Guha Geetaa in Kannada:
॥ ಗುಹಗೀತಾ ॥
ಅಥ ಗುಹಗೀತಾ ಪ್ರಾರಂಭಃ ।
ಅಥ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಮನೋವಿಕಾರಃ
ವಿಪ್ರಾ ಊಚುಃ-
ಸೂತಪುತ್ರ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಕಥಕೋಽಸಿ ದಯಾಕರ ।
ಗುಹಗೀತಾಂ ಚ ನೋ ವಕ್ತುಂ ತ್ವಮೇವಾರ್ಹಸಿ ಚಾನಘ ॥ 1.1 ॥
ಸೂತ ಉವಾಚ-
ಕುತುಕೀ ಗುಹಗೀತಾಯಾಃ ಶ್ರವಣೇ ತತ್ಪರೋ ಮುನಿಃ ।
ಕರ್ಮಯೋಗೀ ಹಿಡಿಂಭಂ ಚ ಪ್ರಾರ್ಥಯನ್ ಪ್ರತ್ಯಹಂ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 1.2 ॥
ಶ್ರಾಂತೋಽಸಿ ಕಿಂ ವಾ ಶ್ರೋತುಂ ಮೇ ಚಾರಿತ್ರಂ ವಚ್ಮಿ ಸಾದರಂ ।
ವದನ್ನೇವಂ ಹಿಡಿಂಭಶ್ಚಾಪ್ಯಾಗತಃ ಪುನರೇಕದಾ ॥ 1.3 ॥
ಮುನಿರುವಾಚ-
ಸತ್ಕಾರಂ ಸ್ವೀಕುರುಷ್ವಾದ್ಯ ಗುಹಗೀತಾಂ ದಯಾನಿಧೇ ।
ಹಿಡಿಂಭ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇ ವಕ್ತಾ ತ್ವಮೇವ ಖಲು ಭಕ್ತರಾಟ್ ॥ 1.4 ॥
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ಬಹುಧಾ ಸೇವಿತಃ ಸ್ವಾಮೀ ಮಯಾ ಭಿಕ್ಷುಃ ಷಡಾನನಃ ।
ಪ್ರಸಾದಮಕರೋತ್ ದಿವ್ಯಕರುಣಾಪಾಂಗತೋ ಮಯಿ ॥ 1.5 ॥
ತದಾಽಹಂ ಸಭಯಂ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಸಹಿತಃ ಪ್ರಣಮನ್ ಗುರೋ ।
ಕಿಂ ತ್ವಯಾ ನಿಹತಾ ಭಿಕ್ಷೋ ಪೂರ್ವಜಾ ಮಮ ಚಾನ್ವಯೇ ॥ 1.6 ॥
ಕಿಮಹಂ ರಕ್ಷಿತಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ತ್ವಯಾ ತತ್ಕಾರಣಂ ವದ ।
ನ ಮನ್ಯೇ ತ್ವಾಂ ವಿನಾ ಹ್ಯನ್ಯಂ ಮತ್ಸಂದೇಹನಿವಾರಕಂ ॥ 1.7 ॥
ಶ್ರೀಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ಪ್ರಶಿಷ್ಯೋಽಸಿ ಹಿಡಿಂಭ ತ್ವಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶಿಷ್ಯಶ್ಚ ಪಾರ್ಷದಃ ।
ಹಂತ ತೇ ಕಥಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತತ್ತ್ವಂ ಶೃಣು ಸಮಾಹಿತಃ ॥ 1.8 ॥
ಅಭಯಂ ಸತ್ತ್ವಸಂಶುದ್ಧಿಃ ಜ್ಞಾನಯೋಗವ್ಯವಸ್ಥಿತಿಃ ।
ದಾನಂ ದಮಶ್ಚ ಯಜ್ಞಶ್ಚ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಸ್ತಪ ಆರ್ಜವಂ ॥ 1.9 ॥
ಅಹಿಂಸಾ ಸತ್ಯಮಕ್ರೋಧಃ ತ್ಯಾಗಶ್ಶಾಂತಿರಪೈಶುನಂ ।
ದಯಾ ಭೂತೇಷ್ವಲೋಲುಪ್ತಿಃ ಮಾರ್ದವಂ ಹ್ರೀರಚಾಪಲಂ ॥ 1.10 ॥
ತೇಜಃ ಕ್ಷಮಾ ಧೃತಿಃ ಶೌಚಂ ಅದ್ರೋಹೋ ನಾತಿಮಾನಿತಾ ।
ಭವಂತಿ ಸಂಪದಂ ದೈವೀಂ ಅಭಿಜಾತೇ ಹಿಡಿಂಭಕ ॥ 1.11 ॥
ದಂಭೋ ದರ್ಪೋಽಭಿಮಾನಶ್ಚ ಕ್ರೋಧಃ ಪಾರುಷ್ಯಮೇವ ಚ ।
ಅಜ್ಞಾನಂ ಚಾಭಿಜಾತೇಷು ಸಂಪದಂ ರಾಕ್ಷಸೀಂ ಬತ ॥ 1.12 ॥
ತೇ ಪೂರ್ವಜಾಃ ಶೂರಮುಖ್ಯಾ ಅಭಿಜಾತಾಶ್ಚ ರಾಕ್ಷಸೀಂ ।
ಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ಚ ನಿವೃತ್ತಿಂ ಚ ನ ಜಾನಂತಿ ಹಿ ರಾಕ್ಷಸಾಃ ॥ 1.13 ॥
ನ ಶೌಚಂ ನ ಸದಾಚಾರೋ ನ ಸತ್ಯಂ ತೇಷು ವಿದ್ಯತೇ ।
ಪ್ರಭೂತಾ ಹ್ಯುಗ್ರಕರ್ಮಾಣಃ ಕ್ಷಯಾಯ ಜಗತೋಽಹಿತಾಃ ॥ 1.14 ॥
ಕಾಮೋಪಭೋಗಪರಮಾಃ ಕ್ರೋಧೋಪಾತ್ತಬಲಾಧಿಕಾಃ ।
ಅಸತ್ಯಮಪ್ರತಿಷ್ಠಂ ತೇ ಜಗದಾಹುರನೀಶ್ವರಂ ॥ 1.15 ॥
ಈಶ್ವರೋಽಹಮಹಂ ಭೋಗೀ ಕೋಽನ್ಯೋಸ್ತಿ ಸದೃಶೋ ಮಯಾ ।
ಯಕ್ಷ್ಯೇ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ಮೋದಿಷ್ಯೇ ಇತ್ಯಜ್ಞಾನವಿಮೋಹಿತಾಃ ॥ 1.16 ॥
ಮಯೈವ ನಿಹತಾಃ ಪೂರ್ವೇ ಲೋಕರಕ್ಷೇಚ್ಛಯಾ ಕಿಲ ।
ಮಾ ಶುಚಃ ಸಂಪದಂ ದೈವೀಂ ಅಭಿಜಾತೋಽಸ್ಯನಾಮಯಃ ॥ 1.17 ॥
ಪುಣ್ಯಪುಂಜಪ್ರಭಾವೋಽಸಿ ಗುರುಣಾ ಕುಂಭಜನ್ಮನಾ ।
ಮಯೈವ ಸಂಜೀವಿತೋಽಸಿ ನಿಹತೋಽಪಿ ಹಿಡಿಂಭಕ ॥ 1.18 ॥
ಆರ್ತೋಽಸಿ ಜಿಜ್ಞಾಸುರಸಿ ಜ್ಞಾನೀ ಚಾಸಿ ಹಿಡಿಂಭಕ ।
ಮತ್ಸೇವಾರ್ಥ್ಯಸಿ ಕಾ ಚಿಂತಾ ಸುಖೀ ಭವ ನಿರಂತರಂ ॥ 1.19 ॥
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ತದಾ ಮೇ ಸದ್ಗುರೋರ್ಭಿಕ್ಷೋಃ ಉಕ್ತದಿವ್ಯೋಪದೇಶತಃ ।
ಮತ್ಪೂರ್ವಿಕಮಹಾಭೋಗಭಾಗ್ಯವೈಭವಸಂಸೃತೇಃ ॥ 1.20 ॥
ಆನಂದಬಾಷ್ಪಾ ಉದ್ರಿಕ್ತಾಃ ಸಾಕಂ ದುಃಖಾಶ್ರುಭಿರ್ಬತ ।
ನಿರ್ವಿಣ್ಣೋಽಹಂ ಸ್ವಯಂ ಬುದ್ಧೋ ನಿಶ್ಚೇಷ್ಟೋಽಸ್ಮಿ ತತೋ ಗುರೋಃ ॥ 1.21 ॥
ಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ಕುತಸ್ತ್ವಾ ಕಶ್ಮಲಮಿದಂ ವಿಷಮೇ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಂ ।
ಗತಾಸೂನಗತಾಂಸೂಂಶ್ಚ ನಾನುಶೋಚತಿ ತತ್ವವಿತ್ ॥ 1.22 ॥
ನತ್ವೇವಾಹಂ ಜಾತು ನಾಸಂ ನ ತ್ವಂ ನೇಮೇ ತ್ವದಗ್ರಜಾಃ ।
ನ ಚೈವ ನ ಭವಿಷ್ಯಾಮಃ ಸರ್ವೇ ವಯಮತಃ ಪರಂ ॥ 1.23 ॥
ದೇಹಿನೋಽಸ್ಮಿನ್ ಯಥಾ ದೇಹೇ ಕೌಮಾರಂ ಯೌವನಂ ಜರಾ ।
ತಥಾ ದೇಹಾಂತರಪ್ರಾಪ್ತಿರ್ಧೀರಸ್ತತ್ರ ನ ಮುಹ್ಯತಿ ॥ 1.24 ॥
ಅವಿನಾಶಿ ತು ತದ್ವಿದ್ಧಿ ಯೇನ ಸರ್ವಮಿದಂ ತತಂ ।
ವಿನಾಶಮವ್ಯಯಸ್ಯಾಸ್ಯ ನ ಕಶ್ಚಿತ್ ಕರ್ತುಮರ್ಹತಿ ॥ 1.25 ॥
ಯ ಏನಂ ವೇತ್ತಿ ಹಂತಾರಂ ಯಶ್ಚೈನಂ ಮನ್ಯತೇ ಹತಂ ।
ಉಭೌ ತೌ ನ ವಿಜಾನೀತೋ ನಾಯಂ ಹಂತಿ ನ ಹನ್ಯತೇ ॥ 1.26 ॥
ಅಚ್ಛೇದ್ಯೋಽಯಮದಾಹ್ಯೋಽಯಂ ಅಕ್ಲೇದ್ಯೋಽಶೋಷ್ಯ ಏವ ಚ ।
ನಿತ್ಯಸ್ಸರ್ವಗತಃ ಸ್ಥಾಣುಃ ಅಚಲೋಽಯಂ ಸನಾತನಃ ॥ 1.27 ॥
ಅವ್ಯಕ್ತೋಽಯಂ ಅಚಿಂತ್ಯೋಽಯಂ ಅವಿಕಾರ್ಯೋಽಯಮುಚ್ಯತೇ ।
ತಸ್ಮಾದೇವಂ ವಿದಿತ್ವೈನಂ ನಾನುಶೋಚಿತುಮರ್ಹಸಿ ॥ 1.28 ॥
ಯದಿದಂ ದೃಶ್ಯತೇ ಸರ್ವಂ ಜಗತ್ ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಂ ।
ತತ್ ಸುಷುಪ್ತಾವಿವ ಸ್ವಪ್ನಃ ಕಲ್ಪಾಂತೇ ಪ್ರವಿನಶ್ಯತಿ ॥ 1.29 ॥
ಋತಮಾತ್ಮಾ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸತ್ಯಮಿತ್ಯಾದಿಕಾ ಬುಧೈಃ ।
ಕಲ್ಪಿತಾ ವ್ಯವಹಾರಾರ್ಥಂ ಯಸ್ಯ ಸಂಜ್ಞಾ ಮಹಾತ್ಮನಃ ॥ 1.30 ॥
ಯಥಾ ಕಟಕಶಬ್ದಾರ್ಥಃ ಪೃಥಗ್ಭಾವೋ ನ ಕಾಂಚನಾತ್ ।
ನ ಹೇಮಕಟಕಾತ್ ತದ್ವತ್ ಜಗತ್ ಶಬ್ದಾರ್ಥತಾ ಪರೇ ॥ 1.31 ॥
ತೇನೇಯಮಿಂದ್ರಜಾಲ ಕ್ರೀಡಾಗತಿಃ ಪ್ರವಿತನ್ಯತೇ ।
ದ್ರಷ್ಟುರ್ದೃಶ್ಯಸ್ಯ ಸತ್ತಾಂತಃ ಬಂಧ ಇತ್ಯಭಿಧೀಯತೇ ॥ 1.32 ॥
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೃಶ್ಯವಶಾತ್ ಬದ್ಧೋ ದೃಶ್ಯಾಭಾವೇ ವಿಮುಚ್ಯತೇ ।
ಜಗತ್ತ್ವಮಹಮಿತ್ಯಾದಿ ಸರ್ಗಾತ್ಮಾ ದೃಶ್ಯಮುಚ್ಯತೇ ॥ 1.33 ॥
ಮನಸ್ತೇನೇಂದ್ರಜಲಶ್ರೀಃ ಜಗತೀ ಪ್ರವಿತನ್ಯತೇ ।
ಯಾವದೇತತ್ ಸಂಭವತಿ ತಾವನ್ಮೋಕ್ಷೋ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 1.34 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ತನ್ಯತೇ ವಿಶ್ವಂ ಮನಸೈವ ಸ್ವಯಂಭುವಾ ।
ಮನೋಮಯಮತೋ ವಿಶ್ವಂ ಯನ್ನಾಮ ಪರಿದೃಶ್ಯತೇ ॥ 1.35 ॥
ನ ಬಾಹ್ಯೇ ನಾಪಿ ಹೃದಯೇ ಸದ್ರೂಪಂ ವಿದ್ಯತೇ ಮನಃ ।
ಯದರ್ಥಂ ಪ್ರತಿಭಾನಂ ತತ್ ಮನ ಇತ್ಯಭಿಧೀಯತೇ ॥ 1.36 ॥
ಸಂಕಲ್ಪನಂ ಮನೋ ವಿದ್ಧಿ ಸಂಕಲ್ಪಸ್ತತ್ರ ವಿದ್ಯತೇ ।
ಯತ್ರ ಸಂಕಲ್ಪನಂ ತತ್ರ ಮನೋಽಸ್ತೀತ್ಯವಗಮ್ಯತಾಂ ॥ 1.37 ॥
ಸಂಕಲ್ಪಮನಸೀ ಭಿನ್ನೇ ನ ಕದಾಚನ ಕೇನಚಿತ್ ।
ಸಂಕಲ್ಪಜಾತೇ ಗಲಿತೇ ಸ್ವರೂಪಮವಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 1.38 ॥
ಅಹಂ ತ್ವಂ ಜಗದಿತ್ಯಾದೌ ಪ್ರಶಾಂತೇ ದೃಶ್ಯಸಂಭ್ರಮೇ ।
ಸ್ಯಾತ್ ತಾದೃಶೀ ಕೇವಲತಾ ದೃಶ್ಯೇ ಸತ್ತಾಮುಪಾಗತೇ ॥ 1.39 ॥
ಮಹಾಪ್ರಲಯ ಸಂಪತ್ತೌ ಹ್ಯಸತ್ತಾಂ ಸಮುಪಾಗತೇ ।
ಅಶೇಷದೃಶ್ಯೇ ಸರ್ಗಾದೌ ಶಾಂತಮೇವಾವಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 1.40 ॥
ಮನಸಾ ಭಾವ್ಯಮಾನೋ ಹಿ ದೇಹತಾಂ ಯಾತಿ ದೇಹಕಃ ।
ಮನೋವಿಲಾಸಃ ಸಂಸಾರ ಇತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಮತಿಃ ॥ 1.41 ॥
ಅಂತಃಕರಣಸದ್ಭಾವಸ್ತ್ವವಿದ್ಯಾಯಾಶ್ಚ ಸಂಭವಃ ।
ಅನೇಕಕೋಟಿಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಂ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 1.42 ॥
ಜೀವನ್ನೇವ ಸದಾ ಮುಕ್ತಃ ಕೃತಾರ್ಥೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತಮಃ ।
ಉಪಾಧಿನಾಶಾದ್ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾಪ್ನೋತಿ ನಿರ್ಭಯಂ ॥ 1.43 ॥
ತದ್ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದಮದ್ವಂದ್ವಂ ನಿರ್ಗುಣಂ ಸತ್ಯಚಿದ್ಘನಂ ।
ವಿದಿತ್ವಾ ಸ್ವಾತ್ಮನೋ ರೂಪಂ ಮಾ ಬಿಭೇಸ್ತ್ವಂ ಕದಾಚನ ॥ 1.44 ॥
ಸರ್ವಂ ಚ ಖಲ್ವಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿತ್ಯಂ ಚಿದ್ಘನಮಕ್ಷತಂ ।
ಕಲ್ಪನಾಽನ್ಯಾ ಮನೋನಾಮ್ನೀ ವಿದ್ಯತೇ ನಹಿ ಕಾಚನ ॥ 1.45 ॥
ನ ಜಾಯತೇ ನ ಮ್ರಿಯತೇ ಕಿಂಚಿದತ್ರ ಜಗತ್ತ್ರಯೇ ।
ನ ಚ ಭಾವವಿಕಾರಾಣಾಂ ಸತ್ತಾ ಕಚನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 1.46 ॥
ನಾಹಂ ಮಾಂಸಂ ನ ಚಾಸ್ಥೀನಿ ದೇಹಾದನ್ಯಃ ಪರೋಽಸ್ಮ್ಯಹಂ ।
ಇತಿ ನಿಶ್ಚಿತವಾನಂತಃ ಕ್ಷೀಣಾವಿದ್ಯೋ ವಿಮುಚ್ಯತೇ ॥ 1.47 ॥
ಮಾ ಭವಾಜ್ಞೋ ಭವ ಜ್ಞಸ್ತ್ವಂ ಜಹಿ ಸಂಸಾರಭಾವನಾಂ ।
ಅನಾತ್ಮನ್ಯಾತ್ಮಭಾವೇನ ಕಿಮಜ್ಞ ಇವ ರೋದಷಿ ॥ 1.48 ॥
ಕಸ್ತವಾಯಂ ಜಡೋ ಮೂಕೋ ದೇಹೋ ಮಾಂಸಮಯೋಽಶುಚಿಃ ।
ಯದರ್ಥಂ ಸುಖದುಃಖಾಭ್ಯಾಂ ಅವಶಃ ಪರಿಭೂಯಸೇ ॥ 1.49 ॥
ಅಂಗಾನ್ಯಂಗೈರಿವಾಕ್ರಮ್ಯ ಜಯೇದಾದೌ ಸ್ವಕಂ ಮನಃ ।
ಮನಸೋ ವಿಜಯಾನ್ನಾನ್ಯಾ ಗತಿರಸ್ತಿ ಭವಾರ್ಣವೇ ॥ 1.50 ॥
ಪ್ರಕ್ಷೀಣಚಿತ್ತದರ್ಪಸ್ಯ ನಿಗೃಹೀತೇಂದ್ರಿಯದ್ವಿಷಃ ।
ಪದ್ಮಿನ್ಯ ಇವ ಹೇಮಂತೇ ಕ್ಷೀಯಂತೇ ಭೋಗವಾಸನಾಃ ॥ 1.51 ॥
ವಿವೇಕಂ ಪರಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸತ್ಯಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಚ ।
ಇಂದ್ರಿಯಾರೀನಲಂ ಛಿತ್ವಾ ತೀರ್ಣೋ ಭವ ಭವಾರ್ಣವಾತ್ ॥ 1.52 ॥
ಯದ್ಯತ್ಕರೋಷಿ ಸತ್ಯೇನ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ।
ತ್ವಮೇವ ಪರಮಾತ್ಮಾಸಿ ತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸಿ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 1.53 ॥
ಇತಿ ಕಲಿಸಂತಾರಕ ಶ್ರೀಗುಹಗೀತಾಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ
ಅದ್ವೈತಶಾಸ್ತ್ರೇ ಭಿಕ್ಷುರೂಪಿಗುಹಹಿಡಿಂಭಸಂವಾದೇ
ಮನೋವಿಕಾರೋ ನಾಮ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 1 ॥
ಅಥ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಸರ್ವತ್ರ ಸಮಭಾವನಾ
ಶ್ರೀಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ಅಂತರಾಸ್ಥಾಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಭಾವಶ್ರೀಂ ಭಾವನಾಮಯೀಂ ।
ಯೋಽಸಿ ಸೋಽಸಿ ಜಗತ್ಯಸ್ಮಿನ್ ಲೀಲಯಾ ವಿಹರಾನಘ ॥ 2.1 ॥
ಸರ್ವತ್ರಾಹಂ ಅಕರ್ತೇತಿ ದೃಢಭಾವನಯಾಽನಯಾ ।
ಪರಮಾಮೃತನಾಮ್ನೀ ಸಾ ಸಮತೈವಾವಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 2.2 ॥
ಖೇದೋಲ್ಲಾಸವಿಲಾಸೇಷು ಸ್ವಾತ್ಮಕರ್ತೃತಯೈಕಯಾ ।
ಸ್ವಸಂಕಲ್ಪೇ ಕ್ಷಯಂ ಯಾತೇ ಸಮತೈವಾವಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 2.3 ॥
ಸಮತಾ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಯಾಸೌ ಸತ್ಯಪರಾ ಸ್ಥಿತಿಃ ।
ತಸ್ಯಾಂ ಅವಸ್ಥಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ನ ಭೂಯೋ ಜನ್ಮಭಾಗ್ಭವೇತ್ ॥ 2.4 ॥
ಅಥವಾ ಸರ್ವಕರ್ತೃತ್ವಂ ಅಕರ್ತೃತ್ವಂ ತಥೈವ ಚ ।
ಸರ್ವಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಮನಃ ಪೀತ್ವಾ ಯೋಽಸಿ ಸೋಽಸಿ ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ॥ 2.5 ॥
ಶೇಷಸ್ಥಿರಸಮಾಧಾನೋ ಯೇನ ತ್ಯಜಸಿ ತತ್ತ್ಯಜ ।
ಚಿನ್ಮನಃ ಕಲನಾಕಾರಂ ಪ್ರಕಾಶತಿಮಿರಾದಿಕಂ ॥ 2.6 ॥
ವಾಸನಾಂ ವಾಸಿತಾರಂ ಚ ಪ್ರಾಣಸ್ಪಂದನಪೂರ್ವಕಂ ।
ಸಮೂಲಮಖಿಲಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ವ್ಯೋಮಸಾಮ್ಯಃ ಪ್ರಶಾಂತಧೀಃ ॥ 2.7 ॥
ಹೃದಯಾತ್ಸಂಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ವಾಸನಾಪಂಕ್ತಯೋಽಖಿಲಾಃ ।
ಯಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ಗತವ್ಯಗ್ರಃ ಸ ಮುಕ್ತಃ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ॥ 2.8 ॥
ದೃಷ್ಟಂ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಮಖಿಲಂ ಭ್ರಾಂತಂ ಭ್ರಾಂತ್ಯಾ ದಿಶೋ ದಶ ।
ಯುಕ್ತ್ಯಾ ವೈ ಚರತೋಽಜ್ಞಸ್ಯ ಸಂಸಾರೋ ಗೋಷ್ಪದಾಕೃತಿಃ ॥ 2.9 ॥
ಸಬಾಹ್ಯಾಭ್ಯಂತರೇ ದೇಹೇ ಹ್ಯಧ ಊರ್ಧ್ವಂ ಚ ದಿಕ್ಷು ಚ ।
ಇತ ಆತ್ಮಾ ತತೋಽಪ್ಯಾತ್ಮಾ ನಾಸ್ತ್ಯನಾತ್ಮಮಯಂ ಜಗತ್ ॥ 2.10 ॥
ನ ತದಸ್ತಿ ನ ಯತ್ರಾಹಂ ನ ತದಸ್ತಿ ನ ತನ್ಮಯಂ ।
ಕಿಮನ್ಯತ್ ಅಭಿವಾಂಛಾಮಿ ಸರ್ವಂ ಸಚ್ಚಿನ್ಮಯಂ ತತಂ ॥ 2.11 ॥
ಸಮಸ್ತಂ ಖಲ್ವಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮೇದಮಾತತಂ ।
ಅಹಮನ್ಯತ್ ಇದಂ ಚಾನ್ಯತ್ ಇತಿ ಭ್ರಾಂತಿ ತ್ಯಜಾನಘ ॥ 2.12 ॥
ತತೋ ಬ್ರಹ್ಮಘನೇ ನಿತ್ಯೇ ಸಂಭವಂತಿ ನ ಕಲ್ಪಿತಾಃ ।
ನ ಶೋಕೋಽಸ್ತಿ ನ ಮೋಹೋಽಸ್ತಿ ನ ಜರಾಽಸ್ತಿ ನ ಜನ್ಮ ಚ ॥ 2.13 ॥
ಯದಸ್ತೀಹ ತದೇವಾಸ್ತಿ ವಿಜ್ವರೋ ಭವ ಸರ್ವದಾ ।
ಯಯಾ ಪ್ರಾಪ್ತಾನುಭವತಃ ಸರ್ವತ್ರಾನಭಿವಾಂಛನಾತ್ ।
ತ್ಯಾಗಾದಾನ ಪರಿತ್ಯಾಗೀ ವಿಜ್ವರೋ ಭವ ಸರ್ವದಾ ॥ 2.14 ॥
ನ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾಚಾರಧರ್ಮಾಃ ಕುತಸ್ತೇ
ನ ಪುಣ್ಯಂ ನ ಪಾಪಂ ನ ಧರ್ಮೋಽಪ್ಯಧರ್ಮಃ ।
ನ ಪೂಜ್ಯೋಽಪ್ಯಪೂಜ್ಯಃ ಸದಾಽಽನಂದಭಾವಂ
ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ತ್ವಮೇವಾಸಿ ತಾತ ॥
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ವಿಸೃಷ್ಟೋಽಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕೃತಿಂ ದದೌ ।
ತದಾದಿ ಬ್ರಹ್ಮಭಾವೇನ ಸ್ಥಿತೋಽಹಂ ಗತಕಲ್ಮಷಃ ॥ 2.16 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾಕಾರಾಕಾರಿತಾಂತರ್ವೃತ್ತಿಃ ಕಲ್ಪಿತವಾನಹಂ ।
ಸರ್ವಂ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಮಯಂ ಜಗದ್ಭಾತಿ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 2.17 ॥
ವಾಚಾಮಗೋಚರಂ ದಿವ್ಯಂ ಮನೋಽತೀತಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಂ ।
ತದ್ಬ್ರಹ್ಮಾನುಭವಂ ಪೂರ್ಣಾನಂದಂ ವಕ್ತುಂ ನ ಶಕ್ಯತೇ ॥ 2.18 ॥
ತೂಷ್ಣೀಂ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಷುಣಾ ಸಂಬೋಧಿತೋಽಹಂ ಪ್ರಣಮ್ಯ ತಂ ।
ಯತ್ತ್ವಯೋಕ್ತಂ ವಚಸ್ತೇನ ಮೋಹೋಽಯಂ ವಿಗತೋ ಮಮ ॥ 2.19 ॥
ತವೈವಾನುಗ್ರಹೇಣಾಹಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮಾತ್ರಕಃ ।
ಕಿಂ ವಾ ವಕ್ತುಂ ನ ಶಕ್ನೋಮಿ ಭಗವನ್ ತವ ಸನ್ನಿಧೌ ॥ 2.20 ॥
ಏವಂ ಗದ್ಗದಯಾ ವಾಚಾಽಪ್ಯಪೃಚ್ಛಂ ಭಿಕ್ಷುಮವ್ಯಯಂ ।
ಕೃತಾಂಜಲಿಪುಟೋ ಭೂತ್ವಾ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ಪುನಃಪುನಃ ॥ 2.21 ॥
ಸ್ಥಾನೇ ಭಿಕ್ಷೋ ತವೋಕ್ತ್ಯಾಽಹಂ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ತ್ವಾಮೇವ ಸಂತತಂ ।
ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೋಽಸ್ಮಿ ತಾದಾತ್ಮ್ಯನಿಶ್ಚಯಾದೇವ ಷಣ್ಮುಖ ॥ 2.22 ॥
ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾಚಾರಧರ್ಮಾಃ ಕಿಮರ್ಥಂ ವೇದಚೋದಿತಾಃ ।
ತೈರ್ಬದ್ಧಾಃ ಕೀದೃಶಾ ಲೋಕೇ ಮುಕ್ತಾಃ ಕೀದೃಗ್ವಿಧಾ ಅಪಿ ॥ 2.23 ॥
ಶ್ರೀಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ಹಂತ ತೇ ಕಥಯಾಮ್ಯದ್ಯ ತತ್ತ್ವಂ ಶೃಣು ಸನಾತನಂ ।
ಅವಿದ್ಯೋಪಾಧಿನಾಽಶಾಂತಪ್ರಾಣಿನೋ ಜಗತಿ ಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 2.24 ॥
ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದಿಧರ್ಮಾಶ್ಚ ಸುಕೃತಂ ದುಷ್ಕೃತಂ ತಥಾ ।
ಸಾಪ್ಯವಿದ್ಯಾಽನೇಕಜನ್ಮವಾಸನಾಪಿಹಿತಾ ಮತಾ ॥ 2.25 ॥
ನಾದಿರಂತೋಽಸ್ತಿ ತಸ್ಯಾಸ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞಾನೇನ ಕೇವಲಂ ।
ಬಹೂನಾಂ ಜನ್ಮನಾಮಂತೇ ಜ್ಞಾನವಾನ್ಮಾಂ ಪ್ರಪದ್ಯತೇ ॥ 2.26 ॥
ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವೇತಿ ಮತಿಃ ಸ ಮಹಾತ್ಮಾ ಸುದುರ್ಲಭಃ ।
ಪುರಾಽಪೃಚ್ಛದಗಸ್ತ್ಯೋಽಪಿ ಪ್ರಣಮ್ಯ ಪಿತರಂ ಮಮ ॥ 2.27 ॥
ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದಿಧರ್ಮಾಸ್ತು ಕಥಂಭೂತಾ ವಿಭೋ ಇತಿ ।
ತದಹಂ ಸಂಗ್ರಹೇಣೈವ ವಚ್ಮಿ ಶೃಣು ಸನಾತನಂ ॥ 2.28 ॥
ಸಹಸ್ರಶೀರ್ಷೇ ಭಗವಾನ್ ಸ್ಥಿತೋ ನಾರಾಯಣಾಭಿಧಃ ।
ಕ್ಷೀರಾಬ್ಧೌ ಚಿಂತಯನ್ ಶಂಭುಂ ಶಂಕರಂ ಶಿವಮವ್ಯಯಂ ॥ 2.29 ॥
ಕದಾಚಿತ್ ಪಂಕಜಂ ದಿವ್ಯಂ ತರುಣಾದಿತ್ಯಸನ್ನಿಭಂ ।
ತಸ್ಯ ಸುಪ್ತಸ್ಯ ದೇವಸ್ಯ ನಾಭ್ಯಾಂ ಜಾತಂ ಮಹತ್ತರಂ ॥ 2.30 ॥
ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭೋ ಭಗವಾನ್ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಶ್ವಜಗತ್ಪತಿಃ ।
ಆಸ್ಥಾಯ ಪರಮಾಂ ಮೂರ್ತಿಂ ತಸ್ಮಿನ್ ಪದ್ಮೇ ಸಮುದ್ಬಭೌ ॥ 2.31 ॥
ಶಿವಾಜ್ಞಯಾ ತಸ್ಯ ಪೂರ್ವವಾಸನಾಸಹಿತಾನ್ಮುಖಾತ್ ।
ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ತ್ರೀಭಿಃ ಸಹಜಾತಾ ಹಿಡಿಂಭಕ ॥ 2.32 ॥
ತಸ್ಯ ಹಸ್ತಾತ್ ಸಹ ಸ್ತ್ರೀಭಿಃ ಜಜ್ಞಿರೇ ಶಂಕರಾಜ್ಞಯಾ ।
ಸ್ವಸ್ತ್ರೀಷು ಸ್ವಸ್ವಧರ್ಮೇಣ ಮಾರ್ಗೇಣೋತ್ಥಃ ಸ್ವಭುರ್ಭವೇತ್ ॥ 2.34 ॥
ಅಪರಾಸೂತ್ತಮಾಜ್ಜಾತಃ ತ್ವನುಲೋಮಃ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ ।
ಉತ್ತಮಾಸ್ವಪರಾಜ್ಜಾತಃ ಪ್ರತಿಲೋಮ ಇತಿ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 2.35 ॥
ವರ್ಣಸ್ತ್ರೀಷು ಅನುಲೋಮೇನ ಜಾತಸ್ಸ್ಯಾದಾಂತರಾಲಿಕಃ ।
ವರ್ಣಾಸು ಪ್ರತಿಲೋಮೇನ ಜಾತೋ ವ್ರಾತ್ಯ ಇತಿ ಸ್ಮೃತಃ ॥ 2.36 ॥
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯಾಂ ಸಧವಾಯಾಂ ಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನೈವ ಮೋಹತಃ ।
ಜಾತಶ್ಚೈರ್ಯೇಣ ಕುಂಡೋಽಸೌ ವಿಧವಾಯಾಂ ತು ಗೋಲಕಃ ॥ 2.37 ॥
ಏವಮೇವಾನುಲೋಮಾಶ್ಚ ಪ್ರತಿಲೋಮಾಶ್ಚ ಜಾತಯಃ ।
ಉಚ್ಚಾವಚಪ್ರಪಂಚೇಽಸ್ಮಿನ್ ಬಹ್ವ್ಯೋ ಜಾತಾ ಹಿ ಕಾಮತಃ ॥ 2.38 ॥
ವರ್ಣಾನಾಮಾಶ್ರಮಾಃ ಪ್ರೋಕ್ತಾ ಮುನಿಭಿಶ್ಚ ಸನಾತನೈಃ ।
ತೇಷಾಂ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಸ್ಥಾನಾಂ ವೇದಕಿಂಕರತಾ ಸದಾ ॥ 2.39 ॥
ಚಕ್ಷುರಾದಿಪ್ರಿಯಾಣಾಂ ಚ ಭೇದೋ ಲೋಕಿಪಕಾರಕಃ ।
ತದ್ವದ್ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಲೋಕಿಪಕಾರಕಃ ॥ 2.40 ॥
ಷಣ್ಣಾಂ ರಸಾನಾಂ ಭೇದೋಽಸ್ತಿ ಯಥಾ ಜಿಹ್ವೋಪಕಾರಕಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಲೋಕಿಪಕಾರಕಃ ॥ 2.41 ॥
ಯಥಾ ಭಾಕ್ಷ್ಯವಿಶೇಷಾಣಾಂ ಭೇದೋ ಭೋಕ್ತುಃ ಪ್ರಯೋಜಕಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಲೋಕಪ್ರಯೋಜಕಃ ॥ 2.42 ॥
ಯಥಾ ತರುಲತಾದೀನಾಂ ಭೇದಃ ಫಲಸಮೃದ್ಧಿದಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದಃ ಫಲಸಮೃದ್ಧಿದಃ ॥ 2.43 ॥
ಯಥಾ ಬಹೂನಾಂ ಲೋಹಾನಾಂ ಭೇದಃ ಕರ್ಮಸಮೃದ್ಧಿದಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದಃ ಕರ್ಮಸಮೃದ್ಧಿದಃ ॥ 2.44 ॥
ಯಥಾ ರತ್ನಾದಿಪಾಷಾಣಭೇದೋ ಗೌರವದಾಯಕಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಗೌರವದಾಯಕಃ ॥ 2.45 ॥
ಯಥಾ ಪಾಕಪ್ರಭೇದೋ ಹಿ ದೇಹಸ್ಯಾರೋಗ್ಯದೋ ಭವೇತ್ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಲೋಕಸ್ಯ ಸೌಖ್ಯದಃ ॥ 2.46 ॥
ಯಥಾ ಮೃಗಾಣಾಂ ಭೇದೋ ಹಿ ವನಸ್ಯೋಲ್ಲಾಸಕೋ ಭವೇತ್ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಲೋಕಸ್ಯ ರಂಜಕಃ ॥ 2.47 ॥
ಯಥಾಽಲಂಕಾರಭೇದೋ ಹಿ ಲೋಕವ್ಯಾವೃತ್ತಿಸೂಚಕಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ವ್ಯಾವೃತ್ತಿಸೂಚಕಃ ॥ 2.48 ॥
ಯಥಾಽನೇಕಾಯುಧಾನಾಂ ಚ ಭೇದೋ ಯುದ್ಧಜಯಪ್ರದಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಜ್ಞಾನಜಯಪ್ರದಃ ॥ 2.49 ॥
ಯಥಾ ಬಹೂನಾಂ ಪುಷ್ಪಾಣಾಂ ಭೇದೋ ಭೋಗಸಮೃದ್ಧಿದಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಧರ್ಮಸಮೃದ್ಧಿದಃ ॥ 2.50 ॥
ಯಥಾ ಶುಕ್ಲಾದಿವರ್ಣಾನಾಂ ಭೇದಃ ಚಕ್ಷುಃಸುಖಂಕರಃ ।
ತಥಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಭೇದೋ ಜನಸುಖಂಕರಃ ॥ 2.51 ॥
ತತೋ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾಚಾರೇ ನ ವೈರಂ ಪರಿಕಲ್ಪಯೇತ್ ।
ಯದಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಶಾತ್ರವಂ ಸ್ಯಾತ್ ಪರಸ್ಪರಂ ॥ 2.52 ॥
ತದಾ ಲೋಕಸ್ಯ ಸಂಹಾರಃ ಸ್ವಾಂಗೈರ್ದೇಹಸ್ಯ ನಾಶವತ್ ।
ವರ್ಣಾನಾಮಾಶ್ರಮಾಣಾಂ ಚ ಸಂಕರೋ ಧರ್ಮನಾಶಕಃ ॥ 2.53 ॥
ಮಲ್ಲೋಕಪಾಶದೋಽಸಿ ತ್ವಂ ತತಸ್ತ್ವಾಂ ಶಿಕ್ಷಯಾಮ್ಯಹಂ ।
ಯದಾ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ಯತ್ರ ಲೋಪಃ ಪ್ರಜಾಯತೇ ॥ 2.54 ॥
ತತ್ರ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಪ್ರಸನ್ನಸ್ತ್ವಂ ಧಾರ್ಮಿಕಾವನದೋ ಭವ ।
ಹಿಡಿಂಭ ಸ್ತ್ರೀಷು ದುಷ್ಟಾಸು ಜಾಯತೇ ವರ್ಣಸಂಕರಃ ॥ 2.55 ॥
ಸ ಕಾಲಃ ಕಲಿರಿತ್ಯುಕ್ತೋ ಲೋಕಧರ್ಮವಿನಾಶಕಃ ।
ಅದೃಶೂಲಾ ಜನಪದಾಃ ಶಿವಶೂಲಾಃ ಚತುಷ್ಪದಾಃ ॥ 2.56 ॥
ಪ್ರಮದಾಃ ಕೇಶಶೂಲಿನ್ಯೋ ಜನಕಾಃ ಪಾಕಶೂಲಿನಃ ।
ಸ್ವದೇಹಶೂಲಿನಃ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಭವಂತಿ ಕಲೌ ಯುಗೇ ॥ 2.57 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೀನಾಂ ರಕ್ಷಕೋ ಭವ ಸಂತತಂ ।
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕಲೋಕೇಽಸ್ಮಿನ್ ಇದಂ ಕಾರ್ಯಂ ತ್ವಯಾ ಶೃಣು ॥ 2.58 ॥
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕರ್ಮಣಾ ಜಾತಿಃ ನಾನ್ಯಥಾ ಕಲ್ಪಕೋಟಿಭಿಃ ।
ಪಶ್ವಾದೀನಾಂ ಯಥಾ ಜಾತಿಃ ಜನ್ಮನೈವ ಚ ನಾನ್ಯಥಾ ॥ 2.59 ॥
ಸಾಽಪಿ ಸ್ಥೂಲಸ್ಯ ದೇಹಸ್ಯ ಭೌತಿಕಸ್ಯ ನ ಚಾತ್ಮನಃ ।
ತಥಾಪಿ ದೇಹೇಽಹಮ್ಮಾನಾತ್ ಆತ್ಮಾ ವಿಪ್ರಾದಿಸಂಜ್ಞಿತಃ ॥ 2.60 ॥
ಸ್ವಸ್ವರೂಪಾಪರಿಜ್ಞಾನಾತ್ ದೇಹೇಽಹಮ್ಮಾನ ಆತ್ಮನಃ ।
ಅಪರಿಜ್ಞಾನಮಪ್ಯಸ್ಯ ಚಾವಿದ್ಯಾವಾಸನಾಬಲಾತ್ ॥ 2.61 ॥
ಯಸ್ಯಾಪರೋಕ್ಷವಿಜ್ಞಾನಂ ಅಸ್ತಿ ಶ್ರೀಗುರ್ವನುಗ್ರಹಾತ್ ।
ತಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ನಿಯೋಜ್ಯತ್ವಂ ಇತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಮತಿಃ ॥ 2.62 ॥
ಅಸ್ತಿ ಚೇತ್ ಬ್ರಹ್ಮವಿಜ್ಞಾನಂ ಸ್ತ್ರಿಯೋ ವಾ ಪುರುಷಸ್ಯ ವಾ ।
ವರ್ಣಾಶ್ರಮಸಮಾಚಾರಃ ತಸ್ಯ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಸರ್ವದಾ ॥ 2.63 ॥
ಅವಿಜ್ಞಾಯಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನಂ ಯೇ ಸ್ವವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದಿಕಾನ್ ।
ತ್ಯಜಂತಿ ಮೂಢಾತ್ಮಾನಸ್ತೇ ಪತಂತ್ಯೇವ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 2.64 ॥
ಹಿಡಿಂಭ ನಿಸ್ಸಂಶಯಭಾವತಸ್ತ್ವಂ
ದೃಢಂ ಭಜನ್ಮಾಂ ಸುವಿಹಾರಕೋ ಭವ ।
ಮದಂಘ್ರಿಭಕ್ತಸ್ಯ ಸದಾಽಸ್ತು ನಿರ್ಭಯಂ
ಪುನಶ್ಚ ಕಿಂ ಪೃಚ್ಛಸಿ ಮಾಂ ಮಹಾಮತೇ ॥ 2.65 ॥
ಇತಿ ಕಲಿಸಂತಾರಕ ಶ್ರೀಗುಹಗೀತಾಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ
ಅದ್ವೈತಶಾಸ್ತ್ರೇ ಭಿಕ್ಷುರೂಪಿಗುಹಹಿಡಿಂಭಸಂವಾದೇ
ಸರ್ವತ್ರ ಸಮಭಾವನಾನಾಮ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 2 ॥
ಅಥ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಅಜ್ಞಾನಮೂಲಂ
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ಸ್ವಾಮಿನ್ ರಹಸ್ಯಂ ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ದೇವಾನಾಂ ದೇಹಿನಾಂ ವಿಭೋ ।
ಯದ್ಭಾವನಾಬಲೇನೈವ ಪ್ರಾಣೀ ಮೋಕ್ಷಮವಾಪ್ನುಯಾತ್ ॥ 3.1 ॥
ಶ್ರೀಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ರಹಸ್ಯಂ ತೇ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಸಮಾಸೇನ ಸವಿಸ್ತರಾತ್ ।
ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಶೃಣು ಶೈರೇಯ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಿಕರಂ ಪರಂ ॥ 3.2 ॥
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕಾರಣಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಪರತತ್ತ್ವಮವಸ್ಥಿತಂ ।
ತ್ವಗಸೃಙ್ಮಾಂಸಮೇದೋಽಸ್ಥಿಮಜ್ಜಾಷಟ್ಕೌಶಿಕೇ ಸ್ವಯಂ ॥ 3.3 ॥
ಪಾಂಚಭೌತಿಕದೇಹೇಽಸ್ಮಿನ್ ಶಿವಶ್ಶಿವತರೋಽಸ್ಮ್ಯಹಂ ।
ಶಿವಃ ಪಂಚಮುಖೋಽಹಂತು ಷಣ್ಮುಖಸ್ತತ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 3.4 ॥
ಆವಯೋರೈಕ್ಯಭಾವೋ ಹಿ ಮುಕ್ತಿಹೇತುರ್ಹಿ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ।
ಶಿವಪಂಚಮುಖಾನ್ಯೇವ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡೇ ಪಂಚದೇವತಾಃ ॥ 3.5 ॥
ಕಾರ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಮಹೀಭಾಗೇ ಕಾಯಂ ವಿಷ್ಣುರ್ಜಲಾಶಯೇ ।
ಕಾರ್ಯಂ ರುದ್ರೋಽಗ್ನಿಭಾಗೇ ಚ ವಾಯ್ವಂಶೇ ಚೇಶ್ವರಃ ಪರಃ ॥ 3.6 ॥
ಆಕಾಶಾಂಶೇ ಶರೀರಸ್ಯ ಸ್ಥಿತಸ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸದಾಶಿವಃ ।
ಶರೀರಸ್ಯ ಬಹಿರ್ಭಾಗೇ ವಿರಾಡಾತ್ಮಾ ಸ್ಥಿತಸ್ಸದಾ ॥ 3.7 ॥
ಅಂತರ್ಭಾಗೇ ಸ್ವರಾಡಾತ್ಮಾ ಸಮ್ರಾಡ್ದೇಹಸ್ಯ ಮಧ್ಯಮೇ ।
ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯೇಷು ಮನಸಿ ಶ್ರೋತ್ರಾದಿಷು ಚ ಪಂಚಸು ॥ 3.8 ॥
ಮಮ ಷಡ್ವದನಾನ್ಯೇವ ಗ್ಲೌದಿಗ್ವಾಯ್ವರ್ಕವಾರ್ವರಾಃ ।
ಭೂಮಿಶ್ಚ ಕಾಯಭೂತಾಃ ಸ್ಯುಃ ಪಂಚಹಸ್ತೋ ಗಣೇಶ್ವರಃ ॥ 3.9 ॥
ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಸ್ವರೂಪಶ್ಚ ಪಾದಪಾಣ್ಯಾದಿಷು ಕ್ರಮಾತ್ ।
ತ್ರಿವಿಕ್ರಮೇಂದ್ರ ವಹ್ವ್ಯಾಖ್ಯಾಃ ಕಾಯಭೂತಾಃ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ॥ 3.10 ॥
ಮಿತ್ರಶ್ಚಾಪಿ ತಥಾ ಪ್ರಾಣೇ ಸೂತ್ರಾತ್ಮಾ ಸುಸ್ಥಿತಸ್ಸದಾ ।
ಚತುರ್ಮುಖೋಽನ್ತಃ ಕರಣೇ ತದವಸ್ಥಾಸು ಚ ಕ್ರಮಾತ್ ॥ 3.11 ॥
ಚಂದ್ರಮಾ ಮನಸಿ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ಬುದ್ಧೌ ತು ಸ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ ।
ಅಹಂಕಾರೇ ಚ ಕಾಲಾಗ್ನಿಃ ರುದ್ರಶ್ಚಿತ್ತೇ ಶಿವಃ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 3.12 ॥
ಭೂತಪ್ರೇತಪಿಶಾಚಾದ್ಯಾಃ ದೇಹಸ್ಯಾಸ್ಥಿಷು ಸಂಸ್ಥಿತಾಃ ।
ಮಜ್ಜಾಖ್ಯೇ ಪಿತೃಗಂಧರ್ವಾಃ ರೋಮಸು ಕ್ಷುದ್ರದೇವತಾಃ ॥ 3.13 ॥
ಸರ್ವಾಶ್ಚ ರಾಕ್ಷಸಾಶ್ಚೈವ ಸ್ಥಿತಾಃ ಸ್ನಾಯುಷು ಸರ್ವಶಃ ।
ವರ್ತಂತೇ ದೇವತಾಸ್ಸರ್ವಾಃ ದೇಹೇಽಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಸಂಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 3.14 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತಿನಾಂ ತು ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ತಸ್ಯ ಘೋರಾಭಿಧಾ ತನುಃ ।
ದಕ್ಷಿಣಾಕ್ಷಿಣಿ ಜಂತೂನಾಂ ಶಾಂತಾಖ್ಯಾ ಚ ತನುಸ್ತಥಾ ॥ 3.15 ॥
ವರ್ತಂತೇ ವಾಮನೇತ್ರೇ ಚಾಪ್ಯಂತರ್ಭಾಗೇ ತಯೋಃ ಪುನಃ ।
ಬಹಿರ್ಭಾಗೇ ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರೌ ವರ್ತೇತೇ ಕಂಧರೇ ತಥಾ ॥ 3.16 ॥
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ಯೋ ವಿಷ್ಣುಃ ಶಾಂತೋ ಘೋರೋಽನ್ತತೋ ಬಹಿಃ ।
ತ್ರಿಮೂರ್ತೀನಾಂ ತು ಯೋ ರುದ್ರಃ ಶಾಂತೋ ಘೋರೋಽನ್ತತೋ ಬಹಿಃ ॥ 3.17 ॥
ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಃ ಪರಮಾ ದೇಹಮಧ್ಯೇ ಕುಂಡಲಿನೀ ಸ್ಥಿತಾ ।
ಮಾಯಾಶಕ್ತಿರ್ಲಲಾಟಾಗ್ರೇ ತನ್ಮಧ್ಯೇ ನಾದರೂಪಿಣೀ ॥ 3.18 ॥
ಅಪರಾಂಶೇ ಬಿಂದುಮಯೀ ತಸ್ಯ ಶಕ್ತಿಃ ಸ್ಥಿತಾ ಸ್ವಯಂ ।
ಜೀವಾತ್ಮಾ ಬಿಂದುಮಧ್ಯೇ ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪಃ ಪ್ರಕಾಶತೇ ॥ 3.19 ॥
ಹೃದಯೇ ಸ್ಥೂಲರೂಪೇಣ ತಯೋರ್ಮಧ್ಯೇ ತು ಮಧ್ಯಮಃ ।
ಹೃನ್ಮಧ್ಯೇ ತು ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀಃ ಜಿಹ್ವಾಯಾಂ ತು ಸರಸ್ವತೀ ॥ 3.20 ॥
ರುದ್ರಾಣೀ ಸಹ ರುದ್ರೇಣ ಹೃದಯೇ ವರ್ತತೇ ಸದಾ ।
ಈಶ್ವರಸ್ಸರ್ವತ್ರ ದೇಹೇ ಸರ್ವಸಾಕ್ಷೀ ಸದಾಶಿವಃ ॥ 3.21 ॥
ಜ್ಞಾ ಸಮ್ಯಕ್ ನವತಾಂ ದೇಹೇ ಸಕಲಾ ದೇವತಾ ಅಮೂಃ ।
ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮತಯಾ ಭಾಂತಿ ದೇವತಾರೂಪತೋಽಪಿ ಚ ॥ 3.22 ॥
ವೇದಮಾರ್ಗೇಕನಿಷ್ಠಾನಾಂ ವಿಶುದ್ಧಾನಾಂ ತು ವಿಗ್ರಹೇ ।
ದೇವತಾರೂಪತೋ ಭಾಂತಿ ನ ಭಾತಿ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನಾ ॥ 3.23 ॥
ತಾಂತ್ರಿಕಾಣಾಂ ಶರೀರೇ ತು ವರ್ತಂತೇ ನ ಪ್ರಕಾಶಕಾಃ ।
ಶುದ್ಧಭಾವಾತ್ ಯಥಾಜಾತಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಸರ್ವದೇವತಾಃ ॥ 3.24 ॥
ತಿರೋಭೂತತಯಾ ನಿತ್ಯಂ ವರ್ತಂತೇ ನ ಸ್ವರೂಪತಃ ।
ಅತಶ್ಚ ಭೋಗಮೋಕ್ಷಾರ್ಥೀ ಶರೀರಂ ದೇವತಾಮಯಂ ॥ 3.25 ॥
ಸ್ವಕೀಯಂ ಪರಕೀಯಂ ಚ ಪೂಜಯೇತ್ ಸುವಿಶೇಷತಃ ।
ನಾವಮಾನಂ ಸದಾ ಕುರ್ಯಾತ್ ಮೋಹತೋ ವಾಪಿ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ ॥ 3.26 ॥
ಯದಿ ಕುರ್ಯಾತ್ ಪ್ರಮಾದೇನ ಪತತ್ಯೇವ ಭವಾರ್ಣವೇ ।
ದುರ್ವೃತ್ತಮಪಿ ಮೂರ್ಖಂ ಚ ಪೂಜಯೇತ್ ದೇವತಾತ್ಮನಾ ॥ 3.27 ॥
ದೇವತಾರೂಪತಃ ಪಶ್ಯನ್ ಮುಚ್ಯತೇ ಜನ್ಮಬಂಧನಾತ್ ।
ಮೋಹೇನಾಪಿ ಸದಾ ನೈವ ಕುರ್ಯಾದಪ್ರಿಯಭಾಷಣಂ ॥ 3.28 ॥
ಯದಿ ಕುರ್ಯಾತ್ ಪ್ರಮಾದೇನ ಹಂತಿ ತಂ ಪರದೇವತಾ ।
ದೇಹೇ ತು ನ ಕ್ಷತಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತ್ರಶಸ್ತ್ರನಖಾದಿಭಿಃ ॥ 3.29 ॥
ತಥಾ ನ ಲೋಹಿತಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ಯದಿ ಕುರ್ಯಾತ್ ಪತತ್ಯಧಃ ।
ಏಷಾ ಸನಾತನೀ ವಿದ್ಯಾ ಭೋಗಮೋಕ್ಷಪ್ರದಾಯಿನೀ ॥ 3.30 ॥
ಮಯೈವ ಕಥಿತಾ ನಿತ್ಯಾ ಸರ್ವಲೋಕೋಪಕಾರಿಣೀ ।
ಕಥಿತಾಽಭೂತೇ ಹಿಡಿಂಭ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಯಂ ಜಗತ್ ॥ 3.31 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡೇಽಪಿ ಚ ಪಿಂಡಾಂಡೇ ಸರ್ವತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮಭಾವತಃ ।
ತತ್ತ್ವಮೇವಾಸ್ಯಹಂ ಚಾಸಿ ದೇವದೇವ ಸುಖೀ ಭವ ॥ 3.32 ॥
ಇತಿ ಕಲಿಸಂತಾರಕ ಶ್ರೀಗುಹಗೀತಾಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ
ಅದ್ವೈತಶಾಸ್ತ್ರೇ ಭಿಕ್ಷುರೂಪಿಗುಹಹಿಡಿಂಭಸಂವಾದೇ
ಅಜ್ಞಾನಮೂಲಂ ನಾಮ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 3 ॥
ಅಥ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತಿಃ
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ಸಂಕೋಚೋ ದೇಹಯಾತ್ರಾಯಾಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಅಸ್ತಿ ಷಣ್ಮುಖ ।
ತೇಷು ಜ್ಞಾನಾರ್ಥಿನಾಂ ಬುದ್ಧಿರುಪಕ್ಷೀಣಾ ಭವೇತ್ಕಿಲ ॥ 4.1 ॥
ತದ್ಧೇತೋಃ ಜ್ಞಾನಸಂಪತ್ತಿಃ ದೇಹಯಾತ್ರಾ ಚ ದುರ್ಲಭಾ ।
ತಸ್ಯಾಸ್ತಸ್ಯಾಶ್ಚ ಸೌಲಭ್ಯಂ ಕಥಂ ಭವತಿ ಸದ್ಗುರೋ ॥ 4.2 ॥
ಶ್ರೀಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ಹಂತ ತಾತ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತೇಸ್ತು ಕಾರಣಂ ।
ವಿನಾ ಯೇನ ಶಿವಜ್ಞಾನಂ ನ ಜಾಯೇತ ಕಥಂಚನ ॥ 4.3 ॥
ಮುಮುಕ್ಷುರತಿಸಂತುಷ್ಟಃ ಸಿದ್ಧ್ಯತ್ಯೇವ ಗತಿರ್ಮಮ ।
ಇತಿ ನಿಶ್ಚಯಬುದ್ಧಿಸ್ತು ಪ್ರತಿಬಂಧನಿವೃತ್ತಯೇ ॥ 4.4 ॥
ದೇವತಾಸ್ಸಕಲಾ ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯೇನ್ಮತಿಮುತ್ತಮಃ ।
ಅಧಿಕಾರೀ ಭವೇತ್ತತ್ರ ಜನ್ಮನಾ ಕರ್ಮಣಾ ದ್ವಿಜಃ ॥ 4.5 ॥
ಶನ್ನೋ ಮಿತ್ರಶ್ಶಂ ವರುಣಃ ಶನ್ನೋ ಭವತು ಚಾರ್ಯಮಾ ।
ಶನ್ನ ಇಂದ್ರೋ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ ಶನ್ನೋ ವಿಷ್ಣುರುರುಕ್ರಮಃ ॥ 4.6 ॥
ನಮೋಽಸ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಣೇ ವಾಯೋ ನಮೋಽಸ್ತು ತವ ಶೋಭನಂ ।
ತ್ವಮೇವ ಸಾಕ್ಷಾದ್ ಬ್ರಹ್ಮಾಸಿ ತ್ವಾಂ ವದಿಷ್ಯಾಮಿ ಶಂಕರಂ ॥ 4.7 ॥
ಋತಂ ಚ ಸತ್ಯಂ ಚಾಹಂ ತ್ವಾಂ ವದಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಮಾಹಿತಃ ।
ತನ್ಮಾಮವತು ಕಲ್ಯಾಣಂ ತದ್ವಕ್ತಾರಂ ಚ ಶೋಭನಂ ॥ 4.8 ॥
ಮಾಂ ಭೂಯೋಽವತು ವಕ್ತಾರಂ ಅಪಿ ಚಾವತು ಶೋಭನಂ ।
ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ಪುನಃ ಶಾಂತಿಃ ದೋಷತ್ರಯನಿವೃತ್ತಯೇ ॥ 4.9 ॥
ಕೃತ್ವೈವಂ ಪ್ರಾರ್ಥನಾಂ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಾರ್ಥಂ ಮತಿಮಾನ್ ಸದಾ ।
ತಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನಸಂಪತ್ತಿಃ ಕ್ರಮತೋ ಜಾಯತೇ ಧ್ರುವಂ ॥ 4.10 ॥
ಜಪೇನ್ನಿತ್ಯಂ ಗುರೋರ್ಲಬ್ಧ್ವಾ ಮಂತ್ರಂ ಯಶ್ಛಂದಸಾಮಿತಿ ।
ಮೇ ಗೋಪಾಯೇತಿ ಪರ್ಯಂತಂ ಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತೇಶ್ಚ ಕಾರಣಂ ॥ 4.11 ॥
ಶತಾಕ್ಷರಾಂ ಚ ಗಾಯತ್ರೀಂ ಜಪೇನ್ನಿತ್ಯಂ ದಿನೇ ದಿನೇ ।
ತನ್ಮಂತ್ರಪೂತೋದಕೇನ ಸ್ನಾನಪಾನಾದಿನಾಽಪಿ ಚ ॥ 4.12 ॥
ಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತಿರ್ಭವತ್ಯೇವ ಶಿವಭಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಸಂತತಂ ।
ಉಪಾಯಮಪರಂ ಚಾಪಿ ಬ್ರವೀಮಿ ಶೃಣು ಸಾದರಂ ॥ 4.13 ॥
ಗುರೋರ್ಭಕ್ತಿರ್ದೃಢಾ ಯಸ್ಯ ಸ್ವತೋ ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಜಾಯತೇ ।
ಬಹೂನಾಂ ಜನ್ಮನಾಮಂತೇ ಗುರುಭಕ್ತಿಃ ಪ್ರಜಾಯತೇ ॥ 4.14 ॥
ಗುರುಭಕ್ತಿಯುತೇ ಜಂತೌ ಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತಿರ್ನ ಸಂಶಯಃ ।
ಯಥಾಕಥಂಚಿತ್ ಸ ಭವೇತ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಜಾಯತೇ ಭುವಿ ॥ 4.15 ॥
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಗುರುಭಕ್ತಸ್ತು ಶ್ರುತಿಜ್ಞಾನಾತ್ ಪ್ರಮುಚ್ಯತೇ ।
ಶ್ರುತಿಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಬುದ್ಧಿರ್ಹಿ ಮೋಕ್ಷಸ್ಯ ಗತಿರುಚ್ಯತೇ ॥ 4.16 ॥
ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಪುಷ್ಯತಿ ವಪುಃ ಇತಿ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಚೇತಸಾ ।
ಧೈರ್ಯಮಾಲಂಬ್ಯ ಯತ್ನೇನ ತೂಷ್ಣೀಂ ಸ್ಥಿತಿರಪಿ ಸ್ವಯಂ ॥ 4.17 ॥
ವೈದೇಕಾನಾಂ ಭವೇದ್ ಜ್ಞಾನಜನನೇ ಕಾರಣಂ ಸದಾ ।
ಸಂಕೋಚೋ ದೇಹಯಾತ್ರಾಯಾಂ ತದೃಶಾನಾಂ ಭವೇತ್ಖಲು ॥ 4.18 ॥
ಅತಃ ಸಂಕೋಚಹಾನಾಯ ಚಾವಹಂತೀತಿ ಮಂತ್ರತಃ ।
ಆಜ್ಯೇನಾನ್ನೇನ ಚೋಭಾಭ್ಯಾಂ ಜುಹುಯಾಚ್ಚ ದಿನೇ ದಿನೇ ॥ 4.19 ॥
ತದಶಕ್ತಃ ಸ್ಮರೇನ್ನಿತ್ಯಂ ಮಂತ್ರಂ ವಾ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಸಹ ।
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಗೃಹಸ್ಥೋ ವಾ ವಾನಪ್ರಸ್ಥಶ್ಚ ಭಿಕ್ಷುಕಃ ॥ 4.20 ॥
ನಿತ್ಯಂ ಆಚಾರ್ಯಶುಶ್ರೂಷಾಂ ಪ್ರಕುರ್ಯಾತ್ ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕಂ ।
ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ತಾದೃಶಾನಾಂ ತು ಲೋಕಯಾತ್ರಾ ಭವೇತ್ಸ್ವಯಂ ॥ 4.21 ॥
ಅನನ್ಯಾಶ್ಚಿಂತಯಂತೋ ಮಾಂ ಯೇ ಜನಾಃ ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ ।
ತೇಷಾಂ ನಿತ್ಯಾಭಿಯುಕ್ತಾನಾಂ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಂ ವಹಾಮ್ಯಹಂ ॥ 4.22 ॥
ಅಹಮೇವ ಪರಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಅಹಮೇವ ಸದಾಶಿವಃ ।
ಅಹಮೇವ ಜಗತ್ಸಾಕ್ಷೀ ಚಾಹಮೇವ ಜಗದ್ಗುರುಃ ॥ 4.23 ॥
ನಿತ್ಯಂ ಲಿಂಗೇ ಮಹಾದೇವಂ ಪೂಜಯೇತ್ ಭಕ್ತಿಮಾನ್ನರಃ ।
ವೇದಾಂತಶ್ರವಣಂ ಕುರ್ಯಾತ್ ಮನನಂ ಚ ಸಮಾಹಿತಃ ॥ 4.24 ॥
ರುದ್ರಾಧ್ಯಾಯೀ ಭವೇನ್ನಿತ್ಯಂ ರುದ್ರಾಕ್ಷಾಭರಣೋ ಭವೇತ್ ।
ಭಸ್ಮತ್ರಿಪುಂಡ್ರಧಾರೀ ಚ ಜ್ಞಾನವಾನ್ಮಾಂ ಪ್ರಪದ್ಯತೇ ॥ 4.25 ॥
ಶಂಭೋರ್ಮಮೈಕ್ಯಭಾವೋ ಹಿ ಮಾಯಾಽವಿದ್ಯಾವಿನಾಶಕಃ ।
ಉಕ್ತಸಾಧನಸಂಪನ್ನಃ ಜ್ಞಾನಾದ್ ಭಸ್ಮಾಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ 4.26 ॥
ಶಿವಸ್ವರೂಪಂ ಪರಮಂ ಭಾಸನಾತ್ ಭಸ್ಮಸಂಜ್ಞಿತಂ ।
ತದೇವ ಸ್ವೀಯಮಾಯೋತ್ಥಪ್ರಪಂಚೇ ಜಲಸೂರ್ಯವತ್ ॥ 4.27 ॥
ಅನುಪ್ರವಿಷ್ಟಂ ತದ್ರೂಪಂ ಭಸ್ಮಲೇಶಮುದಾಹೃತಂ ।
ತೇನ ಲೇಶೇನ ದೇವೇಶಃ ಪ್ರತಿಬಿಂಬೇನ ಭಸ್ಮನಾ ॥ 4.28 ॥
ಸ್ವತಂತ್ರೋ ಬಿಂಬಭೂತಸ್ತು ಸದೈವೋದ್ಧೂಲಿತಃ ಶಿವಃ ।
ಸದೈವ ಪೂಜನೀಯಸ್ತು ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವಾದಿಭಿಃ ಸುರೈಃ ॥ 4.29 ॥
ಸೋಽಹಂ ಚಾಹಂ ಸ ಏವಾಸ್ಮಿನ್ ವಿಷಯೇ ಮಾಸ್ತು ಸಂಶಯಃ ।
ಆವಯೋರಂತರಂ ನಾಸ್ತಿ ತಾತ ಶಬ್ದಾರ್ಥಯೋರಿವ ॥ 4.30 ॥
ತತ್ಪ್ರಸಾದೇನ ಸರ್ವೇಷಾಂ ದೇವತ್ವಂ ನ ಸ್ವಭಾವತಃ ।
ಸ್ವಭಾವಾದೇವ ದೇವತ್ವಂ ದೇವದೇವಸ್ಯ ಮೇಽಪಿ ಚ ॥ 4.31 ॥
ತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ವಿಮುಚ್ಯಂತೇ ಶಾಂತಾ ದಾಂತಾ ಮುನೀಶ್ವರಾಃ ।
ಗೃಹಸ್ಥಾಶ್ಚ ತಥೈವಾನ್ಯೇ ಸತ್ಯಧರ್ಮಪರಾಯಣಾಃ ॥ 4.32 ॥
ಭಸ್ಮಸಂಛನ್ನಸರ್ವಾಂಗಾಃ ತ್ರಿಪುಂಡ್ರಾಂಕಿತಮಸ್ತಕಾಃ ।
ರುದ್ರಾಕ್ಷಮಾಲಾಭರಣಾಃ ಶ್ರೀಷಡಕ್ಷರಜಾಪಕಾಃ ॥ 4.33 ॥
ನಿತ್ಯಂ ದೇವಾಚರ್ನಪರಾಃ ಸತ್ಕ್ರಿಯಾದಗ್ಧಕಿಲ್ಬಿಷಾಃ ।
ಏವಂ ಜ್ಞಾನಾರ್ಥಿನಾಂ ಸಮ್ಯಕ್ ಸಾಧನಾನಿ ಬಹೂನಿ ಚ ॥ 4.34 ॥
ಸಂತಿ ತೇಷಾಂ ಮುಖ್ಯತಮಾನೀದಾನೀಂ ಕಥಿತಾನಿ ವೈ ।
ಜ್ಞಾನಂ ವೇದಾಂತವಿಜ್ಞಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮೈಕತ್ವಗೋಚರಂ ॥ 4.35 ॥
ಸಂಪಾದನೀಯಂ ತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ಞಾನಾನ್ಮುಚ್ಯೇತ ಬಂಧನಾತ್ ।
ಮದುಕ್ತಾರ್ತೇಷು ವಿಶ್ವಾಸಂ ಹಿಡಿಂಭ ಕುರು ಸಂತತಂ ॥ 4.36 ॥
ಸರ್ವಸೌಲಭ್ಯಮೇವಾಹಂ ಉಪಾಯಂ ವಚ್ಮಿ ಸಾದರಂ ।
ಮನ್ಮನಾ ಭವ ಮದ್ಭಕ್ತೋ ಮದ್ಯಾಜೀ ಮಾಂ ನಮಸ್ಕುರು ॥ 4.37 ॥
ಅಹಂ ತ್ವಾ ಸರ್ವಕಷ್ಟೇಭ್ಯೋ ಮೋಕ್ಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಾ ಶುಚಃ ।
ಏವಮೇವ ವಚಸ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸದ್ಗುರೋಃ ಕರುಣಾಮೃತಂ ॥ 4.38 ॥
ದೇವೇ ರುಷ್ಟೇ ಗುರುಸ್ತ್ರಾತಾ ಗುರೌ ರುಷ್ಟೇ ನ ಕಶ್ಚನ ।
ತ್ವಮೇವ ತತ್ರ ದೃಷ್ಟಾಂತರೂಪೋಽಗಸ್ತ್ಯಕೃಪೋದಿತಃ ॥ 4.39 ॥
ಇತಿ ಕಲಿಸಂತಾರಕ ಶ್ರೀಗುಹಗೀತಾಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ
ಅದ್ವೈತಶಾಸ್ತ್ರೇ ಭಿಕ್ಷುರೂಪಿಗುಹಹಿಡಿಂಭಸಂವಾದೇ
ಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತಿರ್ನಾಮ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 4 ॥
ಅಥ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಮಾಯಾಮೋಹಜಾಲಂ
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ಅಹೋ ಸರ್ವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಬದ್ಧೋ ಮುಕ್ತಶ್ಚ ಕಃ ಪುನಃ ।
ಸರ್ವಮಾಶ್ವರ್ಯಮೇವ ಸ್ಯಾತ್ ಮನ್ಮನಃ ಕ್ಲಿಶ್ಯತೇ ಪ್ರಭೋ ॥ 5.1 ॥
ಸದ್ಗುರೋ ಭಗವನ್ ಸ್ವಾಮಿನ್ ಕಿಮರ್ಥಂ ಜಗದೀದೃಶಂ ।
ಉಚ್ಚಾವಚಂ ಭಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಮಾಯಾಮೂಲಂ ಚ ಮೇ ವದ ॥ 5.2 ॥
ಶ್ರೀಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ಮಾಯಾಽವಿದ್ಯಾ ವಿಶುದ್ಧಾ ಚಿತ್ ಜೀವ ಆತ್ಮಾ ಚ ವಾಸನಾ ।
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕಸತ್ತಾಯಾಂ ಷಡಸ್ಮಾಕಂ ಅನಾದಯಃ ॥ 5.3 ॥
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕಸರ್ವಸ್ವಂ ಮಿಥ್ಯೈವ ಪರಮಾರ್ಥತಃ ।
ತ್ರೈಕಾಲಿಕಾಬಾಧ್ಯವಸ್ತು ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಲಕ್ಷಣಂ ॥ 5.4 ॥
ಬ್ರಹ್ಮೈಕಮೇವ ಸತ್ಯಂ ಹಿ ತದಾತ್ಮಾ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಃ ।
ಸ್ವಸ್ವರೂಪಾನುಸಂಧಾನೇ ಜ್ಞಾನೇ ಸರ್ವಂ ವಿಲೀಯತೇ ॥ 5.5 ॥
ಬದ್ಧೋ ಮುಕ್ತ ಇತಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾ ಗುಣತೋ ನೈವ ವಸ್ತುತಃ ।
ಗುಣಸ್ತು ಮಾಯಾಮೂಲತ್ವಾತ್ ನ ತೇ ಮೋಕ್ಷೋ ನ ಬಂಧನಂ ॥ 5.6 ॥
ವಕ್ಷ್ಯೇ ಶೃಣು ಸಮಾಸೇನ ಸರ್ವಸಾಧನಮುತ್ತಮಂ ।
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕಲೋಕಾನಾಂ ಉದ್ಧಾರಾರ್ಥಂ ಹಿಡಿಂಭಕ ॥ 5.7 ॥
ಅಪೇಕ್ಷಿತಾರ್ಥಃ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಭುಕ್ತಿರ್ಮುಕ್ತಿಶ್ಚ ಸರ್ವದಾ ।
ಮುಕ್ತಿರ್ನಾನಾವಿಧಾ ಪ್ರೋಕ್ತಾ ಮಯಾ ವೇದಾನುಸಾರತಃ ॥ 5.8 ॥
ತತ್ರ ಸಾಯುಜ್ಯರೂಪಾಯಾ ಮುಕ್ತೇಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ತು ಸಾಧನಂ ।
ಸಮ್ಯಕ್ ಜ್ಞಾನಂ ನ ಕರ್ಮೋಕ್ತಂ ನ ತಯೋಶ್ಚ ಸಮುಚ್ಚಯಃ ॥ 5.9 ॥
ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧಾಽಥವಾ ಮುಕ್ತಿಃ ಸಾಧ್ಯರೂಪಾ ದ್ವಯೋರ್ಗತಿಃ ।
ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧಾ ತು ಸರ್ವೇಷಾಂ ಆತ್ಮರೂಪಾಽಥವಾಽಪರಾ ॥ 5.10 ॥
ಆತ್ಮರೂಪೈವ ಚೇನ್ಮುಕ್ತಿಃ ನಿತ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಾ ಹಿ ಸಾತ್ಮನಃ ।
ನಿತ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಸ್ಯ ಚಾಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ವಿಭ್ರಮಃ ಖಲು ದೇಹಿನಾಂ ॥ 5.11 ॥
ವಿಭ್ರಮಸ್ಯ ನಿವೃತ್ತ್ಯಾ ಸಾ ಪ್ರಾಪ್ತೇತಿ ವ್ಯಪದಿಶ್ಯತೇ ।
ವಿಭ್ರಮಸ್ಯ ನಿವೃತ್ತಿಸ್ತು ಸಿದ್ಧ್ಯತ್ಯಜ್ಞಾನನಾಶನಾತ್ ॥ 5.12 ॥
ಅಜ್ಞಾನಸ್ಯ ವಿನಾಶಸ್ತು ಜ್ಞಾನಾದೇವ ನ ಚಾನ್ಯತಃ ।
ಜ್ಞಾನಾದಜ್ಞಾನನಾಶಸ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧಸ್ಸರ್ವದೇಹಿನಾಂ ॥ 5.13 ॥
ಅಪರಾ ಸಾ ಪರಾ ಮುಕ್ತಿಃ ಆತ್ಮರೂಪೈವ ಚೇನ್ಮತಂ ।
ತಥಾಪಿ ಮುಕ್ತಿಃ ಪ್ರಾಪ್ಯಾ ವಾ ನಾಪ್ರಾಪ್ಯಾ ವಾಽಽತ್ಮನಾ ಭವೇತ್ ॥ 5.14 ॥
ಪ್ರಾಪ್ಯಾ ಚೇತ್ ಆತ್ಮನಾ ಮುಕ್ತಿಃ ಅಪ್ರಾಪ್ತಪ್ರಾಪ್ತಿರೇವ ಸಾ ।
ಅಪ್ರಾಪ್ತಪ್ರಾಪ್ತಿರಪ್ಯಸ್ಯ ಸಂಬಂಧೋ ವೈಕ್ಯಮೇವ ಚ ॥ 5.15 ॥
ಸ ಸಂಬಂಧಶ್ಚ ಸಾಧ್ಯೋ ವಾ ನಿತ್ಯೋ ವಾ ಸಾಧ್ಯ ಏವ ಚೇತ್ ।
ಅನಿತ್ಯಸ್ಸ ತು ಸಂಬಂಧೋ ಭವೇನ್ನಿತ್ಯೋ ನ ಸರ್ವದಾ ॥ 5.16 ॥
ಸಾಧ್ಯಾನಾಮಪಿ ಭಾವಾನಾಂ ಅನಿತ್ಯತ್ವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ ।
ಅಭಾವಸ್ಯ ನ ಸಾಧ್ಯತ್ವಂ ಪ್ರಧ್ವಂಸಾಖ್ಯಸ್ಯ ಸರ್ವದಾ ॥ 5.17 ॥
ಸಾಧ್ಯತ್ವಾಖ್ಯಸ್ತು ಧರ್ಮಶ್ಚ ನೈವಾಭಾವಾಶ್ರಯೋ ಭವೇತ್ ।
ನಿತ್ಯೋ ಯದಿ ಸ ಸಂಬಂಧಃ ತರ್ಹಿ ಸಂಬಂಧಸಂಜ್ಞಿತಾ ॥ 5.18 ॥
ಮುಕ್ತಿಶ್ಚ ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧೈವ ಮುಮುಕ್ಷೋರಾತ್ಮನೋ ಭವೇತ್ ।
ತಥಾಪಿ ನಿತ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಾಯಾ ಮುಕ್ತೇಃ ಪ್ರಾಪ್ತಿಸ್ತು ಪೂರ್ವವತ್ ॥ 5.19 ॥
ವಿಜ್ಞಾನೇನೈವ ನಾನ್ಯೇನ ಸತ್ಯಮುಕ್ತಂ ಚಿದಾತ್ಮಕಂ ।
ಅಪ್ರಾಪ್ತಪ್ರಾಪ್ತಿರೂಪಾಯ ಮುಕ್ತೇರೈಕ್ಯಂ ಭವೇದ್ಯದಿ ॥ 5.20 ॥
ತನ್ನ ಯುಕ್ತಂ ದ್ವಯೋರೈಕ್ಯಂ ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ಕದಾಚನ ।
ಭಿನ್ನಯೋಃ ಭೇದನಾಶೇ ವಾ ಮುಕ್ತಿರ್ಭೇದೇ ಸ್ಥಿತೇಽಥವಾ ॥ 5.21 ॥
ಭೇದನಾಶೇ ತಯೋರೈಕ್ಯಂ ಘಟತೇ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ।
ಭೇದೇ ಸತಿ ಭವೇದೈಕ್ಯಂ ಇತಿ ಚೇತ್ ತನ್ನ ಸಂಗತಂ ॥ 5.22 ॥
ಭೇದಸ್ಯ ಸನ್ನಿಧಾನೈಕ್ಯಂ ವಿರೋಧಾನ್ನೈವ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ।
ನ ಪ್ರಾಪ್ಯಾ ಹ್ಯಾತ್ಮನಾ ಮುಕ್ತಿಃ ಇತಿ ಚೇತ್ ತನ್ನ ಸಂಗತಂ ॥ 5.23 ॥
ಅಪ್ರಾಪ್ಯಾಯಾಸ್ತು ಮುಕ್ತೇಶ್ಚ ನಾಸ್ತ್ಯಪೇಕ್ಷಾ ಹಿ ಸಾಧನೇ ।
ಸಾಧನೇ ಸತಿ ಸಾ ಮುಕ್ತಿಃ ಅಪ್ರಾಪ್ಯೈವ ಸದಾ ಖಲು ॥ 5.24 ॥
ನ ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧಾ ಸಾ ಮುಕ್ತಿಃ ಸಾಧ್ಯರೂಪೈವ ಚೇನ್ಮತಂ ।
ಸಾಧ್ಯತ್ವೇ ಸತ್ಯನಿತ್ಯತ್ವಂ ಪೂರ್ವಮೇವಾಭಿಭಾಷಿತಂ ॥ 5.25 ॥
ಪ್ರಧ್ವಂಸಸ್ಯ ತು ನಿತ್ಯತ್ವಂ ಸರ್ವಶೋ ನ ಭವಿಷ್ಯತಿ ।
ಅಚಿದ್ರೂಪಸ್ಯ ಸರ್ವಸ್ಯ ವಿನಾಶೋ ಗಮ್ಯತೇ ಯತಃ ॥ 5.26 ॥
ಭಾವತ್ವೇ ಸತಿ ಸಾಧ್ಯತ್ವಾತ್ ವಿನಾಶಶ್ಚೇತನಸ್ಯ ತು ।
ಪ್ರಧ್ವಂಸಸ್ಯ ತು ಸಾಧ್ಯತ್ವೇಽಪ್ಯಭಾವತ್ವೇನ ಹೇತುನಾ ॥ 5.27 ॥
ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ವಿನಾಶಶ್ಚೇತ್ ತಚ್ಚ ನೈವ ಸುಸಂಗತಂ ।
ಪ್ರಾಗಭಾವಸಮಾಖ್ಯಸ್ಯಾಪ್ಯನಿತ್ಯತ್ವಸ್ಯ ದರ್ಶನಾತ್ ॥ 5.28 ॥
ಪ್ರಾಗಭಾವಸ್ಯ ಸಾಧ್ಯತ್ವಾಭಾವೇ ಸತ್ಯಪ್ಯಭಾವತಃ ।
ಅನಿತ್ಯತ್ವಂ ಯದಿಷ್ಯೇತ ಪ್ರಧ್ವಂಸಸ್ಯಾಪಿ ತತ್ಸಮಂ ॥ 5.29 ॥
ಭಾವಾನಾಮಪ್ಯಭಾವಾನಾಂ ಸಾಧ್ಯಾನಾಂ ಚ ಹಿಡಿಂಭಕ ।
ಅಸಾಧ್ಯಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಅನಿತ್ಯತ್ವೇ ಪ್ರಯೋಜಕಂ ॥ 5.30 ॥
ಅಚೇತನತ್ವಮೇವೋಕ್ತಂ ನೇತರದ್ವ್ಯಭಿಚಾರತಃ ।
ಚೇತನಸ್ಯ ತು ನಿತ್ಯತ್ವಂ ಶ್ರುತಿರಾಹ ಸನಾತನೀ ॥ 5.31 ॥
ತಸ್ಮಾದುಕ್ತಪ್ರಕಾರೇಣ ಮುಕ್ತಿಃ ಸಾಯುಜ್ಯರೂಪಿಣೀ ।
ಜ್ಞಾನಲಭ್ಯಾ ಕ್ರಿಯಾಮಾತ್ರಾತ್ ನ ಲಭ್ಯಾ ನ ಸಮುಚ್ಚಯಾತ್ ॥ 5.32 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ನಾಮಾಖಿಲಂ ಚೇದಂ ಮದ್ರೂಪೇಣಾವಭಾಸನಂ ।
ಕ್ರಿಯಾ ತು ಕಾರಣಾಪೇಕ್ಷಾ ನ ಜ್ಞಾನಾಲಂಬಿನೀ ಸದಾ ॥ 5.33 ॥
ಅತಃ ಕ್ರಿಯಾಯಾ ಜ್ಞಾನೇನ ವಿರೋಧಾದೇವ ಸರ್ವದಾ ।
ಸಮುಚ್ಚಯೋ ನ ಯುಜ್ಯೇತ ಕುತಸ್ತೇನ ಪರಾ ಗತಿಃ ॥ 5.34 ॥
ಸಾರೂಪ್ಯಾಖ್ಯಾ ತು ಸಾ ಮುಕ್ತಿಃ ಸಾಮೀಪ್ಯಾಖ್ಯಾ ಚ ಯಾಽಪರಾ ।
ಸಾಲೋಕ್ಯಾಖ್ಯಾ ಚ ಯಾ ತಾಸಾಂ ಕೇವಲಂ ಕರ್ಮ ಸಾಧನಂ ॥ 5.35 ॥
ಐಹಿಕಾಮುಷ್ಮಿಕಾಕಾರಾ ಮುಕ್ತಯಃ ಸರ್ವದೇಹಿನಾಂ ।
ಕರ್ಮಣೈವ ಹಿ ಸಿದ್ಧ್ಯಂತಿ ನ ಜ್ಞಾನೇನ ವಿರೋಧತಃ ॥ 5.36 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ಕರ್ಮ ಚ ವೇದೋಕ್ತಮೇವ ನಾನ್ಯೋದಿತಂ ಭವೇತ್ ।
ಅನ್ಯೋದಿತಂ ತು ಮನ್ಯಂತೇ ವ್ಯವಹಾರೇ ವಿವೇಕಿನಾಂ ॥ 5.37 ॥
ಅಪೇಕ್ಷ್ಯ ಬುದ್ಧಿಂ ವಿಜ್ಞಾನಂ ಕರ್ಮ ಚೇತಿ ವಿಧೀಯತೇ ।
ತಯಾಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇ ತೇ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕಸಿದ್ಧಿದೇ ॥ 5.38 ॥
ವೇದಶ್ಶಿವಃ ಶಿವೋಽಹಂ ವೈ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಯಂ ಜಗತ್ ।
ವೇದನಿಂದಾ ನ ಕರ್ತವ್ಯಾ ಜ್ಞಾನಿನಾ ಯತ್ರಕುತ್ರಚಿತ್ ॥ 5.39 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವತ್ರ ನಾಸ್ತಿಕ್ಯಂ ನ ಕುರ್ಯಾನ್ಮೇ ಮತಿಸತ್ತಮಃ ।
ನಾಸ್ತಿಕ್ಯಾದೇವ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸಂಸಾರೇ ಪರಿವರ್ತನಂ ॥ 5.40 ॥
ಅಸ್ತೀತ್ಯೇವೋಪಲಬ್ಧವ್ಯಃ ಪರಮಾತ್ಮಾ ಶ್ರುತೇಸ್ಸ್ವಯಂ ।
ಲೀಲಾಮಾತ್ರಂ ಪ್ರಭೋರ್ಜನ್ಮ ಸಂಸಾರಪರಿವರ್ತನಂ ॥ 5.41 ॥
ಧರ್ಮಾಧರ್ಮೈ ಪುಣ್ಯಪಾಪೇ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಕರ್ಮಬಂಧನಂ ।
ಭಸ್ಮಸಾತ್ಕುರುತೇ ಜ್ಞಾನವಹ್ನಿಃ ಸಂಸಾರವಾಸನಾಂ ॥ 5.42 ॥
ಸರ್ವಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವೈವ ಮನಸಾ ಯೇನ ತ್ಯಜಸಿ ತತ್ತ್ಯಜ ।
ಸ್ವಯಮೇವ ಸ್ವಯಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಕಿಂ ವಕ್ತವ್ಯಮತಃ ಪರಂ ॥ 5.43 ॥
ಇತಿ ಕಲಿಸಂತಾರಕ ಶ್ರೀಗುಹಗೀತಾಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ
ಅದ್ವೈತಶಾಸ್ತ್ರೇ ಭಿಕ್ಷುರೂಪಿಗುಹಹಿಡಿಂಭಸಂವಾದೇ
ಮಾಯಾಮೋಹಜಾಲಂ ನಾಮ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 5 ॥
ಅಥ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಜೀವಬ್ರಹ್ಮೈಕ್ಯಂ
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ಸರ್ವಮುಕ್ತಂ ಸಮಾಸೇನ ಸದ್ಗುರೋ ಮಯ್ಯನುಗ್ರಹಾತ್
ತ್ವಯೈವಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿಚ್ಚ ನ ಮೇ ಜನ್ಮ ನ ಮೇ ಮೃತಿಃ ॥ 6.1 ॥
ದೇಹಬುದ್ಧ್ಯಾ ಭವದ್ದಾಸಃ ಜೀವಬುದ್ಧ್ಯಾ ತ್ವದಂಶಕಃ ।
ಆತ್ಮಬುದ್ಧ್ಯಾ ತ್ವಮೇವಾಹಂ ಸದ್ಗತೋಽಸ್ಮಿನ್ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 6.2 ॥
ಅಥ ಕೇನ ಪ್ರಯುಕ್ತೋಽಹಂ ಕುರ್ವೇ ಕರ್ಮ ಜಗದ್ಗುರೋ ।
ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಃ ಸುಖೀ ತೂಷ್ಣೀಂ ಸ್ಥಾಸ್ಯಾಮೀತ್ಯಬ್ರುವಂ ಮುನೇ ॥ 6.3 ॥
ಶ್ರೀಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ಸಮ್ಯಗ್ವ್ಯವಸಿತಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಹಿಡಿಂಭ ತವ ತಾತ್ತ್ವಿಕೇ ।
ಅಪಿ ಚೇದ್ದೇಹಯಾತ್ರಾಯಾಂ ಅವಶಸ್ತ್ವಂ ಹಿ ಮಾಯಯಾ ॥ 6.4 ॥
ಆಧಿಕಾರಿಕಜೀವೋಽಸಿ ಮಲ್ಲೋಕೇ ಪಾರ್ಷದೋಽಸಿ ಚ ।
ಆಕಲ್ಪಾಂತಂ ಮಯಾಽಜ್ಞಪ್ತಃ ಕರ್ಮ ಕರ್ತುಂ ತ್ವಮರ್ಹಸಿ ॥ 6.5 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಸಹ ಮುಕ್ತಿಃ ಸ್ಯಾತ್ ಪ್ರಲಯೇ ತವ ಚಾನಘ ।
ಕರ್ಮತತ್ತ್ವಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಶೃಣು ಗುಹ್ಯಂ ಸನಾತನಂ ॥ 6.6 ॥
ನಿಯತಂ ಕುರು ಕರ್ಮ ತ್ವಂ ಕರ್ಮ ಜ್ಯಾಯೋ ಹ್ಯಕರ್ಮಣಃ ।
ಶರೀರಯಾತ್ರಾಪಿ ಚ ತೇ ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ್ಯೇದಕರ್ಮಣಃ ॥ 6.7 ॥
ನಹಿ ಕಶ್ಚಿತ್ ಕ್ಷಣಮಪಿ ಜಾತು ತಿಷ್ಠತ್ಯಕರ್ಮಕೃತ್ ।
ಕಾರ್ಯತೇ ಹ್ಯವಶಃ ಕರ್ಮ ಸರ್ವಃ ಪ್ರಕೃತಿಜೈರ್ಗುಣೈಃ ॥ 6.8 ॥
ಕರ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮೋದ್ಭವಂ ವಿದ್ಧಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಕ್ಷರಸಮುದ್ಭವಂ ।
ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಗತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿತ್ಯಂ ಯಜ್ಞೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ॥ 6.9 ॥
ಸಹಯಜ್ಞಾಃ ಪ್ರಜಾಃ ಸೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುರೋವಾಚ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ ।
ಅನೇನ ಪ್ರಸವಿಷ್ಯಧ್ವಂ ಏಷ ವೋಽಸ್ತ್ವಿಷ್ಟಕಾಮಧುಕ್ ॥ 6.10 ॥
ದೇವಾನ್ ಭಾವಯತಾನೇನ ತೇ ದೇವಾ ಭಾವಯಂತು ವಃ ।
ಪರಸ್ಪರಂ ಭಾವಯಂತಃ ಶ್ರೇಯಃ ಪರಂ ಅವಾಪ್ಸ್ಯಥ ॥ 6.11 ॥
ಇಷ್ಟಾನ್ ಭೋಗಾನ್ ಹಿ ವೋ ದೇವಾಃ ದಾಸ್ಯಂತೇ ಯಜ್ಞಭಾವಿತಾಃ ।
ತೈರ್ದತ್ತಾನಪ್ರದಾಯೈಭ್ಯೋ ಯೋ ಭುಂಕ್ತೇ ಸ್ತೇನ ಏವ ಸಃ ॥ 6.12 ॥
ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಶಿನಃ ಸಂತೋ ಮುಚ್ಯಂತೇ ಸರ್ವಕಿಲ್ಬಿಷೈಃ ।
ಭುಂಜಂತೇ ತೇ ತ್ವಘಂ ಪಾಪಾ ಯೇ ಪಚಂತ್ಯಾತ್ಮಕಾರಣಾತ್ ॥ 6.13 ॥
ಅನ್ನಾದ್ಭವಂತಿ ಭೂತಾನಿ ಪರ್ಜನ್ಯಾದನ್ನಸಂಭವಃ ।
ಯಜ್ಞಾದ್ಭವತಿ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ ॥ 6.14 ॥
ಯಜ್ಞಾದ್ಭವಂತಿ ಭೂತಾನಿ ಪರ್ಜನ್ಯಾದನ್ನಸಂಭವಃ ।
ಯಜ್ಞಾದ್ಭವತಿ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ಯಜ್ಞಃ ಕರ್ಮಸಮುದ್ಭವಃ ॥ 6.14 ॥ repeat
ಯಜ್ಞಾರ್ಥಾತ್ ಕರ್ಮಣೋಽನ್ಯತ್ರ ಲೋಕೋಽಯಂ ಕರ್ಮಬಂಧನಃ ।
ತದರ್ಥಂ ಕರ್ಮ ಶೈರೇಯ ಮುಕ್ತಸಂಗಃ ಸಮಾಚರ ॥ 6.15 ॥
ಏವಂ ಪ್ರವರ್ತಿತಂ ಚಕ್ರಂ ನಾನುವರ್ತಯತೀಹ ಯಃ ।
ಅಘಾಯುರಿಂದ್ರಿಯಾರಾಮೋ ವ್ಯರ್ಥಜೀವೀ ಸ ಏವ ಹಿ ॥ 6.16 ॥
ಆತ್ಮಾನಂ ರಥಿನಂ ವಿದ್ಧಿ ಶರೀರಂ ರಥಮೇವ ತು ।
ಬುದ್ಧಿಂ ತು ಸಾರಥಿಂ ವಿದ್ಧಿ ಮನಃ ಪ್ರಗ್ರಹಮೇವ ಚ ॥ 6.17 ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಹಯಾನಾಹುಃ ವಿಷಯಾಂಸ್ತೇಷು ಗೋಚರಾನ್ ।
ಆತ್ಮೇಂದ್ರಿಯಮನೋಯುಕ್ತಂ ಭೋಕ್ತೇತ್ಯಾಹುಃ ಮನೀಷಿಣಃ ॥ 6.18 ॥
ಯಸ್ತ್ವವಿಜ್ಞಾನವಾನ್ ಭವತಿ ಅಯುಕ್ತೇನ ಮನಸಾ ಸದಾ ।
ತಸ್ಯೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ವಶ್ಯಾನಿ ದುಷ್ಟಾಶ್ಚಾ ಇವ ಸಾರಥೇಃ ॥ 6.19 ॥
ಯಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನವಾನ್ ಭವತಿ ಯುಕ್ತೇನ ಮನಸಾ ಸದಾ ।
ತಸ್ಯೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ವಶ್ಯಾನಿ ಸದಶ್ಚಾ ಇವ ಸಾರಥೇಃ ॥ 6.20 ॥
ಯಸ್ತ್ವವಿಜ್ಞಾನವಾನ್ ಭವತ್ಯಮನಸ್ಕಃ ಸದಾಽಶುಚಿಃ ।
ನ ಸ ತತ್ಪದಮಾಪ್ನೋತಿ ಸಂಸಾರಂ ಚಾಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ 6.21 ॥
ಯಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನವಾನ್ ಭವತಿ ಸಮನಸ್ಕಃ ಸದಾ ಶುಚಿಃ ।
ಸ ತು ತತ್ಪದಮಾಪ್ನೋತಿ ಯಸ್ಮಾದ್ಭೂಯೋ ನ ಜಾಯತೇ ॥ 6.22 ॥
ವಿಜ್ಞಾನಸಾರಥಿರ್ಯಸ್ತು ಮನಃಪ್ರಗ್ರಹವಾನ್ನರಃ ।
ಸೋಽಧ್ವನಃ ಪಾರಮಾಪ್ನೋತಿ ಮತ್ಪದಂ ಪರಮಂ ಶಿವಂ ॥ 6.23 ॥
ಇಂದ್ರಿಯೇಭ್ಯಃ ಪರಾ ಹ್ಯರ್ಥಾ ಅರ್ಥೇಭ್ಯಶ್ಚ ಪರಂ ಮನಃ ।
ಮನಸಶ್ಚ ಪರಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಬುದ್ಧೇರಾತ್ಮಾ ಮಹಾನ್ ಪರಃ ॥ 6.24 ॥
ಮಹತಃ ಪರಮವ್ಯಕ್ತಂ ಅವ್ಯಕ್ತಾತ್ ಪುರುಷಃ ಪರಃ ।
ಪುರುಷಾನ್ನ ಪರಂ ಕಿಂಚಿತ್ ಸಾ ಕಾಷ್ಠಾ ಸಾ ಪರಾ ಗತಿಃ ॥ 6.25 ॥
ಏಷ ಸರ್ವೇಷು ಭೂತೇಷು ಗೂಢಃ ಆತ್ಮಾ ನ ಪ್ರಕಾಶತೇ ।
ದೃಶ್ಯತೇ ತ್ವಗ್ರ್ಯ್ಯಾ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮಯಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಿಭಿಃ ॥ 6.26 ॥
ಯಚ್ಛೇದ್ವಾಙ್ಮನಸೀ ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ತದ್ಯಚ್ಛೇತ್ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮನೀ ।
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮನಿ ಮಹತಿ ತದ್ಯಚ್ಛೇತ್ ಶಾಂತ ಆತ್ಮನಿ ॥ 6.27 ॥
ಮಯಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಸನ್ನ್ಯಸ್ಯಾಧ್ಯಾತ್ಮಚೇತಸಾ ।
ಅಸಕ್ತೋ ಹ್ಯಾಚರನ್ ಕರ್ಮ ಪರಮಾಪ್ನೋತಿ ನಾನ್ಯಥಾ ।
ಕಿಂ ಭವಾನಿಚ್ಛತಿ ಪುನರ್ನಿಸ್ಸಂದೇಹೋ ಭವಾರ್ಭಕ ॥ 6.28 ॥
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ಪರಮಾತ್ಮನ್ ಗುರೋ ಭಿಕ್ಷೋ ತ್ವಮೇವಾಹಂ ಗತಿರ್ಮಮ ।
ದ್ರಷ್ಟುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ತೇ ಭೂಯೋ ರೂಪಂ ಷಾಣ್ಮುಖಮೈಶ್ವರಂ ॥ 6.29 ॥
ಭವದಾಜ್ಞಾವಶಃ ಕುರ್ವೇ ತ್ವದಿಷ್ಟಂ ಕರ್ಮ ನಾನ್ಯಥಾ ।
ತ್ವತ್ಷಣ್ಮುಖತ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪಿಂಡಾಂಡಯೋಃ ಕಥಂ ॥ 6.30 ॥
ಶ್ರೀಭಿಕ್ಷುರುವಾಚ-
ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಮನೋಬುದ್ಧಿಃ ಮಹದವ್ಯಕ್ತಪೂರುಷಃ ।
ಪಿಂಡಾಂಡೇ ಷಣ್ಮುಖಾನೀತಿ ಮದೀಯಾನಿ ವಿಭಾವಯ ॥ 6.31 ॥
ತದಶಕ್ತೌ ತು ಸರ್ವತ್ರ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಮನಾಂಸಿ ಚ ।
ದೃಶ್ಯಂ ಜಗಚ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾಣಂ ವಿಷ್ಣುಂ ರುದ್ರಂ ತಥೇಶ್ವರಂ ॥ 6.32 ॥
ಸದಾಶಿವಂ ಶಿವಶತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡೇ ಪರಿಭಾವಯ ।
ಪಶ್ಯ ಮೇ ತಾದೃಶಂ ರೂಪಂ ಮಲ್ಲೋಕೇ ಸ್ಕಂದನಾಮಕೇ ।
ಮಾಮೇವ ಶರಣಂ ಗಚ್ಛ ಮಯ್ಯರ್ಪಿತಮನಾ ಭವ ॥ 6.33 ॥
ಹಿಡಿಂಭ ಉವಾಚ-
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಷಾಣ್ಮುಖೈಶ್ವರ್ಯರೂಪಂ ಧೃತ್ವಾಽಥ ಭಿಕ್ಷುಕಃ ।
ಸ್ಕಂದಲೋಕಂ ಜಗಾಮಾಥ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಃ ಶಿಖೀಂದ್ರಗಃ ॥ 6.34 ॥
ಷಾಣ್ಮುಖೈಶ್ವರ್ಯಂ ತಾದ್ರೂಪ್ಯಂ ತದಾನೀಂತನವೈಭವಂ ।
ಸರ್ವಲೋಕೇಷು ಸರ್ವೇಷು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಯಿ ಚ ವಿಸ್ಮಿತಃ ॥ 6.35 ॥
ಜಡದೇಹೀ ಕಿಯತ್ಕಾಲಂ ನೀತೋಽಹಂ ಮಾಮಪಿ ಸ್ವಯಂ ।
ನ ಜಾನೇಽಥ ಸ್ವಯಂ ಮಂದಂ ಪ್ರಬುದ್ಧೋ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕೇ ॥ 6.36 ॥
ಜಗತೀತ್ಥಂ ಚರಿಷ್ಯಾಮಿ ಸ್ವಾಮಿಪ್ರೇರಣಯಾ ಯಥಾ ।
ಗುಹಗೀತಾಮಿಮಾಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧನ್ಯೋ ಭವತಿ ಮಾನವಃ ॥ 6.37 ॥
ಅರ್ಥಾನುಸಂಧಾನಪರೋ ಮುಕ್ತ ಏವ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ಇಯಂ ಚೋಕ್ತಾ ತವ ಮುನೇ ಗುಹ್ಯಾದ್ಗುಹ್ಯತರಂ ಖಲು ।
ನ ಚಾಶುಶ್ರೂಷವೇ ವಾಚ್ಯಾ ನಾಭಕ್ತಾಯ ಕದಾಚನ ॥ 6.38 ॥
ಇತಿ ಕಲಿಸಂತಾರಕ ಶ್ರೀಗುಹಗೀತಾಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ
ಅದ್ವೈತಶಾಸ್ತ್ರೇ ಭಿಕ್ಷುರೂಪಿಗುಹಹಿಡಿಂಭಸಂವಾದೇ
ಜೀವಬ್ರಹ್ಮೈಕ್ಯಂ ನಾಮ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 6 ॥
ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಬ್ರಹ್ಮಾರ್ಪಣಮಸ್ತು ॥
Also Read:
Guha Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
