Shrrigala Geetaa in Telugu:
॥ శృగాలగీతా ॥
భీష్మేణ యుధిష్ఠిరంప్రతి ఇతరనిపేధపూర్వకం ప్రజ్ఞాయాః
సుఖసాధనతాయాం ప్రమాణతయా సృగాలకాశ్యపసంవాదానువాదః ॥ 1 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ । 0
బాంధవాః కర్మ విత్తం వా ప్రజ్ఞా వేహ పితామహ ।
నరస్య కా ప్రతిష్ఠా స్యాదేతత్పృష్టో వదస్వ మే ॥ 1 ॥
భీష్మ ఉవాచ । 2
ప్రజ్ఞా ప్రతిష్ఠా భూతానాం ప్రజ్ఞా లాభః పరో మతః ।
ప్రజ్ఞా నిఃశ్రేయసీ లోకే ప్రజ్ఞా స్వర్గో మతః సతాం ॥ 2 ॥
ప్రజ్ఞయా ప్రాపితార్థో హి బలిరైశ్వర్యసంక్షయే ।
ప్రహ్లాదో నముచిర్మంకిస్తస్యాః కిం విద్యతే పరం ॥ 3 ॥
అత్రాప్యుదాహరంతీమమితిహాసం పురాతనం ।
ఇంద్రకాశ్యపసంవాదం తన్నిబోధ యుధిష్ఠిర ॥ 4 ॥
వైశ్యః కశ్చిదృషిసుతం కాశ్యపం సంశితవ్రతం ।
రథేన పాతయామాస శ్రీమాందృప్తస్తపస్వినం ॥ 5 ॥
ఆర్తః స పతితః క్రుద్ధస్త్యక్త్వాఽఽత్మానమథాబ్రవీత్ ।
మరిష్యామ్యధనస్యేహ జీవితార్థో న విద్యతే ॥ 6 ॥
తథా ముమూర్షమాసీనమకూజంతమచేతసం ।
ఇంద్రః సృగాలరూపేణ బభాషే క్షుబ్ధమానసం ॥ 7 ॥
మనుష్యయోనిమిచ్ఛంతి సర్వభూతాని సర్వశః ।
మనుష్యత్వే చ విప్రత్వం సర్వ ఏవాభినందతి ॥ 8 ॥
మనుష్యో బ్రాహ్మణశ్చాసి శ్రోత్రియశ్చాసి కాశ్యప ।
సుదుర్లభమవాప్యైతన్న దోషాన్మర్తుమర్హసి ॥ 9 ॥
సర్వే లాభాః సాభిమానా ఇతి సత్యవతీ శ్రుతిః ।
సంతోషణీయరూపోఽసి లోభాద్యదభిమన్యసే ॥ 10 ॥
అహో సిద్ధార్థతా తేషాం యేషాం సంతీహ పాణయః ।
[అతీవ స్పృహయే తేషాం యేషాం సంతీహ పాణయః ॥] 11 ॥
పాణిమద్భ్యః స్పృహాఽస్మాకం యథా తవ ధనస్య వై ।
న పాణిలాభాదధికో లాభః కశ్చన విద్యతే ॥ 12 ॥
అపాణిత్వాద్వయం బ్రహ్మన్కంటకం నోద్ధరామహే ।
జంతూనుచ్చావచానంగే దశతో న కషామ వా ॥ 13 ॥
అథ యేషాం పునః పాణీ దేవదత్తౌ దశాంగులీ ।
ఉద్ధరంతి కృమీనంగాద్దశతో నికషంతి చ ॥ 14 ॥
వర్షాహిమాతపానాం చ పరిత్రాణాని కుర్వతే ।
చేలమన్నం సుఖం శయ్యాం నివాతం చోపభుంజతే ॥ 15 ॥
అధిష్ఠాయ చ గాం లోకే భుంజతే వాహయంతి చ ।
ఉపాయైర్బహుభిశ్చైవ వశ్యానాత్మని కుర్వతే ॥ 16 ॥
యే ఖల్వజిహ్వాః కృపణా అల్పప్రాణా అపాణయః ।
సహంతే తాని దుఃఖాని దిష్ట్యా త్వం న తథా మునే ॥ 17 ॥
దిష్ట్యా త్వం న శృగాలో వై న కృమిర్న చ మూషకః ।
న సర్పో న చ మండూకో న చాన్యః పాపయోనిజః ॥ 18 ॥
ఏతావతాఽపి లాభేన తోష్టుమర్హసి కాశ్యప ।
కిం పునర్యోసి సత్వానాం సర్వేషాం బ్రాహ్మణోత్తమః ॥ 19 ॥
ఇమే మాం కృమయోఽదంతి యేషాముద్ధరణాయ వై ।
నాస్తి శక్తిరపాణిత్వాత్పశ్యావస్థామిమాం మమ ॥ 20 ॥
అకార్యమితి చైవేమం నాత్మానం సంత్యజామ్యహం ।
నాతః పాపీయసీం యోనిం పతేయమపరామితి ॥ 21 ॥
మధ్యే వై పాపయోనీనాం సృగాలీయామహం గతః ।
పాపీయస్యో బహుతరా ఇతోఽన్యాః పాపయోనయః ॥ 22 ॥
జాత్యైవైకే సుఖితరాః సంత్యన్యే భృశదుఃఖితాః ।
నైకాంతం సుఖమేవేహ క్వచిత్పశ్యామి కస్యచిత్ ॥ 23 ॥
మనుష్యా హ్యాఢ్యతాం ప్రాప్య రాజ్యమిచ్ఛంత్యనంతరం ।
రాజ్యాద్దేవత్వమిచ్ఛంతి దేవత్వాదింద్రతామపి ॥ 24 ॥
భవేస్త్వం యద్యపి త్వాఢ్యో న రాజా న చ దైవతం ।
దేవత్వం ప్రాప్య చేంద్రత్వం నైవ తుష్యేస్తథా సతి ॥ 25 ॥
న తృప్తిః ప్రియలాభేఽస్తి తృష్ణా నాద్భిః ప్రశామ్యతి ।
సంప్రజ్వలతి సా భూయః సమిద్భిరివ పావకః ॥ 26 ॥
అస్త్యేవ త్వయి శోకోఽపి హర్షశ్చాపి తథా త్వయి ।
సుఖదుఃఖే తథా చోభే తత్ర కా పరిదేవనా ॥ 27 ॥
పరిచ్ఛిద్యైవ కామానాం సర్వేషాం చైవ కర్మణాం ।
మూలం బుద్ధీంద్రియగ్రామం శకుంతానివ పంజరే ॥ 28 ॥
న ద్వితీయస్య శిరసశ్ఛేదనం విద్యతే క్వచిత్ ।
న చ పాణేస్తృతీయస్య యన్నాస్తి న తతో భయం ॥ 29 ॥
న ఖల్వప్యరసజ్ఞస్య కామః క్వచన జాయతే ।
సంస్పర్శాద్దర్శనాద్వాపి శ్రవణాద్వాపి జాయతే ॥ 30 ॥
న త్వం స్మరసి వారుణ్యా లట్వాకానాం చ పక్షిణాం ।
తాభ్యాం చాభ్యధికో భక్ష్యో న కశ్చిద్విద్యతే క్వచిత్ ॥ 31 ॥
యాని చాన్యాని భూతేషు భక్ష్యభోజ్యాని కాశ్యప ।
యేషామభుక్తపూర్వాణి తేషామస్మృతిరేవ తే ॥ 32 ॥
అప్రాశనమసంస్పర్శమసందర్శనమేవ చ ।
పురుషస్యైష నియమో మన్యే శ్రేయో న సంశయః ॥ 33 ॥
పాణిమంతో బలవంతో ధనవంతో న సంశయః ।
మనుష్యా మానుషైరేవ దాసత్వముపపాదితాః ॥ 34 ॥
వధబంధపరిక్లేశైః క్లిశ్యంతే చ పునః పునః ।
తే ఖల్వపి రమంతే చ మోదంతే చ హసంతి చ ॥ 35 ॥
అపరే బాహుబలినః కృతవిద్యా మనస్వినః ।
జుగుప్సితాం చ కృపణాం పాపవృత్తిముపాసతే ॥ 36 ॥
ఉత్సహంతే చ తే వృత్తిమన్యామప్యుపసేవితుం ।
స్వకర్మణా తు నియతం భవితవ్యం తు తత్తథా ॥ 37 ॥
న పుల్కసో న చండాల ఆత్మానం త్యక్తుమిచ్ఛతి ।
తయా తుష్టః స్వయా యోన్యా మాయాం పశ్యస్వ యాదృశీం ॥ 38 ॥
దృష్ట్వా కుణీన్పక్షహతాన్మనుష్యానామయావినః ।
సుసంపూర్ణః స్వయా యోన్యా లబ్ధలాభోసి కాశ్యప ॥ 39 ॥
యది బ్రాహ్మణదేహస్తే నిరాతంకో నిరామయః ।
అంగాని చ సమగ్రాణి న చ లోకేషు ధిక్కృతః ॥ 40 ॥
న కేనచిత్ప్రవాదేన సత్యేనైవాపహారిణా ।
ధర్మాయోత్తిష్ఠ విప్రర్షే నాత్మానం త్యక్తుమర్హసి ॥ 41 ॥
యది బ్రహ్మఞ్శృణోష్యేతచ్ఛ్రద్దధాసి చ మే వచః ।
వేదోక్తస్యైవ ధర్మస్య ఫలం ముఖ్యమవాప్స్యసి ॥ 42 ॥
స్వాధ్యాయమగ్నిసంస్కారమప్రమత్తోఽనుపాలయ ।
సత్యం దమం చ దానం చ స్పర్ధిష్ఠా మా చ కేనచిత్ ॥ 43 ॥
యే కేచన స్వధ్యయనాః ప్రాప్తా యజనయాజనం ।
కథం తే చానుశోచేయుర్ధ్యాయేయుర్వాఽప్యశోభనం ॥ 44 ॥
ఇచ్ఛంతస్తే విహారాయ సుఖం మహదవాప్నుయుః ।
యేఽనుజాతాః సునక్షత్రే సుతిథౌ సుముహూర్తకే ।
యజ్ఞదానప్రజేహాయాం యతంతే శక్తిపూర్వకం ॥ 45 ॥
నక్షత్రేష్వాసురేష్వన్యే దుస్తిథౌ దుర్ముహూర్తజాః ।
సంపతంత్యాసురీం యోనిం యజ్ఞప్రసవవర్జితాః ॥ 46 ॥
అహమాసం పండితకో హైతుకో వేదనిందకః ।
ఆన్వీక్షికీం తర్కవిద్యామనురక్తో నిరర్థికాం ॥ 47 ॥
హేతువాదాన్ప్రవదితా వక్తా సంసత్సు హేతుమత్ ।
ఆక్రోష్టా చాతివక్తా చ బ్రహ్మవాక్యేషు చ ద్విజాన్ ॥ 48 ॥
నాస్తికః సర్వశంకీ చ మూర్ఖః పండితమానికః ।
తస్యేయం ఫలనిర్వృత్తిః సృగాలత్వం మమ ద్విజ ॥ 49 ॥
అపి జాతు తథా తత్స్యాదహోరాత్రశతైరపి ।
యదహం మానుషీం యోనిం సృగాలః ప్రాప్నుయాం పునః ॥ 50 ॥
సంతుష్టశ్చాప్రమత్తశ్చ యజ్ఞదానతపోరతః ।
జ్ఞేయం జ్ఞాతా భవేయం వై వర్జ్యం వర్జయితా తథా ॥ 51 ॥
భీష్మ ఉవాచ । 52
తతః స మునిరుత్థాయ కాశ్యపస్తమువాచ హ ।
అహో బతామి కుశలో బుద్ధిమాంశ్చేతి విస్మితః ॥ 52 ॥
సమవైక్షత తం విప్రో జ్ఞానదీర్ఘేణ చక్షుషా ।
దదర్శ చైనం దేవానాం దేవమింద్రం శచీపతిం ॥ 53 ॥
తతః సంపూజయామాస కాశ్యపో హరివాహనం ।
అనుజ్ఞాతస్తు తేనాథ ప్రవివేశ స్వమాలయం ॥ ॥ 54 ॥
ఇతి శ్రీమన్మహాభారతే శాంతిపర్వణి మోక్షధర్మపర్వణి
అష్టసప్తత్యధికశతతమోఽధ్యాయః ॥ 178 ॥
Mahabharata – Shanti Parva – Chapter Footnotes
5 రథేన రథఘాతేన । వైశ్యః కశ్చిదృషిం దాంతం ఇతి
ట. పాఠః ॥
6 ఆత్మానం ధైర్యం త్యక్త్వా ॥
7 అకూజంతం మూర్చ్ఛయా నిఃశబ్దం ॥
9 శ్రోత్రియోఽధీతదేవః । దోషాత్ మౌఢ్యాత్ ॥
10 యత్సంతోషణీయం రూపం త్వం స్వస్యాఽభిమన్యసేఽవమన్యసే ॥
13 న కషామ న నాశయాం. 12-178-14 నికషంతి కండూయనేన. ।
16 అధిష్ఠాయాధ్యాస్య । గాం పృథివీం. బలీవర్దాది వా. ఆత్మని
ఆత్మభోగనిమిత్తం ॥
17 అల్పప్రాణా అల్పబలాః ॥
20 అదంతి దశంతి ॥
23 ఏకే దేవాద్యాః । అన్యే పశ్వాద్యాః ॥
25 యది కదాచిద్భవేస్తథాపి న తుష్యేరితి యోజ్యం ॥
28 కామాదీనాం మూలం బుద్ధీంద్రియగ్రామం శకుంతానివ
శరీరపంచరే పరిచ్ఛిద్య నిరుధ్య స్థితస్య భయం నాస్తీత్యుత్తరేణ
సంబంధః ॥
31 వారుణ్యా మద్యస్య లట్వాఖ్యపక్షిమాసస్య చ । కర్మణి
షష్ఠ్యౌ. త్వం న స్మరసి బ్రాహ్మణత్వేన తవ తద్రసగ్రహాభావాత్ ॥
32 యేషాం యాన్యభుక్తపూర్వాణి ॥
38 అసంతుష్టః స్వయా వృత్త్యా మాయాం ప్రేక్షస్వ యాదృశీన్ । ఇతి
టడ.థ. పాఠః ॥
39 పక్షహతానర్ధాంగవాతాదినా నష్టాన్ । ఆమయావినోరోగాక్రాంతాన్ ॥
41 ప్రవాదేన కలంకేన । అపహారిణా జావిభ్రంశకరేణ ॥
45 విహారాయ యథోచితేన యజ్ఞాదినా విహర్తుం ॥
48 పండితకః కుత్సితః పండితః హేతుమదేవ వక్తా న శ్రుతిమత్
. ఆక్రోష్టాపరుషవాక్ ॥
49 సర్వశంకీ స్వర్గాదృష్టాదిసద్భావేఽపి శంకావాన్ ॥
54 హరివాహనమింద్రం ॥
Also Read:
shrrigala Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil