Rudra Geetaa in Oriya:
॥ ରୁଦ୍ରଗୀତା ॥
ଭଦ୍ରାଶ୍ୱ ଉବାଚ ।
ଭଗବନ୍ କିଂ କୃତଂ ଲୋକଂ ତ୍ୱୟା ତମନୁପଶ୍ୟତା ।
ବ୍ରତଂ ତପୋ ବା ଧର୍ମୋ ବା ପ୍ରାପ୍ତ୍ୟର୍ଥଂ ତସ୍ୟ ବୈ ମୁନେ ॥ ୭୦.୧ ॥
ଅନାରାଧ୍ୟ ହରିଂ ଭକ୍ତ୍ୟା କୋ ଲୋକାନ୍ କାମୟେଦ୍ ବୁଧଃ ।
ଆରାଧିତେ ହରୌ ଲୋକାଃ ସର୍ୱେ କରତଲେଽଭବନ୍ ॥ ୭୦.୨ ॥
ଏବଂ ସଂଚିନ୍ତ୍ୟ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମୟା ବିଷ୍ଣୁଃ ସନାତନଃ ।
ଆରାଧିତୋ ବର୍ଷଶତଂ କ୍ରତୁଭିର୍ଭୂରିଦକ୍ଷିଣୈଃ ॥ ୭୦.୩ ॥
ତତଃ କଦାଚିଦ୍ ବହୁନା କାଲେନ ନୃପନନ୍ଦନ ।
ଯଜତୋ ମମ ଦେବେଶଂ ଯଜ୍ଞମୂର୍ତିଂ ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ଆହୂତା ଆଗତା ଦେବାଃ ସମମେବ ସବାସବାଃ ॥ ୭୦.୪ ॥
ସ୍ୱେ ସ୍ୱେ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥିତା ଆସନ୍ ଯାବଦ୍ ଦେବାଃ ସବାସବାଃ ।
ତାବତ୍ ତତ୍ରୈବ ଭଗବାନାଗତୋ ବୃଷଭଧ୍ୱଜଃ ॥ ୭୦.୫ ॥
ମହାଦେବୋ ବିରୂପାକ୍ଷସ୍ତ୍ର୍ୟମ୍ବକୋ ନୀଲଲୋହିତଃ ।
ସୋଽପି ରୌଦ୍ରେ ସ୍ଥିତଃ ସ୍ଥାନେ ବଭୂବ ପରମେଶ୍ୱରଃ ॥ ୭୦.୬ ॥
ତାନ୍ ସର୍ୱାନାଗତାନ୍ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ଦେବାନୃଷିମହୋରଗାନ୍ ।
ସନତ୍କୁମାରୋ ଭଗବାନାଜଗାମାବ୍ଜସଂଭବଃ ॥ ୭୦.୭ ॥
ତ୍ରସରେଣୁପ୍ରମାଣେନ ବିମାନେ ସୂର୍ୟସନ୍ନିଭେ ।
ଅବସ୍ଥିତୋ ମହାୟୋଗୀ ଭୂତଭବ୍ୟଭବିଷ୍ୟବିତ୍ ॥ ୭୦.୮ ॥
ଆଗମ୍ୟ ଶିରସା ରୁଦ୍ରଂ ସ ବବନ୍ଦେ ମହାମୁନିଃ ।
ମୟା ପ୍ରଣମିତସ୍ତସ୍ଥୌ ସମୀପେ ଶୂଲପାଣିନଃ ॥ ୭୦.୯ ॥
ତାନହଂ ସଂସ୍ଥିତାନ୍ ଦେବାନ୍ ନାରଦାଦୀନୃଷୀଂସ୍ତଥା ।
ସନତ୍କୁମାରରୁଦ୍ରୌ ଚ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ମେ ମନସି ସ୍ଥିତମ୍ ॥ ୭୦.୧୦ ॥
କ ଏଷାଂ ଭବତେ ଯାଜ୍ୟୋ ବରିଷ୍ଠଶ୍ଚ ନୃପୋତ୍ତମ ।
କେନ ତୁଷ୍ଟେନ ତୁଷ୍ଟାଃ ସ୍ୟୁଃ ସର୍ୱ ଏତେ ସରୁଦ୍ରକାଃ ॥ ୭୦.୧୧ ॥
ଏବଂ କୃତ୍ୱା ସ୍ଥିତେ ରାଜନ୍ ରୁଦ୍ରଃ ପୃଷ୍ଟୋ ମୟାଽନଘ ।
ଏବମର୍ଥଂ କ ଇଜ୍ୟୋଽତ୍ର ଯୁଷ୍ମାକଂ ସୁରସତ୍ତମାଃ ॥ ୭୦.୧୨ ॥
ଏବମୁକ୍ତେ ତଦୋବାଚ ରୁଦ୍ରୋ ମାଂ ସୁରସନ୍ନିଧୌ ॥ ୭୦.୧୩ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଶୃଣ୍ୱନ୍ତୁ ବିବୁଧାଃ ସର୍ୱେ ତଥା ଦେବର୍ଷୟୋଽମଲାଃ ।
ବ୍ରହ୍ମର୍ଷୟଶ୍ଚ ବିଖ୍ୟାତା ସର୍ୱେ ଶୃଣ୍ୱନ୍ତୁ ମେ ବଚଃ ।
ତ୍ୱଂ ଚାଗସ୍ତ୍ୟ ମହାବୁଦ୍ଧେ ଶୃଣୁ ମେ ଗଦତୋ ବଚଃ ॥ ୭୦.୧୪ ॥
ଯୋ ଯଜ୍ଞୈରୀଡ୍ୟତେ ଦେବୋ ଯସ୍ମାତ୍ ସର୍ୱମିଦଂ ଜଗତ୍ ।
ଉତ୍ପନ୍ନଂ ସର୍ୱଦା ଯସ୍ମିଂଲ୍ଲୀନଂ ଭବତି ସାମରମ୍ ॥ ୭୦.୧୫ ॥
ନାରାୟଣଃ ପରୋ ଦେବଃ ସତ୍ତ୍ୱରୂପୋ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ତ୍ରିଧାତ୍ମାନଂ ସ ଭଗବାନ୍ ସସର୍ଜ ପରମେଶ୍ୱରଃ ॥ ୭୦.୧୬ ॥
ରଜସ୍ତମୋଭ୍ୟାଂ ଯୁକ୍ତୋଽଭୂଦ୍ ରଜଃ ସତ୍ତ୍ୱାଧିକଂ ବିଭୁଃ ।
ସସର୍ଜ ନାଭିକମଲେ ବ୍ରହ୍ମାଣଂ କମଲାସନମ୍ ॥ ୭୦.୧୭ ॥
ରଜସା ତମସା ଯୁକ୍ତଃ ସୋଽପି ମାଂ ତ୍ୱସୃଜତ୍ ପ୍ରଭୁଃ ।
ଯତ୍ସତ୍ତ୍ୱଂ ସ ହରିର୍ଦେବୋ ଯୋ ହରିସ୍ତତ୍ପରଂ ପଦମ୍ ॥ ୭୦.୧୮ ॥
ଯେ ସତ୍ତ୍ୱରଜସୀ ସୋଽପି ବ୍ରହ୍ମା କମଲସଂଭବଃ ।
ଯୋ ବ୍ରହ୍ମା ସୈବ ଦେବସ୍ତୁ ଯୋ ଦେବଃ ସଃ ଚତୁର୍ମୁଖଃ ।
ଯଦ୍ରଜସ୍ତମସୋପେତଂ ସୋଽହଂ ନାସ୍ତ୍ୟତ୍ର ସଂଶୟଃ ॥ ୭୦.୧୯ ॥
ସତ୍ତ୍ୱଂ ରଜସ୍ତମଶ୍ଚୈବ ତ୍ରିତୟଂ ଚୈତଦୁଚ୍ୟତେ ।
ସତ୍ତ୍ୱେନ ମୁଚ୍ୟତେ ଜନ୍ତୁଃ ସତ୍ତ୍ୱଂ ନାରାୟଣାତ୍ମକମ୍ ॥ ୭୦.୨୦ ॥
ରଜସା ସତ୍ତ୍ୱୟୁକ୍ତେନ ଭବେତ୍ ସୃଷ୍ଟୀ ରଜୋଽଧିକା ।
ତଚ୍ଚ ପୈତାମହଂ ବୃତ୍ତଂ ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ପଠ୍ୟତେ ॥ ୭୦.୨୧ ॥
ଯଦ୍ୱେଦବାହ୍ୟଂ କର୍ମ ସ୍ୟାଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରମୁଦ୍ଦିଶ୍ୟ ସେବ୍ୟତେ ।
ତଦ୍ରୌଦ୍ରମିତି ବିଖ୍ୟାତଂ କନିଷ୍ଠଂ ଗଦିତଂ ନୃଣାମ୍ ॥ ୭୦.୨୨ ॥
ଯଦ୍ଧୀନଂ ରଜସା କର୍ମ କେବଲଂ ତାମସଂ ତୁ ଯତ୍ ।
ତଦ୍ ଦୁର୍ଗତିପରଂ ନୄଣାମିହ ଲୋକେ ପରତ୍ର ଚ ॥ ୭୦.୨୩ ॥
ସତ୍ତ୍ୱେନ ମୁଚ୍ୟତେ ଜନ୍ତୁଃ ସତ୍ତ୍ୱଂ ନାରାୟଣାତ୍ମକମ୍ ।
ନାରାୟଣଶ୍ଚ ଭଗବାନ୍ ଯଜ୍ଞରୂପୀ ବିଭାବ୍ୟତେ ॥ ୭୦.୨୪ ॥
କୃତେ ନାରାୟଣଃ ଶୁଦ୍ଧଃ ସୂକ୍ଷ୍ମମୂର୍ତିରୁପାସ୍ୟତେ ।
ତ୍ରେତାୟାଂ ଯଜ୍ଞରୂପେଣ ପଞ୍ଚରାତ୍ରୈସ୍ତୁ ଦ୍ୱାପରେ ॥ ୭୦.୨୫ ॥
କଲୌ ମତ୍କୃତମାର୍ଗେଣ ବହୁରୂପେଣ ତାମସୈଃ ।
ଇଜ୍ୟତେ ଦ୍ୱେଷବୁଦ୍ଧ୍ୟା ସ ପରମାତ୍ମା ଜନାର୍ଦନଃ ॥ ୭୦.୨୬ ॥
ନ ତସ୍ମାତ୍ ପରତୋ ଦେବୋ ଭବିତା ନ ଭବିଷ୍ୟତି ।
ଯୋ ବିଷ୍ଣୁଃ ସ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମା ଯୋ ବ୍ରହ୍ମା ସୋଽହମେବ ଚ ॥ ୭୦.୨୭ ॥
ବେଦତ୍ରୟେଽପି ଯଜ୍ଞେଽସ୍ମିନ୍ ଯାଜ୍ୟଂ ବେଦେଷୁ ନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଯୋ ଭେଦଂ କୁରୁତେଽସ୍ମାକଂ ତ୍ରୟାଣାଂ ଦ୍ୱିଜସତ୍ତମ ।
ସ ପାପକାରୀ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ଦୁର୍ଗତିଂ ଗତିମାପ୍ନୁୟାତ୍ ॥ ୭୦.୨୮ ॥
ଇଦଂ ଚ ଶୃଣୁ ମେଽଗସ୍ତ୍ୟ ଗଦତଃ ପ୍ରାକ୍ତନଂ ତଥା ।
ଯଥା କଲୌ ହରେର୍ଭକ୍ତିଂ ନ କୁର୍ୱନ୍ତୀହ ମାନବାଃ ॥ ୭୦.୨୯ ॥
ଭୂର୍ଲୋକବାସିନଃ ସର୍ୱେ ପୁରା ଯଷ୍ଟ୍ୱା ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ଭୁବର୍ଲୋକଂ ପ୍ରପଦ୍ୟନ୍ତେ ତତ୍ରସ୍ଥା ଅପି କେଶବମ୍ ।
ଆରାଧ୍ୟ ସ୍ୱର୍ଗତିଂ ଯାନ୍ତି କ୍ରମାନ୍ମୁକ୍ତିଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ଚ ॥ ୭୦.୩୦ ॥
ଏବଂ ମୁକ୍ତିପଦେ ବ୍ୟାପ୍ତେ ସର୍ୱଲୋକୈସ୍ତଥୈବ ଚ ।
ମୁକ୍ତିଭାଜସ୍ତତୋ ଦେବାସ୍ତଂ ଦଧ୍ୟୁଃ ପ୍ରୟତା ହରିମ୍ ॥ ୭୦.୩୧ ॥
ସୋଽପି ସର୍ୱଗତତ୍ୱାଚ୍ଚ ପ୍ରାଦୁର୍ଭୂତଃ ସନାତନଃ ।
ଉବାଚ ବ୍ରୂତ କିଂ କାର୍ୟଂ ସର୍ୱୟୋଗିବରାଃ ସୁରାଃ ॥ ୭୦.୩୨ ॥
ତେ ତଂ ପ୍ରଣମ୍ୟ ଦେବେଶମୂଚୁଶ୍ଚ ପରମେଶ୍ୱରମ୍ ।
ଦେବଦେବ ଜନଃ ସର୍ୱୋ ମୁକ୍ତିମାର୍ଗେ ବ୍ୟବସ୍ଥିତଃ ।
କଥଂ ସୃଷ୍ଟିଃ ପ୍ରଭବିତା ନରକେଷୁ ଚ କୋ ବସେତ୍ ॥ ୭୦.୩୩ ॥
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତତୋ ଦେବୈସ୍ତାନୁବାଚ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ଯୁଗାନି ତ୍ରୀଣି ବହବୋ ମାମୁପେଷ୍ୟନ୍ତି ମାନବାଃ ॥ ୭୦.୩୪ ॥
ଅନ୍ତ୍ୟେ ଯୁଗେ ପ୍ରବିରଲା ଭବିଷ୍ୟନ୍ତି ମଦାଶ୍ରୟାଃ ।
ଏଷ ମୋହଂ ସୃଜାମ୍ୟାଶୁ ଯୋ ଜନଂ ମୋହୟିଷ୍ୟତି ॥ ୭୦.୩୫ ॥
ତ୍ୱଂ ଚ ରୁଦ୍ର ମହାବାହୋ ମୋହଶାସ୍ତ୍ରାଣି କାରୟ ।
ଅଲ୍ପାୟାସଂ ଦର୍ଶୟିତ୍ୱା ଫଲଂ ଦୀର୍ଘଂ ପ୍ରଦର୍ଶୟ ॥ ୭୦.୩୬ ॥
କୁହକଂ ଚେନ୍ଦ୍ରଜାଲାନି ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣାନି ଚ ।
ଦର୍ଶୟିତ୍ୱା ଜନଂ ସର୍ୱଂ ମୋହୟାଶୁ ମହେଶ୍ୱର ॥ ୭୦.୩୭ ॥
ଏବମୁକ୍ତ୍ୱା ତଦା ତେନ ଦେବେନ ପରମେଷ୍ଠିନା ।
ଆତ୍ମା ତୁ ଗୋପିତଃ ସଦ୍ୟଃ ପ୍ରକାଶ୍ୟୋଽହଂ କୃତସ୍ତଦା ॥ ୭୦.୩୮ ॥
ତସ୍ମାଦାରଭ୍ୟ କାଲଂ ତୁ ମତ୍ପ୍ରଣୀତେଷୁ ସତ୍ତମ ।
ଶାସ୍ତ୍ରେଷ୍ୱଭିରତୋ ଲୋକୋ ବାହୁଲ୍ୟେନ ଭବେଦତଃ ॥ ୭୦.୩୯ ॥
ବେଦାନୁବର୍ତ୍ତିନଂ ମାର୍ଗଂ ଦେବଂ ନାରାୟଣଂ ତଥା ।
ଏକୀଭାବେନ ପଶ୍ୟନ୍ତୋ ମୁକ୍ତିଭାଜୋ ଭବନ୍ତି ତେ ॥ ୭୦.୪୦ ॥
ମାଂ ବିଷ୍ଣୋର୍ୱ୍ୟତିରିକ୍ତଂ ଯେ ବ୍ରହ୍ମାଣଂ ଚ ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମ ।
ଭଜନ୍ତେ ପାପକର୍ମାଣସ୍ତେ ଯାନ୍ତି ନରକଂ ନରାଃ ॥ ୭୦.୪୧ ॥
ଯେ ବେଦମାର୍ଗନିର୍ମୁକ୍ତାସ୍ତେଷାଂ ମୋହାର୍ଥମେବ ଚ ।
ନୟସିଦ୍ଧାନ୍ତସଂଜ୍ଞାଭିର୍ମୟା ଶାସ୍ତ୍ରଂ ତୁ ଦର୍ଶିତମ୍ ॥ ୭୦.୪୨ ॥
ପାଶୋଽୟଂ ପଶୁଭାବସ୍ତୁ ସ ଯଦା ପତିତୋ ଭବେତ୍ ।
ତଦା ପାଶୁପତଂ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଜାୟତେ ବେଦସଂଜ୍ଞିତମ୍ ॥ ୭୦.୪୩ ॥
ବେଦମୂର୍ତିରହଂ ବିପ୍ର ନାନ୍ୟଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥବାଦିଭିଃ ।
ଜ୍ଞାୟତେ ମତ୍ସ୍ୱରୂପଂ ତୁ ମୁକ୍ତ୍ୱା ବେଦମନାଦିମତ୍ ।
ବେଦବେଦ୍ୟୋଽସ୍ମି ବିପ୍ରର୍ଷେ ବ୍ରାହ୍ମଣୈଶ୍ଚ ବିଶେଷତଃ ॥ ୭୦.୪୪ ॥
ଯୁଗାନି ତ୍ରୀଣ୍ୟହଂ ବିପ୍ର ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁସ୍ତଥୈବ ଚ ।
ତ୍ରୟୋଽପି ସତ୍ତ୍ୱାଦିଗୁଣାସ୍ତ୍ରୟୋ ବେଦାସ୍ତ୍ରୟୋଽଗ୍ନୟଃ ॥ ୭୦.୪୫ ॥
ତ୍ରୟୋ ଲୋକାସ୍ତ୍ରୟଃ ସଂଧ୍ୟାସ୍ତ୍ରୟୋ ବର୍ଣାସ୍ତଥୈବ ଚ ।
ସବନାନି ତୁ ତାବନ୍ତି ତ୍ରିଧା ବଦ୍ଧମିଦଂ ଜଗତ୍ ॥ ୭୦.୪୬ ॥
ଯ ଏବଂ ବେତ୍ତି ବିପ୍ରର୍ଷେ ପରଂ ନାରାୟଣଂ ତଥା ।
ଅପରଂ ପଦ୍ମୟୋନିଂ ତୁ ବ୍ରହ୍ମାଣଂ ତ୍ୱପରଂ ତୁ ମାମ୍ ।
ଗୁଣତୋ ମୁଖ୍ୟତସ୍ତ୍ୱେକ ଏବାହଂ ମୋହ ଇତ୍ୟୁତ ॥ ୭୦.୪୭ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୦ ॥
ଅଗସ୍ତ୍ୟ ଉବାଚ ।
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତତୋ ଦେବା ଋଷୟଶ୍ଚ ପିନାକିନା ।
ଅହଂ ଚ ନୃପତେ ତସ୍ୟ ଦେବସ୍ୟ ପ୍ରଣତୋଽଭବମ୍ ॥ ୭୧.୧ ॥
ପ୍ରଣମ୍ୟ ଶିରସା ଦେବଂ ଯାବତ୍ ପଶ୍ୟାମହେ ନୃପ ।
ତାବତ୍ ତସ୍ୟୈବ ରୁଦ୍ରସ୍ୟ ଦେହସ୍ଥଂ କମଲାସନମ୍ ॥ ୭୧.୨ ॥
ନାରାୟଣଂ ଚ ହୃଦୟେ ତ୍ରସରେଣୁସୁସୂକ୍ଷ୍ମକମ୍ ।
ଜ୍ୱଲଦ୍ଭାସ୍କରବର୍ଣାଭଂ ପଶ୍ୟାମ ଭବଦେହତଃ ॥ ୭୧.୩ ॥
ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ବିସ୍ମିତାଃ ସର୍ୱେ ଯାଜକା ଋଷୟୋ ମମ ।
ଜୟଶବ୍ଦରବାଂଶ୍ଚକ୍ରୁଃ ସାମଋଗ୍ୟଜୁଷାଂ ସ୍ୱନମ୍ ॥ ୭୧.୪ ॥
କୃତ୍ୱୋଚୁସ୍ତେ ତଦା ଦେବଂ କିମିଦଂ ପରମେଶ୍ୱର ।
ଏକସ୍ୟାମେବ ମୂର୍ତୌ ତେ ଲକ୍ଷ୍ୟନ୍ତେ ଚ ତ୍ରିମୂର୍ତ୍ତୟଃ ॥ ୭୧.୫ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଯଜ୍ଞେଽସ୍ମିନ୍ ଯଦ୍ଧୁତଂ ହବ୍ୟଂ ମାମୁଦ୍ଦିଶ୍ୟ ମହର୍ଷୟଃ ।
ତେ ତ୍ରୟୋଽପି ବୟଂ ଭାଗଂ ଗୃହ୍ଣୀମଃ କବିସତ୍ତମାଃ ॥ ୭୧.୬ ॥
ନାସ୍ମାକଂ ବିବିଧୋ ଭାବୋ ବର୍ତତେ ମୁନିସତ୍ତମାଃ ।
ସମ୍ୟଗ୍ଦୃଶଃ ପ୍ରପଶ୍ୟନ୍ତି ବିପରୀତେଷ୍ୱନେକଶଃ ॥ ୭୧.୭ ॥
ଏବମୁକ୍ତେ ତୁ ରୁଦ୍ରେଣ ସର୍ୱେ ତେ ମୁନୟୋ ନୃପ ।
ପପ୍ରଚ୍ଛୁଃ ଶଂକରଂ ଦେବଂ ମୋହଶାସ୍ତ୍ରପ୍ରୟୋଜନମ୍ ॥ ୭୧.୮ ॥
ଋଷୟ ଊଚୁଃ ।
ମୋହନାର୍ଥଂ ତୁ ଲୋକାନାଂ ତ୍ୱୟା ଶାସ୍ତ୍ରଂ ପୃଥକ୍ କୃତମ୍ ।
ତତ୍ ତ୍ୱୟା ହେତୁନା କେନ କୃତଂ ଦେବ ବଦସ୍ୱ ନଃ ॥ ୭୧.୯ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଅସ୍ତି ଭାରତବର୍ଷେଣ ବନଂ ଦଣ୍ଡକସଂଜ୍ଞିତମ୍ ।
ତତ୍ର ତୀବ୍ରଂ ତପୋ ଘୋରଂ ଗୌତମୋ ନାମ ବୈ ଦ୍ୱିଜଃ ॥ ୭୧.୧୦ ॥
ଚକାର ତସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମା ତୁ ପରିତୋଷଂ ଗତଃ ପ୍ରଭୁଃ ।
ଉବାଚ ତଂ ମୁନିଂ ବ୍ରହ୍ମା ବରଂ ବ୍ରୂହି ତପୋଧନ ॥ ୭୧.୧୧ ॥
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତଦା ତେନ ବ୍ରହ୍ମଣା ଲୋକକର୍ତୃଣା ।
ଉବାଚ ସଦ୍ୟଃ ପଙ୍କ୍ତିଂ ମେ ଧାନ୍ୟାନାଂ ଦେହି ପଦ୍ମଜ ॥ ୭୧.୧୨ ॥
ଏବମୁକ୍ତୋ ଦଦୌ ତସ୍ୟ ତମେବାର୍ଥଂ ପିତାମହଃ ।
ଲବ୍ଧ୍ୱା ତୁ ତଂ ବରଂ ବିପ୍ରଃ ଶତଶୃଙ୍ଗେ ମହାଶ୍ରମମ୍ ॥ ୭୧.୧୩ ॥
ଚକାର ତସ୍ୟୋଷସି ଚ ପାକାନ୍ତେ ଶାଲୟୋ ଦ୍ୱିଜାଃ ।
ଲୂୟନ୍ତେ ତେନ ମୁନିନା ମଧ୍ୟାହ୍ନେ ପଚ୍ୟତେ ତଥା ।
ସର୍ୱାତିଥ୍ୟମସୌ ବିପ୍ରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ୟୋ ଦଦାତ୍ୟଲମ୍ ॥ ୭୧.୧୪ ॥
କସ୍ୟଚିତ୍ ତ୍ୱଥ କାଲସ୍ୟ ମହତି ଦ୍ୱାଦଶାବ୍ଦିକା ।
ଅନାବୃଷ୍ଟିର୍ଦ୍ୱିଜବରା ଅଭବଲ୍ଲୋମହର୍ଷିଣୀ ॥ ୭୧.୧୫ ॥
ତାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ମୁନୟଃ ସର୍ୱେ ଅନାବୃଷ୍ଟିଂ ବନେଚରାଃ ।
କ୍ଷୁଧୟା ପୀଡ୍ୟମାମାସ୍ତୁ ପ୍ରୟଯୁର୍ଗୌତମଂ ତଦା ॥ ୭୧.୧୬ ॥
ଅଥ ତାନାଗତାନ୍ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ଗୌତମଃ ଶିରସା ନତଃ ।
ଉବାଚ ସ୍ଥୀୟତାଂ ମହ୍ୟଂ ଗୃହେ ମୁନିବରାତ୍ମଜାଃ ॥ ୭୧.୧୭ ॥
ଏବମୁକ୍ତାସ୍ତୁ ତେ ତେନ ତସ୍ଥୁର୍ୱିବିଧଭୋଜନମ୍ ।
ଭୁଞ୍ଜମାନା ଅନାବୃଷ୍ଟିର୍ୟାବତ୍ ସା ନିବୃତାଽଭବତ୍ ॥ ୭୧.୧୮ ॥
ନିବୃତ୍ତାୟାଂ ତୁ ବୈ ତସ୍ୟାମନାବୃଷ୍ଟ୍ୟାଂ ତୁ ତେ ଦ୍ୱିଜାଃ ।
ତୀର୍ଥୟାତ୍ରାନିମିତ୍ତଂ ତୁ ପ୍ରୟାତୁଂ ମନସୋଽଭବନ୍ ॥ ୭୧.୧୯ ॥
ତତ୍ର ଶାଣ୍ଡିଲ୍ୟନାମାନଂ ତାପସଂ ମୁନିସତ୍ତମମ୍ ।
ପ୍ରତ୍ୟୁବାଚେତି ସଂଚିନ୍ତ୍ୟ ମୀରୀଚଃ ପରମୋ ମୁନିଃ ॥ ୭୧.୨୦ ॥
ମାରୀଚ ଉବାଚ ।
ଶାଣ୍ଡିଲ୍ୟ ଶୋଭନଂ ବକ୍ଷ୍ୟେ ପିତା ତେ ଗୌତମୋ ମୁନିଃ ।
ତମନୁକ୍ତ୍ୱା ନ ଗଚ୍ଛାମସ୍ତପଶ୍ଚର୍ତୁଂ ତପୋବନମ୍ ॥ ୭୧.୨୧ ॥
ଏବମୁକ୍ତେଽଥ ଜହସୁଃ ସର୍ୱେ ତେ ମୁନୟସ୍ତଦା ।
କିମସ୍ମାଭିଃ ସ୍ୱକୋ ଦେହୋ ବିକ୍ରୀତୋଽସ୍ୟାନ୍ନଭକ୍ଷଣାତ୍ ॥ ୭୧.୨୨ ॥
ଏବମୁକ୍ତ୍ୱା ପୁନଶ୍ଚୋଚୁଃ ସୋପାଧିଗମନଂ ପ୍ରତି ।
କୃତ୍ୱା ମାୟାମୟୀଂ ଗାଂ ତୁ ତଚ୍ଛାଲୌ ତେ ବ୍ୟସର୍ଜୟନ୍ ॥ ୭୧.୨୩ ॥
ତାଂ ଚରନ୍ତୀଂ ତତୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ଶାଲୌ ଗାଂ ଗୌତମୋ ମୁନିଃ ।
ଗୃହୀତ୍ୱା ସଲିଲଂ ପାଣୌ ଯାହି ରୁଦ୍ରେତ୍ୟଭାଷତ ।
ତତୋ ମାୟାମୟୀ ସା ଗୌଃ ପପାତ ଜଲବିନ୍ଦୁଭିଃ ॥ ୭୧.୨୪ ॥
ନିହତାଂ ତାଂ ତତୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ମୁନୀନ୍ ଜିଗମିଷୂଂସ୍ତଥା ।
ଉବାଚ ଗୌତମୋ ଧୀମାଂସ୍ତାନ୍ ମୁନୀନ୍ ପ୍ରଣତଃ ସ୍ଥିତଃ ॥ ୭୧.୨୫ ॥
କିମର୍ଥଂ ଗମ୍ୟତେ ବିପ୍ରାଃ ସାଧୁ ଶଂସତ ମାଚିରମ୍ ।
ମାଂ ବିହାୟ ସଦା ଭକ୍ତଂ ପ୍ରଣତଂ ଚ ବିଶେଷତଃ ॥ ୭୧.୨୬ ॥
ଋଷୟ ଊଚୁଃ ।
ଗୋବଧ୍ୟେୟମିହ ବ୍ରହ୍ମନ୍ ଯାବତ୍ ତବ ଶରୀରଗା ।
ତାବଦନ୍ନଂ ନ ଭୁଞ୍ଜାମୋ ଭବତୋଽନ୍ନଂ ମହାମୁନେ ॥ ୭୧.୨୭ ॥
ଏବମୁକ୍ତୋ ଗୌତମୋଽଥ ତାନ୍ ମୁନୀନ୍ ପ୍ରାହ ଧର୍ମବିତ୍ ।
ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତଂ ଗୋବଧ୍ୟାୟା ଦୀୟତାଂ ମେ ତପୋଧନାଃ ॥ ୭୧.୨୮ ॥
ଇୟଂ ଗୌରମୃତା ବ୍ରହ୍ମନ୍ ମୂର୍ଚ୍ଛିତେବ ବ୍ୟବସ୍ଥିତା ।
ଗଙ୍ଗାଜଲପ୍ଲୁତା ଚେୟମୁତ୍ଥାସ୍ୟତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୭୧.୨୯ ॥
ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତଂ ମୃତାୟାଃ ସ୍ୟାଦମୃତାୟାଃ କୃତଂ ତ୍ୱିଦମ୍ ।
ବ୍ରତଂ ବା ମା କୃଥାଃ କୋପମିତ୍ୟୁକ୍ତ୍ୱା ପ୍ରୟଯୁସ୍ତୁ ତେ ॥ ୭୧.୩୦ ॥
ଗତୈସ୍ତୈର୍ଗୌତମୋ ଧୀମାନ୍ ହିମବନ୍ତଂ ମହାଗିରିମ୍ ।
ମାମାରାଧୟିଷୁଃ ପ୍ରାୟାତ୍ ତପ୍ତୁଂ ଚାଶୁ ମହତ୍ ତପଃ ॥ ୭୧.୩୧ ॥
ଶତମେକଂ ତୁ ବର୍ଷାଣାମହମାରାଧିତୋଽଭବମ୍ ।
ତୁଷ୍ଟେନ ଚ ମୟା ପ୍ରୋକ୍ତୋ ବରଂ ବରୟ ସୁବ୍ରତ ॥ ୭୧.୩୨ ॥
ସୋଽବ୍ରବୀନ୍ମାଂ ଜକଟାସଂସ୍ଥାଂ ଦେହି ଗଙ୍ଗାଂ ତପସ୍ୱିନୀମ୍ ।
ମୟା ସାର୍ଧଂ ପ୍ରୟାତ୍ୱେଷା ପୁଣ୍ୟା ଭାଗୀରଥୀ ନଦୀ ॥ ୭୧.୩୩ ॥
ଏବମୁକ୍ତେ ଜଟାଖଣ୍ଡମେକଂ ସ ପ୍ରଦଦୌ ଶିବଃ ।
ତାଂ ଗୃହ୍ୟ ଗତବାନ୍ ସୋଽପି ଯତ୍ରାସ୍ତେ ସା ତୁ ଗୌର୍ମୃତା ॥ ୭୧.୩୪ ॥
ତଜ୍ଜଲପ୍ଲାବିତା ସା ଗୌର୍ଗତା ଚୋତ୍ଥାୟ ଭାମିନୀ ।
ନଦୀ ଚ ମହତୀ ଜାତା ପୁଣ୍ୟତୋୟା ଶୁଚିହ୍ରଦା ॥ ୭୧.୩୫ ॥
ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ମହଦାଶ୍ଚର୍ୟଂ ତତ୍ର ସପ୍ତର୍ଷୟୋଽମଲାଃ ।
ଆଜଗ୍ମୁଃ ଖେ ବିମାନସ୍ଥାଃ ସାଧୁଃ ସାଧ୍ୱିତି ବାଦିନଃ ॥ ୭୧.୩୬ ॥
ସାଧୁ ଗୌତମ ସାଧୂନାଂ କୋନ୍ୟୋଽସ୍ତି ସଦୃଶସ୍ତବ ।
ଯଦେବଂ ଜାହ୍ନବୀଂ ଦେବୀଂ ଦଣ୍ଡକେ ଚାବତାରୟତ୍ ॥ ୭୧.୩୭ ॥
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତଦା ତୈସ୍ତୁ ଗୌତମଃ କିମିଦଂ ତ୍ୱିତି ।
ଗୋବଧ୍ୟାକାରଣଂ ମହ୍ୟଂ ତାବତ୍ ପଶ୍ୟତି ଗୌତମଃ ॥ ୭୧.୩୮ ॥
ଋଷୀଣାଂ ମାୟଯା ସର୍ୱମିଦଂ ଜାତଂ ବିଚିନ୍ତ୍ୟ ବୈ ।
ଶଶାପ ତାନ୍ ଜଟାଭସ୍ମମିଥ୍ୟାବ୍ରତଧରାସ୍ତଥା ।
ଭବିଷ୍ୟଥ ତ୍ରୟୀବାହ୍ୟା ବେଦକର୍ମବହିଷ୍କୃତାଃ ॥ ୭୧.୩୯ ॥
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ୱା କ୍ରୂରବଚନଂ ଗୌତମସ୍ୟ ମହାମୁନେଃ ।
ଊଚୁଃ ସପ୍ତର୍ଷୟୋ ମୈବଂ ସର୍ୱକାଲଂ ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମାଃ ।
ଭବନ୍ତୁ କିଂ ତୁ ତେ ବାକ୍ୟଂ ମୋଘଂ ନାସ୍ତ୍ୟତ୍ର ସଂଶୟଃ ॥ ୭୧.୪୦ ॥
ଯଦି ନାମ କଲୌ ସର୍ୱେ ଭବିଷ୍ୟନ୍ତି ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମାଃ ।
ଉପକାରିଣି ଯେ ତେ ହି ଅପକର୍ତାର ଏବ ହି ।
ଇତ୍ଥଂଭୂତା ଅପି କଲୌ ଭକ୍ତିଭାଜୋ ଭବନ୍ତୁ ତେ ॥ ୭୧.୪୧ ॥
ତ୍ୱଦ୍ୱାକ୍ୟବହ୍ନିନିର୍ଦଗ୍ଧାଃ ସଦା କଲିୟୁଗେ ଦ୍ୱିଜାଃ ।
ଭବିଷ୍ୟନ୍ତି କ୍ରିୟାହୀନା ବେଦକର୍ମବହିଷ୍କୃତାଃ ॥ ୭୧.୪୨ ॥
ଅସ୍ୟାଶ୍ଚ ଗୌଣଂ ନାମେହ ନଦୀ ଗୋଦାବରୀତି ଚ ।
ଗୌର୍ଦତ୍ତା ବରଦାନାଚ୍ଚ ଭବେଦ୍ ଗୋଦାବରୀ ନଦୀ ॥ ୭୧.୪୩ ॥
ଏତାଂ ପ୍ରାପ୍ୟ କଲୌ ବ୍ରହ୍ମନ୍ ଗାଂ ଦଦନ୍ତି ଜନାଶ୍ଚ ଯେ ।
ଯଥାଶକ୍ତ୍ୟା ତୁ ଦାନାନି ମୋଦନ୍ତେ ତ୍ରିଦଶୈଃ ସହ ॥ ୭୧.୪୪ ॥
ସିଂହସ୍ଥେ ଚ ଗୁରୌ ତତ୍ର ଯୋ ଗଚ୍ଛତି ସମାହିତଃ ।
ସ୍ନାତ୍ୱା ଚ ବିଧିନା ତତ୍ର ପିତୄଂ ସ୍ତର୍ପୟତେ ତଥା ॥ ୭୧.୪୫ ॥
ସ୍ୱର୍ଗଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ପିତରୋ ନିରୟେ ପତିତା ଅପି ।
ସ୍ୱର୍ଗସ୍ଥାଃ ପିତରସ୍ତସ୍ୟ ମୁକ୍ତିଭାଜୋ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୭୧.୪୬ ॥
ତ୍ୱଂ ଖ୍ୟାତିଂ ମହତୀଂ ପ୍ରାପ୍ୟ ମୁକ୍ତିଂ ଯାସ୍ୟସି ଶାଶ୍ୱତୀମ୍ ।
ଏବମୁକ୍ତ୍ୱାଽଥ ମୁନୟୋ ଯୟୁଃ କୈଲାସପର୍ୱତମ୍ ।
ଯତ୍ରାହମୁମୟା ସାର୍ଧଂ ସଦା ତିଷ୍ଠାମି ସତ୍ତମାଃ ॥ ୭୧.୪୭ ॥
ଊଚୁର୍ମାଂ ତେ ଚ ମୁନୟୋ ଭବିତାରୋ ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମାଃ ।
କଲୌ ତ୍ୱଦ୍ରୂପିଣଃ ସର୍ୱେ ଜଟାମୁକୁଟଧାରିଣଃ ।
ସ୍ୱେଚ୍ଛୟା ପ୍ରେତବେଷାଶ୍ଚ ମିଥ୍ୟାଲିଙ୍ଗଧରାଃ ପ୍ରଭୋ ॥ ୭୧.୪୮ ॥
ତେଷାମନୁଗ୍ରହାର୍ଥାୟ କିଂଚିଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରଦୀୟତାମ୍ ।
ଯେନାସ୍ମଦ୍ୱଂଶଜାଃ ସର୍ୱେ ବର୍ତେୟୁଃ କଲିପୀଡିତାଃ ॥ ୭୧.୪୯ ॥
ଏବମଭ୍ୟର୍ଥିତସ୍ତୈସ୍ତୁ ପୁରାଽହଂ ଦ୍ୱିଜସତ୍ତମାଃ ।
ବେଦକ୍ରିୟାସମାୟୁକ୍ତାଂ କୃତବାନସ୍ମି ସଂହିତାମ୍ ॥ ୭୧.୫୦ ॥
ନିଃଶ୍ୱାସାଖ୍ୟାଂ ତତସ୍ତସ୍ୟାଂ ଲୀନା ବାଭ୍ରବ୍ୟଶାଣ୍ଡିଲାଃ ।
ଅଲ୍ପାପରାଧାଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ୱୈବ ଗତା ବୈଡାଲିକା ଭବନ୍ ॥ ୭୧.୫୧ ॥
ମୟୈବ ମୋହିତାସ୍ତେ ହି ଭବିଷ୍ୟଂ ଜାନତା ଦ୍ୱିଜାଃ ।
ଲୌଲ୍ୟାର୍ଥିନସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ରାଣି କରିଷ୍ୟନ୍ତି କଲୌ ନରାଃ ॥ ୭୧.୫୨ ॥
ନିଃଶ୍ୱାସସଂହିତାୟାଂ ହି ଲକ୍ଷମାତ୍ରଂ ପ୍ରମାଣତଃ ।
ସୈବ ପାଶୁପତୀ ଦୀକ୍ଷା ଯୋଗଃ ପାଶୁପତସ୍ତ୍ୱିହ ॥ ୭୧.୫୩ ॥
ଏତସ୍ମାଦ୍ ବେଦମାର୍ଗାଦ୍ଧି ଯଦନ୍ୟଦିହ ଜାୟତେ ।
ତତ୍ କ୍ଷୁଦ୍ରକର୍ମ ବିଜ୍ଞେୟଂ ରୌଦ୍ରଂ ଶୌଚବିବର୍ଜିତମ୍ ॥ ୭୧.୫୪ ॥
ଯେ ରୁଦ୍ରମୁପଜୀବନ୍ତି କଲୌ ବୈଡାଲିକା ନରାଃ ।
ଲୌଲ୍ୟାର୍ଥିନଃ ସ୍ୱଶାସ୍ତ୍ରାଣି କରିଷ୍ୟନ୍ତି କଲୌ ନରାଃ ।
ଉଚ୍ଛୁଷ୍ମରୁଦ୍ରାସ୍ତେ ଜ୍ଞେୟା ନାହଂ ତେଷୁ ବ୍ୟବସ୍ଥିତଃ ॥ ୭୧.୫୫ ॥
ଭୈରବେଣ ସ୍ୱରୂପେଣ ଦେବକାର୍ୟେ ଯଦା ପୁରା ।
ନର୍ତିତଂ ତୁ ମୟା ସୋଽୟଂ ସଂବନ୍ଧଃ କ୍ରୂରକର୍ମଣାମ୍ ॥ ୭୧.୫୬ ॥
କ୍ଷୟଂ ନିନୀଷତା ଦୈତ୍ୟାନଟ୍ଟହାସୋ ମୟା କୃତଃ ।
ଯଃ ପୁରା ତତ୍ର ଯେ ମହ୍ୟଂ ପତିତା ଅଶ୍ରୁବିନ୍ଦବଃ ।
ଅସଂଖ୍ୟାତାସ୍ତୁ ତେ ରୌଦ୍ରା ଭବିତାରୋ ମହୀତଲେ ॥ ୭୧.୫୭ ॥
ଉଚ୍ଛୁଷ୍ମନିରତା ରୌଦ୍ରାଃ ସୁରାମାଂସପ୍ରିୟାଃ ସଦା ।
ସ୍ତ୍ରୀଲୋଲାଃ ପାପକର୍ମାଣଃ ସଂଭୂତା ଭୂତଲେଷୁ ତେ ॥ ୭୧.୫୮ ॥
ତେଷାଂ ଗୌତମଶାପାଦ୍ଧି ଭବିଷ୍ୟନ୍ତ୍ୟନ୍ୱୟେ ଦ୍ୱିଜାଃ ।
ତେଷାଂ ମଧ୍ୟେ ସଦାଚାରା ଯେ ତେ ମଚ୍ଛାସନେ ରତାଃ ॥ ୭୧.୫୯ ॥
ସ୍ୱର୍ଗଂ ଚୈବାପବର୍ଗଂ ଚ ଇତି ବୈ ସଂଶୟାତ୍ ପୁରା ।
ବୈଡାଲିକାଽଧୋ ଯାସ୍ୟନ୍ତି ମମ ସଂତତିଦୂଷକାଃ ॥ ୭୧.୬୦ ॥
ପ୍ରାଗ୍ ଗୌତମାଗ୍ନିନା ଦଗ୍ଧାଃ ପୁନର୍ମଦ୍ୱଚନାଦ୍ ଦ୍ୱିଜାଃ ।
ନରକଂ ତୁ ଗମିଷ୍ୟନ୍ତି ନାତ୍ର କାର୍ୟା ବିଚାରଣା ॥ ୭୧.୬୧ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଏବଂ ମୟା ବ୍ରହ୍ମସୁତାଃ ପ୍ରୋକ୍ତା ଜଗ୍ମୁର୍ୟଥାଗତମ୍ ।
ଗୌତମୋଽପି ସ୍ୱକଂ ଗେହଂ ଜଗାମାଶୁ ପରଂତପଃ ॥ ୭୧.୬୨ ॥
ଏତଦ୍ ବଃ କଥିତଂ ବିପ୍ରା ମୟା ଧର୍ମସ୍ୟ ଲକ୍ଷଣମ୍ ।
ଏତସ୍ମାଦ୍ ବିପରୀତୋ ଯଃ ସ ପାଷଣ୍ଡରତୋ ଭବେତ୍ ॥ ୭୧.୬୩ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଏକସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୧ ॥
ଶ୍ରୀବରାହ ଉବାଚ ।
ସର୍ୱଜ୍ଞଂ ସର୍ୱକର୍ତ୍ତାରଂ ଭବଂ ରୁଦ୍ରଂ ପୁରାତନମ୍ ।
ପ୍ରଣମ୍ୟ ପ୍ରୟତୋଽଗସ୍ତ୍ୟଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ ପରମେଶ୍ୱରମ୍ ॥ ୭୨.୧ ॥
ଅଗସ୍ତ୍ୟ ଉବାଚ ।
ଭବାନ୍ ବ୍ରହ୍ମା ଚ ବିଷ୍ଣୁଶ୍ଚ ତ୍ରୟମେତତ୍ ତ୍ରୟୀ ସ୍ମୃତା ।
ଦୀପୋଽଗ୍ନିର୍ଦୋପସଂୟୋଗୈଃ ସର୍ୱଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ସର୍ୱତଃ ॥ ୭୨.୨ ॥
କସ୍ମିନ୍ ପ୍ରଧାନୋ ଭଗବାନ୍ କାଲେ କସ୍ମିନ୍ନଧୋକ୍ଷଜଃ ।
ବ୍ରହ୍ମା ବା ଏତଦାଚକ୍ଷ୍ୱ ମମ ଦେବ ତ୍ରିଲୋଚନ ॥ ୭୨.୩ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ବିଷ୍ଣୁରେବ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ରିଭେଦମିହ ପଠ୍ୟତେ ।
ବେଦସିଦ୍ଧାନ୍ତମାର୍ଗେଷୁ ତନ୍ନ ଜାନନ୍ତି ମୋହତାଃ ॥ ୭୨.୪ ॥
ବିଶପ୍ରବେଶନେ ଧାତୁସ୍ତତ୍ର ଷ୍ଣୁ ପ୍ରତ୍ୟଯାଦନୁ ।
ବିଷ୍ଣୁର୍ୟଃ ସର୍ୱଦେବେଷୁ ପରମାତ୍ମା ସନାତନଃ ॥ ୭୨.୫ ॥
ଯୋଽୟଂ ବିଷ୍ଣୁସ୍ତୁ ଦଶଧା କୀର୍ତ୍ୟତେ ଚୈକଧା ଦ୍ୱିଜାଃ ।
ସ ଆଦିତ୍ୟୋ ମହାଭାଗ ଯୋଗୈଶ୍ୱର୍ୟସମନ୍ୱିତଃ ॥ ୭୨.୬ ॥
ସ ଦେବକାର୍ୟାଣି ସଦା କୁରୁତେ ପରମେଶ୍ୱରଃ ।
ମନୁଷ୍ୟଭାବମାଶ୍ରିତ୍ୟ ସ ମାଂ ସ୍ତୌତି ଯୁଗେ ଯୁଗେ ।
ଲୋକମାର୍ଗପ୍ରବୃତ୍ତ୍ୟର୍ଥଂ ଦେବକାର୍ୟାର୍ଥସିଦ୍ଧୟେ ॥ ୭୨.୭ ॥
ଅହଂ ଚ ବରଦସ୍ତସ୍ୟ ଦ୍ୱାପରେ ଦ୍ୱାପରେ ଦ୍ୱିଜ ।
ଅହଂ ଚ ତଂ ସଦା ସ୍ତୌମି ଶ୍ୱେତଦ୍ୱୀପେ କୃତେ ଯୁଗେ ॥ ୭୨.୮ ॥
ସୃଷ୍ଟିକାଲେ ଚତୁର୍ୱକ୍ତ୍ରଂ ସ୍ତୌମି କାଲୋ ଭବାମି ଚ ।
ବ୍ରହ୍ମା ଦେବାସୁରା ସ୍ତୌତି ମାଂ ସଦା ତୁ କୃତେ ଯୁଗେ ।
ଲିଙ୍ଗମୂର୍ତିଂ ଚ ମାଂ ଦେବା ଯଜନ୍ତେ ଭୋଗକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ ॥ ୭୨.୯ ॥
ସହସ୍ରଶୀର୍ଷକଂ ଦେବଂ ମନସା ତୁ ମୁମୁକ୍ଷବଃ ।
ଯଜନ୍ତେ ଯଂ ସ ବିଶ୍ୱାତ୍ମା ଦେବୋ ନାରାୟଣଃ ସ୍ୱୟମ୍ ॥ ୭୨.୧୦ ॥
ବ୍ରହ୍ମୟଜ୍ଞେନ ଯେ ନିତ୍ୟଂ ଯଜନ୍ତେ ଦ୍ୱିଜସତ୍ତମାଃ ।
ତେ ବ୍ରହ୍ମାଣଂ ପ୍ରୀଣୟନ୍ତି ବେଦୋ ବ୍ରହ୍ମା ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ॥ ୭୨.୧୧ ॥
ନାରାୟଣଃ ଶିବୋ ବିଷ୍ଣୁଃ ଶଂକର ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ।
ଏତୈସ୍ତୁ ନାମଭିର୍ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ।
ତଂ ଚ ଚିନ୍ତାମୟଂ ଯୋଗଂ ପ୍ରବଦନ୍ତି ମନୀଷିଣଃ ॥ ୭୨.୧୨ ॥
ପଶୂନାଂ ଶମନଂ ଯଜ୍ଞେ ହୋମକର୍ମ ଚ ଯଦ୍ଭବେତ୍ ।
ତଦୋମିତି ଚ ବିଖ୍ୟାତଂ ତତ୍ରାହଂ ସଂବ୍ୟବସ୍ଥିତଃ ॥ ୭୨.୧୩ ॥
କର୍ମବେଦୟୁଜାଂ ବିପ୍ର ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁର୍ମହେଶ୍ୱରଃ ।
ବୟଂ ତ୍ରୟୋଽପି ମନ୍ତ୍ରାଦ୍ୟା ନାତ୍ର କାର୍ୟା ବିଚାରଣା ॥ ୭୨.୧୪ ॥
ଅହଂ ବିଷ୍ଣୁସ୍ତଥା ବେଦା ବ୍ରହ୍ମ କର୍ମାଣି ଚାପ୍ୟୁତ ।
ଏତତ୍ ତ୍ରୟଂ ତ୍ୱେକମେବ ନ ପୃଥଗ୍ ଭାବୟେତ୍ ସୁଧୀଃ ॥ ୭୨.୧୫ ॥
ଯୋଽନ୍ୟଥା ଭାବୟେଦେତତ୍ ପକ୍ଷପାତେନ ସୁବ୍ରତ ।
ସ ଯାତି ନରକଂ ଘୋରଂ ରୌରବଂ ପାପପୂରୁଷଃ ॥ ୭୨.୧୬ ॥
ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମା ଚ ବିଷ୍ଣୁଶ୍ଚ ଋଗ୍ୟଜୁଃ ସାମ ଏବ ଚ ।
ନୈତସ୍ମିନ୍ ଭେଦମସ୍ୟାସ୍ତି ସର୍ୱେଷାଂ ଦ୍ୱିଜସତ୍ତମ ॥ ୭୨.୧୭ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଦ୍ୱିସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୨ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଶୃଣୁ ଚାନ୍ୟଦ୍ ଦ୍ୱିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ କୌତୂହଲସମନ୍ୱିତମ୍ ।
ଅପୂର୍ୱଭୂତଂ ସଲିଲେ ମଗ୍ନେନ ମୁନିପୁଂଗବ ॥ ୭୩.୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମାଣାଽହଂ ପୁରା ସୃଷ୍ଟଃ ପ୍ରୋକ୍ତଶ୍ଚ ସୃଜ ବୈ ପ୍ରଜାଃ ।
ଅବିଜ୍ଞାନସମର୍ଥୋଽହଂ ନିମଗ୍ନଃ ସଲିଲେ ଦ୍ୱିଜ ॥ ୭୩.୨ ॥
ତତ୍ର ଯାବତ୍ କ୍ଷଣଂ ଚୈକଂ ତିଷ୍ଠାମି ପରମେଶ୍ୱରମ୍ ।
ଅଙ୍ଗୁଷ୍ଠମାତ୍ରଂ ପୁରୁଷଂ ଧ୍ୟାୟନ୍ ପ୍ରୟତମାନସଃ ॥ ୭୩.୩ ॥
ତାବଜ୍ଜଲାତ୍ ସମୁତ୍ତସ୍ଥୁଃ ପ୍ରଲୟାଗ୍ନିସମପ୍ରଭାଃ ।
ପୁରୁଷା ଦଶ ଚୈକଶ୍ଚ ତାପୟନ୍ତୋଂଶୁଭିର୍ଜଲମ୍ ॥ ୭୩.୪ ॥
ମୟା ପୃଷ୍ଟାଃ କେ ଭବନ୍ତୋ ଜଲାଦୁତ୍ତୀର୍ୟ ତେଜସା ।
ତାପୟନ୍ତୋ ଜଲଂ ଚେଦଂ କ୍ୱ ବା ଯାସ୍ୟଥ ସଂଶତ ॥ ୭୩.୫ ॥
ଏବମୁକ୍ତା ମୟା ତେ ତୁ ନୋଚୁଃ କିଂଚନ ସତ୍ତମାଃ ।
ଏବମେବ ଗତାସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ତେ ନରା ଦ୍ୱିଜପୁଂଗବ ॥ ୭୩.୬ ॥
ତତସ୍ତେଷାମନୁ ମହାପୁରୁଷୋଽତୀବଶୋଭନଃ ।
ସ ତସ୍ମିନ୍ ମେଘସଂକାଶଃ ପୁଣ୍ଡରୀକନିଭେକ୍ଷଣଃ ॥ ୭୩.୭ ॥
ତମହଂ ପୃଷ୍ଟବାନ୍ କସ୍ତ୍ୱଂ କେ ଚେମେ ପୁରୁଷା ଗାତାଃ ।
କିଂ ବା ପ୍ରୟୋଜନମିହ କଥ୍ୟତାଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭ ॥ ୭୩.୮ ॥
ପୁରୁଷ ଉବାଚ ।
ଯ ଏତେ ବୈ ଗତାଃ ପୂର୍ୱଂ ପୁରୁଷା ଦୀପ୍ତତେଜସଃ ।
ଆଦିତ୍ୟାସ୍ତେ ତ୍ୱରଂ ଯାନ୍ତି ଧ୍ୟାତା ବୈ ବ୍ରହ୍ମଣା ଭବ ॥ ୭୩.୯ ॥
ସୃଷ୍ଟିଂ ସୃଜତି ବୈ ବ୍ରହ୍ମା ତଦର୍ଥଂ ଯାନ୍ତ୍ୟମୀ ନରାଃ ।
ପ୍ରତିପାଲନାୟ ତସ୍ୟାସ୍ତୁ ସୃଷ୍ଟେର୍ଦେବ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୭୩.୧୦ ॥
ଶମ୍ଭୁରୁବାଚ ।
ଭଗବନ୍ କଥଂ ଜାନୀଷେ ମହାପୁରୁଷସତ୍ତମ ।
ଭବେତି ନାମ୍ନା ତତ୍ସର୍ୱଂ କଥୟସ୍ୱ ପରୋ ହ୍ୟହମ୍ ॥ ୭୩.୧୧ ॥
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ରୁଦ୍ରେଣ ସ ପୁମାନ୍ ପ୍ରତ୍ୟଭାଷତ ।
ଅହଂ ନାରାୟଣୋ ଦେବୋ ଜଲଶାୟୀ ସନାତନଃ ॥ ୭୩.୧୨ ॥
ଦିବ୍ୟଂ ଚକ୍ଷୁର୍ଭବତୁ ବୈ ତବ ମାଂ ପଶ୍ୟ ଯତ୍ନତଃ ।
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତଦା ତେନ ଯାବଦ୍ ପଶ୍ୟାମ୍ୟହଂ ତୁ ତମ୍ ॥ ୭୩.୧୩ ॥
ତାବଦଙ୍ଗୁଷ୍ଠମାତ୍ରଂ ତୁ ଜ୍ୱଲଦ୍ଭାସ୍କରତେଜସମ୍ ।
ତମେବାହଂ ପ୍ରପଶ୍ୟାମି ତସ୍ୟ ନାଭୌ ତୁ ପଙ୍କଜମ୍ ॥ ୭୩.୧୪ ॥
ବ୍ରହ୍ମାଣଂ ତତ୍ର ପଶ୍ୟାମି ଆତ୍ମାନଂ ଚ ତଦଙ୍କତଃ ।
ଏବଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ମହାତ୍ମାନଂ ତତୋ ହର୍ଷମୁପାଗତଃ ।
ତଂ ସ୍ତୋତୁଂ ଦ୍ୱିଜଶାର୍ଦୂଲ ମତିର୍ମେ ସମଜାୟତ ॥ ୭୩.୧୫ ॥
ତସ୍ୟ ମୂର୍ତୌ ତୁ ଜାତାୟାଂ ସକ୍ତୋତ୍ରେଣାନେନ ସୁବ୍ରତ ।
ସ୍ତୁତୋ ମୟା ସ ବିଶ୍ୱାତ୍ମା ତପସା ସ୍ମୃତକର୍ମଣା ॥ ୭୩.୧୬ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ନମୋଽସ୍ତ୍ୱନନ୍ତାୟ ବିଶୁଦ୍ଧଚେତସେ
ସରୂପରୂପାୟ ସହସ୍ରବାହବେ ।
ସହସ୍ରରଶ୍ମିପ୍ରବରାୟ ବେଧସେ
ବିଶାଲଦେହାୟ ବିଶୁଦ୍ଧକର୍ମିଣେ ॥ ୭୩.୧୭ ॥
ସମସ୍ତବିଶ୍ୱାର୍ତିହରାୟ ଶମ୍ଭବେ
ସହସ୍ରସୂର୍ୟାନିଲତିଗ୍ମତେଜସେ ।
ସମସ୍ତବିଦ୍ୟାବିଧୃତାୟ ଚକ୍ରିଣେ
ସମସ୍ତଗୀର୍ୱାଣନୁତେ ସଦାଽନଘ ॥ ୭୩.୧୮ ॥
ଅନାଦିଦେବୋଽଚ୍ୟୁତ ଶେଷଶେଖର
ପ୍ରଭୋ ବିଭୋ ଭୂତପତେ ମହେଶ୍ୱର ।
ମରୁତ୍ପତେ ସର୍ୱପତେ ଜଗତ୍ପତେ
ଭୁବଃ ପତେ ଭୁବନପତେ ସଦା ନମଃ ॥ ୭୩.୧୯ ॥
ଜଲେଶ ନାରାୟଣ ବିଶ୍ୱଶଂକର
କ୍ଷିତୀଶ ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱର ବିଶ୍ୱଲୋଚନ ।
ଶଶାଙ୍କସୂର୍ୟାଚ୍ୟୁତ ବୀର ବିଶ୍ୱଗା –
ପ୍ରତର୍କ୍ୟମୂର୍ତ୍ତେଽମୃତମୂର୍ତିରବ୍ୟଯଃ ॥ ୭୩.୨୦ ॥
ଜ୍ୱଲଧୁତାଶାର୍ଚିବିରୁଦ୍ଧମଣ୍ଡଲ
ପ୍ରପାହି ନାରାୟଣ ବିଶ୍ୱତୋମୁଖ ।
ନମୋଽସ୍ତୁ ଦେବାର୍ତ୍ତିହରାମୃତାବ୍ୟଯ
ପ୍ରପାହି ମାଂ ଶରଣଗତଂ ସଦାଚ୍ୟୁତ ॥ ୭୩.୨୧ ॥
ବକ୍ତ୍ରାଣ୍ୟନେକାନି ବିଭୋ ତବାହଂ
ପଶ୍ୟାମି ମଧ୍ୟସ୍ଥଗତଂ ପୁରାଣମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମାଣମୀଶଂ ଜଗତାଂ ପ୍ରସୂତିଂ
ନମୋଽସ୍ତୁ ତୁଭ୍ୟଂ ତୁ ପିତାମହାୟ ॥ ୭୩.୨୨ ॥
ସଂସାରଚକ୍ରଭ୍ରମଣୈରନେକୈଃ
କ୍ୱଚିଦ୍ ଭବାନ୍ ଦେବବରାଦିଦେବ ।
ସନ୍ମାର୍ଗିଭିର୍ଜ୍ଞାନବିଶୁଦ୍ଧସତ୍ତ୍ୱୈ –
ରୁପାସ୍ୟସେ କିଂ ପ୍ରଲପାମ୍ୟହଂ ତ୍ୱାମ୍ ॥ ୭୩.୨୩ ॥
ଏକଂ ଭବନ୍ତଂ ପ୍ରକୃତେଃ ପରସ୍ତାଦ୍
ଯୋ ବେତ୍ତ୍ୟସୌ ସର୍ୱବିଦାଦିବୋଦ୍ଧା ।
ଗୁଣା ନ ତେଷୁ ପ୍ରସଭଂ ବିଭେଦ୍ୟା
ବିଶାଲମୂର୍ତିର୍ହି ସୁସୂକ୍ଷ୍ମରୂପଃ ॥ ୭୩.୨୪ ॥
ନିର୍ୱାକ୍ୟୋ ନିର୍ମନୋ ବିଗତେନ୍ଦ୍ରିୟୋଽସି
କର୍ମାଭବାନ୍ନୋ ବିଗତୈକକର୍ମା ।
ସଂସାରବାଂସ୍ତ୍ୱଂ ହି ନ ତାଦୃଶୋଽସି
ପୁନଃ କଥଂ ଦେବବରାସି ବେଦ୍ୟଃ ॥ ୭୩.୨୫ ॥
ମୂର୍ତାମୂର୍ତଂ ତ୍ୱତୁଲଂ ଲଭ୍ୟତେ ତେ
ପରଂ ବପୁର୍ଦେବ ବିଶୁଦ୍ଧଭାବୈଃ ।
ସଂସାରବିଚ୍ଛିତ୍ତିକରୈର୍ୟଜଦ୍ଭି –
ରତୋଽବସୀୟେତ ଚତୁର୍ଭୁଜସ୍ତ୍ୱମ୍ ॥ ୭୩.୨୬ ॥
ପରଂ ନ ଜାନନ୍ତି ଯତୋ ବପୁସ୍ତେ
ଦେବାଦୟୋଽପ୍ୟଦ୍ଭୁତକାରଣଂ ତତ୍ ।
ଅତୋଽବତାରୋକ୍ତତନୁଂ ପୁରାଣ –
ମାରାଧୟେୟୁଃ କମଲାସନାଦ୍ୟାଃ ॥ ୭୩.୨୭ ॥
ନ ତେ ବପୁର୍ୱିଶ୍ୱସୃଗବ୍ଜୟୋନି-
ରେକାନ୍ତତୋ ବେଦ ମହାନୁଭାବଃ ।
ପରଂ ତ୍ୱହଂ ବେଦ୍ମି କବିଂ ପୁରାଣଂ
ଭବନ୍ତମାଦ୍ୟଂ ତପସା ବିଶୁଦ୍ଧଃ ॥ ୭୩.୨୮ ॥
ପଦ୍ମାସନୋ ମେ ଜନକଃ ପ୍ରସିଦ୍ଧ –
ଶ୍ଚୈତତ୍ ପ୍ରସୂତାବସକୃତ୍ପୁରାଣୈଃ ।
ସଂବୋଧ୍ୟତେ ନାଥ ନ ମଦ୍ୱିଧୋଽପି
ବିଦୁର୍ଭବନ୍ତଂ ତପସା ବିହୀନାଃ ॥ ୭୩.୨୯ ॥
ବ୍ରହ୍ମାଦିଭିସ୍ତତ୍ପ୍ରବରୈରବୋଧ୍ୟଂ
ତ୍ୱାଂ ଦେବ ମୂର୍ଖାଃ ସ୍ୱମନନ୍ତନତ୍ୟା ।
ପ୍ରବୋଧମିଚ୍ଛନ୍ତି ନ ତେଷୁ ବୁଦ୍ଧି –
ରୁଦାରକୀର୍ତ୍ତିଷ୍ୱପି ବେଦହୀନାଃ ॥ ୭୩.୩୦ ॥
ଜନ୍ମାନ୍ତରୈର୍ୱେଦବିଦାଂ ବିବେକ –
ବୁଦ୍ଧିର୍ଭବେନ୍ନାଥ ତବ ପ୍ରସାଦାତ୍ ।
ତ୍ୱଲ୍ଲବ୍ଧଲାଭସ୍ୟ ନ ମାନୁଷତ୍ୱଂ
ନ ଦେବଗନ୍ଧର୍ୱଗତିଃ ଶିବଂ ସ୍ୟାତ୍ ॥ ୭୩.୩୧ ॥
ତ୍ୱଂ ବିଷ୍ଣୁରୂପୋଽସି ଭବାନ୍ ସୁସୂକ୍ଷ୍ମଃ
ସ୍ଥୂଲୋଽସି ଚେଦଂ କୃତକୃତ୍ୟତାୟାଃ ।
ସ୍ଥୂଲଃ ସୁସୂକ୍ଷ୍ମଃ ସୁଲଭୋଽସି ଦେବ
ତ୍ୱଦ୍ୱାହ୍ୟବୃତ୍ତ୍ୟା ନରକେ ପତନ୍ତି ॥ ୭୩.୩୨ ॥
କିମୁଚ୍ୟତେ ବା ଭବତି ସ୍ଥିତେଽସ୍ମିନ୍
ଖାତ୍ମ୍ୟେନ୍ଦୁବହ୍ନ୍ୟର୍କମହୀମରୁଦ୍ଭିଃ ।
ତତ୍ତ୍ୱୈଃ ସତୋୟୈଃ ସମରୂପଧାରି –
ଣ୍ୟାତ୍ମସ୍ୱରୂପେ ବିତତସ୍ୱଭାବେ ॥ ୭୩.୩୩ ॥
ଇତି ସ୍ତୁତିଂ ମେ ଭଗବନ୍ନନନ୍ତ
ଜୁଷସ୍ୱ ଭକ୍ତସ୍ୟ ବିଶେଷତଶ୍ଚ ।
ସୃଷ୍ଟିଂ ସୃଜସ୍ୱେତି ତବୋଦିତସ୍ୟ
ସର୍ୱଜ୍ଞତାଂ ଦେହି ନମୋଽସ୍ତୁ ବିଷ୍ଣୋ ॥ ୭୩.୩୪ ॥
ଚତୁର୍ମୁଖୋ ଯୋ ଯଦି କୋଟିବକ୍ତ୍ରୋ
ଭବେନ୍ନରଃ କ୍ୱାପି ବିଶୁଦ୍ଧଚେତାଃ ।
ସ ତେ ଗୁଣାନାମୟୁତୈରନେକୈ –
ର୍ୱଦେତ୍ ତଦା ଦେବବର ପ୍ରସୀଦ ॥ ୭୩.୩୫ ॥
ସମାଧିୟୁକ୍ତସ୍ୟ ବିଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧେ –
ସ୍ତ୍ୱଦ୍ଭାବଭାବୈକମନୋଽନୁଗସ୍ୟ ।
ସଦା ହୃଦିସ୍ଥୋଽସି ଭବାନ୍ନମସ୍ତେ
ନ ସର୍ୱଗସ୍ୟାସ୍ତି ପୃଥଗ୍ୱ୍ୟବସ୍ଥା ॥ ୭୩.୩୬ ॥
ଇତି ପ୍ରକାଶଂ କୃତମେତଦୀଶ
ସ୍ତବଂ ମୟା ସର୍ୱଗତଂ ବିବୁଦ୍ଧ୍ୱା ।
ସଂସାରଚକ୍ରକ୍ରମମାଣୟୁକ୍ତ୍ୟା
ଭୀତଂ ପୁନୀହ୍ୟଚ୍ୟୁତ କେବଲତ୍ୱମ୍ ॥ ୭୩.୩୭ ॥
ଶ୍ରୀବରାହ ଉବାଚ ।
ଇତି ସ୍ତୁତସ୍ତଦା ଦେବୋ ରୁଦ୍ରେଣାମିତତେଜସା ।
ଉବାଚ ବାକ୍ୟଂ ସଂତୁଷ୍ଟୋ ମେଘଗମ୍ଭୀରନିଃସ୍ୱନଃ ॥ ୭୩.୩୮ ॥
ବିଷ୍ଣୁରୁବାଚ ।
ବରଂ ବରୟ ଭଦ୍ରଂ ତେ ଦେବ ଦେବ ଉମାପତେ ।
ନ ଭେଦଶ୍ଚାବୟୋର୍ଦେବ ଏକାବାବାମୁଭାବପି ॥ ୭୩.୩୯ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ବ୍ରହ୍ମଣାଽହଂ ନିୟୁକ୍ତସ୍ତୁ ପ୍ରଜାଃ ସୃଜ ଇତି ପ୍ରଭୋ ।
ତତ୍ର ଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରୟଚ୍ଛସ୍ୱ ତ୍ରିବିଧଂ ଭୂତଭାବନମ୍ ॥ ୭୩.୪୦ ॥
ବିଷ୍ଣୁରୁବାଚ ।
ସର୍ୱଜ୍ଞସ୍ତ୍ୱଂ ନ ସଂଦେହୋ ଜ୍ଞାନରାଶିଃ ସନାତନଃ ।
ଦେବାନାଂ ଚ ପରଂ ପୂଜ୍ୟଃ ସର୍ୱଦା ତ୍ୱଂ ଭବିଷ୍ୟସି ॥ ୭୩.୪୧ ॥
ଏବମୁକ୍ତଃ ପୁନର୍ୱାକ୍ୟମୁବାଚୋମାପତିର୍ମୁଦା ।
ଅନ୍ୟଂ ଦେହି ବରଂ ଦେବ ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ସର୍ୱଜନ୍ତୁଷୁ ॥ ୭୩.୪୨ ॥
ମୂର୍ତୋ ଭୂତ୍ୱା ଭବାନେବ ମାମାରାଧୟ କେଶବ ।
ମାଂ ବହସ୍ୱ ଚ ଦେବେଶ ବରଂ ମତ୍ତୋ ଗୃହାଣ ଚ ।
ଯେନାହଂ ସର୍ୱଦେବାନାଂ ପୂଜ୍ୟାତ୍ ପୂଜ୍ୟତରୋ ଭବେ ॥ ୭୩.୪୩ ॥
ବିଷ୍ଣୁରୁବାଚ ।
ଦେବକାର୍ୟାବତାରେଷୁ ମାନୁଷତ୍ୱମୁପାଗତଃ ।
ତ୍ୱାମେବାରାଧୟିଷ୍ୟାମି ତ୍ୱଂ ଚ ମେ ବରଦୋ ଭବ ॥ ୭୩.୪୪ ॥
ଯତ୍ ତ୍ୱୟୋକ୍ତଂ ବହସ୍ୱେତି ଦେବଦେବ ଉମାପତେ ।
ସୋଽହଂ ବହାମି ତ୍ୱାଂ ଦେବଂ ମେଘୋ ଭୂତ୍ୱା ଶତଂ ସମାଃ ॥ ୭୩.୪୫ ॥
ଏବମୁକ୍ତ୍ୱା ହରିର୍ମେଘଃ ସ୍ୱୟଂ ଭୂତ୍ୱା ମହେଶ୍ୱରମ୍ ।
ଉଜ୍ଜହାର ଜଲାତ୍ ତସ୍ମାଦ୍ ବାକ୍ୟଂ ଚେଦମୁବାଚ ହ ॥ ୭୩.୪୬ ॥
ଯ ଏତେ ଦଶ ଚୈକଶ୍ଚ ପୁରୁଷାଃ ପ୍ରାକୃତାଃ ପ୍ରଭୋ ।
ତେ ବୈରାଜା ମହୀଂ ଯାତା ଆଦିତ୍ୟା ଇତି ସଂଜ୍ଞିତାଃ ॥ ୭୩.୪୭ ॥
ମଦଂଶୋ ଦ୍ୱାଦଶୋ ଯସ୍ତୁ ବିଷ୍ଣୁନାମା ମହୀତଲେ ।
ଅବତୀର୍ଣୋ ଭବନ୍ତଂ ତୁ ଆରାଧୟତି ଶଂକର ॥ ୭୩.୪୮ ॥
ଏବମୁକ୍ତ୍ୱା ସ୍ୱକାଦଂଶାତ୍ ସୃଷ୍ଟ୍ୱାଦିତ୍ୟଂ ଘନଂ ତଥା ।
ନାରାୟଣଃ ଶବ୍ଦବଚ୍ଚ ନ ବିଦ୍ମଃ କ୍ୱ ଲୟଂ ଗତଃ ॥ ୭୩.୪୯ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଏବମେଷ ହରିର୍ଦେବଃ ସର୍ୱଗଃ ସର୍ୱଭାବନଃ ।
ବରଦୋଽଭୂତ୍ ପୁରା ମହ୍ୟଂ ତେନାହଂ ଦୈବତୈର୍ୱରଃ ॥ ୭୩.୫୦ ॥
ନାରାୟଣାତ୍ ପରୋ ଦେବୋ ନ ଭୂତୋ ନ ଭବିଷ୍ୟତି ।
ଏତଦ୍ ରହସ୍ୟଂ ବେଦାନାଂ ପୁରାଣାନାଂ ଚ ସତ୍ତମ ।
ମୟା ବଃ କୀର୍ତିତଂ ସର୍ୱଂ ଯଥା ବିଷ୍ଣୁରିହେଜ୍ୟତେ ॥ ୭୩.୫୧ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ତ୍ରିସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୩ ॥
ଶ୍ରୀବରାହ ଉବାଚ ।
ପୁନସ୍ତେ ଋଷୟଃ ସର୍ୱେ ତଂ ପପ୍ରଚ୍ଛୁଃ ସନାତନମ୍ ।
ରୁଦ୍ରଂ ପୁରାଣପୁରୁଷଂ ଶାଶ୍ୱତଂ ଧ୍ରୁବମବ୍ୟଯମ୍ ।
ବିଶ୍ୱରୂପମଜଂ ଶଂଭୁଂ ତ୍ରିନେତ୍ରଂ ଶୂଲପାଣିନମ୍ ॥ ୭୪.୧ ॥
ଋଷୟ ଊଚୁଃ ।
ତ୍ୱଂ ପରଃ ସର୍ୱଦେବାନାମସ୍ମାକଂ ଚ ସୁରେଶ୍ୱର ।
ପୃଚ୍ଛାମ ତେନ ତ୍ୱାଂ ପ୍ରଶ୍ନମେକଂ ତଦ୍ ବକ୍ତୁମର୍ହସି ॥ ୭୪.୨ ॥
ଭୂମିପ୍ରମାଣସଂସ୍ଥାନଂ ପର୍ୱତାନାଂ ଚ ବିସ୍ତରମ୍ ।
ସମୁଦ୍ରାଣାଂ ନଦୀନାଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡସ୍ୟ ଚ ବିସ୍ତରମ୍ ।
ଅସ୍ମାକଂ ବ୍ରୂହି କୃପୟା ଦେବଦେବ ଉମାପତେ ॥ ୭୪.୩ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ସର୍ୱେଷ୍ୱେବ ପୁରାଣେଷୁ ଭୂର୍ଲୋକଃ ପରିକୀର୍ତ୍ୟତେ ।
ବ୍ରହ୍ମବିଷ୍ଣୁଭବାଦୀନାଂ ବାୟବ୍ୟେ ଚ ସବିସ୍ତରମ୍ ॥ ୭୪.୪ ॥
ଇଦାନୀଂ ଚ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ସମାସାଦ୍ ବଃ କ୍ଷମାନ୍ତରମ୍ ।
ତନ୍ନିବୋଧତ ଧର୍ମଜ୍ଞା ଗଦତୋ ମମ ସତ୍ତମାଃ ॥ ୭୪.୫ ॥
ଯୋଽସୌ ସକଲବିଦ୍ୟାବବୋଧିତପରମାତ୍ମରୂପୀ ବିଗତକଲ୍ମଷଃ
ପରମାଣୁରଚିନ୍ତ୍ତ୍ୟାତ୍ମା ନାରାୟଣଃ ସକଲଲୋକାଲୋକବ୍ୟାପୀ
ପୀତାମ୍ବରୋରୁବକ୍ଷଃ କ୍ଷିତିଧରୋ ଗୁଣତୋମୁଖ୍ୟତସ୍ତୁ –
ଅଣୁମହଦ୍ଦୀର୍ଘହ୍ରସ୍ୱମକୃଶମଲୋହିତମିତ୍ୟେବମାଦ୍ୟୋପଲକ୍ଷିତ –
ବିଜ୍ଞାନମାତ୍ରରୂପମ୍ । ସ ଭଗବାଂସ୍ତ୍ରିପ୍ରକାରଃ ସତ୍ତ୍ୱ -୫
ରଜସ୍ତମୋଦ୍ରିକ୍ତଃ ସଲିଲଂ ସସର୍ଜ । ତଚ୍ଚ ସୃଷ୍ଟ୍ୱା –
ନାଦିପୁରୁଷଃ ପରମେଶ୍ୱରୋ ନାରାୟଣଃ ସକଲଜଗନ୍ମୟଃ
ସର୍ୱମୟୋ ଦେବମୟୋ ଯଜ୍ଞମୟ ଆପୋମୟ ଆପୋମୂର୍ତ୍ତିର୍ୟୋଗନିଦ୍ରୟା
ସୁପ୍ତସ୍ୟ ତସ୍ୟ ନାଭୌ ସଦବ୍ଜଂ ନିଃସସାର । ତସ୍ମିନ୍ସକଲ –
ବେଦନିଧିରଚିନ୍ତ୍ୟାତ୍ମା ପରମେଶ୍ୱରୋ ବ୍ରହ୍ମା ପ୍ରଜାପତିର -୧୦
ଭବତ୍ ସ ଚ ସନକସନନ୍ଦନସନତ୍କୁମାରାଦୀନ୍ ଜ୍ଞାନଧର୍ମିଣଃ
ପୂର୍ୱମୁତ୍ପାଦ୍ୟ ପଶ୍ଚାନ୍ମନୁଂ ସ୍ୱାୟଂଭୁବଂ ମରୀଚ୍ୟାଦୀନ୍
ଦକ୍ଷାନ୍ତାନ୍ ସସର୍ଜ । ଯଃ ସ୍ୱୟଂଭୁବୋ ମନୁର୍ଭଗବତା
ସୃଷ୍ଟସ୍ତସ୍ମାଦାରଭ୍ୟ ଭୁବନସ୍ୟାତିବିସ୍ତରୋ ବର୍ଣ୍ୟତେ ।
ତସ୍ୟ ଚ ମନୋର୍ଦ୍ୱୌ ପୁତ୍ରୌ ବଭୂବତୁଃ ପ୍ରିୟବ୍ରତୋତ୍ତାନପାଦୌ । ୧୫
ପ୍ରିୟବ୍ରତସ୍ୟ ଦଶ ପୁତ୍ରା ବଭୂବୁଃ । ଆଗ୍ନୀଘ୍ରୋଽଗ୍ନିବାହୁ –
ର୍ମେଧୋ ମେଧାତିଥିର୍ଧ୍ରୁବୋ ଜ୍ୟୋତିଷ୍ମାନ୍ ଦ୍ୟୁତିମାନ୍
ହବ୍ୟବପୁଷ୍ମତ୍ସବନାନ୍ତାଃ ।
ସ ଚ ପ୍ରିୟବ୍ରତଃ ସପ୍ତଦ୍ୱୀପେଷୁ ସପ୍ତ ପୁତ୍ରାନ୍ ସ୍ଥାପୟାମାସ ।
ତତ୍ର ଚାଗ୍ନୀଧ୍ରଂ ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପେଶ୍ୱରଂ ଚକ୍ରେ । ୨୦
ଶାକଦ୍ୱୀପେଶ୍ୱରଂ ମେଧାତିଥିଂ କୁଶେ ଜ୍ୟୋତିଷ୍ମନ୍ତଂ
କ୍ରୌଞ୍ଚେ ଦ୍ୟୁତିମନ୍ତଂ ଶାଲ୍ମଲେ ବପୁଷ୍ମନ୍ତଂ
ଗୋମେଦସ୍ୟେଶ୍ୱରଂ ହବ୍ୟଂ ପୁଷ୍କରାଧିପତିଂ ସବନମିତି ।
ପୁଷ୍କରେଶସ୍ୟାପି ସବନସ୍ୟ ଦ୍ୱୌ ପୁତ୍ରୌ
ମହାବୀତଧାତକୀ ଭବେତାମ୍ ॥ ୨୫
ତୟୋର୍ଦେଶୌ ଗୋମେଦଶ୍ଚ ନାମ୍ନା ବ୍ୟବସ୍ଥିତୌ ।
ଧାତକେର୍ଧାତକୀଖଣ୍ଡଂ କୁମୁଦସ୍ୟ ଚ କୌମୁଦମ୍ ।
ଶାଲ୍ମଲାଧିପତେରପି ବପୁଷ୍ମନ୍ତସ୍ୟ ତ୍ରୟଃ ପୁତ୍ରାଃ
ସକୁଶବୈଦ୍ୟୁତଜୀମୂତନାମାନଃ ।
ସକୁଶସ୍ୟ ସକୁଶନାମା ଦେଶଃ ବୈଦ୍ୟୁତସ୍ୟ ବୈଦ୍ୟୁତଃ ୩୦
ଜୀମୂତସ୍ୟ ଜୀମୂତ ଇତି ଏତେ ଶାଲ୍ମଲେର୍ଦେଶା ଇତି
ତଥା ଚ ଦ୍ୟୁତିମତଃ ସପ୍ତ ପୁତ୍ରକାଃ କୁଶଲୋ ମନୁଗୋଷ୍ଠୌଷ୍ଣଃ
ପୀବରୋଦ୍ୟାନ୍ଧକାରକମୁନିଦୁନ୍ଦୁଭିଶ୍ଚେତି । ତନ୍ନାମ୍ନା
କ୍ରୌଞ୍ଚେ ସପ୍ତ ମହାଦେଶନାମାନି । କୁଶଦ୍ୱୀପେଶ୍ୱରସ୍ୟାପି
ଜ୍ୟୋତିଷ୍ମତଃ ସପ୍ତୈବ ପୁତ୍ରାସ୍ତଦ୍ୟଥା ଉଦ୍ଭିଦୋ ବେଣୁମାଂ – ୩୫
ଶ୍ଚୈବ ରଥୋପଲମ୍ବନୋ ଧୃତିଃ ପ୍ରଭାକରଃ – କପିଲ
ଇତି । ତନ୍ନାମାନ୍ୟେବ ବର୍ଷାଣି ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟାନି
ଶାକାଧିପସ୍ୟାପି ସପ୍ତ ପୁତ୍ରା ମେଧାତିଥେସ୍ତଦ୍ୟଥା
ଶାନ୍ତଭୟଶିଶିରସୁଖୋଦୟଂନନ୍ଦଶିବକ୍ଷେମକଧ୍ରୁବା ଇତି
ଏତେ ସପ୍ତ ପୁତ୍ରାଃ ଏତନ୍ନାମାନ୍ୟେବ ବର୍ଷାଣି । ୪୦
ଅଥ ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପେଶ୍ୱରସ୍ୟାପି ଆଗ୍ନୀଧ୍ରସ୍ୟ ନବ ପୁତ୍ରା ବଭୂବୁଃ ।
ତଦ୍ୟଥା ନାଭିଃ କିଂପୁରୁଷୋ ହରିବର୍ଷ ଇଲାବୃତୋ ରମ୍ୟକୋ
ହିରଣ୍ମୟଃ କୁରୁର୍ଭଦ୍ରାଶ୍ୱଃ କେତୁମାଲଶ୍ଚେତି । ଏତନ୍ନାମାନ୍ୟେବ
ବର୍ଷାଣି । ନାଭେର୍ହେମବନ୍ତଂ ହେମକୂଟଂ କିଂପୁରୁଷଂ ନୈଷଧଂ ହରିବର୍ଷଂ
ମେରୁମଧ୍ୟମିଲାବୃତ୍ତଂ ନୀଲଂ ରମ୍ୟକଂ ଶ୍ୱେତଂ ହିରଣ୍ମୟଂ ୪୫
ଉତ୍ତରଂ ଚ ଶୃଙ୍ଗବତଃ କୁରବୋ ମାଲ୍ୟବନ୍ତଂ ଭଦ୍ରାଶ୍ୱଂ
ଗନ୍ଧମାଦନଂ କେତୁମାଲମିତି । ଏବଂ ସ୍ୱାୟଂଭୁବେଽନ୍ତରେ ଭୁବନ-
ପ୍ରତିଷ୍ଠା । କଲ୍ପେ କଲ୍ପେ ଚୈବମେବ ସପ୍ତ ସପ୍ତ ପାର୍ଥିବୈଃ
କ୍ରିୟତେ ଭୂମେଃ ପାଲନଂ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଚ ।
ଏଷ ସ୍ୱଭାବଃ କଲ୍ପସ୍ୟ ସଦା ଭବତୀତି । ୫୦
ଅତ୍ର ନାଭେଃ ସର୍ଗଂ କଥୟାମି । ନାଭିର୍ମେରୁଦେବ୍ୟାଂ ପୁତ୍ରମଜନୟଦ୍
ଋଷଭନାମାନଂ ତସ୍ୟ ଭରତୋ ଜଜ୍ଞେ ପୁତ୍ରଶ୍ଚ ତାବଦଗ୍ରଜଃ ।
ତସ୍ୟ ଭରତସ୍ୟ ପିତା ଋଷଭୋ ହିମାଦ୍ରେର୍ଦକ୍ଷିଣଂ
ବର୍ଷମଦାଦ୍ ଭାରତଂ ନାମ । ଭରତସ୍ୟାପି ପୁତ୍ରଃ ସୁମତିର୍ନାମା ।
ତସ୍ୟ ରାଜ୍ୟଂ ଦତ୍ତ୍ୱା ଭରତୋଽପି ବନଂ ଯୟୌ । ୫୫
ସୁମତେସ୍ତେଜସ୍ତତ୍ପୁତ୍ରଃ ସତ୍ସୁର୍ନାମା । ତସ୍ୟାପୀନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନୋ ନାମ ।
ତସ୍ୟାପି ପରମେଷ୍ଠୀ ତସ୍ୟାପି ପ୍ରତିହର୍ତ୍ତା ତସ୍ୟ ନିଖାତଃ
ନିଖାତସ୍ୟ ଉନ୍ନେତା ଉନ୍ନେତୁରପ୍ୟଭାବସ୍ତସ୍ୟୋଦ୍ଗାତା ତସ୍ୟ
ପ୍ରସ୍ତୋତା ପ୍ରସ୍ତୋତୁଶ୍ଚ ବିଭୁଃ ବିଭୋଃ ପୃଥୁଃ ପୃଥୋରନନ୍ତଃ
ଅନନ୍ତସ୍ୟାପି ଗୟଃ ଗୟସ୍ୟ ନୟସ୍ତସ୍ୟ ବିରାଟଃ ୬୦
ତସ୍ୟାପି ମହାବୀର୍ୟସ୍ତତଃ ସୁଧୀମାନ୍ ଧୀମତୋ ମହାନ୍
ମହତୋ ଭୌମନୋ ଭୌମନସ୍ୟ ତ୍ୱଷ୍ଟା ତ୍ୱଷ୍ଟୁର୍ୱିରଜାଃ
ତସ୍ୟ ରାଜୋ ରାଜସ୍ୟ ଶତଜିତ୍ । ୬୩
ତସ୍ୟ ପୁତ୍ରଶତଂ ଜଜ୍ଞେ ତେନେମା ବର୍ଦ୍ଧିତାଃ ପ୍ରଜାଃ ।
ତୈରିଦଂ ଭାରତଂ ବର୍ଷଂ ସପ୍ତଦ୍ୱୀପଂ ସମାଙ୍କିତମ୍ ॥ ୭୪.୬ ॥
ତେଷାଂ ବଂଶପ୍ରସୂତ୍ୟା ତୁ ଭୁକ୍ତେୟଂ ଭାରତୀ ପ୍ରଜା ।
କୃତତ୍ରେତାଦିୟୁକ୍ତ୍ୟା ତୁ ଯୁଗାଖ୍ୟା ହ୍ୟେକସପ୍ତତିଃ ॥ ୭୪.୭ ॥
ଭୁବନସ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗେନ ମନ୍ୱନ୍ତରମିଦଂ ଶୁଭମ୍ ।
ସ୍ୱାୟଂଭୁବଂ ଚ କଥିତଂ ମନୋର୍ଦ୍ୱୀପାନ୍ନିବୋଧତ ॥ ୭୪.୮ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଚତୁଃସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୪ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଅତ ଊର୍ଧ୍ୱଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପଂ ଯଥାତଥମ୍ ।
ସଂଖ୍ୟାଂ ଚାପି ସମୁଦ୍ରାଣାଂ ଦ୍ୱୀପାନାଂ ଚୈବ ବିସ୍ତରମ୍ ॥ ୭୫.୧ ॥
ଯାବନ୍ତି ଚୈବ ବର୍ଷାଣି ତେଷୁ ନଦ୍ୟଶ୍ଚ ଯାଃ ସ୍ମୃତାଃ ।
ମହାଭୂତପ୍ରମାଣଂ ଚ ଗତିଂ ଚନ୍ଦ୍ରାର୍କୟୋଃ ପୃଥକ୍ ॥ ୭୫.୨ ॥
ଦ୍ୱୀପଭେଦସହସ୍ରାଣି ସପ୍ତସ୍ୱନ୍ତର୍ଗତାନି ଚ ।
ନ ଶକ୍ୟନ୍ତେ କ୍ରମେଣେହ ବକ୍ତୁଂ ଯୈର୍ୱିତତଂ ଜଗତ୍ ॥ ୭୫.୩ ॥
ସପ୍ତଦ୍ୱୀପାନ୍ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ଚନ୍ଦ୍ରାଦିତ୍ୟଗ୍ରହୈଃ ସହ ।
ଯେଷାଂ ମନୁଷ୍ୟାସ୍ତର୍କେଣ ପ୍ରମାଣାନି ପ୍ରଚକ୍ଷତେ ॥ ୭୫.୪ ॥
ଅଚିନ୍ତ୍ୟାଃ ଖଲୁ ଯେ ଭାବା ନ ତାଂସ୍ତର୍କେଣ ସାଧୟେତ୍ ।
ପ୍ରକୃତିଭ୍ୟଃ ପରଂ ଯଚ୍ଚ ତଦଚିନ୍ତ୍ୟଂ ବିଭାବ୍ୟତେ ॥ ୭୫.୫ ॥
ନବ ବର୍ଷଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟାମି ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପଂ ଯଥାତଥମ୍ ।
ବିସ୍ତରାନ୍ମଣ୍ଡଲାଚ୍ଚୈବ ଯୋଜନୈସ୍ତନ୍ନିବୋଧତ ॥ ୭୫.୬ ॥
ଶତମେକଂ ସହସ୍ରାଣାଂ ଯୋଜନାନାଂ ସମନ୍ତତଃ ।
ନାନାଜନପଦାକୀର୍ଣଂ ଯୋଜନୈର୍ୱିବିଧୈଃ ଶୁଭୈଃ ॥ ୭୫.୭ ॥
ସିଦ୍ଧଚାରଣସଂକୀର୍ଣଂ ପର୍ୱତୈରୁପଶୋଭିତମ୍ ।
ସର୍ୱଧାତୁବିବୃଦ୍ଧୈଶ୍ଚ ଶିଲାଜାଲସମୁଦ୍ଭବୈଃ ।
ପର୍ୱତପ୍ରଭବାଭିଶ୍ଚ ନଦୀଭିଃ ସର୍ୱତଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୭୫.୮ ॥
ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପଃ ପୃଥୁଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ ସର୍ୱତଃ ପରିମଣ୍ଡଲଃ ।
ନବଭିଶ୍ଚାବୃତଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ ଭୁବନୈର୍ଭୂତଭାବନଃ ॥ ୭୫.୯ ॥
ଲବଣେନ ସମୁଦ୍ରେଣ ସର୍ୱତଃ ପରିବାରିତଃ ।
ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ବିସ୍ତାରାତ୍ ସମେନ ତୁ ସମନ୍ତତଃ ॥ ୭୫.୧୦ ॥
ତସ୍ୟ ପ୍ରାଗାୟତା ଦୀର୍ଘା ଷଡେତେ ବର୍ଷପର୍ୱତାଃ ।
ଉଭୟତ୍ରାବଗାଢାଶ୍ଚ ସମୁଦ୍ରୌ ପୂର୍ୱପଶ୍ଚିମୌ ॥ ୭୫.୧୧ ॥
ହିମପ୍ରାୟଶ୍ଚ ହିମବାନ୍ ହେମକୂଟଶ୍ଚ ହେମବାନ୍ ।
ସର୍ୱତ୍ର ସୁସୁଖଶ୍ଚାପି ନିଷଧଃ ପର୍ୱତୋ ମହାନ୍ ॥ ୭୫.୧୨ ॥
ଚତୁର୍ୱର୍ଣଃସ ସୌବର୍ଣୋ ମେରୁଶ୍ଚୋଲ୍ବମୟୋ ଗିରିଃ ।
ବୃତ୍ତାକୃତିପ୍ରମାଣଶ୍ଚ ଚତୁରସ୍ତ୍ରଃ ସମୁଚ୍ଛିତଃ ॥ ୭୫.୧୩ ॥
ନାନାବର୍ଣସ୍ତୁ ପାର୍ଶ୍ୱେଷୁ ପ୍ରଜାପତିଗୁଣାନ୍ୱିତଃ ।
ନାଭିମଣ୍ଡଲସଂଭୂତୋ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପରମେଷ୍ଠିନଃ ॥ ୭୫.୧୪ ॥
ପୂର୍ୱତଃ ଶ୍ୱେତବର୍ଣସ୍ତୁ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ୟଂ ତେନ ତସ୍ୟ ତତ୍ ।
ପୀତଶ୍ଚ ଦକ୍ଷିଣେନାସୌ ତେନ ବୈଶ୍ୟତ୍ୱମିଷ୍ୟତେ ॥ ୭୫.୧୫ ॥
ଭୃଙ୍ଗପତ୍ରନିଭଶ୍ଚାସୌ ପଶ୍ଚିମେନ ଯତୋଽଥ ସଃ ।
ତେନାସ୍ୟ ଶୂଦ୍ରତା ପ୍ରୋକ୍ତା ମେରୋର୍ନାମାର୍ଥକର୍ମଣଃ ॥ ୭୫.୧୬ ॥
ପାର୍ଶ୍ୱମୁତ୍ତରତସ୍ତସ୍ୟ ରକ୍ତବର୍ଣଂ ବିଭାବ୍ୟତେ ।
ତେନାସ୍ୟ କ୍ଷତ୍ରଭାବଃ ସ୍ୟାଦିତି ବର୍ଣାଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ ॥ ୭୫.୧୭ ॥
ବୃତ୍ତଃ ସ୍ୱଭାବତଃ ପ୍ରୋକ୍ତୋ ବର୍ଣତଃ ପରିମାଣତଃ ।
ନୀଲଶ୍ଚ ବୈଦୂର୍ୟମୟଃ ଶ୍ୱେତଶୁକ୍ଲୋ ହିରଣ୍ମୟଃ ।
ମୟୂରବର୍ହିବର୍ଣସ୍ତୁ ଶାତକୌମ୍ଭଶ୍ଚ ଶୃଙ୍ଗବାନ୍ ॥ ୭୫.୧୮ ॥
ଏତେ ପର୍ୱତରାଜାନଃ ସିଦ୍ଧଚାରଣସେବିତାଃ ।
ତେଷାମନ୍ତରବିଷ୍କମ୍ଭୋ ନବସାହସ୍ର ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୭୫.୧୯ ॥
ମଧ୍ୟେ ତ୍ୱିଲାବୃତଂ ନାମ ମହାମେରୋଃ ସ ସଂଭବଃ ।
ନବୈବ ତୁ ସହସ୍ରାଣି ବିସ୍ତୀର୍ଣଃ ସର୍ୱତଶ୍ଚ ସଃ ॥ ୭୫.୨୦ ॥
ମଧ୍ୟଂ ତସ୍ୟ ମହାମେରୁର୍ୱିଧୂମ ଇବ ପାବକଃ ।
ବେଦ୍ୟର୍ଦ୍ଧଂ ଦକ୍ଷିଣଂ ମେରୋରୁତ୍ତରାର୍ଦ୍ଧଂ ତଥୋତ୍ତରମ୍ ॥ ୭୫.୨୧ ॥
ବର୍ଷାଣି ଯାନି ଷଡତ୍ର ତେଷାଂ ତେ ବର୍ଷପର୍ୱତାଃ ।
ଯୋଜନାଗ୍ରଂ ତୁ ବର୍ଷାଣାଂ ସର୍ୱେଷାଂ ତଦ୍ ବିଧୀୟତେ ॥ ୭୫.୨୨ ॥
ଦ୍ୱେ ଦ୍ୱେ ବର୍ଷେ ସହସ୍ରାଣାଂ ଯୋଜନାନାଂ ସମୁଚ୍ଛ୍ରୟଃ ।
ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ବିସ୍ତାରସ୍ତେଷାମାୟାମ ଉଚ୍ୟତେ ॥ ୭୫.୨୩ ॥
ଯୋଜନାନାଂ ସହସ୍ରାଣି ଶତୌ ଦ୍ୱୌ ଚାୟତୌ ଗିରୀ ।
ନୀଲଶ୍ଚ ନିଷଧଶ୍ଚୈବ ତାଭ୍ୟାଂ ହୀନାଶ୍ଚ ଯେ ପରେ ।
ଶ୍ୱେତଶ୍ଚ ହେମକୂଟଶ୍ଚ ହିମବାଞ୍ଛୃଙ୍ଗବାଂଶ୍ଚ ଯଃ ॥ ୭୫.୨୪ ॥
ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପପ୍ରମାଣେନ ନିଷଧଃ ପରିକୀର୍ତିତଃ ।
ତସ୍ମାଦ୍ ଦ୍ୱାଦଶଭାଗେନ ହେମକୂଟଃ ପ୍ରହୀୟତେ ।
ହିମବାନ୍ ବିଂଶଭାଗେନ ହେମକୂଟାତ୍ ପ୍ରହୀୟତେ ॥ ୭୫.୨୫ ॥
ଅଷ୍ଟାଶୀତିସହସ୍ରାଣି ହେମକୂଟୋ ମହାଗିରିଃ ।
ଅଶୀତିର୍ହିମବାନ୍ ଶୈଲ ଆୟତଃ ପୂର୍ୱପଶ୍ଚିମେ ॥ ୭୫.୨୬ ॥
ଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ମଣ୍ଡଲୀଭାବାଦ୍ ହ୍ରାସବୃଦ୍ଧୀ ପ୍ରକୀର୍ତ୍ୟତେ ।
ବର୍ଷାଣାଂ ପର୍ୱତାନାଂ ଚ ଯଥା ଚେମେ ତଥୋତ୍ତରମ୍ ॥ ୭୫.୨୭ ॥
ତେଷାଂ ମଧ୍ୟେ ଜନପଦାସ୍ତାନି ବର୍ଷାଣି ଚୈବ ତତ୍ ।
ପ୍ରପାତବିଷମୈସ୍ତୈସ୍ତୁ ପର୍ୱତୈରାବୃତାନି ତୁ ॥ ୭୫.୨୮ ॥
ସଂତତାନି ନଦୀଭେଦୈରଗମ୍ୟାନି ପରସ୍ପରମ୍ ।
ବସନ୍ତି ତେଷୁ ସତ୍ତ୍ୱାନି ନାନାଜାତୀନି ସର୍ୱଶଃ ॥ ୭୫.୨୯ ॥
ଏତଦ୍ଧୈମବତଂ ବର୍ଷଂ ଭାରତୀ ଯତ୍ର ସନ୍ତତିଃ ।
ହେମକୂଟଂ ପରଂ ଯତ୍ର ନାମ୍ନା କିଂପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ॥ ୭୫.୩୦ ॥
ହେମକୂଟାତ୍ ତୁ ନିଷଧଂ ହରିବର୍ଷଂ ତଦୁଚ୍ୟତେ ।
ହରିବର୍ଷାତ୍ ପରଂ ଚୈବ ମେରୁପାର୍ଶ୍ୱ ଇଲାବୃତମ୍ ॥ ୭୫.୩୧ ॥
ଇଲାବୃତାତ୍ ପରଂ ନୀଲଂ ରମ୍ୟକଂ ନାମ ବିଶ୍ରୁତମ୍ ।
ରମ୍ୟକାଚ୍ଚ ପରଂ ଶ୍ୱେତଂ ବିଶ୍ରୁତଂ ତଦ୍ଧିରଣ୍ମୟମ୍ ।
ହିରଣ୍ମୟାତ୍ ପରଂ ଚୈବ ଶୃଙ୍ଗବନ୍ତଂ କୁରୁ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୭୫.୩୨ ॥
ଧନୁଃସଂସ୍ଥେ ତୁ ଦ୍ୱେ ବର୍ଷେ ବିଜ୍ଞେୟେ ଦକ୍ଷିଣୋତ୍ତରେ ।
ଦ୍ୱୀପାନି ଖଲୁ ଚତ୍ୱାରି ଚତୁରସ୍ତ୍ରମିଲାବୃତମ୍ ॥ ୭୫.୩୩ ॥
ଅର୍ୱାକ୍ ଚ ନିଷଧସ୍ୟାଥ ବେଦ୍ୟର୍ଧଂ ଦକ୍ଷିଣଂ ସ୍ମୃତମ୍ ।
ପରଂ ଶୃଙ୍ଗବତୋ ଯଚ୍ଚ ବେଦ୍ୟର୍ଧଂ ହି ତଦୁତ୍ତରମ୍ ॥ ୭୫.୩୪ ॥
ବେଦ୍ୟର୍ଦ୍ଧେ ଦକ୍ଷିଣେ ତ୍ରୀଣି ବର୍ଷାଣି ତ୍ରୀଣି ଚୋତ୍ତରେ ।
ତୟୋର୍ମଧ୍ୟେ ତୁ ବିଜ୍ଞେୟୋ ଯତ୍ର ମେରୁସ୍ତ୍ୱିଲାବୃତଃ ॥ ୭୫.୩୫ ॥
ଦକ୍ଷିଣେନ ତୁ ନୀଲସ୍ୟ ନିଷଧସ୍ୟୋତ୍ତରେଣ ଚ ।
ଉଦଗାୟତୋ ମହାଶୈଲୋ ମାଲ୍ୟବାନ୍ନାମ ପର୍ୱତଃ ॥ ୭୫.୩୬ ॥
ଯୋଜନାନାଂ ସହସ୍ରେ ଦ୍ୱେ ବିଷ୍କମ୍ଭୋଚ୍ଛ୍ରୟ ଏବ ଚ ।
ଆୟାମତଶ୍ଚତୁସ୍ତ୍ରିଂଶତ୍ ସହସ୍ରାଣି ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ॥ ୭୫.୩୭ ॥
ତସ୍ୟ ପ୍ରତୀଚ୍ୟାଂ ବିଜ୍ଞେୟଃ ପର୍ୱତୋ ଗନ୍ଧମାଦନଃ ।
ଆୟାମୋଚ୍ଛ୍ରୟବିସ୍ତାରାତ୍ ତୁଲ୍ୟୋ ମାଲ୍ୟବତା ତୁ ସଃ ॥ ୭୫.୩୮ ॥
ପରିମଣ୍ଡଲସ୍ତୟୋର୍ମଧ୍ୟେ ମେରୁଃ କନକପର୍ୱତଃ ।
ଚତୁର୍ୱର୍ଣଃ ସସୌବର୍ଣଶ୍ଚତୁରସ୍ତ୍ରଃ ସମୁଚ୍ଛ୍ରିତଃ ॥ ୭୫.୩୯ ॥
ଅବ୍ୟକ୍ତା ଧାତବଃ ସର୍ୱେ ସମୁତ୍ପନ୍ନା ଜଲାଦୟଃ ।
ଅବ୍ୟକ୍ତାତ୍ ପୃଥିବୀପଦ୍ମଂ ମେରୁସ୍ତସ୍ୟ ଚ କର୍ଣିକା ॥ ୭୫.୪୦ ॥
ଚତୁଷ୍ପତ୍ରଂ ସମୁତ୍ପନ୍ନଂ ବ୍ୟକ୍ତଂ ପଞ୍ଚଗୁଣଂ ମହତ୍ ।
ତତଃ ସର୍ୱାଃ ସମୁଦ୍ଭୂତା ବିତତା ହି ପ୍ରବୃତ୍ତୟଃ ॥ ୭୫.୪୧ ॥
ଅନେକକଲ୍ପଜୀବଦ୍ଭିଃ ପୁରୁଷୈଃ ପୁଣ୍ୟକାରିଭିଃ ।
କୃତାତ୍ମଭିର୍ମହାତ୍ମଭିଃ ପ୍ରାପ୍ୟତେ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ॥ ୭୫.୪୨ ॥
ମହାୟୋଗୀ ମହାଦେବୋ ଜଗଦ୍ଧ୍ୟେୟୋ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ସର୍ୱଲୋକଗତୋଽନନ୍ତୋ ବ୍ୟାପକୋ ମୂର୍ତ୍ତିରବ୍ୟଯଃ ॥ ୭୫.୪୩ ॥
ନ ତସ୍ୟ ପ୍ରାକୃତା ମୂର୍ତିର୍ମାଂସମେଦୋଽସ୍ଥିସଂଭବା ।
ଯୋଗିତ୍ୱାଚ୍ଚେଶ୍ୱରତ୍ୱାଚ୍ଚ ସତ୍ତ୍ୱରୂପଧରୋ ବିଭୁଃ ॥ ୭୫.୪୪ ॥
ତନ୍ନିମିତ୍ତଂ ସମୁତ୍ପନ୍ନଂ ଲୋକେ ପଦ୍ମଂ ସନାତନମ୍ ।
କଲ୍ପଶେଷସ୍ୟ ତସ୍ୟାଦୌ କାଲସ୍ୟ ଗତିରୀଦୃଶୀ ॥ ୭୫.୪୫ ॥
ତସ୍ମିନ୍ ପଦ୍ମେ ସମୁତ୍ପନ୍ନୋ ଦେବଦେବଶ୍ଚତୁର୍ମୁଖଃ ।
ପ୍ରଜାପତିପତିର୍ଦେବ ଈଶାନୋ ଜଗତଃ ପ୍ରଭୁଃ ॥ ୭୫.୪୬ ॥
ତସ୍ୟ ବୀଜନିସର୍ଗଂ ହି ପୁଷ୍କରସ୍ୟ ଯଥାର୍ଥବତ୍ ।
କୃତ୍ସ୍ନଂ ପ୍ରଜାନିସର୍ଗେଣ ବିସ୍ତରେଣୈବ ବର୍ଣ୍ୟତେ ॥ ୭୫.୪୭ ॥
ତଦମ୍ବୁ ବୈଷ୍ଣବଃ କାୟୋ ଯତୋ ରତ୍ନବିଭୂଷିତଃ ।
ପଦ୍ମାକାରା ସମୁତ୍ପନ୍ନା ପୃଥିବୀ ସବନଦ୍ରୁମା ॥ ୭୫.୪୮ ॥
ତତ୍ ତସ୍ୟ ଲୋକପଦ୍ମସ୍ୟ ବିସ୍ତରଂ ସିଦ୍ଧଭାଷିତମ୍ ।
ବର୍ଣ୍ୟମାନଂ ବିଭାଗେନ କ୍ରମଶଃ ଶୃଣୁତ ଦ୍ୱିଜାଃ ॥ ୭୫.୪୯ ॥
ମହାବର୍ଷାଣି ଖ୍ୟାତାନି ଚତ୍ୱାର୍ୟତ୍ର ଚ ସଂସ୍ଥିତାଃ ।
ତତ୍ର ପର୍ୱତସଂସ୍ଥାନୋ ମେରୁର୍ନାମ ମହାବଲଃ ॥ ୭୫.୫୦ ॥
ନାନାବର୍ଣଃ ସ ପାର୍ଶ୍ୱେଷୁ ପୂର୍ୱତଃ ଶ୍ୱେତ ଉଚ୍ୟତେ ।
ପୀତଂ ଚ ଦକ୍ଷିଣଂ ତସ୍ୟ ଭୃଙ୍ଗବର୍ଣଂ ତୁ ପଶ୍ଚିମମ୍ ॥ ୭୫.୫୧ ॥
ଉତ୍ତରଂ ରକ୍ତବର୍ଣଂ ତୁ ତସ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱଂ ମହାତ୍ମନଃ ।
ମେରୁସ୍ତୁ ଶୋଭତେ ଶୁକ୍ଲୋ ରାଜବଂଶେ ତୁ ଧିଷ୍ଠିତଃ ॥ ୭୫.୫୨ ॥
ତରୁଣାଦିତ୍ୟସଂକାଶୋ ବିଧୂମ ଇବ ପାବକଃ ।
ଯୋଜନାନାଂ ସହସ୍ରାଣି ଚତୁରାଶୀତିରୁଚ୍ଛ୍ରିତଃ ॥ ୭୫.୫୩ ॥
ପ୍ରବିଷ୍ଟଃ ଷୋଡଶାଧସ୍ତାଦ୍ୱିସ୍ତୃତଃ ଷୋଡଶୈବ ତୁ ।
ଶରାବସଂସ୍ଥିତତ୍ୱାଚ୍ଚ ଦ୍ୱାତ୍ରିଂଶନ୍ମୂର୍ଧ୍ନି ବିସ୍ତୃତଃ ॥ ୭୫.୫୪ ॥
ବିସ୍ତାରସ୍ତ୍ରିଗୁଣଶ୍ଚାସ୍ୟ ପରିଣାହଃ ସମନ୍ତତଃ ।
ମଣ୍ଡଲେନ ପ୍ରମାଣେନ ବ୍ୟସ୍ୟମାନଂ ତଦିଷ୍ୟତେ ॥ ୭୫.୫୫ ॥
ନବତିଶ୍ଚ ସହସ୍ରାଣି ଯୋଜନାନାଂ ସମନ୍ତତଃ ।
ତତଃ ଷଟ୍କାଧିକାନାଂ ଚ ବ୍ୟସ୍ୟମାନଂ ପ୍ରକୀର୍ତ୍ତିତମ୍ ।
ଚତୁରସ୍ତ୍ରେଣ ମାନେନ ପରିଣାହଃ ସମନ୍ତତଃ ॥ ୭୫.୫୬ ॥
ସ ପର୍ୱତୋ ମହାଦିବ୍ୟୋ ଦିବ୍ୟୌଷଧିସମନ୍ୱିତଃ ।
ସବନୈରାବୃତଃ ସର୍ୱୋ ଜାତରୂପମୟୈଃ ଶୁଭୈଃ ॥ ୭୫.୫୭ ॥
ତତ୍ର ଦେବଗଣାଃ ସର୍ୱେ ଗନ୍ଧର୍ୱୋରଗରାକ୍ଷସାଃ ।
ଶୈଲରାଜେ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ତଥୈବାପ୍ସରସାଂ ଗଣାଃ ॥ ୭୫.୫୮ ॥
ସ ତୁ ମେରୁଃ ପରିବୃତୋ ଭବନୈର୍ଭୂତଭାବନୈଃ ।
ଚତ୍ୱାରୋ ଯସ୍ୟ ଦେଶାସ୍ତୁ ନାନାପାର୍ଶ୍ୱେଷୁ ଧିଷ୍ଠିତାଃ ॥ ୭୫.୫୯ ॥
ଭଦ୍ରାଶ୍ୱୋ ଭାରତଶ୍ଚୈବ କେତୁମାଲଶ୍ଚ ପଶ୍ଚିମେ ।
ଉତ୍ତରେ କୁରବଶ୍ଚୈବ କୃତପୁଣ୍ୟପ୍ରତିଶ୍ରୟାଃ ॥ ୭୫.୬୦ ॥
କର୍ଣିକା ତସ୍ୟ ପଦ୍ମସ୍ୟ ସମନ୍ତାତ୍ ପରିମଣ୍ଡଲା ।
ଯୋଜନାନାଂ ସହସ୍ରାଣି ଯୋଜନାନାଂ ପ୍ରମାଣତଃ ॥ ୭୫.୬୧ ॥
ତସ୍ୟ କେସରଜାଲାନି ନବଷଟ୍ ଚ ପ୍ରକୀର୍ତ୍ତିତାଃ ।
ଚତୁରଶୀତିରୁତ୍ସେଧୋ ବିବରାନ୍ତରଗୋଚରାଃ ॥ ୭୫.୬୨ ॥
ତ୍ରିଂଶଚ୍ଚାପି ସହସ୍ରାଣି ଯୋଜନାନାଂ ପ୍ରମାଣତଃ ।
ତସ୍ୟ କେସରଜାଲାନି ବିକୀର୍ଣାନି ସମନ୍ତତଃ ॥ ୭୫.୬୩ ॥
ଶତସାହସ୍ରମାୟାମମଶୀତିଃ ପୃଥୁଲାନି ଚ ।
ଚତ୍ୱାରି ତତ୍ର ପର୍ଣାନି ଯୋଜନାନାଂ ଚତୁର୍ଦଶ ॥ ୭୫.୬୪ ॥
ତତ୍ର ଯା ସା ମୟା ତୁଭ୍ୟଂ କର୍ଣିକେତ୍ୟଭିବିଶ୍ରୁତା ।
ତାଂ ବର୍ଣ୍ୟମାନାମେକାଗ୍ର୍ୟାତ୍ ସମାସେନ ନିବୋଧତ ।
ମଣିପର୍ଣଶତୈଶ୍ଚିତ୍ରାଂ ନାନାବର୍ଣପ୍ରଭାସିତାମ୍ ॥ ୭୫.୬୫ ॥
ଅନେକପର୍ଣନିଚୟଂ ସୌବର୍ଣମରୁଣପ୍ରଭମ୍ ।
କାନ୍ତଂ ସହସ୍ରପର୍ୱାଣଂ ସହସ୍ରୋଦରକନ୍ଦରମ୍ ।
ସହସ୍ରଶତପତ୍ରଂ ଚ ବୃତ୍ତମେକଂ ନଗୋତ୍ତମମ୍ ॥ ୭୫.୬୬ ॥
ମଣିରତ୍ନାର୍ପିତଶ୍ୱଭ୍ରୈର୍ମଣିଭିଶ୍ଚିତ୍ରବେଦିକମ୍ ।
ସୁବର୍ଣମଣିଚିତ୍ରାଙ୍ଗୈର୍ମଣିଚର୍ଚିତତୋରଣୈଃ ॥ ୭୫.୬୭ ॥
ତତ୍ର ବ୍ରହ୍ମସଭା ରମ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମର୍ଷିଜନସଂକୁଲା ।
ନାମ୍ନା ମନୋବ୍ରତୀ ନାମ ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ବିଶ୍ରୁତା ॥ ୭୫.୬୮ ॥
ତତ୍ରେଶାନସ୍ୟ ଦେବସ୍ୟ ସହସ୍ରାଦିତ୍ୟବର୍ଚସଃ ।
ମହାବିମାନସଂସ୍ଥସ୍ୟ ମହିମା ବର୍ତ୍ତତେ ସଦା ॥ ୭୫.୬୯ ॥
ତତ୍ର ସର୍ୱେ ଦେବଗଣାଶ୍ଚତୁର୍ୱକ୍ତ୍ରଂ ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରଭୁମ୍ ।
ଇଷ୍ଟ୍ୱା ପୂଜ୍ୟନମସ୍କାରୈରର୍ଚନୀୟମୁପସ୍ଥିତାଃ ॥ ୭୫.୭୦ ॥
ଯୈସ୍ତଦା ଦିହସଂକଲ୍ପୈର୍ବ୍ରହ୍ମଚର୍ୟଂ ମହାତ୍ମଭିଃ ।
ଚୀର୍ଣଂ ଚାରୁମନୋଭିଶ୍ଚ ସଦାଚାରପଥି ସ୍ଥିତୈଃ ॥ ୭୫.୭୧ ॥
ସମ୍ୟଗିଷ୍ଟ୍ୱା ଚ ଭୁକ୍ତ୍ୱା ଚ ପିତୃଦେବାର୍ଚନେ ରତାଃ ।
ଗୃହାଶ୍ରମପରାସ୍ତତ୍ର ବିନୀତା ଅତିଥିପ୍ରିୟାଃ ॥ ୭୫.୭୨ ॥
ଗୃହିଣଃ ଶୁକ୍ଲକର୍ମସ୍ଥା ବିରକ୍ତାଃ କାରଣାତ୍ମକାଃ ।
ଯମୈର୍ନିୟମଦାନୈଶ୍ଚ ଦୃଢନିର୍ଦଗ୍ଧକିଲ୍ବିଷାଃ ॥ ୭୫.୭୩ ॥
ତେଷାଂ ନିବସନଂ ଶୁକ୍ଲବ୍ରହ୍ମଲୋକମନିନ୍ଦିତମ୍ ।
ଉପର୍ୟୁପରି ସର୍ୱାସାଂ ଗତୀନାଂ ପରମା ଗତିଃ ।
ଚତୁର୍ଦଶସହସ୍ରାଣି ଯୋଜନାନାଂ ତୁ କୀର୍ତ୍ତିତମ୍ ॥ ୭୫.୭୪ ॥
ତତୋର୍ଦ୍ଧରୁଚିରେ କୃଷ୍ଣେ ତରୁଣାଦିତ୍ୟବର୍ଚସି ।
ମହାଗିରୌ ତତୋ ରମ୍ୟେ ରତ୍ନଧାତୁବିଚିତ୍ରିତେ ॥ ୭୫.୭୫ ॥
ନୈକରତ୍ନସମାବାସେ ମଣିତୋରଣମନ୍ଦିରେ ।
ମେରୋଃ ସର୍ୱେଷୁ ପାର୍ଶ୍ୱେଷୁ ସମନ୍ତାତ୍ ପରିମଣ୍ଡଲେ ॥ ୭୫.୭୬ ॥
ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନସାହସ୍ରଂ ଚକ୍ରପାଟୋ ନଗୋତ୍ତମଃ ।
ଜାରୁଧିଶ୍ଚୈବ ଶୈଲେନ୍ଦ୍ର ଇତ୍ୟେତେ ଉତ୍ତରାଃ ସ୍ମୃତାଃ ॥ ୭୫.୭୭ ॥
ଏତେଷାଂ ଶୈଲମୁଖ୍ୟାନାମୁତ୍ତରେଷୁ ଯଥାକ୍ରମଃ ।
ସ୍ଥଲୀରନ୍ତରଦ୍ରୋଣ୍ୟଶ୍ଚ ସରାଂସି ଚ ନିବୋଧତ ॥ ୭୫.୭୮ ॥
ଦଶୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣା ଚକ୍ରପାଟୋପନିର୍ଗତା ।
ସା ତୂଦ୍ର୍ଧ୍ୱବାହିନୀ ଚାପି ନଦୀ ଭୂମୌ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ ୭୫.୭୯ ॥
ସା ପୁର୍ୟାମମରାବତ୍ୟାଂ କ୍ରମମାଣେନ୍ଦୁରା ପ୍ରଭୌ ।
ତୟା ତିରସ୍କୃତା ବାଽପି ସୂର୍ୟେନ୍ଦୁଜ୍ୟୋତିଷାଂ ଗଣାଃ ॥ ୭୫.୮୦ ॥
ଉଦୟାସ୍ତମିତେ ସନ୍ଧ୍ୟେ ଯେ ସେବନ୍ତେ ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମାଃ ।
ତାନ୍ ତୁଷ୍ୟନ୍ତେ ଦ୍ୱିଜାଃ ସର୍ୱାନଷ୍ଟାବପ୍ୟଚଲୋତ୍ତମାନ୍ ॥ ୭୫.୮୧ ॥
ପରିଭ୍ରମଜ୍ଜ୍ୟୋତିଷାଂ ଯା ସା ରୁଦ୍ରେନ୍ଦ୍ରମତା ଶୁଭା ॥ ୭୫.୮୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ପଞ୍ଚସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୫ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ତସ୍ୟୈବ ମେରୋଃ ପୂର୍ୱେ ତୁ ଦେଶେ ପରମବର୍ଚସେ ।
ଚକ୍ରବାଟପରିକ୍ଷିପ୍ତେ ନାନାଧାତୁବିରାଜିତେ ॥ ୭୬.୧ ॥
ତତ୍ର ସର୍ୱାମରପୁରଂ ଚକ୍ରବାଟସମୁଦ୍ଧତମ୍ ।
ଦୁର୍ଧର୍ଷଂ ବଲଦୃପ୍ତାନାଂ ଦେବଦାନବରକ୍ଷସାମ୍ ।
ତତ୍ର ଜାମ୍ବୂନଦମୟଃ ସୁପ୍ରାକାରଃ ସୁତୋରଣଃ ॥ ୭୬.୨ ॥
ତସ୍ୟାପ୍ୟୁତ୍ତରପୂର୍ୱେ ତୁ ଦେଶେ ପରମବର୍ଚସେ ।
ଅଲୋକଜନସମ୍ପୂର୍ଣା ବିମାନଶତସଂକୁଲା ॥ ୭୬.୩ ॥
ମହାବାପିସମାୟୁକ୍ତା ନିତ୍ୟଂ ପ୍ରମୁଦିତା ଶୁଭା ।
ଶୋଭିତା ପୁଷ୍ପଶବଲୈଃ ପତାକାଧ୍ୱଜମାଲିନୀ ॥ ୭୬.୪ ॥
ଦେବୈର୍ୟକ୍ଷୋପ୍ସରୋଭିଶ୍ଚ ଋଷିଭିଶ୍ଚ ସୁଶୋଭିତା ।
ପୁରନ୍ଦରପୁରୀ ରମ୍ୟା ସମୃଦ୍ଧା ତ୍ୱମରାବତୀ ॥ ୭୬.୫ ॥
ତସ୍ୟା ମଧ୍ୟେଽମରାବତ୍ୟା ବଜ୍ରବୈଦୂର୍ୟବେଦିକା ।
ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟଗୁଣବିଖ୍ୟାତା ସୁଧର୍ମା ନାମ ବୈ ସଭା ॥ ୭୬.୬ ॥
ତତ୍ରାସ୍ତେ ଶ୍ରୀପତେଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ ସହସ୍ରାକ୍ଷଃ ଶଚୀପତିଃ ।
ସିଦ୍ଧାଦିଭିଃ ପରିବୃତଃ ସର୍ୱାଭିର୍ଦେବୟୋନିଭିଃ ॥ ୭୬.୭ ॥
ତତ୍ର ଚୈବ ସୁବଂଶଃ ସ୍ୟାଦ୍ ଭାସ୍କରସ୍ୟ ମହାତ୍ମନଃ ।
ସାକ୍ଷାତ୍ ତତ୍ର ସୁରାଧ୍ୟକ୍ଷଃ ସର୍ୱଦେବନମସ୍କୃତଃ ॥ ୭୬.୮ ॥
ତସ୍ୟାଶ୍ଚ ଦିକ୍ଷୁ ବିସ୍ତୀର୍ଣା ତତ୍ତଦ୍ଗୁଣସମନ୍ୱିତା ।
ତେଜୋବତୀ ନାମ ପୁରୀ ହୁତାଶସ୍ୟ ମହାତ୍ମନଃ ॥ ୭୬.୯ ॥
ତତ୍ତଦ୍ଗୁଣବତୀ ରମ୍ୟା ପୁରୀ ବୈବସ୍ୱତସ୍ୟ ଚ ।
ନାମ୍ନା ସଂୟମନୀ ନାମ ପୁରୀ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟବିଶ୍ରୁତା ॥ ୭୬.୧୦ ॥
ତଥା ଚତୁର୍ଥେ ଦିଗ୍ଭାଗେ ନୈରୃତାଧିପତେଃ ଶୁଭା ।
ନାମ୍ନା କୃଷ୍ଣାବତୀ ନାମ ବିରୂପାକ୍ଷସ୍ୟ ଧୀମତଃ ॥ ୭୬.୧୧ ॥
ପଞ୍ଚମେ ହ୍ୟୁତ୍ତରପୁଟେ ନାମ୍ନା ଶୁଦ୍ଧବତୀ ପୁରୀ ।
ଉଦକାଧିପତେଃ ଖ୍ୟାତା ବରୁଣସ୍ୟ ମହାତ୍ମନଃ ॥ ୭୬.୧୨ ॥
ତଥା ପଞ୍ଚୋତ୍ତରେ ଦେବସ୍ୱସ୍ୟୋତ୍ତରପୁଟେ ପୁରୀ ।
ବାୟୋର୍ଗନ୍ଧବତୀ ନାମ ଖ୍ୟାତା ସର୍ୱଗୁଣୋତ୍ତରା ॥ ୭୬.୧୩ ॥
ତସ୍ୟୋତ୍ତରପୁଟେ ରମ୍ୟା ଗୁହ୍ୟକାଧିପତେଃ ପୁରୀ ।
ନାମ୍ନା ମହୋଦୟା ନାମ ଶୁଭା ବୈଦୂର୍ୟବେଦିକା ॥ ୭୬.୧୪ ॥
ତଥାଷ୍ଟମେଽନ୍ତରପୁଟେ ଈଶାନସ୍ୟ ମହାତ୍ମନଃ ।
ପୁରୀ ମନୋହରା ନାମ ଭୂତୈର୍ନାନାବିଧୈର୍ୟୁତା ।
ପୁଷ୍ପୈର୍ଧନ୍ୟୈଶ୍ଚ ବିବିଧୈର୍ୱନୈରାଶ୍ରମସଂସ୍ଥିତୈଃ ॥ ୭୬.୧୫ ॥
ପ୍ରାର୍ଥ୍ୟତେ ଦେବଲୋକୋଽୟଂ ସ ସ୍ୱର୍ଗ ଇତି କୀର୍ତିତଃ ॥ ୭୬.୧୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଷଟ୍ସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୬ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଯଦେତତ୍ କର୍ଣିକାମୂଲଂ ମେରୋର୍ମଧ୍ୟଂ ପ୍ରକୀର୍ତିତମ୍ ।
ତଦ୍ ଯୋଜନସହସ୍ରାଣି ସଂଖ୍ୟଯା ମାନତଃ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୭୭.୧ ॥
ଚତ୍ୱାରିଂଶତ୍ ତଥା ଚାଷ୍ଟୌ ସହସ୍ରାଣି ତୁ ମଣ୍ଡଲୈଃ ।
ଶୈଲରାଜସ୍ୟ ତତ୍ତତ୍ର ମେରୁମୂଲମିତି ସ୍ମୃତମ୍ ॥ ୭୭.୨ ॥
ତେଷାଂ ଗିରିସହସ୍ରାଣାମନେକାନାଂ ମହୋଚ୍ଛ୍ରୟଃ ।
ଦିଗଷ୍ଟୌ ଚ ପୁନସ୍ତସ୍ୟ ମର୍ୟାଦାପର୍ୱତାଃ ଶୁଭାଃ ॥ ୭୭.୩ ॥
ଜଠରୋ ଦେବକୂଟଶ୍ଚ ପୂର୍ୱସ୍ୟାଂ ଦିଶି ପର୍ୱତୌ ।
ପୂର୍ୱପଶ୍ଚାୟତାବେତାବର୍ଣବାନ୍ତର୍ୱ୍ୟବସ୍ଥିତୌ ।
ମର୍ୟାଦାପର୍ୱତାନେତାନଷ୍ଟାନାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ ॥ ୭୭.୪ ॥
ଯୋଽସୌ ମେରୁର୍ଦ୍ୱିଜଶ୍ରେଷ୍ଠାଃ ପ୍ରୋକ୍ତଃ କନକପର୍ୱତଃ ।
ବିଷ୍କମ୍ଭାଂସ୍ତସ୍ୟ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ଶୃଣୁଧ୍ୱଂ ଗଦତସ୍ତୁ ତାନ୍ ॥ ୭୭.୫ ॥
ମହାପାଦାସ୍ତୁ ଚତ୍ୱାରୋ ମେରୋରଥ ଚତୁର୍ଦିଶମ୍ ।
ଯୈର୍ନ ଚଚାଲ ବିଷ୍ଟବ୍ଧା ସପ୍ତଦ୍ୱୀପବତୀ ମହୀ ॥ ୭୭.୬ ॥
ଦଶୟୋଜନସାହସ୍ରଂ ବ୍ୟାୟାମସ୍ତେଷୁ ଶଙ୍କ୍ୟତେ ।
ତିର୍ୟଗୂର୍ଧ୍ୱଂ ଚ ରଚିତା ହରିତାଲତଟୈର୍ୱୃତାଃ ॥ ୭୭.୭ ॥
ମନଃଶିଲାଦରୀଭିଶ୍ଚ ସୁବର୍ଣମଣିଚିତ୍ରିତାଃ ॥ଅ
ଅନେକସିଦ୍ଧଭବନୈଃ କ୍ରୀଡାସ୍ଥାନୈଶ୍ଚ ସୁପ୍ରଭାଃ ॥ ୭୭.୮ ॥
ପୂର୍ୱେଣ ମନ୍ଦରସ୍ତସ୍ୟ ଦକ୍ଷିଣେ ଗନ୍ଧମାଦନଃ ।
ବିପୁଲଃ ପଶ୍ଚିମେ ପାର୍ଶ୍ୱେ ସୁପାର୍ଶ୍ୱଶ୍ଚୋତ୍ତରେ ସ୍ଥିତଃ ॥ ୭୭.୯ ॥
ତେଷାଂ ଶୃଙ୍ଗେଷୁ ଚତ୍ୱାରୋ ମହାବୃକ୍ଷାଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ ।
ଦେବଦୈତ୍ୟାପ୍ସରୋଭିଶ୍ଚ ସେବିତା ଗୁଣସଂଚୟୈଃ ॥ ୭୭.୧୦ ॥
ମନ୍ଦରସ୍ୟ ଗିରେଃ ଶୃଙ୍ଗେ କଦମ୍ବୋ ନାମ ପାଦପଃ ।
ପ୍ରଲମ୍ବଶାଖାଶିଖରଃ କଦମ୍ବଶ୍ଚୈତ୍ୟପାଦପଃ ॥ ୭୭.୧୧ ॥
ମହାକୁମ୍ଭପ୍ରମାଣେଶ୍ଚ ପୁଷ୍ପୈର୍ୱିକଚକେସରୈଃ ।
ମହାଗନ୍ଧବନୋଜ୍ଞୈଶ୍ଚ ଶୋଭିତଃ ସର୍ୱକାଲଜୈଃ ॥ ୭୭.୧୨ ॥
ସମାସେନ ପରିବୃତୋ ଭୁବନୈର୍ଭୂତଭାବନୈଃ ।
ସହସ୍ରମଧିକଂ ସୋଽଥ ଗନ୍ଧେନାପୂରୟନ୍ ଦିଶଃ ॥ ୭୭.୧୩ ॥
ଭଦ୍ରାଶ୍ୱୋ ନାମ ବୃକ୍ଷୋଽୟଂ ବର୍ଷାଦ୍ରେଃ କେତୁସଂଭବଃ ।
କୀର୍ତିମାନ୍ ରୂପବାଞ୍ଛ୍ରୀମାନ୍ ମହାପାଦପପାଦପଃ ।
ଯତ୍ର ସାକ୍ଷାଦ୍ଧୃଷୀକେଶଃ ସିଦ୍ଧସଙ୍ଘୈର୍ନିଷେବ୍ୟତେ ॥ ୭୭.୧୪ ॥
ତସ୍ୟ ଭଦ୍ରକଦମ୍ବସ୍ୟ ତଥାଶ୍ୱବଦନୋ ହରିଃ ।
ପ୍ରାପ୍ତବାଂଶ୍ଚାମରଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ସ ହି ସାନୁଂ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ ୭୭.୧୫ ॥
ତେନ ଚାଲୋକିତଂ ବର୍ଷଂ ସର୍ୱଦ୍ୱିପଦନାୟକାଃ ।
ଯସ୍ୟ ନାମ୍ନା ସମାଖ୍ୟାତୋ ଭଦ୍ରାଶ୍ୱେତି ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୭୭.୧୬ ॥
ଦକ୍ଷିଣସ୍ୟାପି ଶୈଲସ୍ୟ ଶିଖରେ ଦେବସେବିତେ ।
ଜମ୍ବୂଃ ସଦ୍ୟଃ ପୁଷ୍ପଫଲା ମହାଶାଖୋପଶୋଭିତା ॥ ୭୭.୧୭ ॥
ତସ୍ୟା ହ୍ୟତିପ୍ରମାଣାନି ସ୍ୱାଦୂନି ଚ ମୃଦୂନି ଚ ।
ଫଲାନ୍ୟମୃତକଲ୍ପାନି ପତନ୍ତି ଗିରିମୂର୍ଧନି ॥ ୭୭.୧୮ ॥
ତସ୍ମାଦ୍ ଗିରିବରଶ୍ରେଷ୍ଠାତ୍ ଫଲପ୍ରସ୍ୟନ୍ଦବାହିନୀ ।
ଦିବ୍ୟା ଜାମ୍ବୂନଦୀ ନାମ ପ୍ରବୃତ୍ତା ମଧୁବାହିନୀ ॥ ୭୭.୧୯ ॥
ତତ୍ର ଜାମ୍ବୂନଦଂ ନାମ ସୁବର୍ଣମନଲପ୍ରଭମ୍ ।
ଦେବାଲଙ୍କାରମତୁଲମୁତ୍ପନ୍ନଂ ପାପନାଶନମ୍ ॥ ୭୭.୨୦ ॥
ଦେବଦାନବଗନ୍ଧର୍ୱୟକ୍ଷରାକ୍ଷସଗୁହ୍ୟକାଃ ।
ପପୁସ୍ତଦମୃତପ୍ରଖ୍ୟଂ ମଧୁ ଜମ୍ବୂଫଲସ୍ତ୍ରବମ୍ ॥ ୭୭.୨୧ ॥
ସା କେତୁର୍ଦକ୍ଷିଣେ ବର୍ଷେ ଜମ୍ବୂର୍ଲୋକେଷୁ ବିଶ୍ରୁତା ।
ଯସ୍ୟା ନାମ୍ନା ସମାଖ୍ୟାତା ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପେତି ମାନବୈଃ ॥ ୭୭.୨୨ ॥
ବିପୁଲସ୍ୟ ଚ ଶୈଲସ୍ୟ ଦକ୍ଷିଣେନ ମହାତ୍ମନଃ ।
ଜାତଃ ଶୃଙ୍ଗେତି ସୁମହାନଶ୍ୱତ୍ଥଶ୍ଚେତି ପାଦପଃ ॥ ୭୭.୨୩ ॥
ମହୋଚ୍ଛ୍ରାୟୋ ମହାସ୍କନ୍ଧୋ ନୈକସତ୍ତ୍ୱଗୁଣାଲୟଃ ।
କୁମ୍ଭପ୍ରମାଣୈ ରୁଚିରୈଃ ଫଲୈଃ ସର୍ୱର୍ତ୍ତୁକୈଃ ଶୁଭୈଃ ॥ ୭୭.୨୪ ॥
ସ କେତୁଃ କେତୁମାଲାନାଂ ଦେବଗନ୍ଧର୍ୱସେବିତଃ ।
କେତୁମାଲେତି ବିଖ୍ୟାତୋ ନାମ୍ନା ତତ୍ର ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ।
ତନ୍ନିବୋଧତ ବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ରା ନିରୁକ୍ତଂ ନାମକର୍ମଣଃ ॥ ୭୭.୨୫ ॥
କ୍ଷୀରୋଦମଥନେ ବୃତ୍ତେ ମାଲା ସ୍କନ୍ଧେ ନିବେଶିତାଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ଚୈତ୍ୟକେତୋସ୍ତୁ କେତୁମାଲସ୍ତତଃ ସ୍ମୃତଃ ।
ତେନ ତଚ୍ଚିହ୍ନିତଂ ବର୍ଷଂ କେତୁମାଲେତି ବିଶ୍ରୁତମ୍ ॥ ୭୭.୨୬ ॥
ସୁପାର୍ଶ୍ୱସ୍ୟୋତ୍ତରେ ଶୃଙ୍ଗେ ବଟୋ ନାମ ମହାଦ୍ରୁମଃ ।
ନ୍ୟଗ୍ରୋଧୋ ବିପୁଲସ୍କନ୍ଧୋ ଯସ୍ତ୍ରିୟୋଜନମଣ୍ଡଲଃ ॥ ୭୭.୨୭ ॥
ମାଲ୍ୟଦାମକଲାପୈଶ୍ଚ ବିବିଧୈସ୍ତୁ ସମନ୍ତତଃ ।
ଶାଖାଭିର୍ଲମ୍ବମାନାଭିଃ ଶୋଭିତଃ ସିଦ୍ଧସେବିତଃ ॥ ୭୭.୨୮ ॥
ପ୍ରଲମ୍ବକୁମ୍ଭସଦୃଶୈର୍ହେମବର୍ଣୈଃ ଫଲୈଃ ସଦା ।
ସ ହ୍ୟୁତ୍ତରକୁରୂଣାଂ ତୁ କେତୁବୃକ୍ଷଃ ପ୍ରକାଶତେ ॥ ୭୭.୨୯ ॥
ସନତ୍କୁମାରାବରଜା ମାନସା ବ୍ରହ୍ମଣଃ ସୁତାଃ ।
ସପ୍ତ ତତ୍ର ମହାଭାଗାଃ କୁରବୋ ନାମ ବିଶ୍ରୁତାଃ ॥ ୭୭.୩୦ ॥
ତତ୍ର ସ୍ଥିରଗତୈର୍ଜ୍ଞାନୈର୍ୱିରଜସ୍କୈର୍ମହାତ୍ମଭିଃ ।
ଅକ୍ଷୟଃ କ୍ଷୟପର୍ୟନ୍ତୋ ଲୋକଃ ପ୍ରୋକ୍ତଃ ସନାତନଃ ॥ ୭୭.୩୧ ॥
ତେଷାଂ ନାମାଙ୍କିତଂ ବର୍ଷଂ ସପ୍ତାନାଂ ବୈ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ଦିବି ଚେହ ଚ ବିଖ୍ୟାତା ଉତ୍ତରାଃ କୁରବଃ ସଦା ॥ ୭୭.୩୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ସପ୍ତସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୭ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ତଥା ଚତୁର୍ଣାଂ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ଶୈଲେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ଯଥାକ୍ରମମ୍ ।
ଅନୁବିଦ୍ୟାନି ରମ୍ୟାଣି ବିହଙ୍ଗୈଃ କୂଜିତାନି ଚ ॥ ୭୮.୧ ॥
ଅନେକପକ୍ଷିୟୁକ୍ତାତ୍ମଶୃଙ୍ଗାଣି ସୁବହୂନି ଚ ।
ଦେବାନାଂ ଦିବ୍ୟନାରୀଭିଃ ସମଂ କ୍ରୀଡାମୟାନି ଚ ॥ ୭୮.୨ ॥
କିନ୍ନରୋଦ୍ଗୀତଘୁଷ୍ଟାନି ଶୀତମନ୍ଦସୁଗନ୍ଧିଭିଃ ।
ପବନୈଃ ସେବ୍ୟମାନାନି ରମଣୀୟତରାଣି ଚ ॥ ୭୮.୩ ॥
ଚତୁର୍ଦ୍ଦିକ୍ଷୁ ବିରାଜନ୍ତେ ନାମତଃ ଶୃଣୁତାନଘାଃ ।
ପୂର୍ୱେ ଚୈତ୍ରରଥଂ ନାମ ଦକ୍ଷିଣେ ଗନ୍ଧମାଦନମ୍ ।
ପ୍ରଭାବେଣ ସୁତୋୟାନି ନବଖଣ୍ଡୟୁତାନି ଚ ॥ ୭୮.୪ ॥
ବନଷଣ୍ଡାଂସ୍ତଥାକ୍ରମ୍ୟ ଦେବତା ଲଲନାୟୁତାଃ ।
ଯତ୍ର କ୍ରୀଡନ୍ତି ଚୋଦ୍ଦେଶେ ମୁଦା ପରମୟା ଯୁତାଃ ॥ ୭୮.୫ ॥
ଅନୁବନ୍ଧାନି ରମ୍ୟାଣି ବିହଗୈଃ କୂଜିତାନି ଚ ।
ରତ୍ନୋପକୀର୍ଣତିର୍ଥାନି ମହାପୁଣ୍ୟଜଲାନି ଚ ॥ ୭୮.୬ ॥
ଅନେକଜଲୟନ୍ତ୍ରୈଶ୍ଚ ନାଦିତାନି ମହାନ୍ତି ଚ ।
ଶାଖାଭିର୍ଲମ୍ବମାନାଭୀ ରୁବତ୍ପକ୍ଷିକୁଲାଲିଭିଃ ॥ ୭୮.୭ ॥
କମଲୋତ୍ପଲକହ୍ଲାରଶୋଭିତାନି ସରାଂସି ଚ ।
ଚତୁର୍ଷୁ ତେଷୁ ଗିରିଷୁ ନାନାଗୁଣୟୁତେଷୁ ଚ ॥ ୭୮.୮ ॥
ଅରୁଣୋଦଂ ତୁ ପୂର୍ୱେଣ ଦକ୍ଷିଣେ ମାନସଂ ସ୍ମୃତମ୍ ।
ଅସିତୋଦଂ ପଶ୍ଚିମେ ଚ ମହାଭଦ୍ରଂ ତଥୋତ୍ତରେ ।
କୁମୁଦୈଃ ଶ୍ୱେତକପିଲୈଃ କହ୍ଲାରୈର୍ଭୂଷିତାନି ଚ ॥ ୭୮.୯ ॥
ଅରୁଣୋଦୟସ୍ୟ ଯେ ଶୈଲାଃ ପ୍ରାଚ୍ୟା ବୈ ନାମତଃ ସ୍ମୃତାଃ ।
ତାନ୍ କୀର୍ତ୍ତ୍ୟମାନାଂସ୍ତତ୍ତ୍ୱେନ ଶୃଣୁଧ୍ୱଂ ଗଦତୋ ମମ ॥ ୭୮.୧୦ ॥
ବିକଙ୍କୋ ମଣିଶୃଙ୍ଗଶ୍ଚ ସୁପାତ୍ରଶ୍ଚୋପଲୋ ମହାନ୍ ।
ମହାନୀଲୋଽଥ କୁମ୍ଭଶ୍ଚ ସୁବିନ୍ଦୁର୍ମଦନସ୍ତଥା ॥ ୭୮.୧୧ ॥
ବେଣୁନଦ୍ଧଃ ସୁମେଦାଶ୍ଚ ନିଷଧୋ ଦେବପର୍ୱତଃ ।
ଇତ୍ୟେତେ ପର୍ୱତବରାଃ ପୁଣ୍ୟାଶ୍ଚ ଗିରୟୋଽପରେ ॥ ୭୮.୧୨ ॥
ପୂର୍ୱେଣ ମନ୍ଦରାତ୍ ସିଦ୍ଧାଃ ପର୍ୱତାଶ୍ଚ ମଦାୟୁତାଃ ।
ସରସୋ ମାନସସ୍ୟେହ ଦକ୍ଷିଣେନ ମହାଚଲାଃ ॥ ୭୮.୧୩ ॥
ଯେ କୀର୍ତ୍ତିତା ମୟା ତୁଭ୍ୟଂ ନାମତସ୍ତାନ୍ ନିବୋଧତ ।
ଶୈଲସ୍ତ୍ରିଶିରଶ୍ଚୈବ ଶିଶିରଶ୍ଚାଚଲୋତ୍ତମଃ ॥ ୭୮.୧୪ ॥
କପିଶ୍ଚ ଶତମକ୍ଷଶ୍ଚ ତୁରଗଶ୍ଚୈବ ସାନୁମାନ୍ ।
ତାମ୍ରାହଶ୍ଚ ବିଷଶ୍ଚୈବ ତଥା ଶ୍ୱେତୋଦନୋ ଗିରିଃ ॥ ୭୮.୧୫ ॥
ସମୂଲଶ୍ଚୈବ ସରଲୋ ରତ୍ନକେତୁଶ୍ଚ ପର୍ୱତଃ ।
ଏକମୂଲୋ ମହାଶୃଙ୍ଗୋ ଗଜମୂଲୋଽପି ଶାବକଃ ॥ ୭୮.୧୬ ॥
ପଞ୍ଚଶୈଲଶ୍ଚ କୈଲାସୋ ହିମବାନଚଲୋତ୍ତମଃ ।
ଉତ୍ତରା ଯେ ମହାଶୈଲାସ୍ତାନ୍ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ନିବୋଧତ ॥ ୭୮.୧୭ ॥
କପିଲଃ ପିଙ୍ଗଲୋ ଭଦ୍ରଃ ସରସଶ୍ଚ ମହାଚଲଃ ।
କୁମୁଦୋ ମଧୁମାଂଶ୍ଚୈବ ଗର୍ଜନୋ ମର୍କଟସ୍ତଥା ॥ ୭୮.୧୮ ॥
କୃଷ୍ଣଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବଶ୍ଚୈବ ସହସ୍ରଶିରସସ୍ତଥା ।
ପାରିୟାତ୍ରଶ୍ଚ ଶୈଲେନ୍ଦ୍ରଃ ଶୃଙ୍ଗବାନଚଲୋତ୍ତମଃ ।
ଇତ୍ୟେତେ ପର୍ୱତବରାଃ ଶ୍ରୀମନ୍ତଃ ପଶ୍ଚିମେ ସ୍ମୃତାଃ ॥ ୭୮.୧୯ ॥
ମହାଭଦ୍ରସ୍ୟ ସରସ ଉତ୍ତରେଣ ଦ୍ୱିଜୋତ୍ତମାଃ ।
ଯେ ପର୍ୱତାଃ ସ୍ଥିତା ବିପ୍ରାସ୍ତାନ୍ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ନିବୋଧତ ॥ ୭୮.୨୦ ॥
ହଂସକୂଟୋ ମହାଶୈଲୋ ବୃଷହଂସଶ୍ଚ ପର୍ୱତଃ ।
କପିଞ୍ଜଲଶ୍ଚ ଶୈଲେନ୍ଦ୍ର ଇନ୍ଦ୍ରଶୈଲଶ୍ଚ ସାନୁମାନ୍ ॥ ୭୮.୨୧ ॥
ନୀଲଃ କନକଶୃଙ୍ଗଶ୍ଚ ଶତଶୃଙ୍ଗଶ୍ଚ ପର୍ୱତଃ ।
ପୁଷ୍କରୋ ମେଘଶୈଲୋଽଥ ବିରଜାଶ୍ଚାଚଲୋତ୍ତମଃ ।
ଜାରୁଚିଶ୍ଚୈବ ଶୈଲେନ୍ଦ୍ର ଇତ୍ୟେତେ ଉତ୍ତରାଃ ସ୍ମୃତାଃ ॥ ୭୮.୨୨ ॥
ଇତ୍ୟେତେଷାଂ ତୁ ମୁଖ୍ୟାନାମୁତ୍ତରେଷୁ ଯଥାକ୍ରମମ୍ ।
ସ୍ଥଲୀରନ୍ତରଦ୍ରୋଣ୍ୟଶ୍ଚ ସରାଂସି ଚ ନିବୋଧତ ॥ ୭୮.୨୩ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଅଷ୍ଟସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୮ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ସୀତାନ୍ତସ୍ୟାଚଲେନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ କୁମୁଦସ୍ୟାନ୍ତରେଣ ଚ ।
ଦ୍ରୋଣ୍ୟାଂ ବିହଙ୍ଗପୁଷ୍ଟାୟାଂ ନାନାସତ୍ତ୍ୱନିଷେବିତମ୍ ॥ ୭୯.୧ ॥
ତ୍ରିୟୋଜନଶତାୟାମଂ ଶତୟୋଜନବିସ୍ତୃତମ୍ ।
ସୁରସାମଲପାନୀୟଂ ରମ୍ୟଂ ତତ୍ର ସୁରୋଚନମ୍ ॥ ୭୯.୨ ॥
ଦ୍ରୋଣମାତ୍ରପ୍ରମାଣୈଶ୍ଚ ପୁଣ୍ଡରୀକୈଃ ସୁଗନ୍ଧିଭିଃ ।
ସହସ୍ରଶତପତ୍ରୈଶ୍ଚ ମହାପଦ୍ମୈରଲଙ୍କୃତମ୍ ॥ ୭୯.୩ ॥
ଦେବଦାନବଗନ୍ଧର୍ୱୈର୍ମହାସର୍ପୈରଧିଷ୍ଠିତମ୍ ।
ପୁଣ୍ୟଂ ତଚ୍ଛ୍ରୀସରୋ ନାମ ସପ୍ରକାଶମିହେହ ଚ ॥ ୭୯.୪ ॥
ପ୍ରସନ୍ନସଲିଲୈଃ ପୂର୍ଣଂ ଶରଣ୍ୟଂ ସର୍ୱଦେହିନାମ୍ ।
ତତ୍ର ତ୍ୱେକଂ ମହାପଦ୍ମଂ ମଧ୍ୟେ ପଦ୍ମବନସ୍ୟ ଚ ॥ ୭୯.୫ ॥
କୋଟିପତ୍ରପ୍ରକଲିତଂ ତରୁଣାଦିତ୍ୟବର୍ଚସମ୍ ।
ନିତ୍ୟଂ ବ୍ୟାକୋଶମଧୁରଂ ଚଲତ୍ୱାଦତିମଣ୍ଡଲମ୍ ॥ ୭୯.୬ ॥
ଚାରୁକେସରଜାଲାଢ୍ୟଂ ମତ୍ତଭ୍ରମରନାଦିତମ୍ ।
ତସ୍ମିନ୍ ମଧ୍ୟେ ଭଗବତୀ ସାକ୍ଷାତ୍ ଶ୍ରୀର୍ନିତ୍ୟମେବ ହି ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀସ୍ତୁ ତଂ ତଦାବାସଂ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତଂ ନ ସଂଶୟଃ ॥ ୭୯.୭ ॥
ସରସସ୍ତସ୍ୟ ତୀରେ ତୁ ତସ୍ମିନ୍ ସିଦ୍ଧନିଷେବିତମ୍ ।
ସଦା ପୁଷ୍ପଫଲଂ ରମ୍ୟଂ ତତ୍ର ବିଲ୍ୱବନଂ ମହତ୍ ॥ ୭୯.୮ ॥
ଶତୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣଂ ଦ୍ୱିୟୋଜନଶତାୟତମ୍ ।
ଅର୍ଦ୍ଧକ୍ରୋଶୋଚ୍ଚଶିଖରୈର୍ମହାବୃକ୍ଷୈଃ ସମନ୍ତତଃ ।
ଶାଖାସହସ୍ରକଲିତୈର୍ମହାସ୍କନ୍ଧୈଃ ସମାକୁଲମ୍ ॥ ୭୯.୯ ॥
ଫଲୈଃ ସହସ୍ରସଙ୍କାଶୈଃ ହରିତୈଃ ପାଣ୍ଡୁରୈସ୍ତଥା ।
ଅମୃତସ୍ୱାଦୁସଦୃଶୈର୍ଭେରୀମାତ୍ରୈଃ ସୁଗନ୍ଧିଭିଃ ॥ ୭୯.୧୦ ॥
ଶୀର୍ୟଦ୍ଭିଶ୍ଚ ପତଦ୍ଭିଶ୍ଚ କୀର୍ଣଭୂମିବନାନ୍ତରମ୍ ।
ନାମ୍ନା ତଚ୍ଛ୍ରୀବନଂ ନାମ ସର୍ୱଲୋକେଷୁ ବିଶ୍ରୁତମ୍ ॥ ୭୯.୧୧ ॥
ଦେବାଦିଭିଃ ସମାକୀର୍ଣମଷ୍ଟାଭିଃ କକୁଭିଃ ଶୁଭମ୍ ।
ବିଲ୍ୱାଶିଭିଶ୍ଚ ମୁନିଭିଃ ସେବିତଂ ପୁଣ୍ୟକାରିଭିଃ ।
ତତ୍ର ଶ୍ରୀଃ ସଂସ୍ଥିତା ନିତ୍ୟଂ ସିଦ୍ଧସଙ୍ଘନିଷେବିତା ॥ ୭୯.୧୨ ॥
ଏକୈକସ୍ୟାଚଲେନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ ମଣିଶୈଲସ୍ୟ ଚାନ୍ତରମ୍ ।
ଶତୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣଂ ଦ୍ୱିୟୋଜନଶତାୟତମ୍ ॥ ୭୯.୧୩ ॥
ବିମଲଂ ପଙ୍କଜବନଂ ସିଦ୍ଧଚାରଣସେବିତମ୍ ।
ପୁଷ୍ପଂ ଲକ୍ଷ୍ମ୍ୟା ଧୃତଂ ଭାତି ନିତ୍ୟଂ ପ୍ରଜ୍ୱଲତୀବ ହ ॥ ୭୯.୧୪ ॥
ଅର୍ଦ୍ଧକ୍ରୋଶଂ ଚ ଶିଖରୈର୍ମହାସ୍କନ୍ଧୈଃ ସମାବୃତମ୍ ।
ପ୍ରଫୁଲ୍ଲଶାଖାଶିଖରଂ ପିଞ୍ଜରଂ ଭାତି ତଦ୍ୱନମ୍ ॥ ୭୯.୧୫ ॥
ଦ୍ୱିବାହୁପରିଣାହୈସ୍ତୈସ୍ତ୍ରିହସ୍ତାୟାମବିସ୍ତୃତୈଃ ।
ମନଃଶିଲାଚୂର୍ଣନିଭୈଃ ପାଣ୍ଡୁକେସରଶାଲିଭିଃ ॥ ୭୯.୧୬ ॥
ପୁଷ୍ପୈର୍ମନୋହରୈର୍ୱ୍ୟାପ୍ତଂ ବ୍ୟାକୋଶୈର୍ଗନ୍ଧଶୋଭିଭିଃ ।
ବିରାଜତି ବନଂ ସର୍ୱଂ ମତ୍ତଭ୍ରମରନାଦିତମ୍ ॥ ୭୯.୧୭ ॥
ତଦ୍ୱନଂ ଦାନବୈର୍ଦୈତ୍ୟୈର୍ଗନ୍ଧର୍ୱୈର୍ୟକ୍ଷରାକ୍ଷସୈଃ ।
କିନ୍ନରୈରପ୍ସରୋଭିଶ୍ଚ ମହାଭୋଗୈଶ୍ଚ ସେବିତମ୍ ॥ ୭୯.୧୮ ॥
ତତ୍ରାଶ୍ରମୋ ଭଗବତଃ କଶ୍ୟପସ୍ୟ ପ୍ରଜାପତେଃ ।
ସିଦ୍ଧସାଧୁଗଣାକୀର୍ଣଂ ନାନାଶ୍ରମସମାକୁଲମ୍ ॥ ୭୯.୧୯ ॥
ମହାନୀଲସ୍ୟ ମଧ୍ୟେ ତୁ କୁମ୍ଭସ୍ୟ ଚ ଗିରେସ୍ତଥା ।
ମଧ୍ୟେ ସୁଖା ନଦୀ ନାମ ତସ୍ୟାସ୍ତୀରେ ମହଦ୍ୱନମ୍ ॥ ୭୯.୨୦ ॥
ପଞ୍ଚାଶଦ୍ୟୋଜନାୟାମଂ ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନମଣ୍ଡଲମ୍ ।
ରମ୍ୟଂ ତାଲବନଂ ଶ୍ରୀମତ୍ କ୍ରୋଶାର୍ଦ୍ଧୋଚ୍ଛ୍ରିତପାଦପମ୍ ॥ ୭୯.୨୧ ॥
ମହାବଲୈର୍ମହାସାରୈଃ ସ୍ଥିରୈରବିଚଲୈଃ ଶୁଭୈଃ ।
ମହଦଞ୍ଜନସଂସ୍ଥାନୈଃ ପରିବୃତ୍ତୈର୍ମହାଫଲୈଃ ॥ ୭୯.୨୨ ॥
ମୃଷ୍ଟଗନ୍ଧଗୁଣୋପେତୈରୁପେତଂ ସିଦ୍ଧସେବିତମ୍ ।
ଐରାବତସ୍ୟ କରିଣସ୍ତତ୍ରୈବ ସମୁଦାହୃତମ୍ ॥ ୭୯.୨୩ ॥
ଐରାବତସ୍ୟ ରୁଦ୍ରସ୍ୟ ଦେବଶୈଲସ୍ୟ ଚାନ୍ତରେ ।
ସହସ୍ରୟୋଜନାୟାମା ଶତୟୋଜନବିସ୍ତୃତା ॥ ୭୯.୨୪ ॥
ସର୍ୱା ହ୍ୟେକଶିଲା ଭୂମିର୍ୱୃକ୍ଷବୀରୁଧବର୍ଜିତା ।
ଆପ୍ଲୁତା ପାଦମାତ୍ରେଣ ସଲିଲେନ ସମନ୍ତତଃ ॥ ୭୯.୨୫ ॥
ଇତ୍ୟେତାଭ୍ୟନ୍ତରଦ୍ରୋଣ୍ୟୋ ନାନାକାରାଃ ପ୍ରକୀର୍ତ୍ତିତାଃ ।
ମେରୋଃ ପାର୍ଶ୍ୱେନ ବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ରା ଯଥାବଦନୁପୂର୍ୱଶଃ ॥ ୭୯.୨୬ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଏକୋନାଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୭୯ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଅଥ ଦକ୍ଷିଣଦିଗ୍ୱ୍ୟବସ୍ଥିତାଃ ପର୍ୱତଦ୍ରୋଣ୍ୟଃ ସିଦ୍ଧାଚରିତାଃ
କୀର୍ତ୍ୟନ୍ତେ । ଶିଶିରପତଙ୍ଗୟୋର୍ମଧ୍ୟେ ଶୁକ୍ଲଭୂମିସ୍ତ୍ରିୟା ମୁକ୍ତଲତାଗଲିତପାଦପମ୍ ।
ଇକ୍ଷୁକ୍ଷେପେ ଚ ଶିଖରେ ପାଦପୈରୁପଶୋଭିତମ୍ ।
ଉଦୁମ୍ବରବନଂ ରମ୍ୟଂ ପକ୍ଷିସଙ୍ଘନିଷେବିତମ୍ ॥ ୮୦.୧ ॥
ଫଲିତଂ ତଦ୍ ବନଂ ଭାତି ମହାକୂର୍ମୋପମୈଃ ଫଲୈଃ ॥
ତଦ୍ ବନଂ ଦେବୟୋନ୍ୟୋଽଷ୍ଟୌ ସେବନ୍ତେ ସର୍ୱଦୈବ ॥ ୮୦.୨ ॥
ବରାହପୁରାଣ ॥ ୮୦.୩ ॥
ତତ୍ର ପ୍ରସନ୍ନସ୍ୱାଦୁସଲିଲା ବହୂଦକା ନଦ୍ୟୋ ବହନ୍ତି । ତତ୍ରାଶ୍ରମୋ
ଭଗବତଃ କର୍ଦମସ୍ୟ ପ୍ରଜାପତେଃ । ନାନାମୁନିଜନାକୀର୍ଣସ୍ତଚ୍ଚ
ଶତୟୋଜନମେକଂ ପରିମଣ୍ଡଲଂ ବନଂ ଚ । ତଥା ଚ ତାମ୍ରାଭସ୍ୟ
ଶୈଲସ୍ୟ ପତଙ୍ଗସ୍ୟ ଚାନ୍ତରେ ଶତୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣଂ
ଦ୍ୱିଗୁଣାୟତଂ ବାଲାର୍କସଦୃଶରାଜୀବପୁଣ୍ରୀକୈଃ ??
ସମନ୍ତତଃ ସହସ୍ରପତ୍ରୈରବିରଲୈରଲଂକୃତଂ ମହତ୍
ସରୋଽନେକସିଦ୍ଧଗନ୍ଧର୍ୱାଧ୍ୟୁଷିତମ୍ । ତସ୍ୟ ଚ ମଧ୍ୟେ ମହାଶିଖରଃ
ଶତୟୋଜନାୟାମସ୍ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣୋଽନେକଧାତୁରତ୍ନଭୂଷିତସ୍ତସ୍ୟ
ଚୋପରି ମହତୀ ରଥ୍ୟା ରତ୍ନପ୍ରାକାରତୋରଣା । ତସ୍ୟାଂ ମହଦ୍ ବିଦ୍ୟାଧରପୁରମ୍ ।
ତତ୍ର ପୁଲୋମନାମା ବିଦ୍ୟାଧରରାଜଃ ଶତସହସ୍ରପରୀବାରଃ । ତଥା ଚ
ବିଖାଖାଚଲେନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ ଶ୍ୱେତସ୍ୟ ଚାନ୍ତରେ ସରଃ । ତସ୍ୟ ଚ ପୂର୍ୱତୀରେ
ମହଦାମ୍ରବନଂ କନକସଂକାଶୈଃ ଫଲୈରତିସୁଗନ୍ଧିଭିର୍ମହାକୁମ୍ଭମାତ୍ରୈଃ
ସର୍ୱତଶ୍ଚିତମ୍ । ଦେବଗନ୍ଧର୍ୱାଦୟଶ୍ଚ ତତ୍ର ନିବସନ୍ତି ।
ସୁମୁଲସ୍ୟାଚଲେନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ ବସୁଧାରସ୍ୟ ଚାନ୍ତରେ ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣେ
ପଞ୍ଚାଶଦ୍ୟୋଜନାୟତେ । ବିଲ୍ୱସ୍ଥଲୀ ନାମ । ତତ୍ର ଫଲାନି ବିଦ୍ରୁମସଂକାଶାନି
ତୈଶ୍ଚ ପତଦ୍ଭିଃ ସ୍ଥଲମୃତ୍ତିକା କ୍ଲିନ୍ନା । ତାଂ ଚ ସ୍ଥଲୀଂ ସୁଗୁହ୍ୟକାଦୟଃ
ସେବନ୍ତେ ବିଲ୍ୱଫଲାଶିନଃ । ତଥା ଚ ବସୁଧାରରତ୍ନଧାରୟୋରନ୍ତରେ
ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣଂ ଶତୟୋଜନମାୟତଂ ସୁଗନ୍ଧିକିଂଶୁକବନଂ
ସଦାକୁସୁମଂ ଯସ୍ୟ ଗନ୍ଧେନ ବାସ୍ୟତେ ଯୋଜନଶତମ୍ । ତତ୍ର ସିଦ୍ଧାଧ୍ୟୁଷିତଂ
ଜଲୋପେତଂ ଚ । ତତ୍ର ଚାଦିତ୍ୟସ୍ୟ ଦେବସ୍ୟ ମହଦାୟତନମ୍ । ସମାସେ ମାସେ ଚ
ଭଗବାନବତରତି ସୂର୍ୟଃ ପ୍ରଜାପତିଃ । କାଲଜନକଂ ଦେବାଦୟୋ ନମସ୍ୟନ୍ତି ।
ତଥା ଚ ପଞ୍ଚକୂଟସ୍ୟ କୈଲାସସ୍ୟ ଚାନ୍ତରେ ସହସ୍ରୟୋଜନାୟାମଂ
ବିସ୍ତୀର୍ଣଂ ଶତୟୋଜନଂ ହଂସପାଣ୍ଡୁରଂ କ୍ଷୁଦ୍ରସତ୍ତ୍ୱୈରନାଧୃଷ୍ୟଂ
ସ୍ୱର୍ଗସୋପାନମିବ ଭୂମଣ୍ଡଲମ୍ । ଅଥ ପଶ୍ଚିମଦିଗ୍ଭାଗେ ବ୍ୟବସ୍ଥିତା
ଗିରିଦ୍ରୋଣ୍ୟଃ କୀର୍ତ୍ୟନ୍ତେ । ସୁପାର୍ଶ୍ୱଶିଖିଶୈଲୟୋର୍ମଧ୍ୟେ ସମନ୍ତାଦ୍
ଯୋଜନଶତମେକଂ ଭୌମଶିଲାତଲଂ ନିତ୍ୟତପ୍ତଂ ଦୁଃସ୍ପର୍ଶମ୍ । ତସ୍ୟ ମଧ୍ୟେ
ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣଂ ମଣ୍ଡଲଂ ବହ୍ନିସ୍ଥାନମ୍ । ସ ଚ ସର୍ୱକାଲମନିନ୍ଧନୋ
ଭଗବାନ୍ ଲୋକକ୍ଷୟକାରୀ ସଂବର୍ତକୋ ଜ୍ୱଲତେ । ଅନ୍ତରେ ଚ ଶୈଲବରୟୋଃ
କୁମୁଦାଞ୍ଜନୟୋଃ ଶତୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣାମାତୁଲୁଙ୍ଗସ୍ଥଲୀ ସର୍ୱସତ୍ତ୍ୱାନାମଗମ୍ୟା ।
ପୀତବର୍ଣୈଃ ଫଲୈରାବୃତା ସତୀ ସା ସ୍ଥଲୀ ଶୋଭତେ । ତତ୍ର ଚ ଶୈଲୟୋଃ
ପିଞ୍ଜରଗୌରୟୋରନ୍ତରେଣ ସରୋଦ୍ରୋଣୀ ହ୍ୟନେକଶତୟୋଜନାୟତା ମହଦ୍ଭିଶ୍ଚ
ଷଟ୍ପଦୋଦ୍ଘୁଷ୍ଟୈଃ କୁମୁଦୈରୁପଶୋଭିତା । ତତ୍ର ଚ ଭଗବତୋ ବିଷ୍ଣୋଃ
ପରମେଶ୍ୱରସ୍ୟାୟତନମ୍ । ତଥା ଚ ଶୁକ୍ଲପାଣ୍ଡୁରୟୋରପି ମହାଗିର୍ୟୋରନ୍ତରେ
ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣୋ ନବତ୍ୟାୟତ ଏକଃ ଶିଲୋଦ୍ଦେଶୋବୃକ୍ଷବିବର୍ଜିତଃ ।
ତତ୍ର ନିଷ୍ପଙ୍କା ଦୀର୍ଘିକା ସବୃକ୍ଷା ଚ ସ୍ଥଲପଦ୍ମିନୀ ଅନେକଜାତୀୟୈଶ୍ଚ
ପଦ୍ମୈଃ ଶୋଭିତା । ତସ୍ୟାଶ୍ଚ ମଧ୍ୟେ ପଞ୍ଚୟୋଜନପ୍ରମାଣୋ
ମହାନ୍ୟଗ୍ରୋଧବୃକ୍ଷଃ । ତସ୍ମିଂଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରୋମାପତିର୍ନୀଲବାସାଶ୍ଚ
ଦେବୋ ନିବସତି ଯକ୍ଷାଦିଭିରୀଡ୍ୟମାନଃ । ସହସ୍ରଶିଖରସ୍ୟ
ଗିରେଃ କୁମୁଦସ୍ୟ ଚାନ୍ତରେ ପଞ୍ଚାଶଦ୍ୟୋଜନାୟାମଂ
ବିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୃତମିକ୍ଷୁକ୍ଷେପୋଚ୍ଚଶିଖରମନେକପକ୍ଷିସେବିତମ୍ ।
ଅନେକବୃକ୍ଷଫଲୈର୍ମଧୁରସ୍ତ୍ରବୈରୁପଶୋଭିତମ୍ । ତତ୍ର
ଚେନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ ମହାନାଶ୍ରମୋ ଦିବ୍ୟାଭିପ୍ରାୟନିର୍ମିତଃ । ତଥା ଚ
ଶଙ୍ଖକୂଟଋଷଭୟୋର୍ମଧ୍ୟେ ପୁରୁଷସ୍ଥଲୀରମ୍ୟାଽନେକଗୁଣାନେକୟୋଜନାୟତା
ବିଲ୍ୱପ୍ରମାଣୈଃ କଙ୍କୋଲକୈଃ ସୁଗନ୍ଧିଭିରୁପେତା । ତତ୍ର ପୁରୁଷକରସୋନ୍ମତ୍ତା
ନାଗାଦ୍ୟାଃ ପ୍ରତିବସନ୍ତି । ତଥା କପିଞ୍ଜଲନାଗଶୈଲୟୋରନ୍ତରେ
ଦ୍ୱିଶତୟୋଜନମାୟାମବିସ୍ତୀର୍ଣା ଶତୟୋଜନସ୍ଥଲୀ ନାନାବନବିଭୂଷିତା
ଦ୍ରାକ୍ଷାଖର୍ଜୂରଖଣ୍ଡୈରୁପେତା ଅନେକବୃକ୍ଷବଲ୍ଲୀଭିରନେକୈଶ୍ଚ
ସରୋଭିରୁପେତା ସା ସ୍ଥଲୀ । ତଥା ଚ ପୁଷ୍କରମହାମେଘୟୋରନ୍ତରେ
ଷଷ୍ଟିୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣା ଶତାୟାମା ପାଣିତଲପ୍ରଖ୍ୟା ମହତୀ ସ୍ଥଲୀ
ବୃକ୍ଷବୀରୁଧବିବର୍ଜିତା ।ତସ୍ୟାଶ୍ଚ ପାର୍ଶ୍ୱେ ଚତ୍ୱାରି ମହାବନାନି
ସରାଂସି ଚାନେକୟୋଜନାନାମ୍ ।ଦଶ ପଞ୍ଚ ସପ୍ତ ତଥାଷ୍ଟୌ ତ୍ରିଂଶଦ୍
ବିଂଶତି ଯୋଜନାନାଂ ସ୍ଥଲ୍ୟୋ ଦ୍ରୋଣ୍ୟଶ୍ଚ । ତତ୍ର କାଶ୍ଚିନ୍ମହାଘୋରାଃ
ପର୍ୱତକୁକ୍ଷୟଃ ।
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଅଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୦ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଅତଃ ପରଂ ପର୍ୱତେଷୁ ଦେବାନାମବକାଶା ବର୍ଣ୍ୟନ୍ତେ । ତତ୍ର ଯୋଽସୌ
ଶାନ୍ତାଖ୍ୟଃ ପର୍ୱତସ୍ତସ୍ୟୋପରି ମହେନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ କ୍ରୀଡାସ୍ଥାନମ୍ । ତତ୍ର
ଦେବରାଜସ୍ୟ ପାରିଜାତକବୃକ୍ଷବନମ୍ । ତସ୍ୟ ପୂର୍ୱପାର୍ଶ୍ୱେ କୁଞ୍ଜରୋ
ନାମ ଗିରିଃ । ତସ୍ୟୋପରି ଦାନବାନାମଷ୍ଟୌ ପୁରାଣି ଚ । ତଥା ବଜ୍ରକେ
ପର୍ୱତବରେ ରାକ୍ଷସାନାମନେକାନି ପୁରାଣି । ତେ ଚ ନାମ୍ନା ନୀଲକାଃ କାମରୂପିଣଃ ।
ମହାନୀଲେଽପି ଶୈଲେନ୍ଦ୍ରପୁରାଣି । ପଞ୍ଚଦଶସହସ୍ରାଣି କିନ୍ନରାଣାଂ
ଖ୍ୟାତାନି । ତତ୍ର ଦେବଦତ୍ତଚନ୍ଦ୍ରାଦୟୋ ରାଜାନଃ । ପଞ୍ଚଦଶକିନ୍ନରାଣାଂ
ଗର୍ୱିତାଃ । ତାନି ସୌବର୍ଣାନି ବିଲପ୍ରବେଶନାନି ଚ ପୁରାଣି । ଚନ୍ଦ୍ରୋଦୟେ
ଚ ପର୍ୱତବରେ ନାଗାନାମଧିବାସଃ । ତେ ଚ ବିଲପ୍ରବେଶାଃ ବିଲେଷୁ
ବୈନତେୟବିଷୟାବର୍ତ୍ତିନୋ ବ୍ୟବସ୍ଥିତାନୁରାଗେ ଚ ଦାନବେନ୍ଦ୍ରା ବ୍ୟବସ୍ଥିତାଃ ।
ବେଣୁମତ୍ୟପି ବିଦ୍ୟାଧରପୁରତ୍ରୟଂ । ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନଶତବିସ୍ତୀର୍ଣମେକୈକଂ
ତାବଦାୟତମ୍ । ଉଲୂକରୋମଶମହାବେତ୍ରାଦୟଶ୍ଚ ରାଜାନୋ ବିଦ୍ୟାଧରାଣାମ୍ ।
ଏକୈକେ ଚ ଶୈଲରାଜନି ସ୍ୱୟମେବ ଗରୁଡୋ ବ୍ୟବସ୍ଥିତଃ । କୁଞ୍ଜରେ ତୁ
ପର୍ୱତବରେ ନିତ୍ୟଂ ପଶୁପତିଃ ସ୍ଥିତଃ । ବୃଷଭାଙ୍କୋ ମହାଦେବଃ
ଶଂକରୋ ଯୋଗିନାଂ ବରଃ ଅନେକଗଣଭୂତକୋଟିସହସ୍ରବାରୋ ଭଗବାନ୍
ଅନାଦିପୁରୁଷୋ ବ୍ୟବସ୍ଥିତଃ । ବସୁଧାରେ ଚ ପୁଷ୍ପବତାଂ ବସୂନାଂ ଚ
ସମାବାସଃ । ବସୁଧାରରତ୍ନଧାରୟୋର୍ମୂର୍ଧ୍ନି ଅଷ୍ଟୌ ସପ୍ତ ଚ ସଂଖ୍ୟଯା ।
ପୁରାଣି ବସୁସପ୍ତର୍ଷୀଣାଂ ଚେତି । ଏକଶୃଙ୍ଗେ ଚ ପର୍ୱତୋତ୍ତମେ
ପ୍ରଜାପତେଃ ସ୍ଥାନଂ ଚତୁର୍ୱକ୍ତ୍ରସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମଣଃ । ଗଜପର୍ୱତେ ଚ
ମହାଭୂତପରିବୃତା ସ୍ୱୟମେବ ଭଗବତୀ ତିଷ୍ଠତି । ବସୁଧାରେ ଚ
ପର୍ୱତବରେ ମୁନିସିଦ୍ଧବିଦ୍ୟାଧରାଣାମାୟତନମ୍ । ଚତୁରାଶୀତ୍ୟପରପୁର୍ୟୋ
ମହାପ୍ରାକାରତୋରଣାଃ । ତତ୍ର ଚାନେକପର୍ୱତା ନାମ ଗନ୍ଧର୍ୱା
ଯୁଦ୍ଧଶାଲିନୋ ବସନ୍ତି । ତେଷାଂ ଚାଧିପତିର୍ଦେବୋ ରାଜରାଜୈକପିଙ୍ଗଲଃ ।
ସୁରରାକ୍ଷସାଃ ପଞ୍ଚକୂଟେଦାନବାଃ ଶତଶୃଙ୍ଗେୟକ୍ଷାଣାଂ ପୁରଶତମ୍ ।
ତାମ୍ରାଭେ ତକ୍ଷକସ୍ୟପୁରଶତମ୍ । ବିଶଖପର୍ୱତେ ଗୁହସ୍ୟାୟତନମ୍
।ଶ୍ୱେତୋଦୟେ ଗିରିବରେ ମହାଗନ୍ଧର୍ୱଭବନମ୍ । ହରିକୂଟେ ହରିର୍ଦେବଃ ।
କୁମୁଦେ କିନ୍ନରାବାସଃ । ଅଞ୍ଜନେ ମହୋରଗାଃ । ସହସ୍ରଶିଖରେ ଚ
ଦୈତ୍ୟାନାମୁଗ୍ରକର୍ମିଣାମାବାସଃ । ପୁରାଣାଂ ସହସ୍ରମେକଂ ହେମମାଲିନାମ୍
ମୁକୁଟେ ପନ୍ନପ୍ରପକ୍ଷେ ପର୍ୱତବରେ ଚତ୍ୱାର୍ୟାୟତନାନି ତୁ । ଏବଂ
ମେରୁପର୍ୱତେଷୁ ଦେବାନାମଧିବାସଃ । ମର୍ୟାଦାପର୍ୱତେ ଦେବକୂଟେ ପୁରବିନ୍ୟାସଃ
କୀର୍ତ୍ୟତେ । ତସ୍ୟୋପରି ଯୋଜନଶତଂ ଗରୁଡସ୍ୟ ଜାତଂ କ୍ଷେତ୍ରମ୍ ।
ତସ୍ୟୈବ ପାର୍ଶ୍ୱତସ୍ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣାଶ୍ଚତ୍ୱାରିଂଶଦାୟତାଃ
ସପ୍ତଗନ୍ଧର୍ୱନଗରାଃ । ଆଗ୍ନେୟାଶ୍ଚ ନାମ୍ନା ଗନ୍ଧର୍ୱାତିବଲିନଃ ।
ତତ୍ର ଚାନ୍ୟତ୍ ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନମଣ୍ଡଲଂ ପୁରମ୍ ସୈଂହିକେୟାନାମ୍ । ତତ୍ର
ଚ ଦେବର୍ଷିଚରିତାନି ଦେବକୂଟେ ଦୃଶ୍ୟନ୍ତେ । ପୁରଂ ଚ କାଲକେୟାନାଂ
ତତ୍ରୈବ । ତଥା ଚାନ୍ତରତଟେଽନ୍ୟେସୁନାନ୍ନାମ ତସ୍ୟୈବ ଦକ୍ଷିଣେ
ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୃତଂ ଦ୍ୱିଷଷ୍ଟିୟୋଜନାୟାମଂ ପୁରମ୍ କାମରୂପିଣାଂ
ଦୃପ୍ତାନାଂ ମଧ୍ୟମେ ଚ ତସ୍ୟ ହେମକୂଟେ ମହାଦେବସ୍ୟ ନ୍ୟଗ୍ରୋଧଃ । ଅଥାତଃ
କୈଲାସବର୍ଣକୋ ଭବତି । କୈଲାସସ୍ୟ ତଟେ ଯୋଜନଶତମାୟାମବସ୍ତୃତମ୍
ଭୁବନମାଲାଭିବ୍ୟାପ୍ତମ୍ । ତସ୍ୟାଶ୍ଚ ମଧ୍ୟେ ସଭା । ତତ୍ର ଚ ତତ୍ପୁଷ୍କରଂ
ନାମ ବିମାନଂ ତିଷ୍ଠତି । ଧନଦସ୍ୟ ଚ ତଦ୍ୱିମାନମଧିବାସଶ୍ଚ । ତତ୍ର
ପଦ୍ମମହାପଦ୍ମମକରକଚ୍ଛପକୁମୁଦଶଙ୍ଖନୀଲନନ୍ଦମହାନିଧୟଃ
ପ୍ରତିବସନ୍ତି । ତତ୍ର ଚନ୍ଦ୍ରାଦୀନାଂ ଲୋକପାଲାନାମାବାସଃ । ତତ୍ର
ଚ ମନ୍ଦାକିନୀ ନାମ ନଦୀ । ତଥା କନକମନ୍ଦା ମନ୍ଦା ଚେତି
ନାମଭିଃ ସରିତଃ । ତତ୍ରାନ୍ୟା ଅପି ନଦ୍ୟଃ ସନ୍ତି । ପୂର୍ୱପାର୍ଶ୍ୱେ ଚ
ଶତୟୋଜନମାୟାମାସ୍ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୃତା ଦଶଗନ୍ଧର୍ୱପୁର୍ୟଃ ତାସୁ ଚ
ସକୁବାହୁହରିକେଶଚିତ୍ରସେନାଦୟୋ ରାଜାନଃ । ତସ୍ୟୈବ ଚ ପଶ୍ଚିମକୂଟେ
ଅଶୀତିୟୋଜନାୟାମଂ ଚତ୍ୱାରିଂଶଦ୍ୱିସ୍ତୃତମେକୈକଂ ଯକ୍ଷନଗରମ୍ । ତେଷୁ
ଚ ମହାମାଲିସୁନେତ୍ର ଚକ୍ରାଦୟୋ ନାୟକାଃ । ତସ୍ୟୈବ ଦକ୍ଷିଣେ ପାର୍ଶ୍ୱେ
କୁଞ୍ଜଦରୀଷୁ ଗୁହାସୁ ସମୁଦ୍ରାଃ ସମୁଦ୍ରଂ ଯାବତ୍କିନ୍ନରାଣାଂ ପୁରଶତମ୍ । ତେଷୁ
ଚ ଦ୍ରୁମସୁଗ୍ରୀବାଦିଭଗଦତ୍ତପ୍ରମୁଖଂ ରାଜଶତମ୍ । ତତ୍ର ଚ ରୁଦ୍ରସ୍ୟୋମୟା
ସାର୍ଦ୍ଧଂ ବିବାହସ୍ସଂବୃତ୍ତଃ । ତପଶ୍ଚ କୃତବତୀ ଗୌରୀ । କିରାତରୂପିଣା
ଚ ରୁଦ୍ରେଣ ସ୍ଥିତମ୍ । ତତ୍ରୈବ ତତ୍ର ସ୍ଥିତେନ ସୋମେନ ଶଂକରେଣ
ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପାବଲୋକନଂ କୃତମ୍ । ତତ୍ର ଚାନେକକିନ୍ନରଗନ୍ଧର୍ୱୋପଗୀତମୁମାବନଂ
ନାମାପ୍ସରୋଭିରନେକପୁଷ୍ପଲତାବଲ୍ଲୀଭିରୁପେତମ୍ । ଯତ୍ର ଭଗବତା
ମହେଶ୍ୱରେଣାର୍ଦ୍ଧନାରୀନରବପୁଃ ପ୍ରାପ୍ତମ୍ । ତତ୍ର ଚ କାର୍ତିକେୟସ୍ୟ
ଶରଦ୍ୱନମ୍ । ପୁଷ୍ପଚିତ୍ରକ୍ରୌଞ୍ଚୟୋର୍ମଧ୍ୟେ କାର୍ତିକେୟାଭିଷେକଃ କୃତଃ
ତସ୍ୟ ଚ ପୂର୍ୱତଟେ ସିଦ୍ଧମୁନିଗଣାବାସଃ କଲାପଗ୍ରାମୋ ନାମ । ତଥା ଚ
ମାର୍କଣ୍ଡେୟବସିଷ୍ଠପରାଶରନଲବିଶ୍ୱାମିତ୍ରୋଦ୍ଦାଲକାଦୀନାଂ ମହର୍ଷୀଣାମନେକାନି
ସହସ୍ରାଣ୍ୟାଶ୍ରମାଣାଂ ହି ଭବତି । ତଥା ଚ ପଶ୍ଚିମସ୍ୟାଚଲେନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ
ନିଷଧସ୍ୟ ଭାଗଂ ଶୃଣୁତ । ତସ୍ୟ ଚ ମଧ୍ୟମକୂଟେ ବିଷ୍ଣ୍ୱାୟତନଂ
ମହାଦେବସ୍ୟ । ତସ୍ୟୈବୋତ୍ତରତଟେ ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନବିସ୍ତୃତଂ ମହତ୍ପୁରଂ
ଲମ୍ବାଖ୍ୟାତଂ ରାକ୍ଷସାନାମ୍ । ତସ୍ୟୈବ ଦକ୍ଷିଣେ ପାର୍ଶ୍ୱେ ବିଲପ୍ରବେଶନଗରମ୍ ।
ପ୍ରଭେଦକସ୍ୟ ପଶ୍ଚିମେନ ଦେବଦାନବସିଦ୍ଧାଦୀନାଂ ପୁରାଣି । ତସ୍ୟ
ଗିରେର୍ମୂର୍ଧ୍ନି ମହତୀ ସୋମଶିଲା ତିଷ୍ଠତି । ତସ୍ୟାଂ ଚ ପର୍ୱଣି ସୋମଃ
ସ୍ୱୟମେବାବତରତି । ତସ୍ୟୈବୋତ୍ତରପାର୍ଶ୍ୱେ ତ୍ରିକୂଟଂ ନାମ । ତତ୍ର ବ୍ରହ୍ମା
ତିଷ୍ଠତି କ୍ୱଚିତ୍ । ତଥା ଚ ବହ୍ନ୍ୟାୟତନମ୍ । ମୂର୍ତ୍ତିମାନ୍ ବହ୍ନିରୁପାସ୍ୟତେ
ଦେବୈଃ । ଉତ୍ତରେ ଚ ଶୃଙ୍ଗାଖ୍ୟେ ପର୍ୱତବରେ ଦେବତାନାମାୟତନାନି ।
ପୂର୍ୱେ ନାରାୟଣସ୍ୟାୟତନମ୍ । ମଧ୍ୟେ ବ୍ରହ୍ମଣଃ । ଶଂକରସ୍ୟ ପଶ୍ଚିମେ ।
ତତ୍ର ଚ ଯକ୍ଷାଦୀନାଂ କେଚିତ୍ ପୁରାଣି ତସ୍ୟ ଚୋତ୍ତରତୀରେ ଜାତୁଛେ ମହାପର୍ୱତେ
ତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନମଣ୍ଡଲଂ ନନ୍ଦଜଲଂ ନାମ ସରସ୍ ତତ୍ର ନନ୍ଦୋ ନାମ ନାଗରାଜା
ବସତି ଶତଶୀର୍ଷପ୍ରଚଣ୍ଡ ଇତି ଇତ୍ୟେତେଽଷ୍ଟୌ ଦେବପର୍ୱତା ବିଜ୍ଞେୟାଃ ।
ତେନାନୁକ୍ରମେଣ ହେମରଜତରତ୍ନବୈଦୂର୍ୟମାନଃ ଶିଲାହିଙ୍ଗୁଲାଦିବର୍ଣାଃ ।
ଇୟଂ ଚ ପୃଥ୍ୱୀ ଲକ୍ଷକୋଟିଶତାନେକସଂଖ୍ୟାତାନାଂ ପୂର୍ଣା ତେଷୁ ଚ
ସିଦ୍ଧବିଦ୍ୟାଧରାଣାଂ ନିଲୟାଃ ତେ ଚ ମେରୋଃ ପାର୍ଶ୍ୱତଃ କେସରବଲୟାଲବାଲଂ
ସିଦ୍ଧଲୋକେତି କୀର୍ତ୍ତ୍ୟତେ । ଇୟଂ ପୃଥ୍ୱୀ ପଦ୍ମାକାରେଣ ବ୍ୟବସ୍ଥିତା । ଏଷ
ଚ ସର୍ୱପୁରାଣେଷୁ କ୍ରମଃ ସାମାନ୍ୟତଃ ପ୍ରତିପାଦ୍ୟତେ ।
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଏକାଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୧ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଅଥ ନଦୀନାମବତାରଂ ଶୃଣୁତ । ଆକାଶସମୁଦ୍ରୋ ଯଃ କୀର୍ତ୍ୟତେ ସାମାଖ୍ୟସ୍
ତସ୍ମାଦାକାଶଗାମିନୀ ନଦୀ ପ୍ରବୃତ୍ତା । ସା ଚାନବରତମିନ୍ଦ୍ରଗଜେନ
କ୍ଷୋଭ୍ୟତେ । ସା ଚ ଚତୁରଶୀତିସହସ୍ରୋଚ୍ଛ୍ରାୟା । ସା ମେରୋଃ ସୁଦର୍ଶନଂ
କରୋତି । ସା ଚ ମେରୁକୂଟତଟାନ୍ତେଭ୍ୟଃ ପ୍ରସ୍ଖଲିତା ଚତୁର୍ଧା ସଂଜାତା ।
ଷଷ୍ଟିଂ ଚ ଯୋଜନସହସ୍ରଂ ନିରାଲମ୍ବା ପତମାନା ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମନୁସରନ୍ତୀ
ଚତୁର୍ଦ୍ଧା ଜଗାମ । ସୀତା ଚାଲକନନ୍ଦା ଚକ୍ଷୁର୍ଭଦ୍ରା ଚେତି ନାମଭିଃ ।
ଯଥୋଦ୍ଦେଶଂ ସା ଚାନେକଶତସହସ୍ରପର୍ୱତାନାଂ ଦାରୟନ୍ତୀ ଗାଂ ଗତେତି
ଗଙ୍ଗେତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ ଅଥ ଗନ୍ଧମାଦନପାର୍ଶ୍ୱେଽମରଗଣ୍ଡିକା ବର୍ଣ୍ୟତେ ।
ଏକତ୍ରିଂଶଦ୍ୟୋଜନସହସ୍ରାଣି ଆୟାମଃ ଚତୁଃଶତବିସ୍ତୀର୍ଣମ୍ । ତତ୍ର କେତୁମାଲାଃ
ସର୍ୱେ ଜନପଦାଃ । କୃଷ୍ଣବର୍ଣାଃ ପୁରୁଷା ମହାବଲିନଃ । ଉତ୍ପଲବର୍ଣାଃ
ସ୍ତ୍ରିୟଃ ଶୁଭଦର୍ଶନାଃ । ତତ୍ର ଚ ମହାବୃକ୍ଷାଃ ପନସାଃ ସନ୍ତି ।
ତତ୍ରେଶ୍ୱରୋ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ରସ୍ତିଷ୍ଠତି । ତତ୍ରୋଦପାନାଚ୍ଚ ଜରାରୋଗବିବର୍ଜିତା
ବର୍ଷାୟୁତାୟୁଷଶ୍ଚ ନରାଃ । ମାଲ୍ୟବତଃ ପୂର୍ୱପାର୍ଶ୍ୱେ ପୂର୍ୱଗଣ୍ଡିକା
ଏକଶୃଙ୍ଗାଦ୍ୟୋଜନସହସ୍ରାଣି ମାନତସ୍ତତ୍ର ଚ ଭଦ୍ରାଶ୍ୱା ନାମ ଜନପଦାଃ
ଭଦ୍ରସାଲବନଂ ଚ ତତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥିତମ୍ । କାଲାମ୍ରବୃକ୍ଷାଃ ପୁରୁଷାଃ ଶ୍ୱେତାଃ
ପଦ୍ମବର୍ଣିନଃ ସ୍ତ୍ରିୟଃ କୁମୁଦବର୍ଣା ଦଶବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ତେଷାମାୟୁଃ ।
ତତ୍ର ଚ ପଞ୍ଚ କୁଲପର୍ୱତାଃ । ତଦ୍ୟଥା ଶୈଲବର୍ଣଃ ମାଲାଖ୍ୟଃ
କୋରଜଶ୍ଚ ତ୍ରିପର୍ଣଃ ନୀଲଶ୍ଚେତି ତଦ୍ୱିନିର୍ଗତାଃ । ତଦମ୍ଭଃସ୍ଥିତାନାଂ
ଦେଶାନାଂ ତାନ୍ୟେବ ନାମାନି । ତେ ଚ ଦେଶା ଏତା ନଦୀଃ ପିବନ୍ତି । ତଦ୍ୟଥା
ସୀତା ସୁବାହିନୀ ହଂସବତୀ କାସା ମହାଚକ୍ରା ଚନ୍ଦ୍ରବତୀ କାବେରୀ ସୁରସା
ଶାଖାବତୀ ଇନ୍ଦ୍ରବତୀ ଅଙ୍ଗାରବାହିନୀ ହରିତୋୟା ସୋମାବର୍ତା ଶତହ୍ରଦା
ବନମାଲା ବସୁମତୀ ହଂସା ସୁପର୍ଣା ପଞ୍ଚଗଙ୍ଗା ଧନୁଷ୍ମତୀ ମଣିବପ୍ରା
ସୁବ୍ରହ୍ମଭାଗା ବିଲାସିନୀ କୃଷ୍ଣତୋୟା ପୁଣ୍ୟୋଦା ନାଗବତୀ ଶିବା ଶେବାଲିନୀ
ମଣିତଟା କ୍ଷୀରୋଦା ବରୁଣାବତୀ ବିଷ୍ଣୁପଦୀ ମହାନଦୀ ହିରଣ୍ୟସ୍କନ୍ଧବାହା
ସୁରାବତୀ କାମୋଦା ପତାକାଶ୍ଚେତ୍ୟେତା ମହାନଦ୍ୟଃ । ଏତାଶ୍ଚ ଗଙ୍ଗାସମାଃ
କୀର୍ତିତାଃ । ଆଜନ୍ମାନ୍ତଂ ପାପଂ ବିନାଶୟନ୍ତି । କ୍ଷୁଦ୍ରନଦ୍ୟଶ୍ଚ କୋଟିଶଃ ।
ତାଶ୍ଚ ନଦୀର୍ୟେ ପିବନ୍ତି ତେ ଦଶବର୍ଷସହସ୍ରାୟୁଷଃ । ରୁଦ୍ରୋମାଭକ୍ତା ଇତି ।
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଦ୍ୱ୍ୟଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୨ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ନିସର୍ଗ ଏଷ ଭଦ୍ରାଶ୍ୱାନାଂ କୀର୍ତିତଃ କେତୁମାଲାନାଂ ବିସ୍ତରେଣ କଥିତଂ ।
ନୈଷଧସ୍ୟାଚଲେନଦ୍ରସ୍ୟ ପଶ୍ଚିମେନ କୁଲାଚଲଜନପଦନଦ୍ୟଃ କୀର୍ତ୍ୟନ୍ତେ ।
ତଥା ଚ ବିଶାଖକମ୍ବଲଜୟନ୍ତକୃଷ୍ଣହରିତାଶୋକବର୍ଦ୍ଧମାନା ଇତ୍ୟେତେଷାଂ
ସପ୍ତକୁଲପର୍ୱତାନାଂ କୋଟିଶଃ ପ୍ରସୂତିଃ । ତନ୍ନିବାସିନୋ ଜନପଦାସ୍ତନ୍ନାମାନ
ଏବ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟାଃ । ତଦ୍ୟଥା ସୌରଗ୍ରାମାତ୍ତସାଂତପୋ କୃତସୁରାଶ୍ରବଣ
କମ୍ବଲମାହେୟାଚଲକୂଟବାସମୂଲତପକ୍ରୌଞ୍ଚକୃଷ୍ଣାଙ୍ଗମଣିପଙ୍କଜଚୂଡମଲସୋମୀୟସମୁଦ୍ରାନ୍ତକ
କୁରକୁଞ୍ଚସୁବର୍ଣଃ ତଟକକୁହ
ଶ୍ୱେତାଙ୍ଗକୃଷ୍ଣପାଟବିଦକପିଲକର୍ଣିକମହିଷକୁବ୍ଜକରନାଟମହୋତ୍କଟଶୁକନାସଗଜଭୂମକକୁରଞ୍ଜନ
ମନାହକିଂକିସପାର୍ଣଭୌମକଚୋରକଧୂମଜନ୍ମ
ଅଙ୍ଗାରଜତୀବନଜୀବଲୌକିଲବାଚାଂ
ସହାଙ୍ଗମଧୁରେୟଶୁକେଚକେୟଶ୍ରବଣମତ୍ତ
କାସିକଗୋଦାବାମକୁଲପଞ୍ଜାବର୍ଜହମୋଦଶାଲକ ଏତେ ଜନପଦାସ୍ତତ୍ପର୍ୱତୋତ୍ଥା
ନଦୀଃ ପିବନ୍ତି । ତଦ୍ୟଥା ପ୍ଲକ୍ଷା ମହାକଦମ୍ବା ମାନସୀ ଶ୍ୟାମା ସୁମେଧା
ବହୁଲା ବିବର୍ଣା ପୁଙ୍ଖା ମାଲା ଦର୍ଭବତୀ ଭଦ୍ରାନଦୀ ଶୁକନଦୀ ପଲ୍ଲବା ଭୀମା
ପ୍ରଭଞ୍ଜନା କାମ୍ବା କୁଶାବତୀ ଦକ୍ଷା କାସବତୀ ତୁଙ୍ଗା ପୁଣ୍ୟୋଦା ଚନ୍ଦ୍ରାବତୀ
ସୁମୂଲାବତୀ କକୁଦ୍ମିନୀ ବିଶାଲା କରଣ୍ଟକା ପୀବରୀ ମହାମାୟା ମହିଷୀ ମାନୁଷୀ
ଚଣ୍ଡା ଏତା ନଦୀଃ ପ୍ରଧାନାଃ । ଶେଷାଃ କ୍ଷୁଦ୍ରନଦ୍ୟଃ ସହସ୍ରଶଶ୍ଚେତି ।
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ତ୍ର୍ୟଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୩ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଉତ୍ତରାଣାଂ ଚ ବର୍ଷାଣାଂ ଦକ୍ଷିଣାନାଂ ଚ ସର୍ୱଶଃ ।
ଆଚକ୍ଷତେ ଯଥାନ୍ୟାୟଂ ଯେ ଚ ପର୍ୱତବାସିନଃ ।
ତଚ୍ଛୃଣୁଧ୍ୱଂ ମୟା ବିପ୍ରାଃ କୀର୍ତ୍ତ୍ୟମାନଂ ସମାହିତାଃ ॥ ୮୪.୧ ॥
ଦକ୍ଷିଣେନ ତୁ ଶ୍ୱେତସ୍ୟ ନୀଲସ୍ୟ ଚୋତ୍ତରେଣ ଚ ।
ବାୟବ୍ୟାଂ ରମ୍ୟକଂ ନାମ ଜାୟନ୍ତେ ତତ୍ର ମାନବାଃ ।
ମତିପ୍ରଧାନା ବିମଲା ଜରାଦୌର୍ଗନ୍ଧ୍ୟବର୍ଜିତାଃ ॥ ୮୪.୨ ॥
ତତ୍ରାପି ସୁମହାନ୍ ବୃକ୍ଷୋ ନ୍ୟଗ୍ରୋଧୋ ରୋହିତଃ ସ୍ମୃତଃ ।
ତତ୍ଫଲାଦ୍ ରସପାନାଦ୍ଧି ଦଶବର୍ଷସହସ୍ରିଣଃ ।
ଆୟୁଷା ସର୍ୱମନୁଜା ଜାୟନ୍ତେ ଦେବରୂପିଣଃ ॥ ୮୪.୩ ॥
ଉତ୍ତରେଣ ଚ ଶ୍ୱେତସ୍ୟ ତ୍ରିଶୃଙ୍ଗସ୍ୟ ଚ ଦକ୍ଷିଣେ ।
ବର୍ଷଂ ହିରଣ୍ମୟଂ ନାମ ତତ୍ର ହୈରଣ୍ୱତୀ ନଦୀ ।
ଯକ୍ଷା ବସନ୍ତି ତତ୍ରୈବ ବଲିନଃ କାମରୂପିଣଃ ॥ ୮୪.୪ ॥
ଏକାଦଶହସ୍ତ୍ରାଣି ସମାନାଂ ତେନ ଜୀବତେ ।
ଶତାନ୍ୟନ୍ୟାନି ଜୀବନ୍ତେ ବର୍ଷାଣାଂ ଦଶ ପଞ୍ଚ ଚ ॥ ୮୪.୫ ॥
ଲକୁଚାଃ କ୍ଷୁଦ୍ରସା ବୃକ୍ଷାସ୍ତସ୍ମିନ୍ ଦେଶେ ବ୍ୟବସ୍ଥିତାଃ ।
ତତ୍ଫଲପ୍ରାଶମାନା ହି ତେନ ଜୀବନ୍ତି ମାନବାଃ ॥ ୮୪.୬ ॥
ତଥା ତ୍ରିଶୃଙ୍ଗେ ଚ ମଣିକାଞ୍ଚନସର୍ୱରତ୍ନଶିଖରାନୁକ୍ରମେଣ
ତସ୍ୟ ଚୋତ୍ତରଶୃଙ୍ଗାଦ୍ଦକ୍ଷିଣସମୁଦ୍ରାନ୍ତେ ଚୋତ୍ତରକୁରବଃ ।
ବସ୍ତ୍ରାଣ୍ୟାଭରଣାନି ଚ ବୃକ୍ଷେଷ୍ୱେବ ଜାୟନ୍ତେ କ୍ଷୀରବୃକ୍ଷାଃ
କ୍ଷୀରାସବାଃ ସନ୍ତି । ମଣିଭୂମିଃ ସୁବର୍ଣବାଲୁକା । ତସ୍ମିନ୍
ସ୍ୱର୍ଗଚ୍ୟୁତାଶ୍ଚ ପୁରୁଷା ବସନ୍ତି ତ୍ରୟୋଦଶବର୍ଷସହସ୍ରାୟୁଷଃ ।
ତସ୍ୟୈବ ଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ପଶ୍ଚିମେନ ଚତୁର୍ୟୋଜନସହସ୍ରମତିକ୍ରମ୍ୟ
ଦେବଲୋକାଚ୍ଚନ୍ଦ୍ରଦ୍ୱୀପୋ ଭବତି ଯୋଜନସହସ୍ରପରିମଣ୍ଡଲଃ । ତସ୍ୟ ମଧ୍ୟେ
ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତସୂର୍ୟକାନ୍ତନାମାନୌ ଗିରିବରୌ । ତୟୋଶ୍ଚ ମଧ୍ୟେ ଚନ୍ଦ୍ରାବତୀ
ନାମ ମହାନଦୀ ଅନେକବୃକ୍ଷଫଲାନେକନଦୀସମାକୁଲା । ଏତତ୍କୁରୁବର୍ଷଂ ଚ ।
ତସ୍ୟୋତ୍ତରପାର୍ଶ୍ୱେ ସମୁଦ୍ରୋର୍ମିମାଲାଢ୍ୟଂ ପଞ୍ଚୟୋଜନସହସ୍ରମତିକ୍ରମ୍ୟ
ଦେବଲୋକାତ୍ ସୂର୍ୟଦ୍ୱୀପୋ ଭବତି ଯୋଜନସହସ୍ରପରିମଣ୍ଡଲଃ ।
ତସ୍ୟ ମଧ୍ୟେ ଗିରିବରଃ ଶତୟୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣସ୍ତାବଦୁଚ୍ଛ୍ରିତଃ ।
ତସ୍ମାତ୍ସୂର୍ୟାବର୍ତ୍ତନାମା ନଦୀ ନିର୍ଗତା । ତତ୍ର ଚ ସୂର୍ୟସ୍ୟାଧିଷ୍ଠିତମ୍
ତତ୍ର ସୂର୍ୟଦୈବତ୍ୟାସ୍ତଦ୍ୱର୍ଣାଶ୍ଚ ପ୍ରଜା ଦଶବର୍ଷସହସ୍ରାୟୁଷଃ ।
ତସ୍ୟ ଚ ଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ପଶ୍ଚିମେନ ଚତୁର୍ୟୋଜନସହସ୍ରମତିକ୍ରମ୍ୟ ସମୁଦ୍ରଂ
ଦଶୟୋଜନସହସ୍ରଂ ପରିମଣ୍ଡଲତ୍ୱେନ ଦ୍ୱୀପୋ ରୁଦ୍ରାକରୋ ନାମ । ତତ୍ର ଚ
ଭଦ୍ରାସନଂ ବାୟୋରନେକରତ୍ନଶୋଭିତମ୍ । ତତ୍ର ବିଗ୍ରହବାନ୍ ବାୟୁସ୍ତିଷ୍ଠତି ।
ତପନୀୟବର୍ଣାଶ୍ଚ ପ୍ରଜାଃ ପଞ୍ଚବର୍ଷସହସ୍ରାୟୁଷଃ ॥ ୮୪.୭ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଚତୁରଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୪ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଇୟଂ ଭୂପଦ୍ମବ୍ୟବସ୍ଥା କଥିତା । ଇଦାନୀଂ ଭାରତଂ ନବଭେଦଂ ଶୃଣୁତ ।
ତଦ୍ୟଥା । ଇନ୍ଦ୍ରଃ କସେରୁଃ ତାମ୍ରବର୍ଣୋ ଗଭସ୍ତିଃ ନାଗଦ୍ୱୀପଃ ସୌମ୍ୟଃ
ଗନ୍ଧର୍ୱଃ ବାରୁଣଃ ଭାତରଂ ଚେତି । ସାଗରସଂବୃତମେକୈକଂ
ଯୋଜନସହସ୍ରପ୍ରମାଣମ୍ । ତତ୍ର ଚ ସପ୍ତ କୁଲପର୍ୱତା ଭବନ୍ତି ।
ତଦ୍ୟଥା । ମହେନ୍ଦ୍ରୋ ମଲୟଃ ସହ୍ୟଃ ଶୁକ୍ତିମାନ୍ନୃକ୍ଷପର୍ୱତଃ ।
ବିନ୍ଧ୍ୟଶ୍ଚ ପାରିୟାତ୍ରଶ୍ଚ ଇତ୍ୟେତେ କୁଲପର୍ୱତାଃ । ଅନ୍ୟେ ଚ
ମନ୍ଦରଶାରଦର୍ଦୁରକୋଲାହଲସୁରମୈନାକବୈଦ୍ୟୁତବାରନ୍ଧମପାଣ୍ଡୁରତୁଙ୍ଗପ୍ରସ୍ଥକୃଷ୍ଣଗିରିଜୟନ୍ତରୈବତଋଷ୍ୟମୂକଗୋମନ୍ତଚିତ୍ରକୂଟଶ୍ରୀଚକୋରକୂଟଶୈଲକୃତସ୍ଥଲ
ଇତ୍ୟେତେ କ୍ଷୁଦ୍ରପର୍ୱତାଃ । ଶେଷାଃ କ୍ଷୁଦ୍ରତରାଃ । ତେଷାମାର୍ୟା ମ୍ଲେଚ୍ଛା
ଜନପଦା ବସନ୍ତି । ପିବନ୍ତି ଚୈତାସୁ ନଦୀଷୁ ପାନୀୟମ୍ । ତଦ୍ୟଥା ଗଙ୍ଗା
ସିନ୍ଧୁ ସରସ୍ୱତୀ ଶତଦ୍ରୁ ବିତସ୍ତା ବିପାଶା ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ସରୟୂ ଯମୁନା
ଇରାବତୀ ଦେବିକା କୁହୂ ଗୋମତୀ ଧୂତପାପା ବାହୁଦା ଦୃଷଦ୍ୱତୀ କୌଶିକୀ ନିସ୍ୱରା
ଗଣ୍ଡକୀ ଚକ୍ଷୁଷ୍ମତୀ ଲୋହିତା ଇତ୍ୟେତା ହିମବତ୍ପାଦନିର୍ଗତାଃ ॥
ବେଦସ୍ମୃତିର୍ୱେଦବତୀ ସିନ୍ଧୁପର୍ଣା ସଚନ୍ଦନା ସଦାଚାରା ରୋହିପାରା ଚର୍ମଣ୍ୱତୀ
ବିଦିଶା ବେଦତ୍ରୟୀ ଇତ୍ୟେତା ପାରିୟାତ୍ରୋଦ୍ଭବାଃ ଶୋଣା ଜ୍ୟୋତୀରଥା ନର୍ମଦା
ସୁରସା ମନ୍ଦାକିନୀ ଦଶାର୍ଣା ଚିତ୍ରକୂଟା ତମସା ପିପ୍ପଲା କରତୋୟା ପିଶାଚିକା
ଚିତ୍ରୋତ୍ପଲା ବିଶାଲା ବଞ୍ଜୁଲା ବାଲୁକା ବାହିନୀ ଶୁକ୍ତିମତୀ ବିରଜା ପଙ୍କିନୀ
ରିରୀ କୁହୂ ଇତ୍ୟେତା ଋକ୍ଷପ୍ରସୂତାଃ । ମଣିଜାଲା ଶୁଭା ତାପୀ ପୟୋଷ୍ଣୀଂ
ଶୀଘ୍ରୋଦା ବେଷ୍ଣା ପାଶା ବୈତରଣୀ ବେଦୀ ପାଲୀ କୁମୁଦ୍ୱତୀ ତୋୟା ଦୁର୍ଗା
ଅନ୍ତ୍ୟା ଗିରା ଏତା ବିନ୍ଧ୍ୟପାଦୋଦ୍ଭବାଃ । ଗୋଦାବରୀ ଭୀମରଥୀ କୃଷ୍ଣା ବେଣା
ବଞ୍ଜୁଲା ତୁଙ୍ଗଭଦ୍ରା ସୁପ୍ରୟୋଗା ବାହ୍ୟା କାବେରୀ ଇତ୍ୟେତାଃ ସହ୍ୟପାଦୋଦ୍ଭବାଃ ।
ଶତମାଲା ତାମ୍ରପର୍ଣୀ ପୁଷ୍ପାବତୀ ଉତ୍ପଲାବତୀ ଇତ୍ୟେତା ମଲୟଜାଃ । ତ୍ରିୟାମା
ଋଷିକୁଲ୍ୟା ଇକ୍ଷୁଲା ତ୍ରିବିଦା ଲାଙ୍ଗୂଲିନୀ ବଂଶବରା ମହେନ୍ଦ୍ରତନୟାଃ ।
ଋଷିକା ଲୂମତୀ ମନ୍ଦଗାମିନୀ ପଲାଶିନୀ ଇତ୍ୟେତାଃ ଶୁକ୍ତିମତ୍ପ୍ରଭବାଃ ।
ଏତାଃ ପ୍ରାଧାନ୍ୟେନ କୁଲପର୍ୱତନଦ୍ୟଃ । ଶେଷାଃ କ୍ଷୁଦ୍ରନଦ୍ୟଃ । ଏଷ
ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପୋ ଯୋଜନଲକ୍ଷପ୍ରମାଣତଃ । ଅତଃ ପରଂ ଶାକଦ୍ୱୀପଂ ନିବୋଧତ ।
ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ବିସ୍ତାରାଦ୍ ଦ୍ୱିଗୁଣପରିଣାହାଲ୍ଲବଣୋଦକଶ୍ଚ ଜମ୍ବୂଦ୍ୱୀପସମସ୍ତେନ
ଦ୍ୱିଗୁଣାବୃତଃ । ତତ୍ର ଚ ପୁଣ୍ୟା ଜନପଦାଶ୍ଚିରାନ୍ମ୍ରିୟନ୍ତେ
ଦୁର୍ଭିକ୍ଷଜରାବ୍ୟାଧିରହିତଶ୍ଚ ଦେଶୋଽୟମ୍ । ସପ୍ତୈବ କୁଲପର୍ୱତାସ୍ତାବତ୍
ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତସ୍ୟ ଚୋଭୟତୋ ଲବଣକ୍ଷୀରୋଦଧୀ ବ୍ୟବସ୍ଥିତୌ । ତତ୍ର ଚ
ପ୍ରାଗାୟତଃ ଶୈଲେନ୍ଦ୍ର ଉଦୟୋ ନାମ ପର୍ୱତଃ । ତସ୍ୟାପରେଣ ଜଲଧାରୋ ନାମ
ଗିରିଃ । ସୈବ ଚନ୍ଦ୍ରେତି କୀର୍ତ୍ତିତଃ । ତସ୍ୟ ଚ ଜଲମିନ୍ଦ୍ରୋ ଗୃହୀତ୍ୱା
ବର୍ଷତି । ତସ୍ୟ ପାରେ ରୈବତକୋ ନାମ ଗିରିଃ । ସୈବ ନାରଦୋ ବର୍ଣ୍ୟତେ
ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ନାରଦପର୍ୱତାଦୁତ୍ପନ୍ନୋ ତସ୍ୟ ଚାପରେଣ ଶ୍ୟାମୋ ନାମ ଗିରିଃ ।
ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ପ୍ରଜାଃ ଶ୍ୟାମତ୍ୱମାପନ୍ନାଃ ସୈବ ଦୁନ୍ଦୁଭିର୍ୱର୍ଣ୍ୟତେ । ତସ୍ମିନ୍
ସିଦ୍ଧା ଇତି କୀର୍ତିତାଃ ପ୍ରଜାନେକବିଧାଃ କ୍ରୀଡନ୍ତସ୍ତସ୍ୟାପରେ ରଜତୋ ନାମ ଗିରିଃ
ସୈବ ଶାକୋଚ୍ୟତେ । ତସ୍ୟାପରେଣାମ୍ବିକେୟଃ ସ ଚ ବିଭ୍ରାଜସୋ ଭଣ୍ୟତେ ।
ସ ଏବ କେସରୀତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ । ତତଶ୍ଚ ବାୟୁଃ ପ୍ରବର୍ତ୍ତତେ । ଗିରିନାମାନ୍ୟେବ
ବର୍ଷାଣି ତଦ୍ୟଥା । ଉଦୟସୁକୁମାରୋ ଜଲଧାରକ୍ଷେମକମହାଦ୍ରୁମେତି
ପ୍ରଧାନାନି ଦ୍ୱିତୀୟପର୍ୱତନାମଭିରପି ବକ୍ତବ୍ୟାନି । ତସ୍ୟ ଚ ମଧ୍ୟେ
ଶାକବୃକ୍ଷସ୍ତତ୍ର ଚ ସପ୍ତମହାନଦ୍ୟୋ ଦ୍ୱିନାମ୍ନ୍ୟଃ । ତଦ୍ୟଥା ସୁକୁମାରୀ
କୁମାରୀ ନନ୍ଦା ବେଣିକା ଧେନୁଃ ଇକ୍ଷୁମତୀ ଗଭସ୍ତି ଇତ୍ୟେତା ନଦ୍ୟଃ ।
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ପଞ୍ଚାଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୫ ॥
ଅଥ ତୃତୀୟଂ କୁଶଦ୍ୱୀପଂ ଶୃଣୁତ । କୁଶଦ୍ୱୀପେନ କ୍ଷୀରୋଦଃ ପରିବୃତଃ
ଶାକଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ବିସ୍ତାରାଦ୍ ଦ୍ୱିଗୁଣେନ । ତତ୍ରାପି ସପ୍ତ କୁଲପର୍ୱତାଃ । ସର୍ୱେ
ଚ ଦ୍ୱିନାମାନଃ । ତଦ୍ ଯଥା — କୁମୁଦବିଦ୍ରୁମେତି ଚ ସୋଚ୍ୟତେ । ଉନ୍ନତୋ
ହେମପର୍ୱତଃ ସୈବ । ବଲାହକୋ ଦ୍ୟୁତିମାନ୍ ସୈବ । ତଥା ଦ୍ରୋଣଃ ସୈବ
ପୁଷ୍ପବାନ୍ । କଙ୍କଶ୍ଚ ପର୍ୱତଃ ସୈବ କୁଶେଶୟଃ । ତଥା ଷଷ୍ଠୋ
ମହିଷନାମା ସ ଏବ ହରିରିତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ । ତତ୍ରାଗ୍ନିର୍ୱସତି । ସପ୍ତମସ୍ତୁ
କକୁଦ୍ମାନ୍ ନାମ ସୈବ ମନ୍ଦରଃ କୀର୍ତ୍ୟତେ । ଇତ୍ୟେତେ ପର୍ୱତାଃ କୁଶଦ୍ୱୀପେ
ବ୍ୟବସ୍ଥିତାଃ ଏତେଷାଂ ବର୍ଷଭେଦୋ ଭବତି ଦ୍ୱିନାମସଂଜ୍ଞଃ । କୁମୁଦସ୍ୟ
ଶ୍ୱେତମୁଦ୍ଭିଦଂ ତଦେବ କୀର୍ତ୍ୟତେ । ଉନ୍ନତସ୍ୟ ଲୋହିତଂ ବେଣୁମଣ୍ଡଲଂ ତଦେବ
ଭବତି । ବଲାହକସ୍ୟ ଜୀମୂତଂ ତଦେବ ରଥାକାର ଇତି ।ଦ୍ରୋଣସ୍ୟ ହରିତଂ
ତଦେବ ବଲାଧନଂ ଭବତି । କଙ୍କସ୍ୟାପି କକୁଦ୍ମାନ୍ ନାମ । ବୃତ୍ତିମତ୍ ତଦେବ
ମାନସଂ ମହିଷସ୍ୟ ପ୍ରଭାକରମ୍ । କକୁଦ୍ମତଃ କପିଲଂ ତଦେବ ସଂଖ୍ୟାତଂ
ନାମ । ଇତ୍ୟେତାନି ବର୍ଷାଣି । ତତ୍ର ଦ୍ୱିନାମ୍ନ୍ୟୋ ନଦ୍ୟଃ । ପ୍ରତପା ପ୍ରବେଶା
ସୈବୋଚ୍ୟତେ । ଦ୍ୱିତୀୟା ଶିବା ଯଶୋଦା ସା ଚ ଭବତି । ତୃତୀୟା ପିତ୍ରା ନାମ
ସୈବ କୃଷ୍ଣା ଭଣ୍ୟତେ । ଚତୁର୍ଥୀ ହ୍ରାଦିନୀ ନାମ ସୈବ ଚନ୍ଦ୍ରା ନିଗଦ୍ୟତେ ।
ବିଦ୍ୟୁତା ଚ ପଞ୍ଚମୀ ଶୁକ୍ଲା ସୈବ । ବର୍ଣା ଷଷ୍ଠୀ ସୈବ ବିଭାବରୀ ।
ମହତୀ ସପ୍ତମୀ ସୈବ ଧୃତିଃ । ଏତାଃ ପ୍ରଧାନାଃ ଶେଷାଃ କ୍ଷୁଦନଦ୍ୟଃ ।
ଇତ୍ୟେଷ କୁଶଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ସଂନିବେଶଃ । ଶାକଦ୍ୱୀପୋ ଦ୍ୱିଗୁଣଃ ସଂନିବିଷ୍ଟଶ୍ଚ
କଥିତଃ । ତସ୍ୟ ଚ ମଧ୍ୟେ ମହାକୁଶସ୍ତମ୍ବଃ । ଏଷ ଚ କୁଶଦ୍ୱୀପୋ
ଦଧିମଣ୍ଡୋଦେନାବୃତଃ କ୍ଷୀରୋଦଦ୍ୱିଗୁଣେନ ।
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଷଡଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୬ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ଅଥ କ୍ରୌଞ୍ଚଂ ଭବତି ଚତୁର୍ଥଂ କୁଶଦ୍ୱୀପାଦ୍ ଦ୍ୱିଗୁଣମାନତଃ ସମୁଦ୍ରଃ
କ୍ରୌଞ୍ଚେନ ଦ୍ୱିଗୁଣେନାବୃତଃ । ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ସପ୍ତୈବ ପ୍ରଧାନପର୍ୱତାଃ ।
ପ୍ରଥମଃ କୌଞ୍ଚୋ ବିଦ୍ୟୁଲ୍ଲତୋ ରୈବତୋ ମାନସଃ ସୈବ ପାବକଃ ।
ତଥୈବାନ୍ଧକାରଃ ସୈବାଚ୍ଛୋଦକଃ । ଦେବାବୃତ୍ତୋ ସ ଚ ସୁରାପୋ ଭଣ୍ୟତେ ।
ତତୋ ଦେବିଷ୍ଠଃ ସ ଏବ କାଞ୍ଚନଶୃଙ୍ଗୋ ଭବତି । ଦେବନନ୍ଦାତ୍ପରୋ
ଗୋବିନ୍ଦଃ, ଦ୍ୱିବିନ୍ଦ ଇତି । ତତଃ ପୁଣ୍ଡରୀକଃ ସୈବ ତୋଷାଶୟଃ । ଏତେ
ସପ୍ତ ରତ୍ନମୟାଃ ପର୍ୱତାଃ କ୍ରୀଞ୍ଚଦ୍ୱୀପେ ବ୍ୟବସ୍ଥିତାଃ । ସର୍ୱେ ଚ
ପରସ୍ପରେଣୋଚ୍ଛ୍ରୟାଃ । ତତ୍ର ବର୍ଷାଣି ତଥା କ୍ରୌଞ୍ଚସ୍ୟ କୁଶଲୋ ଦେଶଃ
ସୈବ ମାଧବଃ ସ୍ମୃତଃ ବାମନସ୍ୟ ମନୋଽନୁଗଃ ସୈବ ସଂବର୍ତକସ୍ତତୋଷ୍ଣବାନ୍
ସୋମପ୍ରକାଶଃ । ତତଃ ପାବକଃ ସୈବ ସୁଦର୍ଶନଃ । ତଥା ଚାନ୍ଧକାରଃ
ସୈବ ସଂମୋହଃ । ତତୋ ମୁନିଦେଶଃ ସ ଚ ପ୍ରକାଶଃ । ତତୋ ଦୁନ୍ଦୁଭିଃ
ସୈବାନର୍ଥ ଉଚ୍ୟତେ । ତତ୍ରାପି ସପ୍ତୈବ ନଦ୍ୟଃ ॥ ୮୭.୧ ॥
ଗୌରୀ କୁମୁଦ୍ୱତୀ ଚୈବ ସନ୍ଧ୍ୟା ରାତ୍ରିର୍ମନୋଜବା ଖ୍ୟାତିଶ୍ଚ ପୁଣ୍ଡରୀକା ଚ
ଗଙ୍ଗା ସପ୍ତବିଧାଃ ସ୍ମୃତାଃ । ଗୌରୀ ସୈବ ପୁଷ୍ପବହା କୁମୁଦ୍ୱତୀ ତାମ୍ରବତୀ
ରୋଧସଂଧ୍ୟା ସୁଖାବହା ଚ ମନୋଜବା ଚ କ୍ଷିପ୍ରୋଦା ଚ ଖ୍ୟାତିଃ ସୈବ
ଗୋବହୁଲା ପୁଣ୍ଡରୀକା ଚିତ୍ରବେଗା ଶେଷାଃ କ୍ଷୁଦ୍ରନଦ୍ୟଃ ॥ କ୍ରୌଞ୍ଚଦ୍ୱୀପୋ
ଘୃତୋଦେନାବୃତଃ । ଘୃତୋଦା ଶାଲ୍ମଲେନେତି ॥ ୮୭.୨ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ସପ୍ତାଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୭ ॥
ରୁଦ୍ର ଉବାଚ ।
ତ୍ରିଷୁ ଶିଷ୍ଟେଷୁ ବକ୍ଷ୍ୟାମି ଦ୍ୱୀପେଷୁ ମନୁଜାନ୍ୟୁତ ।
ଶାଲ୍ମଲଂ ପଞ୍ଚମଂ ବର୍ଷଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ୟେ ତନ୍ନିବୋଧତ ।
କ୍ରୌଞ୍ଚଦ୍ୱୀପସ୍ୟ ବିସ୍ତାରାଚ୍ଛାଲ୍ମଲୋ ଦ୍ୱିଗୁଣୋ ମତଃ ॥ ୮୮.୧ ॥
ଘୃତସମୁଦ୍ରମାବୃତ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥିସ୍ତଦ୍ୱିସ୍ତାରୋ ଦ୍ୱିଗୁଣସ୍ତତ୍ର ଚ ସପ୍ତ
ପର୍ୱତାଃ ପ୍ରଧାନାସ୍ତାବନ୍ତି ବର୍ଷାଣି ତାବତ୍ୟୋ ନଦ୍ୟଃ । ତତ୍ର ଚ ପର୍ୱତାଃ ।
ସୁମହାନ୍ ପୀତଃଶାତକୌମ୍ଭାତ୍ ସାର୍ୱଗୁଣସୌବର୍ଣରୋହିତସୁମନସକୁଶଲ
ଜାମ୍ବୂନଦବୈଦ୍ୟୁତା ଇତ୍ୟେତେ କୁଲପର୍ୱତା ବର୍ଷାଣି ଚେତି । ଅଥ ଷଷ୍ଠଂ
ଗୋମେଦଂ କଥ୍ୟତେ । ଶାଲ୍ମଲଂ ଯଥା ସୁରୋଦେନାବୃତଂ ତଦ୍ୱତ୍ ସୁରୋଦୋଽପି
ତଦ୍ୱିଗୁଣେନ ଗୋମେଦେନାବୃତଃ । ତତ୍ର ଚ ପ୍ରଧାନପର୍ୱତୌ ଦ୍ୱାବେବ । ଏକସ୍ୟ
ତାବତ୍ତାବସରଃ । ଅପରଶ୍ଚ କୁମୁଦ ଇତି । ସମୁଦ୍ରଶ୍ଚେକ୍ଷୁରସସ୍ତଦ୍ଦ୍ୱିଗୁଣେନ
ପୁଷ୍କରେଣାବୃତଃ । ତତ୍ର ଚ ପୁଷ୍କରାଖ୍ୟେ ମାନସୋ ନାମ ପର୍ୱତଃ ।
ତଦପି ଦ୍ୱିଧା ଛିନ୍ନଂ ବର୍ଷଂ ତତ୍ପ୍ରମାଣେନ ଚ । ସ୍ୱାଦୋଦକେନାବୃତମ୍ ।
ତତଶ୍ଚ କଟାହମ୍ । ଏତତ୍ ପୃଥିବ୍ୟାଃ ପ୍ରମାଣମ୍ । ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡସ୍ୟ ଚ
ସକଟାହବିସ୍ତାରପ୍ରମାଣମ୍ । ଏବଂବିଧାନାମଣ୍ଡାନାଂ ପରିସଂଖ୍ୟା ନ ବିଦ୍ୟତେ ।
ଏତାନି କଲ୍ପେ କଲ୍ପେ ଭଗବାନ୍ ନାରାୟଣଃ କ୍ରୋଡରୂପୀ ରସାତଲାନ୍ତଃପ୍ରବିଷ୍ଟାନି
ଦଂଷ୍ଟ୍ରୈକୈନୋଦ୍ଧୃତ୍ୟ ସ୍ଥିତୌ ସ୍ଥାପୟତି । ଏଷ ବଃ କଥିତୋ ମାର୍ଗୋ
ଭୂମେରାୟାମବିସ୍ତରଃ । ସ୍ୱସ୍ତି ବୋଽସ୍ତୁ ଗମିଷ୍ୟାମି କୈଲାସଂ ନିଲୟଂ ଦ୍ୱିଜାଃ ॥ ୮୮.୨ ॥
ଶ୍ରୀବରାହ ଉବାଚ ।
ଏବମୁକ୍ତ୍ୱା ଗତୋ ରୁଦ୍ରଃ କ୍ଷଣାଦଦୃଶ୍ୟମୂର୍ତିମାନ୍ ।
ତେ ଚ ସର୍ୱେ ଗତା ଦେବା ଋଷୟଶ୍ଚ ଯଥାଗତମ୍ ॥ ୮୮.୩ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଅଷ୍ଟାଶୀତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୮ ॥
ଧରଣ୍ୟୁବାଚ ।
ପରମାତ୍ମା ଶିବଃ ପୁଣ୍ୟ ଇତି କେଚିଦ୍ ଭବଂ ବିଦୁଃ ।
ଅପରେ ହରିମୀଶାନମିତି କେଚିଚ୍ଚତୁର୍ମୁଖମ୍ ॥ ୮୯.୧ ॥
ଏତେଷାଂ କତମୋ ଦେବଃ ପରଃ କୋ ବାଽଥବାଽପରଃ ।
ଏତଦ୍ଦେବ ମମାଚକ୍ଷ୍ୱ ପରଂ କୌତୂହଲଂ ବିଭୋ ॥ ୮୯.୨ ॥
ଶ୍ରୀବରାହ ଉବାଚ ।
ପରୋ ନାରାୟଣୋ ଦେବସ୍ତସ୍ମାଜ୍ଜାତଶ୍ଚତୁର୍ମୁଖଃ ।
ତସ୍ମାଦ୍ ରୁଦ୍ରୋଽଭବଦ୍ ଦେବି ସ ଚ ସର୍ୱଜ୍ଞତାଂ ଗତଃ ॥ ୮୯.୩ ॥
ତସ୍ୟାଶ୍ଚର୍ୟାଣ୍ୟନେକାନି ବିବିଧାନି ବରାନନେ ।
ଶୃଣୁ ସର୍ୱାଣି ଚାର୍ୱଙ୍ଗି କଥ୍ୟମାନଂ ମୟାଽନଘେ ॥ ୮୯.୪ ॥
କୈଲାସଶିଖରେ ରମ୍ୟେ ନାନାଧାତୁବିଚିତ୍ରିତେ ।
ବସତ୍ୟନୁଦିନଂ ଦେବଃ ଶୂଲପାଣିସ୍ତ୍ରିଲୋଚନଃ ॥ ୮୯.୫ ॥
ସୈକସ୍ମିନ୍ ଦିବସେ ଦେବଃ ସର୍ୱଭୂତନମସ୍କୃତଃ ।
ଗଣୈଃ ପରିବୃତୋ ଗୌର୍ୟା ମହାନାସୀତ୍ ପିନାକଧୃକ୍ ॥ ୮୯.୬ ॥
ତତ୍ର ସିଂହମୁଖାଃ କେଚିଦ୍ ଗଣା ନର୍ଦନ୍ତି ସିଂହବତ୍ ।
ଅପରେ ହସ୍ତିବକ୍ତ୍ରାଶ୍ଚ ହୟବକ୍ତ୍ରାସ୍ତଥାପରେ ॥ ୮୯.୭ ॥
ଅପରେ ଶିଂଶୁମାରାସ୍ୟା ଅପରେ ସୂକରାନନାଃ ।
ଅପରେଽଶ୍ୱାମୁଖା ରୌଦ୍ରା ଖରାସ୍ୟାଜାନନାସ୍ତଥା ।
ଛାଗମତ୍ସ୍ୟାନନାଃ କ୍ରୂରା ହ୍ୟନନ୍ତାଃ ଶସ୍ତ୍ରପାଣୟଃ ॥ ୮୯.୮ ॥
କେଚିଦ୍ ଗାୟନ୍ତି ନୃତ୍ୟନ୍ତି ଧାବନ୍ତି ସ୍ଫୋଟୟନ୍ତି ଚ ।
ହସନ୍ତି କିଲକିଲାୟନ୍ତି ଗର୍ଜନ୍ତି ଚ ମହାବଲାଃ ॥ ୮୯.୯ ॥
କେଚିଲ୍ଲୋଷ୍ଟାଂସ୍ତୁ ସଂଗୃହ୍ୟ ଯୁୟୁଧୁର୍ଗଣନାୟକାଃ ।
ଅପରେ ମଲ୍ଲୟୁଦ୍ଧେନ ଯୁୟୁଧୁର୍ବଲଦର୍ପିତାଃ ।
ଏବଂ ଗଣସହସ୍ରେଣ ବୃତୋ ଦେବୋ ମହେଶ୍ୱରଃ ॥ ୮୯.୧୦ ॥
ଯାବଦାସ୍ତେ ସ୍ୱୟଂ ଦେବ୍ୟା କ୍ରୀଡନ୍ ଦେବବରଃ ସ୍ୱୟମ୍ ।
ତାବଦ୍ ବ୍ରହ୍ମା ସ୍ୱୟଂ ଦେବୈରୁପାୟାତ୍ ସହ ସତ୍ୱରଃ ॥ ୮୯.୧୧ ॥
ତମାଗତମଥୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ପୂଜୟିତ୍ୱା ବିଧାନତଃ ।
ଉବାଚ ପରମୋ ଦେବୋ ରୁଦ୍ରୋ ବ୍ରହ୍ମାଣମବ୍ୟମ୍ ॥ ୮୯.୧୨ ॥
କିମାଗମନକୃତ୍ୟଂ ତେ ବ୍ରହ୍ମନ୍ ବ୍ରୂହି ମମାଚିରମ୍ ।
କିଂ ଚ ଦେବାସ୍ତ୍ୱରାୟୁକ୍ତା ଆଗତା ମମ ସନ୍ନିଧୌ ॥ ୮୯.୧୩ ॥
ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ ।
ଅସ୍ତ୍ୟନ୍ଧକୋ ମହାଦୈତ୍ୟସ୍ତେନ ସର୍ୱେ ଦିବୌକସଃ ।
ଅର୍ଦିତା ମତ୍ସମୀପଂ ତୁ ବୁଦ୍ଧ୍ୱା ମାଂ ଶରଣୈଷିଣଃ ॥ ୮୯.୧୪ ॥
ତତଶ୍ଚୈତେ ମୟା ସର୍ୱେ ପ୍ରୋକ୍ତା ଦେବା ଭବଂ ପ୍ରତି ।
ଗଚ୍ଛାମ ଇତି ଦେବେଶ ତତସ୍ତ୍ୱେତେ ସମାଗତାଃ ॥ ୮୯.୧୫ ॥
ଏବମୁକ୍ତ୍ୱା ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମା ବୀକ୍ଷାଂ ଚକ୍ରେ ପିନାକିନମ୍ ।
ନାରାୟଣଂ ଚ ମନସା ସସ୍ମାର ପରମେଶ୍ୱରମ୍ ।
ତତୋ ନାରାୟଣୋ ଦେବୋ ଦ୍ୱାଭ୍ୟାଂ ମଧ୍ୟେ ବ୍ୟବସ୍ଥିତଃ ॥ ୮୯.୧୬ ॥
ତତସ୍ତ୍ୱେକୀଗତାସ୍ତେ ତୁ ବ୍ରହ୍ମବିଷ୍ଣୁମହେଶ୍ୱରାଃ ।
ପରସ୍ପରଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଦୃଷ୍ଟ୍ୟା ବୀକ୍ଷାଂ ଚକ୍ରୁର୍ମୁଦାୟୁତାଃ ॥ ୮୯.୧୭ ॥
ତତସ୍ତେଷାଂ ତ୍ରିଧା ଦୃଷ୍ଟିର୍ଭୂତ୍ୱୈକା ସମଜାୟତ ।
ତସ୍ୟାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୟାଂ ସମୁତ୍ପନ୍ନା କୁମାରୀ ଦିବ୍ୟରୂପିଣୀ ॥ ୮୯.୧୮ ॥
ନୀଲୋତ୍ପଲଦଲଶ୍ୟାମା ନୀଲକୁଞ୍ଚିତମୂର୍ଦ୍ଧଜା ।
ସୁନାସା ସୁଲଲାଟାନ୍ତା ସୁବକ୍ତ୍ରା ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠିତା ॥ ୮୯.୧୯ ॥
ତ୍ୱଷ୍ଟ୍ରା ଯଦଗ୍ନିଜିହ୍ୱଂ ତୁ ଲକ୍ଷଣଂ ପରିଭାଷିତମ୍ ।
ତତ୍ସର୍ୱମେକତଃ ସଂସ୍ଥଂ କନ୍ୟାୟାଂ ସମ୍ପ୍ରଦୃଶ୍ୟତେ ॥ ୮୯.୨୦ ॥
ଅଥ ତାଂ ଦୃଶ୍ୟ କନ୍ୟାଂ ତୁ ବ୍ରହ୍ମବିଷ୍ଣୁମହେଶ୍ୱରାଃ ।
ଊଚୁଃ କାଽସି ଶୁଭେ ବ୍ରୂହି କିଂ ବା କାର୍ୟଂ ବିପଶ୍ଚିତମ୍ ॥ ୮୯.୨୧ ॥
ତ୍ରିବର୍ଣା ଚ କୁମାରୀ ସା କୃଷ୍ଣଶୁକ୍ଲା ଚ ପୀତିକା ।
ଉବାଚ ଭବତାଂ ଦୃଷ୍ଟେର୍ୟୋଗାଜ୍ଜାତାଽସ୍ମି ସତ୍ତମାଃ ।
କିଂ ମାଂ ନ ବେତ୍ଥ ସୁଶ୍ରୋଣୀଂ ସ୍ୱଶକ୍ତିଂ ପରମେଶ୍ୱରୀମ୍ ॥ ୮୯.୨୨ ॥
ତତୋ ବ୍ରହ୍ମାଦୟସ୍ତେ ଚ ତସ୍ୟାସ୍ତୁଷ୍ଟା ବରଂ ଦଦୁଃ ।
ନାମ୍ନାଽସି ତ୍ରିକଲା ଦେବୀ ପାହି ବିଶ୍ୱଂ ଚ ସର୍ୱଦା ॥ ୮୯.୨୩ ॥
ଅପରାଣ୍ୟପି ନାମାନି ଭବିଷ୍ୟନ୍ତି ତବାନଘେ ।
ଗୁଣୋତ୍ଥାନି ମହାଭାଗେ ସର୍ୱସିଦ୍ଧିକରାଣି ଚ ॥ ୮୯.୨୪ ॥
ଅନ୍ୟଚ୍ଚ କାରଣଂ ଦେବି ତ୍ରିବର୍ଣାଽସି ବରାନନେ ।
ମୂର୍ତିତ୍ରୟଂ ତ୍ରିଭିର୍ୱର୍ଣୈଃ କୁରୁ ଦେବି ସ୍ୱକଂ ଦ୍ରୁତମ୍ ॥ ୮୯.୨୫ ॥
ଏବମୁକ୍ତା ତଦା ଦେବୈରକରୋତ୍ ତ୍ରିବିଧାଂ ତନୁମ୍ ।
ସିତାଂ ରକ୍ତାଂ ତଥା କୃଷ୍ଣାଂ ତ୍ରିମୂର୍ତିତ୍ୱଂ ଜଗାମ ହ ॥ ୮୯.୨୬ ॥
ଯା ସା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଶୁଭା ମୂର୍ତ୍ତିସ୍ତୟା ସୃଜତି ବୈ ପ୍ରଜାଃ ।
ସୌମ୍ୟରୂପେଣ ସୁଶ୍ରୋଣୀ ବ୍ରହ୍ମସୃଷ୍ଟ୍ୟା ବିଧାନତଃ ॥ ୮୯.୨୭ ॥
ଯା ସା ରକ୍ତେନ ବର୍ଣେନ ସୁରୂପା ତନୁମଧ୍ୟମା ।
ଶଙ୍ଖଚକ୍ରଧରା ଦେବୀ ବୈଷ୍ଣବୀ ସା କଲା ସ୍ମୃତା ।
ସା ପାତି ସକଲଂ ବିଶ୍ୱଂ ବିଷ୍ଣୁମାୟେତି କୀର୍ତ୍ତ୍ୟତେ ॥ ୮୯.୨୮ ॥
ଯା ସା କୃଷ୍ଣେନ ବର୍ଣେନ ରୌଦ୍ରୀ ମୂର୍ତ୍ତିସ୍ତ୍ରିଶୂଲିନୀ ।
ଦଂଷ୍ଟ୍ରାକରାଲିନୀ ଦେବୀ ସା ସଂହରତି ବୈ ଜଗତ୍ ॥ ୮୯.୨୯ ॥
ଯା ସୃଷ୍ଟିର୍ବ୍ରହ୍ମଣୋ ଦେବୀ ଶ୍ୱେତବର୍ଣା ବିଭାବରୀ ।
ସା କୁମାରୀ ମହାଭାଗା ବିପୁଲାବ୍ଜଦଲେକ୍ଷଣା ।
ସଦ୍ୟୋ ବ୍ରହ୍ମାଣମାମନ୍ତ୍ର୍ୟ ତତ୍ରୈବାନ୍ତରଧୀୟତ ॥ ୮୯.୩୦ ॥
ସାଽନ୍ତର୍ହିତା ଯୟୌ ଦେବୀ ବରଦା ଶ୍ୱେତପର୍ୱତମ୍ ।
ତପସ୍ତପ୍ତୁଂ ମହତ୍ ତୀବ୍ରଂ ସର୍ୱଗତ୍ୱମଭୀପ୍ସତୀ ॥ ୮୯.୩୧ ॥
ଯା ବୈଷ୍ଣବୀ କୁମାରୀ ତୁ ସାପ୍ୟନୁଜ୍ଞାୟ କେଶବମ୍ ।
ମନ୍ଦରାଦ୍ରିଂ ଯୟୌ ତପ୍ତୁଂ ତପଃ ପରମଦୁଶ୍ଚରମ୍ ॥ ୮୯.୩୨ ॥
ଯା ସା କୃଷ୍ଣା ବିଶାଲାକ୍ଷୀ ରୌଦ୍ରୀ ଦଂଷ୍ଟ୍ରାକରାଲିନୀ ।
ସା ନୀଲପର୍ୱତବରଂ ତପଶ୍ଚର୍ତୁଂ ଯୟୌ ଶୁଭା ॥ ୮୯.୩୩ ॥
ଅଥ କାଲେନ ମହତା ପ୍ରଜାଃ ସ୍ତ୍ରଷ୍ଟୁଂ ପ୍ରଜାପତିଃ ।
ଆରବ୍ଧବାନ୍ ତଦା ତସ୍ୟ ବବୃଧେ ସୃଜତୋ ବଲମ୍ ॥ ୮୯.୩୪ ॥
ଯଦା ନ ବବୃଧେ ତସ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ମାନସୀ ପ୍ରଜା ।
ତଦା ଦଧ୍ୟୌ କିମେତନ୍ମେ ନ ତଥା ବର୍ଦ୍ଧତେ ପ୍ରଜା ॥ ୮୯.୩୫ ॥
ତତୋ ବ୍ରହ୍ମା ହୃଦା ଦଧ୍ୟୌ ଯୋଗାଭ୍ୟାସେନ ସୁବ୍ରତେ ।
ଚିନ୍ତୟନ୍ ବୁବୁଧେ ଦେବସ୍ତାଂ କନ୍ୟାଂ ଶ୍ୱେତପର୍ୱତେ ।
ତପଶ୍ଚରନ୍ତୀଂ ସୁମହତ୍ ତପସା ଦଗ୍ଧକିଲ୍ବିଷାମ୍ ॥ ୮୯.୩୬ ॥
ତତୋ ବ୍ରହ୍ମା ଯୟୌ ତତ୍ର ଯତ୍ର ସା କମଲେକ୍ଷଣା ।
ତପଶ୍ଚରତି ତାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ୱା ବାକ୍ୟମେତଦୁବାଚ ହ ॥ ୮୯.୩୭ ॥
ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ ।
କିଂ ତପଃ କ୍ରିୟତେ ଭଦ୍ରେ କାର୍ୟମାବେକ୍ଷ୍ୟ ଶୋଭତେ ।
ତୁଷ୍ଟୋଽସ୍ମି ତେ ବିଶାଲାକ୍ଷି ବରଂ କିଂ ତେ ଦଦାମ୍ୟହମ୍ ॥ ୮୯.୩୮ ॥
ସୃଷ୍ଟିରୁବାଚ ।
ଭଗବନ୍ନେକଦେଶସ୍ଥା ନୋତ୍ସହେ ସ୍ଥାତୁମଞ୍ଜସା ।
ଅତୋଽର୍ଥଂ ତ୍ୱାଂ ବରଂ ଯାଚେ ସର୍ୱଗତ୍ୱମଭୀପ୍ସତୀ ॥ ୮୯.୩୯ ॥
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତଦା ଦେବ୍ୟା ସୃଷ୍ଟ୍ୟା ବ୍ରହ୍ମା ପ୍ରଜାପତିଃ ।
ଉବାଚ ତାଂ ତଦା ଦେବୀଂ ସର୍ୱଗା ତ୍ୱଂ ଭବିଷ୍ୟସି ॥ ୮୯.୪୦ ॥
ଏବମୁକ୍ତା ତଦା ତେନ ସୃଷ୍ଟିଃ ସା କମଲେକ୍ଷଣା ।
ତସ୍ୟ ହ୍ୟଙ୍କେ ଲୟଂ ପ୍ରାପ୍ତା ସା ଦେବୀ ପଦ୍ମଲୋଚନା ।
ତସ୍ମାଦାରଭ୍ୟ କାଲାତ୍ ତୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସୃଷ୍ଟିର୍ୱ୍ୟବର୍ଦ୍ଧତ ॥ ୮୯.୪୧ ॥
ବ୍ରହ୍ମଣୋ ମାନସାଃ ସପ୍ତ ତେଷାମନ୍ୟେ ତପୋଧନାଃ ।
ତେଷାମନ୍ୟେ ତତସ୍ତ୍ୱନ୍ୟେ ଚତୁର୍ଦ୍ଧା ଭୂତସଂଗ୍ରହଃ ।
ସସ୍ଥାଣୁଜଙ୍ଗମାନାଂ ଚ ସୃଷ୍ଟିଃ ସର୍ୱତ୍ର ସଂସ୍ଥିତା ॥ ୮୯.୪୨ ॥
ଯତ୍କିଂଚିଦ୍ ବାଙ୍ମୟଂ ଲୋକେ ଜଗତ୍ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମମ୍ ।
ତତ୍ସର୍ୱଂ ସ୍ଥାପିତଂ ସୃଷ୍ଟ୍ୟା ଭୂତଂ ଭବ୍ୟଂ ଚ ସର୍ୱଦା ॥ ୮୯.୪୩ ॥
॥ ଇତି ଶ୍ରୀବରାହପୁରାଣେ ଭଗବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେ ଏକୋନନବତିତମୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥ ୮୯ ॥
ଇତି ଶ୍ରୀରୁଦ୍ରଗୀତା ସମାପ୍ତା ।
Also Read:
Rudra Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil