Sanvichchatakam in Telugu:
॥ సంవిచ్ఛతకమ్ ॥
॥ అథ త్యాగరాజవిరచితమ్ సంవిచ్ఛతకమ్ ॥
యస్యా నిత్యం చరణకమలద్వన్ద్వమైశ్చర్యబీజం
ప్రధ్యాయన్తో హృదయకమలే పుణ్యభాజో మునీన్ద్రాః ।
నిర్ద్వన్ద్వం తత్ సమరసమహో ప్రాప్య తిష్ఠన్తి తస్మిన్
తస్యై దేవ్యై తపనరుచయే తత్త్వతోఽస్తు ప్రణామః ॥ ౧ ॥
యా కల్యాణగుణప్రసూః పరశివానన్దామృతస్యన్దినీ
భూమానన్దమయీ పరాపరమయీ తేజోమయీ వాఙ్గ్మయీ ।
ఆద్యాన్తార్ణతనూః శివాదివసుధాన్తాన్తఃప్రకాశాత్మికా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨ ॥
యస్యాం ప్రోతమిదం చతుర్దశజగత్ సూత్రే మణిస్తోమవద్
యస్యాం భాతి జడం జడేతరమిదం స్తమ్భాదివద్ దారుణి ।
యస్యాం పశ్యతి విశ్వమజ్ఞహృదయాః స్థాణౌ పుమాంసం యథా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩ ॥
మూలౌడ్యాణగలోపరోధనమహాముద్రాప్రసన్నా పరా
తేజఃపుఞ్జమయీ సదా గతియుతా హంసీ సహస్రారకమ్ ।
అమ్భోజం పరహంసకేలిసదనం యా ప్రాప్య లేభే ముదం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪ ॥
ప్రాణాపానరవీన్దుయోగపరమానన్దప్రబుద్ధా సతీ
సంసుప్తా శ్రుతిపత్రపద్మశయనే సౌషుమ్నవీథ్యాద్యుతమ్ ।
వర్షత్యసభానటం సమరసానన్దామృతం ప్రాప్య యా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫ ॥
యా మిత్రావరుణాలయాత్ సముదితా తేజోమయీ వల్లరీ
వీణాదణ్డతరుశ్రితా శివవియద్యాన్తీ స్వభావాత్ సదా ।
నానావర్ణపదాదిపుష్పనిచయాన్ స్వస్మిన్ కిరన్తీచ్ఛయా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬ ॥
యా చైకోత్తరఖాదిపఞ్చకగుణాకారార్ణమన్త్రాత్మికా
యా పీతారుణశుభ్రవిగ్రహమయీ సంధ్యాత్రయే రాజతే ।
యాప్యేకాక్షరనాదసంతతిసుఖోద్బోధైకమూర్తిః పరా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭ ॥
యావ్యక్తా నవవారనాథకరుణాపాఙ్గా ప్రకాశాత్మికా
నీలేన్దీవరపద్మహర్షకరదృక్తత్త్వార్ణముక్తావలిః ।
కామేశ్యాదిసుధాంశుషోడశకలాపూర్ణాత్మవక్త్రామ్బుజా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮ ॥
యా సీమా నవఖణ్డచక్రవసుధాలంకారమేరోః పరా
నానాదేశికయోగినీమణిలసచ్ఛుభ్రాదివర్ణావనేః ।
కామేశాఙ్కనిరభ్రనిర్మలమహాకాశస్థవిద్యుల్లతా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯ ॥
యస్యాః ప్రీతిరహర్నిశం కులగిరిస్రోతఃసుధాయాం పరా
నిష్కామప్రణతాన్తరఙ్గకుసుమే హ్రీంకారఘణ్టాధ్వనౌ ।
గన్ధేఽహం శివ ఏవ నాన్య ఇతి యో దీపే విమర్శాత్మకే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౦ ॥
యా చిత్రం త్రిపురా పురాన్తకసమాశ్లిష్టా పరా జ్యోతిషామ్
అద్వైతాపి శివార్ధర్మూర్తిరమలా పాశాపహా పాశినీ ।
పద్మారాధ్యపదారవిన్దయుగలా భిక్షాటనేశప్రియా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౧ ॥
యా దూరా లలితాపి దుష్కృతజుషాం యా కోమలాఙ్గ్యద్రిజా
యా నీలామ్బుదమేచకాపి భువనం విద్యోతయత్యద్భుతమ్ ।
యా కల్యాణగుణప్రవాహసుమహావారాంనిధిర్నిర్గుణా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౨ ॥
నిష్క్రోధా నతలోకమృత్యుమథనే యా బద్ధకచ్ఛా సదా
నిర్వైరా నిజపూజనాదికృతినాం దైన్యే ద్విషన్త్యద్భుతమ్ ।
భక్తానాం భయమోచినీ భవరతా శ్రీకామరాజాత్మికా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౩ ॥
విద్యారణ్యపులిన్దికా శ్రుతిగిరా తత్త్వోపదేష్ట్రీ సతాం
వారాహీ నకులీ విలాసకుతుకా యాప్యుత్తమబ్రాహ్మణీ ।
యా చిత్రం సుఖశాన్త్యతీతవసుధా శ్రీచణ్డికా శూలినీ
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౪ ॥
యా శాలా నిగమాగమస్మృతికలాలీలాతతేస్త్ర్యక్షరీ
యా ఫాలాక్షమహాసతీ స్మరకలాహేలా పరాప్యద్భుతమ్ ।
యా కాలానలకాన్తిమత్యపి సదా నీలాలకా శీతలా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౫ ॥
కల్యాణాచలకార్ముకస్య మహిషీ పుణ్డ్రేక్షుచాపాద్భుతం
లక్ష్మీవల్లభసాయకస్య రమణీ పుష్పేషుహస్తామ్బుజా ।
యా రామా పరమేశ్వరస్య లలితా లోకత్రయేఽత్యద్భుతం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౬ ॥
యా వాచామధిదేవతాప్యవిషయా వాచాం శ్రుతేర్వర్ణితుం
శ్రోత్రాదీన్ద్రియదేవతాపి న జడైః శ్రోత్రాదిభిర్జ్ఞాయతే ।
అన్తఃస్థామపి యాం ప్రచోదకతయా నో జానతే జన్తవః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౭ ॥
యా వీణా పరమేశ్వరాఙ్కనిలయా హ్రీంకారమన్త్రీ సదా
శ్యామా కాలసుమూర్చ్ఛనాదికలనాహీనాపి రాగిణ్యహో ।
నాథేనాహతనాదవిభ్రమవతీ స్థాణుం శివం చాకరోత్
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౮ ॥
యా మోహాన్ధతమోఽపనోదనవిధౌ బోధాత్మికా కౌముదీ
సంసారార్ణవతారణే దృఢతరా నౌకేన్ద్రచాపప్రభా ।
దారిద్ర్యాద్రివిదారణే కనకరుగ్ దమ్భోలిరిచ్ఛాత్మికా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౧౯ ॥
యా తాపత్రయజాడ్యశోకశమనే కాచిన్నృణాం స్వర్ధునీ
యా శాన్త్యాదిగుణప్రవాలమనిసంవృద్ధౌ సుధామ్బోనిధిః ।
ప్రత్యగ్దృష్ట్యసితాబ్జపోషణవిధౌ జాడ్యాపహా దీర్ఘికా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౦ ॥
శోకారణ్యకుఠారికా శుభఫలోద్యానస్య యా వాపికా
పాపక్ష్వేలసుపర్ణకల్పఘుటికా ప్రాజ్ఞాజ్ఞయోరమ్బికా ।
ఆశోచ్చాటనమూలికా విపణికా వాగర్థవృద్ధేః కవేః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౧ ॥
యా వాఞ్ఛాపరిపూరణే సురలతా మోక్షేన్దిరా దేవతా
స్రష్ట్రాదేః కులదేవతా సుచరితా విద్యాసు సర్వోన్నతా ।
నిత్యానన్దరతా సుకర్మముదితా లోకత్రయారాధితా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౨ ॥
సారాసారపయోవివేచనవిధౌ హంసీ పరం తు త్విషా
శ్యామా మోహతమోపనోదనవిధౌ హంసః సదా భాసకః ।
ప్రజ్ఞాసౌధవిహారినిస్తులమహాజ్యోత్స్నా దివాపి ధ్రువా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౩ ॥
యా చిన్తామణిరేవ దోషశమనే దానే పరం త్వద్రిజా
వాసన్తీ పికసున్దరీ శ్రుతిసుఖాలాపే స్వయం పఞ్చమీ ।
యానే యౌవనసిన్ధుతీరకరిణీ పద్మాటవీరక్షిణీ
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౪ ॥
యా శంభోర్నయనోత్పలేన్దువదనా కందర్పదూతీక్షణా
చేతశ్చాతకనీలనీరదకచాజీవాతుసీమన్తినీ ।
శృఙ్గారాద్వయశాన్తిపాఠసుకృతశ్రేయఃఫలాగ్రయస్తనీ
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౫ ॥
యా త్ర్యక్షస్య మనోరథః కిము తపఃపాకః సుఖం నైజకం
దక్షస్యేవ తపఃఫలం కులధనం దైవం హిమాద్రేరపి ।
భాగ్యం భక్తజనస్య దేశికదృశోః శ్లాధ్యం కవీనాం గిరాం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౬ ॥
సేతుర్దుఃఖమహోదధేర్మణిమయచ్ఛాయా విభోస్తత్తరోః
పాన్థానాం పరమార్థినాం ప్రతిపదం కారుణ్యపాథఃప్రపా ।
సత్యానన్దచిదన్నదానవిలసచ్ఛాలా చ కల్యాణధీః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౭ ॥
యా లోకత్రితయైకరత్నమజడం భాన్విన్దుభాశీతలం
నిర్దోషం గుణవర్జితం చ నిఖిలైశ్చర్యప్రదం దేహినామ్ ।
చిత్రం భిక్షుకసార్వభౌమనిలయం లోకత్రయే భాసతే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౮ ॥
యాపర్ణాప్యనపాయకల్పలతికా స్థాణుః పతిః కల్పకో
యస్యా భక్తఫలప్రపూరణవిధౌ పుత్రో విశాఖోఽద్భుతమ్ ।
ఇత్థం నిత్యకుటుమ్బినీ త్రిజగతాం రక్షాకరీ రాజతే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౨౯ ॥
యా పుణ్యాశ్రమ ఏవ శాంకరతపఃసిద్ధ్యై మహాయోగినాం
నిర్వైరో గజపఞ్చవక్త్రగతిమధ్యః శాన్తిరఙ్గస్థలమ్ ।
నిర్ద్వన్ద్వస్తనచక్రవాకలసితః కోకారిచూడామణిః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౦ ॥
యా కేదారమమూల్యమానమభయం నిష్పఙ్కమాశాస్పదం
శ్రీకణ్ఠేతరభోగబన్ధరహితం కల్పే కదాప్యద్భుతమ్ ।
ప్రజ్ఞాశాలిన ఏవ దిత్సతి బత జ్ఞానాఙ్కురం కస్యచిత్
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౧ ॥
యా చిత్రం కరిణీ హిమాచలభవా తామ్రారవిన్దేక్షణా
కాన్త్యా భర్త్సయతీ వరం మరతకం పాశాఙ్కుశోక్ష్వన్వితా ।
పఞ్చాస్యప్రభుమఞ్చకోపరి వసత్యానన్దపుర్యాం ముదా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౨ ॥
ఏణాఙ్కార్భకమాత్మకున్తలతమోరాత్ర్యామపి ద్యోతయ-
త్యాశ్చర్యం యమినాం కటాక్షయమునాకల్లోలమాలాం చ యా ।
నిత్యం వక్త్రశశాఙ్కమన్దహసితజ్యోత్స్నాం కృపాయాం గురోః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౩ ॥
యా దృష్టిః శ్రుతిమూలశీలనపరా నీలాఞ్జనాద్రిశ్రియం
స్వాత్మస్మేరపయోదధౌ సహభవం శ్రీవల్లభం తన్వతీ ।
వాత్సల్యాన్నతలోకమోహితిమిరం చిత్రం ధునీతే చ యా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౪ ॥
యా కారుణ్యకటాక్షనీలవనజద్వేష్యాత్మజామ్భఃస్వహో
ముగ్ధస్నిగ్ధమృదుస్మితామరధునీవీచీవిలాసాశ్రితే ।
సుస్నాతం నిజపాదపఙ్కజరజఃసిక్తం బత వ్యాతనోత్
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౫ ॥
శ్రీకణ్ఠార్ధశరీరిణీ ధ్రువమపి శ్రీకాన్తసోదర్యహో
నారాయణ్యపి సర్వదా కులనగోత్తంసాత్మజాత్యద్భుతమ్ ।
ప్రాలేయాచలకన్యకాపి సకలాహంరూపిణీ యాద్భుతమ్
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౬ ॥
ఆనఙ్గస్మృతిసంప్రదాయమఖిలం స్వాపాఙ్గశిష్యేణ యా
కామద్రోహిణమేవ శిక్షయతి హా లోకోత్తరాత్యద్భుతమ్ ।
తేనైవాత్మపదారవిన్దరసపానోథం త్రిలోకేఽన్యథా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౭ ॥
బన్ధూకస్తబకం రుచా పరిహసత్యమ్భోజమప్యద్భుతం
కర్ణాస్యేక్షణపాణినా వనచరం మధ్యేన వక్షోరుహా ।
గత్యా స్వాదుగిరా సుధాకరకలోత్తంసైశ్చ నీలాలకైః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౮ ॥
నిఃస్పన్దం నిగమాగమాద్యవిషయం శ్రోత్రాదిహీనం పరం
నిఃశబ్దం తదహో పుమాంసమకరోత్ కామేశ ఇత్యాఖ్యయా ।
యా చిత్రం నిజదాసమచ్ఛహృదయం శక్త్యా తనోత్యన్యథా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౩౯ ॥
వాగర్థేన యథా యుతాపి పరమానన్దాత్మనా శూలినా
నిత్యం యా విహరత్యహో జనమనోగేహేషు ముగ్ధేషు హా ।
నిర్భీతా కులటేవ కర్మ కురుతే సర్వేన్ద్రియాణాం సదా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౦ ॥
నాసామౌక్తికదైత్యదేశికమహో మన్దస్మితైః పుష్ణతీ
తాటఙ్కద్యుతిభిర్దినేశశశినౌ దేవౌ తిరస్కుర్వతీ ।
మారారేర్గుహమేధినీ మనసిజం రక్షత్యపాఙ్గోటజే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౧ ॥
బన్ధచ్ఛేదవిచక్షణా పశుజనస్తోమాతిదూరాద్భుతం
యా రక్షత్యగరాజశేఖరసుతాప్యామ్నాయసూత్రైర్దృఢమ్ ।
బద్ధ్వా దేవపశూన్ సదా పశుపతేః సంసర్గదోషేణ హా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౨ ॥
ధారా దేశికదివ్యదృష్టిమధునో మారారినేత్రామృతం
ధారా దుర్మతదారుదారిపరశోస్తారావలిర్యోగినామ్ ।
తీరం మన్త్రమహోదధేః కవిగిరాం పూరః సుఖామ్భోనిధేః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౩ ॥
కామాక్షీతి వదన్తి కేచన బుధాః కామేశ్వరీత్యద్భుతం
రామాస్తోమశిరోమణీతి మదనారాతేర్దృశోః పారణా ।
సీమా భూమసుఖస్య చిన్మయకలా శృఙ్గారమూర్తిశ్చ యా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౪ ॥
ముగ్ధస్నిగ్ధకటాక్షమిత్రతనయా యస్యాః సదానన్దినీ
మన్దస్మేరపయోనిధిం నిజపతిం సంగమ్య వాణీశ్రియః ।
సంసూయ ప్రదదాత్యయాచితతత్యా భక్తేభ్య ఏవాదరాత్
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౫ ॥
ఔన్నత్యం ముహురేతి చిత్రమమరశ్రేణీషు యద్యోగతో
దక్షద్వేష్యపి భిక్షుకోఽపి విషమాక్షోఽప్యుక్షయానోఽపి వా ।
అజ్ఞాతాన్వయసంభవోఽపి నిగమాతీతోఽపి లుబ్ధస్తథా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౬ ॥
యా లోకైకసుమఙ్గలా స్మరకలా నీలామ్బుదశ్యామలా
డోలా శంకరలోచనద్వయశిశోర్మాలాష్టసిద్ధిశ్రియామ్ ।
కాలాతీతకలా కలానిధికలోత్తంసాతులా నిర్మలా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౭ ॥
అస్తం యా నలినేక్షణేన నయతి క్షోభాతపం యోగినాం
స్వానన్దామృతచన్ద్రికాం కరుణయా నిత్యం తనోత్యద్భుతమ్ ।
వర్షత్యాననపఙ్కజే సుకవితాపీయూషధారాః కవేః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౮ ॥
యా విద్యుత్కమలేషు తిష్ఠతి పరా తాపిఞ్ఛగుచ్ఛచ్ఛవి-
శ్చితం ప్రాణభృతాం దృశోః సుఖకరీ భీమప్రకాశిన్యలమ్ ।
జ్యోతిః శీతలభూభృతస్త్రిభువనక్షేమప్రవాహప్రదా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౪౯ ॥
యా కాచిద్ధరిణీ మరాలగమనా చిద్వ్యోమసంచారిణీ
హ్రీంకారస్వనసంతతేః పరవశా హృద్యానవద్యా దృశామ్ ।
అస్త్రైవ్యార్ధవరం పినాకినమహో సంమోహయన్త్యన్వహం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౦ ॥
ధేనుర్యా పరమాత్మనః పశుపతేః సర్వజ్ఞతాదోహినీ
చిత్రం షణ్ముఖవక్రతుణ్డజననీ ప్రాలేయశైలాత్మజా ।
నిర్నిద్రామలపుణ్డరీకనయనా శుభ్రాంశుచూడామణిః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౧ ॥
యాం దణ్డం వరవిద్రుమాత్మకమతిశ్లక్షణం సుసూక్ష్మం ధ్రువం
గాఢం నిర్విషయాః పురాణపురుషా ఆలమ్బ్య గచ్ఛన్త్యహో ।
తీర్త్వా దుస్తరజన్మపఙ్కనిబిడం మాయామహీమణ్డలం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౨ ॥
యా కుమ్భోద్భవ ఏవ మన్మథరిపోర్ధైర్యామ్బుధేః ప్రాశనే
ప్రారబ్ధాత్మకవిన్ధ్యభూధరగతిధ్వంసే తథా ధీమతామ్ ।
ఆచార్యః శివబోధనే నిజపతేరానఙ్గదీక్షాక్రమే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౩ ॥
యా క్షీరాబ్ధిసహోదరస్మితరుచా కమ్బుం తిరస్కుర్వతీ
కామారేర్హృదయం విశుద్ధమపి సంముగ్ధం కరోత్యన్వహమ్ ।
ఆశ్చర్యాం నమతాం ధునోతి తిమిరం స్వాజ్ఞానరూపం పరం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౪ ॥
యస్యా హాసమరాలికామృదుగతిః శ్రీకామజేత్రే ముదా
విద్యాం బోధయితుం పరాం వితనుతేఽపాఙ్గార్కజాతోర్మిషు ।
స్థిత్వా శ్రౌతపథస్థకుణ్డలయుగేనాలోచనాసంతతం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౫ ॥
యస్యా వీక్షణశక్రమేచకమణీసామ్రాజ్యసింహాసనం
శ్రిత్వా పుష్పశరప్రభుర్విజయతే త్ర్యక్షస్య పార్శ్వేఽద్భుతమ్ ।
పీయూషార్ణవఫేనజేతృసహితశ్రీచామరాసేవితః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౬ ॥
నీహారాద్రియశోఽభివర్ధనపరే కుఞ్జే కటాక్షాత్మకే
యస్యాః క్రీడతి నీలకణ్ఠవిమలప్రజ్ఞామయూరార్భకః ।
పశ్యన్ నిత్యసుగన్ధికున్తలమయీం కాదమ్బినీం సంతతం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౭ ॥
యా హాసార్జునభూభృతా సుఖయతి ద్రాగ్ భీమచిత్తం పరం
ధర్మం పాలయతి ప్రవేశయతి వైవర్ణేఽనుకూలాం గతిమ్ ।
మాలిన్యం నయతేతరాం ధ్రువమహో తద్ధార్తరాష్ట్రం కులం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౮ ॥
యా ముక్తాఫలమద్భుతం గిరిభవం శ్యామం ప్రకాశాస్పదం
సత్సూత్రం సకలార్థదం శశికలాచూడం త్రిణేత్రం చరమ్ ।
నిర్దోషంభవకౌతుకప్రదమనాద్యన్తం పరం నిస్తులం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౫౯ ॥
యా వాపీ భువనప్రదా రసమయీ తృష్ణార్దితానాం పరం
నిష్పాశాభిగతాభిమానమమతాపాశాభిలాషాన్వితా ।
సత్పాత్రే ఫలదాయినీ స్మృతిమతాం తాపత్రయధ్వంసినీ
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౦ ॥
శృఙ్గారామ్బుధవీచివిభ్రమవతీ శృఙ్గారబీజానిల-
వ్యాలోలా కుముదప్రియధ్వజపటీ ప్రత్యక్చరీ పార్వతీ ।
ద్రోణీ యా విషమేక్షణానుసరణీ చిత్రం సదా రాజతే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౧ ॥
యస్యా నీరదభాః కటాక్షయదుపః కర్ణానువృత్తోఽద్భుతం
దీవ్యత్కుణ్డలహాసచక్రజలజశ్లిష్టః కృపానీరదః ।
స్థానోర్గోకులమన్వహం నయతి తద్వక్షోజశైలాన్తరం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౨ ॥
యా చిత్రం మహతీం మహాగుణవతీమప్యశ్రితం సంతతం
కాఠిన్యం న విముఞ్చతి స్తనయుగం మాన్ద్యం గతిః కున్తలాః ।
కౌటిల్యం నయనామ్బుజం చపలతాం బిమ్బాధరో రాగితాం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౩ ॥
యా మన్దస్మితకౌముదీం వితనుతే నిత్యోదితే సర్వత-
స్తాటఙ్కాత్మని భాస్కరే స్వయమహో కాలామ్బుదశ్యామలా ।
బిమ్బోష్ఠద్యుతిసంధ్యయా ద్విజగణే శ్రీశాంభవే రాగితాం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౪ ॥
జారే మారకిరాతజీవనకరే చిత్రం కటాక్షాత్మకే
యస్యాః కుణ్డలరశ్మివేణుకలితే లగ్నా సుఖం రాజతే ।
కామారేర్మతిశారికా శ్రుతిశిరోద్యానాన్తరోల్లాసినీ
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౫ ॥
నిత్యం సోమకలాధరోఽధ్వరపతిర్వ్యాఘ్రాజినాలంకృత-
స్తాటఙ్కద్యుతివహ్నివీక్షణశిఖాధూమాతిలోలేక్షణః ।
యస్యా హాసపయోనిధావవభృథవ్యాజేన మజ్జత్యహో
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౬ ॥
యస్యాః కాపి దయాత్మికా ప్రతిదినం శైలూషబాలాద్భుతం
నీరాగాలయకాలవర్జితవతీ నిర్మూర్చ్ఛనా కామనా ।
నిర్లజ్జైవ దిగమ్బరా నటతి హా సంమోహశాన్త్యై నృణాం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౭ ॥
మాఙ్గల్యం హరినీలకాన్తిసుగుణం శ్లాధ్యం సురస్త్రీజనై-
ర్యస్యా మఞ్జులవీక్షణం స్మరహారాజస్య దేవ్యా రతేః ।
ఓష్ఠశీర్వరకుఙ్కుమం స్మితమహో స్రఙ్మాధవీ శాశ్వతీ
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౮ ॥
చిత్రం కాపి సుధా శివేతరసురాలభ్యా హిమాద్ర్యుద్భవా
ద్రుహ్యన్తీ కురువిన్దమాత్మరుచిభిర్దోషాకరోత్తంసినీ ।
ఆస్తే యా మదనజ్వరం శశిభృతః సంధుక్షయన్త్యన్వహం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౬౯ ॥
అర్ధం రాజ్యమనన్యసాధ్యమఖిలైశ్చర్యప్రదం శూలినః
శుద్ధం మూర్తిమయం యయాతివినయైః ప్రాప్తం తదన్యత్ పునః ।
వ్యాప్తుం వాఞ్ఛతి గారుడోపలవపుః కాన్త్యా మహత్యా పరం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౦ ॥
అర్ధం సోమకలాధరీ శశికలాచూడస్య యా త్ర్యమ్బక-
స్త్ర్యక్షాయా అథవా సనాతనతనూ జాయాపతీ శాశ్వతౌ ।
ఏకం వేత్యవధారితుం మునివరా అద్యాప్యలం నాద్భుతం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౧ ॥
దారిద్ర్యాస్తధరాధరోఽపి పరమం భద్రోదయోఽత్యద్భుతం
పాపారణ్యదవానలోఽపి నమతాం కారుణ్యధారాధరః ।
యా దుహ్ఖామ్బుదమాలికాపవనరాణ్నైశ్చల్యరూపాస్తి వై
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౨ ॥
శ్రౌతం మార్గమతీత్య గచ్ఛతి ముదా కాపాలికం దృక్ పరం
మధ్యః శూన్యమతం గతోఽతివిమలే ద్వన్ద్వే కుచౌ ద్వైతినౌ ।
సౌరే కుణ్డలయుగ్మమాత్మరుచిభిర్యస్యాః కృపా శాంభవే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౩ ॥
వల్లీ కాపి శివాఙ్కణే లసతి యా మన్దస్మితైః పుష్పితా
తామ్బూలేన సుగన్ధితా సుఫలితా వక్షోరుహాభ్యాం పరమ్ ।
కాన్త్యా పల్లవితా కచైర్భ్రమరితా దృగ్భ్యాం పరం పత్రితా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౪ ॥
యస్యా వీక్షణదేశికః శ్రుతిగతిస్తేజోమయః సర్వవిత్
సంతుష్టో జితకామశత్రురణిమాద్యష్టాభిరారాధితా ।
సచ్చిత్సౌఖ్యరతః శివం నటమపి క్షిప్రం కరోత్యద్భుతం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౫ ॥
యస్యాశ్చారుకపోలదర్పణతలే దృష్ట్వా కపర్దీ రుషా
భీతో జహ్నుసుతాం మృదుస్మితమయీం సంకేతమిత్థం వ్యధాత్ ।
ముగ్ధే గచ్ఛ నిజస్థలం ద్రుతతర్ం జాగర్తి దృష్టిర్యతః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౬ ॥
శృఙ్గారైకరసం వసన్తసుహృదం కందర్పదర్పప్రదం
చిత్రం కోకనదప్రబోధనకరం చన్ద్రోదయం శ్రీకరమ్ ।
యస్యా హాసమయం చిరమప్యాస్తే పురాణః శివః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౭ ॥
యా కాచిత్ పికకామినీ శ్రుతిగతిః సప్తస్వరాలాపినీ
నిత్యం మాధవబోధినీ త్రిభువనే నిష్పక్షపాతా సుఖమ్ ।
చిత్రం చూతనవప్రసూనవిశిఖద్వేష్యాశ్రయే రాజతే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౮ ॥
యస్యా వీక్షణమాన్త్రికః సుకృతినామగ్రేసరః శంకరీ-
మన్త్రామ్భోనిధిపారగః స్మితవిభూత్యోచ్చాలయన్ సర్వదా ।
ద్వేషం శంకరకర్తృకం సుమశరే విభ్రాజతే శాశ్వతః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౭౯ ॥
యస్యా దృగ్రమణీమణిర్వివదతే కామారిసల్లాపనే
స్వాధీనప్రియయా మృదుస్మితశరీరిణ్యా పరం గఙ్గయా ।
ఆద్యాహంశ్రుతిమూలగాధరభవా త్వం స్వీకృతేతి ధ్రువం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౦ ॥
యా కాచిద్ భుజగీ సదా సరలగా పీయూషదాయిన్యహో
పద్మారణ్యవిహారిణీ శ్రుతిమతీ తేజస్తనూర్నిర్భయా ।
జన్మాబ్ధిప్లవవర్ధినీ వశయతి శ్రీనీలకణ్ఠం దృశా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౧ ॥
ఆస్యామ్భోజభవా పతిం నిజమనాద్యన్తం కటాక్షాత్మకం
పృచ్ఛన్తీతి పయోనిధేః స్మితమయాన్మజ్జన్మ కిం వామ్బుజాత్ ।
యస్యా నిఃస్మరసంపదం సుధనికం కర్తుం శివం కాఙ్క్షతే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౨ ॥
యస్యాః పాణిపరిగ్రహే మృదుతనోర్హేమాద్రిధన్వా శివః
పాదాన్యాసవిధౌ దృషద్యపి సురస్త్రీణాం పురో లజ్జితః ।
మన్దాక్షం గతవాననఙ్గకలికాం యాం వీక్షితుం నాద్భుతం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౩ ॥
యస్యాః పాదకేశశయశ్రియమహో శ్రుత్వానిలాదన్వహం
గాఙ్గాన్యమ్బురుహాణి హన్త కతిచిత్ ప్రాప్తుం పరాం తాం ద్రుతమ్ ।
పీత్వా క్షీరలవం తపన్తి తపనం పశ్యన్తి మజ్జన్త్యలం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౪ ॥
నిత్యం సంధిమపేక్షతే సుచరితా దూతీ కటాక్షాత్మికా
రాజస్యాధరరామయాపి న తయా గర్భే వహన్త్యామృతమ్ ।
కామారే రతిసాత్త్వికద్విజమణేర్మోదాయ సుశ్రేయసే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౫ ॥
పక్షే శైవమనోమహీభృతి మనోజాగ్నిం ధ్రువం సాధయన్
యస్యా మఞ్జుకటాక్షధూమశిశునా శ్రౌతేన సద్ధేతునా ।
ఓష్ఠద్వన్ద్వసభాన్తరే స్మితమయో నైయాయికో భాసతే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౬ ॥
యా పద్మం హిమశైలజం మరతకం భాసా భృశం భర్త్సయత్
కందర్పస్య జ్యేన్దిరాజనిగృహం నిర్హేతుకోత్ఫుల్లనమ్ ।
స్థాణోర్లోచనభృఙ్గసంభ్రమకరం శీతాంశులేఖాఙ్కితం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౭ ॥
యస్యా మన్దగతిః పరం శుభగతిః కామస్య కామద్రుహః
కామోద్రేకగతిశ్చిరం భజనకృద్ధంసాఙ్గనాసంతతేః ।
కామం దత్తగతిః సదా విజయతే హంసాత్మికా యోగినాం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౮ ॥
నిఃస్నేహాపి శివాతిరాగకలితా యా దీపికా కాప్యహో
ఝఞ్ఝామారుతభీతిదాపి చపలా నిష్కల్మషా సాఞ్జనా ।
త్రైలోక్యేఽపి విరాజతే శ్రితవతీ శ్రీశంకరాఙ్కం ధ్రువం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౮౯ ॥
నిర్యత్నైవ మహాసతీ సుచరితా యా శైలరాజాత్మజా
నాథం లోకవిలక్షణం ప్రహృతవత్యద్యాపి సేవాజనే ।
గాణ్డీవేన వరాశ్మభిశ్చ ముసలేనోపానహా వర్తతే
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౦ ॥
యస్యాః పాదకిసాలయప్రభువరం యాచన్త్యజస్రం పరం
కస్తూర్యః సురయోషితాం తిలకితాః సద్వాసనాం రాగితామ్ ।
బిమ్బోష్ఠం మృదుతాం శ్రియం చ యుగపద్ధస్తాః ప్రవాలప్రియాః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౧ ॥
యస్యాః పాదసహస్రరశ్మిచరలం కామారిచిత్తాత్మకం
హైమం భ్రామయతి ప్రణాశయతి సంతాపం సతామఙ్కురమ్ ।
ప్రజ్ఞానాత్మకమద్భుతం శిశిరయత్యక్షీణ్యలం పశ్యతాం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౨ ॥
చిత్రం యా కురుతే మనోఽపి యమినాం బద్ధం మహాయత్నతో
ముక్తం శోణపదారవిన్దయుగలే నీరాగిణం రాగిణమ్ ।
మఞ్జీరస్వనమన్మథస్మితరవైః సంమోహనం శూలినః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౩ ॥
పాదామ్భోజరజో రజాంసి హరతి ప్రౌఢాని యస్యా నృణాం
సత్త్వం వర్ధయతి ప్రదర్శయతి సన్మార్గం సురాణామపి ।
జన్మవ్యాధిమృతిప్రవాహమతులం సంరోధయత్యద్భుతం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౪ ॥
నాహం విశ్వమిదం చరాచరమయం మాయావిలాసాస్పదం
దృశ్యత్వాదితి శోధయన్తి సుధియః సర్వం యయా ప్రజ్ఞయా ।
ఆత్మైవాయమిదం వదన్తి పునస్తూష్ణీంభవన్తః స్థితాః
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౫ ॥
రాహుం నిన్దతి చన్ద్రచూడచికురైస్తాటఙ్కకాన్త్యా రవిం
వక్త్రాబ్జేన విధుం గురుం నతగిరా సౌగ్యం దృశా భద్రయా ।
గత్యా మన్దమహో కుజం తనురుచా నాసాగ్రమణ్యా కవిం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౬ ॥
నిఃశ్రేణీ కృతినాం పరామృతఫలప్రాప్తౌ ప్రవాలద్యుతి-
ర్యా నీలాఞ్జనమక్షరాత్మకనిధేః సందర్శనే శ్రీమతామ్ ।
నిత్యానన్దరసా పరోక్షకరణే శ్రీదేశికశ్రీకృపా
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౭ ॥
యా కుణ్ఠీకురుతే నిజస్తుతివిధౌ గర్వాత్ ప్రవృత్తాం గిరం
వేదానామపి గీష్పతేరపి మహాభాష్యార్థవిజ్ఞానినః ।
దత్తే వాగ్భవవైభవామృతఝరీం మూకాజ్ఞయోర్వాగ్మితాం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౮ ॥
ఆద్యామమ్బురుహేక్షణామనుపమామాపీనతుఙ్గస్తనీ-
మార్యామాగమసారమూర్తిమరుణామానన్దచన్ద్రాననామ్ ।
సాధ్వీం సత్కవివాగ్ఝరీం సమరసానన్దామృతస్యన్దినీం
సా సంవిత్ సుకృతోదయా స్ఫురతు నశ్చిత్తే సదా సర్వగా ॥ ౯౯ ॥
గురుచరణసరోజం గుప్తగఙ్గాతరఙ్గ-
స్తిమితమమితశుక్లజ్యోతిషాం జ్యోతిరేకమ్ ।
నిరుపమమకరన్దస్పన్దమానన్దకన్దం
నిధనజననహీనో నిర్మలోఽహం నిషేవే ॥ ౧౦౦ ॥
శార్దూలవృత్తమపి సాధు భవత్యహో తత్
సారస్వతం సమరసామృతలోచనానామ్ ।
సద్యో జయత్యఘరిపుం శ్రుతిమార్గయోగాత్
త్యాగేశసాన్ద్రకరుణాద్భుతమేవ భద్రమ్ ॥ ౧౦౧ ॥
ఇత్యానన్దనాథపాదపపద్మోపజీవినా కాశ్యపగోత్రోత్పన్నేనాన్ధ్రేణ
త్యాగరాజనామ్నా విరచితం సంవిచ్ఛతకం సంపూర్ణమ్
