Gitarahasyam According to Shri Shankaracharya in Telugu:
॥ జగద్గురుశ్రీశంకరాచార్యాభిమతం గీతారహస్యం ॥
లేఖకః – డాె॒ శ్రీధరభాస్కరవర్ణేకరః, నాగపురం
జగద్గురుశ్రీశంకరాచార్యచరణైః
శ్రీమద్భగవద్గీతోపనిషద్భాష్యస్య ప్రథమాధ్యాయారంభే తథా
ద్వితీయాధ్యాయస్య “అశోచ్యానన్వశోచస్త్వం” ఇత్యస్మాన్ శ్లోకాత్ ప్రాక్
స్వాభిమతం గీతారహస్యం యుక్తియుక్తైర్వచోభిః ప్రతిపాదితం । “తస్మాద్
గీతాసు కేవలాద్ ఏవ తత్త్వజ్ఞానాత్ మోక్షప్రాప్తిః, న కర్మసముచితాదితి
నిశ్చితోఽర్థః ।” (అధ్యాయ 2) “తస్మాత్ కేవలాదేవ జ్ఞానాన్మోక్ష
ఇత్యేషోఽర్థో నిశ్చితో గీతాసు సర్వోపనిషత్సు చ ।” (అధ్యాయ 3)
ఇత్యేతద్ గీతారహస్యం సునిశ్చితం ప్రతిపాద్య తదేవ సర్వత్ర గీతాసు
ప్రకరణశో విభజ్య తత్ర తత్ర దర్శితం ।
తదిదం జగద్గురుసమ్మతం గీతారహస్యమస్మాభిః 44 కారికాసు సంక్షేపత
ఉపనిబద్ధం । జగద్గురుసమ్మతం గీతారహస్యం సమ్యక్ స్మృతిగతం
కర్తుమిమాః కారికా అతీవోపకారిణ్యో భవేయురిత్యాశాస్మహే ॥
వేదోక్తో ద్వివిధో ధర్మో గీతాసు ప్రతిపాదితః ।
ప్రవృత్తిలక్షణో హ్యేకశ్చాన్యో నిర్వృత్తిలక్షణః ॥ 1 ॥
ధర్మస్య ద్వివిధో హేతుర్జగతః సంస్థితిస్తథా ।
ప్రాణినోఽభ్యుదయశ్చాన్యో నిఃశ్రేయససమన్వితః ॥ 2 ॥
క్షీణే వివేకవిజ్ఞానే విదుషాం కామవర్ధనే ।
గ్లానిమాపద్యతే ధర్మో హ్యధర్మః కామవర్ధనే ॥ 3 ॥
బ్రాహ్మణ్యాధీనమేవేహ వర్ణాశ్రమవిభాజనం ।
బ్రాహ్మణ్యే రక్షితే ధర్మో వైదికః స్యాత్ సురక్షితః ॥ 4 ॥
బ్రాహ్మణత్వం విజానీయాద్ భౌమం బ్రహ్మ సనాతనం ।
తద్రక్షణార్థం కృష్ణత్వం ప్రాప నారాయణః స్వయం ॥ 5 ॥
శోకమోహాబ్ధినిర్మగ్నం పార్థం ప్రత్యాహ కేశవః ।
ద్వివిధం వైదికం ధర్మం సర్వలోకాద్దిధీర్షయా ।
ప్రచీయతే హి ధర్మోఽసౌ పాల్యతే యో గుణాధికైః ॥ 6 ॥
సంగ్రహః సర్వవేదార్థసారాణామీశ్వరోదితః ।
వ్యాసః సప్తశతశ్లోకైస్తమేవోపనిబద్ధవాన్ ॥ 7 ॥
నిఃశ్రేయసం పరం జ్ఞేయం గీతాశాస్త్రప్రయోజనం ।
సహేతుకస్య సంసారస్యాత్యంతోపరమో హి తత్ ॥ 8 ॥
నిఃశ్రేయసం తదాధ్యాత్మజ్ఞాననిష్ఠాస్వరూపిణః ।
ప్రాప్యతే ధర్మతః సర్వకర్మసంన్యాసాపూర్వకాత్ ॥ 9 ॥
భగవాననుగీతాసు గీతాధర్మప్రయోజనం ।
సమస్తకర్మ సంన్యాసాపరమిత్యబ్రవీత్ స్వయం ॥ 10 ॥
వర్ణానామాశ్రమాణాం యోఽభ్యుదయైకప్రయోజనః ।
ప్రవృత్తిలక్షణో ధర్మః స స్వర్గప్రాప్తిసాధనం ॥ 11 ॥
ఫలాభిసంధిరహితో బ్రహ్మార్పణధియా తథా ।
ప్రవృత్తిలక్షణో ధర్మోఽనుష్ఠేయః సత్వశుద్ధయే ॥ 12 ॥
సత్త్వశుద్ధతయా జ్ఞాననిష్ఠాపాత్రత్వమాప్తవాన్ ।
విందతే పరమ జ్ఞానం నిఃశ్రేయసఫలప్రదం ॥ 13 ॥
ప్రవృత్తిలక్షణో ధర్మో గీతాసు ప్రతిపాదితః ।
జ్ఞానోత్పత్తినిదానత్వాన్నిఃశ్రేయసపరో హి సః ॥ 14 ॥
యోగినః కర్మ కుర్వంతి సంగం త్యక్త్వాఽఽత్మశుద్ధయే ।
హేతుః ప్రవృత్తిధర్మస్య గీతావాక్యేఽత్ర దృశ్యతే ॥ 15 ॥
తం శాశ్వతం వైదికమేవ ధర్మ
ద్విధా హి నిఃశ్రేయసమాత్రహేతుం ।
తథా పరం బ్రహ్మ చ కేశవాఖ్యం
గీతామహాశాస్త్రమభివ్యనక్తి ॥ 16 ॥
యో హి సమ్యగ విజానీతే గీతాశాస్త్రార్థమాంతరం ॥
సమస్తపురుషార్థానాం స సిద్ధిమధిగచ్ఛతి ॥ 17 ॥
(గీతా-ద్వితీయాధ్యాయప్రాస్తావికం)
శోకమోహాదయో దోషాః సంసారోత్పత్తిహేతవః ।
విషాదయోగో బోద్ధవ్యస్తదుత్పత్తిప్రబుద్ధయే ॥ 18 ॥
వివేకః శోకమోహాభ్యాం విజ్ఞానం చాభిభూయతే ।
తతః స్వధర్మం సంత్యజ్య ప్రతిషిద్ధే ప్రవర్తతే ॥ 19 ॥
యథా స్వయం ప్రవృత్తోఽపి క్షాత్రధర్మ నిజేఽర్జునః ।
ఉపరమ్య తతో మేనే పరధర్మం హితావహం ॥ 20 ॥
స్వధర్మేఽపి ప్రవృత్తానాం ప్రవృత్తిః ప్రాయశో నృణాం ।
ఫలాభిసంధిసహితా సాహంకారా చ దృశ్యతే ।
ఫలాభిలాషాఽహంకారౌ ధర్మదోషకరావుభౌ ॥ 21 ॥
సకామకర్మతో బుద్ధిర్జాయతే పాపపుణ్యయోః ।
తత ఏవ హి సంసారే జీవోఽయం పరివర్తతే ॥ 22 ॥
ఇష్టజన్మసుఖానిష్టజన్మదుఃఖాప్తిలక్షణః
సంసారః పరిహర్తవ్యః శోకమోహసముద్భవః ॥ 23 ॥
సమస్తకర్మసంన్యాసాపూర్వకాదతినిర్మలాత్ ।
ఆత్మజ్ఞానాదృతే నైవ నివృత్తిః శోకమోహయోః ॥ 24 ॥
నిమిత్తీకృత్య తత్ పార్థం శోకమోహసమాకులం ।
భగవానదిశద్ గీతాం సర్వానుగ్రహహేతవే ॥ 25 ॥
(పూర్వపక్షః)
కురు కర్మేతి బ్రువతోఽభిప్రాయః శ్రీహరేః స్ఫుటో నూనం ।
జ్ఞానాద్ధి కర్మసహితాత్ కైవల్యప్రాప్తిరితి వదంత్యేకే ॥ 26 ॥
ధర్మ్యం యుద్ధమకృత్వా పాపం స్యాదితి నివేదయన్ కృష్ణః ।
శ్రౌతం స్మార్తం హింసాక్రూరం కర్మాపి ముక్తయే ప్రాహ ॥ 27 ॥
(ఉత్తరపక్షః)
కైవల్యప్రాప్తయే జ్ఞాన-కర్మయోగసముచ్చయం ।
యే దర్శయంతి గీతాసు తేషాం హి తద్సన్మతం ॥ 28 ॥
సాంఖ్య-యోగాభిధం బుద్ధిద్వయం లోకేషు వర్తతే ।
జ్ఞాన-కర్మాభిధా ద్వేధా నిష్ఠా గీతోదితా తతః ॥ 29 ॥
షడ్విక్రియావిహీనత్వాదకర్తాత్మైతి యా మతిః ।
సా సాంఖ్యబుద్ధిః సాంఖ్యాఖ్యజ్ఞానినాముచితా మమ ॥ 30 ॥
ప్రాయేణ సాంఖ్యబుద్ధేః ప్రాగ్ యోగబుద్ధిః ప్రజాయతే ।
యయాత్మా దేహసంభిన్నః కర్తా భోక్తేతి భాసతే ॥ 31 ॥
ధర్మాధర్మవివేకేన మోక్షసాధనకర్మణాం ।
నిరంతరమనుష్ఠానం తద్ యోగ ఇతి కథ్యతే ॥ 32 ॥
యోగబుద్ధి సమాశ్రిత్య యేఽన్తఃకరణశుద్ధయే ॥
యోగాఖ్యం కర్మ కుర్వంతి తే యోగిన ఇతి స్మృతాః ॥ 33 ॥
జ్ఞాన-కర్మామిధం నిష్ఠాద్వయం ప్రాహేశ్వరః పృథక్ ।
పశ్యన్నేకత్ర పురుషే వృద్ధిద్వయమసంభవం ॥ 34 ॥
బృహదారణ్యకేఽప్యేతద్ నిష్ఠాద్వయముదీరితం ।
యత్రాకామస్య సంన్యాసాః ప్రోక్తం కర్మ చ కామ్యతః ॥ 35 ॥
యది స్యాత్ సమ్మతః శ్రౌతకర్మజ్ఞానసముచ్చయః ।
గీతాసు నోపపద్యేత విభాగవచనం తదా ।
జ్యాయసీ చేదితి ప్రశ్నః పార్థస్యాపి న యుజ్యతే ॥ 36 ॥
అసంభవమనుష్ఠానమేకేన జ్ఞానకర్మణోః ।
న చేదిదం హరేరుక్తం శ్రృణుయాదర్జునః కథం ॥ 37 ॥
అశ్రుతం చ కథం బుద్ధేర్జ్యాయస్త్వం కర్మణోఽర్జునః ।
జ్యాయసీత్యాదిభిర్వాక్యైర్మృషాఽధ్యారోపయేత్ ప్రభౌ ॥ 38 ॥
ఉక్తః స్యాద్ యది సర్వేషాం జ్ఞానకర్మసముచ్చయః ।
పార్థస్యాపి కృతే తర్హి స ఏవ హి నివేదితః ॥ 39 ॥
ఉభయోరుపదేశేఽపి ప్రశ్నోత్తరసమాశ్రితః ॥
‘యచ్ఛ్రేయ ఏతయోరేక”మితి నైవోపపద్యతే ॥ 40 ॥
శీతం చ మధురం చాన్నం భోక్తవ్యం పిత్తశాంతయే ।
ఇత్యుక్తేఽన్యతరశ్రేయోజిజ్ఞాసా నోపపద్యతే ॥ 41 ॥
పార్థప్రశ్నోఽథ కల్ప్యేత కృష్ణోక్తానవధారణాత్ ।
తదుత్తరే కథం నోక్తో బుద్ధి-కర్మ-సముచ్చయః ॥ 42 ॥
లోకేఽస్మిన్ ద్వివిధా నిష్ఠా పురా ప్రోక్తేతి చోత్తరం ।
పృష్టాదననురూపం తన్నేశ్వరస్యోపపద్యతే ॥ 43 ॥
సముచ్చయస్తథా బుద్ధేః శ్రౌతవత్ స్మార్తకర్మణా ।
నాభిప్రేతోఽన్యథా సర్వ విభాగవచనం వృథా ॥ 44 ॥
యుద్ధ కర్మ క్షత్రియస్య స్మార్త మిత్యపి జాననః ।
ఉపాలంభో వృథా ‘ఘోరే కర్మణీ’త్యర్జునస్య చ ॥ 45 ॥
తస్మాద్ గీతాసు నైవేషన్మాత్రేణాపి ప్రదర్శ్యతాం ।
కర్మణా ద్వివిధేనాత్మజ్ఞానస్య హి సముచ్చయః ॥ 46 ॥
కర్మణ్యభిప్రవృత్తస్యాజ్ఞానరాగాదిదోషతః ।
సత్వశుద్ధతయా జ్ఞానం సర్వం బ్రహ్మేతి జాయతే ॥ 47 ॥
నివృత్తం జ్ఞాన్నతో యస్య కర్మ వా తత్ప్రయోజనం ।
స హి కర్మ ప్రవృత్తశ్చేల్లోకసంగ్రహహేతవే ।
తస్మిన్నపి న సంభావ్యో జ్ఞానకర్మసముచ్చయః ॥ 48 ॥
యథా భగవతి క్షాత్రకర్మజ్ఞానసముచ్చయః ।
న సంభవతి నిష్కామే తథా తాదృశి పండితే ॥ 49 ॥
న కరోమీతి తత్త్వజ్ఞో మన్యతే భగవత్సమః ।
ఫలం చ నాభిసంధత్తే క్రియమాణస్య కర్మణః ॥ 50 ॥
కామ్యే యజ్ఞే ప్రవృత్తస్య కామే సామికృతే హతే ।
క్రియమాణః పునర్యజ్ఞో నిష్కామః ఖలు జాయతే ।
ప్రమాణం భగవద్వాక్య- “కుర్వన్నపి న లిప్యతే” ॥ 51 ॥
“కర్మణైవ హి సంసిద్ధిమాస్థితా జనకాదయః” ।
వాక్యమేవంవిధం జ్ఞేయం ప్రవిభజ్యైవ తత్త్వతః ॥ 52 ॥
అథ చేజ్జనకాద్యాస్తే నైవ తత్త్వవిదో మతాః ।
కర్మణా చిత్తశుద్ధిం తే ప్రాప్తా ఇత్యవగమ్యతాం ॥ 53 ॥
“యోగినః కర్మ కుర్వంతి సంగం త్యక్త్వాఽఽత్మశుద్ధయే” ।
ఇత్యస్మిన్ భగవద్వాక్యే జ్ఞేయం కర్మప్రయోజనం ॥ 54 ॥
న హి నిఃశ్రేయసప్రాప్తిర్జ్ఞాన-కర్మసముచ్చయాత్ ।
అభిప్రాయేణ గీతాయాస్తత్త్వజ్ఞానాత్తు కేవలాత్ ॥ 55 ॥
ఇతి శ్రీశ్రీధరభాస్కరవర్ణేకరః విరచితం
జగద్గురుశ్రీశంకరాచార్యాభిమతం గీతారహస్యం సంపూర్ణం ।
Also Read:
Sri Shankaracharya’s Gitarahasyam Lyrics in
Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
