Rudra Geetaa in Malayalam:
॥ രുദ്രഗീതാ ॥
ഭദ്രാശ്വ ഉവാച ।
ഭഗവൻ കിം കൃതം ലോകം ത്വയാ തമനുപശ്യതാ ।
വ്രതം തപോ വാ ധർമോ വാ പ്രാപ്ത്യർഥം തസ്യ വൈ മുനേ ॥ 70.1 ॥
അനാരാധ്യ ഹരിം ഭക്ത്യാ കോ ലോകാൻ കാമയേദ് ബുധഃ ।
ആരാധിതേ ഹരൗ ലോകാഃ സർവേ കരതലേഽഭവൻ ॥ 70.2 ॥
ഏവം സഞ്ചിന്ത്യ രാജേന്ദ്ര മയാ വിഷ്ണുഃ സനാതനഃ ।
ആരാധിതോ വർഷശതം ക്രതുഭിർഭൂരിദക്ഷിണൈഃ ॥ 70.3 ॥
തതഃ കദാചിദ് ബഹുനാ കാലേന നൃപനന്ദന ।
യജതോ മമ ദേവേശം യജ്ഞമൂർതിം ജനാർദനം ।
ആഹൂതാ ആഗതാ ദേവാഃ സമമേവ സവാസവാഃ ॥ 70.4 ॥
സ്വേ സ്വേ സ്ഥാനേ സ്ഥിതാ ആസൻ യാവദ് ദേവാഃ സവാസവാഃ ।
താവത് തത്രൈവ ഭഗവാനാഗതോ വൃഷഭധ്വജഃ ॥ 70.5 ॥
മഹാദേവോ വിരൂപാക്ഷസ്ത്ര്യംബകോ നീലലോഹിതഃ ।
സോഽപി രൗദ്രേ സ്ഥിതഃ സ്ഥാനേ ബഭൂവ പരമേശ്വരഃ ॥ 70.6 ॥
താൻ സർവാനാഗതാൻ ദൃഷ്ട്വാ ദേവാനൃഷിമഹോരഗാൻ ।
സനത്കുമാരോ ഭഗവാനാജഗാമാബ്ജസംഭവഃ ॥ 70.7 ॥
ത്രസരേണുപ്രമാണേന വിമാനേ സൂര്യസന്നിഭേ ।
അവസ്ഥിതോ മഹായോഗീ ഭൂതഭവ്യഭവിഷ്യവിത് ॥ 70.8 ॥
ആഗമ്യ ശിരസാ രുദ്രം സ വവന്ദേ മഹാമുനിഃ ।
മയാ പ്രണമിതസ്തസ്ഥൗ സമീപേ ശൂലപാണിനഃ ॥ 70.9 ॥
താനഹം സംസ്ഥിതാൻ ദേവാൻ നാരദാദീനൃഷീംസ്തഥാ ।
സനത്കുമാരരുദ്രൗ ച ദൃഷ്ട്വാ മേ മനസി സ്ഥിതം ॥ 70.10 ॥
ക ഏഷാം ഭവതേ യാജ്യോ വരിഷ്ഠശ്ച നൃപോത്തമ ।
കേന തുഷ്ടേന തുഷ്ടാഃ സ്യുഃ സർവ ഏതേ സരുദ്രകാഃ ॥ 70.11 ॥
ഏവം കൃത്വാ സ്ഥിതേ രാജൻ രുദ്രഃ പൃഷ്ടോ മയാഽനഘ ।
ഏവമർഥം ക ഇജ്യോഽത്ര യുഷ്മാകം സുരസത്തമാഃ ॥ 70.12 ॥
ഏവമുക്തേ തദോവാച രുദ്രോ മാം സുരസന്നിധൗ ॥ 70.13 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
ശൃണ്വന്തു ബിബുധാഃ സർവേ തഥാ ദേവർഷയോഽമലാഃ ।
ബ്രഹ്മർഷയശ്ച വിഖ്യാതാ സർവേ ശൃണ്വന്തു മേ വചഃ ।
ത്വം ചാഗസ്ത്യ മഹാബുദ്ധേ ശൃണു മേ ഗദതോ വചഃ ॥ 70.14 ॥
യോ യജ്ഞൈരീഡ്യതേ ദേവോ യസ്മാത് സർവമിദം ജഗത് ।
ഉത്പന്നം സർവദാ യസ്മിംല്ലീനം ഭവതി സാമരം ॥ 70.15 ॥
നാരായണഃ പരോ ദേവഃ സത്ത്വരൂപോ ജനാർദനഃ ।
ത്രിധാത്മാനം സ ഭഗവാൻ സസർജ പരമേശ്വരഃ ॥ 70.16 ॥
രജസ്തമോഭ്യാം യുക്തോഽഭൂദ് രജഃ സത്ത്വാധികം വിഭുഃ ।
സസർജ നാഭികമലേ ബ്രഹ്മാണം കമലാസനം ॥ 70.17 ॥
രജസാ തമസാ യുക്തഃ സോഽപി മാം ത്വസൃജത് പ്രഭുഃ ।
യത്സത്ത്വം സ ഹരിർദേവോ യോ ഹരിസ്തത്പരം പദം ॥ 70.18 ॥
യേ സത്ത്വരജസീ സോഽപി ബ്രഹ്മാ കമലസംഭവഃ ।
യോ ബ്രഹ്മാ സൈവ ദേവസ്തു യോ ദേവഃ സഃ ചതുർമുഖഃ ।
യദ്രജസ്തമസോപേതം സോഽഹം നാസ്ത്യത്ര സംശയഃ ॥ 70.19 ॥
സത്ത്വം രജസ്തമശ്ചൈവ ത്രിതയം ചൈതദുച്യതേ ।
സത്ത്വേന മുച്യതേ ജന്തുഃ സത്ത്വം നാരായണാത്മകം ॥ 70.20 ॥
രജസാ സത്ത്വയുക്തേന ഭവേത് സൃഷ്ടീ രജോഽധികാ ।
തച്ച പൈതാമഹം വൃത്തം സർവശാസ്ത്രേഷു പഠ്യതേ ॥ 70.21 ॥
യദ്വേദബാഹ്യം കർമ സ്യാച്ഛാസ്ത്രമുദ്ദിശ്യ സേവ്യതേ ।
തദ്രൗദ്രമിതി വിഖ്യാതം കനിഷ്ഠം ഗദിതം നൃണാം ॥ 70.22 ॥
യദ്ധീനം രജസാ കർമ കേവലം താമസം തു യത് ।
തദ് ദുർഗതിപരം നൄണാമിഹ ലോകേ പരത്ര ച ॥ 70.23 ॥
സത്ത്വേന മുച്യതേ ജന്തുഃ സത്ത്വം നാരായണാത്മകം ।
നാരായണശ്ച ഭഗവാൻ യജ്ഞരൂപീ വിഭാവ്യതേ ॥ 70.24 ॥
കൃതേ നാരായണഃ ശുദ്ധഃ സൂക്ഷ്മമൂർതിരുപാസ്യതേ ।
ത്രേതായാം യജ്ഞരൂപേണ പഞ്ചരാത്രൈസ്തു ദ്വാപരേ ॥ 70.25 ॥
കലൗ മത്കൃതമാർഗേണ ബഹുരൂപേണ താമസൈഃ ।
ഇജ്യതേ ദ്വേഷബുദ്ധ്യാ സ പരമാത്മാ ജനാർദനഃ ॥ 70.26 ॥
ന തസ്മാത് പരതോ ദേവോ ഭവിതാ ന ഭവിഷ്യതി ।
യോ വിഷ്ണുഃ സ സ്വയം ബ്രഹ്മാ യോ ബ്രഹ്മാ സോഽഹമേവ ച ॥ 70.27 ॥
വേദത്രയേഽപി യജ്ഞേഽസ്മിൻ യാജ്യം വേദേഷു നിശ്ചയഃ ।
യോ ഭേദം കുരുതേഽസ്മാകം ത്രയാണാം ദ്വിജസത്തമ ।
സ പാപകാരീ ദുഷ്ടാത്മാ ദുർഗതിം ഗതിമാപ്നുയാത് ॥ 70.28 ॥
ഇദം ച ശൃണു മേഽഗസ്ത്യ ഗദതഃ പ്രാക്തനം തഥാ ।
യഥാ കലൗ ഹരേർഭക്തിം ന കുർവന്തീഹ മാനവാഃ ॥ 70.29 ॥
ഭൂർലോകവാസിനഃ സർവേ പുരാ യഷ്ട്വാ ജനാർദനം ।
ഭുവർലോകം പ്രപദ്യന്തേ തത്രസ്ഥാ അപി കേശവം ।
ആരാധ്യ സ്വർഗതിം യാന്തി ക്രമാന്മുക്തിം വ്രജന്തി ച ॥ 70.30 ॥
ഏവം മുക്തിപദേ വ്യാപ്തേ സർവലോകൈസ്തഥൈവ ച ।
മുക്തിഭാജസ്തതോ ദേവാസ്തം ദധ്യുഃ പ്രയതാ ഹരിം ॥ 70.31 ॥
സോഽപി സർവഗതത്വാച്ച പ്രാദുർഭൂതഃ സനാതനഃ ।
ഉവാച ബ്രൂത കിം കാര്യം സർവയോഗിവരാഃ സുരാഃ ॥ 70.32 ॥
തേ തം പ്രണമ്യ ദേവേശമൂചുശ്ച പരമേശ്വരം ।
ദേവദേവ ജനഃ സർവോ മുക്തിമാർഗേ വ്യവസ്ഥിതഃ ।
കഥം സൃഷ്ടിഃ പ്രഭവിതാ നരകേഷു ച കോ വസേത് ॥ 70.33 ॥
ഏവമുക്തസ്തതോ ദേവൈസ്താനുവാച ജനാർദനഃ ।
യുഗാനി ത്രീണി ബഹവോ മാമുപേഷ്യന്തി മാനവാഃ ॥ 70.34 ॥
അന്ത്യേ യുഗേ പ്രവിരലാ ഭവിഷ്യന്തി മദാശ്രയാഃ ।
ഏഷ മോഹം സൃജാമ്യാശു യോ ജനം മോഹയിഷ്യതി ॥ 70.35 ॥
ത്വം ച രുദ്ര മഹാബാഹോ മോഹശാസ്ത്രാണി കാരയ ।
അൽപായാസം ദർശയിത്വാ ഫലം ദീർഘം പ്രദർശയ ॥ 70.36 ॥
കുഹകം ചേന്ദ്രജാലാനി വിരുദ്ധാചരണാനി ച ।
ദർശയിത്വാ ജനം സർവം മോഹയാശു മഹേശ്വര ॥ 70.37 ॥
ഏവമുക്ത്വാ തദാ തേന ദേവേന പരമേഷ്ഠിനാ ।
ആത്മാ തു ഗോപിതഃ സദ്യഃ പ്രകാശ്യോഽഹം കൃതസ്തദാ ॥ 70.38 ॥
തസ്മാദാരഭ്യ കാലം തു മത്പ്രണീതേഷു സത്തമ ।
ശാസ്ത്രേഷ്വഭിരതോ ലോകോ ബാഹുല്യേന ഭവേദതഃ ॥ 70.39 ॥
വേദാനുവർത്തിനം മാർഗം ദേവം നാരായണം തഥാ ।
ഏകീഭാവേന പശ്യന്തോ മുക്തിഭാജോ ഭവന്തി തേ ॥ 70.40 ॥
മാം വിഷ്ണോർവ്യതിരിക്തം യേ ബ്രഹ്മാണം ച ദ്വിജോത്തമ ।
ഭജന്തേ പാപകർമാണസ്തേ യാന്തി നരകം നരാഃ ॥ 70.41 ॥
യേ വേദമാർഗനിർമുക്താസ്തേഷാം മോഹാർഥമേവ ച ।
നയസിദ്ധാന്തസഞ്ജ്ഞാഭിർമയാ ശാസ്ത്രം തു ദർശിതം ॥ 70.42 ॥
പാശോഽയം പശുഭാവസ്തു സ യദാ പതിതോ ഭവേത് ।
തദാ പാശുപതം ശാസ്ത്രം ജായതേ വേദസഞ്ജ്ഞിതം ॥ 70.43 ॥
വേദമൂർതിരഹം വിപ്ര നാന്യശാസ്ത്രാർഥവാദിഭിഃ ।
ജ്ഞായതേ മത്സ്വരൂപം തു മുക്ത്വാ വേദമനാദിമത് ।
വേദവേദ്യോഽസ്മി വിപ്രർഷേ ബ്രാഹ്മണൈശ്ച വിശേഷതഃ ॥ 70.44 ॥
യുഗാനി ത്രീണ്യഹം വിപ്ര ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുസ്തഥൈവ ച ।
ത്രയോഽപി സത്ത്വാദിഗുണാസ്ത്രയോ വേദാസ്ത്രയോഽഗ്നയഃ ॥ 70.45 ॥
ത്രയോ ലോകാസ്ത്രയഃ സന്ധ്യാസ്ത്രയോ വർണാസ്തഥൈവ ച ।
സവനാനി തു താവന്തി ത്രിധാ ബദ്ധമിദം ജഗത് ॥ 70.46 ॥
യ ഏവം വേത്തി വിപ്രർഷേ പരം നാരായണം തഥാ ।
അപരം പദ്മയോനിം തു ബ്രഹ്മാണം ത്വപരം തു മാം ।
ഗുണതോ മുഖ്യതസ്ത്വേക ഏവാഹം മോഹ ഇത്യുത ॥ 70.47 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ സപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 70 ॥
അഗസ്ത്യ ഉവാച ।
ഏവമുക്തസ്തതോ ദേവാ ഋഷയശ്ച പിനാകിനാ ।
അഹം ച നൃപതേ തസ്യ ദേവസ്യ പ്രണതോഽഭവം ॥ 71.1 ॥
പ്രണമ്യ ശിരസാ ദേവം യാവത് പശ്യാമഹേ നൃപ ।
താവത് തസ്യൈവ രുദ്രസ്യ ദേഹസ്ഥം കമലാസനം ॥ 71.2 ॥
നാരായണം ച ഹൃദയേ ത്രസരേണുസുസൂക്ഷ്മകം ।
ജ്വലദ്ഭാസ്കരവർണാഭം പശ്യാമ ഭവദേഹതഃ ॥ 71.3 ॥
തം ദൃഷ്ട്വാ വിസ്മിതാഃ സർവേ യാജകാ ഋഷയോ മമ ।
ജയശബ്ദരവാംശ്ചക്രുഃ സാമഋഗ്യജുഷാം സ്വനം ॥ 71.4 ॥
കൃത്വോചുസ്തേ തദാ ദേവം കിമിദം പരമേശ്വര ।
ഏകസ്യാമേവ മൂർതൗ തേ ലക്ഷ്യന്തേ ച ത്രിമൂർത്തയഃ ॥ 71.5 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
യജ്ഞേഽസ്മിൻ യദ്ധുതം ഹവ്യം മാമുദ്ദിശ്യ മഹർഷയഃ ।
തേ ത്രയോഽപി വയം ഭാഗം ഗൃഹ്ണീമഃ കവിസത്തമാഃ ॥ 71.6 ॥
നാസ്മാകം വിവിധോ ഭാവോ വർതതേ മുനിസത്തമാഃ ।
സമ്യഗ്ദൃശഃ പ്രപശ്യന്തി വിപരീതേഷ്വനേകശഃ ॥ 71.7 ॥
ഏവമുക്തേ തു രുദ്രേണ സർവേ തേ മുനയോ നൃപ ।
പപ്രച്ഛുഃ ശങ്കരം ദേവം മോഹശാസ്ത്രപ്രയോജനം ॥ 71.8 ॥
ഋഷയ ഊചുഃ ।
മോഹനാർഥം തു ലോകാനാം ത്വയാ ശാസ്ത്രം പൃഥക് കൃതം ।
തത് ത്വയാ ഹേതുനാ കേന കൃതം ദേവ വദസ്വ നഃ ॥ 71.9 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
അസ്തി ഭാരതവർഷേണ വനം ദണ്ഡകസഞ്ജ്ഞിതം ।
തത്ര തീവ്രം തപോ ഘോരം ഗൗതമോ നാമ വൈ ദ്വിജഃ ॥ 71.10 ॥
ചകാര തസ്യ ബ്രഹ്മാ തു പരിതോഷം ഗതഃ പ്രഭുഃ ।
ഉവാച തം മുനിം ബ്രഹ്മാ വരം ബ്രൂഹി തപോധന ॥ 71.11 ॥
ഏവമുക്തസ്തദാ തേന ബ്രഹ്മണാ ലോകകർതൃണാ ।
ഉവാച സദ്യഃ പങ്ക്തിം മേ ധാന്യാനാം ദേഹി പദ്മജ ॥ 71.12 ॥
ഏവമുക്തോ ദദൗ തസ്യ തമേവാർഥം പിതാമഹഃ ।
ലബ്ധ്വാ തു തം വരം വിപ്രഃ ശതശൃംഗേ മഹാശ്രമം ॥ 71.13 ॥
ചകാര തസ്യോഷസി ച പാകാന്തേ ശാലയോ ദ്വിജാഃ ।
ലൂയന്തേ തേന മുനിനാ മധ്യാഹ്നേ പച്യതേ തഥാ ।
സർവാതിഥ്യമസൗ വിപ്രോ ബ്രാഹ്മണേഭ്യോ ദദാത്യലം ॥ 71.14 ॥
കസ്യചിത് ത്വഥ കാലസ്യ മഹതി ദ്വാദശാബ്ദികാ ।
അനാവൃഷ്ടിർദ്വിജവരാ അഭവല്ലോമഹർഷിണീ ॥ 71.15 ॥
താം ദൃഷ്ട്വാ മുനയഃ സർവേ അനാവൃഷ്ടിം വനേചരാഃ ।
ക്ഷുധയാ പീഡ്യമാമാസ്തു പ്രയയുർഗൗതമം തദാ ॥ 71.16 ॥
അഥ താനാഗതാൻ ദൃഷ്ട്വാ ഗൗതമഃ ശിരസാ നതഃ ।
ഉവാച സ്ഥീയതാം മഹ്യം ഗൃഹേ മുനിവരാത്മജാഃ ॥ 71.17 ॥
ഏവമുക്താസ്തു തേ തേന തസ്ഥുർവിവിധഭോജനം ।
ഭുഞ്ജമാനാ അനാവൃഷ്ടിര്യാവത് സാ നിവൃതാഽഭവത് ॥ 71.18 ॥
നിവൃത്തായാം തു വൈ തസ്യാമനാവൃഷ്ട്യാം തു തേ ദ്വിജാഃ ।
തീർഥയാത്രാനിമിത്തം തു പ്രയാതും മനസോഽഭവൻ ॥ 71.19 ॥
തത്ര ശാണ്ഡില്യനാമാനം താപസം മുനിസത്തമം ।
പ്രത്യുവാചേതി സഞ്ചിന്ത്യ മീരീചഃ പരമോ മുനിഃ ॥ 71.20 ॥
മാരീച ഉവാച ।
ശാണ്ഡില്യ ശോഭനം വക്ഷ്യേ പിതാ തേ ഗൗതമോ മുനിഃ ।
തമനുക്ത്വാ ന ഗച്ഛാമസ്തപശ്ചർതും തപോവനം ॥ 71.21 ॥
ഏവമുക്തേഽഥ ജഹസുഃ സർവേ തേ മുനയസ്തദാ ।
കിമസ്മാഭിഃ സ്വകോ ദേഹോ വിക്രീതോഽസ്യാന്നഭക്ഷണാത് ॥ 71.22 ॥
ഏവമുക്ത്വാ പുനശ്ചോചുഃ സോപാധിഗമനം പ്രതി ।
കൃത്വാ മായാമയീം ഗാം തു തച്ഛാലൗ തേ വ്യസർജയൻ ॥ 71.23 ॥
താം ചരന്തീം തതോ ദൃഷ്ട്വാ ശാലൗ ഗാം ഗൗതമോ മുനിഃ ।
ഗൃഹീത്വാ സലിലം പാണൗ യാഹി രുദ്രേത്യഭാഷത ।
തതോ മായാമയീ സാ ഗൗഃ പപാത ജലബിന്ദുഭിഃ ॥ 71.24 ॥
നിഹതാം താം തതോ ദൃഷ്ട്വാ മുനീൻ ജിഗമിഷൂംസ്തഥാ ।
ഉവാച ഗൗതമോ ധീമാംസ്താൻ മുനീൻ പ്രണതഃ സ്ഥിതഃ ॥ 71.25 ॥
കിമർഥം ഗമ്യതേ വിപ്രാഃ സാധു ശംസത മാചിരം ।
മാം വിഹായ സദാ ഭക്തം പ്രണതം ച വിശേഷതഃ ॥ 71.26 ॥
ഋഷയ ഊചുഃ ।
ഗോവധ്യേയമിഹ ബ്രഹ്മൻ യാവത് തവ ശരീരഗാ ।
താവദന്നം ന ഭുഞ്ജാമോ ഭവതോഽന്നം മഹാമുനേ ॥ 71.27 ॥
ഏവമുക്തോ ഗൗതമോഽഥ താൻ മുനീൻ പ്രാഹ ധർമവിത് ।
പ്രായശ്ചിത്തം ഗോവധ്യായാ ദീയതാം മേ തപോധനാഃ ॥ 71.28 ॥
ഇയം ഗൗരമൃതാ ബ്രഹ്മൻ മൂർച്ഛിതേവ വ്യവസ്ഥിതാ ।
ഗംഗാജലപ്ലുതാ ചേയമുത്ഥാസ്യതി ന സംശയഃ ॥ 71.29 ॥
പ്രായശ്ചിത്തം മൃതായാഃ സ്യാദമൃതായാഃ കൃതം ത്വിദം ।
വ്രതം വാ മാ കൃഥാഃ കോപമിത്യുക്ത്വാ പ്രയയുസ്തു തേ ॥ 71.30 ॥
ഗതൈസ്തൈർഗൗതമോ ധീമാൻ ഹിമവന്തം മഹാഗിരിം ।
മാമാരാധയിഷുഃ പ്രായാത് തപ്തും ചാശു മഹത് തപഃ ॥ 71.31 ॥
ശതമേകം തു വർഷാണാമഹമാരാധിതോഽഭവം ।
തുഷ്ടേന ച മയാ പ്രോക്തോ വരം വരയ സുവ്രത ॥ 71.32 ॥
സോഽബ്രവീന്മാം ജകടാസംസ്ഥാം ദേഹി ഗംഗാം തപസ്വിനീം ।
മയാ സാർധം പ്രയാത്വേഷാ പുണ്യാ ഭാഗീരഥീ നദീ ॥ 71.33 ॥
ഏവമുക്തേ ജടാഖണ്ഡമേകം സ പ്രദദൗ ശിവഃ ।
താം ഗൃഹ്യ ഗതവാൻ സോഽപി യത്രാസ്തേ സാ തു ഗൗർമൃതാ ॥ 71.34 ॥
തജ്ജലപ്ലാവിതാ സാ ഗൗർഗതാ ചോത്ഥായ ഭാമിനീ ।
നദീ ച മഹതീ ജാതാ പുണ്യതോയാ ശുചിഹ്രദാ ॥ 71.35 ॥
തം ദൃഷ്ട്വാ മഹദാശ്ചര്യം തത്ര സപ്തർഷയോഽമലാഃ ।
ആജഗ്മുഃ ഖേ വിമാനസ്ഥാഃ സാധുഃ സാധ്വിതി വാദിനഃ ॥ 71.36 ॥
സാധു ഗൗതമ സാധൂനാം കോന്യോഽസ്തി സദൃശസ്തവ ।
യദേവം ജാഹ്നവീം ദേവീം ദണ്ഡകേ ചാവതാരയത് ॥ 71.37 ॥
ഏവമുക്തസ്തദാ തൈസ്തു ഗൗതമഃ കിമിദം ത്വിതി ।
ഗോവധ്യാകാരണം മഹ്യം താവത് പശ്യതി ഗൗതമഃ ॥ 71.38 ॥
ഋഷീണാം മായയാ സർവമിദം ജാതം വിചിന്ത്യ വൈ ।
ശശാപ താൻ ജടാഭസ്മമിഥ്യാവ്രതധരാസ്തഥാ ।
ഭവിഷ്യഥ ത്രയീബാഹ്യാ വേദകർമബഹിഷ്കൃതാഃ ॥ 71.39 ॥
തച്ഛ്രുത്വാ ക്രൂരവചനം ഗൗതമസ്യ മഹാമുനേഃ ।
ഊചുഃ സപ്തർഷയോ മൈവം സർവകാലം ദ്വിജോത്തമാഃ ।
ഭവന്തു കിം തു തേ വാക്യം മോഘം നാസ്ത്യത്ര സംശയഃ ॥ 71.40 ॥
യദി നാമ കലൗ സർവേ ഭവിഷ്യന്തി ദ്വിജോത്തമാഃ ।
ഉപകാരിണി യേ തേ ഹി അപകർതാര ഏവ ഹി ।
ഇത്ഥംഭൂതാ അപി കലൗ ഭക്തിഭാജോ ഭവന്തു തേ ॥ 71.41 ॥
ത്വദ്വാക്യവഹ്നിനിർദഗ്ധാഃ സദാ കലിയുഗേ ദ്വിജാഃ ।
ഭവിഷ്യന്തി ക്രിയാഹീനാ വേദകർമബഹിഷ്കൃതാഃ ॥ 71.42 ॥
അസ്യാശ്ച ഗൗണം നാമേഹ നദീ ഗോദാവരീതി ച ।
ഗൗർദത്താ വരദാനാച്ച ഭവേദ് ഗോദാവരീ നദീ ॥ 71.43 ॥
ഏതാം പ്രാപ്യ കലൗ ബ്രഹ്മൻ ഗാം ദദന്തി ജനാശ്ച യേ ।
യഥാശക്ത്യാ തു ദാനാനി മോദന്തേ ത്രിദശൈഃ സഹ ॥ 71.44 ॥
സിംഹസ്ഥേ ച ഗുരൗ തത്ര യോ ഗച്ഛതി സമാഹിതഃ ।
സ്നാത്വാ ച വിധിനാ തത്ര പിതൄം സ്തർപയതേ തഥാ ॥ 71.45 ॥
സ്വർഗം ഗച്ഛന്തി പിതരോ നിരയേ പതിതാ അപി ।
സ്വർഗസ്ഥാഃ പിതരസ്തസ്യ മുക്തിഭാജോ ന സംശയഃ ॥ 71.46 ॥
ത്വം ഖ്യാതിം മഹതീം പ്രാപ്യ മുക്തിം യാസ്യസി ശാശ്വതീം ।
ഏവമുക്ത്വാഽഥ മുനയോ യയുഃ കൈലാസപർവതം ।
യത്രാഹമുമയാ സാർധം സദാ തിഷ്ഠാമി സത്തമാഃ ॥ 71.47 ॥
ഊചുർമാം തേ ച മുനയോ ഭവിതാരോ ദ്വിജോത്തമാഃ ।
കലൗ ത്വദ്രൂപിണഃ സർവേ ജടാമുകുടധാരിണഃ ।
സ്വേച്ഛയാ പ്രേതവേഷാശ്ച മിഥ്യാലിംഗധരാഃ പ്രഭോ ॥ 71.48 ॥
തേഷാമനുഗ്രഹാർഥായ കിഞ്ചിച്ഛാസ്ത്രം പ്രദീയതാം ।
യേനാസ്മദ്വംശജാഃ സർവേ വർതേയുഃ കലിപീഡിതാഃ ॥ 71.49 ॥
ഏവമഭ്യർഥിതസ്തൈസ്തു പുരാഽഹം ദ്വിജസത്തമാഃ ।
വേദക്രിയാസമായുക്താം കൃതവാനസ്മി സംഹിതാം ॥ 71.50 ॥
നിഃശ്വാസാഖ്യാം തതസ്തസ്യാം ലീനാ ബാഭ്രവ്യശാണ്ഡിലാഃ ।
അൽപാപരാധാച്ഛ്രുത്വൈവ ഗതാ ബൈഡാലികാ ഭവൻ ॥ 71.51 ॥
മയൈവ മോഹിതാസ്തേ ഹി ഭവിഷ്യം ജാനതാ ദ്വിജാഃ ।
ലൗല്യാർഥിനസ്തു ശാസ്ത്രാണി കരിഷ്യന്തി കലൗ നരാഃ ॥ 71.52 ॥
നിഃശ്വാസസംഹിതായാം ഹി ലക്ഷമാത്രം പ്രമാണതഃ ।
സൈവ പാശുപതീ ദീക്ഷാ യോഗഃ പാശുപതസ്ത്വിഹ ॥ 71.53 ॥
ഏതസ്മാദ് വേദമാർഗാദ്ധി യദന്യദിഹ ജായതേ ।
തത് ക്ഷുദ്രകർമ വിജ്ഞേയം രൗദ്രം ശൗചവിവർജിതം ॥ 71.54 ॥
യേ രുദ്രമുപജീവന്തി കലൗ വൈഡാലികാ നരാഃ ।
ലൗല്യാർഥിനഃ സ്വശാസ്ത്രാണി കരിഷ്യന്തി കലൗ നരാഃ ।
ഉച്ഛുഷ്മരുദ്രാസ്തേ ജ്ഞേയാ നാഹം തേഷു വ്യവസ്ഥിതഃ ॥ 71.55 ॥
ഭൈരവേണ സ്വരൂപേണ ദേവകാര്യേ യദാ പുരാ ।
നർതിതം തു മയാ സോഽയം സംബന്ധഃ ക്രൂരകർമണാം ॥ 71.56 ॥
ക്ഷയം നിനീഷതാ ദൈത്യാനട്ടഹാസോ മയാ കൃതഃ ।
യഃ പുരാ തത്ര യേ മഹ്യം പതിതാ അശ്രുബിന്ദവഃ ।
അസംഖ്യാതാസ്തു തേ രൗദ്രാ ഭവിതാരോ മഹീതലേ ॥ 71.57 ॥
ഉച്ഛുഷ്മനിരതാ രൗദ്രാഃ സുരാമാംസപ്രിയാഃ സദാ ।
സ്ത്രീലോലാഃ പാപകർമാണഃ സംഭൂതാ ഭൂതലേഷു തേ ॥ 71.58 ॥
തേഷാം ഗൗതമശാപാദ്ധി ഭവിഷ്യന്ത്യന്വയേ ദ്വിജാഃ ।
തേഷാം മധ്യേ സദാചാരാ യേ തേ മച്ഛാസനേ രതാഃ ॥ 71.59 ॥
സ്വർഗം ചൈവാപവർഗം ച ഇതി വൈ സംശയാത് പുരാ ।
വൈഡാലികാഽധോ യാസ്യന്തി മമ സന്തതിദൂഷകാഃ ॥ 71.60 ॥
പ്രാഗ് ഗൗതമാഗ്നിനാ ദഗ്ധാഃ പുനർമദ്വചനാദ് ദ്വിജാഃ ।
നരകം തു ഗമിഷ്യന്തി നാത്ര കാര്യാ വിചാരണാ ॥ 71.61 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
ഏവം മയാ ബ്രഹ്മസുതാഃ പ്രോക്താ ജഗ്മുര്യഥാഗതം ।
ഗൗതമോഽപി സ്വകം ഗേഹം ജഗാമാശു പരന്തപഃ ॥ 71.62 ॥
ഏതദ് വഃ കഥിതം വിപ്രാ മയാ ധർമസ്യ ലക്ഷണം ।
ഏതസ്മാദ് വിപരീതോ യഃ സ പാഷണ്ഡരതോ ഭവേത് ॥ 71.63 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ഏകസപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 71 ॥
ശ്രീവരാഹ ഉവാച ।
സർവജ്ഞം സർവകർത്താരം ഭവം രുദ്രം പുരാതനം ।
പ്രണമ്യ പ്രയതോഽഗസ്ത്യഃ പപ്രച്ഛ പരമേശ്വരം ॥ 72.1 ॥
അഗസ്ത്യ ഉവാച ।
ഭവാൻ ബ്രഹ്മാ ച വിഷ്ണുശ്ച ത്രയമേതത് ത്രയീ സ്മൃതാ ।
ദീപോഽഗ്നിർദോപസംയോഗൈഃ സർവശാസ്ത്രേഷു സർവതഃ ॥ 72.2 ॥
കസ്മിൻ പ്രധാനോ ഭഗവാൻ കാലേ കസ്മിന്നധോക്ഷജഃ ।
ബ്രഹ്മാ വാ ഏതദാചക്ഷ്വ മമ ദേവ ത്രിലോചന ॥ 72.3 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
വിഷ്ണുരേവ പരം ബ്രഹ്മ ത്രിഭേദമിഹ പഠ്യതേ ।
വേദസിദ്ധാന്തമാർഗേഷു തന്ന ജാനന്തി മോഹതാഃ ॥ 72.4 ॥
വിശപ്രവേശനേ ധാതുസ്തത്ര ഷ്ണു പ്രത്യയാദനു ।
വിഷ്ണുര്യഃ സർവദേവേഷു പരമാത്മാ സനാതനഃ ॥ 72.5 ॥
യോഽയം വിഷ്ണുസ്തു ദശധാ കീർത്യതേ ചൈകധാ ദ്വിജാഃ ।
സ ആദിത്യോ മഹാഭാഗ യോഗൈശ്വര്യസമന്വിതഃ ॥ 72.6 ॥
സ ദേവകാര്യാണി സദാ കുരുതേ പരമേശ്വരഃ ।
മനുഷ്യഭാവമാശ്രിത്യ സ മാം സ്തൗതി യുഗേ യുഗേ ।
ലോകമാർഗപ്രവൃത്ത്യർഥം ദേവകാര്യാർഥസിദ്ധയേ ॥ 72.7 ॥
അഹം ച വരദസ്തസ്യ ദ്വാപരേ ദ്വാപരേ ദ്വിജ ।
അഹം ച തം സദാ സ്തൗമി ശ്വേതദ്വീപേ കൃതേ യുഗേ ॥ 72.8 ॥
സൃഷ്ടികാലേ ചതുർവക്ത്രം സ്തൗമി കാലോ ഭവാമി ച ।
ബ്രഹ്മാ ദേവാസുരാ സ്തൗതി മാം സദാ തു കൃതേ യുഗേ ।
ലിംഗമൂർതിം ച മാം ദേവാ യജന്തേ ഭോഗകാങ്ക്ഷിണഃ ॥ 72.9 ॥
സഹസ്രശീർഷകം ദേവം മനസാ തു മുമുക്ഷവഃ ।
യജന്തേ യം സ വിശ്വാത്മാ ദേവോ നാരായണഃ സ്വയം ॥ 72.10 ॥
ബ്രഹ്മയജ്ഞേന യേ നിത്യം യജന്തേ ദ്വിജസത്തമാഃ ।
തേ ബ്രഹ്മാണം പ്രീണയന്തി വേദോ ബ്രഹ്മാ പ്രകീർതിതഃ ॥ 72.11 ॥
നാരായണഃ ശിവോ വിഷ്ണുഃ ശങ്കര പുരുഷോത്തമഃ ।
ഏതൈസ്തു നാമഭിർബ്രഹ്മ പരം പ്രോക്തം സനാതനം ।
തം ച ചിന്താമയം യോഗം പ്രവദന്തി മനീഷിണഃ ॥ 72.12 ॥
പശൂനാം ശമനം യജ്ഞേ ഹോമകർമ ച യദ്ഭവേത് ।
തദോമിതി ച വിഖ്യാതം തത്രാഹം സംവ്യവസ്ഥിതഃ ॥ 72.13 ॥
കർമവേദയുജാം വിപ്ര ബ്രഹ്മാ വിഷ്ണുർമഹേശ്വരഃ ।
വയം ത്രയോഽപി മന്ത്രാദ്യാ നാത്ര കാര്യാ വിചാരണാ ॥ 72.14 ॥
അഹം വിഷ്ണുസ്തഥാ വേദാ ബ്രഹ്മ കർമാണി ചാപ്യുത ।
ഏതത് ത്രയം ത്വേകമേവ ന പൃഥഗ് ഭാവയേത് സുധീഃ ॥ 72.15 ॥
യോഽന്യഥാ ഭാവയേദേതത് പക്ഷപാതേന സുവ്രത ।
സ യാതി നരകം ഘോരം രൗരവം പാപപൂരുഷഃ ॥ 72.16 ॥
അഹം ബ്രഹ്മാ ച വിഷ്ണുശ്ച ഋഗ്യജുഃ സാമ ഏവ ച ।
നൈതസ്മിൻ ഭേദമസ്യാസ്തി സർവേഷാം ദ്വിജസത്തമ ॥ 72.17 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ദ്വിസപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 72 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
ശൃണു ചാന്യദ് ദ്വിജശ്രേഷ്ഠ കൗതൂഹലസമന്വിതം ।
അപൂർവഭൂതം സലിലേ മഗ്നേന മുനിപുംഗവ ॥ 73.1 ॥
ബ്രഹ്മാണാഽഹം പുരാ സൃഷ്ടഃ പ്രോക്തശ്ച സൃജ വൈ പ്രജാഃ ।
അവിജ്ഞാനസമർഥോഽഹം നിമഗ്നഃ സലിലേ ദ്വിജ ॥ 73.2 ॥
തത്ര യാവത് ക്ഷണം ചൈകം തിഷ്ഠാമി പരമേശ്വരം ।
അംഗുഷ്ഠമാത്രം പുരുഷം ധ്യായൻ പ്രയതമാനസഃ ॥ 73.3 ॥
താവജ്ജലാത് സമുത്തസ്ഥുഃ പ്രലയാഗ്നിസമപ്രഭാഃ ।
പുരുഷാ ദശ ചൈകശ്ച താപയന്തോംശുഭിർജലം ॥ 73.4 ॥
മയാ പൃഷ്ടാഃ കേ ഭവന്തോ ജലാദുത്തീര്യ തേജസാ ।
താപയന്തോ ജലം ചേദം ക്വ വാ യാസ്യഥ സംശത ॥ 73.5 ॥
ഏവമുക്താ മയാ തേ തു നോചുഃ കിഞ്ചന സത്തമാഃ ।
ഏവമേവ ഗതാസ്തൂഷ്ണീം തേ നരാ ദ്വിജപുംഗവ ॥ 73.6 ॥
തതസ്തേഷാമനു മഹാപുരുഷോഽതീവശോഭനഃ ।
സ തസ്മിൻ മേഘസങ്കാശഃ പുണ്ഡരീകനിഭേക്ഷണഃ ॥ 73.7 ॥
തമഹം പൃഷ്ടവാൻ കസ്ത്വം കേ ചേമേ പുരുഷാ ഗാതാഃ ।
കിം വാ പ്രയോജനമിഹ കഥ്യതാം പുരുഷർഷഭ ॥ 73.8 ॥
പുരുഷ ഉവാച ।
യ ഏതേ വൈ ഗതാഃ പൂർവം പുരുഷാ ദീപ്തതേജസഃ ।
ആദിത്യാസ്തേ ത്വരം യാന്തി ധ്യാതാ വൈ ബ്രഹ്മണാ ഭവ ॥ 73.9 ॥
സൃഷ്ടിം സൃജതി വൈ ബ്രഹ്മാ തദർഥം യാന്ത്യമീ നരാഃ ।
പ്രതിപാലനായ തസ്യാസ്തു സൃഷ്ടേർദേവ ന സംശയഃ ॥ 73.10 ॥
ശംഭുരുവാച ।
ഭഗവൻ കഥം ജാനീഷേ മഹാപുരുഷസത്തമ ।
ഭവേതി നാമ്നാ തത്സർവം കഥയസ്വ പരോ ഹ്യഹം ॥ 73.11 ॥
ഏവമുക്തസ്തു രുദ്രേണ സ പുമാൻ പ്രത്യഭാഷത ।
അഹം നാരായണോ ദേവോ ജലശായീ സനാതനഃ ॥ 73.12 ॥
ദിവ്യം ചക്ഷുർഭവതു വൈ തവ മാം പശ്യ യത്നതഃ ।
ഏവമുക്തസ്തദാ തേന യാവദ് പശ്യാമ്യഹം തു തം ॥ 73.13 ॥
താവദംഗുഷ്ഠമാത്രം തു ജ്വലദ്ഭാസ്കരതേജസം ।
തമേവാഹം പ്രപശ്യാമി തസ്യ നാഭൗ തു പങ്കജം ॥ 73.14 ॥
ബ്രഹ്മാണം തത്ര പശ്യാമി ആത്മാനം ച തദങ്കതഃ ।
ഏവം ദൃഷ്ട്വാ മഹാത്മാനം തതോ ഹർഷമുപാഗതഃ ।
തം സ്തോതും ദ്വിജശാർദൂല മതിർമേ സമജായത ॥ 73.15 ॥
തസ്യ മൂർതൗ തു ജാതായാം സക്തോത്രേണാനേന സുവ്രത ।
സ്തുതോ മയാ സ വിശ്വാത്മാ തപസാ സ്മൃതകർമണാ ॥ 73.16 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
നമോഽസ്ത്വനന്തായ വിശുദ്ധചേതസേ
സരൂപരൂപായ സഹസ്രബാഹവേ ।
സഹസ്രരശ്മിപ്രവരായ വേധസേ
വിശാലദേഹായ വിശുദ്ധകർമിണേ ॥ 73.17 ॥
സമസ്തവിശ്വാർതിഹരായ ശംഭവേ
സഹസ്രസൂര്യാനിലതിഗ്മതേജസേ ।
സമസ്തവിദ്യാവിധൃതായ ചക്രിണേ
സമസ്തഗീർവാണനുതേ സദാഽനഘ ॥ 73.18 ॥
അനാദിദേവോഽച്യുത ശേഷശേഖര
പ്രഭോ വിഭോ ഭൂതപതേ മഹേശ്വര ।
മരുത്പതേ സർവപതേ ജഗത്പതേ
ഭുവഃ പതേ ഭുവനപതേ സദാ നമഃ ॥ 73.19 ॥
ജലേശ നാരായണ വിശ്വശങ്കര
ക്ഷിതീശ വിശ്വേശ്വര വിശ്വലോചന ।
ശശാങ്കസൂര്യാച്യുത വീര വിശ്വഗാ –
പ്രതർക്യമൂർത്തേഽമൃതമൂർതിരവ്യയഃ ॥ 73.20 ॥
ജ്വലധുതാശാർചിവിരുദ്ധമണ്ഡല
പ്രപാഹി നാരായണ വിശ്വതോമുഖ ।
നമോഽസ്തു ദേവാർത്തിഹരാമൃതാവ്യയ
പ്രപാഹി മാം ശരണഗതം സദാച്യുത ॥ 73.21 ॥
വക്ത്രാണ്യനേകാനി വിഭോ തവാഹം
പശ്യാമി മധ്യസ്ഥഗതം പുരാണം ।
ബ്രഹ്മാണമീശം ജഗതാം പ്രസൂതിം
നമോഽസ്തു തുഭ്യം തു പിതാമഹായ ॥ 73.22 ॥
സംസാരചക്രഭ്രമണൈരനേകൈഃ
ക്വചിദ് ഭവാൻ ദേവവരാദിദേവ ।
സന്മാർഗിഭിർജ്ഞാനവിശുദ്ധസത്ത്വൈ –
രുപാസ്യസേ കിം പ്രലപാമ്യഹം ത്വാം ॥ 73.23 ॥
ഏകം ഭവന്തം പ്രകൃതേഃ പരസ്താദ്
യോ വേത്ത്യസൗ സർവവിദാദിബോദ്ധാ ।
ഗുണാ ന തേഷു പ്രസഭം വിഭേദ്യാ
വിശാലമൂർതിർഹി സുസൂക്ഷ്മരൂപഃ ॥ 73.24 ॥
നിർവാക്യോ നിർമനോ വിഗതേന്ദ്രിയോഽസി
കർമാഭവാന്നോ വിഗതൈകകർമാ ।
സംസാരവാംസ്ത്വം ഹി ന താദൃശോഽസി
പുനഃ കഥം ദേവവരാസി വേദ്യഃ ॥ 73.25 ॥
മൂർതാമൂർതം ത്വതുലം ലഭ്യതേ തേ
പരം വപുർദേവ വിശുദ്ധഭാവൈഃ ।
സംസാരവിച്ഛിത്തികരൈര്യജദ്ഭി –
രതോഽവസീയേത ചതുർഭുജസ്ത്വം ॥ 73.26 ॥
പരം ന ജാനന്തി യതോ വപുസ്തേ
ദേവാദയോഽപ്യദ്ഭുതകാരണം തത് ।
അതോഽവതാരോക്തതനും പുരാണ –
മാരാധയേയുഃ കമലാസനാദ്യാഃ ॥ 73.27 ॥
ന തേ വപുർവിശ്വസൃഗബ്ജയോനി-
രേകാന്തതോ വേദ മഹാനുഭാവഃ ।
പരം ത്വഹം വേദ്മി കവിം പുരാണം
ഭവന്തമാദ്യം തപസാ വിശുദ്ധഃ ॥ 73.28 ॥
പദ്മാസനോ മേ ജനകഃ പ്രസിദ്ധ –
ശ്ചൈതത് പ്രസൂതാവസകൃത്പുരാണൈഃ ।
സംബോധ്യതേ നാഥ ന മദ്വിധോഽപി
വിദുർഭവന്തം തപസാ വിഹീനാഃ ॥ 73.29 ॥
ബ്രഹ്മാദിഭിസ്തത്പ്രവരൈരബോധ്യം
ത്വാം ദേവ മൂർഖാഃ സ്വമനന്തനത്യാ ।
പ്രബോധമിച്ഛന്തി ന തേഷു ബുദ്ധി –
രുദാരകീർത്തിഷ്വപി വേദഹീനാഃ ॥ 73.30 ॥
ജന്മാന്തരൈർവേദവിദാം വിവേക –
ബുദ്ധിർഭവേന്നാഥ തവ പ്രസാദാത് ।
ത്വല്ലബ്ധലാഭസ്യ ന മാനുഷത്വം
ന ദേവഗന്ധർവഗതിഃ ശിവം സ്യാത് ॥ 73.31 ॥
ത്വം വിഷ്ണുരൂപോഽസി ഭവാൻ സുസൂക്ഷ്മഃ
സ്ഥൂലോഽസി ചേദം കൃതകൃത്യതായാഃ ।
സ്ഥൂലഃ സുസൂക്ഷ്മഃ സുലഭോഽസി ദേവ
ത്വദ്വാഹ്യവൃത്ത്യാ നരകേ പതന്തി ॥ 73.32 ॥
കിമുച്യതേ വാ ഭവതി സ്ഥിതേഽസ്മിൻ
ഖാത്മ്യേന്ദുവഹ്ന്യർകമഹീമരുദ്ഭിഃ ।
തത്ത്വൈഃ സതോയൈഃ സമരൂപധാരി –
ണ്യാത്മസ്വരൂപേ വിതതസ്വഭാവേ ॥ 73.33 ॥
ഇതി സ്തുതിം മേ ഭഗവന്നനന്ത
ജുഷസ്വ ഭക്തസ്യ വിശേഷതശ്ച ।
സൃഷ്ടിം സൃജസ്വേതി തവോദിതസ്യ
സർവജ്ഞതാം ദേഹി നമോഽസ്തു വിഷ്ണോ ॥ 73.34 ॥
ചതുർമുഖോ യോ യദി കോടിവക്ത്രോ
ഭവേന്നരഃ ക്വാപി വിശുദ്ധചേതാഃ ।
സ തേ ഗുണാനാമയുതൈരനേകൈ –
ര്വദേത് തദാ ദേവവര പ്രസീദ ॥ 73.35 ॥
സമാധിയുക്തസ്യ വിശുദ്ധബുദ്ധേ –
സ്ത്വദ്ഭാവഭാവൈകമനോഽനുഗസ്യ ।
സദാ ഹൃദിസ്ഥോഽസി ഭവാന്നമസ്തേ
ന സർവഗസ്യാസ്തി പൃഥഗ്വ്യവസ്ഥാ ॥ 73.36 ॥
ഇതി പ്രകാശം കൃതമേതദീശ
സ്തവം മയാ സർവഗതം വിബുദ്ധ്വാ ।
സംസാരചക്രക്രമമാണയുക്ത്യാ
ഭീതം പുനീഹ്യച്യുത കേവലത്വം ॥ 73.37 ॥
ശ്രീവരാഹ ഉവാച ।
ഇതി സ്തുതസ്തദാ ദേവോ രുദ്രേണാമിതതേജസാ ।
ഉവാച വാക്യം സന്തുഷ്ടോ മേഘഗംഭീരനിഃസ്വനഃ ॥ 73.38 ॥
വിഷ്ണുരുവാച ।
വരം വരയ ഭദ്രം തേ ദേവ ദേവ ഉമാപതേ ।
ന ഭേദശ്ചാവയോർദേവ ഏകാവാവാമുഭാവപി ॥ 73.39 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
ബ്രഹ്മണാഽഹം നിയുക്തസ്തു പ്രജാഃ സൃജ ഇതി പ്രഭോ ।
തത്ര ജ്ഞാനം പ്രയച്ഛസ്വ ത്രിവിധം ഭൂതഭാവനം ॥ 73.40 ॥
വിഷ്ണുരുവാച ।
സർവജ്ഞസ്ത്വം ന സന്ദേഹോ ജ്ഞാനരാശിഃ സനാതനഃ ।
ദേവാനാം ച പരം പൂജ്യഃ സർവദാ ത്വം ഭവിഷ്യസി ॥ 73.41 ॥
ഏവമുക്തഃ പുനർവാക്യമുവാചോമാപതിർമുദാ ।
അന്യം ദേഹി വരം ദേവ പ്രസിദ്ധം സർവജന്തുഷു ॥ 73.42 ॥
മൂർതോ ഭൂത്വാ ഭവാനേവ മാമാരാധയ കേശവ ।
മാം വഹസ്വ ച ദേവേശ വരം മത്തോ ഗൃഹാണ ച ।
യേനാഹം സർവദേവാനാം പൂജ്യാത് പൂജ്യതരോ ഭവേ ॥ 73.43 ॥
വിഷ്ണുരുവാച ।
ദേവകാര്യാവതാരേഷു മാനുഷത്വമുപാഗതഃ ।
ത്വാമേവാരാധയിഷ്യാമി ത്വം ച മേ വരദോ ഭവ ॥ 73.44 ॥
യത് ത്വയോക്തം വഹസ്വേതി ദേവദേവ ഉമാപതേ ।
സോഽഹം വഹാമി ത്വാം ദേവം മേഘോ ഭൂത്വാ ശതം സമാഃ ॥ 73.45 ॥
ഏവമുക്ത്വാ ഹരിർമേഘഃ സ്വയം ഭൂത്വാ മഹേശ്വരം ।
ഉജ്ജഹാര ജലാത് തസ്മാദ് വാക്യം ചേദമുവാച ഹ ॥ 73.46 ॥
യ ഏതേ ദശ ചൈകശ്ച പുരുഷാഃ പ്രാകൃതാഃ പ്രഭോ ।
തേ വൈരാജാ മഹീം യാതാ ആദിത്യാ ഇതി സഞ്ജ്ഞിതാഃ ॥ 73.47 ॥
മദംശോ ദ്വാദശോ യസ്തു വിഷ്ണുനാമാ മഹീതലേ ।
അവതീർണോ ഭവന്തം തു ആരാധയതി ശങ്കര ॥ 73.48 ॥
ഏവമുക്ത്വാ സ്വകാദംശാത് സൃഷ്ട്വാദിത്യം ഘനം തഥാ ।
നാരായണഃ ശബ്ദവച്ച ന വിദ്മഃ ക്വ ലയം ഗതഃ ॥ 73.49 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
ഏവമേഷ ഹരിർദേവഃ സർവഗഃ സർവഭാവനഃ ।
വരദോഽഭൂത് പുരാ മഹ്യം തേനാഹം ദൈവതൈർവരഃ ॥ 73.50 ॥
നാരായണാത് പരോ ദേവോ ന ഭൂതോ ന ഭവിഷ്യതി ।
ഏതദ് രഹസ്യം വേദാനാം പുരാണാനാം ച സത്തമ ।
മയാ വഃ കീർതിതം സർവം യഥാ വിഷ്ണുരിഹേജ്യതേ ॥ 73.51 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ത്രിസപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 73 ॥
ശ്രീവരാഹ ഉവാച ।
പുനസ്തേ ഋഷയഃ സർവേ തം പപ്രച്ഛുഃ സനാതനം ।
രുദ്രം പുരാണപുരുഷം ശാശ്വതം ധ്രുവമവ്യയം ।
വിശ്വരൂപമജം ശംഭും ത്രിനേത്രം ശൂലപാണിനം ॥ 74.1 ॥
ഋഷയ ഊചുഃ ।
ത്വം പരഃ സർവദേവാനാമസ്മാകം ച സുരേശ്വര ।
പൃച്ഛാമ തേന ത്വാം പ്രശ്നമേകം തദ് വക്തുമർഹസി ॥ 74.2 ॥
ഭൂമിപ്രമാണസംസ്ഥാനം പർവതാനാം ച വിസ്തരം ।
സമുദ്രാണാം നദീനാം ച ബ്രഹ്മാണ്ഡസ്യ ച വിസ്തരം ।
അസ്മാകം ബ്രൂഹി കൃപയാ ദേവദേവ ഉമാപതേ ॥ 74.3 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
സർവേഷ്വേവ പുരാണേഷു ഭൂർലോകഃ പരികീർത്യതേ ।
ബ്രഹ്മവിഷ്ണുഭവാദീനാം വായവ്യേ ച സവിസ്തരം ॥ 74.4 ॥
ഇദാനീം ച പ്രവക്ഷ്യാമി സമാസാദ് വഃ ക്ഷമാന്തരം ।
തന്നിബോധത ധർമജ്ഞാ ഗദതോ മമ സത്തമാഃ ॥ 74.5 ॥
യോഽസൗ സകലവിദ്യാവബോധിതപരമാത്മരൂപീ വിഗതകൽമഷഃ
പരമാണുരചിന്ത്ത്യാത്മാ നാരായണഃ സകലലോകാലോകവ്യാപീ
പീതാംബരോരുവക്ഷഃ ക്ഷിതിധരോ ഗുണതോമുഖ്യതസ്തു –
അണുമഹദ്ദീർഘഹ്രസ്വമകൃശമലോഹിതമിത്യേവമാദ്യോപലക്ഷിത –
വിജ്ഞാനമാത്രരൂപം । സ ഭഗവാംസ്ത്രിപ്രകാരഃ സത്ത്വ -5
രജസ്തമോദ്രിക്തഃ സലിലം സസർജ । തച്ച സൃഷ്ട്വാ –
നാദിപുരുഷഃ പരമേശ്വരോ നാരായണഃ സകലജഗന്മയഃ
സർവമയോ ദേവമയോ യജ്ഞമയ ആപോമയ ആപോമൂർത്തിര്യോഗനിദ്രയാ
സുപ്തസ്യ തസ്യ നാഭൗ സദബ്ജം നിഃസസാര । തസ്മിൻസകല –
വേദനിധിരചിന്ത്യാത്മാ പരമേശ്വരോ ബ്രഹ്മാ പ്രജാപതിര -10
ഭവത് സ ച സനകസനന്ദനസനത്കുമാരാദീൻ ജ്ഞാനധർമിണഃ
പൂർവമുത്പാദ്യ പശ്ചാന്മനും സ്വായംഭുവം മരീച്യാദീൻ
ദക്ഷാന്താൻ സസർജ । യഃ സ്വയംഭുവോ മനുർഭഗവതാ
സൃഷ്ടസ്തസ്മാദാരഭ്യ ഭുവനസ്യാതിവിസ്തരോ വർണ്യതേ ।
തസ്യ ച മനോർദ്വൗ പുത്രൗ ബഭൂവതുഃ പ്രിയവ്രതോത്താനപാദൗ । 15
പ്രിയവ്രതസ്യ ദശ പുത്രാ ബഭൂവുഃ । ആഗ്നീഘ്രോഽഗ്നിബാഹു –
ര്മേധോ മേധാതിഥിർധ്രുവോ ജ്യോതിഷ്മാൻ ദ്യുതിമാൻ
ഹവ്യവപുഷ്മത്സവനാന്താഃ ।
സ ച പ്രിയവ്രതഃ സപ്തദ്വീപേഷു സപ്ത പുത്രാൻ സ്ഥാപയാമാസ ।
തത്ര ചാഗ്നീധ്രം ജംബൂദ്വീപേശ്വരം ചക്രേ । 20
ശാകദ്വീപേശ്വരം മേധാതിഥിം കുശേ ജ്യോതിഷ്മന്തം
ക്രൗഞ്ചേ ദ്യുതിമന്തം ശാൽമലേ വപുഷ്മന്തം
ഗോമേദസ്യേശ്വരം ഹവ്യം പുഷ്കരാധിപതിം സവനമിതി ।
പുഷ്കരേശസ്യാപി സവനസ്യ ദ്വൗ പുത്രൗ
മഹാവീതധാതകീ ഭവേതാം ॥ 25
തയോർദേശൗ ഗോമേദശ്ച നാമ്നാ വ്യവസ്ഥിതൗ ।
ധാതകേർധാതകീഖണ്ഡം കുമുദസ്യ ച കൗമുദം ।
ശാൽമലാധിപതേരപി വപുഷ്മന്തസ്യ ത്രയഃ പുത്രാഃ
സകുശവൈദ്യുതജീമൂതനാമാനഃ ।
സകുശസ്യ സകുശനാമാ ദേശഃ വൈദ്യുതസ്യ വൈദ്യുതഃ 30
ജീമൂതസ്യ ജീമൂത ഇതി ഏതേ ശാൽമലേർദേശാ ഇതി
തഥാ ച ദ്യുതിമതഃ സപ്ത പുത്രകാഃ കുശലോ മനുഗോഷ്ഠൗഷ്ണഃ
പീവരോദ്യാന്ധകാരകമുനിദുന്ദുഭിശ്ചേതി । തന്നാമ്നാ
ക്രൗഞ്ചേ സപ്ത മഹാദേശനാമാനി । കുശദ്വീപേശ്വരസ്യാപി
ജ്യോതിഷ്മതഃ സപ്തൈവ പുത്രാസ്തദ്യഥാ ഉദ്ഭിദോ വേണുമാം – 35
ശ്ചൈവ രഥോപലംബനോ ധൃതിഃ പ്രഭാകരഃ – കപില
ഇതി । തന്നാമാന്യേവ വർഷാണി ദ്രഷ്ടവ്യാനി
ശാകാധിപസ്യാപി സപ്ത പുത്രാ മേധാതിഥേസ്തദ്യഥാ
ശാന്തഭയശിശിരസുഖോദയംനന്ദശിവക്ഷേമകധ്രുവാ ഇതി
ഏതേ സപ്ത പുത്രാഃ ഏതന്നാമാന്യേവ വർഷാണി । 40
അഥ ജംബൂദ്വീപേശ്വരസ്യാപി ആഗ്നീധ്രസ്യ നവ പുത്രാ ബഭൂവുഃ ।
തദ്യഥാ നാഭിഃ കിമ്പുരുഷോ ഹരിവർഷ ഇലാവൃതോ രമ്യകോ
ഹിരൺമയഃ കുരുർഭദ്രാശ്വഃ കേതുമാലശ്ചേതി । ഏതന്നാമാന്യേവ
വർഷാണി । നാഭേർഹേമവന്തം ഹേമകൂടം കിമ്പുരുഷം നൈഷധം ഹരിവർഷം
മേരുമധ്യമിലാവൃത്തം നീലം രമ്യകം ശ്വേതം ഹിരൺമയം 45
ഉത്തരം ച ശൃംഗവതഃ കുരവോ മാല്യവന്തം ഭദ്രാശ്വം
ഗന്ധമാദനം കേതുമാലമിതി । ഏവം സ്വായംഭുവേഽന്തരേ ഭുവന-
പ്രതിഷ്ഠാ । കൽപേ കൽപേ ചൈവമേവ സപ്ത സപ്ത പാർഥിവൈഃ
ക്രിയതേ ഭൂമേഃ പാലനം വ്യവസ്ഥാ ച ।
ഏഷ സ്വഭാവഃ കൽപസ്യ സദാ ഭവതീതി । 50
അത്ര നാഭേഃ സർഗം കഥയാമി । നാഭിർമേരുദേവ്യാം പുത്രമജനയദ്
ഋഷഭനാമാനം തസ്യ ഭരതോ ജജ്ഞേ പുത്രശ്ച താവദഗ്രജഃ ।
തസ്യ ഭരതസ്യ പിതാ ഋഷഭോ ഹിമാദ്രേർദക്ഷിണം
വർഷമദാദ് ഭാരതം നാമ । ഭരതസ്യാപി പുത്രഃ സുമതിർനാമാ ।
തസ്യ രാജ്യം ദത്ത്വാ ഭരതോഽപി വനം യയൗ । 55
സുമതേസ്തേജസ്തത്പുത്രഃ സത്സുർനാമാ । തസ്യാപീന്ദ്രദ്യുമ്നോ നാമ ।
തസ്യാപി പരമേഷ്ഠീ തസ്യാപി പ്രതിഹർത്താ തസ്യ നിഖാതഃ
നിഖാതസ്യ ഉന്നേതാ ഉന്നേതുരപ്യഭാവസ്തസ്യോദ്ഗാതാ തസ്യ
പ്രസ്തോതാ പ്രസ്തോതുശ്ച വിഭുഃ വിഭോഃ പൃഥുഃ പൃഥോരനന്തഃ
അനന്തസ്യാപി ഗയഃ ഗയസ്യ നയസ്തസ്യ വിരാടഃ 60
തസ്യാപി മഹാവീര്യസ്തതഃ സുധീമാൻ ധീമതോ മഹാൻ
മഹതോ ഭൗമനോ ഭൗമനസ്യ ത്വഷ്ടാ ത്വഷ്ടുർവിരജാഃ
തസ്യ രാജോ രാജസ്യ ശതജിത് । 63
തസ്യ പുത്രശതം ജജ്ഞേ തേനേമാ വർദ്ധിതാഃ പ്രജാഃ ।
തൈരിദം ഭാരതം വർഷം സപ്തദ്വീപം സമാങ്കിതം ॥ 74.6 ॥
തേഷാം വംശപ്രസൂത്യാ തു ഭുക്തേയം ഭാരതീ പ്രജാ ।
കൃതത്രേതാദിയുക്ത്യാ തു യുഗാഖ്യാ ഹ്യേകസപ്തതിഃ ॥ 74.7 ॥
ഭുവനസ്യ പ്രസംഗേന മന്വന്തരമിദം ശുഭം ।
സ്വായംഭുവം ച കഥിതം മനോർദ്വീപാന്നിബോധത ॥ 74.8 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ചതുഃസപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 74 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
അത ഊർധ്വം പ്രവക്ഷ്യാമി ജംബൂദ്വീപം യഥാതഥം ।
സംഖ്യാം ചാപി സമുദ്രാണാം ദ്വീപാനാം ചൈവ വിസ്തരം ॥ 75.1 ॥
യാവന്തി ചൈവ വർഷാണി തേഷു നദ്യശ്ച യാഃ സ്മൃതാഃ ।
മഹാഭൂതപ്രമാണം ച ഗതിം ചന്ദ്രാർകയോഃ പൃഥക് ॥ 75.2 ॥
ദ്വീപഭേദസഹസ്രാണി സപ്തസ്വന്തർഗതാനി ച ।
ന ശക്യന്തേ ക്രമേണേഹ വക്തും യൈർവിതതം ജഗത് ॥ 75.3 ॥
സപ്തദ്വീപാൻ പ്രവക്ഷ്യാമി ചന്ദ്രാദിത്യഗ്രഹൈഃ സഹ ।
യേഷാം മനുഷ്യാസ്തർകേണ പ്രമാണാനി പ്രചക്ഷതേ ॥ 75.4 ॥
അചിന്ത്യാഃ ഖലു യേ ഭാവാ ന താംസ്തർകേണ സാധയേത് ।
പ്രകൃതിഭ്യഃ പരം യച്ച തദചിന്ത്യം വിഭാവ്യതേ ॥ 75.5 ॥
നവ വർഷം പ്രവക്ഷ്യാമി ജംബൂദ്വീപം യഥാതഥം ।
വിസ്തരാന്മണ്ഡലാച്ചൈവ യോജനൈസ്തന്നിബോധത ॥ 75.6 ॥
ശതമേകം സഹസ്രാണാം യോജനാനാം സമന്തതഃ ।
നാനാജനപദാകീർണം യോജനൈർവിവിധൈഃ ശുഭൈഃ ॥ 75.7 ॥
സിദ്ധചാരണസങ്കീർണം പർവതൈരുപശോഭിതം ।
സർവധാതുവിവൃദ്ധൈശ്ച ശിലാജാലസമുദ്ഭവൈഃ ।
പർവതപ്രഭവാഭിശ്ച നദീഭിഃ സർവതശ്ചിതം ॥ 75.8 ॥
ജംബൂദ്വീപഃ പൃഥുഃ ശ്രീമാൻ സർവതഃ പരിമണ്ഡലഃ ।
നവഭിശ്ചാവൃതഃ ശ്രീമാൻ ഭുവനൈർഭൂതഭാവനഃ ॥ 75.9 ॥
ലവണേന സമുദ്രേണ സർവതഃ പരിവാരിതഃ ।
ജംബൂദ്വീപസ്യ വിസ്താരാത് സമേന തു സമന്തതഃ ॥ 75.10 ॥
തസ്യ പ്രാഗായതാ ദീർഘാ ഷഡേതേ വർഷപർവതാഃ ।
ഉഭയത്രാവഗാഢാശ്ച സമുദ്രൗ പൂർവപശ്ചിമൗ ॥ 75.11 ॥
ഹിമപ്രായശ്ച ഹിമവാൻ ഹേമകൂടശ്ച ഹേമവാൻ ।
സർവത്ര സുസുഖശ്ചാപി നിഷധഃ പർവതോ മഹാൻ ॥ 75.12 ॥
ചതുർവർണഃസ സൗവർണോ മേരുശ്ചോൽബമയോ ഗിരിഃ ।
വൃത്താകൃതിപ്രമാണശ്ച ചതുരസ്ത്രഃ സമുച്ഛിതഃ ॥ 75.13 ॥
നാനാവർണസ്തു പാർശ്വേഷു പ്രജാപതിഗുണാന്വിതഃ ।
നാഭിമണ്ഡലസംഭൂതോ ബ്രഹ്മണഃ പരമേഷ്ഠിനഃ ॥ 75.14 ॥
പൂർവതഃ ശ്വേതവർണസ്തു ബ്രഹ്മണ്യം തേന തസ്യ തത് ।
പീതശ്ച ദക്ഷിണേനാസൗ തേന വൈശ്യത്വമിഷ്യതേ ॥ 75.15 ॥
ഭൃംഗപത്രനിഭശ്ചാസൗ പശ്ചിമേന യതോഽഥ സഃ ।
തേനാസ്യ ശൂദ്രതാ പ്രോക്താ മേരോർനാമാർഥകർമണഃ ॥ 75.16 ॥
പാർശ്വമുത്തരതസ്തസ്യ രക്തവർണം വിഭാവ്യതേ ।
തേനാസ്യ ക്ഷത്രഭാവഃ സ്യാദിതി വർണാഃ പ്രകീർതിതാഃ ॥ 75.17 ॥
വൃത്തഃ സ്വഭാവതഃ പ്രോക്തോ വർണതഃ പരിമാണതഃ ।
നീലശ്ച വൈദൂര്യമയഃ ശ്വേതശുക്ലോ ഹിരൺമയഃ ।
മയൂരബർഹിവർണസ്തു ശാതകൗംഭശ്ച ശൃംഗവാൻ ॥ 75.18 ॥
ഏതേ പർവതരാജാനഃ സിദ്ധചാരണസേവിതാഃ ।
തേഷാമന്തരവിഷ്കംഭോ നവസാഹസ്ര ഉച്യതേ ॥ 75.19 ॥
മധ്യേ ത്വിലാവൃതം നാമ മഹാമേരോഃ സ സംഭവഃ ।
നവൈവ തു സഹസ്രാണി വിസ്തീർണഃ സർവതശ്ച സഃ ॥ 75.20 ॥
മധ്യം തസ്യ മഹാമേരുർവിധൂമ ഇവ പാവകഃ ।
വേദ്യർദ്ധം ദക്ഷിണം മേരോരുത്തരാർദ്ധം തഥോത്തരം ॥ 75.21 ॥
വർഷാണി യാനി ഷഡത്ര തേഷാം തേ വർഷപർവതാഃ ।
യോജനാഗ്രം തു വർഷാണാം സർവേഷാം തദ് വിധീയതേ ॥ 75.22 ॥
ദ്വേ ദ്വേ വർഷേ സഹസ്രാണാം യോജനാനാം സമുച്ഛ്രയഃ ।
ജംബൂദ്വീപസ്യ വിസ്താരസ്തേഷാമായാമ ഉച്യതേ ॥ 75.23 ॥
യോജനാനാം സഹസ്രാണി ശതൗ ദ്വൗ ചായതൗ ഗിരീ ।
നീലശ്ച നിഷധശ്ചൈവ താഭ്യാം ഹീനാശ്ച യേ പരേ ।
ശ്വേതശ്ച ഹേമകൂടശ്ച ഹിമവാഞ്ഛൃംഗവാംശ്ച യഃ ॥ 75.24 ॥
ജംബൂദ്വീപപ്രമാണേന നിഷധഃ പരികീർതിതഃ ।
തസ്മാദ് ദ്വാദശഭാഗേന ഹേമകൂടഃ പ്രഹീയതേ ।
ഹിമവാൻ വിംശഭാഗേന ഹേമകൂടാത് പ്രഹീയതേ ॥ 75.25 ॥
അഷ്ടാശീതിസഹസ്രാണി ഹേമകൂടോ മഹാഗിരിഃ ।
അശീതിർഹിമവാൻ ശൈല ആയതഃ പൂർവപശ്ചിമേ ॥ 75.26 ॥
ദ്വീപസ്യ മണ്ഡലീഭാവാദ് ഹ്രാസവൃദ്ധീ പ്രകീർത്യതേ ।
വർഷാണാം പർവതാനാം ച യഥാ ചേമേ തഥോത്തരം ॥ 75.27 ॥
തേഷാം മധ്യേ ജനപദാസ്താനി വർഷാണി ചൈവ തത് ।
പ്രപാതവിഷമൈസ്തൈസ്തു പർവതൈരാവൃതാനി തു ॥ 75.28 ॥
സന്തതാനി നദീഭേദൈരഗമ്യാനി പരസ്പരം ।
വസന്തി തേഷു സത്ത്വാനി നാനാജാതീനി സർവശഃ ॥ 75.29 ॥
ഏതദ്ധൈമവതം വർഷം ഭാരതീ യത്ര സന്തതിഃ ।
ഹേമകൂടം പരം യത്ര നാമ്നാ കിമ്പുരുഷോത്തമഃ ॥ 75.30 ॥
ഹേമകൂടാത് തു നിഷധം ഹരിവർഷം തദുച്യതേ ।
ഹരിവർഷാത് പരം ചൈവ മേരുപാർശ്വ ഇലാവൃതം ॥ 75.31 ॥
ഇലാവൃതാത് പരം നീലം രമ്യകം നാമ വിശ്രുതം ।
രമ്യകാച്ച പരം ശ്വേതം വിശ്രുതം തദ്ധിരൺമയം ।
ഹിരൺമയാത് പരം ചൈവ ശൃംഗവന്തം കുരു സ്മൃതം ॥ 75.32 ॥
ധനുഃസംസ്ഥേ തു ദ്വേ വർഷേ വിജ്ഞേയേ ദക്ഷിണോത്തരേ ।
ദ്വീപാനി ഖലു ചത്വാരി ചതുരസ്ത്രമിലാവൃതം ॥ 75.33 ॥
അർവാക് ച നിഷധസ്യാഥ വേദ്യർധം ദക്ഷിണം സ്മൃതം ।
പരം ശൃംഗവതോ യച്ച വേദ്യർധം ഹി തദുത്തരം ॥ 75.34 ॥
വേദ്യർദ്ധേ ദക്ഷിണേ ത്രീണി വർഷാണി ത്രീണി ചോത്തരേ ।
തയോർമധ്യേ തു വിജ്ഞേയോ യത്ര മേരുസ്ത്വിലാവൃതഃ ॥ 75.35 ॥
ദക്ഷിണേന തു നീലസ്യ നിഷധസ്യോത്തരേണ ച ।
ഉദഗായതോ മഹാശൈലോ മാല്യവാന്നാമ പർവതഃ ॥ 75.36 ॥
യോജനാനാം സഹസ്രേ ദ്വേ വിഷ്കംഭോച്ഛ്രയ ഏവ ച ।
ആയാമതശ്ചതുസ്ത്രിംശത് സഹസ്രാണി പ്രകീർതിതഃ ॥ 75.37 ॥
തസ്യ പ്രതീച്യാം വിജ്ഞേയഃ പർവതോ ഗന്ധമാദനഃ ।
ആയാമോച്ഛ്രയവിസ്താരാത് തുല്യോ മാല്യവതാ തു സഃ ॥ 75.38 ॥
പരിമണ്ഡലസ്തയോർമധ്യേ മേരുഃ കനകപർവതഃ ।
ചതുർവർണഃ സസൗവർണശ്ചതുരസ്ത്രഃ സമുച്ഛ്രിതഃ ॥ 75.39 ॥
അവ്യക്താ ധാതവഃ സർവേ സമുത്പന്നാ ജലാദയഃ ।
അവ്യക്താത് പൃഥിവീപദ്മം മേരുസ്തസ്യ ച കർണികാ ॥ 75.40 ॥
ചതുഷ്പത്രം സമുത്പന്നം വ്യക്തം പഞ്ചഗുണം മഹത് ।
തതഃ സർവാഃ സമുദ്ഭൂതാ വിതതാ ഹി പ്രവൃത്തയഃ ॥ 75.41 ॥
അനേകകൽപജീവദ്ഭിഃ പുരുഷൈഃ പുണ്യകാരിഭിഃ ।
കൃതാത്മഭിർമഹാത്മഭിഃ പ്രാപ്യതേ പുരുഷോത്തമഃ ॥ 75.42 ॥
മഹായോഗീ മഹാദേവോ ജഗദ്ധ്യേയോ ജനാർദനഃ ।
സർവലോകഗതോഽനന്തോ വ്യാപകോ മൂർത്തിരവ്യയഃ ॥ 75.43 ॥
ന തസ്യ പ്രാകൃതാ മൂർതിർമാംസമേദോഽസ്ഥിസംഭവാ ।
യോഗിത്വാച്ചേശ്വരത്വാച്ച സത്ത്വരൂപധരോ വിഭുഃ ॥ 75.44 ॥
തന്നിമിത്തം സമുത്പന്നം ലോകേ പദ്മം സനാതനം ।
കൽപശേഷസ്യ തസ്യാദൗ കാലസ്യ ഗതിരീദൃശീ ॥ 75.45 ॥
തസ്മിൻ പദ്മേ സമുത്പന്നോ ദേവദേവശ്ചതുർമുഖഃ ।
പ്രജാപതിപതിർദേവ ഈശാനോ ജഗതഃ പ്രഭുഃ ॥ 75.46 ॥
തസ്യ ബീജനിസർഗം ഹി പുഷ്കരസ്യ യഥാർഥവത് ।
കൃത്സ്നം പ്രജാനിസർഗേണ വിസ്തരേണൈവ വർണ്യതേ ॥ 75.47 ॥
തദംബു വൈഷ്ണവഃ കായോ യതോ രത്നവിഭൂഷിതഃ ।
പദ്മാകാരാ സമുത്പന്നാ പൃഥിവീ സവനദ്രുമാ ॥ 75.48 ॥
തത് തസ്യ ലോകപദ്മസ്യ വിസ്തരം സിദ്ധഭാഷിതം ।
വർണ്യമാനം വിഭാഗേന ക്രമശഃ ശൃണുത ദ്വിജാഃ ॥ 75.49 ॥
മഹാവർഷാണി ഖ്യാതാനി ചത്വാര്യത്ര ച സംസ്ഥിതാഃ ।
തത്ര പർവതസംസ്ഥാനോ മേരുർനാമ മഹാബലഃ ॥ 75.50 ॥
നാനാവർണഃ സ പാർശ്വേഷു പൂർവതഃ ശ്വേത ഉച്യതേ ।
പീതം ച ദക്ഷിണം തസ്യ ഭൃംഗവർണം തു പശ്ചിമം ॥ 75.51 ॥
ഉത്തരം രക്തവർണം തു തസ്യ പാർശ്വം മഹാത്മനഃ ।
മേരുസ്തു ശോഭതേ ശുക്ലോ രാജവംശേ തു ധിഷ്ഠിതഃ ॥ 75.52 ॥
തരുണാദിത്യസങ്കാശോ വിധൂമ ഇവ പാവകഃ ।
യോജനാനാം സഹസ്രാണി ചതുരാശീതിരുച്ഛ്രിതഃ ॥ 75.53 ॥
പ്രവിഷ്ടഃ ഷോഡശാധസ്താദ്വിസ്തൃതഃ ഷോഡശൈവ തു ।
ശരാവസംസ്ഥിതത്വാച്ച ദ്വാത്രിംശന്മൂർധ്നി വിസ്തൃതഃ ॥ 75.54 ॥
വിസ്താരസ്ത്രിഗുണശ്ചാസ്യ പരിണാഹഃ സമന്തതഃ ।
മണ്ഡലേന പ്രമാണേന വ്യസ്യമാനം തദിഷ്യതേ ॥ 75.55 ॥
നവതിശ്ച സഹസ്രാണി യോജനാനാം സമന്തതഃ ।
തതഃ ഷട്കാധികാനാം ച വ്യസ്യമാനം പ്രകീർത്തിതം ।
ചതുരസ്ത്രേണ മാനേന പരിണാഹഃ സമന്തതഃ ॥ 75.56 ॥
സ പർവതോ മഹാദിവ്യോ ദിവ്യൗഷധിസമന്വിതഃ ।
സവനൈരാവൃതഃ സർവോ ജാതരൂപമയൈഃ ശുഭൈഃ ॥ 75.57 ॥
തത്ര ദേവഗണാഃ സർവേ ഗന്ധർവോരഗരാക്ഷസാഃ ।
ശൈലരാജേ പ്രമോദന്തേ തഥൈവാപ്സരസാം ഗണാഃ ॥ 75.58 ॥
സ തു മേരുഃ പരിവൃതോ ഭവനൈർഭൂതഭാവനൈഃ ।
ചത്വാരോ യസ്യ ദേശാസ്തു നാനാപാർശ്വേഷു ധിഷ്ഠിതാഃ ॥ 75.59 ॥
ഭദ്രാശ്വോ ഭാരതശ്ചൈവ കേതുമാലശ്ച പശ്ചിമേ ।
ഉത്തരേ കുരവശ്ചൈവ കൃതപുണ്യപ്രതിശ്രയാഃ ॥ 75.60 ॥
കർണികാ തസ്യ പദ്മസ്യ സമന്താത് പരിമണ്ഡലാ ।
യോജനാനാം സഹസ്രാണി യോജനാനാം പ്രമാണതഃ ॥ 75.61 ॥
തസ്യ കേസരജാലാനി നവഷട് ച പ്രകീർത്തിതാഃ ।
ചതുരശീതിരുത്സേധോ വിവരാന്തരഗോചരാഃ ॥ 75.62 ॥
ത്രിംശച്ചാപി സഹസ്രാണി യോജനാനാം പ്രമാണതഃ ।
തസ്യ കേസരജാലാനി വികീർണാനി സമന്തതഃ ॥ 75.63 ॥
ശതസാഹസ്രമായാമമശീതിഃ പൃഥുലാനി ച ।
ചത്വാരി തത്ര പർണാനി യോജനാനാം ചതുർദശ ॥ 75.64 ॥
തത്ര യാ സാ മയാ തുഭ്യം കർണികേത്യഭിവിശ്രുതാ ।
താം വർണ്യമാനാമേകാഗ്ര്യാത് സമാസേന നിബോധത ।
മണിപർണശതൈശ്ചിത്രാം നാനാവർണപ്രഭാസിതാം ॥ 75.65 ॥
അനേകപർണനിചയം സൗവർണമരുണപ്രഭം ।
കാന്തം സഹസ്രപർവാണം സഹസ്രോദരകന്ദരം ।
സഹസ്രശതപത്രം ച വൃത്തമേകം നഗോത്തമം ॥ 75.66 ॥
മണിരത്നാർപിതശ്വഭ്രൈർമണിഭിശ്ചിത്രവേദികം ।
സുവർണമണിചിത്രാംഗൈർമണിചർചിതതോരണൈഃ ॥ 75.67 ॥
തത്ര ബ്രഹ്മസഭാ രമ്യാ ബ്രഹ്മർഷിജനസങ്കുലാ ।
നാമ്നാ മനോവ്രതീ നാമ സർവലോകേഷു വിശ്രുതാ ॥ 75.68 ॥
തത്രേശാനസ്യ ദേവസ്യ സഹസ്രാദിത്യവർചസഃ ।
മഹാവിമാനസംസ്ഥസ്യ മഹിമാ വർത്തതേ സദാ ॥ 75.69 ॥
തത്ര സർവേ ദേവഗണാശ്ചതുർവക്ത്രം സ്വയം പ്രഭും ।
ഇഷ്ട്വാ പൂജ്യനമസ്കാരൈരർചനീയമുപസ്ഥിതാഃ ॥ 75.70 ॥
യൈസ്തദാ ദിഹസങ്കൽപൈർബ്രഹ്മചര്യം മഹാത്മഭിഃ ।
ചീർണം ചാരുമനോഭിശ്ച സദാചാരപഥി സ്ഥിതൈഃ ॥ 75.71 ॥
സമ്യഗിഷ്ട്വാ ച ഭുക്ത്വാ ച പിതൃദേവാർചനേ രതാഃ ।
ഗൃഹാശ്രമപരാസ്തത്ര വിനീതാ അതിഥിപ്രിയാഃ ॥ 75.72 ॥
ഗൃഹിണഃ ശുക്ലകർമസ്ഥാ വിരക്താഃ കാരണാത്മകാഃ ।
യമൈർനിയമദാനൈശ്ച ദൃഢനിർദഗ്ധകിൽബിഷാഃ ॥ 75.73 ॥
തേഷാം നിവസനം ശുക്ലബ്രഹ്മലോകമനിന്ദിതം ।
ഉപര്യുപരി സർവാസാം ഗതീനാം പരമാ ഗതിഃ ।
ചതുർദശസഹസ്രാണി യോജനാനാം തു കീർത്തിതം ॥ 75.74 ॥
തതോർദ്ധരുചിരേ കൃഷ്ണേ തരുണാദിത്യവർചസി ।
മഹാഗിരൗ തതോ രമ്യേ രത്നധാതുവിചിത്രിതേ ॥ 75.75 ॥
നൈകരത്നസമാവാസേ മണിതോരണമന്ദിരേ ।
മേരോഃ സർവേഷു പാർശ്വേഷു സമന്താത് പരിമണ്ഡലേ ॥ 75.76 ॥
ത്രിംശദ്യോജനസാഹസ്രം ചക്രപാടോ നഗോത്തമഃ ।
ജാരുധിശ്ചൈവ ശൈലേന്ദ്ര ഇത്യേതേ ഉത്തരാഃ സ്മൃതാഃ ॥ 75.77 ॥
ഏതേഷാം ശൈലമുഖ്യാനാമുത്തരേഷു യഥാക്രമഃ ।
സ്ഥലീരന്തരദ്രോണ്യശ്ച സരാംസി ച നിബോധത ॥ 75.78 ॥
ദശയോജനവിസ്തീർണാ ചക്രപാടോപനിർഗതാ ।
സാ തൂദ്ര്ധ്വവാഹിനീ ചാപി നദീ ഭൂമൗ പ്രതിഷ്ഠിതാ ॥ 75.79 ॥
സാ പുര്യാമമരാവത്യാം ക്രമമാണേന്ദുരാ പ്രഭൗ ।
തയാ തിരസ്കൃതാ വാഽപി സൂര്യേന്ദുജ്യോതിഷാം ഗണാഃ ॥ 75.80 ॥
ഉദയാസ്തമിതേ സന്ധ്യേ യേ സേവന്തേ ദ്വിജോത്തമാഃ ।
താൻ തുഷ്യന്തേ ദ്വിജാഃ സർവാനഷ്ടാവപ്യചലോത്തമാൻ ॥ 75.81 ॥
പരിഭ്രമജ്ജ്യോതിഷാം യാ സാ രുദ്രേന്ദ്രമതാ ശുഭാ ॥ 75.82 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ പഞ്ചസപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 75 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
തസ്യൈവ മേരോഃ പൂർവേ തു ദേശേ പരമവർചസേ ।
ചക്രവാടപരിക്ഷിപ്തേ നാനാധാതുവിരാജിതേ ॥ 76.1 ॥
തത്ര സർവാമരപുരം ചക്രവാടസമുദ്ധതം ।
ദുർധർഷം ബലദൃപ്താനാം ദേവദാനവരക്ഷസാം ।
തത്ര ജാംബൂനദമയഃ സുപ്രാകാരഃ സുതോരണഃ ॥ 76.2 ॥
തസ്യാപ്യുത്തരപൂർവേ തു ദേശേ പരമവർചസേ ।
അലോകജനസമ്പൂർണാ വിമാനശതസങ്കുലാ ॥ 76.3 ॥
മഹാവാപിസമായുക്താ നിത്യം പ്രമുദിതാ ശുഭാ ।
ശോഭിതാ പുഷ്പശബലൈഃ പതാകാധ്വജമാലിനീ ॥ 76.4 ॥
ദേവൈര്യക്ഷോപ്സരോഭിശ്ച ഋഷിഭിശ്ച സുശോഭിതാ ।
പുരന്ദരപുരീ രമ്യാ സമൃദ്ധാ ത്വമരാവതീ ॥ 76.5 ॥
തസ്യാ മധ്യേഽമരാവത്യാ വജ്രവൈദൂര്യവേദികാ ।
ത്രൈലോക്യഗുണവിഖ്യാതാ സുധർമാ നാമ വൈ സഭാ ॥ 76.6 ॥
തത്രാസ്തേ ശ്രീപതേഃ ശ്രീമാൻ സഹസ്രാക്ഷഃ ശചീപതിഃ ।
സിദ്ധാദിഭിഃ പരിവൃതഃ സർവാഭിർദേവയോനിഭിഃ ॥ 76.7 ॥
തത്ര ചൈവ സുവംശഃ സ്യാദ് ഭാസ്കരസ്യ മഹാത്മനഃ ।
സാക്ഷാത് തത്ര സുരാധ്യക്ഷഃ സർവദേവനമസ്കൃതഃ ॥ 76.8 ॥
തസ്യാശ്ച ദിക്ഷു വിസ്തീർണാ തത്തദ്ഗുണസമന്വിതാ ।
തേജോവതീ നാമ പുരീ ഹുതാശസ്യ മഹാത്മനഃ ॥ 76.9 ॥
തത്തദ്ഗുണവതീ രമ്യാ പുരീ വൈവസ്വതസ്യ ച ।
നാമ്നാ സംയമനീ നാമ പുരീ ത്രൈലോക്യവിശ്രുതാ ॥ 76.10 ॥
തഥാ ചതുർഥേ ദിഗ്ഭാഗേ നൈരൃതാധിപതേഃ ശുഭാ ।
നാമ്നാ കൃഷ്ണാവതീ നാമ വിരൂപാക്ഷസ്യ ധീമതഃ ॥ 76.11 ॥
പഞ്ചമേ ഹ്യുത്തരപുടേ നാമ്നാ ശുദ്ധവതീ പുരീ ।
ഉദകാധിപതേഃ ഖ്യാതാ വരുണസ്യ മഹാത്മനഃ ॥ 76.12 ॥
തഥാ പഞ്ചോത്തരേ ദേവസ്വസ്യോത്തരപുടേ പുരീ ।
വായോർഗന്ധവതീ നാമ ഖ്യാതാ സർവഗുണോത്തരാ ॥ 76.13 ॥
തസ്യോത്തരപുടേ രമ്യാ ഗുഹ്യകാധിപതേഃ പുരീ ।
നാമ്നാ മഹോദയാ നാമ ശുഭാ വൈദൂര്യവേദികാ ॥ 76.14 ॥
തഥാഷ്ടമേഽന്തരപുടേ ഈശാനസ്യ മഹാത്മനഃ ।
പുരീ മനോഹരാ നാമ ഭൂതൈർനാനാവിധൈര്യുതാ ।
പുഷ്പൈർധന്യൈശ്ച വിവിധൈർവനൈരാശ്രമസംസ്ഥിതൈഃ ॥ 76.15 ॥
പ്രാർഥ്യതേ ദേവലോകോഽയം സ സ്വർഗ ഇതി കീർതിതഃ ॥ 76.16 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ഷട്സപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 76 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
യദേതത് കർണികാമൂലം മേരോർമധ്യം പ്രകീർതിതം ।
തദ് യോജനസഹസ്രാണി സംഖ്യയാ മാനതഃ സ്മൃതം ॥ 77.1 ॥
ചത്വാരിംശത് തഥാ ചാഷ്ടൗ സഹസ്രാണി തു മണ്ഡലൈഃ ।
ശൈലരാജസ്യ തത്തത്ര മേരുമൂലമിതി സ്മൃതം ॥ 77.2 ॥
തേഷാം ഗിരിസഹസ്രാണാമനേകാനാം മഹോച്ഛ്രയഃ ।
ദിഗഷ്ടൗ ച പുനസ്തസ്യ മര്യാദാപർവതാഃ ശുഭാഃ ॥ 77.3 ॥
ജഠരോ ദേവകൂടശ്ച പൂർവസ്യാം ദിശി പർവതൗ ।
പൂർവപശ്ചായതാവേതാവർണവാന്തർവ്യവസ്ഥിതൗ ।
മര്യാദാപർവതാനേതാനഷ്ടാനാഹുർമനീഷിണഃ ॥ 77.4 ॥
യോഽസൗ മേരുർദ്വിജശ്രേഷ്ഠാഃ പ്രോക്തഃ കനകപർവതഃ ।
വിഷ്കംഭാംസ്തസ്യ വക്ഷ്യാമി ശൃണുധ്വം ഗദതസ്തു താൻ ॥ 77.5 ॥
മഹാപാദാസ്തു ചത്വാരോ മേരോരഥ ചതുർദിശം ।
യൈർന ചചാല വിഷ്ടബ്ധാ സപ്തദ്വീപവതീ മഹീ ॥ 77.6 ॥
ദശയോജനസാഹസ്രം വ്യായാമസ്തേഷു ശങ്ക്യതേ ।
തിര്യഗൂർധ്വം ച രചിതാ ഹരിതാലതടൈർവൃതാഃ ॥ 77.7 ॥
മനഃശിലാദരീഭിശ്ച സുവർണമണിചിത്രിതാഃ ॥അ
അനേകസിദ്ധഭവനൈഃ ക്രീഡാസ്ഥാനൈശ്ച സുപ്രഭാഃ ॥ 77.8 ॥
പൂർവേണ മന്ദരസ്തസ്യ ദക്ഷിണേ ഗന്ധമാദനഃ ।
വിപുലഃ പശ്ചിമേ പാർശ്വേ സുപാർശ്വശ്ചോത്തരേ സ്ഥിതഃ ॥ 77.9 ॥
തേഷാം ശൃംഗേഷു ചത്വാരോ മഹാവൃക്ഷാഃ പ്രതിഷ്ഠിതാഃ ।
ദേവദൈത്യാപ്സരോഭിശ്ച സേവിതാ ഗുണസഞ്ചയൈഃ ॥ 77.10 ॥
മന്ദരസ്യ ഗിരേഃ ശൃംഗേ കദംബോ നാമ പാദപഃ ।
പ്രലംബശാഖാശിഖരഃ കദംബശ്ചൈത്യപാദപഃ ॥ 77.11 ॥
മഹാകുംഭപ്രമാണേശ്ച പുഷ്പൈർവികചകേസരൈഃ ।
മഹാഗന്ധബനോജ്ഞൈശ്ച ശോഭിതഃ സർവകാലജൈഃ ॥ 77.12 ॥
സമാസേന പരിവൃതോ ഭുവനൈർഭൂതഭാവനൈഃ ।
സഹസ്രമധികം സോഽഥ ഗന്ധേനാപൂരയൻ ദിശഃ ॥ 77.13 ॥
ഭദ്രാശ്വോ നാമ വൃക്ഷോഽയം വർഷാദ്രേഃ കേതുസംഭവഃ ।
കീർതിമാൻ രൂപവാഞ്ഛ്രീമാൻ മഹാപാദപപാദപഃ ।
യത്ര സാക്ഷാദ്ധൃഷീകേശഃ സിദ്ധസംഘൈർനിഷേവ്യതേ ॥ 77.14 ॥
തസ്യ ഭദ്രകദംബസ്യ തഥാശ്വവദനോ ഹരിഃ ।
പ്രാപ്തവാംശ്ചാമരശ്രേഷ്ഠഃ സ ഹി സാനും പുനഃ പുനഃ ॥ 77.15 ॥
തേന ചാലോകിതം വർഷം സർവദ്വിപദനായകാഃ ।
യസ്യ നാമ്നാ സമാഖ്യാതോ ഭദ്രാശ്വേതി ന സംശയഃ ॥ 77.16 ॥
ദക്ഷിണസ്യാപി ശൈലസ്യ ശിഖരേ ദേവസേവിതേ ।
ജംബൂഃ സദ്യഃ പുഷ്പഫലാ മഹാശാഖോപശോഭിതാ ॥ 77.17 ॥
തസ്യാ ഹ്യതിപ്രമാണാനി സ്വാദൂനി ച മൃദൂനി ച ।
ഫലാന്യമൃതകൽപാനി പതന്തി ഗിരിമൂർധനി ॥ 77.18 ॥
തസ്മാദ് ഗിരിവരശ്രേഷ്ഠാത് ഫലപ്രസ്യന്ദവാഹിനീ ।
ദിവ്യാ ജാംബൂനദീ നാമ പ്രവൃത്താ മധുവാഹിനീ ॥ 77.19 ॥
തത്ര ജാംബൂനദം നാമ സുവർണമനലപ്രഭം ।
ദേവാലങ്കാരമതുലമുത്പന്നം പാപനാശനം ॥ 77.20 ॥
ദേവദാനവഗന്ധർവയക്ഷരാക്ഷസഗുഹ്യകാഃ ।
പപുസ്തദമൃതപ്രഖ്യം മധു ജംബൂഫലസ്ത്രവം ॥ 77.21 ॥
സാ കേതുർദക്ഷിണേ വർഷേ ജംബൂർലോകേഷു വിശ്രുതാ ।
യസ്യാ നാമ്നാ സമാഖ്യാതാ ജംബൂദ്വീപേതി മാനവൈഃ ॥ 77.22 ॥
വിപുലസ്യ ച ശൈലസ്യ ദക്ഷിണേന മഹാത്മനഃ ।
ജാതഃ ശൃംഗേതി സുമഹാനശ്വത്ഥശ്ചേതി പാദപഃ ॥ 77.23 ॥
മഹോച്ഛ്രായോ മഹാസ്കന്ധോ നൈകസത്ത്വഗുണാലയഃ ।
കുംഭപ്രമാണൈ രുചിരൈഃ ഫലൈഃ സർവർത്തുകൈഃ ശുഭൈഃ ॥ 77.24 ॥
സ കേതുഃ കേതുമാലാനാം ദേവഗന്ധർവസേവിതഃ ।
കേതുമാലേതി വിഖ്യാതോ നാമ്നാ തത്ര പ്രകീർതിതഃ ।
തന്നിബോധത വിപ്രേന്ദ്രാ നിരുക്തം നാമകർമണഃ ॥ 77.25 ॥
ക്ഷീരോദമഥനേ വൃത്തേ മാലാ സ്കന്ധേ നിവേശിതാഃ ।
ഇന്ദ്രേണ ചൈത്യകേതോസ്തു കേതുമാലസ്തതഃ സ്മൃതഃ ।
തേന തച്ചിഹ്നിതം വർഷം കേതുമാലേതി വിശ്രുതം ॥ 77.26 ॥
സുപാർശ്വസ്യോത്തരേ ശൃംഗേ വടോ നാമ മഹാദ്രുമഃ ।
ന്യഗ്രോധോ വിപുലസ്കന്ധോ യസ്ത്രിയോജനമണ്ഡലഃ ॥ 77.27 ॥
മാല്യദാമകലാപൈശ്ച വിവിധൈസ്തു സമന്തതഃ ।
ശാഖാഭിർലംബമാനാഭിഃ ശോഭിതഃ സിദ്ധസേവിതഃ ॥ 77.28 ॥
പ്രലംബകുംഭസദൃശൈർഹേമവർണൈഃ ഫലൈഃ സദാ ।
സ ഹ്യുത്തരകുരൂണാം തു കേതുവൃക്ഷഃ പ്രകാശതേ ॥ 77.29 ॥
സനത്കുമാരാവരജാ മാനസാ ബ്രഹ്മണഃ സുതാഃ ।
സപ്ത തത്ര മഹാഭാഗാഃ കുരവോ നാമ വിശ്രുതാഃ ॥ 77.30 ॥
തത്ര സ്ഥിരഗതൈർജ്ഞാനൈർവിരജസ്കൈർമഹാത്മഭിഃ ।
അക്ഷയഃ ക്ഷയപര്യന്തോ ലോകഃ പ്രോക്തഃ സനാതനഃ ॥ 77.31 ॥
തേഷാം നാമാങ്കിതം വർഷം സപ്താനാം വൈ മഹാത്മനാം ।
ദിവി ചേഹ ച വിഖ്യാതാ ഉത്തരാഃ കുരവഃ സദാ ॥ 77.32 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ സപ്തസപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 77 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
തഥാ ചതുർണാം വക്ഷ്യാമി ശൈലേന്ദ്രാണാം യഥാക്രമം ।
അനുവിദ്യാനി രമ്യാണി വിഹംഗൈഃ കൂജിതാനി ച ॥ 78.1 ॥
അനേകപക്ഷിയുക്താത്മശൃംഗാണി സുബഹൂനി ച ।
ദേവാനാം ദിവ്യനാരീഭിഃ സമം ക്രീഡാമയാനി ച ॥ 78.2 ॥
കിന്നരോദ്ഗീതഘുഷ്ടാനി ശീതമന്ദസുഗന്ധിഭിഃ ।
പവനൈഃ സേവ്യമാനാനി രമണീയതരാണി ച ॥ 78.3 ॥
ചതുർദ്ദിക്ഷു വിരാജന്തേ നാമതഃ ശൃണുതാനഘാഃ ।
പൂർവേ ചൈത്രരഥം നാമ ദക്ഷിണേ ഗന്ധമാദനം ।
പ്രഭാവേണ സുതോയാനി നവഖണ്ഡയുതാനി ച ॥ 78.4 ॥
വനഷണ്ഡാംസ്തഥാക്രമ്യ ദേവതാ ലലനായുതാഃ ।
യത്ര ക്രീഡന്തി ചോദ്ദേശേ മുദാ പരമയാ യുതാഃ ॥ 78.5 ॥
അനുബന്ധാനി രമ്യാണി വിഹഗൈഃ കൂജിതാനി ച ।
രത്നോപകീർണതിർഥാനി മഹാപുണ്യജലാനി ച ॥ 78.6 ॥
അനേകജലയന്ത്രൈശ്ച നാദിതാനി മഹാന്തി ച ।
ശാഖാഭിർലംബമാനാഭീ രുവത്പക്ഷികുലാലിഭിഃ ॥ 78.7 ॥
കമലോത്പലകഹ്ലാരശോഭിതാനി സരാംസി ച ।
ചതുർഷു തേഷു ഗിരിഷു നാനാഗുണയുതേഷു ച ॥ 78.8 ॥
അരുണോദം തു പൂർവേണ ദക്ഷിണേ മാനസം സ്മൃതം ।
അസിതോദം പശ്ചിമേ ച മഹാഭദ്രം തഥോത്തരേ ।
കുമുദൈഃ ശ്വേതകപിലൈഃ കഹ്ലാരൈർഭൂഷിതാനി ച ॥ 78.9 ॥
അരുണോദയസ്യ യേ ശൈലാഃ പ്രാച്യാ വൈ നാമതഃ സ്മൃതാഃ ।
താൻ കീർത്ത്യമാനാംസ്തത്ത്വേന ശൃണുധ്വം ഗദതോ മമ ॥ 78.10 ॥
വികങ്കോ മണിശൃംഗശ്ച സുപാത്രശ്ചോപലോ മഹാൻ ।
മഹാനീലോഽഥ കുംഭശ്ച സുബിന്ദുർമദനസ്തഥാ ॥ 78.11 ॥
വേണുനദ്ധഃ സുമേദാശ്ച നിഷധോ ദേവപർവതഃ ।
ഇത്യേതേ പർവതവരാഃ പുണ്യാശ്ച ഗിരയോഽപരേ ॥ 78.12 ॥
പൂർവേണ മന്ദരാത് സിദ്ധാഃ പർവതാശ്ച മദായുതാഃ ।
സരസോ മാനസസ്യേഹ ദക്ഷിണേന മഹാചലാഃ ॥ 78.13 ॥
യേ കീർത്തിതാ മയാ തുഭ്യം നാമതസ്താൻ നിബോധത ।
ശൈലസ്ത്രിശിരശ്ചൈവ ശിശിരശ്ചാചലോത്തമഃ ॥ 78.14 ॥
കപിശ്ച ശതമക്ഷശ്ച തുരഗശ്ചൈവ സാനുമാൻ ।
താമ്രാഹശ്ച വിഷശ്ചൈവ തഥാ ശ്വേതോദനോ ഗിരിഃ ॥ 78.15 ॥
സമൂലശ്ചൈവ സരലോ രത്നകേതുശ്ച പർവതഃ ।
ഏകമൂലോ മഹാശൃംഗോ ഗജമൂലോഽപി ശാവകഃ ॥ 78.16 ॥
പഞ്ചശൈലശ്ച കൈലാസോ ഹിമവാനചലോത്തമഃ ।
ഉത്തരാ യേ മഹാശൈലാസ്താൻ വക്ഷ്യാമി നിബോധത ॥ 78.17 ॥
കപിലഃ പിംഗലോ ഭദ്രഃ സരസശ്ച മഹാചലഃ ।
കുമുദോ മധുമാംശ്ചൈവ ഗർജനോ മർകടസ്തഥാ ॥ 78.18 ॥
കൃഷ്ണശ്ച പാണ്ഡവശ്ചൈവ സഹസ്രശിരസസ്തഥാ ।
പാരിയാത്രശ്ച ശൈലേന്ദ്രഃ ശൃംഗവാനചലോത്തമഃ ।
ഇത്യേതേ പർവതവരാഃ ശ്രീമന്തഃ പശ്ചിമേ സ്മൃതാഃ ॥ 78.19 ॥
മഹാഭദ്രസ്യ സരസ ഉത്തരേണ ദ്വിജോത്തമാഃ ।
യേ പർവതാഃ സ്ഥിതാ വിപ്രാസ്താൻ വക്ഷ്യാമി നിബോധത ॥ 78.20 ॥
ഹംസകൂടോ മഹാശൈലോ വൃഷഹംസശ്ച പർവതഃ ।
കപിഞ്ജലശ്ച ശൈലേന്ദ്ര ഇന്ദ്രശൈലശ്ച സാനുമാൻ ॥ 78.21 ॥
നീലഃ കനകശൃംഗശ്ച ശതശൃംഗശ്ച പർവതഃ ।
പുഷ്കരോ മേഘശൈലോഽഥ വിരജാശ്ചാചലോത്തമഃ ।
ജാരുചിശ്ചൈവ ശൈലേന്ദ്ര ഇത്യേതേ ഉത്തരാഃ സ്മൃതാഃ ॥ 78.22 ॥
ഇത്യേതേഷാം തു മുഖ്യാനാമുത്തരേഷു യഥാക്രമം ।
സ്ഥലീരന്തരദ്രോണ്യശ്ച സരാംസി ച നിബോധത ॥ 78.23 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ അഷ്ടസപ്തതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 78 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
സീതാന്തസ്യാചലേന്ദ്രസ്യ കുമുദസ്യാന്തരേണ ച ।
ദ്രോണ്യാം വിഹംഗപുഷ്ടായാം നാനാസത്ത്വനിഷേവിതം ॥ 79.1 ॥
ത്രിയോജനശതായാമം ശതയോജനവിസ്തൃതം ।
സുരസാമലപാനീയം രമ്യം തത്ര സുരോചനം ॥ 79.2 ॥
ദ്രോണമാത്രപ്രമാണൈശ്ച പുണ്ഡരീകൈഃ സുഗന്ധിഭിഃ ।
സഹസ്രശതപത്രൈശ്ച മഹാപദ്മൈരലങ്കൃതം ॥ 79.3 ॥
ദേവദാനവഗന്ധർവൈർമഹാസർപൈരധിഷ്ഠിതം ।
പുണ്യം തച്ഛ്രീസരോ നാമ സപ്രകാശമിഹേഹ ച ॥ 79.4 ॥
പ്രസന്നസലിലൈഃ പൂർണം ശരണ്യം സർവദേഹിനാം ।
തത്ര ത്വേകം മഹാപദ്മം മധ്യേ പദ്മവനസ്യ ച ॥ 79.5 ॥
കോടിപത്രപ്രകലിതം തരുണാദിത്യവർചസം ।
നിത്യം വ്യാകോശമധുരം ചലത്വാദതിമണ്ഡലം ॥ 79.6 ॥
ചാരുകേസരജാലാഢ്യം മത്തഭ്രമരനാദിതം ।
തസ്മിൻ മധ്യേ ഭഗവതീ സാക്ഷാത് ശ്രീർനിത്യമേവ ഹി ।
ലക്ഷ്മീസ്തു തം തദാവാസം മൂർത്തിമന്തം ന സംശയഃ ॥ 79.7 ॥
സരസസ്തസ്യ തീരേ തു തസ്മിൻ സിദ്ധനിഷേവിതം ।
സദാ പുഷ്പഫലം രമ്യം തത്ര ബിൽവവനം മഹത് ॥ 79.8 ॥
ശതയോജനവിസ്തീർണം ദ്വിയോജനശതായതം ।
അർദ്ധക്രോശോച്ചശിഖരൈർമഹാവൃക്ഷൈഃ സമന്തതഃ ।
ശാഖാസഹസ്രകലിതൈർമഹാസ്കന്ധൈഃ സമാകുലം ॥ 79.9 ॥
ഫലൈഃ സഹസ്രസങ്കാശൈഃ ഹരിതൈഃ പാണ്ഡുരൈസ്തഥാ ।
അമൃതസ്വാദുസദൃശൈർഭേരീമാത്രൈഃ സുഗന്ധിഭിഃ ॥ 79.10 ॥
ശീര്യദ്ഭിശ്ച പതദ്ഭിശ്ച കീർണഭൂമിവനാന്തരം ।
നാമ്നാ തച്ഛ്രീവനം നാമ സർവലോകേഷു വിശ്രുതം ॥ 79.11 ॥
ദേവാദിഭിഃ സമാകീർണമഷ്ടാഭിഃ കകുഭിഃ ശുഭം ।
ബിൽവാശിഭിശ്ച മുനിഭിഃ സേവിതം പുണ്യകാരിഭിഃ ।
തത്ര ശ്രീഃ സംസ്ഥിതാ നിത്യം സിദ്ധസംഘനിഷേവിതാ ॥ 79.12 ॥
ഏകൈകസ്യാചലേന്ദ്രസ്യ മണിശൈലസ്യ ചാന്തരം ।
ശതയോജനവിസ്തീർണം ദ്വിയോജനശതായതം ॥ 79.13 ॥
വിമലം പങ്കജവനം സിദ്ധചാരണസേവിതം ।
പുഷ്പം ലക്ഷ്മ്യാ ധൃതം ഭാതി നിത്യം പ്രജ്വലതീവ ഹ ॥ 79.14 ॥
അർദ്ധക്രോശം ച ശിഖരൈർമഹാസ്കന്ധൈഃ സമാവൃതം ।
പ്രഫുല്ലശാഖാശിഖരം പിഞ്ജരം ഭാതി തദ്വനം ॥ 79.15 ॥
ദ്വിബാഹുപരിണാഹൈസ്തൈസ്ത്രിഹസ്തായാമവിസ്തൃതൈഃ ।
മനഃശിലാചൂർണനിഭൈഃ പാണ്ഡുകേസരശാലിഭിഃ ॥ 79.16 ॥
പുഷ്പൈർമനോഹരൈർവ്യാപ്തം വ്യാകോശൈർഗന്ധശോഭിഭിഃ ।
വിരാജതി വനം സർവം മത്തഭ്രമരനാദിതം ॥ 79.17 ॥
തദ്വനം ദാനവൈർദൈത്യൈർഗന്ധർവൈര്യക്ഷരാക്ഷസൈഃ ।
കിന്നരൈരപ്സരോഭിശ്ച മഹാഭോഗൈശ്ച സേവിതം ॥ 79.18 ॥
തത്രാശ്രമോ ഭഗവതഃ കശ്യപസ്യ പ്രജാപതേഃ ।
സിദ്ധസാധുഗണാകീർണം നാനാശ്രമസമാകുലം ॥ 79.19 ॥
മഹാനീലസ്യ മധ്യേ തു കുംഭസ്യ ച ഗിരേസ്തഥാ ।
മധ്യേ സുഖാ നദീ നാമ തസ്യാസ്തീരേ മഹദ്വനം ॥ 79.20 ॥
പഞ്ചാശദ്യോജനായാമം ത്രിംശദ്യോജനമണ്ഡലം ।
രമ്യം താലവനം ശ്രീമത് ക്രോശാർദ്ധോച്ഛ്രിതപാദപം ॥ 79.21 ॥
മഹാബലൈർമഹാസാരൈഃ സ്ഥിരൈരവിചലൈഃ ശുഭൈഃ ।
മഹദഞ്ജനസംസ്ഥാനൈഃ പരിവൃത്തൈർമഹാഫലൈഃ ॥ 79.22 ॥
മൃഷ്ടഗന്ധഗുണോപേതൈരുപേതം സിദ്ധസേവിതം ।
ഐരാവതസ്യ കരിണസ്തത്രൈവ സമുദാഹൃതം ॥ 79.23 ॥
ഐരാവതസ്യ രുദ്രസ്യ ദേവശൈലസ്യ ചാന്തരേ ।
സഹസ്രയോജനായാമാ ശതയോജനവിസ്തൃതാ ॥ 79.24 ॥
സർവാ ഹ്യേകശിലാ ഭൂമിർവൃക്ഷവീരുധവർജിതാ ।
ആപ്ലുതാ പാദമാത്രേണ സലിലേന സമന്തതഃ ॥ 79.25 ॥
ഇത്യേതാഭ്യന്തരദ്രോണ്യോ നാനാകാരാഃ പ്രകീർത്തിതാഃ ।
മേരോഃ പാർശ്വേന വിപ്രേന്ദ്രാ യഥാവദനുപൂർവശഃ ॥ 79.26 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ഏകോനാശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 79 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
അഥ ദക്ഷിണദിഗ്വ്യവസ്ഥിതാഃ പർവതദ്രോണ്യഃ സിദ്ധാചരിതാഃ
കീർത്യന്തേ । ശിശിരപതംഗയോർമധ്യേ ശുക്ലഭൂമിസ്ത്രിയാ മുക്തലതാഗലിതപാദപം ।
ഇക്ഷുക്ഷേപേ ച ശിഖരേ പാദപൈരുപശോഭിതം ।
ഉദുംബരവനം രമ്യം പക്ഷിസംഘനിഷേവിതം ॥ 80.1 ॥
ഫലിതം തദ് വനം ഭാതി മഹാകൂർമോപമൈഃ ഫലൈഃ ॥
തദ് വനം ദേവയോന്യോഽഷ്ടൗ സേവന്തേ സർവദൈവ ॥ 80.2 ॥
വരാഹപുരാണ ॥ 80.3 ॥
തത്ര പ്രസന്നസ്വാദുസലിലാ ബഹൂദകാ നദ്യോ വഹന്തി । തത്രാശ്രമോ
ഭഗവതഃ കർദമസ്യ പ്രജാപതേഃ । നാനാമുനിജനാകീർണസ്തച്ച
ശതയോജനമേകം പരിമണ്ഡലം വനം ച । തഥാ ച താമ്രാഭസ്യ
ശൈലസ്യ പതംഗസ്യ ചാന്തരേ ശതയോജനവിസ്തീർണം
ദ്വിഗുണായതം ബാലാർകസദൃശരാജീവപുണ്രീകൈഃ ??
സമന്തതഃ സഹസ്രപത്രൈരവിരലൈരലങ്കൃതം മഹത്
സരോഽനേകസിദ്ധഗന്ധർവാധ്യുഷിതം । തസ്യ ച മധ്യേ മഹാശിഖരഃ
ശതയോജനായാമസ്ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തീർണോഽനേകധാതുരത്നഭൂഷിതസ്തസ്യ
ചോപരി മഹതീ രഥ്യാ രത്നപ്രാകാരതോരണാ । തസ്യാം മഹദ് വിദ്യാധരപുരം ।
തത്ര പുലോമനാമാ വിദ്യാധരരാജഃ ശതസഹസ്രപരീവാരഃ । തഥാ ച
വിഖാഖാചലേന്ദ്രസ്യ ശ്വേതസ്യ ചാന്തരേ സരഃ । തസ്യ ച പൂർവതീരേ
മഹദാമ്രവനം കനകസങ്കാശൈഃ ഫലൈരതിസുഗന്ധിഭിർമഹാകുംഭമാത്രൈഃ
സർവതശ്ചിതം । ദേവഗന്ധർവാദയശ്ച തത്ര നിവസന്തി ।
സുമുലസ്യാചലേന്ദ്രസ്യ വസുധാരസ്യ ചാന്തരേ ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തീർണേ
പഞ്ചാശദ്യോജനായതേ । ബിൽവസ്ഥലീ നാമ । തത്ര ഫലാനി വിദ്രുമസങ്കാശാനി
തൈശ്ച പതദ്ഭിഃ സ്ഥലമൃത്തികാ ക്ലിന്നാ । താം ച സ്ഥലീം സുഗുഹ്യകാദയഃ
സേവന്തേ ബിൽവഫലാശിനഃ । തഥാ ച വസുധാരരത്നധാരയോരന്തരേ
ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തീർണം ശതയോജനമായതം സുഗന്ധികിംശുകവനം
സദാകുസുമം യസ്യ ഗന്ധേന വാസ്യതേ യോജനശതം । തത്ര സിദ്ധാധ്യുഷിതം
ജലോപേതം ച । തത്ര ചാദിത്യസ്യ ദേവസ്യ മഹദായതനം । സമാസേ മാസേ ച
ഭഗവാനവതരതി സൂര്യഃ പ്രജാപതിഃ । കാലജനകം ദേവാദയോ നമസ്യന്തി ।
തഥാ ച പഞ്ചകൂടസ്യ കൈലാസസ്യ ചാന്തരേ സഹസ്രയോജനായാമം
വിസ്തീർണം ശതയോജനം ഹംസപാണ്ഡുരം ക്ഷുദ്രസത്ത്വൈരനാധൃഷ്യം
സ്വർഗസോപാനമിവ ഭൂമണ്ഡലം । അഥ പശ്ചിമദിഗ്ഭാഗേ വ്യവസ്ഥിതാ
ഗിരിദ്രോണ്യഃ കീർത്യന്തേ । സുപാർശ്വശിഖിശൈലയോർമധ്യേ സമന്താദ്
യോജനശതമേകം ഭൗമശിലാതലം നിത്യതപ്തം ദുഃസ്പർശം । തസ്യ മധ്യേ
ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തീർണം മണ്ഡലം വഹ്നിസ്ഥാനം । സ ച സർവകാലമനിന്ധനോ
ഭഗവാൻ ലോകക്ഷയകാരീ സംവർതകോ ജ്വലതേ । അന്തരേ ച ശൈലവരയോഃ
കുമുദാഞ്ജനയോഃ ശതയോജനവിസ്തീർണാമാതുലുംഗസ്ഥലീ സർവസത്ത്വാനാമഗമ്യാ ।
പീതവർണൈഃ ഫലൈരാവൃതാ സതീ സാ സ്ഥലീ ശോഭതേ । തത്ര ച ശൈലയോഃ
പിഞ്ജരഗൗരയോരന്തരേണ സരോദ്രോണീ ഹ്യനേകശതയോജനായതാ മഹദ്ഭിശ്ച
ഷട്പദോദ്ഘുഷ്ടൈഃ കുമുദൈരുപശോഭിതാ । തത്ര ച ഭഗവതോ വിഷ്ണോഃ
പരമേശ്വരസ്യായതനം । തഥാ ച ശുക്ലപാണ്ഡുരയോരപി മഹാഗിര്യോരന്തരേ
ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തീർണോ നവത്യായത ഏകഃ ശിലോദ്ദേശോവൃക്ഷവിവർജിതഃ ।
തത്ര നിഷ്പങ്കാ ദീർഘികാ സവൃക്ഷാ ച സ്ഥലപദ്മിനീ അനേകജാതീയൈശ്ച
പദ്മൈഃ ശോഭിതാ । തസ്യാശ്ച മധ്യേ പഞ്ചയോജനപ്രമാണോ
മഹാന്യഗ്രോധവൃക്ഷഃ । തസ്മിംശ്ചന്ദ്രശേഖരോമാപതിർനീലവാസാശ്ച
ദേവോ നിവസതി യക്ഷാദിഭിരീഡ്യമാനഃ । സഹസ്രശിഖരസ്യ
ഗിരേഃ കുമുദസ്യ ചാന്തരേ പഞ്ചാശദ്യോജനായാമം
വിംശദ്യോജനവിസ്തൃതമിക്ഷുക്ഷേപോച്ചശിഖരമനേകപക്ഷിസേവിതം ।
അനേകവൃക്ഷഫലൈർമധുരസ്ത്രവൈരുപശോഭിതം । തത്ര
ചേന്ദ്രസ്യ മഹാനാശ്രമോ ദിവ്യാഭിപ്രായനിർമിതഃ । തഥാ ച
ശംഖകൂടഋഷഭയോർമധ്യേ പുരുഷസ്ഥലീരമ്യാഽനേകഗുണാനേകയോജനായതാ
ബിൽവപ്രമാണൈഃ കങ്കോലകൈഃ സുഗന്ധിഭിരുപേതാ । തത്ര പുരുഷകരസോന്മത്താ
നാഗാദ്യാഃ പ്രതിവസന്തി । തഥാ കപിഞ്ജലനാഗശൈലയോരന്തരേ
ദ്വിശതയോജനമായാമവിസ്തീർണാ ശതയോജനസ്ഥലീ നാനാവനവിഭൂഷിതാ
ദ്രാക്ഷാഖർജൂരഖണ്ഡൈരുപേതാ അനേകവൃക്ഷവല്ലീഭിരനേകൈശ്ച
സരോഭിരുപേതാ സാ സ്ഥലീ । തഥാ ച പുഷ്കരമഹാമേഘയോരന്തരേ
ഷഷ്ടിയോജനവിസ്തീർണാ ശതായാമാ പാണിതലപ്രഖ്യാ മഹതീ സ്ഥലീ
വൃക്ഷവീരുധവിവർജിതാ ।തസ്യാശ്ച പാർശ്വേ ചത്വാരി മഹാവനാനി
സരാംസി ചാനേകയോജനാനാം ।ദശ പഞ്ച സപ്ത തഥാഷ്ടൗ ത്രിംശദ്
വിംശതി യോജനാനാം സ്ഥല്യോ ദ്രോണ്യശ്ച । തത്ര കാശ്ചിന്മഹാഘോരാഃ
പർവതകുക്ഷയഃ ।
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ അശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 80 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
അതഃ പരം പർവതേഷു ദേവാനാമവകാശാ വർണ്യന്തേ । തത്ര യോഽസൗ
ശാന്താഖ്യഃ പർവതസ്തസ്യോപരി മഹേന്ദ്രസ്യ ക്രീഡാസ്ഥാനം । തത്ര
ദേവരാജസ്യ പാരിജാതകവൃക്ഷവനം । തസ്യ പൂർവപാർശ്വേ കുഞ്ജരോ
നാമ ഗിരിഃ । തസ്യോപരി ദാനവാനാമഷ്ടൗ പുരാണി ച । തഥാ വജ്രകേ
പർവതവരേ രാക്ഷസാനാമനേകാനി പുരാണി । തേ ച നാമ്നാ നീലകാഃ കാമരൂപിണഃ ।
മഹാനീലേഽപി ശൈലേന്ദ്രപുരാണി । പഞ്ചദശസഹസ്രാണി കിന്നരാണാം
ഖ്യാതാനി । തത്ര ദേവദത്തചന്ദ്രാദയോ രാജാനഃ । പഞ്ചദശകിന്നരാണാം
ഗർവിതാഃ । താനി സൗവർണാനി ബിലപ്രവേശനാനി ച പുരാണി । ചന്ദ്രോദയേ
ച പർവതവരേ നാഗാനാമധിവാസഃ । തേ ച ബിലപ്രവേശാഃ ബിലേഷു
വൈനതേയവിഷയാവർത്തിനോ വ്യവസ്ഥിതാനുരാഗേ ച ദാനവേന്ദ്രാ വ്യവസ്ഥിതാഃ ।
വേണുമത്യപി വിദ്യാധരപുരത്രയം । ത്രിംശദ്യോജനശതവിസ്തീർണമേകൈകം
താവദായതം । ഉലൂകരോമശമഹാവേത്രാദയശ്ച രാജാനോ വിദ്യാധരാണാം ।
ഏകൈകേ ച ശൈലരാജനി സ്വയമേവ ഗരുഡോ വ്യവസ്ഥിതഃ । കുഞ്ജരേ തു
പർവതവരേ നിത്യം പശുപതിഃ സ്ഥിതഃ । വൃഷഭാങ്കോ മഹാദേവഃ
ശങ്കരോ യോഗിനാം വരഃ അനേകഗണഭൂതകോടിസഹസ്രവാരോ ഭഗവാൻ
അനാദിപുരുഷോ വ്യവസ്ഥിതഃ । വസുധാരേ ച പുഷ്പവതാം വസൂനാം ച
സമാവാസഃ । വസുധാരരത്നധാരയോർമൂർധ്നി അഷ്ടൗ സപ്ത ച സംഖ്യയാ ।
പുരാണി വസുസപ്തർഷീണാം ചേതി । ഏകശൃംഗേ ച പർവതോത്തമേ
പ്രജാപതേഃ സ്ഥാനം ചതുർവക്ത്രസ്യ ബ്രഹ്മണഃ । ഗജപർവതേ ച
മഹാഭൂതപരിവൃതാ സ്വയമേവ ഭഗവതീ തിഷ്ഠതി । വസുധാരേ ച
പർവതവരേ മുനിസിദ്ധവിദ്യാധരാണാമായതനം । ചതുരാശീത്യപരപുര്യോ
മഹാപ്രാകാരതോരണാഃ । തത്ര ചാനേകപർവതാ നാമ ഗന്ധർവാ
യുദ്ധശാലിനോ വസന്തി । തേഷാം ചാധിപതിർദേവോ രാജരാജൈകപിംഗലഃ ।
സുരരാക്ഷസാഃ പഞ്ചകൂടേദാനവാഃ ശതശൃംഗേയക്ഷാണാം പുരശതം ।
താമ്രാഭേ തക്ഷകസ്യപുരശതം । വിശഖപർവതേ ഗുഹസ്യായതനം
.ശ്വേതോദയേ ഗിരിവരേ മഹാഗന്ധർവഭവനം । ഹരികൂടേ ഹരിർദേവഃ ।
കുമുദേ കിന്നരാവാസഃ । അഞ്ജനേ മഹോരഗാഃ । സഹസ്രശിഖരേ ച
ദൈത്യാനാമുഗ്രകർമിണാമാവാസഃ । പുരാണാം സഹസ്രമേകം ഹേമമാലിനാം
മുകുടേ പന്നപ്രപക്ഷേ പർവതവരേ ചത്വാര്യായതനാനി തു । ഏവം
മേരുപർവതേഷു ദേവാനാമധിവാസഃ । മര്യാദാപർവതേ ദേവകൂടേ പുരവിന്യാസഃ
കീർത്യതേ । തസ്യോപരി യോജനശതം ഗരുഡസ്യ ജാതം ക്ഷേത്രം ।
തസ്യൈവ പാർശ്വതസ്ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തീർണാശ്ചത്വാരിംശദായതാഃ
സപ്തഗന്ധർവനഗരാഃ । ആഗ്നേയാശ്ച നാമ്നാ ഗന്ധർവാതിബലിനഃ ।
തത്ര ചാന്യത് ത്രിംശദ്യോജനമണ്ഡലം പുരം സൈംഹികേയാനാം । തത്ര
ച ദേവർഷിചരിതാനി ദേവകൂടേ ദൃശ്യന്തേ । പുരം ച കാലകേയാനാം
തത്രൈവ । തഥാ ചാന്തരതടേഽന്യേസുനാന്നാമ തസ്യൈവ ദക്ഷിണേ
ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തൃതം ദ്വിഷഷ്ടിയോജനായാമം പുരം കാമരൂപിണാം
ദൃപ്താനാം മധ്യമേ ച തസ്യ ഹേമകൂടേ മഹാദേവസ്യ ന്യഗ്രോധഃ । അഥാതഃ
കൈലാസവർണകോ ഭവതി । കൈലാസസ്യ തടേ യോജനശതമായാമവസ്തൃതം
ഭുവനമാലാഭിവ്യാപ്തം । തസ്യാശ്ച മധ്യേ സഭാ । തത്ര ച തത്പുഷ്കരം
നാമ വിമാനം തിഷ്ഠതി । ധനദസ്യ ച തദ്വിമാനമധിവാസശ്ച । തത്ര
പദ്മമഹാപദ്മമകരകച്ഛപകുമുദശംഖനീലനന്ദമഹാനിധയഃ
പ്രതിവസന്തി । തത്ര ചന്ദ്രാദീനാം ലോകപാലാനാമാവാസഃ । തത്ര
ച മന്ദാകിനീ നാമ നദീ । തഥാ കനകമന്ദാ മന്ദാ ചേതി
നാമഭിഃ സരിതഃ । തത്രാന്യാ അപി നദ്യഃ സന്തി । പൂർവപാർശ്വേ ച
ശതയോജനമായാമാസ്ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തൃതാ ദശഗന്ധർവപുര്യഃ താസു ച
സകുബാഹുഹരികേശചിത്രസേനാദയോ രാജാനഃ । തസ്യൈവ ച പശ്ചിമകൂടേ
അശീതിയോജനായാമം ചത്വാരിംശദ്വിസ്തൃതമേകൈകം യക്ഷനഗരം । തേഷു
ച മഹാമാലിസുനേത്ര ചക്രാദയോ നായകാഃ । തസ്യൈവ ദക്ഷിണേ പാർശ്വേ
കുഞ്ജദരീഷു ഗുഹാസു സമുദ്രാഃ സമുദ്രം യാവത്കിന്നരാണാം പുരശതം । തേഷു
ച ദ്രുമസുഗ്രീവാദിഭഗദത്തപ്രമുഖം രാജശതം । തത്ര ച രുദ്രസ്യോമയാ
സാർദ്ധം വിവാഹസ്സംവൃത്തഃ । തപശ്ച കൃതവതീ ഗൗരീ । കിരാതരൂപിണാ
ച രുദ്രേണ സ്ഥിതം । തത്രൈവ തത്ര സ്ഥിതേന സോമേന ശങ്കരേണ
ജംബൂദ്വീപാവലോകനം കൃതം । തത്ര ചാനേകകിന്നരഗന്ധർവോപഗീതമുമാവനം
നാമാപ്സരോഭിരനേകപുഷ്പലതാവല്ലീഭിരുപേതം । യത്ര ഭഗവതാ
മഹേശ്വരേണാർദ്ധനാരീനരവപുഃ പ്രാപ്തം । തത്ര ച കാർതികേയസ്യ
ശരദ്വനം । പുഷ്പചിത്രക്രൗഞ്ചയോർമധ്യേ കാർതികേയാഭിഷേകഃ കൃതഃ
തസ്യ ച പൂർവതടേ സിദ്ധമുനിഗണാവാസഃ കലാപഗ്രാമോ നാമ । തഥാ ച
മാർകണ്ഡേയവസിഷ്ഠപരാശരനലവിശ്വാമിത്രോദ്ദാലകാദീനാം മഹർഷീണാമനേകാനി
സഹസ്രാണ്യാശ്രമാണാം ഹി ഭവതി । തഥാ ച പശ്ചിമസ്യാചലേന്ദ്രസ്യ
നിഷധസ്യ ഭാഗം ശൃണുത । തസ്യ ച മധ്യമകൂടേ വിഷ്ണ്വായതനം
മഹാദേവസ്യ । തസ്യൈവോത്തരതടേ ത്രിംശദ്യോജനവിസ്തൃതം മഹത്പുരം
ലംബാഖ്യാതം രാക്ഷസാനാം । തസ്യൈവ ദക്ഷിണേ പാർശ്വേ ബിലപ്രവേശനഗരം ।
പ്രഭേദകസ്യ പശ്ചിമേന ദേവദാനവസിദ്ധാദീനാം പുരാണി । തസ്യ
ഗിരേർമൂർധ്നി മഹതീ സോമശിലാ തിഷ്ഠതി । തസ്യാം ച പർവണി സോമഃ
സ്വയമേവാവതരതി । തസ്യൈവോത്തരപാർശ്വേ ത്രികൂടം നാമ । തത്ര ബ്രഹ്മാ
തിഷ്ഠതി ക്വചിത് । തഥാ ച വഹ്ന്യായതനം । മൂർത്തിമാൻ വഹ്നിരുപാസ്യതേ
ദേവൈഃ । ഉത്തരേ ച ശൃംഗാഖ്യേ പർവതവരേ ദേവതാനാമായതനാനി ।
പൂർവേ നാരായണസ്യായതനം । മധ്യേ ബ്രഹ്മണഃ । ശങ്കരസ്യ പശ്ചിമേ ।
തത്ര ച യക്ഷാദീനാം കേചിത് പുരാണി തസ്യ ചോത്തരതീരേ ജാതുഛേ മഹാപർവതേ
ത്രിംശദ്യോജനമണ്ഡലം നന്ദജലം നാമ സരസ് തത്ര നന്ദോ നാമ നാഗരാജാ
വസതി ശതശീർഷപ്രചണ്ഡ ഇതി ഇത്യേതേഽഷ്ടൗ ദേവപർവതാ വിജ്ഞേയാഃ ।
തേനാനുക്രമേണ ഹേമരജതരത്നവൈദൂര്യമാനഃ ശിലാഹിംഗുലാദിവർണാഃ ।
ഇയം ച പൃഥ്വീ ലക്ഷകോടിശതാനേകസംഖ്യാതാനാം പൂർണാ തേഷു ച
സിദ്ധവിദ്യാധരാണാം നിലയാഃ തേ ച മേരോഃ പാർശ്വതഃ കേസരവലയാലവാലം
സിദ്ധലോകേതി കീർത്ത്യതേ । ഇയം പൃഥ്വീ പദ്മാകാരേണ വ്യവസ്ഥിതാ । ഏഷ
ച സർവപുരാണേഷു ക്രമഃ സാമാന്യതഃ പ്രതിപാദ്യതേ ।
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ഏകാശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 81 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
അഥ നദീനാമവതാരം ശൃണുത । ആകാശസമുദ്രോ യഃ കീർത്യതേ സാമാഖ്യസ്
തസ്മാദാകാശഗാമിനീ നദീ പ്രവൃത്താ । സാ ചാനവരതമിന്ദ്രഗജേന
ക്ഷോഭ്യതേ । സാ ച ചതുരശീതിസഹസ്രോച്ഛ്രായാ । സാ മേരോഃ സുദർശനം
കരോതി । സാ ച മേരുകൂടതടാന്തേഭ്യഃ പ്രസ്ഖലിതാ ചതുർധാ സഞ്ജാതാ ।
ഷഷ്ടിം ച യോജനസഹസ്രം നിരാലംബാ പതമാനാ പ്രദക്ഷിണമനുസരന്തീ
ചതുർദ്ധാ ജഗാമ । സീതാ ചാലകനന്ദാ ചക്ഷുർഭദ്രാ ചേതി നാമഭിഃ ।
യഥോദ്ദേശം സാ ചാനേകശതസഹസ്രപർവതാനാം ദാരയന്തീ ഗാം ഗതേതി
ഗംഗേത്യുച്യതേ അഥ ഗന്ധമാദനപാർശ്വേഽമരഗണ്ഡികാ വർണ്യതേ ।
ഏകത്രിംശദ്യോജനസഹസ്രാണി ആയാമഃ ചതുഃശതവിസ്തീർണം । തത്ര കേതുമാലാഃ
സർവേ ജനപദാഃ । കൃഷ്ണവർണാഃ പുരുഷാ മഹാബലിനഃ । ഉത്പലവർണാഃ
സ്ത്രിയഃ ശുഭദർശനാഃ । തത്ര ച മഹാവൃക്ഷാഃ പനസാഃ സന്തി ।
തത്രേശ്വരോ ബ്രഹ്മപുത്രസ്തിഷ്ഠതി । തത്രോദപാനാച്ച ജരാരോഗവിവർജിതാ
വർഷായുതായുഷശ്ച നരാഃ । മാല്യവതഃ പൂർവപാർശ്വേ പൂർവഗണ്ഡികാ
ഏകശൃംഗാദ്യോജനസഹസ്രാണി മാനതസ്തത്ര ച ഭദ്രാശ്വാ നാമ ജനപദാഃ
ഭദ്രസാലവനം ച തത്ര വ്യവസ്ഥിതം । കാലാമ്രവൃക്ഷാഃ പുരുഷാഃ ശ്വേതാഃ
പദ്മവർണിനഃ സ്ത്രിയഃ കുമുദവർണാ ദശവർഷസഹസ്രാണി തേഷാമായുഃ ।
തത്ര ച പഞ്ച കുലപർവതാഃ । തദ്യഥാ ശൈലവർണഃ മാലാഖ്യഃ
കോരജശ്ച ത്രിപർണഃ നീലശ്ചേതി തദ്വിനിർഗതാഃ । തദംഭഃസ്ഥിതാനാം
ദേശാനാം താന്യേവ നാമാനി । തേ ച ദേശാ ഏതാ നദീഃ പിബന്തി । തദ്യഥാ
സീതാ സുവാഹിനീ ഹംസവതീ കാസാ മഹാചക്രാ ചന്ദ്രവതീ കാവേരീ സുരസാ
ശാഖാവതീ ഇന്ദ്രവതീ അംഗാരവാഹിനീ ഹരിതോയാ സോമാവർതാ ശതഹ്രദാ
വനമാലാ വസുമതീ ഹംസാ സുപർണാ പഞ്ചഗംഗാ ധനുഷ്മതീ മണിവപ്രാ
സുബ്രഹ്മഭാഗാ വിലാസിനീ കൃഷ്ണതോയാ പുണ്യോദാ നാഗവതീ ശിവാ ശേവാലിനീ
മണിതടാ ക്ഷീരോദാ വരുണാവതീ വിഷ്ണുപദീ മഹാനദീ ഹിരണ്യസ്കന്ധവാഹാ
സുരാവതീ കാമോദാ പതാകാശ്ചേത്യേതാ മഹാനദ്യഃ । ഏതാശ്ച ഗംഗാസമാഃ
കീർതിതാഃ । ആജന്മാന്തം പാപം വിനാശയന്തി । ക്ഷുദ്രനദ്യശ്ച കോടിശഃ ।
താശ്ച നദീര്യേ പിബന്തി തേ ദശവർഷസഹസ്രായുഷഃ । രുദ്രോമാഭക്താ ഇതി ।
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ദ്വ്യശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 82 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
നിസർഗ ഏഷ ഭദ്രാശ്വാനാം കീർതിതഃ കേതുമാലാനാം വിസ്തരേണ കഥിതം ।
നൈഷധസ്യാചലേനദ്രസ്യ പശ്ചിമേന കുലാചലജനപദനദ്യഃ കീർത്യന്തേ ।
തഥാ ച വിശാഖകംബലജയന്തകൃഷ്ണഹരിതാശോകവർദ്ധമാനാ ഇത്യേതേഷാം
സപ്തകുലപർവതാനാം കോടിശഃ പ്രസൂതിഃ । തന്നിവാസിനോ ജനപദാസ്തന്നാമാന
ഏവ ദ്രഷ്ടവ്യാഃ । തദ്യഥാ സൗരഗ്രാമാത്തസാന്തപോ കൃതസുരാശ്രവണ
കംബലമാഹേയാചലകൂടവാസമൂലതപക്രൗഞ്ചകൃഷ്ണാംഗമണിപങ്കജചൂഡമലസോമീയസമുദ്രാന്തക
കുരകുഞ്ചസുവർണഃ തടകകുഹ
ശ്വേതാംഗകൃഷ്ണപാടവിദകപിലകർണികമഹിഷകുബ്ജകരനാടമഹോത്കടശുകനാസഗജഭൂമകകുരഞ്ജന
മനാഹകിങ്കിസപാർണഭൗമകചോരകധൂമജന്മ
അംഗാരജതീവനജീവലൗകിലവാചാം
സഹാംഗമധുരേയശുകേചകേയശ്രവണമത്ത
കാസികഗോദാവാമകുലപഞ്ജാവർജഹമോദശാലക ഏതേ ജനപദാസ്തത്പർവതോത്ഥാ
നദീഃ പിബന്തി । തദ്യഥാ പ്ലക്ഷാ മഹാകദംബാ മാനസീ ശ്യാമാ സുമേധാ
ബഹുലാ വിവർണാ പുംഖാ മാലാ ദർഭവതീ ഭദ്രാനദീ ശുകനദീ പല്ലവാ ഭീമാ
പ്രഭഞ്ജനാ കാംബാ കുശാവതീ ദക്ഷാ കാസവതീ തുംഗാ പുണ്യോദാ ചന്ദ്രാവതീ
സുമൂലാവതീ കകുദ്മിനീ വിശാലാ കരണ്ടകാ പീവരീ മഹാമായാ മഹിഷീ മാനുഷീ
ചണ്ഡാ ഏതാ നദീഃ പ്രധാനാഃ । ശേഷാഃ ക്ഷുദ്രനദ്യഃ സഹസ്രശശ്ചേതി ।
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ത്ര്യശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 83 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
ഉത്തരാണാം ച വർഷാണാം ദക്ഷിണാനാം ച സർവശഃ ।
ആചക്ഷതേ യഥാന്യായം യേ ച പർവതവാസിനഃ ।
തച്ഛൃണുധ്വം മയാ വിപ്രാഃ കീർത്ത്യമാനം സമാഹിതാഃ ॥ 84.1 ॥
ദക്ഷിണേന തു ശ്വേതസ്യ നീലസ്യ ചോത്തരേണ ച ।
വായവ്യാം രമ്യകം നാമ ജായന്തേ തത്ര മാനവാഃ ।
മതിപ്രധാനാ വിമലാ ജരാദൗർഗന്ധ്യവർജിതാഃ ॥ 84.2 ॥
തത്രാപി സുമഹാൻ വൃക്ഷോ ന്യഗ്രോധോ രോഹിതഃ സ്മൃതഃ ।
തത്ഫലാദ് രസപാനാദ്ധി ദശവർഷസഹസ്രിണഃ ।
ആയുഷാ സർവമനുജാ ജായന്തേ ദേവരൂപിണഃ ॥ 84.3 ॥
ഉത്തരേണ ച ശ്വേതസ്യ ത്രിശൃംഗസ്യ ച ദക്ഷിണേ ।
വർഷം ഹിരൺമയം നാമ തത്ര ഹൈരണ്വതീ നദീ ।
യക്ഷാ വസന്തി തത്രൈവ ബലിനഃ കാമരൂപിണഃ ॥ 84.4 ॥
ഏകാദശഹസ്ത്രാണി സമാനാം തേന ജീവതേ ।
ശതാന്യന്യാനി ജീവന്തേ വർഷാണാം ദശ പഞ്ച ച ॥ 84.5 ॥
ലകുചാഃ ക്ഷുദ്രസാ വൃക്ഷാസ്തസ്മിൻ ദേശേ വ്യവസ്ഥിതാഃ ।
തത്ഫലപ്രാശമാനാ ഹി തേന ജീവന്തി മാനവാഃ ॥ 84.6 ॥
തഥാ ത്രിശൃംഗേ ച മണികാഞ്ചനസർവരത്നശിഖരാനുക്രമേണ
തസ്യ ചോത്തരശൃംഗാദ്ദക്ഷിണസമുദ്രാന്തേ ചോത്തരകുരവഃ ।
വസ്ത്രാണ്യാഭരണാനി ച വൃക്ഷേഷ്വേവ ജായന്തേ ക്ഷീരവൃക്ഷാഃ
ക്ഷീരാസവാഃ സന്തി । മണിഭൂമിഃ സുവർണബാലുകാ । തസ്മിൻ
സ്വർഗച്യുതാശ്ച പുരുഷാ വസന്തി ത്രയോദശവർഷസഹസ്രായുഷഃ ।
തസ്യൈവ ദ്വീപസ്യ പശ്ചിമേന ചതുര്യോജനസഹസ്രമതിക്രമ്യ
ദേവലോകാച്ചന്ദ്രദ്വീപോ ഭവതി യോജനസഹസ്രപരിമണ്ഡലഃ । തസ്യ മധ്യേ
ചന്ദ്രകാന്തസൂര്യകാന്തനാമാനൗ ഗിരിവരൗ । തയോശ്ച മധ്യേ ചന്ദ്രാവതീ
നാമ മഹാനദീ അനേകവൃക്ഷഫലാനേകനദീസമാകുലാ । ഏതത്കുരുവർഷം ച ।
തസ്യോത്തരപാർശ്വേ സമുദ്രോർമിമാലാഢ്യം പഞ്ചയോജനസഹസ്രമതിക്രമ്യ
ദേവലോകാത് സൂര്യദ്വീപോ ഭവതി യോജനസഹസ്രപരിമണ്ഡലഃ ।
തസ്യ മധ്യേ ഗിരിവരഃ ശതയോജനവിസ്തീർണസ്താവദുച്ഛ്രിതഃ ।
തസ്മാത്സൂര്യാവർത്തനാമാ നദീ നിർഗതാ । തത്ര ച സൂര്യസ്യാധിഷ്ഠിതം
തത്ര സൂര്യദൈവത്യാസ്തദ്വർണാശ്ച പ്രജാ ദശവർഷസഹസ്രായുഷഃ ।
തസ്യ ച ദ്വീപസ്യ പശ്ചിമേന ചതുര്യോജനസഹസ്രമതിക്രമ്യ സമുദ്രം
ദശയോജനസഹസ്രം പരിമണ്ഡലത്വേന ദ്വീപോ രുദ്രാകരോ നാമ । തത്ര ച
ഭദ്രാസനം വായോരനേകരത്നശോഭിതം । തത്ര വിഗ്രഹവാൻ വായുസ്തിഷ്ഠതി ।
തപനീയവർണാശ്ച പ്രജാഃ പഞ്ചവർഷസഹസ്രായുഷഃ ॥ 84.7 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ചതുരശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 84 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
ഇയം ഭൂപദ്മവ്യവസ്ഥാ കഥിതാ । ഇദാനീം ഭാരതം നവഭേദം ശൃണുത ।
തദ്യഥാ । ഇന്ദ്രഃ കസേരുഃ താമ്രവർണോ ഗഭസ്തിഃ നാഗദ്വീപഃ സൗമ്യഃ
ഗന്ധർവഃ വാരുണഃ ഭാതരം ചേതി । സാഗരസംവൃതമേകൈകം
യോജനസഹസ്രപ്രമാണം । തത്ര ച സപ്ത കുലപർവതാ ഭവന്തി ।
തദ്യഥാ । മഹേന്ദ്രോ മലയഃ സഹ്യഃ ശുക്തിമാന്നൃക്ഷപർവതഃ ।
വിന്ധ്യശ്ച പാരിയാത്രശ്ച ഇത്യേതേ കുലപർവതാഃ । അന്യേ ച
മന്ദരശാരദർദുരകോലാഹലസുരമൈനാകവൈദ്യുതവാരന്ധമപാണ്ഡുരതുംഗപ്രസ്ഥകൃഷ്ണഗിരിജയന്തരൈവതഋഷ്യമൂകഗോമന്തചിത്രകൂടശ്രീചകോരകൂടശൈലകൃതസ്ഥല
ഇത്യേതേ ക്ഷുദ്രപർവതാഃ । ശേഷാഃ ക്ഷുദ്രതരാഃ । തേഷാമാര്യാ മ്ലേച്ഛാ
ജനപദാ വസന്തി । പിബന്തി ചൈതാസു നദീഷു പാനീയം । തദ്യഥാ ഗംഗാ
സിന്ധു സരസ്വതീ ശതദ്രു വിതസ്താ വിപാശാ ചന്ദ്രഭാഗാ സരയൂ യമുനാ
ഇരാവതീ ദേവികാ കുഹൂ ഗോമതീ ധൂതപാപാ ബാഹുദാ ദൃഷദ്വതീ കൗശികീ നിസ്വരാ
ഗണ്ഡകീ ചക്ഷുഷ്മതീ ലോഹിതാ ഇത്യേതാ ഹിമവത്പാദനിർഗതാഃ ॥
വേദസ്മൃതിർവേദവതീ സിന്ധുപർണാ സചന്ദനാ സദാചാരാ രോഹിപാരാ ചർമണ്വതീ
വിദിശാ വേദത്രയീ ഇത്യേതാ പാരിയാത്രോദ്ഭവാഃ ശോണാ ജ്യോതീരഥാ നർമദാ
സുരസാ മന്ദാകിനീ ദശാർണാ ചിത്രകൂടാ തമസാ പിപ്പലാ കരതോയാ പിശാചികാ
ചിത്രോത്പലാ വിശാലാ വഞ്ജുലാ ബാലുകാ വാഹിനീ ശുക്തിമതീ വിരജാ പങ്കിനീ
രിരീ കുഹൂ ഇത്യേതാ ഋക്ഷപ്രസൂതാഃ । മണിജാലാ ശുഭാ താപീ പയോഷ്ണീം
ശീഘ്രോദാ വേഷ്ണാ പാശാ വൈതരണീ വേദീ പാലീ കുമുദ്വതീ തോയാ ദുർഗാ
അന്ത്യാ ഗിരാ ഏതാ വിന്ധ്യപാദോദ്ഭവാഃ । ഗോദാവരീ ഭീമരഥീ കൃഷ്ണാ വേണാ
വഞ്ജുലാ തുംഗഭദ്രാ സുപ്രയോഗാ വാഹ്യാ കാവേരീ ഇത്യേതാഃ സഹ്യപാദോദ്ഭവാഃ ।
ശതമാലാ താമ്രപർണീ പുഷ്പാവതീ ഉത്പലാവതീ ഇത്യേതാ മലയജാഃ । ത്രിയാമാ
ഋഷികുല്യാ ഇക്ഷുലാ ത്രിവിദാ ലാംഗൂലിനീ വംശവരാ മഹേന്ദ്രതനയാഃ ।
ഋഷികാ ലൂമതീ മന്ദഗാമിനീ പലാശിനീ ഇത്യേതാഃ ശുക്തിമത്പ്രഭവാഃ ।
ഏതാഃ പ്രാധാന്യേന കുലപർവതനദ്യഃ । ശേഷാഃ ക്ഷുദ്രനദ്യഃ । ഏഷ
ജംബൂദ്വീപോ യോജനലക്ഷപ്രമാണതഃ । അതഃ പരം ശാകദ്വീപം നിബോധത ।
ജംബൂദ്വീപസ്യ വിസ്താരാദ് ദ്വിഗുണപരിണാഹാല്ലവണോദകശ്ച ജംബൂദ്വീപസമസ്തേന
ദ്വിഗുണാവൃതഃ । തത്ര ച പുണ്യാ ജനപദാശ്ചിരാന്മ്രിയന്തേ
ദുർഭിക്ഷജരാവ്യാധിരഹിതശ്ച ദേശോഽയം । സപ്തൈവ കുലപർവതാസ്താവത്
തിഷ്ഠന്തി തസ്യ ചോഭയതോ ലവണക്ഷീരോദധീ വ്യവസ്ഥിതൗ । തത്ര ച
പ്രാഗായതഃ ശൈലേന്ദ്ര ഉദയോ നാമ പർവതഃ । തസ്യാപരേണ ജലധാരോ നാമ
ഗിരിഃ । സൈവ ചന്ദ്രേതി കീർത്തിതഃ । തസ്യ ച ജലമിന്ദ്രോ ഗൃഹീത്വാ
വർഷതി । തസ്യ പാരേ രൈവതകോ നാമ ഗിരിഃ । സൈവ നാരദോ വർണ്യതേ
തസ്മിംശ്ച നാരദപർവതാദുത്പന്നോ തസ്യ ചാപരേണ ശ്യാമോ നാമ ഗിരിഃ ।
തസ്മിംശ്ച പ്രജാഃ ശ്യാമത്വമാപന്നാഃ സൈവ ദുന്ദുഭിർവർണ്യതേ । തസ്മിൻ
സിദ്ധാ ഇതി കീർതിതാഃ പ്രജാനേകവിധാഃ ക്രീഡന്തസ്തസ്യാപരേ രജതോ നാമ ഗിരിഃ
സൈവ ശാകോച്യതേ । തസ്യാപരേണാംബികേയഃ സ ച വിഭ്രാജസോ ഭണ്യതേ ।
സ ഏവ കേസരീത്യുച്യതേ । തതശ്ച വായുഃ പ്രവർത്തതേ । ഗിരിനാമാന്യേവ
വർഷാണി തദ്യഥാ । ഉദയസുകുമാരോ ജലധാരക്ഷേമകമഹാദ്രുമേതി
പ്രധാനാനി ദ്വിതീയപർവതനാമഭിരപി വക്തവ്യാനി । തസ്യ ച മധ്യേ
ശാകവൃക്ഷസ്തത്ര ച സപ്തമഹാനദ്യോ ദ്വിനാമ്ന്യഃ । തദ്യഥാ സുകുമാരീ
കുമാരീ നന്ദാ വേണികാ ധേനുഃ ഇക്ഷുമതീ ഗഭസ്തി ഇത്യേതാ നദ്യഃ ।
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ പഞ്ചാശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 85 ॥
അഥ തൃതീയം കുശദ്വീപം ശൃണുത । കുശദ്വീപേന ക്ഷീരോദഃ പരിവൃതഃ
ശാകദ്വീപസ്യ വിസ്താരാദ് ദ്വിഗുണേന । തത്രാപി സപ്ത കുലപർവതാഃ । സർവേ
ച ദ്വിനാമാനഃ । തദ് യഥാ — കുമുദവിദ്രുമേതി ച സോച്യതേ । ഉന്നതോ
ഹേമപർവതഃ സൈവ । ബലാഹകോ ദ്യുതിമാൻ സൈവ । തഥാ ദ്രോണഃ സൈവ
പുഷ്പവാൻ । കങ്കശ്ച പർവതഃ സൈവ കുശേശയഃ । തഥാ ഷഷ്ഠോ
മഹിഷനാമാ സ ഏവ ഹരിരിത്യുച്യതേ । തത്രാഗ്നിർവസതി । സപ്തമസ്തു
കകുദ്മാൻ നാമ സൈവ മന്ദരഃ കീർത്യതേ । ഇത്യേതേ പർവതാഃ കുശദ്വീപേ
വ്യവസ്ഥിതാഃ ഏതേഷാം വർഷഭേദോ ഭവതി ദ്വിനാമസഞ്ജ്ഞഃ । കുമുദസ്യ
ശ്വേതമുദ്ഭിദം തദേവ കീർത്യതേ । ഉന്നതസ്യ ലോഹിതം വേണുമണ്ഡലം തദേവ
ഭവതി । ബലാഹകസ്യ ജീമൂതം തദേവ രഥാകാര ഇതി ।ദ്രോണസ്യ ഹരിതം
തദേവ ബലാധനം ഭവതി । കങ്കസ്യാപി കകുദ്മാൻ നാമ । വൃത്തിമത് തദേവ
മാനസം മഹിഷസ്യ പ്രഭാകരം । കകുദ്മതഃ കപിലം തദേവ സംഖ്യാതം
നാമ । ഇത്യേതാനി വർഷാണി । തത്ര ദ്വിനാമ്ന്യോ നദ്യഃ । പ്രതപാ പ്രവേശാ
സൈവോച്യതേ । ദ്വിതീയാ ശിവാ യശോദാ സാ ച ഭവതി । തൃതീയാ പിത്രാ നാമ
സൈവ കൃഷ്ണാ ഭണ്യതേ । ചതുർഥീ ഹ്രാദിനീ നാമ സൈവ ചന്ദ്രാ നിഗദ്യതേ ।
വിദ്യുതാ ച പഞ്ചമീ ശുക്ലാ സൈവ । വർണാ ഷഷ്ഠീ സൈവ വിഭാവരീ ।
മഹതീ സപ്തമീ സൈവ ധൃതിഃ । ഏതാഃ പ്രധാനാഃ ശേഷാഃ ക്ഷുദനദ്യഃ ।
ഇത്യേഷ കുശദ്വീപസ്യ സംനിവേശഃ । ശാകദ്വീപോ ദ്വിഗുണഃ സംനിവിഷ്ടശ്ച
കഥിതഃ । തസ്യ ച മധ്യേ മഹാകുശസ്തംബഃ । ഏഷ ച കുശദ്വീപോ
ദധിമണ്ഡോദേനാവൃതഃ ക്ഷീരോദദ്വിഗുണേന ।
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ഷഡശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 86 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
അഥ ക്രൗഞ്ചം ഭവതി ചതുർഥം കുശദ്വീപാദ് ദ്വിഗുണമാനതഃ സമുദ്രഃ
ക്രൗഞ്ചേന ദ്വിഗുണേനാവൃതഃ । തസ്മിംശ്ച സപ്തൈവ പ്രധാനപർവതാഃ ।
പ്രഥമഃ കൗഞ്ചോ വിദ്യുല്ലതോ രൈവതോ മാനസഃ സൈവ പാവകഃ ।
തഥൈവാന്ധകാരഃ സൈവാച്ഛോദകഃ । ദേവാവൃത്തോ സ ച സുരാപോ ഭണ്യതേ ।
തതോ ദേവിഷ്ഠഃ സ ഏവ കാഞ്ചനശൃംഗോ ഭവതി । ദേവനന്ദാത്പരോ
ഗോവിന്ദഃ, ദ്വിവിന്ദ ഇതി । തതഃ പുണ്ഡരീകഃ സൈവ തോഷാശയഃ । ഏതേ
സപ്ത രത്നമയാഃ പർവതാഃ ക്രീഞ്ചദ്വീപേ വ്യവസ്ഥിതാഃ । സർവേ ച
പരസ്പരേണോച്ഛ്രയാഃ । തത്ര വർഷാണി തഥാ ക്രൗഞ്ചസ്യ കുശലോ ദേശഃ
സൈവ മാധവഃ സ്മൃതഃ വാമനസ്യ മനോഽനുഗഃ സൈവ സംവർതകസ്തതോഷ്ണവാൻ
സോമപ്രകാശഃ । തതഃ പാവകഃ സൈവ സുദർശനഃ । തഥാ ചാന്ധകാരഃ
സൈവ സംമോഹഃ । തതോ മുനിദേശഃ സ ച പ്രകാശഃ । തതോ ദുന്ദുഭിഃ
സൈവാനർഥ ഉച്യതേ । തത്രാപി സപ്തൈവ നദ്യഃ ॥ 87.1 ॥
ഗൗരീ കുമുദ്വതീ ചൈവ സന്ധ്യാ രാത്രിർമനോജവാ ഖ്യാതിശ്ച പുണ്ഡരീകാ ച
ഗംഗാ സപ്തവിധാഃ സ്മൃതാഃ । ഗൗരീ സൈവ പുഷ്പവഹാ കുമുദ്വതീ താമ്രവതീ
രോധസന്ധ്യാ സുഖാവഹാ ച മനോജവാ ച ക്ഷിപ്രോദാ ച ഖ്യാതിഃ സൈവ
ഗോബഹുലാ പുണ്ഡരീകാ ചിത്രവേഗാ ശേഷാഃ ക്ഷുദ്രനദ്യഃ ॥ ക്രൗഞ്ചദ്വീപോ
ഘൃതോദേനാവൃതഃ । ഘൃതോദാ ശാൽമലേനേതി ॥ 87.2 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ സപ്താശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 87 ॥
രുദ്ര ഉവാച ।
ത്രിഷു ശിഷ്ടേഷു വക്ഷ്യാമി ദ്വീപേഷു മനുജാന്യുത ।
ശാൽമലം പഞ്ചമം വർഷം പ്രവക്ഷ്യേ തന്നിബോധത ।
ക്രൗഞ്ചദ്വീപസ്യ വിസ്താരാച്ഛാൽമലോ ദ്വിഗുണോ മതഃ ॥ 88.1 ॥
ഘൃതസമുദ്രമാവൃത്യ വ്യവസ്ഥിസ്തദ്വിസ്താരോ ദ്വിഗുണസ്തത്ര ച സപ്ത
പർവതാഃ പ്രധാനാസ്താവന്തി വർഷാണി താവത്യോ നദ്യഃ । തത്ര ച പർവതാഃ ।
സുമഹാൻ പീതഃശാതകൗംഭാത് സാർവഗുണസൗവർണരോഹിതസുമനസകുശല
ജാംബൂനദവൈദ്യുതാ ഇത്യേതേ കുലപർവതാ വർഷാണി ചേതി । അഥ ഷഷ്ഠം
ഗോമേദം കഥ്യതേ । ശാൽമലം യഥാ സുരോദേനാവൃതം തദ്വത് സുരോദോഽപി
തദ്വിഗുണേന ഗോമേദേനാവൃതഃ । തത്ര ച പ്രധാനപർവതൗ ദ്വാവേവ । ഏകസ്യ
താവത്താവസരഃ । അപരശ്ച കുമുദ ഇതി । സമുദ്രശ്ചേക്ഷുരസസ്തദ്ദ്വിഗുണേന
പുഷ്കരേണാവൃതഃ । തത്ര ച പുഷ്കരാഖ്യേ മാനസോ നാമ പർവതഃ ।
തദപി ദ്വിധാ ഛിന്നം വർഷം തത്പ്രമാണേന ച । സ്വാദോദകേനാവൃതം ।
തതശ്ച കടാഹം । ഏതത് പൃഥിവ്യാഃ പ്രമാണം । ബ്രഹ്മാണ്ഡസ്യ ച
സകടാഹവിസ്താരപ്രമാണം । ഏവംവിധാനാമണ്ഡാനാം പരിസംഖ്യാ ന വിദ്യതേ ।
ഏതാനി കൽപേ കൽപേ ഭഗവാൻ നാരായണഃ ക്രോഡരൂപീ രസാതലാന്തഃപ്രവിഷ്ടാനി
ദംഷ്ട്രൈകൈനോദ്ധൃത്യ സ്ഥിതൗ സ്ഥാപയതി । ഏഷ വഃ കഥിതോ മാർഗോ
ഭൂമേരായാമവിസ്തരഃ । സ്വസ്തി വോഽസ്തു ഗമിഷ്യാമി കൈലാസം നിലയം ദ്വിജാഃ ॥ 88.2 ॥
ശ്രീവരാഹ ഉവാച ।
ഏവമുക്ത്വാ ഗതോ രുദ്രഃ ക്ഷണാദദൃശ്യമൂർതിമാൻ ।
തേ ച സർവേ ഗതാ ദേവാ ഋഷയശ്ച യഥാഗതം ॥ 88.3 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ അഷ്ടാശീതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 88 ॥
ധരണ്യുവാച ।
പരമാത്മാ ശിവഃ പുണ്യ ഇതി കേചിദ് ഭവം വിദുഃ ।
അപരേ ഹരിമീശാനമിതി കേചിച്ചതുർമുഖം ॥ 89.1 ॥
ഏതേഷാം കതമോ ദേവഃ പരഃ കോ വാഽഥവാഽപരഃ ।
ഏതദ്ദേവ മമാചക്ഷ്വ പരം കൗതൂഹലം വിഭോ ॥ 89.2 ॥
ശ്രീവരാഹ ഉവാച ।
പരോ നാരായണോ ദേവസ്തസ്മാജ്ജാതശ്ചതുർമുഖഃ ।
തസ്മാദ് രുദ്രോഽഭവദ് ദേവി സ ച സർവജ്ഞതാം ഗതഃ ॥ 89.3 ॥
തസ്യാശ്ചര്യാണ്യനേകാനി വിവിധാനി വരാനനേ ।
ശൃണു സർവാണി ചാർവംഗി കഥ്യമാനം മയാഽനഘേ ॥ 89.4 ॥
കൈലാസശിഖരേ രമ്യേ നാനാധാതുവിചിത്രിതേ ।
വസത്യനുദിനം ദേവഃ ശൂലപാണിസ്ത്രിലോചനഃ ॥ 89.5 ॥
സൈകസ്മിൻ ദിവസേ ദേവഃ സർവഭൂതനമസ്കൃതഃ ।
ഗണൈഃ പരിവൃതോ ഗൗര്യാ മഹാനാസീത് പിനാകധൃക് ॥ 89.6 ॥
തത്ര സിംഹമുഖാഃ കേചിദ് ഗണാ നർദന്തി സിംഹവത് ।
അപരേ ഹസ്തിവക്ത്രാശ്ച ഹയവക്ത്രാസ്തഥാപരേ ॥ 89.7 ॥
അപരേ ശിംശുമാരാസ്യാ അപരേ സൂകരാനനാഃ ।
അപരേഽശ്വാമുഖാ രൗദ്രാ ഖരാസ്യാജാനനാസ്തഥാ ।
ഛാഗമത്സ്യാനനാഃ ക്രൂരാ ഹ്യനന്താഃ ശസ്ത്രപാണയഃ ॥ 89.8 ॥
കേചിദ് ഗായന്തി നൃത്യന്തി ധാവന്തി സ്ഫോടയന്തി ച ।
ഹസന്തി കിലകിലായന്തി ഗർജന്തി ച മഹാബലാഃ ॥ 89.9 ॥
കേചില്ലോഷ്ടാംസ്തു സംഗൃഹ്യ യുയുധുർഗണനായകാഃ ।
അപരേ മല്ലയുദ്ധേന യുയുധുർബലദർപിതാഃ ।
ഏവം ഗണസഹസ്രേണ വൃതോ ദേവോ മഹേശ്വരഃ ॥ 89.10 ॥
യാവദാസ്തേ സ്വയം ദേവ്യാ ക്രീഡൻ ദേവവരഃ സ്വയം ।
താവദ് ബ്രഹ്മാ സ്വയം ദേവൈരുപായാത് സഹ സത്വരഃ ॥ 89.11 ॥
തമാഗതമഥോ ദൃഷ്ട്വാ പൂജയിത്വാ വിധാനതഃ ।
ഉവാച പരമോ ദേവോ രുദ്രോ ബ്രഹ്മാണമവ്യം ॥ 89.12 ॥
കിമാഗമനകൃത്യം തേ ബ്രഹ്മൻ ബ്രൂഹി മമാചിരം ।
കിം ച ദേവാസ്ത്വരായുക്താ ആഗതാ മമ സന്നിധൗ ॥ 89.13 ॥
ബ്രഹ്മോവാച ।
അസ്ത്യന്ധകോ മഹാദൈത്യസ്തേന സർവേ ദിവൗകസഃ ।
അർദിതാ മത്സമീപം തു ബുദ്ധ്വാ മാം ശരണൈഷിണഃ ॥ 89.14 ॥
തതശ്ചൈതേ മയാ സർവേ പ്രോക്താ ദേവാ ഭവം പ്രതി ।
ഗച്ഛാമ ഇതി ദേവേശ തതസ്ത്വേതേ സമാഗതാഃ ॥ 89.15 ॥
ഏവമുക്ത്വാ സ്വയം ബ്രഹ്മാ വീക്ഷാം ചക്രേ പിനാകിനം ।
നാരായണം ച മനസാ സസ്മാര പരമേശ്വരം ।
തതോ നാരായണോ ദേവോ ദ്വാഭ്യാം മധ്യേ വ്യവസ്ഥിതഃ ॥ 89.16 ॥
തതസ്ത്വേകീഗതാസ്തേ തു ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശ്വരാഃ ।
പരസ്പരം സൂക്ഷ്മദൃഷ്ട്യാ വീക്ഷാം ചക്രുർമുദായുതാഃ ॥ 89.17 ॥
തതസ്തേഷാം ത്രിധാ ദൃഷ്ടിർഭൂത്വൈകാ സമജായത ।
തസ്യാം ദൃഷ്ട്യാം സമുത്പന്നാ കുമാരീ ദിവ്യരൂപിണീ ॥ 89.18 ॥
നീലോത്പലദലശ്യാമാ നീലകുഞ്ചിതമൂർദ്ധജാ ।
സുനാസാ സുലലാടാന്താ സുവക്ത്രാ സുപ്രതിഷ്ഠിതാ ॥ 89.19 ॥
ത്വഷ്ട്രാ യദഗ്നിജിഹ്വം തു ലക്ഷണം പരിഭാഷിതം ।
തത്സർവമേകതഃ സംസ്ഥം കന്യായാം സമ്പ്രദൃശ്യതേ ॥ 89.20 ॥
അഥ താം ദൃശ്യ കന്യാം തു ബ്രഹ്മവിഷ്ണുമഹേശ്വരാഃ ।
ഊചുഃ കാഽസി ശുഭേ ബ്രൂഹി കിം വാ കാര്യം വിപശ്ചിതം ॥ 89.21 ॥
ത്രിവർണാ ച കുമാരീ സാ കൃഷ്ണശുക്ലാ ച പീതികാ ।
ഉവാച ഭവതാം ദൃഷ്ടേര്യോഗാജ്ജാതാഽസ്മി സത്തമാഃ ।
കിം മാം ന വേത്ഥ സുശ്രോണീം സ്വശക്തിം പരമേശ്വരീം ॥ 89.22 ॥
തതോ ബ്രഹ്മാദയസ്തേ ച തസ്യാസ്തുഷ്ടാ വരം ദദുഃ ।
നാമ്നാഽസി ത്രികലാ ദേവീ പാഹി വിശ്വം ച സർവദാ ॥ 89.23 ॥
അപരാണ്യപി നാമാനി ഭവിഷ്യന്തി തവാനഘേ ।
ഗുണോത്ഥാനി മഹാഭാഗേ സർവസിദ്ധികരാണി ച ॥ 89.24 ॥
അന്യച്ച കാരണം ദേവി ത്രിവർണാഽസി വരാനനേ ।
മൂർതിത്രയം ത്രിഭിർവർണൈഃ കുരു ദേവി സ്വകം ദ്രുതം ॥ 89.25 ॥
ഏവമുക്താ തദാ ദേവൈരകരോത് ത്രിവിധാം തനും ।
സിതാം രക്താം തഥാ കൃഷ്ണാം ത്രിമൂർതിത്വം ജഗാമ ഹ ॥ 89.26 ॥
യാ സാ ബ്രാഹ്മീ ശുഭാ മൂർത്തിസ്തയാ സൃജതി വൈ പ്രജാഃ ।
സൗമ്യരൂപേണ സുശ്രോണീ ബ്രഹ്മസൃഷ്ട്യാ വിധാനതഃ ॥ 89.27 ॥
യാ സാ രക്തേന വർണേന സുരൂപാ തനുമധ്യമാ ।
ശംഖചക്രധരാ ദേവീ വൈഷ്ണവീ സാ കലാ സ്മൃതാ ।
സാ പാതി സകലം വിശ്വം വിഷ്ണുമായേതി കീർത്ത്യതേ ॥ 89.28 ॥
യാ സാ കൃഷ്ണേന വർണേന രൗദ്രീ മൂർത്തിസ്ത്രിശൂലിനീ ।
ദംഷ്ട്രാകരാലിനീ ദേവീ സാ സംഹരതി വൈ ജഗത് ॥ 89.29 ॥
യാ സൃഷ്ടിർബ്രഹ്മണോ ദേവീ ശ്വേതവർണാ വിഭാവരീ ।
സാ കുമാരീ മഹാഭാഗാ വിപുലാബ്ജദലേക്ഷണാ ।
സദ്യോ ബ്രഹ്മാണമാമന്ത്ര്യ തത്രൈവാന്തരധീയത ॥ 89.30 ॥
സാഽന്തർഹിതാ യയൗ ദേവീ വരദാ ശ്വേതപർവതം ।
തപസ്തപ്തും മഹത് തീവ്രം സർവഗത്വമഭീപ്സതീ ॥ 89.31 ॥
യാ വൈഷ്ണവീ കുമാരീ തു സാപ്യനുജ്ഞായ കേശവം ।
മന്ദരാദ്രിം യയൗ തപ്തും തപഃ പരമദുശ്ചരം ॥ 89.32 ॥
യാ സാ കൃഷ്ണാ വിശാലാക്ഷീ രൗദ്രീ ദംഷ്ട്രാകരാലിനീ ।
സാ നീലപർവതവരം തപശ്ചർതും യയൗ ശുഭാ ॥ 89.33 ॥
അഥ കാലേന മഹതാ പ്രജാഃ സ്ത്രഷ്ടും പ്രജാപതിഃ ।
ആരബ്ധവാൻ തദാ തസ്യ വവൃധേ സൃജതോ ബലം ॥ 89.34 ॥
യദാ ന വവൃധേ തസ്യ ബ്രഹ്മണോ മാനസീ പ്രജാ ।
തദാ ദധ്യൗ കിമേതന്മേ ന തഥാ വർദ്ധതേ പ്രജാ ॥ 89.35 ॥
തതോ ബ്രഹ്മാ ഹൃദാ ദധ്യൗ യോഗാഭ്യാസേന സുവ്രതേ ।
ചിന്തയൻ ബുബുധേ ദേവസ്താം കന്യാം ശ്വേതപർവതേ ।
തപശ്ചരന്തീം സുമഹത് തപസാ ദഗ്ധകിൽബിഷാം ॥ 89.36 ॥
തതോ ബ്രഹ്മാ യയൗ തത്ര യത്ര സാ കമലേക്ഷണാ ।
തപശ്ചരതി താം ദൃഷ്ട്വാ വാക്യമേതദുവാച ഹ ॥ 89.37 ॥
ബ്രഹ്മോവാച ।
കിം തപഃ ക്രിയതേ ഭദ്രേ കാര്യമാവേക്ഷ്യ ശോഭതേ ।
തുഷ്ടോഽസ്മി തേ വിശാലാക്ഷി വരം കിം തേ ദദാമ്യഹം ॥ 89.38 ॥
സൃഷ്ടിരുവാച ।
ഭഗവന്നേകദേശസ്ഥാ നോത്സഹേ സ്ഥാതുമഞ്ജസാ ।
അതോഽർഥം ത്വാം വരം യാചേ സർവഗത്വമഭീപ്സതീ ॥ 89.39 ॥
ഏവമുക്തസ്തദാ ദേവ്യാ സൃഷ്ട്യാ ബ്രഹ്മാ പ്രജാപതിഃ ।
ഉവാച താം തദാ ദേവീം സർവഗാ ത്വം ഭവിഷ്യസി ॥ 89.40 ॥
ഏവമുക്താ തദാ തേന സൃഷ്ടിഃ സാ കമലേക്ഷണാ ।
തസ്യ ഹ്യങ്കേ ലയം പ്രാപ്താ സാ ദേവീ പദ്മലോചനാ ।
തസ്മാദാരഭ്യ കാലാത് തു ബ്രാഹ്മീ സൃഷ്ടിർവ്യവർദ്ധത ॥ 89.41 ॥
ബ്രഹ്മണോ മാനസാഃ സപ്ത തേഷാമന്യേ തപോധനാഃ ।
തേഷാമന്യേ തതസ്ത്വന്യേ ചതുർദ്ധാ ഭൂതസംഗ്രഹഃ ।
സസ്ഥാണുജംഗമാനാം ച സൃഷ്ടിഃ സർവത്ര സംസ്ഥിതാ ॥ 89.42 ॥
യത്കിഞ്ചിദ് വാങ്മയം ലോകേ ജഗത്സ്ഥാവരജംഗമം ।
തത്സർവം സ്ഥാപിതം സൃഷ്ട്യാ ഭൂതം ഭവ്യം ച സർവദാ ॥ 89.43 ॥
॥ ഇതി ശ്രീവരാഹപുരാണേ ഭഗവച്ഛാസ്ത്രേ ഏകോനനവതിതമോഽധ്യായഃ ॥ 89 ॥
ഇതി ശ്രീരുദ്രഗീതാ സമാപ്താ ।
Also Read:
Rudra Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil