ര പ്രത്യേകം മീലിതൈസ്തു തൈഃ ।
അന്തഃകരണമേകം സ്യാദ്വൃത്തിഭേദാച്ചതുർവിധം ॥ 36 ॥
യദാ തു സങ്കൽപവികൽപകൃത്യം
തദാ ഭവേത്തന്മന ഇത്യഭിഖ്യം ।
സ്യാദ്ബുദ്ധിസഞ്ജ്ഞം ച യദാ പ്രവേത്തി
സുനിശ്ചിതം സംശയഹീനരൂപം ॥ 37 ॥
അനുസന്ധാനരൂപം തച്ചിത്തം ച പരികീർതിതം ।
അഹങ്കൃത്യാഽഽത്മവൃത്യാ തു തദഹങ്കാരതാം ഗതം ॥ 38 ॥
തേഷാം രജോംഽശൈർജാതാനി ക്രമാത്കർമേന്ദ്രിയാണി ച ।
പ്രത്യേകം മീലിതൈസ്തൈസ്തു പ്രാണോ ഭവതി പഞ്ചധാ ॥ 39 ॥
ഹൃദി പ്രാണോ ഗുദേഽപാനോ നാഭിസ്ഥസ്തു സമാനകഃ ।
കണ്ഠദേശേപ്യുദാനഃ സ്യാദ്വ്യാനഃ സർവശരീരഗഃ ॥ 40 ॥
ജ്ഞാനേന്ദ്രിയാണി പഞ്ചൈവ പഞ്ച കർമേന്ദ്രിയാണി ച ।
പ്രാണാദി പഞ്ചകം ചൈവ ധിയാ ച സഹിതം മനഃ ॥ 41 ॥
ഏതത്സൂക്ഷ്മശരീരം സ്യാന്മമ ലിംഗം യദുച്യതേ ।
തത്ര യാ പ്രകൃതിഃ പ്രോക്താ സാ രാജന്വിവിധാ സ്മൃതാ ॥ 42 ॥
സത്ത്വാത്മികാ തു മായാ സ്യാദവിദ്യാ ഗുണമിശ്രിതാ ।
സ്വാശ്രയം യാ തു സംരക്ഷേത്സാ മായേതി നിഗദ്യതേ ॥ 43 ॥
തസ്യാം യത്പ്രതിബിംബം സ്യാദ്ബിംബഭൂതസ്യ ചേശിതുഃ ।
സ ഈശ്വരഃ സമാഖ്യാതഃ സ്വാശ്രയജ്ഞാനവാൻ പരഃ ॥ 44 ॥
സർവജ്ഞഃ സർവകർതാ ച സർവാനുഗ്രഹകാരകഃ ।
അവിദ്യായാം തു യത്കിഞ്ചിത്പ്രതിബിംബം നഗാധിപ ॥ 45 ॥
തദേവ ജീവസഞ്ജ്ഞം സ്യാത്സർവദുഃഖാശ്രയം പുനഃ ।
ദ്വയോരപീഹ സമ്പ്രോക്തം ദേഹത്രയമവിദ്യയാ ॥ 46 ॥
ദേഹത്രയാഭിമാനാച്ചാപ്യഭൂന്നാമത്രയം പുനഃ ।
പ്രാജ്ഞസ്തു കാരണാത്മാ സ്യാത്സൂക്ഷ്മധീ തു തൈജസഃ ॥ 47 ॥
സ്ഥൂലദേഹീ തു വിശ്വാഖ്യസ്ത്രിവിധഃ പരികീർതിതഃ ।
ഏവമീശോഽപി സമ്പ്രോക്ത ഈശസൂത്രവിരാട്പദൈഃ ॥ 48 ॥
പ്രഥമോ വ്യഷ്ടിരൂപസ്തു സമഷ്ട്യാത്മാ പരഃ സ്മൃതഃ ।
സ ഹി സർവേശ്വരഃ സാക്ഷാജ്ജീവാനുഗ്രഹകാമ്യയാ ॥ 49 ॥
കരോതി വിവിധം വിശ്വം നാനാഭോഗാശ്രയം പുനഃ ।
മച്ഛക്തിപ്രേരിതോ നിത്യം മയി രാജൻപ്രകൽപിതഃ ॥ 50 ॥
ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം പ്രഥമോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥
ദേവ്യുവാച –
മന്മായാശക്തിസങ്ക്ലൃപ്തഞ്ജഗത്സർവം ചരാചരം ।
സാപി മത്തഃ പൃഥങ് മായാ നാസ്ത്യേവ പരമാർഥതഃ ॥ 1 ॥
വ്യവഹാരദൃശാ സേയം മായാഽവിദ്യേതി വിശ്രുതാ ।
തത്ത്വദൃഷ്ട്യാ തു നാസ്ത്യേവ തത്ത്വമേവാസ്തി കേവലം ॥ 2 ॥
സാഹം സർവം ജഗത്സൃഷ്ട്വാ തദന്തഃ പ്രവിശാമ്യഹം ।
മായാ കർമാദിസഹിതാ ഗിരേ പ്രാണപുരഃസരാ ॥ 3 ॥
ലോകാന്തരഗതിർനോ ചേത്കഥം സ്യാദിതി ഹേതുനാ ।
യഥാ യഥാ ഭവന്ത്യേവ മായാഭേദാസ്തഥാ തഥാ ॥ 4 ॥
ഉപാധിഭേദാദ്ഭിന്നാഽഹം ഘടാകാശാദയോ യഥാ ।
ഉച്ചനീചാദി വസ്തൂനി ഭാസയൻഭാസ്കരഃ സദാ ॥ 5 ॥
ന ദുഷ്യതി തഥൈവാഹം ദോഷൈർലിപ്താ കദാപി ന ।
മയി ബുദ്ധ്യാദികർതൃത്വമധ്യസ്യൈവാപരേ ജനാഃ ॥ 6 ॥
വദന്തി ചാത്മാ കർതേതി വിമൂഢാ ന സുബുദ്ധയഃ ।
അജ്ഞാനഭേദതസ്തദ്വന്മായായാ ഭേദതസ്തഥാ ॥ 7 ॥
ജീവേശ്വരവിഭാഗശ്ച കൽപിതോ മായയൈവ തു ।
ഘടാകാശമഹാകാശവിഭാഗഃ കൽപിതോ യഥാ ॥ 8 ॥
തഥൈവ കൽപിതോ ഭേദോ ജീവാത്മപരമാത്മനോഃ ।
യഥാ ജീവബഹുത്വം ച മായയൈവ ന ച സ്വതഃ ॥ 9 ॥
തഥേശ്വരബഹുത്വം ച മായയാ ന സ്വഭാവതഃ ।
ദേഹേന്ദ്രിയാദിസംഘാതവാസനാഭേദഭേദിതാ ॥ 10 ॥
അവിദ്യാ ജീവഭേദസ്യ ഹേതുർനാന്യഃ പ്രകീർതിതഃ ।
ഗുണാനാം വാസനാഭേദഭേദിതാ യാ ധരാധര ॥ 11 ॥
മായാ സാ പരഭേദസ്യ ഹേതുർനാന്യഃ കദാചന ।
മയി സർവമിദം പ്രോതമോതം ച ധരണീധര ॥ 12 ॥
ഈശ്വരോഽഹം ച സൂത്രാത്മാ വിരാഡാത്മാഽഹമസ്മി ച ।
ബ്രഹ്മാഽഹം വിഷ്ണുരുദ്രൗ ച ഗൗരീ ബ്രാഹ്മീ ച വൈഷ്ണവീ ॥ 13 ॥
സൂര്യോഽഹം താരകാശ്ചാഹം താരകേശസ്തഥാസ്മ്യഹം ।
പശുപക്ഷിസ്വരൂപാഽഹം ചാണ്ഡാലോഽഹം ച തസ്കരഃ ॥ 14 ॥
വ്യാധോഽഹം ക്രൂരകർമാഽഹം സത്കർമോഽഹം മഹാജനഃ ।
സ്ത്രീപുന്നപുംസകാകാരോഽപ്യഹമേവ ന സംശയഃ ॥ 15 ॥
യച്ച കിഞ്ചിത്ക്വചിദ്വസ്തു ദൃശ്യതേ ശ്രൂയതേഽപി വാ ।
അന്തർബഹിശ്ച തത്സർവം വ്യാപ്യാഹം സർവദാ സ്ഥിതാ ॥ 16 ॥
ന തദസ്തി മയാ ത്യക്തം വസ്തു കിഞ്ചിച്ചരാചരം ।
യദ്യസ്തി ചേത്തച്ഛൂന്യം സ്യാദ്വന്ധ്യാപുത്രോപമം ഹി തത് ॥ 17 ॥
രജ്ജുര്യഥാ സർപമാലാഭേദൈരേകാ വിഭാതി ഹി ।
തഥൈവേശാദിരൂപേണ ഭാമ്യഹം നാത്ര സംശയഃ ॥ 18 ॥
അധിഷ്ഠാനാതിരേകേണ കൽപിതം തന്ന ഭാസതേ ।
തസ്മാന്മത്സത്തയൈവൈതത്സത്താവന്നാന്യഥാ ഭവേത് ॥ 19 ॥
ഹിമാലയ ഉവാച –
യഥാ വദസി ദേവേശി സമഷ്ട്യാഽഽത്മവപുസ്ത്വിദം ।
തഥൈവ ദ്രഷ്ടുമിച്ഛാമി യദി ദേവി കൃപാ മയി ॥ 20 ॥
വ്യാസ ഉവാച –
ഇതി തസ്യ വചഃ ശ്രുത്വാ സർവേ ദേവാഃ സവിഷ്ണവഃ ।
നനന്ദുർമുദിതാത്മാനഃ പൂജയന്തശ്ച തദ്വചഃ ॥ 21 ॥
അഥ ദേവമതം ജ്ഞാത്വാ ഭക്തകാമദുഘാ ശിവാ ।
അദർശയന്നിജം രൂപം ഭക്തകാമപ്രപൂരിണീ ॥ 22 ॥
അപശ്യംസ്തേ മഹാദേവ്യാ വിരാഡരൂപം പരാത്പരം ।
ദ്യൗർമസ്തകം ഭവേദ്യസ്യ ചന്ദ്രസൂര്യൗ ച ചക്ഷുഷീ ॥ 23 ॥
ദിശഃ ശ്രോത്രേ വചോ വേദാഃ പ്രാണോ വായുഃ പ്രകീർതിതഃ ।
വിശ്വം ഹൃദയമിത്യാഹുഃ പൃഥിവീ ജഘനം സ്മൃതം ॥ 24 ॥
നഭസ്തലം നാഭിസരോ ജ്യോതിശ്ചക്രമുരസ്ഥലം ।
മഹർലോകസ്തു ഗ്രീവാ സ്യാജ്ജനോ ലോകോ മുഖം സ്മൃതം ॥ 25 ॥
തപോ ലോകോ രരാടിസ്തു സത്യലോകാദധഃ സ്ഥിതഃ ।
ഇന്ദ്രാദയോ ബാഹവഃ സ്യുഃ ശബ്ദഃ ശ്രോത്രം മഹേശിതുഃ ॥ 26 ॥
നാസത്യദസ്രൗ നാസേ സ്തൗ ഗന്ധോ ഘ്രാണം സ്മൃതോ ബുധൈഃ ।
മുഖമഗ്നിഃ സമാഖ്യാതോ ദിവാരാത്രീ ച പക്ഷ്മണീ ॥ 27 ॥
ബ്രഹ്മസ്ഥാനം ഭ്രൂവിജൃംഭോഽപ്യാപസ്താലുഃ പ്രകീർതിതാഃ ।
രസോ ജിഹ്വാ സമാഖ്യാതാ യമോ ദംഷ്ട്രാഃ പ്രകീർതിതാഃ ॥ 28 ॥
ദന്താഃ സ്നേഹകലാ യസ്യ ഹാസോ മായാ പ്രകീർതിതാ ।
സർഗസ്ത്വപാംഗമോക്ഷഃ സ്യാദ്വ്രീഡോർധ്വോഷ്ഠോ മഹേശിതുഃ ॥ 29 ॥
ലോഭഃ സ്യാദധരോഷ്ഠോഽസ്യാ ധർമമാർഗസ്തു പൃഷ്ഠഭൂഃ ।
പ്രജാപതിശ്ച മേഢ്രം സ്യാദ്യഃ സ്രഷ്ടാ ജഗതീതലേ ॥ 30 ॥
കുക്ഷിഃ സമുദ്രാ ഗിരയോഽസ്ഥീനി ദേവ്യാ മഹേശിതുഃ ।
നദ്യോ നാഡ്യഃ സമാഖ്യാതാ വൃക്ഷാഃ കേശാഃ പ്രകീർതിതാഃ ॥ 31 ॥
കൗമാരയൗവനജരാവയോഽസ്യ ഗതിരുത്തമാ ।
ബലാഹകാസ്തു കേശാഃ സ്യുഃ സന്ധ്യേ തേ വാസസീ വിഭോഃ ॥ 32 ॥
രാജഞ്ഛ്രീജഗദംബായാശ്ചന്ദ്രമാസ്തു മനഃ സ്മൃതഃ ।
വിജ്ഞാനശക്തിസ്തു ഹരീ രുദ്രോന്തഃകരണം സ്മൃതം ॥ 33 ॥
അശ്വാദിജാതയഃ സർവാഃ ശ്രോണിദേശേ സ്ഥിതാ വിഭോഃ ।
അതലാദിമഹാലോകാഃ കട്യധോഭാഗതാം ഗതാഃ ॥ 34 ॥
ഏതാദൃശം മഹാരൂപം ദദൃശുഃ സുരപുംഗവാഃ ।
ജ്വാലാമാലാസഹസ്രാഢ്യം ലേലിഹാനം ച ജിഹ്വയാ ॥ 35 ॥
ദംഷ്ട്രാകടകടാരാവം വമന്തം വഹ്നിമക്ഷിഭിഃ ।
നാനായുധധരം വീരം ബ്രഹ്മക്ഷത്രൗദനം ച യത് ॥ 36 ॥
സഹസ്രശീർഷനയനം സഹസ്രചരണം തഥാ ।
കോടിസൂര്യപ്രതീകാശം വിദ്യുത്കോടിസമപ്രഭം ॥ 37 ॥
ഭയങ്കരം മഹാഘോരം ഹൃദക്ഷ്ണോസ്ത്രാസകാരകം ।
ദദൃശുസ്തേ സുരാഃ സർവേ ഹാഹാകാരം ച ചക്രിരേ ॥ 38 ॥
വികമ്പമാനഹൃദയാ മൂർച്ഛാമാപുർദുരത്യയാം ।
സ്മരണം ച ഗതം തേഷാം ജഗദംബേയമിത്യപി ॥ 39 ॥
അഥ തേ യേ സ്ഥിതാ വേദാശ്ചതുർദിക്ഷു മഹാവിഭോഃ ।
ബോധയാമാസുരത്യുഗ്രം മൂർച്ഛാതോ മൂർച്ഛിതാൻസുരാൻ ॥ 40 ॥
അഥ തേ ധൈര്യമാലംബ്യ ലബ്ധ്വാ ച ശ്രുതിമുത്തമാം ।
പ്രേമാശ്രുപൂർണനയനാ രുദ്ധകണ്ഠാസ്തു നിർജരാഃ ॥ 41 ॥
ബാഷ്പഗദ്ഗദദയാ വാചാ സ്തോതും സമുപചക്രിരേ ।
ദേവാ ഊചുഃ –
അപരാധം ക്ഷമസ്വാംബ പാഹി ദീനാംസ്ത്വദുദ്ഭവാൻ ॥ 42 ॥
കോപം സംഹര ദേവേശി സഭയാ രൂപദർശനാത് ।
കാ തേ സ്തുതിഃ പ്രകർതവ്യാ പാമരൈർനിജരൈരിഹ ॥ 43 ॥
സ്വസ്യാപ്യജ്ഞേയ ഏവാസൗ യാവാന്യശ്ച സ്വവിക്രമഃ ।
തദർവാഗ്ജായമാനാനാം കഥം സ വിഷയോ ഭവേത് ॥ 44 ॥
നമസ്തേ ഭുവനേശാനി നമസ്തേ പ്രണവാത്മകേ ।
സർവ വേദാന്തസംസിദ്ധേ നമോ ഹ്രീങ്കാരമൂർതയേ ॥ 45 ॥
യസ്മാദഗ്നിഃ സമുത്പന്നോ യസ്മാത്സൂര്യശ്ച ചന്ദ്രമാഃ ।
യസ്മാദോഷധയഃ സർവാസ്തസ്മൈ സർവാത്മനേ നമഃ ॥ 46 ॥
യസ്മാച്ച ദേവാഃ സംഭൂതാഃ സാധ്യാഃ പക്ഷിണ ഏവ ച ।
പശവശ്ച മനുഷ്യാശ്ച തസ്മൈ സർവാത്മനേ നമഃ ॥ 47 ॥
പ്രാണാപാനൗ വ്രീഹിയവൗ തപഃ ശ്രദ്ധാ ഋതം തഥാ ।
ബ്രഹ്മചര്യം വിധിശ്ചൈവ യസ്മാത്തസ്മൈ നമോ നമഃ ॥ 48 ॥
സപ്ത പ്രാണാർചിഷോ യസ്മാത്സമിധഃ സപ്ത ഏവ ച ।
ഹോമാഃ സപ്ത തഥാ ലോകാസ്തസ്മൈ സർവാത്മനേ നമഃ ॥ 49 ॥
യസ്മാത്സമുദ്രാ ഗിരയഃ സിന്ധവഃ പ്രചരന്തി ച ।
യസ്മാദോഷധയഃ സർവാ രസാസ്തസ്മൈ നമോ നമഃ ॥ 50 ॥
യസ്മാദ്യജ്ഞഃ സമുദ്ഭൂതോ ദീക്ഷായൂപശ്ച ദക്ഷിണാഃ ।
ഋചോ യജൂംഷി സാമാനി തസ്മൈ സർവാത്മനേ നമഃ ॥ 51 ॥
നമഃ പുരസ്താത്പൃഷ്ഠേ ച നമസ്തേ പാർശ്വയോർദ്വയോഃ ।
അധ ഊർധ്വം ചതുർദിക്ഷു മാതർഭൂയോ നമോ നമഃ ॥ 52 ॥
ഉപസംഹര ദേവേശി രൂപമേതദലൗകികം ।
തദേവ ദർശയാസ്മാകം രൂപം സുന്ദരസുന്ദരം ॥ 53 ॥
വ്യാസ ഉവാച –
ഇതി ഭീതാൻസുരാന്ദൃഷ്ട്വാ ജഗദംബാ കൃപാർണവാ ।
സംഹൃത്യ രൂപം ഘോരം തദ്ദർശയാമാസ സുന്ദരം ॥ 54 ॥
പാശാങ്കുശവരാഭീതിധരം സർവാംഗകോമലം ।
കരുണാപൂർണനയനം മന്ദസ്മിതമുഖാംബുജം ॥ 55 ॥
ദൃഷ്ട്വാ തത്സുന്ദരം രൂപം തദാ ഭീതിവിവർജിതാഃ ।
ശാന്തിചിത്താ പ്രണേമുസ്തേ ഹർഷഗദ്ഗദനിഃസ്വനാഃ ॥ 56 ॥
॥ ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീദേവ്യുവാച –
ക്വ യൂയം മന്ദഭാഗ്യാ വൈ ക്വേദം രൂപം മഹാദ്ഭുതം ।
തഥാപി ഭക്തവാത്സല്യാദീദൃശം ദർശിതം മയാ ॥ 1 ॥
ന വേദാധ്യയനൈര്യോഗൈർന ദാനൈസ്തപസേജ്യയാ ।
രൂപം ദ്രഷ്ടുമിദം ശക്യം കേവലം മത്കൃപാം വിനാ ॥ 2 ॥
പ്രകൃതം ശൃണു രാജേന്ദ്ര പരമാത്മാത്ര ജീവതാം ।
ഉപാധിയോഗാത്സമ്പ്രാപ്തഃ കർതൃത്വാദികമപ്യുത ॥ 3 ॥
ക്രിയാഃ കരോതി വിവിധാ ധർമാധർമൈകഹേതവഃ ।
നാനായോനീസ്തതഃ പ്രാപ്യ സുഖദുഃഖൈശ്ച യുജ്യതേ ॥ 4 ॥
പുനസ്തത്സംസ്കൃതിവശാന്നാനാകർമരതഃ സദാ ।
നാനാദേഹാൻസമാപ്നോതി സുഖദുഃഖൈശ്ച യുജ്യതേ ॥ 5 ॥
ഘടീയന്ത്രവദേതസ്യ ന വിരാമഃ കദാപി ഹി ।
അജ്ഞാനമേവ മൂലം സ്യാത്തതഃ കാമഃ ക്രിയാസ്തതഃ ॥ 6 ॥
തസ്മാദജ്ഞാനനാശായ യതേത നിയതം നരഃ ।
ഏതദ്ധി ജന്മസാഫല്യം യദജ്ഞാനസ്യ നാശനം ॥ 7 ॥
പുരുഷാർഥസമാപ്തിശ്ച ജീവന്മുക്തിദശാഽപി ച ।
അജ്ഞാനനാശനേ ശക്താ വിദ്യൈവ തു പടീയസീ ॥ 8 ॥
ന കർമ തജ്ജം നോപാസ്തിർവിരോധാഭാവതോ ഗിരേ ।
പ്രത്യുതാശാഽജ്ഞാനനാശേ കർമണാ നൈവ ഭാവ്യതാം ॥ 9 ॥
അനർഥദാനി കർമാണി പുനഃ പുനരുശന്തി ഹി ।
തതോ രാഗസ്തതോ ദോഷസ്തതോഽനർഥോ മഹാൻഭവേത് ॥ 10 ॥
തസ്മാത്സർവപ്രയത്നേന ജ്ഞാനം സമ്പാദയേന്നരഃ ।
കുർവന്നേവേഹ കർമാണീത്യതഃ കർമാപ്യവശ്യകം ॥ 11 ॥
ജ്ഞാനാദേവ ഹി കൈവല്യമതഃ സ്യാത്തത്സമുച്ചയഃ ।
സഹായതാം വ്രജേത്കർമ ജ്ഞാനസ്യ ഹിതകാരി ച ॥ 12 ॥
ഇതി കേചിദ്വദന്ത്യത്ര തദ്വിരോധാന്ന സംഭവേത് ।
ജ്ഞാനാധൃദ്ഗ്രന്ഥിഭേദഃ സ്യാധൃദ്ഗ്രന്ഥൗ കർമസംഭവഃ ॥ 13 ॥
യൗഗപദ്യം ന സംഭാവ്യം വിരോധാത്തു തതസ്തയോഃ ।
തമഃപ്രകാശയോര്യദ്വദ്യൗഗപദ്യം ന സംഭവി ॥ 14 ॥
തസ്മാത്സർവാണി കർമാണി വൈദികാനി മഹാമതേ ।
ചിത്തശുദ്ധ്യന്തമേവ സ്യുസ്താനി കുര്യാത്പ്രയത്നതഃ ॥ 15 ॥
ശമോ ദമസ്തിതിക്ഷാ ച വൈരാഗ്യം സത്ത്വസംഭവഃ ।
താവത്പര്യന്തമേവ സ്യുഃ കർമാണി ന തതഃ പരം ॥ 16 ॥
തദന്തേ ചൈവ സംന്യസ്യ സശ്രയേദ്ഗുരുമാത്മവാൻ ।
ശ്രോത്രിയം ബ്രഹ്മനിഷ്ഠം ച ഭക്ത്യാ നിർവ്യാജയാ പുനഃ ॥ 17 ॥
വേദാന്തശ്രവണം കുര്യാന്നിത്യമേവമതന്ദ്രിതഃ ।
തത്ത്വമസ്യാദിവാക്യസ്യ നിത്യമർഥം വിചാരയേത് ॥ 18 ॥
തത്ത്വമസ്യാദിവാക്യം തു ജീവബ്രഹ്മൈക്യബോധകം ।
ഐക്യേ ജ്ഞാതേ നിർഭയസ്തു മദ്രൂപോ ഹി പ്രജായതേ ॥ 19 ॥
പദാർഥാവഗതിഃ പൂർവം വാക്യാർഥാവഗതിസ്തതഃ ।
തത്പദസ്യ ച വാച്യാർഥോ ഗിരേഽഹം പരികീർതിതഃ ॥ 20 ॥
ത്വമ്പദസ്യ ച വാച്യാർഥോ ജീവ ഏവ ന സംശയഃ ।
ഉഭയോരൈക്യമസിനാ പദേന പ്രോച്യതേ ബുധൈഃ ॥ 21 ॥
വാച്യാർഥയോർവിരുദ്ധത്വാദൈക്യം നൈവ ഘടേത ഹ ।
ലക്ഷണാഽതഃ പ്രകർതവ്യാ തത്ത്വമോഃ ശ്രുതിസംസ്ഥയോഃ ॥ 22 ॥
ചിന്മാത്രം തു തയോർലക്ഷ്യം തയോരൈക്യസ്യ സംഭവഃ ।
തയോരൈക്യം തഥാ ജ്ഞാത്വാ സ്വാഭേദേനാദ്വയോ ഭവേത് ॥ 23 ॥
ദേവദത്തഃ സ ഏവായമിതിവല്ലക്ഷണാ സ്മൃതാ ।
സ്ഥൂലാദിദേഹരഹിതോ ബ്രഹ്മസമ്പദ്യതേ നരഃ ॥ 24 ॥
പഞ്ചീകൃതമഹാഭൂതസംഭൂതഃ സ്ഥൂലദേഹകഃ ।
ഭോഗാലയോ ജരാവ്യാധിസംയുതഃ സർവകർമണാം ॥ 25 ॥
മിഥ്യാഭൂതോഽയമാഭാതി സ്ഫുടം മായാമയത്വതഃ ।
സോഽയം സ്ഥൂല ഉപാധിഃ സ്യാദാത്മനോ മേ നഗേശ്വര ॥ 26 ॥
ജ്ഞാനകർമേന്ദ്രിയയുതം പ്രാണപഞ്ചകസംയുതം ।
മനോബുദ്ധിയുതം ചൈതത്സൂക്ഷ്മം തത്കവയോ വിദുഃ ॥ 27 ॥
അപഞ്ചീകൃതഭൂതോത്ഥം സൂക്ഷ്മദേഹോഽയമാത്മനഃ ।
ദ്വിതീയോഽയമുപാധിഃ സ്യാത്സുഖാദേരവബോധകഃ ॥ 28 ॥
അനാദ്യനിർവാച്യമിദമജ്ഞാനം തു തൃതീയകഃ ।
ദേഹോഽയമാത്മനോ ഭാതി കാരണാത്മാ നഗേശ്വര ॥ 29 ॥
ഉപാധിവിലയേ ജാതേ കേവലാത്മാഽവശിഷ്യതേ ।
ദേഹത്രയേ പഞ്ചകോശാ അന്തസ്ഥാഃ സന്തി സർവദാ ॥ 30 ॥
പഞ്ചകോശപരിത്യാഗേ ബ്രഹ്മപുച്ഛം ഹി ലഭ്യതേ ।
നേതി നേതീത്യാദിവാക്യൈർമമ രൂപം യദുച്യതേ ॥ 31 ॥
ന ജായതേ മ്രിയതേ വാ കദാചി-
ന്നായം ഭൂത്വാ ന ബഭൂവ കശ്ചിത് ।
അജോ നിത്യഃ ശാശ്വതോഽയം പുരാണോ
ന ഹന്യതേ ഹന്യമാനേ ശരീരേ ॥ 32 ॥
ഹന്താ ചേന്മന്യതേ ഹന്തും ഹതശ്ചേന്മന്യതേ ഹതം ।
ഉഭൗ തൗ ന വിജാനീതോ നായം ഹന്തി ന ഹന്യതേ ॥ 33 ॥
അണോരണീയാന്മഹതോ മഹീയാ-
നാത്മാഽസ്യ ജന്തോർനിഹിതോ ഗുഹായാം ।
തമക്രതുഃ പശ്യതി വീതശോകോ
ധാതുപ്രസാദാന്മഹിമാനമസ്യ ॥ 34 ॥
ആത്മാനം രഥിനം വിദ്ധി ശരീരം രഥമേവ തു ।
ബുദ്ധിം തു സാരഥിം വിദ്ധി മനഃ പ്രഗ്രഹമേവ ച ॥ 35 ॥
ഇന്ദ്രിയാണി ഹയാനാഹുർവിഷയാംസ്തേഷു ഗോചരാൻ ।
ആത്മേന്ദ്രിയമനോയുക്തം ഭോക്തേത്യാഹുർമനീഷിണഃ ॥ 36 ॥
യസ്ത്വവിദ്വാൻഭവതി ചാമനസ്കഃ സദാഽശുചിഃ ।
സ തു തത്പദമവാപ്നോതി സംസാരം ചാധിഗച്ഛതി ॥ 37 ॥
യസ്തു വിജ്ഞാനവാൻഭവതി സമനസ്കഃ സദാ ശുചിഃ ।
സ തു തത്പദമാപ്നോതി യസ്മാദ്ഭൂയോ ന ജായതേ ॥ 38 ॥
വിജ്ഞാനസാരഥിര്യസ്തു മനഃ പ്രഗ്രഹവാന്നരഃ ।
സോഽധ്വനഃ പാരമാപ്നോതി മദീയം യത്പരം പദം ॥ 39 ॥
ഇത്ഥം ശ്രുത്യാ ച മത്യാ ച നിശ്ചിത്യാത്മാനമാത്മനാ ।
ഭാവയേന്മാമാത്മരൂപാം നിദിധ്യാസനതോഽപി ച ॥ 40 ॥
യോഗവൃത്തേഃ പുരാ സ്വാമിൻഭാവയേദക്ഷരത്രയം ।
ദേവീപ്രണവസഞ്ജ്ഞസ്യ ധ്യാനാർഥം മന്ത്രവാച്യയോഃ ॥ 41 ॥
ഹകാരഃ സ്ഥൂലദേഹഃ സ്യാദ്രകാരഃ സൂക്ഷ്മദേഹകഃ ।
ഈകാരഃ കാരാണാത്മാഽസൗ ഹ്രീങ്കാരോഽഹം തുരീയകം ॥ 42 ॥
ഏവം സമഷ്ടിദേഹേഽപി ജ്ഞാത്വാ ബീജത്രയം ക്രമാത് ।
സമഷ്ടിവ്യഷ്ട്യോരേകത്വം ഭാവയേന്മതിമാന്നരഃ ॥ 43 ॥
സമാധികാലാത്പൂർവം തു ഭാവയിത്വൈവമാദൃതഃ ।
തതോ ധ്യായേന്നിലീനാക്ഷോ ദേവീം മാം ജഗദീശ്വരീം ॥ 44 ॥
പ്രാണാപാനൗ സമൗ കൃത്വാ നാസാഭ്യന്തരചാരിണൗ ।
നിവൃത്തവിഷയാകാങ്ക്ഷോ വീതദോഷോ വിമത്സരഃ ॥ 45 ॥
ഭക്ത്യാ നിർവ്യാജയാ യുക്തോ ഗുഹായാം നിഃസ്വനേ സ്ഥലേ ।
ഹകാരം വിശ്വമാത്മാനം രകാരേ പ്രവിലാപയേത് ॥ 46 ॥
രകാരം തൈജസം ദേവമീകാരേ പ്രവിലാപയേത് ।
ഈകാരം പ്രാജ്ഞയാത്മാനം ഹ്രീങ്കാരേ പ്രവിലാപയേത് ॥ 47 ॥
വാച്യവാചകതാഹീനം ദ്വൈതഭാവവിവർജിതം ।
അഖണ്ഡം സച്ചിദാനന്ദം ഭാവയേത്തച്ഛിഖാന്തരേ ॥ 48 ॥
ഇതി ധ്യാനേന മാം രാജൻസാക്ഷാത്കൃത്യ നരോത്തമഃ ।
മദ്രൂപ ഏവ ഭവതി ദ്വയോരപ്യേകതാ യതഃ ॥ 49 ॥
യോഗയുക്ത്യാഽനയാ ദ്രഷ്ടാ മാമാത്മാനം പരാത്പരം ।
അജ്ഞാനസ്യ സകാര്യസ്യ തത്ക്ഷണേ നാശകോ ഭവേത് ॥ 50 ॥
॥ ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം തൃതീയോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ ചതുർതോഽധ്യായഃ ॥
ഹിമാലയ ഉവാച –
യോഗം വദ മഹേശാനി സാംഗ സംവിത്പ്രദായകം ।
കൃതേന യേന യോഗ്യോഽഹം ഭവേയം തത്ത്വദർശനേ ॥ 1 ॥
ശ്രീദേവ്യുവാച –
ന യോഗോ നഭസഃ പൃഷ്ഠേ ന ഭൂമൗ ന രസാതലേ ।
ഐക്യം ജീവാത്മനോരാഹുര്യോഗം യോഗവിശാരദാഃ ॥ 2 ॥
തത്പ്രത്യൂഹാഃ ഷഡാഖ്യാതാ യോഗവിഘ്നകരാനഘ ।
കാമക്രോധൗ ലോഭമോഹൗ മദമാത്സര്യസഞ്ജ്ഞകൗ ॥ 3 ॥
യോഗാംഗൈരേവ ഭിത്ത്വാ താന്യോഗിനോ യോഗമാപ്നുയുഃ ।
യമം നിയമമാസനപ്രാണായാമൗ തതഃപരം ॥ 4 ॥
പ്രത്യാഹാരം ധാരണാഖ്യം ധ്യാനം സാർധം സമാധിനാ ।
അഷ്ടാംഗാന്യാഹുരേതാനി യോഗിനാം യോഗസാധനേ ॥ 5 ॥
അഹിംസാ സത്യമസ്തേയം ബ്രഹ്മചര്യം ദയാഽഽർജവം ।
ക്ഷമാ ധൃതിർമിതാഹാരഃ ശൗചം ചേതി യമാ ദശ ॥ 6 ॥
തപഃ സന്തോഷ ആസ്തിക്യം ദാനം ദേവസ്യ പൂജനം ।
സിദ്ധാന്തശ്രവണം ചൈവ ഹ്രീർമതിശ്ച ജപോ ഹുതം ॥ 7 ॥
ദശൈതേ നിയമാഃ പ്രോക്താ മയാ പർവതനായക ।
പദ്മാസനം സ്വസ്തികം ച ഭദ്രം വജ്രാസനം തഥാ ॥ 8 ॥
വീരാസനമിതി പ്രോക്തം ക്രമാദാസനപഞ്ചകം ।
ഊർവോരുപരി വിന്യസ്യ സമ്യക്പാദതലേ ശുഭേ ॥ 9 ॥
അംഗിഷ്ഠൗ ച നിബധ്നീയാദ്ധസ്താഭ്യാം വ്യുത്ക്രമാത്തതഃ ।
പദ്മാസനമിതി പ്രോക്തം യോഗിനാം ഹൃദയംഗമം ॥ 10 ॥
ജാനൂർവോരന്തരേ സമ്യക്കൃത്വാ പാദതലേ ശുഭേ ।
ഋജുകായോ വിശേദ്യോഗീ സ്വസ്തികം തത്പ്രചക്ഷതേ ॥ 11 ॥
സീവന്യാഃ പാർശ്വയോർന്യസ്യ ഗുൽഫയുഗ്മം സുനിശ്ചിതം ।
വൃഷണാധഃ പാദപാർഷ്ണീ പാണിഭ്യാം പരിബന്ധയേത് ॥ 12 ॥
ഭദ്രാസനമിതി പ്രോക്തം യോഗിഭിഃ പരിപൂജിതം ।
ഊർവോഃ പാദൗ ക്രമാന്ന്യസ്യ ജാന്വോഃപ്രത്യങ്മുഖാംഗുലീ ॥ 13 ॥
കരൗ വിദധ്യാദാഖ്യാതം വജ്രാസനമനുത്തമം ।
ഏകം പാദമധഃ കൃത്വാ വിന്യസ്യോരും തഥോത്തരേ ॥ 14 ॥
ഋജുകായോ വിശേദ്യോഗീ വീരാസനമിതീരിതം ।
ഈഡയാകർഷയേദ്വായും ബാഹ്യം ഷോഡശമാത്രയാ
ധാരയേത്പൂരിതം യോഗീ ചതുഃഷഷ്ട്യാ തു മാത്രയാ ॥ 15 ॥
സുഷുമ്നാമധ്യഗം സമ്യ ദ്വാത്രിംശന്മാത്രയാ ശനൈഃ ॥ 16 ॥
നാഡ്യാ പിംഗലയാ ചൈവ രേചയേദ്യോഗവിത്തമഃ ।
പ്രാണായാമമിമം പ്രാഹുര്യോഗശാസ്ത്രവിശാരദാഃ ॥ 17 ॥
ഭൂയോ ഭൂയഃ ക്രമാത്തസ്യ ബാഹ്യമേവം സമാചരേത് ।
മാത്രാവൃദ്ധിഃ ക്രമേണൈവ സമ്യഗ്ദ്വാദശ ഷോഡശ ॥ 18 ॥
ജപധ്യാനാദിഭിഃ സാർഥം സഗർഭം തം വിദുർബുധാഃ ।
തദപേതം വിഗർഭം ച പ്രാണായാമം പരേ വിദുഃ ॥ 19 ॥
ക്രമാദഭ്യസ്യതഃ പുംസോ ദേഹേ സ്വേദോദ്ഗമോഽധമഃ ।
മധ്യമഃ കമ്പസംയുക്തോ ഭൂമിത്യാഗഃ പരോ മതഃ ॥ 20 ॥
ഉത്തമസ്യ ഗുണാവാപ്തിര്യാവച്ഛീലനമിഷ്യതേ ।
ഇന്ദ്രിയാണാം വിചരതാം വിഷയേഷു നിരർഗലം ॥ 21 ॥
ബലാദാഹരണം തേഭ്യഃ പ്രത്യാഹാരോഽഭിധീയതേ ।
അംഗുഷ്ഠഗുൽഫജാനൂരുമൂലാധാരലിംഗനാഭിഷു ॥ 22 ॥
ഹൃദ്ഗ്രീവാകണ്ഠദേശേഷു ലംബികായാം തതോ നസി ।
ഭ്രൂമധ്യേ മസ്തകേ മൂർധ്നി ദ്വാദശാന്തേ യഥാവിധി ॥ 23 ॥
ധാരണം പ്രാണമരുതോ ധാരണേതി നിഗദ്യതേ ।
സമാഹിതേന മനസാ ചൈതന്യാന്തരവർതിനാ ॥ 24 ॥
ആത്മന്യഭീഷ്ടദേവാനാം ധ്യാനം ധ്യാനമിഹോച്യതേ ।
സമത്വഭാവനാ നിത്യം ജീവാത്മപരമാത്മനോഃ ॥ 25 ॥
സമാധിർമാഹുർമുനയഃ പ്രോക്തമഷ്ടാംഗലക്ഷണം ।
ഇദാനീം കഥയേ തേഽഹം മന്ത്രയോഗമനുത്തമം ॥ 26 ॥
വിശ്വം ശരീരമിത്യുക്തം പഞ്ചഭൂതാത്മകം നഗ ।
ചന്ദ്രസൂര്യാഗ്നിതേജോഭിർജീവബ്രഹ്മൈക്യരൂപകം ॥ 27 ॥
തിസ്രഃ കോട്യസ്തദർധേന ശരീരേ നാഡയോ മതാഃ ।
താസു മുഖ്യാ ദശ പ്രോക്താസ്താഭ്യസ്തിസ്രോ വ്യവസ്ഥിതാഃ ॥ 28 ॥
പ്രധാനാ മേരുദണ്ഡേഽത്ര ചന്ദ്രസൂര്യാഗ്നിരൂപിണീ ।
ഇഡാ വാമേ സ്ഥിതാ നാഡീ ശുഭ്രാ തു ചന്ദ്രരൂപിണീ ॥ 29 ॥
ശക്തിരൂപാ തു സാ നാഡീ സാക്ഷാദമൃതവിഗ്രഹാ ।
ദക്ഷിണേ യാ പിംഗലാഖ്യാ പുംരൂപാ സൂര്യവിഗ്രഹാ ॥ 30 ॥
സർവതേജോമയീ സാ തു സുഷുമ്നാ വഹ്നിരൂപിണീ ।
തസ്യാ മധ്യേ വിചിത്രാഖ്യേ ഇച്ഛാജ്ഞാനക്രിയാത്മകം ॥ 31 ॥
മധ്യേ സ്വയംഭൂലിംഗം തു കോടിസൂര്യസമപ്രഭം ।
തദൂർധ്വം മായാബീജം തു ഹരാത്മാബിന്ദുനാദകം ॥ 32 ॥
തദൂർധ്വം തു ശിഖാകാരാ കുണ്ഡലീ രക്തവിഗ്രഹാ ।
ദേവ്യാത്മികാ തു സാ പ്രോക്താ മദഭിന്നാ നഗാധിപ ॥ 33 ॥
തദ്ബാഹ്യേ ഹേമരൂപാഭം വാദിസാന്തചതുർദലം ।
ദ്രുതഹേമസമപ്രഖ്യം പദ്മം തത്ര വിചിന്തയേത് ॥ 34 ॥
തദൂർധ്വം ത്വനലപ്രഖ്യം ഷഡ്ദലം ഹീരകപ്രഭം ।
വാദിലാന്തഷഡ്വർണേന സ്വാധിഷ്ഠാനമനുത്തമം ॥ 35 ॥
മൂലാധാര ഷട്കോണം മൂലാധാരം തതോ വിദുഃ ।
സ്വശബ്ദേന പരം ലിംഗം സ്വാധിഷ്ഠാനം തതോ വിദുഃ ॥ 36 ॥
തദൂർധ്വം നാഭിദേശേ തു മണിപൂരം മഹാപ്രഭം ।
മേഘാഭം വിദ്യുദാഭം ച ബഹുതേജോമയം തതഃ ॥ 37 ॥
മണിവദ്ഭിന്നം തത്പദ്മം മണിപദ്മം തഥോച്യതേ ।
ദശഭിശ്ച ദലൈര്യുക്തം ഡാദിഫാന്താക്ഷരാന്വിതം ॥ 38 ॥
വിഷ്ണുനാഽധിഷ്ഠിതം പത്രം വിഷ്ണ്വാലോകനകാരണം ।
തദൂർധ്വേഽനാഹതം പദ്മമുദ്യദാദിത്യസന്നിഭം ॥ 39 ॥
കാദിഠാന്തദലൈരർകപത്രൈശ്ച സമധിഷ്ഠിതം ।
തന്മധ്യേ ബാണലിംഗം തു സൂര്യായുതസമപ്രഭം ॥ 40 ॥
ശബ്ദബ്രഹ്മമയം ശബ്ദാനാഹതം തത്ര ദൃശ്യതേ ।
അനാഹതാഖ്യം തത്പദ്മം മുനിഭിഃ പരികീർതിതം ॥ 41 ॥
ആനന്ദസദനം തത്തു പുരുഷാധിഷ്ഠിതം പരം ।
തദൂർധ്വം തു വിശുദ്ധാഖ്യം ദലഷോഡശപങ്കജം ॥ 42 ॥
സ്വരൈഃ ഷോഡശഭിര്യുക്തം ധൂമ്രവർണം മഹാപ്രഭം ।
വിശുദ്ധം തനുതേ യസ്മാജ്ജീവസ്യ ഹംസലോകനാത് ॥ 43 ॥
വിശുദ്ധം പദ്മമാഖ്യാതമാകാശാഖ്യം മഹാദ്ഭുതം ।
ആജ്ഞാചക്രം തദൂർധ്വേ തു ആത്മനാഽധിഷ്ഠിതം പരം ॥ 44 ॥
ആജ്ഞാസങ്ക്രമണം തത്ര തേനാജ്ഞേതി പ്രകീർതിതം ।
ദ്വിദലം ഹക്ഷസംയുക്തം പദ്മം തത്സുമനോഹരം ॥ 45 ॥
കൈലാസാഖ്യം തദൂർധ്വം തു രോധിനീ തു തദൂർധ്വതഃ ।
ഏവം ത്വാധാരചക്രാണി പ്രോക്താനി തവ സുവ്രത ॥ 46 ॥
സഹസ്രാരയുതം ബിന്ദുസ്ഥാനം തദൂർധ്വമീരിതം ।
ഇത്യേതത്കഥിതം സർവം യോഗമാർഗമനുത്തമം ॥ 47 ॥
ആദൗ പൂരകയോഗേനാപ്യാധാരേ യോജയേന്മനഃ ।
ഗുദമേഢ്രാന്തരേ ശക്തിസ്താമാകുഞ്ച്യ പ്രബോധയേത് ॥ 48 ॥
ലിംഗഭേദക്രമേണൈവ ബിന്ദുചക്രം ച പ്രാപയേത് ।
ശംഭുനാ താം പരാശക്തിമേകീഭൂതാം വിചിന്തയേത് ॥ 49 ॥
തത്രോത്ഥിതാമൃതം യത്തു ദ്രുതലാക്ഷാരസോപമം ।
പായയിത്വാ തു താം ശക്തിം മായഖ്യാം യോഗസിദ്ധിദാം ॥ 50 ॥
ഷട്ചക്രദേവതാസ്തത്ര സന്തർപ്യാമൃതധാരയാ ।
ആനയേത്തേന മാർഗേണ മൂലാധാരം തതഃ സുധീഃ ॥ 51 ॥
ഏവമഭ്യസ്യമാനസ്യാപ്യഹന്യഹനി നിശ്ചിതം ।
പൂർവോക്തദൂഷിതാ മന്ത്രാഃ സർവേ സിധ്യന്തി നാന്യഥാ ॥ 52 ॥
ജരാമരണദുഃഖാദ്യൈർമുച്യതേ ഭവബന്ധനാത് ।
യേ ഗുണാഃ സന്തി ദേവ്യാ മേ ജഗന്മാതുര്യഥാ തഥാ ॥ 53 ॥
തേ ഗുണാഃ സാധകവരേ ഭവന്ത്യേവ ചാന്യഥാ ।
ഇത്യേവം കഥിതം താത വായുധാരണമുത്തമം ॥ 54 ॥
ഇദാനീം ധാരണാഖ്യം തു ശൃണുഷ്വാവഹിതോ മമ ।
ദിക്കാലാദ്യനവച്ഛിന്നദേവ്യാം ചേതോ വിധായ ച ॥ 55 ॥
തന്മയോ ഭവതി ക്ഷിപ്രം ജീവബ്രഹ്മൈക്യയോജനാത് ।
അഥവാ സമലം ചേതോ യദി ക്ഷിപ്രം ന സിധ്യതി ॥ 56 ॥
തദാവയവയോഗേന യോഗീ യോഗാൻസമഭ്യസേത് ।
മദീയഹസ്തപാദാദാവംഗേ തു മധുരേ നഗ ॥ 57 ॥
ചിത്തം സംസ്ഥാപയേന്മന്ത്രീ സ്ഥാനസ്ഥാനജയാത്പുനഃ ।
വിശുദ്ധചിത്തഃ സർവസ്മിന്രൂപേ സംസ്ഥാപയേന്മനഃ ॥ 58 ॥
യാവന്മനോലയം യാതി ദേവ്യാം സംവിദി പർവത ।
താവദിഷ്ടമിദം മന്ത്രീ ജപഹോമൈഃ സമഭ്യസേത് ॥ 59 ॥
മന്ത്രാഭ്യാസേന യോഗേന ജ്ഞേയജ്ഞാനായ കൽപതേ ।
ന യോഗേന വിനാ മന്ത്രോ ന മന്ത്രേണ വിനാ ഹി സഃ ॥ 60 ॥
ദ്വയോരഭ്യാസയോഗോ ഹി ബ്രഹ്മസംസിദ്ധികാരണം ।
തമഃപരിവൃതേ ഗേഹേ ഘടോ ദീപേന ദൃശ്യതേ ॥ 61 ॥
ഏവം മായാവൃതോ ഹ്യാത്മാ മനുനാ ഗോചരീകൃതഃ ।
ഇതി യോഗവിധിഃ കൃത്സ്നഃ സാംഗഃ പ്രോക്തോ മയാഽധുനാ ॥ 62 ॥
॥ ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം ചതുർഥോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ പഞ്ചമോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീദേവ്യുവാച –
ഇത്യാദി യോഗയുക്താത്മാ ധ്യായേന്മാം ബ്രഹ്മരൂപിണീം ।
ഭക്ത്യാ നിർവ്യാജയാ രാജന്നാസനേ സമുപസ്ഥിതഃ ॥ 1 ॥
ആവിഃ സന്നിഹിതം ഗുഹാചരം നാമ മഹത്പരം ।
അത്രൈതത്സർവമർപിതമേജത്പ്രാണനിമിഷച്ച യത് ॥ 2 ॥
ഏതജ്ജാനഥ സദസദ്വരേണ്യം
വിജ്ഞാനാദ്യദ്വരിഷ്ഠം പ്രജാനാം ।
യദർചിമദ്യദണുഭ്യോഽണു ച
യസ്മിംല്ലോകാ നിഹിതാ ലോകിനശ്ച ॥ 3 ॥
തദേതദക്ഷരം ബ്രഹ്മ സ പ്രാണസ്തദു വാങ് മനഃ ।
തദേതത്സത്യമമൃതം തദ്വേദ്ധവ്യം സൗമ്യ വിദ്ധി ॥ 4 ॥
ധനുർഗൄത്വൗപനിഷദം മഹാസ്ത്രം
ശരം ഹ്യുപാസാനിശിതം സന്ധയീത ।
ആയമ്യ തദ്ഭാവഗതേന ചേതസാ
ലക്ഷ്യം തദേവാക്ഷരം സൗമ്യ വിദ്ധി ॥ 5 ॥
പ്രണവോ ധനുഃ ശരോ ഹ്യാത്മാ ബ്രഹ്മതല്ലക്ഷ്യമുച്യതേ ।
അപ്രമത്തേന വേദ്ധവ്യം ശരവത്തന്മയോ ഭവേത് ॥ 6 ॥
യസ്മിന്ദ്യൗശ്ച പൃഥിവീ ചാന്തരിക്ഷ-
മോതം മനഃ സഹ പ്രാണൈശ്ച സർവൈഃ ।
തമേവൈകം ജാനഥാത്മാനമന്യാ
വാചോ വിമുഞ്ചഥാ അമൃതസ്യൈഷ സേതുഃ ॥ 7 ॥
അരാ ഇവ രഥനാഭൗ സംഹതാ യത്ര നാഡ്യഃ ।
സ ഏഷോന്തശ്ചരതേ ബഹുധാ ജായമാനഃ ॥ 8 ॥
ഓമിത്യേവം ധ്യായഥാത്മാനം സ്വസ്തി വഃ പാരായ തമസഃ പരസ്താത് ।
ദിവ്യേ ബ്രഹ്മപുരേ വ്യോമ്നി ആത്മാ സമ്പ്രതിഷ്ഠിതഃ ॥ 9 ॥
മനോമയഃ പ്രാണശരീരനേതാ
പ്രതിഷ്ഠിതോഽന്നേ ഹൃദയം സംനിധായ ।
തദ്വിജ്ഞാനേന പരിപശ്യന്തി ധീരാ
ആനന്ദരൂപമമൃതം യദ്വിഭാതി ॥ 10 ॥
ഭിദ്യതേ ഹൃദയഗ്രന്ഥിശ്ച്ഛിദ്യന്തേ സർവസംശയാഃ ।
ക്ഷീയന്തേ ചാസ്യ കർമാണി തസ്മിന്ദൃഷ്ടേ പരാവരേ ॥ 11 ॥
ഹിരൺമയേ പരേ കോശേ വിരജം ബ്രഹ്മ നിഷ്കലം ।
തച്ഛുഭ്രം ജ്യോതിഷാം ജ്യോതിസ്തദ്യദാത്മവിദോ വിദുഃ ॥ 12 ॥
ന തത്ര സൂര്യോ ഭാതി ന ചന്ദ്രതാരകം
നേമാ വിദ്യുതോ ഭാന്തി കുതോഽയമഗ്നിഃ ।
തമേവ ഭാന്തമനുഭാതി സർവം
തസ്യ ഭാസാ സർവമിദം വിഭാതി ॥ 13 ॥
ബ്രഹ്മൈവേദമമൃതം പുരസ്താദ്
ബ്രഹ്മ പശ്ചാദ് ബ്രഹ്മ ദക്ഷിണശ്ചോത്തരേണ ।
അധശ്ചോർധ്വം പ്രസൃതം ബ്രഹ്മ
ഏവേദം വിശ്വം വരിഷ്ഠം ॥ 14 ॥
ഏതാദൃഗനുഭവോ യസ്യ സ കൃതാർഥോ നരോത്തമഃ ।
ബ്രഹ്മഭൂതഃ പ്രസന്നാത്മാ ന ശോചതി ന കാങ്ക്ഷതി ॥ 15 ॥
ദ്വിതീയാദ്വൈ ഭയം രജംസ്തദഭാവാദ്ബിഭേതി ന ।
ന തദ്വിയോഗോ മേഽപ്യസ്തി മദ്വിയോഗോഽപി തസ്യ ന ॥ 16 ॥
അഹമേവ സ സോഽഹം വൈ നിശ്ചിതം വിദ്ധി പർവത ।
മദ്ദർശനം തു തത്ര സ്യാദ്യത്ര ജ്ഞാനീ സ്ഥിതോ മമ ॥ 17 ॥
നാഹം തീർഥേ ന കൈലാസേ വൈകുണ്ഠേ വാ ന കർഹിചിത് ।
വസാമി കിന്തു മജ്ജ്ഞാനിഹൃദയാംഭോജമധ്യമേ ॥ 18 ॥
മത്പൂജാകോടിഫലദം സകൃന്മജ്ജ്ഞാനിനോഽർചനം ।
കുലം പവിത്രം തസ്യാസ്തി ജനനീ കൃതകൃത്യകാ ॥ 19 ॥
വിശ്വംഭരാ പുണ്യവതീ ചില്ലയോ യസ്യ ചേതസഃ ।
ബ്രഹ്മജ്ഞാനം തു യത്പൃഷ്ടം ത്വയാ പർവതസത്തമ ॥ 20 ॥
കഥിതം തന്മയാ സർവം നാതോ വക്തവ്യമസ്തി ഹി ।
ഇദം ജ്യേഷ്ഠായ പുത്രായ ഭക്തിയുക്തായ ശീലിനേ ॥ 21 ॥
ശിഷ്യായ ച യഥോക്തായ വക്തവ്യം നാന്യഥാ ക്വചിത് ।
യസ്യ ദേവേ പരാ ഭക്തിര്യഥാ ദേവേ തഥാ ഗുരൗ ॥ 22 ॥
തസ്യൈതേ കഥിതാ ഹ്യർഥാഃ പ്രകാശന്തേ മഹാത്മനഃ ।
യേനോപദിഷ്ടാ വിദ്യേയം സ ഏവ പരമേശ്വരഃ ॥ 23 ॥
യസ്യായം സുകൃതം കർതുമസമർഥസ്തതോ ഋണീ ।
പിത്രോരപ്യധികഃ പ്രോക്തോ ബ്രഹ്മജന്മപ്രദായകഃ ॥ 24 ॥
പിതൃജാതം ജന്മ നഷ്ടം നേത്ഥം ജാതം കദാചന ।
തസ്മൈ ന ദ്രുഹ്യേദിത്യാദി നിഗമോഽപ്യവദന്നഗ ॥ 25 ॥
തസ്മാച്ഛാസ്ത്രസ്യ സിദ്ധാന്തോ ബ്രഹ്മദാതാ ഗുരുഃ പരഃ ।
ശിവേ രുഷ്ടേ ഗുരുസ്ത്രാതാ ഗുരൗ രുഷ്ടേ ന ശങ്കരഃ ॥ 26 ॥
തസ്മാത്സർവപ്രയത്നേന ശ്രീഗുരും തോഷയേന്നഗ ।
കായേന മനസാ വാചാ സർവദാ തത്പരോ ഭവേത് ॥ 27 ॥
അന്യഥാ തു കൃതഘ്നഃ സ്യാത്കൃതഘ്നേ നാസ്തി നിഷ്കൃതിഃ ।
ഇന്ദ്രേണാഥർവണായോക്താ ശിരശ്ഛേദപ്രതിജ്ഞയാ ॥ 28 ॥
അശ്വിഭ്യാം കഥനേ തസ്യ ശിരശ്ഛിന്നം ച വജ്രിണാ ।
അശ്വീയം തച്ഛിരോ നഷ്ടം ദൃഷ്ട്വാ വൈദ്യോ സുരോത്തമൗ ॥ 29 ॥
പുനഃ സംയോജിതം സ്വീയം താഭ്യാം മുനിശിരസ്തദാ ।
ഇതി സങ്കടസമ്പാദ്യാ ബ്രഹ്മവിദ്യാ നഗാധിപ ।
ലബ്ധാ യേന സ ധന്യഃ സ്യാത്കൃതകൃത്യശ്ച ഭൂധര ॥ 30 ॥
॥ ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം പഞ്ചമോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ ॥
ഹിമാലയ ഉവാച –
സ്വീയാം ഭക്തിം വദസ്വാംബ യേന ജ്ഞാതം സുഖേന ഹി ।
ജായതേ മനുജസ്യാസ്യ മധ്യമസ്യവിരാഗിണഃ ॥ 1 ॥
ദേവ്യുവാച –
മാർഗാസ്ത്രയോ മേ വിഖ്യാതാ മോക്ഷപ്രാപ്തൗ നഗാധിപ ।
കർമയോഗോ ജ്ഞാനയോഗോ ഭക്തിയോഗശ്ച സത്തമ ॥ 2 ॥
ത്രയാണാമപ്യയം യോഗ്യഃ കർതും ശക്യോഽസ്തി സർവഥാ ।
സുലഭത്വാന്മാനസത്വാത്കായചിത്താദ്യപീഡനാത് ॥ 3 ॥
ഗുണഭേദാന്മനുഷ്യാണാം സാ ഭക്തിസ്ത്രിവിധാ മതാ ।
പരപീഡാം സമുദ്ദിശ്യ ദംഭം കൃത്വാ പുരഃസരം ॥ 3 ॥
മാത്സര്യക്രോധയുക്തോ യസ്തസ്യ ഭക്തിസ്തു താമസീ ।
പരപീഡാദിരഹിതഃ സ്വകല്യാണാർഥമേവ ച ॥ 5 ॥
നിത്യം സകാമോ ഹൃദയേ യശോർഥീ ഭോഗലോലുപഃ ।
തത്തത്ഫലസമാവാപ്ത്യൈ മാമുപാസ്തേഽതിഭക്തിതഃ ॥ 6 ॥
ഭേദബുദ്ധ്യാ തു മാം സ്വസ്മാദന്യാം ജാനാതി പാമരഃ ।
തസ്യ ഭക്തിഃ സമാഖ്യാതാ നഗാധിപ തു രാജസീ ॥ 7 ॥
പരമേശാർപണം കർമ പാപസങ്ക്ഷാലനായ ച ।
വേദോക്തത്വാദവശ്യം തത്കർതവ്യം തു മയാനിശം ॥ 8 ॥
ഇതി നിശ്ചിതബുദ്ധിസ്തു ഭേദബുദ്ധിമുപാശ്രിതഃ ।
കരോതി പ്രീയതേ കർമ ഭക്തിഃ സാ നഗ സാത്ത്വികീ ॥ 9 ॥
പരഭക്തേഃ പ്രാപികേയം ഭേദബുദ്ധ്യവലംബനാത് ।
പൂർവപ്രോക്തേത്യുഭേ ഭക്തീ ന പരപ്രാപികേ മതേ ॥ 10 ॥
അധുനാ പരഭക്തിം തു പ്രോച്യമാനാം നിബോധ മേ ।
മദ്ഗുണശ്രവണം നിത്യം മമ നാമാനുകീർതനം ॥ 11 ॥
കല്യാണഗുണരത്നാനാമാകരായാം മയി സ്ഥിരം ।
ചേതസോ വർതനം ചൈവ തൈലധാരാസമം സദാ ॥ 12 ॥
ഹേതുസ്തു തത്ര കോ വാപി ന കദാചിദ്ഭവേദപി ।
സാമീപ്യസാർഷ്ടിസായുജ്യസലോക്യാനാം ന ചഏഷണാ ॥ 13 ॥
മത്സേവാതോഽധികം കിഞ്ചിന്നൈവ ജാനാതി കർഹിചിത് ।
സേവ്യസേവകതാഭാവാതത്ര മോക്ഷം ന വാഞ്ഛതി ॥ 14 ॥
പരാനുരക്ത്യാ മാമേവ ചിന്തയേദ്യോ ഹ്യതന്ദ്രിതഃ ।
സ്വാഭേദേനൈവ മാം നിത്യം ജാനാതി ന വിഭേദതഃ ॥ 15 ॥
മദ്രൂപത്വേന ജീവാനാം ചിന്തനം കുരുതേ തു യഃ ।
യഥാ സ്വസ്യാത്മനി പ്രീതിസ്തഥൈവ ച പരാത്മനി ॥ 16 ॥
ചൈതന്യസ്യ സമാനത്വാന്ന ഭേദം കുരുതേ തു യഃ ।
സർവത്ര വർതമാനാം മാം സർവരൂപാം ച സർവദാ ॥ 17 ॥
നമതേ യജതേ ചൈവാപ്യാചാണ്ഡാലാന്തമീശ്വരം ।
ന കുത്രാപി ദ്രോഹബുദ്ധിം കുരുതേ ഭേദവർജനാത് ॥ 18 ॥
മത്സ്ഥാനദർശനേ ശ്രദ്ധാ മദ്ഭക്തദർശനേ തഥാ ।
മച്ഛാസ്ത്രശ്രവണേ ശ്രദ്ധാ മന്ത്രതന്ത്രാദിഷു പ്രഭോ ॥ 19 ॥
മയി പ്രേമാകുലമതീ രോമാഞ്ചിതതനുഃ സദാ ।
പ്രേമാശ്രുജലപൂർണാക്ഷഃ കണ്ഠഗദ്ഗദനിസ്വനഃ ॥ 20 ॥
അനന്യേനൈവ ഭാവേന പൂജയേദ്യോ നഗാധിപ ।
മാമീശ്വരീം ജഗദ്യോനിം സർവകാരണകാരണം ॥ 21 ॥
വ്രതാനി മമ ദിവ്യാനി നിത്യനൈമിത്തികാന്യപി ।
നിത്യം യഃ കുരുതേ ഭക്ത്യാ വിത്തശാഠ്യവിവർജിതഃ ॥ 22 ॥
മദുത്സ്വദിദൃക്ഷാ ച മദുത്സ്വകൃതിസ്തഥാ ।
ജായതേ യസ്യ നിയതം സ്വഭാവാദേവ ഭൂധര ॥ 23 ॥
ഉച്ചൈർഗായംശ്ച നാമാനി മമൈവ ഖലു നൃത്യതി ।
അഹങ്കാരാദിരഹിതോ ദേഹതാദാത്മ്യവർജിതഃ ॥ 24 ॥
പ്രാരബ്ധേന യഥാ യച്ച ക്രിയതേ തത്തഥാ ഭവേത് ।
ന മേ ചിന്താസ്തി തത്രാപി ദേഹസംരക്ഷണാദിഷു ॥ 25 ॥
ഇതി ഭക്തിസ്തു യാ പ്രോക്താ പരഭക്തിസ്തു സാ സ്മൃതാ ।
യസ്യാം ദേവ്യതിരിക്തം തു ന കിഞ്ചിദപി ഭാവ്യതേ ॥ 26 ॥
ഇത്ഥം ജാതാ പരാ ഭക്തിര്യസ്യ ഭൂധര തത്ത്വതഃ ।
തദൈവ തസ്യ ചിന്മാത്രേ മദ്രൂപേ വിലയോ ഭവേത് ॥ 27 ॥
ഭക്തേസ്തു യാ പരാ കാഷ്ഠാ സൈവ ജ്ഞാനം പ്രകീർതിതം ।
വൈരാഗ്യസ്യ ച സീമാ സാ ജ്ഞാനേ തദുഭയം യതഃ ॥ 28 ॥
ഭക്തൗ കൃതായാം യസ്യാപി പ്രാരബ്ധവശതോ നഗ ।
ന ജായതേ മമ ജ്ഞാനം മണിദ്വീപം സ ഗച്ഛതി ॥ 29 ॥
തത്ര ഗത്വാഽഖിലാൻഭോഗാനനിച്ഛന്നപി ചർച്ഛതി ।
തദന്തേ മമ ചിദ്രൂപജ്ഞാനം സമ്യഗ്ഭവേന്നഗ ॥ 30 ॥
തേന യുക്തഃ സദൈവ സ്യാജ്ജ്ഞാനാന്മുക്തിർന ചാന്യഥാ ।
ഇഹൈവ യസ്യ ജ്ഞാനം സ്യാധൃദ്ഗതപ്രത്യഗാത്മനഃ ॥ 31 ॥
മമ സംവിത്പരതനോസ്തസ്യ പ്രാണാ വ്രജന്തി ന ।
ബ്രഹ്മൈവ സംസ്തദാപ്നോതി ബ്രഹ്മൈവ ബ്രഹ്മ വേദ യഃ ॥ 32 ॥
കണ്ഠചാമീകരസമമജ്ഞാനാത്തു തിരോഹിതം ।
ജ്ഞാനാദജ്ഞാനനാശേന ലബ്ധമേവ ഹി ലഭ്യതേ ॥ 33 ॥
വിദിതാവിദിതാദന്യന്നഗോത്തമ വപുർമമ ।
യഥാഽഽദർശേ യഥാഽഽത്മനി യഥാ ജലേ തഥാ പിതൃലോകേ ॥ 34 ॥
ഛായാതപൗ തഥാ സ്വച്ഛൗ വിവിക്തൗ തദ്വദേവ ഹി ।
മമ ലോകേ ഭവേജ്ജ്ഞാനം ദ്വൈതഭാനവിവർജിതം ॥ 35 ॥
യസ്തു വൈരാഗ്യവാനേവ ജ്ഞാനഹീനോ മ്രിയേത ചേത് ।
ബ്രഹ്മലോകേ വസേന്നിത്യം യാവത്കൽപം തതഃപരം ॥ 36 ॥
ശുചീനാം ശ്രീമതാം ഗേഹേ ഭവേത്തസ്യാ ജനിഃ പുനഃ ।
കരോതി സാധനം പശ്ചാത്തതോ ജ്ഞാനം ഹി ജായതേ ॥ 37 ॥
അനേകജന്മഭീ രാജഞ്ജ്ഞാനം സ്യാന്നൈകജന്മനാ ।
തതഃ സർവപ്രയത്നേന ജ്ഞാനാർഥം യത്നമാശ്രയേത് ॥ 38 ॥
നോചേന്മഹാവിനാശഃ സ്യാജ്ജന്മേതദ്ദുർലഭം പുനഃ ।
തത്രാപി പ്രഥമേ വർണേ വേദേ പ്രാപ്തിശ്ച ദുർലഭാ ॥ 39 ॥
ശമാദിഷട്കസമ്പത്തിര്യോഗസിദ്ധിസ്തഥൈവ ച ।
തഥോത്തമഗുരുപ്രാപ്തിഃ സർവമേവാത്ര ദുർലഭം ॥ 40 ॥
തഥേന്ദ്രിയാണാം പടുതാ സംസ്കൃതത്വം തനോസ്തഥാ ।
അനേകജന്മപുണ്യൈസ്തു മോക്ഷേച്ഛാ ജായതേ തതഃ ॥ 41 ॥
സാധനേ സഫലേഽപ്യേവം ജായമാനേഽപി യോ നരഃ ।
ജ്ഞാനാർഥം നൈവ യതതേ തസ്യ ജന്മ നിരർഥകം ॥ 42 ॥
തസ്മാദ്രാജന്യഥാശക്ത്യാ ജ്ഞാനാർഥം യത്നമാശ്രയേത് ।
പദേ പദേഽശ്വമേധസ്യ ഫലമാപ്നോതി നിശ്ചിതം ॥ 43 ॥
ഘൃതമിവ പയസി നിഗൂഢം ഭൂതേ ച വസതി വിജ്ഞാനം ।
സതതം മന്ഥയിതവ്യം മനസാ മന്ഥാനഭൂതേന ॥ 44 ॥
ജ്ഞാനം ലബ്ധ്വാ കൃതാർഥഃ സ്യാദിതി വേദാന്തദിണ്ഡിമഃ ।
സർവമുക്തം സമാസേന കിം ഭൂയഃ ശ്രോതുമിച്ഛസി ॥ 45 ॥
॥ ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ സപ്തമോഽധ്യായഃ ॥
ഹിമാലയ ഉവാച –
കതി സ്ഥാനാനി ദേവേശി ദ്രഷ്ടവ്യാനി മഹീതലേ ।
മുഖ്യാനി ച പവിത്രാണി ദേവീപ്രിയതമാനി ച ॥ 1 ॥
വ്രതാന്യപി തഥാ യാനി തുഷ്ടിദാന്യുത്സവാ അപി ।
തത്സർവം വദ മേ മാതഃ കൃതകൃത്യോ യതോ നരഃ ॥ 2 ॥
ശ്രീദേവ്യുവാച –
സർവം ദൃശ്യം മമ സ്ഥാനം സർവേ കാലാ വ്രതാത്മകാഃ ।
ഉത്സവാഃ സർവകാലേഷു യതോഽഹം സർവരൂപിണീ ॥ 3 ॥
തഥാപി ഭക്തവാത്സല്യാത്കിഞ്ചിത്കിഞ്ചിദഥോച്യതേ ।
ശൃണുഷ്വാവഹിതോ ഭൂത്വാ നഗരാജ വചോ മമ ॥ 4 ॥
കോലാപുരം മഹാസ്ഥാനം യത്ര ലക്ഷ്മീഃ സദാ സ്ഥിതാ ।
മാതുഃപുരം ദ്വിതീയം ച രേണുകാധിഷ്ഠിതം പരം ॥ 5 ॥
തുലജാപുരം തൃതീയം സ്യാത്സപ്തശൃംഗം തഥൈവ ച ।
ഹിംഗുലായാം മഹാസ്ഥാനം ജ്വാലാമുഖ്യാസ്തഥൈവ ച ॥ 6 ॥
ശാകംഭര്യാഃ പരം സ്ഥാനം ഭ്രാമര്യാഃ സ്ഥാനമുത്തമം ।
ശ്രീരക്തദന്തികാസ്ഥാനം ദുർഗാസ്ഥാനം തഥൈവ ച ॥ 7 ॥
വിന്ധ്യാചലനിവാസിന്യാഃ സ്ഥാനം സർവോത്തമോത്തമം ।
അന്നപൂർണാമഹാസ്ഥാനം കാഞ്ചീപുരമനുത്തമം ॥ 8 ॥
ഭീമാദേവ്യാഃ പരം സ്ഥാനം വിമലാസ്ഥാനമേവ ച ।
ശ്രീചന്ദ്രലാമഹാസ്ഥാനം കൗശികീസ്ഥാനമേവ ച ॥ 9 ॥
നീലാംബായാഃ പരം സ്ഥാനം നീലപർവതമസ്തകേ ।
ജാംബൂനദേശ്വരീസ്ഥാനം തഥാ ശ്രീനഗരം ശുഭം ॥ 10 ॥
ഗുഹ്യകാല്യാ മഹാസ്ഥാനം നേപാലേ യത്പ്രതിഷ്ഠിതം ।
മീനാക്ഷ്യാഃ പരമം സ്ഥാനം യച്ച പ്രോക്തം ചിദംബരേ ॥ 11 ॥
വേദാരണ്യം മഹാസ്ഥാനം സുന്ദര്യാ സമധിഷ്ഠിതം ।
ഏകാംബരം മഹാസ്ഥാനം പരശക്ത്യാ പ്രതിഷ്ഠിതം ॥ 12 ॥
മഹാലസാ പരം സ്ഥാനം യോഗേശ്വര്യാസ്തഥൈവ ച ।
തഥാ നീലസരസ്വത്യാഃ സ്ഥാനം ചീനേഷു വിശ്രുതം ॥ 13 ॥
വൈദ്യനാഥേ തു ബഗലാസ്ഥാനം സർവോത്തമം മതം ।
ശ്രീമച്ഛ്രീഭുവനേശ്വര്യാ മണിദ്വീപം മമ സ്മൃതം ॥ 14 ॥
ശ്രീമത്ത്രിപുരഭൈരവ്യാഃ കാമാഖ്യായോനിമണ്ഡലം ।
ഭൂമണ്ഡലേ ക്ഷേത്രരത്നം മഹാമായാധിവാസിതം ॥ 15 ॥
നാതഃ പരതരം സ്ഥാനം ക്വചിദസ്തി ധരാതലേ ।
പ്രതിമാസം ഭവേദ്ദേവീ യത്ര സാക്ഷാദ്രജസ്വലാ ॥ 16 ॥
തത്രത്യാ ദേവതാഃ സർവാഃ പർവതാത്മകതാം ഗതാഃ ।
പർവതേഷു വസന്ത്യേവ മഹത്യോ ദേവതാ അപി ॥ 17 ॥
തത്രത്യാ പൃഥിവീ സർവാ ദേവീരൂപാ സ്മൃതാ ബുധൈഃ ।
നാതഃ പരതരം സ്ഥാനം കാമാഖ്യായോനിമണ്ഡലാത് ॥ 18 ॥
ഗായത്ര്യാശ്ച പരം സ്ഥാനം ശ്രീമത്പുഷ്കരമീരിതം ।
അമരേശേ ചണ്ഡികാ സ്യാത്പ്രഭാസേ പുഷ്കരേക്ഷിണീ ॥ 19 ॥
നൈമിഷേ തു മഹാസ്ഥാനേ ദേവീ സാ ലിംഗധാരിണീ ।
പുരുഹൂതാ പുഷ്കരാക്ഷേ ആഷാഢൗ ച രതിസ്തഥാ ॥ 20 ॥
ചണ്ഡമുണ്ഡീ മഹാസ്ഥാനേ ദണ്ഡിനീ പരമേശ്വരീ ।
ഭാരഭൂതൗ ഭവേദ്ഭൂതിർനാകുലേ നകുലേശ്വരീ ॥ 21 ॥
ചന്ദ്രികാ തു ഹരിശ്ചന്ദ്രേ ശ്രീഗിരൗ ശാങ്കരീ സ്മൃതാ ।
ജപ്യേശ്വരേ ത്രിശൂലാ സ്യാത്സൂക്ഷ്മാ ചാമ്രാതകേശ്വരേ ॥ 22 ॥
ശാങ്കരീ തു മഹാകാലേ ശർവാണീ മധ്യമാഭിധേ ।
കേദാരാഖ്യേ മഹാക്ഷേത്രേ ദേവീ സാ മാർഗദായിനീ ॥ 23 ॥
ഭൈരവാഖ്യേ ഭൈരവീ സാ ഗയായാം മംഗലാ സ്മൃതാ ।
സ്ഥാണുപ്രിയാ കുരുക്ഷേത്രേ സ്വായംഭുവ്യപി നാകുലേ ॥ 24 ॥
കനഖലേ ഭവേദുഗ്രാ വിശ്വേശാ വിമലേശ്വരേ ।
അട്ടഹാസേ മഹാനന്ദാ മഹേന്ദ്രേ തു മഹാന്തകാ ॥ 25 ॥
ഭീമേ ഭീമേശ്വരീ പ്രോക്താ രുദ്രാണീ ത്വർധകോടികേ ॥ 26 ॥
അവിമുക്തേ വിശാലാക്ഷീ മഹാഭാഗാ മഹാലയേ ।
ഗോകർണേ ഭദ്രകർണീ സ്യാദ്ഭദ്രാ സ്യാദ്ഭദ്രകർണകേ ॥ 27 ॥
ഉത്പലാക്ഷീ സുവർണാക്ഷേ സ്ഥാണ്വീശാ സ്ഥാണുസഞ്ജ്ഞകേ ।
കമലാലയേ തു കമലാ പ്രചണ്ഡാ ഛഗലണ്ഡകേ ॥ 28 ॥
കുരണ്ഡലേ ത്രിസന്ധ്യാ സ്യാന്മാകോടേ മുകുടേശ്വരീ ।
മണ്ഡലേശേ ശാണ്ഡകീ സ്യാത്കാലീ കാലഞ്ജരേ പുനഃ ॥ 29 ॥
ശങ്കുകർണേ ധ്വനിഃ പ്രോക്താ സ്ഥൂലാ സ്യാത്സ്ഥൂലകേശ്വരേ ।
ജ്ഞാനിനാം ഹൃദയാംഭോജേ ഹൃല്ലേഖാ പരമേശ്വരീ ॥ 30 ॥
പ്രോക്താനീമാനി സ്ഥാനാനി ദേവ്യാഃ പ്രിയതമാനി ച ।
തത്തത്ക്ഷേത്രസ്യ മാഹാത്മ്യം ശ്രുത്വാ പൂർവം നഗോത്തമ ॥ 31 ॥
തദുക്തേന വിധാനേന പശ്ചാദ്ദേവീം പ്രപൂജയേത് ।
അഥവാ സർവക്ഷേത്രാണി കാശ്യാം സന്തി നഗോത്തമ ॥ 32 ॥
തത്ര നിത്യം വസേന്നിത്യം ദേവീഭക്തിപരായണഃ ।
താനി സ്ഥാനാനി സമ്പശ്യഞ്ജപന്ദേവീം നിരന്തരം ॥ 33 ॥
ധ്യായംസ്തച്ചരണാംഭോജം മുക്തോ ഭവതി ബന്ധനാത് ।
ഇഅമാനി ദേവീനാമാനി പ്രാതരുത്ഥായ യഃ പഠേത് ॥ 34 ॥
ഭസ്മീഭവന്തി പാപാനി തത്ക്ഷണാന്നഗ സത്വരം ।
ശ്രാദ്ധകാലേ പഠേദേതാന്യമലാനി ദ്വിജാഗ്രതഃ ॥ 35 ॥
മുക്താസ്തത്പിതരഃ സർവേ പ്രയാന്തി പരമാം ഗതിം ।
അധുനാ കഥയിഷ്യാമി വ്രതാനി തവ സുവ്രത ॥ 36 ॥
നാരീഭിശ്ച നരൈശ്ചൈവ കർതവ്യാനി പ്രയത്നതഃ ।
വ്രതമനന്തതൃതീയാഖ്യം രസകല്യാണിനീവ്രതം ॥ 37 ॥
ആർദ്രാനന്ദകരം നാമ്നാ തൃതീയായാം വ്രതം ച യത് ।
ശുക്രവാരവതം ചൈവ തഥാ കൃഷ്ണചതുർദശീ ॥ 38 ॥
ഭൗമവാരവ്രതം ചൈവ പ്രദോഷവ്രതമേവ ച ।
യത്ര ദേവോ മഹാദേവോ ദേവീം സംസ്ഥാപ്യ വിഷ്ടരേ ॥ 39 ॥
നൃത്യം കരോതി പുരതഃ സാർധം ദവൈർനിശാമുഖേ ।
തത്രോപോഷ്യ രജന്യാദൗ പ്രദോഷേ പൂജയാച്ഛിവാം ॥ 40 ॥
പ്രതിപക്ഷം വിശേഷേണ തദ്ദേവീപ്രീതികാരകം ।
സോമവാരവ്രതം ചൈവ മമാതിപ്രിയകൃന്നഗ ॥ 41 ॥
തത്രാപി ദേവീം സമ്പൂജ്യ രാത്രൗ ഭോജനമാചരേത് ।
നവരാത്രദ്വയം ചൈവ വ്രതം പ്രീതികരം മമ ॥ 42 ॥
ഏവമന്യാന്യപി വിഭോ നിത്യനൈമിത്തികാനി ച ।
വ്രതാനി കുരുതേ യോ വൈ മത്പ്രീത്യർഥം വിമത്സരഃ ॥ 43 ॥
പ്രാപ്നോതി മമ സായുജ്യം സ മേ ഭക്തഃ സ മേ പ്രിയഃ ।
ഉത്സവാനപി കുർവീത ദോലോത്സവമുഖാന്വിഭോ ॥ 44 ॥
ശയനോത്സവം തഥാ കുര്യാത്തഥാ ജാഗരണോത്സവം ।
രഥോത്സവം ച മേ കുര്യാദ്ദമനോത്സവമേവ ച ॥ 45 ॥
പവിത്രോത്സവമേവാപി ശ്രാവണേ പ്രീതികാരകം ।
മമ ഭക്തഃ സദാ കുര്യാദേവമന്യാന്മഹോത്സവാൻ ॥ 46 ॥
മദ്ഭക്താൻഭോജയേത്പ്രീത്യാ തഥാ ചൈവ സുവാസിനീഃ ।
കുമാരീബടുകാംശ്ചാപി മദ്ബുദ്ധ്യാ തദ്ഗതാന്തരഃ ॥ 47 ॥
വിത്തശാഠ്യേന രഹിതോ യജേദേതാൻസുമാദിഭിഃ ।
യ ഏവം കുരുതേ ഭക്ത്യാ പ്രതിവർഷമതന്ദ്രിതഃ ॥ 48 ॥
സ ധന്യഃ കൃതകൃത്യോഽസൗ മത്പ്രീതേഃ പാത്രമഞ്ജസാ ।
സർവമുക്തം സമാസേന മമ പ്രീതിപ്രദായകം ।
നാശിഷ്യായ പ്രദാതവ്യം നാഭക്തായ കദാചന ॥ 49 ॥
॥ ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം സപ്തമോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ അഷ്ടമോഽധ്യായഃ ॥
ഹിമാലയ ഉവാച –
ദേവദേവി മഹേശാനി കരുണാസാഗരേഽംബികേ ।
ബ്രൂഹി പൂജാവിധിം സമ്യഗ്യഥാവദധുനാ നിജം ॥ 1 ॥
ശ്രീദേവ്യുവാച –
വക്ഷ്യേ പൂജാവിധിം രാജന്നംബികായാ യഥാപ്രിയം ।
അത്യന്തശ്രദ്ധയാ സാർധം ശൃണു പർവതപുംഗവ ॥ 2 ॥
ദ്വിവിധാ മമ പൂജാ സ്യാദ്ബാഹ്യാ ചാഭ്യാന്തരാപി ച ।
ബാഹ്യാപി ദ്വിവിധാ പ്രോക്താ വൈദികീ താന്ത്രികീ തഥാ ॥ 3 ॥
വൈദിക്യർചാപി ദ്വിവിധാ മൂർതിഭേദേന ഭൂധര ।
വൈദികീ വൈദികൈഃ കാര്യാ വേദദീക്ഷാ സമന്വിതൈഃ ॥ 4 ॥
തന്ത്രോക്തദീക്ഷാവദ്ഭിസ്തു താന്ത്രികീ സംശ്രിതാ ഭവേത് ।
ഇത്ഥം പൂജാരഹസ്യം ച ന ജ്ഞാത്വാ വിപരീതകം ॥ 5 ॥
കരോതി യോ നരോ മൂഢഃ സ പതത്യേവ സർവഥാ ।
തത്ര യാ വൈദികീ പ്രോക്താ പ്രഥമാ താം വദാമ്യഹം ॥ 6 ॥
യന്മേ സാക്ഷാത്പരം രൂപം ദൃഷ്ടവാനസി ഭൂധര ।
അനന്തശീർഷനയനമനന്തചരണം മഹത് ॥ 7 ॥
സർവശക്തിസമായുക്തം പ്രേരകം യത്പരാത്പരം ।
തദേവ പൂജയേന്നിത്യം നമേദ്ധ്യായേത്സ്മരേദപി ॥ 8 ॥
ഇത്യേതത്പ്രഥമാചാര്യാഃ സ്വരൂപം കഥിതം നഗ ।
ശാന്തഃ സമാഹിതമനാ ദംഭാഹങ്കാരവർജിതഃ ॥ 9 ॥
തത്പരോ ഭവ തദ്യാജീ തദേവ ശരണം വ്രജ ।
തദേവ ചേതസാ പശ്യ ജപ ധ്യായസ്വ സർവദാ ॥ 10 ॥
അനന്യയാ പ്രേമയുക്തഭക്ത്യാ മദ്ഭാവമാശ്രിതഃ ।
യജ്ഞൈര്യജ തപോദാനൈർമാമേവ പരിതോഷയ ॥ 11 ॥
ഇത്ഥം മമാനുഗ്രഹതോ മോക്ഷ്യസേ ഭവബന്ധനാത് ।
മത്പരാ യേ മദാസക്തചിത്താ ഭക്തപരാ മതാഃ ॥ 12 ॥
പ്രതിജാനേ ഭവാദസ്മാദുദ്ധാരാമ്യചിരേണ തു ।
ധ്യാനേന കർമയുക്തേന ഭക്തിജ്ഞാനേന വാ പുനഃ ॥ 13 ॥
പ്രാപ്യാഹം സർവഥാ രാജന്ന തു കേവലകർമഭിഃ ।
ധർമാത്സഞ്ജായതേ ഭക്തിർഭക്ത്യാ സഞ്ജായതേ പരം ॥ 14 ॥
ശ്രുതിസ്മൃതിഭ്യാമുദിതം യത്സ ധർമഃ പ്രകീർതിതഃ ।
അന്യശാസ്ത്രേണ യഃ പ്രോക്തോ ധർമാഭാസഃ സ ഉച്യതേ ॥ 15 ॥
സർവജ്ഞാത്സർവശക്തേശ്ച മത്തോ വേദഃ സമുത്ഥിതഃ ।
അജ്ഞാനസ്യ മമാഭാവാദപ്രമാണാ ന ച ശ്രുതിഃ ॥ 16 ॥
സ്മൃതയശ്ച ശ്രുതേരർഥം ഗൃഹീത്വൈവ ച നിർഗതാഃ ।
മന്വാദീനാം സ്മൃതീനാം ച തതഃ പ്രാമാണ്യമിഷ്യതേ ॥ 17 ॥
ക്വചിത്കദാചിത്തന്ത്രാർഥകടാക്ഷേണ പരോദിതം ।
ധർമം വദന്തി സോംഽശസ്തു നൈവ ഗ്രാഹ്യോഽസ്തി വൈദികൈഃ ॥ 18 ॥
അന്യേഷാം ശാസ്ത്രകർതൄണാമജ്ഞാനപ്രഭവത്വതഃ ।
അജ്ഞാനദോഷദുഷ്ടത്വാത്തദുക്തേർന പ്രമാണതാ ॥ 19 ॥
തസ്മാന്മുമുക്ഷുർധർമാർഥം സർവഥാ വേദമാശ്രയേത് ।
രാജാജ്ഞാ ച യഥാ ലോകേ ഹന്യതേ ന കദാചന ॥ 20 ॥
സർവേശായാ മമാജ്ഞാ സാ ശ്രുതിസ്ത്യാജ്യാ കഥം നൃഭിഃ ।
മദാജ്ഞാരക്ഷണാർഥം തു ബ്രഹ്മക്ഷത്രിയജാതയഃ ॥ 21 ॥
മയാ സൃഷ്ടാസ്തതോ ജ്ഞേയം രഹസ്യം മേ ശ്രുതേർവചഃ ।
യദാ യദാ ഹി ധർമസ്യ ഗ്ലാനിർഭവതി ഭൂധര ॥ 22 ॥
അഭ്യുത്ഥാനമധർമസ്യ തദാ വേഷാൻബിഭർമ്യഹം ।
ദേവദൈത്യവിഭാഗശ്ചാപ്യത ഏവാഭവന്നൃപ ॥ 23 ॥
യേ ന കുർവന്തി തദ്ധർമം തച്ഛിക്ഷാർഥം മയാ സദാ ।
സമ്പാദിതാസ്തു നരകാസ്രാസോ യച്ഛ്രവണാദ്ഭവേത് ॥ 24 ॥
യോ വേദധർമമുജ്ഝിത്യ ധർമമന്യം സമാശ്രയേത് ।
രാജാ പ്രവാസയേദ്ദേശാന്നിജാദേതാനധർമിണഃ ॥ 25 ॥
ബ്രാഹ്മണൈർന ച സംഭാഷ്യാഃ പങ്ക്തിഗ്രാഹ്യാ ന ച ദ്വിജൈഃ ।
അന്യാനി യാനി ശാസ്ത്രാണി ലോകേഽസ്മിന്വിവിധാനി ച ॥ 26 ॥
ശ്രുതിസ്മൃതിവിരുദ്ധാനി താമസാന്യേവ സർവശഃ ।
വാമം കാപാലകം ചൈവ കൗലകം ഭൈരവാഗമഃ ॥ 27 ॥
ശിവേന മോഹനാർഥായ പ്രണീതോ നാന്യഹേതുകഃ ।
യക്ഷശാപാദ് ഭൃഗോഃ ശാപാദ്ദധീചസ്യ ച ശാപതഃ ॥ 28 ॥
ദഗ്ധാ യേ ബ്രാഹ്മണവരാ വേദമാർഗബഹിഷ്കൃതാഃ ।
തേഷാമുദ്ധരണാർഥായ സോപാനക്രമതഃ സദാ ॥ 29 ॥
ശൈവാശ്ച വൈഷ്ണവാശ്ചൈവ സൗരാഃ ശാക്താസ്തഥൈവ ച ।
ഗാണപത്യാ ആഗമാശ്ച പ്രണീതാഃ ശങ്കരേണ തു ॥ 30 ॥
തത്ര വേദാവിരുദ്ധോംഽശോഽപ്യുക്ത ഏവ ക്വചിത്ക്വചിത് ।
വൈദികസ്തദ്ഗ്രഹേ ദോഷോ ന ഭവത്യേവ കർഹിചിത് ॥ 31 ॥
സർവഥാ വേദഭിന്നാർഥേ നാധികാരീ ദ്വിജോ ഭവേത് ।
വേദാധികാരഹീനസ്തു ഭവേത്തത്രാധികാരവാൻ ॥ 32 ॥
തസ്മാത്സർവപ്രയത്നേന വൈദികോ വേദമാശ്രയേത് ।
ധർമേണ സഹിതം ജ്ഞാനം പരം ബ്രഹ്മ പ്രകാശയേത് ॥ 33 ॥
സർവൈഷണാഃ പരിത്യജ്യ മാമേവ ശരണം ഗതാഃ ।
സർവഭൂതദയാവന്തോ മാനാഹങ്കാരവർജിതാഃ ॥ 34 ॥
മച്ചിത്താ മദ്ഗതപ്രാണാ മത്സ്ഥാനകഥനേ രതാഃ ।
സംന്യാസിനോ വനസ്ഥാശ്ച ഗൃഹസ്ഥാ ബ്രഹ്മചാരിണഃ ॥ 35 ॥
ഉപാസന്തേ സദാ ഭക്ത്യാ യോഗമൈശ്വരസഞ്ജ്ഞിതം ।
തേഷാം നിത്യാഭിയുക്താനാമഹമജ്ഞാനജം തമഃ ॥ 36 ॥
ജ്ഞാനസൂര്യപ്രകാശേന നാശയാമി ന സംശയഃ ।
ഇത്ഥം വൈദികപൂജായാഃ പ്രഥമായാ നഗാധിപ ॥ 37 ॥
സ്വരൂപമുക്തം സങ്ക്ഷേപാദ്ദ്വിതീയായാ അഥോ ബ്രുവേ ।
മൂർതൗ വാ സ്ഥണ്ഡിലേ വാപി തഥാ സൂര്യേന്ദുമണ്ഡലേ ॥ 38 ॥
ജലേഽഥവാ ബാണലിംഗേ യന്ത്രേ വാപി മഹാപടേ ।
തഥാ ശ്രീഹൃദയാംഭോജേ ധ്യാത്വാ ദേവീം പരാത്പരാം ॥ 39 ॥
സഗുണാം കരുണാപൂർണാം തരുണീമരുണാരുണാം ।
സൗന്ദര്യസാരസീമാന്താം സർവാവയവസുന്ദരാം ॥ 40 ॥
ശൃംഗാരരസസമ്പൂർണാം സദാ ഭക്താർതികാതരാം ।
പ്രസാദസുമുഖീമംബാം ചന്ദ്രഖണ്ഡാശിഖണ്ഡിനീം ॥ 41 ॥
പാശാങ്കുശവരാഭീതിധരാമാനന്ദരൂപിണീം ।
പൂജയേദുപചാരൈശ്ച യഥാവിത്താനുസാരതഃ ॥ 42 ॥
യാവദാന്തരപൂജായാമധികാരോ ഭവേന്ന ഹി ।
താവദ്ബാഹ്യാമിമാം പൂജാം ശ്രയേജ്ജാതേ തു താം ത്യജേത് ॥ 43 ॥
ആഭ്യന്തരാ തു യാ പൂജാ സാ തു സംവില്ലയഃ സ്മൃതഃ ।
സംവിദേവപരം രൂപമുപാധിരഹിതം മമ ॥ 44 ॥
അതഃ സംവിദി മദ്രൂപേ ചേതഃ സ്ഥാപ്യം നിരാശ്രയം ।
സംവിദ്രൂപാതിരിക്തം തു മിഥ്യാ മായാമയം ജഗത് ॥ 45 ॥
അതഃ സംസാരനാശായ സാക്ഷിണീമാത്മരൂപിണീം ।
ഭാവയന്നിർമനസ്കേന യോഗയുക്തേന ചേതസാ ॥ 46 ॥
അതഃപരം ബാഹ്യപൂജാവിസ്താരഃ കഥ്യതേ മയാ ।
സാവധാനേന മനസാ ശൃണു പർവതസത്തമ ॥ 47 ॥
॥ ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം അഷ്ടമോഽധ്യായഃ ॥
॥ അഥ നവമോഽധ്യായഃ ॥
ശ്രീദേവ്യുവാച –
പ്രാതരുത്ഥായ ശിരസി സംസ്മരേത്പദ്മമുജ്ജ്വലം ।
കർപൂരാഭം സ്മരേത്തത്ര ശ്രീഗുരും നിജരൂപിണം ॥ 1 ॥
സുപ്രസന്നം ലസദ്ഭൂഷാഭൂഷിതം ശക്തിസംയുതം ।
നമസ്കൃത്യ തതോ ദേവീം കുണ്ഡലീം സംസ്മരേദ്ബുധഃ ॥ 2 ॥
പ്രകാശമാനാം പ്രഥമേ പ്രയാണേ
പ്രതിപ്രയാണേഽപ്യമൃതായമാനാം ।
അന്തഃപദവ്യാമനുസഞ്ചരന്തീ-
മാനന്ദരൂപാമബലാം പ്രപദ്യേ ॥ 3 ॥
ധ്യാത്വൈവം തച്ഛിഖാമധ്യേ സച്ചിദാനന്ദരൂപിണീം ।
മാം ധ്യായേദഥ ശൗചാദിക്രിയാഃ സർവാഃ സമാപയേത് ॥ 4 ॥
അഗ്നിഹോത്രം തതോ ഹുത്വാ മത്പ്രീത്യർഥം ദ്വിജോത്തമഃ ।
ഹോമാന്തേ സ്വാസനേ സ്ഥിത്വാ പൂജാസങ്കൽപമാചരേത് ॥ 5 ॥
ഭൂതശുദ്ധിം പുരാ കൃത്വാ മാതൃകാന്യാസമേവ ച ।
ഹൃല്ലേഖാമാതൃകാന്യാസം നിത്യമേവ സമാചരേത് ॥ 6 ॥
മൂലാധാരേ ഹകാരം ച ഹൃദയേ ച രകാരകം ।
ഭ്രൂമധ്യേ തദ്വദീകാരം ഹ്രീങ്കാരം മസ്തകേ ന്യസേത് ॥ 7 ॥
തത്തന്മന്ത്രോദിതാനന്യാന്ന്യാസാൻസർവാൻസമാചരേത് ।
കൽപയേത്സ്വാത്മനോ ദേഹേ പീഠം ധർമാദിഭിഃ പുനഃ ॥ 8 ॥
തതോ ധ്യായേന്മഹാദേവീം പ്രാണായാമൈർവിജൃംഭിതേ ।
ഹൃദംഭോജേ മമ സ്ഥാനേ പഞ്ചപ്രേതാസനേ ബുധഃ ॥ 9 ॥
ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുശ്ച രുദ്രശ്ച ഈശ്വരശ്ച സദാശിവഃ ।
ഏതേ പഞ്ച മഹാപ്രേതാഃ പാദമൂലേ മമ സ്ഥിതാഃ ॥ 10 ॥
പഞ്ചഭൂതാത്മകാ ഹ്യേതേ പഞ്ചാവസ്ഥാത്മകാ അപി ।
അഹം ത്വവ്യക്തചിദ്രൂപാ തദതീതാഽസ്മി സർവഥാ ॥ 11 ॥
തതോ വിഷ്ടരതാം യാതാഃ ശക്തിതന്ത്രേഷു സർവദാ ।
ധ്യാത്വൈവം മാനസൈർഭോഗൈഃ പൂജയേന്മാം ജപേദപി ॥ 12 ॥
ജപം സമർപ്യ ശ്രീദേവ്യൈ തതോഽർഘ്യസ്ഥാപനം ചരേത് ।
പാത്രാസാദനകം കൃത്വാ പൂജാദ്രവ്യാണി ശോധയേത് ॥ 13 ॥
ജലേന തേന മനുനാ ചാസ്ത്രമന്ത്രേണ ദേശികഃ ।
ദിഗ്ബന്ധം ച പുരാ കൃത്വാ ഗുരൂന്നത്വാ തതഃ പരം ॥ 14 ॥
തദനുജ്ഞാം സമാദായ ബാഹ്യപീഠേ തതഃ പരം ।
ഹൃദിസ്ഥാം ഭാവിതാം മൂർതിം മമ ദിവ്യാം മനോഹരാം ॥ 15 ॥
ആവാഹയേത്തതഃ പീഠേ പ്രാണസ്ഥാപനവിദ്യയാ ।
ആസനാവാഹനേ ചാർഘ്യം പാദ്യാദ്യാചമനം തഥാ ॥ 16 ॥
സ്നാനം വാസോദ്വയം ചൈവ ഭൂഷണാനി ച സർവശഃ ।
ഗന്ധപുഷ്പം യഥായോഗ്യം ദത്ത്വാ ദേവ്യൈ സ്വഭക്തിതഃ ॥ 17 ॥
യന്ത്രസ്ഥാനാമാവൃതീനാം പൂജനം സമ്യഗാചരേത് ।
പ്രതിവാരമശക്താനാം ശുക്രവാരോ നിയമ്യതേ ॥ 18 ॥
മൂലദേവീപ്രഭാരൂപാഃ സ്മർതവ്യാ അംഗദേവതാഃ ।
തത്പ്രഭാപടലവ്യാപ്തം ത്രൈലോക്യം ച വിചിന്തയേത് ॥ 19 ॥
പുനരാവൃത്തിസഹിതാം മൂലദേവീം ച പൂജയേത് ।
ഗന്ധാദിഭിഃ സുഗന്ധൈസ്തു തഥാ പുഷ്പൈഃ സുവാസിതൈഃ ॥ 20 ॥
നൈവേദ്യൈസ്തർപണൈശ്ചൈവ താംബൂലൈർദക്ഷിണാദിഭിഃ ।
തോഷയേന്മാം ത്വത്കൃതേന നാമ്നാം സാഹസ്രകേണ ച ॥ 21 ॥
കവചേന ച സൂക്തേനാഹം രുദ്രേഭിരിതി പ്രഭോ ।
ദേവ്യഥർവശിരോമന്ത്രൈർഹൃല്ലേഖോപനിഷദ്ഭവൈഃ ॥ 22 ॥
മഹാവിദ്യാമഹാമന്ത്രൈസ്തോഷയേന്മാം മുഹുർമുഹുഃ ।
ക്ഷമാപയേജ്ജഗദ്ധാത്രീം പ്രേമാർദ്രഹൃദയോ നരഃ ॥ 23 ॥
പുലകാങ്കിതസർവാംഗൈർബാല്യരുദ്ധാക്ഷിനിഃസ്വനഃ ।
നൃത്യഗീതാദിഘോഷേണ തോഷയേന്മാം മുഹുർമുഹുഃ ॥ 24 ॥
വേദപാരായണൈശ്ചൈവ പുരാണൈഃ സകലൈരപി ।
പ്രതിപാദ്യാ യതോഽഹം വൈ തസ്മാത്തൈസ്തോഷയേത്തു മാം ॥ 25 ॥
നിജ സർവസ്വമപി മേ സദേഹം നിത്യശോഽർപയേത് ।
നിത്യഹോമം തതഃ കുര്യാദ്ബ്രാഹ്മണാംശ്ച സുവാസിനീഃ ॥ 26 ॥
ബടുകാൻപാമരാനനന്യാന്ദേവീബുദ്ധ്യാ തു ഭോജയേത് ।
നത്വാ പുനഃ സ്വഹൃദയേ വ്യുത്ക്രമേണ വിസർജയേത് ॥ 27 ॥
സർവം ഹൃല്ലേഖയാ കുര്യാത്പൂജനം മമ സുവ്രത ।
ഹൃല്ലേഖാ സർവമന്ത്രാണാം നായികാ പരമാ സ്മൃതാ ॥ 28 ॥
ഹൃല്ലേഖാദർപണേ നിത്യമഹം തു പ്രതിബിംബിതാ ।
തസ്മാധൃല്ലേഖയാ ദത്തം സർവമന്ത്രൈഃ സമർപിതം ॥ 29 ॥
ഗുരും സമ്പൂജ്യ ഭൃഷാദ്യൈഃ കൃതകൃത്യത്വമാവഹേത് ।
യ ഏവം പൂജയേദ്ദേവീം ശ്രീമദ്ഭുവനസുന്ദരീം ॥ 30 ॥
ന തസ്യ ദുർലഭം കിഞ്ചിത്കദാവ്ഹിത്ക്വചിദസ്തി ഹി ।
ദേഹാന്തേ തു മണിദ്വീപം മാമ യാത്യേവ സർവഥാ ॥ 31 ॥
ജ്ഞേയോ ദേവീസ്വരൂപോഽസൗ ദേവാ നിത്യം നമന്തി തം ।
ഇതി തേ കഥിതം രാജന്മഹാദേവ്യാഃ പ്രപൂജനം ॥ 32 ॥
വിമൃശ്യൈതദശേഷേണാപ്യധികാരാനുരൂപതഃ ।
കുരു മേ പൂജനം തേന കൃതാർഥസ്ത്വം ഭവിഷ്യസി ॥ 33 ॥
ഇദം തു ഗീതാശാസ്ത്രം മേ നാശിഷ്യായ വദേത്ക്വചിത് ।
നാഭക്തായ പ്രദാതവ്യം ന ധൂർതായ ച ദുർഹൃദേ ॥ 34 ॥
ഏതത്പ്രകാശനം മാതുരുദ്ധാടനമുരോജയോഃ ।
തസ്മാദവശ്യം യത്നേന ഗോപനീയമിദം സദാ ॥ 35 ॥
ദേയം ഭക്തായ ശിഷ്യായ ജ്യേഷ്ഠപുത്രായ ചൈവ ഹി ।
സുശീലായ സുവേഷായ ദേവീഭക്തിയുതായ ച ॥ 36 ॥
ശ്രാദ്ധകാലേ പഠേദേതദ് ബ്രാഹ്മണാനാം സമീപതഃ ।
തൃപ്താസ്തത്പിതരഃ സർവേ പ്രയാന്തി പരമം പദം ॥ 37 ॥
വ്യാസ ഉവാച –
ഇത്യുക്ത്വാ സാ ഭഗവതീ തത്രൈവാന്തരധീയത ।
ദേവാശ്ച മുദിതാഃ സർവേ ദേവീദർശനതോഽഭവൻ ॥ 38 ॥
തതാ ഹിമാലയേ ജജ്ഞേ ദേവീ ഹൈമവതീ തു സാ ।
യാ ഗൗരീതി പ്രസിദ്ധാസീദ്ദത്താ സാ ശങ്കരായ ച ॥ 39 ॥
തതഃ സ്കന്ദഃ സമുദ്ഭൂതസ്താരകസ്തേന പാതിതഃ ।
സമുദ്രമന്ഥനേ പൂർവം രത്നാന്യാസുർനരാധിപ ॥ 40 ॥
തത്ര ദേവൈസ്തുതാ ദേവീ ലക്ഷ്മീപ്രാപ്ത്യർഥമാദരാത് ।
തേഷാമനുഗ്രഹാർഥായ നിർഗതാ തു രമാ തതഃ ॥ 41 ॥
വൈകുണ്ഠായ സുരൈർദത്താ തേന തസ്യ ശമാഭവത് ।
ഇതി തേ കഥിതം രാജന്ദേവീമാഹാത്മ്യമുത്തമം ॥ 42 ॥
ഗൗരീലക്ഷ്മ്യോഃ സമുദ്ഭൂതിവിഷയം സർവകാമദം ।
ന വാച്യം ത്വേതദന്യസ്മൈ രഹസ്യം കഥിതം യതഃ ॥ 43 ॥
ഗീതാ രഹസ്യഭൂതേയം ഗോപനീയാ പ്രയത്നതഃ ।
സർവമുക്തം സമാസേന യത്പൃഷ്ടം തത്വയാനഘ ।
പവിത്രം പാവനം ദിവ്യം കിം ഭൂയഃ ശ്രോതുമിച്ഛസി ॥ 44 ॥
॥ ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ ദേവീഗീതായാം നവമോഽധ്യായഃ ॥
॥ ഇതി ശ്രീമദ്ദേവീഗീതാ സമാപ്താ ॥
Also Read:
Devi Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil