Ribhu Geetaa in Kannada:
॥ ಋಭುಗೀತಾ ಗುರುಜ್ಞಾನವಾಸಿಷ್ಠೇ ॥ From Tattvanarayana
ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ।
ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಿಃ।
ಪುನರ್ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾವತ್ಪದ್ಮಸಂಭವ।
ಯೇನೈವ ಸರ್ವೇ ಮುಚ್ಯಂತೇ ಜನಾಸ್ಸಂಸಾರಬಂಧನಾತ್ ॥ 1.01 ॥
ವಿಧೇ ಪುರಾ ನಿದಾಘಾಖ್ಯೋ ಮುನಿಃ ಪಪ್ರಚ್ಛ ಸದ್ಗುರುಂ।
ಋಭುಸಂಜ್ಞಂ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಂ ತದ್ವದಾಮಿ ತವಾಧುನಾ ॥ 1.02 ॥
ನಿದಾಘಃ।
ಆತ್ಮಾನಾತ್ಮವಿವೇಕಂ ಮೇ ಕೃಪಯಾ ಬ್ರೂಹಿ ಸದ್ಗುರೋ।
ಯೇನ ಸಂಸಾರಪಾದೋಧಿಂ ತರಿಷ್ಯಾಮಿ ಸುಖೇನ ವೈ ॥ 1.03 ॥
ಋಭುರೇವಂ ತದಾ ಪೃಷ್ಟ ಉವಾಚ ಸಕಲಾರ್ಥವಿತ್।
ಸರ್ವವೇದಾಂತಸಾರಜ್ಞಸ್ಸರ್ವಪೂಜ್ಯೋ ಮಹತ್ತಮಃ ॥ 1.04 ॥
ಋಭುಃ।
ಸರ್ವವಾಚೋಽವಧಿರ್ಬ್ರಹ್ಮ ಸರ್ವಚಿಂತಾಽವಧಿರ್ಗುರುಃ।
ಸರ್ವಕಾರಣಕಾರ್ಯಾತ್ಮಾ ಕಾರ್ಯಕಾರಣವರ್ಜಿತಃ ॥ 1.05 ॥
ಸರ್ವಸಂಕಲ್ಪರಹಿತಸ್ಸರ್ವನಾದಮಯಶ್ಶಿವಃ।
ಸರ್ವವರ್ಜಿತಚಿನ್ಮಾತ್ರಸ್ಸರ್ವಾನಂದಮಯಃ ಪರಃ ॥ 1.06 ॥
ಸರ್ವತೇಜಃ ಪ್ರಕಾಶಾತ್ಮಾ ನಾದಾನಂದಮಯಾತ್ಮಕಃ।
ಸರ್ವಾನುಭವನಿರ್ಮುಕ್ತಃ ಸರ್ವಧ್ಯಾನವಿವರ್ಜಿತಃ ॥ 1.07 ॥
ಸರ್ವನಾದಕಲಾತೀತ ಏಷ ಆತ್ಮಾಽಹಮವ್ಯಯಃ।
ಆತ್ಮಾನಾತ್ಮವಿವೇಕಾದಿ ಭೇದಾಭೇದವಿವರ್ಜಿತಃ ॥ 1.08 ॥
ಶಾಂತಾಶಾಂತಾದಿಹೀನಾತ್ಮಾ ನಾದಾಂತರ್ಜ್ಯೋತಿರಾತ್ಮಕಃ।
ಮಹಾವಾಕ್ಯಾರ್ಥತೋ ದೂರೋ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮೀತ್ಯತಿ ದೂರಗಃ ॥ 1.09 ॥
ತಚ್ಛಬ್ದವರ್ಜ್ಯಸ್ತ್ವಂಶಬ್ದಹೀನೋ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥವರ್ಜಿತಃ।
ಕ್ಷರಾಕ್ಷರವಿಹೀನೋ ಯೋ ನಾದಾಂತರ್ಜ್ಯೋತಿರೇವ ಸಃ ॥ 1.10 ॥
ಅಖಂಡೈಕರಸೋ ವಾಽಹಮಾನಂದೋಸ್ಮೀತಿ ವರ್ಜಿತಃ।
ಸರ್ವಾತೀತಸ್ವಭಾವಾತ್ಮಾ ನಾದಾಂತರ್ಜ್ಯೋತಿರೇವ ಸಃ ॥ 1.11 ॥
ಆತ್ಮೇತಿ ಶಬ್ದಹೀನೋ ಯ ಆತ್ಮಶಬ್ದಾರ್ಥವರ್ಜಿತಃ।
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಹೀನೋ ಯ ಏಷೈವಾತ್ಮಾ ಸನಾತನಃ ॥ 1.12 ॥
ನನಿರ್ದೇಷ್ಟುಂ ಚ ಶಕ್ನೋ ಯೋ ವೇದವಾಕ್ಯೈರಗಮ್ಯಕಃ।
ಯಸ್ಯ ಕಿಂಚಿದ್ಬಹಿರ್ನಾಸ್ತಿ ಕಿಂಚಿದಂತಃ ಕಿಯನ್ನಚ ॥ 1.13 ॥
ಯಸ್ಯ ಲಿಂಗಂ ಪ್ರಪಂಚಂ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾತ್ಮಾ ನ ಸಂಶಯಃ।
ನಾಸ್ತಿ ಯಸ್ಯ ಶರೀರಂ ವಾ ಜೀವೋ ವಾ ಭೂತಭೌತಿಕಃ ॥ 1.14 ॥
ನಾಮರೂಪಾಽದಿಕಂ ನಾಸ್ತಿ ಭೋಜ್ಯಂ ವಾ ಭೋಗಭುಕ್ಚ ವಾ।
ಸದ್ವಾಽಸದ್ವಾ ಸ್ಥಿತಿರ್ವಾಽಪಿ ಯಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ಕ್ಷರಾಕ್ಷರಂ ॥ 1.15 ॥
ಗುಣಂ ವಾ ವಿಗುಣಂ ವಾಽಪಿ ಸಮ ಆಸೀನ್ ನ ಸಂಶಯಃ।
ಯಸ್ಯ ವಾಚ್ಯಂ ವಾಚಕಂ ವಾ ಶ್ರವಣಂ ಮನನಂ ಚ ವಾ ॥ 1.16 ॥
ಗುರುಶಿಷ್ಯಾಽದಿ ಭೇದಂ ವಾ ದೇವಲೋಕಾಸ್ಸುರಾಸುರಾಃ।
ಯತ್ರ ಧರ್ಮಮಧರ್ಮಂ ವಾ ಶುದ್ಧಂ ವಾಽಶುದ್ಧಮಣ್ವಪಿ ॥ 1.17 ॥
ಯತ್ರ ಕಾಲಮಕಾಲಂ ವಾ ನಿಶ್ಚಯಂ ಸಂಶಯಂ ನಹಿ।
ಯತ್ರ ಮಂತ್ರಮಮಂತ್ರಂ ವಾ ವಿದ್ಯಾಽವಿದ್ಯೇ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 1.18 ॥
ದ್ರಷ್ಟೃದರ್ಶನದೃಶ್ಯಂ ವಾ ಈಷಣ್ಮಾತ್ರಂ ಕಲಾದಿಕಂ।
ಅನಾತ್ಮೇತಿ ಪ್ರಸಂಗೋ ವಾ ಹ್ಯನಾತ್ಮೇತಿ ಮನೋಪಿ ವಾ ॥ 1.19 ॥
ಅನಾತ್ಮೇತಿ ಜಗದ್ವಾಽಪಿ ನಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನು।
ಸರ್ವಸಂಕಲ್ಪಶೂನ್ಯತ್ವಾತ್ ಸರ್ವಕಾರ್ಯವಿವರ್ಜನಾತ್ ॥ 1.20 ॥
ಕೇವಲಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ ನಾಸ್ತ್ಯನಾತ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು।
ದೇಹತ್ರಯವಿಹೀನತ್ವಾತ್ ಕಾಲತ್ರಯವಿವರ್ಜನಾತ್ ॥ 1.21 ॥
ಲೋಕತ್ರಯವಿಹೀನತ್ವಾತ್ ಸರ್ವಮಾತ್ಮೇತಿ ಶಾಸನಾತ್।
ಚಿತ್ತಾಭಾವಾನ್ನಚಿಂತಾಸ್ತಿ ದೇಹಾಭಾವಾಜ್ಜರಾ ನ ಚ ॥ 1.22 ॥
ಪಾದಾಭಾವಾದ್ಗತಿರ್ನಾಸ್ತಿ ಹಸ್ತಾಭಾವಾತ್ ಕ್ರಿಯಾ ನ ಚ।
ಮೃತ್ಯುರ್ನಾಸ್ತಿ ಜರಾಽಭಾವಾತ್ ಬುದ್ಧ್ಯಭಾವಾತ್ ಸುಖಾದಿಕಂ ॥ 1.23 ॥
ಧರ್ಮೋ ನಾಸ್ತಿ ಶುಚಿರ್ನಾಸ್ತಿ ಸತ್ಯಂ ನಾಸ್ತಿ ಭಯಂ ನ ಚ।
ಅಕ್ಷರೋಚ್ಚಾರಣಂ ನಾಸ್ತಿ ಗುರುಶಿಷ್ಯಾದಿ ನಾಸ್ತ್ಯಪಿ ॥ 1.24 ॥
ಏಕಾಭಾವೇ ದ್ವಿತೀಯಂ ನ ನ ದ್ವಿತೀಯೇ ನಚೈಕತಾ।
ಸತ್ಯತ್ವಮಸ್ತಿಚೇತ್ ಕಿಂಚಿದಸತ್ಯಂ ನ ಚ ಸಂಭವೇತ್ ॥ 1.25 ॥
ಅಸತ್ಯತ್ವಂ ಯದಿ ಭವೇತ್ ಸತ್ಯತ್ವಂ ನ ವದಿಷ್ಯತಿ।
ಶುಭಂ ಯದ್ಯಶುಭಂ ವಿದ್ಧಿ ಅಶುಭಾಚ್ಚುಭಮಿಷ್ಯತೇ ॥ 1.26 ॥
ಭಯಂ ಯದ್ಯಭಯಂ ವಿದ್ಧಿ ಅಭಯಾದ್ಭಯಮಾಪತೇತ್।
ಬಂಧತ್ವಮಪಿಚೇನ್ಮೋಕ್ಷೋ ಬಂಧಾಭಾವೇ ನ ಮೋಕ್ಷತಾ ॥ 1.27 ॥
ಮರಣಂ ಯದಿ ಚೇಜ್ಜನ್ಮ ಜನ್ಮಾಭಾವೇ ಮೃತಿರ್ನಚ।
ತ್ವಮಿತ್ಯಪಿ ಭವೇಚ್ಚಾಹಂ ತ್ವಂ ನೋ ಚೇದಹಮೇವ ನ ॥ 1.28 ॥
ಇದಂ ಯದಿ ತದೇವಾಸ್ತಿ ತದಭಾವಾದಿದಂ ನ ಚ।
ಅಸ್ತೀತಿ ಚೇನ್ನಾಸ್ತಿ ತದಾ ನಾಸ್ತಿಚೇದಸ್ತಿ ಕಿಂಚನ ॥ 1.29 ॥
ಕಾರ್ಯಂ ಚೇತ್ಕಾರಣಂ ಕಿಂಚಿತ್ ಕಾರ್ಯಾಭಾವೇ ನ ಕಾರಣಂ।
ದ್ವೈತಂ ಯದಿ ತದಾಽದ್ವೈತಂ ದ್ವೈತಾಭಾವೇಽದ್ವಯಂ ನ ಚ ॥ 1.30 ॥
ದೃಶ್ಯಂ ಯದಿ ದೃಗಪ್ಯಸ್ತಿ ದೃಶ್ಯಾಭಾವೇ ದೃಗೇವ ನ।
ಅಂತರ್ಯದಿ ಬಹಿಸ್ಸತ್ಯಮಂತಾಭಾವೇ ಬಹಿರ್ನಚ ॥ 1.31 ॥
ಪೂರ್ಣತ್ವಮಸ್ತಿ ಚೇದ್ಕಿಂಚಿದಪೂರ್ಣತ್ವಂ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ।
ತಸ್ಮಾದೇತದ್ಕ್ವಚಿನ್ನಾಸ್ತಿ ತ್ವಂ ಚಾಹಂ ವಾ ಇಮೇ ಇದಂ ॥ 1.32 ॥
ನಾಸ್ತಿ ದೃಷ್ಟಾಂತಕಸ್ಸತ್ಯೇ ನಾಸ್ತಿದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಂ ಹ್ಯಜೇ।
ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಹಮಸ್ಮೀತಿ ಸ್ಮರಣಸ್ಯ ಮನೋ ನಹಿ ॥ 1.33 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಂ ಜಗದಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಂ ತ್ವಮಪ್ಯಹಂ।
ಚಿನ್ಮಾತ್ರಂ ಕೇವಲಂ ಚಾಹಂ ನಾಸ್ತ್ಯನಾತ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 1.34 ॥
ಇದಂ ಪ್ರಪಂಚಂ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ನೋತ್ಪನ್ನಂ ನೋಸ್ಥಿತಂ ಕ್ವಚಿತ್।
ಚಿತ್ತಂ ಪ್ರಪಂಚಮಿತ್ಯಾಹುರ್ನಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಸರ್ವದಾ ॥ 1.35 ॥
ನ ಪ್ರಪಂಚಂ ನ ಚಿತ್ತದಿ ನಾಹಂಕಾರೋ ನ ಜೀವಕಃ।
ಮಾಯಾಕಾರ್ಯಾದಿಕಂ ನಾಸ್ತಿ ಮಾಯಾ ನಾಸ್ತಿ ಭಯಂ ನ ಚ ॥ 1.36 ॥
ಕರ್ತಾ ನಾಸ್ತಿ ಕ್ರಿಯಾ ನಾಸ್ತಿ ಶ್ರವಣಂ ಮನನಂ ನ ಹಿ।
ಸಮಾಧಿ ದ್ವಿತಯಂ ನಾಸ್ತಿ ಮಾತೃಮಾನಾದಿ ನಾಸ್ತಿ ಹಿ ॥ 1.37 ॥
ಅಜ್ಞಾನಂ ಚಾಪಿ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಹ್ಯವಿವೇಕಃ ಕದಾ ಚ ನ।
ಅನುಬಂಧಚತುಷ್ಕಂ ನ ಸಂಬಂಧತ್ರಯಮೇವ ನ ॥ 1.38 ॥
ನ ಗಂಗಾ ನ ಗಯಾ ಸೇತುರ್ನ ಭೂತಂ ನಾನ್ಯದಸ್ತಿ ಹಿ।
ನ ಭೂಮಿರ್ನ ಜಲಂ ನಾಗ್ನಿರ್ನ ವಾಯುರ್ನ ಚ ಖಂ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 1.39 ॥
ನ ದೇವೋ ನ ಚ ದಿಕ್ಪಾಲಾ ನ ವೇದಾ ನ ಗುರುಃ ಕ್ವಚಿತ್।
ನ ದೂರಂ ನಾತಿಕಂ ನಾಂತಂ ನ ಮಧ್ಯಂ ನ ಕ್ವಚಿತ್ ಸ್ಥಿತಂ ॥ 1.40 ॥
ನಾದ್ವೈತದ್ವೈತಸತ್ಯಂ ವಾ ಹ್ಯಸತ್ಯಂ ವಾ ಇದಂ ಚ ನ।
ಬಂಧಮೋಕ್ಷಾದಿಕಂ ನಾಸ್ತಿ ಸದ್ವಾಽಸದ್ವಾ ಸುಖಾದಿ ವಾ ॥ 1.41 ॥
ಜಾತಿರ್ನಾಸ್ತಿ ಗತಿರ್ನಾಸ್ತಿ ವರ್ಣೋ ನಾಸ್ತಿ ನ ಲೌಕಿಕಂ।
ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಬ್ರಹ್ಮ ಇತ್ಯೇವ ನಾಸ್ತಿ ಹಿ ॥ 1.42 ॥
ಚಿದಿತ್ಯೇವೇತಿ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ಚಿದಹಂ ಭಾಷಣಂ ನಹಿ।
ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ ನಿತ್ಯಶುದ್ಧೋಸ್ಮಿ ನ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 1.43 ॥
ವಾಚಾ ಯದುಚ್ಯತೇ ಕಿಂಚಿನ್ ಮನಸಾ ಮನುತೇ ಕ್ವಚಿತ್।
ಬುದ್ಧ್ಯಾ ನಿಶ್ಚಿನುತೇ ನಾಸ್ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಜ್ಞಾಯತೇ ನಹಿ ॥ 1.44 ॥
ಯೋಗಿಯೋಗಾದಿಕಂ ನಾಸ್ತಿ ಸದಾ ಸರ್ವಂ ಸದಾ ನ ಚ।
ಅಹೋರಾತ್ರಾದಿಕಂ ನಾಸ್ತಿ ಸ್ನಾನಧ್ಯಾನಾದಿಕಂ ನಹಿ ॥ 1.45 ॥
ಭ್ರಾಂತ್ಯಭ್ರಾಂತ್ಯಾದಿಕಂ ನಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತ್ಯನಾತ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು।
ವೇದಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಂ ಪುರಾಣಂ ಚ ಕಾರ್ಯಂ ಕಾರಣಮೀಶ್ವರಃ ॥ 1.46 ॥
ಲೋಕೋ ಭೂತಂ ಜನಸ್ತ್ವೈಕ್ಯಂ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯಾ ನ ಸಂಶಯಃ।
ವಾಚಾ ವದತಿ ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಸಂಕಲ್ಪೈಃ ಕಲ್ಪ್ಯತೇ ಚ ಯತ್ ॥ 1.47 ॥
ಮನಸಾ ಚಿಂತ್ಯತೇ ಯದ್ಯತ್ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯಾ ನ ಸಂಶಯಃ।
ಬುದ್ಧ್ಯಾ ನಿಶ್ಚೀಯತೇ ಕಿಂಚಿಚ್ಚಿತ್ತೇ ನಿಶ್ಚೀಯತೇ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 1.48 ॥
ಶಾಸ್ತ್ರೈಃ ಪ್ರಪಂಚ್ಯತೇ ಯದ್ಯತ್ ನೇತ್ರೇಣೈವ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯತೇ।
ಶ್ರೋತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಶ್ರೂಯತೇ ಯದ್ಯದನ್ಯತ್ಸದ್ಭಾವಮೇವ ಚ ॥ 1.49 ॥
ತ್ವಮಹಂ ತದಿದಂ ಸೋಽಹಮನ್ಯತ್ ಸದ್ಭಾವಮೇವ ಚ।
ನೇತ್ರಂ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಗಾತ್ರಮೇವ ಮಿಥ್ಯೇತಿ ಚ ಸುನಿಶ್ಚಿತಂ ॥ 1.50 ॥
ಇದಂ ಮಿಧ್ಯೈವನಿರ್ದಿಷ್ಟಮಯಮಿತ್ಯೇವ ಕಲ್ಪ್ಯತೇ।
ಯದ್ಯತ್ಸಂಭಾವ್ಯತೇ ಲೋಕೇ ಸರ್ವಂ ಸಂಕಲ್ಪಸಂಭ್ರಮಃ ॥ 1.51 ॥
ಸರ್ವಾಧ್ಯಾಸಂ ಸರ್ವಗೋಪ್ಯಂ ಸರ್ವಭೋಗಪ್ರಭೇದಕಂ।
ಸರ್ವದೋಷಪ್ರಭೇದಂ ಚ ನಾಸ್ತ್ಯನಾತ್ಮೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 1.52 ॥
ಮದೀಯಂ ಚ ತ್ವದೀಯಂ ಚ ಮಮೇತಿ ಚ ತವೇತಿ ಚ।
ಮಹ್ಯಂ ತುಭ್ಯಂ ಮಯೇತ್ಯಾದಿ ತತ್ಸರ್ವಂ ವಿತಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 1.53 ॥
ರಕ್ಷಕೋ ವಿಷ್ಣುರಿತ್ಯಾದಿ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸೃಷ್ಟೇಸ್ತು ಕಾರಣಂ।
ಸಂಹಾರೇ ರುದ್ರ ಇತ್ಯೇವಂ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 1.54 ॥
ಸ್ನಾನಂ ಜಪಸ್ತಪೋ ಹೋಮಸ್ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯೋ ದೇವಪೂಜನಂ।
ಮಂತ್ರಂ ತಂತ್ರಂ ಚ ಸತ್ಸಂಗೋ ಗುಣದೋಷವಿಜೃಭಣಂ ॥ 1.55 ॥
ಅಂತಃಕರಣ ಸದ್ಭಾವೋಽವಿದ್ಯಾಯಾಶ್ಚ ಸಂಭವಃ।
ಅನೇಕಕೋಟಿಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಂ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 1.56 ॥
ಸರ್ವದೇಶಿಕವಾಕ್ಯೋಕ್ತಿರ್ಯೇನಕೇನಾಪಿ ನಿಶ್ಚಿತಾ।
ದೃಶ್ಯತೇ ಜಗತಿ ಯದ್ಯತ್ ಯದ್ಯಜ್ಜಗತಿ ವೀಕ್ಷ್ಯತೇ ॥ 1.57 ॥
ವರ್ತತೇ ಜಗತಿ ಯದ್ಯತ್ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು।
ಯೇನೇಕೇನಾಕ್ಷರೇಣೋಕ್ತಂ ಯೇನೇಕೇನ ವಿವರ್ಣಿತಂ ॥ 1.58 ॥
ಯೇನೇಕೇನಾಪಿ ಗದಿತಂ ಯೇನೇಕೇನಾಪಿ ಮೋದಿತಂ।
ಯೇನೇಕೇನಾಪಿ ಯದ್ದತ್ತಂ ಯೇನಕೇನಾಪಿ ಯತ್ಕೃತಂ ॥ 1.59 ॥
ಯತ್ರಯತ್ರ ಶುಭಂ ಕರ್ಮ ಯತ್ರಯತ್ರ ಚ ದುಷ್ಕೃತಂ।
ಯದ್ಯತ್ಕರೋತಿ ಸತ್ಯೇನ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 1.60 ॥
ಇದಂ ಪ್ರಪಂಚಂ ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ ಯದ್ಯಜ್ಜಗತಿ ವಿದ್ಯತೇ।
ದೃಶ್ಯರೂಪಂ ಚ ದೃಗ್ರೂಪಂ ಸರ್ವಂ ಶಶವಿಷಾಣವತ್ ॥ 1.61 ॥
ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಿಃ।
ಏವಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿದಾಘಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಸಂಶಯವೇಷ್ಟಿತಃ।
ಋಭುಂ ಪಪ್ರಚ್ಛ ಪುನರಪ್ಯಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನಸಿದ್ಧಯೇ ॥ 1.62 ॥
ನಿದಾಘಃ।
ಸ್ವಾಮಿನ್ ಮುಮುಕ್ಷೋಸ್ಸಂಸಾರಾನ್ ಮಮಾರೂಪೇಣ ವಸ್ತುನಾ।
ಪ್ರಪಂಚಿತೇನ ನ ಫಲಂ ಭವೇದಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 1.63 ॥
ಯತಸ್ತ್ವದ್ಕಥಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದ್ಯಗೋಚರಂ।
ಅಖಂಡೈಕರಸಾತೀತಂ ಮೋಕ್ಷಾತೀತಂ ಚ ಸದ್ಗುರೋ ॥ 1.64 ॥
ಜ್ಞೇಯತ್ವಾದಿವಿಹೀನಂ ತತ್ ಕಥಂ ಜ್ಞಾಸ್ಯಾಮ್ಯಹಂ ನು ವಾ।
ತಜ್ಜ್ಞಾನೇನ ಫಲಂ ಕಿಂ ವಾ ಮೋಕ್ಷಸ್ಯೈವ ಫಲತ್ವತಃ ॥ 1.65 ॥
ಫಲಮಾಸ್ತಿಕ್ಯಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸ್ಯಾನ್ ನ ಚೈವಂಭೂತವಸ್ತುನಃ।
ತ್ವದುಕ್ತ ನಿಶ್ಚಯೇ ಸರ್ವಸಾಂಕರ್ಯಂ ಚ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ॥ 1.66 ॥
ಯದ್ಯುಕ್ತ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಾನಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸ್ಯಾದನಾತ್ಮತಾ।
ಹೇಯತ್ವಾನ್ನೈವ ಜಿಜ್ಞಾಸ್ಯಂ ಕಿಂಚಿದಪ್ಯತ್ರ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ॥ 1.67 ॥
ಶಶಶೃಂಗ ಸಮಾನತ್ವಂ ಯಥಾಪ್ರೋಕ್ತಮನಾತ್ಮನಾಂ।
ಅತ್ಯಂತಾರೂಪವತ್ತ್ವೇನ ತಥಾ ತತ್ಸಿದ್ಧಿರಾತ್ಮನಃ ॥ 1.68 ॥
ಅಥವಾ ತತ್ ತಥೈವಾಸ್ತಾಂ ಅನ್ಯಥಾವಾಪಿ ಮೇ ಗುರೋ।
ಯಜ್ಜ್ಞಾನೇನ ಭವಾನ್ಮುಕ್ತಿರ್ಭವೇತ್ ತದ್ ಬ್ರೂಹಿ ವೇದಿತುಂ ॥ 1.69 ॥
ಏವಂ ಉಕ್ತೋ ನಿದಾಘೇನ ಕುಶಾಗ್ರಮತಿನಾ ಪರಂ।
ಋಭುಸ್ಸಂತುಷ್ಟಹೃದಯಃ ಪುನರೇವಾಬ್ರವೀದಿದಂ ॥ 1.70 ॥
ಋಭುಃ।
ನಿದಾಘ ಸತ್ಯಮೇವೈತತ್ತ್ವದುಕ್ತಂ ಯುಕ್ತಿಗರ್ಭಿತಂ।
ತಥಾಪಿ ಯುಕ್ತಂ ಮದ್ವಾಕ್ಯಂ ತ್ರೈವಿದ್ಧ್ಯಾಜ್ಜ್ಞೇಯವಸ್ತುನಃ ॥ 1.71 ॥
ಸಗುಣಂ ನಿರ್ಗುಣಂ ತಾಭ್ಯಾಂ ಅನ್ಯನ್ನಿಷ್ಪ್ರತಿಯೋಗಿಕಂ।
ಬ್ರಹ್ಮೈವಂ ತ್ರಿವಿಧಂ ಲಿನ್ಗೈರ್ವೇದಾಂತೇಷು ಹಿ ವಿಶ್ರುತಂ ॥ 1.72 ॥
ತತ್ರಾದ್ಯಂ ಹೇಯಗುಣಕಂ ಸೋಪಾಧಿತ್ವಾನ್ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಃ।
ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಚ್ಯತ್ವಾಜ್ಜ್ಞೇಯಂ ಹೇಯತಯಾಗ್ರತಃ ॥ 1.73 ॥
ಜೀವೇಶ್ವರವಿಭಾಗೇನ ಸಗುಣಂ ದ್ವಿವಿಧಂ ಭವೇತ್।
ಜೀವಶ್ಚ ತ್ರಿವಿಧಸ್ತದ್ವದ್ ಈಶಶ್ಚಾಸ್ತಾಂ ಇದಂ ತಥಾ ॥ 1.74 ॥
ಉಪಾದೇಯಂ ದ್ವಿತೀಯಂ ಸ್ಯಾನ್ನಿರ್ಗುಣಂ ಮೋಕ್ಷಕಾಂಕ್ಷಿಭಿಃ।
ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿಲಕ್ಷ್ಯತ್ವಾಜ್ಜ್ಞೇಯಂ ಚಾತ್ಮತಯಾ ತತಃ ॥ 1.75 ॥
ಹೇಯೋಪಾದೇಯಶೂನ್ಯಂ ತತ್ತೃತೀಯಂ ಪ್ರಕೃತಂ ಯತಃ।
ಮುಕ್ತೈಃ ಪ್ರಾಪ್ಯಂ ಅತಶ್ಶಬ್ದಮಪಿ ಜ್ಞೇಯಂ ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಃ ॥ 1.76 ॥
ಇದಂತ್ವೇನಾಪ್ಯಹಂತ್ವೇನ ಸ್ವತ್ವೇನಾಪಿ ನವೇದ್ಯತಾ।
ತಥಾಪ್ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ವೇದ್ಯತ್ವಂ ಶ್ರುತ್ಯುಕ್ತತ್ವಾನ್ನ ನಾಸ್ತಿತಾ ॥ 1.77 ॥
ಮುಕ್ತಸ್ಯ ಸ್ವಗತೋ ಭೇದೋ ಯದನಾಪ್ತೌ ನ ನಶ್ಯತಿ।
ತಜ್ಜ್ಞಾನೇ ಫಲಮೇತತ್ಸ್ಯಾತ್ ಸರ್ವಭೇದನಿಬರ್ಹಣಂ ॥ 1.78 ॥
ಅತೋಽಸ್ಯಾಲಕ್ಷಣತ್ವೇನ ಸದಸದ್ಪರತಾಸ್ತ್ಯಪಿ।
ಶಶಶೃಂಗಸಮಾನತ್ವಂ ನಿದಾಘಾಶಕ್ಯಮೀರಿತುಂ ॥ 1.79 ॥
ವಿಶೇಷಸತ್ತಾಽಭಾವೇಪಿ ಸತ್ತಾಸಾಮಾನ್ಯತಾ ಯತಃ।
ನಿರ್ದ್ವಂದ್ವತ್ವೇನ ಸಂಸಿದ್ಧಾ ತತಸ್ಸತ್ತ್ವಾದಿಕಂ ಭವೇತ್ ॥ 1.80 ॥
ಅಥವಾ ಶಶಶೃಂಗಾದಿ ಸಾದೃಶ್ಯಂ ಭವತು ಸ್ವತಃ।
ಸಿದ್ಧಾಂತತಾ ಶ್ರುತಿಪ್ರೋಕ್ತಾ ನೈರಾಶ್ಯಸ್ಯ ಹಿ ಸುವ್ರತ ॥ 1.81 ॥
ನ ತಾವತಾ ವಿರೋಧೋಸ್ತಿ ಕಶ್ಚಿದಪ್ಯಧುನಾ ತವ।
ಸಂಸಾರಮೋಕ್ಷಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ಅಸ್ಯಾನುಕ್ತತಯಾ ಮಯಾ ॥ 1.82 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀ ಗುರುಜ್ಞಾನವಾಸಿಷ್ಠೇ ತತ್ತ್ವನಾರಾಯಣೇ
ಜ್ಞಾನಕಾಂಡಸ್ಯ ಪ್ರಥಮಪಾದೇ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ಏವಂ
ಶ್ರೀ ಋಭುಗೀತಾ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ಸಮಾಪ್ತಃ ॥
ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ।
ಅಥಾತಸ್ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ನಿದಾಘ ಶೃಣು ಸಾದರಂ।
ಸಂಸಾರಮೋಕ್ಷಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ಸರೂಪಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿರ್ಗುಣಂ ॥ 2.01 ॥
ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯೈರ್ಯಲ್ಲಕ್ಷ್ಯಂ ಜೀವಾದಿಕಾರಣಂ।
ನಿತ್ಯಶುದ್ಧವಿಬುದ್ಧಂ ಚ ನಿತ್ಯಮುಕ್ತಂ ಚ ಶಾಶ್ವತಂ ॥ 2.02 ॥
ಯತ್ಸರ್ವವೇದಸಿದ್ಧಾಂತಂ ಯಜ್ಜ್ಞಾನೇನೈವ ಮುಕ್ತತಾ।
ಜೀವಸ್ಯ ಯಚ್ಚ ಸಂಪೂರ್ಣಂ ತತ್ತ್ವಮೇವಾಸಿ ನಿರ್ಮಲಂ ॥ 2.03 ॥
ತ್ವಮೇವ ಪರಮಾತ್ಮಾಸಿ ತ್ವಮೇವ ಪರಮೋಗುರುಃ।
ತ್ವಮೇವಾಕಾಶರೂಪೋಸಿ ಸಾಕ್ಷಿಹೀನೋಸಿ ಸರ್ವದಾ ॥ 2.04 ॥
ತ್ವಮೇವ ಸರ್ವಭಾವೋಸಿ ತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸಿ ನಸಂಶಯಃ।
ಕಾಲಹೀನೋಸಿ ಕಾಲೋಸಿ ಸದಾ ಬ್ರಹ್ಮಾಸಿ ಚಿದ್ಘನಃ ॥ 2.05 ॥
ಸರ್ವತಸ್ಸರ್ವರೂಪೋಸಿ ಚೈತನ್ಯಘನವಾನಸಿ।
ಸರ್ವಭೂತಾಂತರಸ್ಥೋಸಿ ಕರ್ಮಾಧ್ಯಕ್ಷೋಸಿ ನಿರ್ಗುಣಃ ॥ 2.06 ॥
ಸತ್ಯೋಸಿ ಸಿದ್ಧೋಸಿ ಸನಾತನೋಸಿ ಮುಕ್ತೋಸಿ ಮೋಕ್ಷೋಸಿ ಮುದಾಽಮೃತೋಸಿ।
ದೇವೋಸಿ ಶಾಂತೋಸಿ ನಿರಾಮಯೋಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಸಿ ಪೂರ್ಣೋಸಿ ಪರಾತ್ಪರೋಸಿ ॥ 2.07 ॥
ಸಮೋಸಿ ಸಚ್ಚಸಿ ಚಿರಂತನೋಸಿ ಸತ್ಯಾದಿವಕ್ಯೈಃ ಪ್ರತಿಬೋಧಿತೋಸಿ।
ಸರ್ವಾಂಗಹೀನೋಸಿ ಸದಾಸ್ಥಿತೋಸಿ ಬ್ರಹ್ಮೇಂದ್ರರುದ್ರಾದಿವಿಭಾವಿತೋಸಿ ॥ 2.08 ॥
ಸರ್ವಪ್ರಪಂಚಭ್ರಮವರ್ಜಿತೋಸಿ ಸರ್ವೇಷು ಭೂತೇಷು ಚ ಭಾವಿತೋಸಿ।
ಸರ್ವತ್ರ ಸಂಕಲ್ಪವಿವರ್ಜಿತೋಸಿ ಸರ್ವಾಗಮಾಂತಾರ್ಥವಿಭಾವಿತೋಸಿ ॥ 2.09 ॥
ಸರ್ವತ್ರ ಸಂತೋಷಸುಖಾಸನೋಸಿ ಸರ್ವತ್ರ ಗತ್ಯಾದಿವಿವರ್ಜಿತೋಸಿ।
ಸರ್ವತ್ರ ಲಕ್ಷ್ಯಾದಿ ವಿವರ್ಜಿತೋಸಿ ಧ್ಯಾತೋಸಿ ವಿಷ್ಣ್ವಾದಿಸುರೈರಜಸ್ರಂ ॥ 2.10 ॥
ಚಿದಾಕಾರ ಸ್ವರೂಪೋಸಿ ಚಿನ್ಮಾತ್ರೋಸಿ ನಿರಂಕುಶಃ।
ಆತ್ಮನ್ಯೇವ ಸ್ಥಿತೋಸಿ ತ್ವಂ ಸರ್ವಶೂನ್ಯೋಸಿ ನಿಶ್ಚಲಃ ॥ 2.11 ॥
ಆನಂದೋಸಿ ಪರೋಸಿ ತ್ವಮೇಕಮೇವಾದ್ವಿತೀಯಕಃ।
ಚಿದ್ಘನಾನಂದರೂಪೋಸಿ ಪರಿಪೂರ್ಣಸ್ವರೂಪಕಃ ॥ 2.12 ॥
ಸದಸಿ ತ್ವಮಭಿಜ್ಞೋಸಿ ಸೋಸಿ ಜಾನಾಸಿ ವೀಕ್ಷ್ಯಸಿ।
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದರೂಪೋಸಿ ವಾಸುದೇವೋಸಿ ವೈ ಪ್ರಭುಃ ॥ 2.13 ॥
ಅಮೃತೋಸಿ ವಿಭುಶ್ಚಸಿ ಚಂಚಲೋಸ್ಯಚಲೋಹ್ಯಸಿ।
ಸರ್ವೋಸಿ ಸರ್ವಹೀನೋಸಿ ಶಾಂತಾಶಾಂತವಿವರ್ಜಿತಃ ॥ 2.14 ॥
ಸತ್ತಾಮಾತ್ರಪ್ರಕಾಶೋಸಿ ಸತ್ತಾಸಾಮಾನ್ಯಕೋಹ್ಯಸಿ।
ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧಸ್ವರೂಪೋಸಿ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಿವಿವರ್ಜಿತಃ ॥ 2.15 ॥
ಈಷಣ್ಮಾತ್ರವಿಶೂನ್ಯೋಸಿ ಹ್ಯಣುಮಾತ್ರವಿವರ್ಜಿತಃ।
ಅಸ್ತಿತ್ವವರ್ಜಿತೋಸಿ ತ್ವಂ ನಾಸ್ತಿತ್ವಾದಿವಿವರ್ಜಿತಃ ॥ 2.16 ॥
ಲಕ್ಷ್ಯಲಕ್ಷಣಹೀನೋಸಿ ನಿರ್ವಿಕಾರೋ ನಿರಾಮಯಃ।
ಸರ್ವನಾದಾಂತರೋಸಿ ತ್ವಂ ಕಲಾಕಾಷ್ಠಾದಿವರ್ಜಿತಃ ॥ 2.17 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣ್ವೀಶಹೀನೋಸಿ ಸ್ವಸ್ವರೂಪಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಸಿ।
ಸ್ವಸ್ವರೂಪಾವಶೇಷೋಸಿ ಸ್ವಾನಂದಾಬ್ಧೌ ನಿಮಜ್ಜಸಿ ॥ 2.18 ॥
ಸ್ವಾತ್ಮರಾಜ್ಯೇ ಸ್ವಮೇವಾಸಿ ಸ್ವಯಂಭಾವವಿವರ್ಜಿತಃ।
ಶಿಷ್ಟಪೂರ್ಣಸ್ವರೂಪೋಸಿ ಸ್ವಸ್ಮಾತ್ಕಿಂಚಿನ್ನಪಶ್ಯಸಿ ॥ 2.19 ॥
ಸ್ವಸ್ವರೂಪಾನ್ನಚಲಸಿ ಸ್ವಸ್ವರೂಪೇಣ ಜೃಂಭಸಿ।
ಸ್ವಸ್ವರೂಪಾದನನ್ಯೋಸಿ ಹ್ಯಹಮೇವಾಸಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 2.20 ॥
ಇದಂ ಪ್ರಪಂಚಂ ಯತ್ಕಿಂಚಿದ್ಯದ್ಯಜ್ಜಗತಿ ವಿದ್ಯತೇ।
ದೃಶ್ಯರೂಪಂ ಚ ದೃಗ್ರೂಪಂ ಸರ್ವಂ ಶಶವಿಷಾಣವತ್ ॥ 2.21 ॥
ಲಕ್ಷ್ಯಲಕ್ಷಣಹೀನತ್ವಾದ್ಯುಕ್ತ್ಯಾನಿಷ್ಪ್ರತಿಯೋಗಿಕಂ।
ನ ಮಂತವ್ಯಂ ಯಥಾಯೋಗ್ಯಂ ಲೌಕಿಕೈಸ್ತ್ವಂ ವಿನಿಶ್ಚಿನು ॥ 2.22 ॥
ನಿರ್ಗುಣಂ ನಿರ್ಮಲಂ ಶಾಂತಂ ಬ್ರಹ್ಮಸಪ್ರತಿಯೋಗಿಕಂ।
ಶುದ್ಧಾಂತಃಕರಣಜ್ಞೇಯಂ ವೇದೋಕ್ತಂ ಪ್ರಕೃತಂ ಖಲು ॥ 2.23 ॥
ಆತ್ಮಸ್ತ್ವಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಲಕ್ಷ್ಣೈರ್ಲಕ್ಷ್ಯಮದ್ವಯಂ।
ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಸ್ಮಿ ನ ದೇಹೋಽಯಮಿತಿ ಚಿತ್ತೇಽವಧಾರಯ ॥ 2.24 ॥
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಸಂಕಲ್ಪಸ್ತದಂತಃಕರಣಂ ಸ್ಮೃತಂ।
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಸಂಕಲ್ಪೋ ಮಹಾನ್ ಸಂಸಾರ ಉಚ್ಯತೇ ॥ 2.25 ॥
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಸಂಕಲ್ಪಸ್ತದ್ಬಂಧ ಇತಿ ಚೋಚ್ಯತೇ।
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಸಂಕಲ್ಪಸ್ತದ್ದುಃಖಮಿತಿ ಚೋಚಯ್ತೇ ॥ 2.26 ॥
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಯಜ್ಜ್ಞಾನಂ ತದೇವ ನರಕಂ ಸ್ಮೃತಂ।
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಸಂಕಲ್ಪೋ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ಸಮೀರ್ಯತೇ ॥ 2.27 ॥
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಸಂಕಲ್ಪೋ ಹೃದಯಗ್ರಂಧಿರೀರಿತಃ।
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಯಜ್ಜ್ಞಾನಂ ತದಸಜ್ಜ್ಞಾನಮೇವಚ ॥ 2.28 ॥
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಯದ್ಬುದ್ಧಿಃ ಸಾ ಚಾವಿದ್ಯೇತಿ ಭಣ್ಯತೇ।
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಯಜ್ಜ್ಞಾನಂ ತದೇವ ದ್ವೈತಮುಚ್ಯತೇ ॥ 2.29 ॥
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಸಂಕಲ್ಪಸ್ಸತ್ಯಜೀವಸ್ಸ ಏವ ಚ।
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಯಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮಿತೀರಿತಂ ॥ 2.30 ॥
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಸಂಕಲ್ಪೋ ಮಹಾಪಾಪಮಿತಿ ಸ್ಫುಟಂ।
ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಯಾ ಬುದ್ಧಿಸ್ತೃಷ್ಣಾದೋಷಾಽಽಮಯಃ ಕಿಲ ॥ 2.31 ॥
ಯತ್ಕಿಂಚಿದಪಿ ಸಂಕಲ್ಪಸ್ತಾಪತ್ರಯಮಿತೀರಿತಂ।
ತಚ್ಚ ಸರ್ವಂ ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಮಾನಸಂ ಹಿ ನಿಗದ್ಯತೇ ॥ 2.32 ॥
ಕಾಮಂ ಕ್ರೋಧಂ ಬಂಧನಂ ಸರ್ವದುಃಖಂ ವಿಶ್ವಂ ದೋಷಂ ಕಾಲನಾನಾಸ್ವರೂಪಂ।
ಯತ್ಕಿಂಚೇದಂ ಸರ್ವಸಂಕಲ್ಪಜಾತಂ ತತ್ಕಿಂಚೇದಂ ಮಾನಸಂ ಸೋಮ್ಯ ವಿದ್ಧಿ ॥ 2.33 ॥
ಮನ ಏವ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ಮನ ಏವ ಮಹಾರಿಪುಃ।
ಮನ ಏವ ಹಿ ಸಂಸಾರೋ ಮನ ಏವ ಜಗತ್ತ್ರಯಂ ॥ 2.34 ॥
ಮನ ಏವ ಮಹದ್ದುಃಖಂ ಮನ ಏವ ಜರಾದಿಕಂ।
ಮನ ಏವ ಹಿ ಕಾಲಶ್ಚ ಮನ ಏವ ಮಲಂ ತಥಾ ॥ 2.35 ॥
ಮನ ಏವ ಹಿ ಸಂಕಲ್ಪೋ ಮನ ಏವ ಚ ಜೀವಕಃ।
ಮನ ಏವ ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಚ ಮನೋಽಹಂಕಾರ ಏವ ಚ ॥ 2.36 ॥
ಮನ ಏವ ಮಹಾನ್ ಬಂಧೋ ಮನೋಽನ್ತಃಕರಣಂ ಚ ತತ್।
ಮನ ಏವ ಹಿ ಭೂಮಿಶ್ಚ ಮನ ಏವ ಹಿ ತಜ್ಜಲಂ ॥ 2.37 ॥
ಮನ ಏವ ಹಿ ತೇಜಶ್ಚ ಮನ ಏವ ಮರುನ್ಮಹಾನ್।
ಮನ ಏವ ಹಿ ಚಕಾಶೋ ಮನ ಏವ ಹಿ ಶಬ್ದಕಃ ॥ 2.38 ॥
ಸ್ಪರ್ಶರೂಪರಸಾ ಗಂಧಃ ಕೋಶಾಃ ಪಂಚ ಮನೋಭವಾಃ।
ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನಸುಷುಪ್ತ್ಯಾದಿ ಮನೋಮಯಮಿತೀರಿತಂ ॥ 2.39 ॥
ದಿಕ್ಪಾಲಾ ವಸವೋ ರುದ್ರಾ ಆದಿತ್ಯಾಶ್ಚ ಮನೋಮಯಾಃ।
ದೃಶ್ಯಂ ಬಂಧಂ ದ್ವಂದ್ವಜಾತಮಜ್ಞಾನಂ ಮಾನಸಂ ಸ್ಮೃತಂ ॥ 2.40 ॥
ಸಂಕಲ್ಪಮೇವ ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ತತ್ತನ್ನಾಸ್ತೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನು।
ನಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತಿ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ಗುರುಶಿಷ್ಯಾದಿಕಂ ನಿಹಿ ॥ 2.41 ॥
ವ್ಯವಹಾರದಶಾಯಾಂ ಹಿ ಗುರುಶಿಷ್ಯಾದಿಕಂ ಭವೇತ್।
ಪರಮಾರ್ಥದಶಾಯಾಂ ತತ್ ಕಥಂ ಮುಕ್ತೌ ಪ್ರಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ॥ 2.42 ॥
ಮುಕ್ತ್ಯತೀತ ದಶಾಯಾಂ ಚ ಪ್ರೋಚ್ಯತೇ ಪರಮಾರ್ಥತಾ।
ತಥಾಪ್ಯಸತ್ಯಹಂತೃತ್ವಾನ್ಮುಕ್ತೇರೇವಾಸ್ತಿ ಮುಖ್ಯಯಾಃ ॥ 2.43 ॥
ಮನಸಾ ಕಲ್ಪಿತಂ ಸರ್ವಂ ಮನಸಾ ಪರಿಪಾಲಿತಂ।
ಮನಸಾ ಸಂಸ್ಮೃತಂ ತಸ್ಮಾನ್ಮನ ಏವಾಸ್ತಿ ಕಾರಣಂ ॥ 2.44 ॥
ಮನಸಾ ಸಂಸ್ಮೃತಂ ಸರ್ವಂ ಮನಸೈವ ಚ ವಿಸ್ಮೃತಂ।
ಮನಸಾ ಭಾವಿತಂ ಸರ್ವಂ ಮನಸೈವ ಹ್ಯಭಾವಿತಂ ॥ 2.45 ॥
ಮನಸಾ ದೂಷಿತಂ ಸರ್ವಂ ಮನಸೈವ ಚ ಭೂಷಿತಂ।
ಮನಸಾ ಸುಖವೃತ್ತಿಸ್ಸ್ಯಾನ್ಮನಸಾ ದುಃಖಸಂಚಯಃ ॥ 2.46 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವನಿದಾನಂ ತನ್ಮನಸ್ಸೂಕ್ಷ್ಮಂ ಪರಾತ್ಮನಿ।
ತ್ವಯಿ ಸಚ್ಚಿತ್ಸುಖಾಂಬೋಧೌ ಕಲ್ಪಿತಂ ವಿದ್ಧಿ ಮಾಯಯಾ ॥ 2.47 ॥
ತ್ವದನ್ಯಸ್ಯ ಚ ಸರ್ವಸ್ಯ ಕಲ್ಪಿತತ್ವಾದಬೋಧತಃ।
ತ್ವಮೇವ ಸರ್ವಸಾಕ್ಷೀ ಸನ್ ಸ್ವಯಂ ಭಾಸಿ ನಿರಂತರಂ ॥ 2.48 ॥
ತವ ಬೋಧಸ್ವರೂಪತ್ವಾತ್ ತ್ವಯ್ಯಬೋಧಸ್ಯ ಕಾ ಗತಿಃ।
ಮಂದಬುದ್ಧ್ಯಾ ಗತೌ ಸತ್ಯಾಮಪಿ ನಾಶಸ್ಸ್ವಯಂ ಭವೇತ್ ॥ 2.49 ॥
ನಿತ್ಯಬೋಧಸ್ವರೂಪಸ್ತ್ವಂ ಹ್ಯಬೋಧಪ್ರತಿಯೋಗಿಕಃ।
ತ್ವಯಿ ತತ್ಸನ್ನಿವರ್ತೇತ ತಮಸ್ಸೂರ್ಯೋದಯೇ ಯಥಾ ॥ 2.50 ॥
ಜ್ಞಾತೃಜ್ಞಾನೇಪ್ರಕಲ್ಪ್ಯೇತೇ ಯತ್ರ ಜ್ಞೇಯೇಽದ್ವಯೇ ತ್ವಯಿ।
ತಸ್ಯಾಖಂಡಸ್ವರೂಪತ್ವಾತ್ ಸರ್ವಾಧಿಷ್ಠಾನತೋಚಿತಾ ॥ 2.51 ॥
ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಶ್ಚ ವಿಜ್ಞೇಯಾಸ್ಸ್ವಧರ್ಮಾಸ್ಸಚ್ಚಿದಾದಯಃ।
ಸನ್ಮಯಶ್ಚಿನ್ಮಯಶ್ಚತ್ಮಾ ತಥಾನಂದಮಯೋ ಯತಃ ॥ 2.52 ॥
ಚಿದ್ರೂಪಸ್ಯ ತವಾತ್ಮತ್ವಾದನಾತ್ಮಾನಸ್ತ್ವಚಿನ್ಮಯಾಃ।
ಅನಾತ್ಮನಾಂ ವಿಕಾರಿತ್ವಾನ್ನಿರ್ವಿಕಾರಸ್ತ್ವಮಿಷ್ಯಸೇ ॥ 2.53 ॥
ವಿಕಾರಸ್ಯ ಸಮಸ್ತಸ್ಯಾಪ್ಯವಿದ್ಯಾಕಲ್ಪಿತತ್ವತಃ।
ವಿಲಯೇ ನಿರ್ವಿಕಾರಸ್ತ್ವಂ ವಿದ್ಯಾವಾನವಶಿಷ್ಯಸೇ ॥ 2.54 ॥
ಬೃಹದ್ ಬ್ರಹ್ಮಾವಶೇಷೋ ಹಿ ನಾಶಃ ಕಲ್ಪಿತವಸ್ತುನಃ।
ಯಚ್ಛೇಷಾಸ್ಸ್ಯುರಿಮೇ ಸರ್ವೇ ಸ ಶೇಷೀ ನಿತ್ಯತಾಂ ವ್ರಜೇತ್ ॥ 2.55 ॥
ಶೇಷಸ್ಯ ಶೇಷ್ಯನನ್ಯತ್ವಂ ವಾಸ್ತವಂ ಸರ್ವಸಮ್ಮತಂ।
ಶೇಷಿಣಸ್ತು ತವಾನ್ಯತ್ವಾನ್ನ ಶೇಷಸ್ಯಾಸ್ತಿ ನಿತ್ಯತಾ ॥ 2.56 ॥
ಶೇಷಿಣಶ್ಶೇಷಸಾಪೇಕ್ಷ್ಯಾನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೇಣ ಶೇಷಿತಾ।
ಇತಿ ವಕ್ತುಂ ನ ಶಕ್ಯಂ ಹಿ ಸ್ವಮಹಿಮ್ನಿ ಸ್ಥಿತತ್ವತಃ ॥ 2.57 ॥
ಸ್ವಸ್ಯೈಷ ಮಹಿಮಾ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಕತ್ವಾದಿಲಕ್ಷಣಃ।
ಸರ್ವಶೃತ್ಯಾದಿ ಸಂಸಿದ್ಧಃ ಕಾಭೀರ್ಹೀಯೇತ ಯುಕ್ತಿಭಿಃ ॥ 2.58 ॥
ವ್ಯಾಪ್ಯಸಾಪೇಕ್ಷತಾ ತಸ್ಯ ವ್ಯಾಪಕಸ್ಯೇತಿಚೇಚ್ಛೃಣು।
ವ್ಯಾಪ್ಯಾನಪೇಕ್ಷಂ ಸಿದ್ಧಿರ್ಹಿ ವ್ಯಾಪಕಸ್ಯ ನಿಜಾಶ್ರಯಾತ್ ॥ 2.59 ॥
ವ್ಯಾಪ್ಯಸ್ಯೈವ ಹಿ ಜೀವಸ್ಯ ವಿಕಾರಾಪೇಕ್ಷಯಾ ತಥಾ।
ವ್ಯಾಪಕಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಚ ಸ್ಯಾತ್ ಸ್ಥಿತಿರ್ನ ವ್ಯಾಪಕಸ್ಯತು ॥ 2.60 ॥
ವಿಕಾರಾಲಂಬನಾಭಾವಾತ್ಸ್ವಾಲಂಬನತಯಾಪಿ ಚ।
ಸರ್ವಾಲಂಬನತಾ ಸಿದ್ಧಾ ನ ಸ್ವಹಾನೇಶ್ಚ ಸಂಗತಿಃ ॥ 2.61 ॥
ಸರ್ವಾಧಾರಸ್ಯ ನಾಧಾರೋಽಪೇಕ್ಷ್ಯತೇಪಿ ಕ್ವಚಿದ್ವಿಭೋಃ।
ಸ ಚೇದಾಧಾರಸಾಪೇಕ್ಷೋ ನ ಸರ್ವಾಧಾರತಾಂ ವ್ರಜೇತ್ ॥ 2.62 ॥
ಸರ್ವಾಧಾರಸ್ಯ ಚ ವ್ಯೋಮ್ನೋ ಯಥಾತ್ಮಾಧಾರ ಇಷ್ಯತೇ।
ತಥಾತ್ಮನೋಪಿ ಕಶ್ಚಿತ್ಸ್ಯಾದಿತಿ ಚೇದ್ಬಾಢಮುಚ್ಯತೇ ॥ 2.63 ॥
ಆತ್ಮೈವಾತ್ಮನ ಆಧಾರ ಆತ್ಮನ್ಯೇವಾತ್ಮನಸ್ಸ್ಥಿತೇಃ।
ಅನಾತ್ಮನೋ ಯಥಾಽನಾತ್ಮಾ ಕಶ್ಚಿದೇವಾಸ್ತಿ ಚಶ್ರಯಃ ॥ 2.64 ॥
ಆತ್ಮನೋಽಪಿ ತು ನಾನಾತ್ವೇ ಸ್ಯಾದನಾತ್ಮಾವಿಶೇಷತಾ।
ಇತಿ ಚೇನ್ನೈಷ ಭೇದೋ ಹಿ ವಿಕಾರಾವಾಶ್ರಯೋ ಭವೇತ್ ॥ 2.65 ॥
ಯಥಾ ಭವತಿ ದೇಹಸ್ಯ ಪ್ರಾಣ ಏವಾಶ್ರಯಃ ಪುನಃ।
ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಚಶ್ರಯೋ ದೇಹಸ್ತಥಾತ್ಮಾಽನಾತ್ಮನೋರಪಿ ॥ 2.66 ॥
ಅನ್ಯೋನ್ಯಾಶ್ರಯತಾ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ತಥಾ ನಾಶೋ ದ್ವಯೋರಪಿ।
ಇತಿ ಚೇದುಕ್ತಮೇವೈತದಾತ್ಮಾ ಹಿ ಸ್ವಾಶ್ರಯೋ ಮತಃ ॥ 2.67 ॥
ಆಶ್ರಯಾಶ್ರಯಿ ವಾರ್ತಾ ಚ ವ್ಯವಹಾರೇ ನಿಗದ್ಯತೇ।
ಪರಮಾರ್ಥದಶಾಯಾಂ ತು ಸ್ವಸ್ಮಾದನ್ಯನ್ನವಿದ್ಯತೇ ॥ 2.68 ॥
ಆತ್ಮನಸ್ಸ್ವಗತೋ ಭೇದೋ ಯೋಸ್ಮಿನ್ನಭ್ಯುಪಗಮ್ಯತೇ।
ಸ ಕಿಂ ನಿತ್ಯೋಸ್ತ್ಯನಿತ್ಯೋವೇತ್ಯೇವಂ ಪ್ರಶ್ನೇ ತು ಕಥ್ಯತೇ ॥ 2.69 ॥
ಲಬ್ಧಾತ್ಮಸಮ್ಯಗ್ಬೋಧಸ್ಯ ತವ ಯಾವದಿಹಸ್ಥಿತಿಃ।
ತಾವತ್ತಸ್ಯಾವಿನಾಶಿತ್ವಾನ್ನಿತ್ಯ ಏವೇತಿ ನಿರ್ಣಯಃ ॥ 2.70 ॥
ಪಶ್ಚದನಿತ್ಯತಾಯಾಶ್ಚ ತವ ಪ್ರಷ್ಟುರಭಾವತಃ।
ಸ್ವಭೇದಾನಿತ್ಯವಾರ್ತಾಯಾ ನಾವಕಾಶೋಽತ್ರ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 2.71 ॥
ಆತ್ಮಾ ಸ ಕಿಂ ಭವೇದ್ದ್ರಷ್ಟಾ ದೃಶ್ಯೋ ವಾ ಕಿನ್ನು ದರ್ಶನಂ।
ದ್ರಷ್ಟೃತ್ವೇ ಸತಿ ಜೀವತ್ವಾತ್ಸಂಸಾರಿತ್ವಂ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ॥ 2.72 ॥
ದೃಶ್ಯತ್ವೇ ತು ಘಟಾದೀನಾಮಿವಸ್ಯಾದ್ವಿಷಯಾತ್ಮತಾ।
ದರ್ಶನತ್ವೇ ತು ವೃತ್ತಿತ್ವಾಜ್ಜಾಡ್ಯಮೇವ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ॥ 2.73 ॥
ಅಸಂಸಾರೀ ಪರಾತ್ಮಾಽಸೌ ಸ್ವಯಂ ನಿರ್ವಿಷಯಸ್ತಥಾ।
ಚೈತನ್ಯರೂಪ ಇತ್ಯೇತದ್ವ್ಯರ್ಥಮೇವೇತಿ ಚೇಚ್ಛೃಣು ॥ 2.74 ॥
ದ್ರಷ್ಟೃತ್ವಂ ತಸ್ಯ ವಿದ್ಧ್ಯೇವಂ ಜೀವೇಶಾದೀಕ್ಷಿತೃತ್ವತಃ।
ದೃಶ್ಯತ್ವಂ ಚ ತಥಾ ವಿದ್ಧಿ ಮುಕ್ತೈರ್ದ್ರಷ್ಟೃತ್ವತಸ್ಸ್ವತಃ ॥ 2.75 ॥
ದರ್ಶನತ್ವಂ ಚ ಸಾಕ್ಷಿತ್ವಾದ್ದೃಗ್ರೂಪತ್ವಾಚ್ಚ ತಸ್ಯ ವೈ।
ಸಂಸಾರಿತ್ವಾದಯೋ ದೋಷಾಃ ಪ್ರಸಜ್ಯಂತೇ ನ ತತ್ರ ವೈ ॥ 2.76 ॥
ಅಸಂಸಾರಿಣಮಾತ್ಮಾನಂ ಸಂಸಾರ್ಯಾತ್ಮಾ ಯದಿ ಸ್ವಯಂ।
ಪಶ್ಯೇತ್ತದಾಕ್ಷಿರೋಗೀ ಸಂಪ್ರಪಶ್ಯೇಚ್ಚ ನಿರಂಕುಶಂ ॥ 2.77 ॥
ಅಸಂಭವಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಸಂಭವೇಯುಶ್ಚ ವೈದಿಕಾಃ।
ಸಿದ್ಧಾಂತಾನಿಯಮಾಪೇತಾಸ್ಸ್ವೇಚ್ಛಾವ್ಯಾಹಾರ ಸಂಭವಾತ್ ॥ 2.78 ॥
ಇತಿ ಚೇನ್ನೈವ ದೋಷೋಽಸ್ತಿ ಸಂಸಾರಸ್ಯಾಪವಾದತಃ।
ವಿಶುದ್ಧಸತ್ವಸಂಪನ್ನಸ್ಸಂಸಾರೀ ನಿರ್ಮಲೋ ಹಿ ಸಃ ॥ 2.79 ॥
ಯದಿ ಜೀವಸ್ಯ ಸಂಸಾರಸ್ಸ್ವತಸ್ಸಿದ್ಧಸ್ತಥಾಽಖಿಲಾಃ।
ಉಕ್ತ ದೋಷಾಃ ಪ್ರಸಜ್ಯೇರನ್ನಜ್ಞಾನಾದ್ಧ್ಯಾಗತೋ ನ ತೇ ॥ 2.80 ॥
ಜೀವಸ್ಯ ಯದಿ ಸಂಸಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ತದಭಾವತಃ।
ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮತ್ವೋಪದೇಶೋಽಯಮಯುಕ್ತ ಇತಿ ಚೇಚ್ಛೃಣು ॥ 2.81 ॥
ಉಕ್ತಜೀವೈಕದೇಶಸ್ಯ ಹ್ಯಸಂಸಾರಿತ್ವಮನ್ವಹಂ।
ತತಸ್ತತ್ತ್ವೋಪದೇಶೇಸ್ಮಿನ್ ನಿದಾಘಾಸ್ತ್ಯನವದ್ಯತಾ ॥ 2.82 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಗತಂ ಸತ್ಯಸುಖಬೋಧೈಕಲಕ್ಷಣಂ।
ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮೀತಿ ವಿಜಾನೀಹಿ ಕೇವಲಂ ತ್ವಮಸಂಶಯಂ ॥ 2.83 ॥
ಮುಕ್ತ್ಯೈ ಜ್ಞೇಯಂ ಚ ತದ್ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಲಕ್ಷಣಂ।
ನತ್ವಲಕ್ಷಣಮನ್ಯತ್ಸ್ಯಾದಿತಿ ಚೋಕ್ತಂ ನ ವಿಸ್ಮರ ॥ 2.84 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀ ಗುರುಜ್ಞಾನವಾಸಿಷ್ಠೇ ತತ್ತ್ವನಾರಾಯಣೇ
ಜ್ಞಾನಕಾಂಡಸ್ಯ ಪ್ರಥಮಪಾದೇ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ಏವಂ
ಶ್ರೀ ಋಭುಗೀತಾ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ಸಮಾಪ್ತಃ ॥
ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ।
ಪುನರ್ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ನಿದಾಘ ಶೃಣು ಸಾದರಂ।
ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽತಿ ದುರೂಹತ್ವಾದಸಕೃಚ್ಛ್ರಾವ್ಯಮೇವ ತತ್ ॥ 3.01 ॥
ಸರ್ವಂ ಚಿನ್ಮಯಂ ವಿದ್ಧಿ ಸರ್ವಂ ಸಚ್ಚಿನ್ಮಯಂ ತತಂ।
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮದ್ವೈತಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮವ್ಯಯಂ ॥ 3.02 ॥
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮಾತ್ರಂ ಹಿ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮನ್ಯಕಂ।
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದರೂಪೋಽಹಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮೇವ ಖಂ ॥ 3.03 ॥
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮೇವ ತ್ವಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಕೋಽಸ್ಮ್ಯಹಂ।
ಮನೋಬುದ್ಧಿರಹಂಕಾರಚಿತ್ತಸಂಘಾತಕಾ ಅಮೀ ॥ 3.04 ॥
ನ ತ್ವಂ ನಾಹಂ ನಚನ್ಯದ್ವಾ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಕೇವಲಂ।
ನ ವಾಕ್ಯಂ ನ ಪದಂ ವೇದಂ ನಾಕ್ಷರಂ ನ ಜಡಂ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 3.05 ॥
ನ ಮಧ್ಯಂ ನಾದಿ ನಾಂತಂ ವಾ ನ ಸತ್ಯಂ ನ ನಿಬಂಧನಂ।
ನ ದುಃಖಂ ನ ಸುಖಂ ಭಾವಂ ನ ಮಾಯಾ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ತಥಾ ॥ 3.06 ॥
ನ ದೇಹಂ ನ ಮುಖಂ ಘ್ರಾಣಂ ನ ಜಿಹ್ವಾ ನ ಚ ತಾಲುನೀ।
ನ ದಂತೋಷ್ಠೌ ಲಲಾಟಂ ಚ ನಿಶ್ವಾಸೋಚ್ಛ್ವಾಸ ಏವ ಚ ॥ 3.07 ॥
ನ ಸ್ವೇದಮಸ್ಥಿಮಾಸಂ ಚ ನ ರಕ್ತಂ ನ ಚ ಮೂತ್ರಕಂ।
ನ ದೂರಂ ನಾಂತಿಕಂ ನಾಹಂ ನೋದರಂ ನ ಕಿರೀಟಕಂ ॥ 3.08 ॥
ನ ಹಸ್ತಪಾದಚಲನಂ ನ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ನ ಚ ಶಾಸನಂ।
ನ ವೇತ್ತಾ ವೇದನಂ ವೇದ್ಯಂ ನ ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನಸುಪ್ತಯಃ ॥ 3.09 ॥
ತುರ್ಯಾತೀತಂ ನ ಮೇ ಕಿಂಚಿತ್ಸರ್ವಂ ಸಚ್ಚಿನ್ಮಯಂ ತತಂ।
ನಾಧ್ಯಾತ್ಮಿಕಂ ನಾಧಿಭೂತಂ ನಾಧಿದೈವಂ ನ ಮಾಯಿಕಂ ॥ 3.10 ॥
ನ ವಿಶ್ವಸ್ತೈಜಸಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ವಿರಾಟ್ಸೂತ್ರಾತ್ಮಕೇಶ್ವರಾಃ।
ನ ಗಮಾಗಮಚೇಷ್ಟಾ ಚ ನ ನಷ್ಷ್ಟಂ ನ ಪ್ರಯೋಜನಂ ॥ 3.11 ॥
ತ್ಯಾಜ್ಯಂ ಗ್ರಾಹ್ಯಂ ನ ದೂಷ್ಯಂ ವಾ ಹ್ಯಮೇಧ್ಯಂ ಮೇಧ್ಯಕಂ ತಥಾ।
ನ ಪೀನಂ ನ ಕೃಶಂ ಕ್ಲೇದಂ ನ ಕಾಲಂ ದೇಶಭಾಷಣಂ ॥ 3.12 ॥
ನ ಸರ್ವಂ ನ ಭಯಂ ಚೈತನ್ನ ವೃಕ್ಷತೃಣಪರ್ವತಾಃ।
ನ ಧ್ಯಾನಂ ಯೋಗಸಂಸಿದ್ಧಿರ್ನಬ್ರಹ್ಮಕ್ಷತ್ರವೈಶ್ಯಕಂ ॥ 3.13 ॥
ನ ಪಕ್ಷೀ ನ ಮೃಗೋ ನಾಗೀ ನ ಲೋಭೋ ಮೋಹ ಏವ ಚ।
ನ ಮದೋ ನ ಚ ಮಾತ್ಸರ್ಯಂ ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಯಸ್ತಥಾ ॥ 3.14 ॥
ನ ಸ್ತ್ರೀಶೂದ್ರಬಿಡಾಲಾದಿ ಭಕ್ಷ್ಯಭೋಜ್ಯಾದಿಕಂ ಚ ಯತ್।
ನ ಪ್ರೌಢಹೀನನಾಸ್ತಿಕ್ಯಂ ನ ವಾರ್ತಾವಸರೋಸ್ತಿ ಹಿ ॥ 3.15 ॥
ನ ಲೌಕಿಕೋ ನ ಲೋಕೋವಾ ನ ವ್ಯಾಪಾರೋ ನ ಮೂಢತಾ।
ನ ಭೋಕ್ತಾ ಭೋಜನಂ ಭೋಜ್ಯಂ ಮಾತೃಮಾನಂ ನ ಮೇಯಕಂ ॥ 3.16 ॥
ನ ಶತ್ರುಮಿತ್ರಪುತ್ರಾದಿ ನ ಮಾತಾ ನ ಪಿತಾ ಸ್ವಸಾ.
ನ ಜನ್ಮ ನ ಮೃತಿರ್ವೃದ್ಧಿರ್ನ ದೇಹೋಽಹಮಿತಿ ಭ್ರಮಃ ॥ 3.17 ॥
ನ ಶೂನ್ಯಂ ನಾಪಿ ಚಶೂನ್ಯಂ ನಾಂತಃಕರಣಸಂಸ್ಮೃತಿಃ।
ನ ರಾತ್ರಿರ್ನದಿವಾ ನಕ್ತಂ ನ ಬ್ರಹ್ಮಾ ನ ಹರಿಶ್ಶಿವಃ ॥ 3.18 ॥
ನ ವಾರಪಕ್ಷಮಾಸಾದಿ ವತ್ಸರಂ ನ ಚ ಚಂಚಲಂ।
ನ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ ವೈಕುಂಠೋ ನ ಕೈಲಾಸೋ ನ ಚನ್ಯಕಃ ॥ 3.19 ॥
ನ ಸ್ವರ್ಗೋ ನ ಚ ದೇವೇಂದ್ರೋ ನಾಗ್ನಿಲೋಕೋ ನ ಚಗ್ನಿಕಃ।
ನ ಯಮೋ ನ ಯಮಲೋಕೋ ವಾ ನ ಲೋಕಾ ಲೋಕಪಾಲಕಾಃ ॥ 3.20 ॥
ನ ಭೂರ್ಭುವಸ್ಸ್ವಸ್ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಂ ನ ಪಾತಾಳಂ ನ ಭೂತಲಂ।
ನಾವಿದ್ಯಾ ನ ಚ ವಿದ್ಯಾ ಚ ನ ಮಾಯಾ ಪ್ರಕೃತಿರ್ನ ಚ ॥ 3.21 ॥
ನ ಸ್ಥಿರಂ ಕ್ಷಣಿಕಂ ನಾಶೋ ನ ಗತಿರ್ನ ಚ ಧಾವನಂ।
ನ ಧ್ಯಾತವ್ಯಂ ನ ಮೇ ಸ್ನಾನಂ ನ ಮಂತ್ರೋ ನ ಜಪಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 3.22 ॥
ನ ಪದಾರ್ಥಂ ನ ಪೂಜಾರ್ಹಂ ನಾಭಿಷೇಕಂ ನ ಚರ್ಚನಂ।
ನ ಪುಷ್ಪಂ ನ ಫಲಂ ಪತ್ರಂ ಗಂಧಪುಷ್ಪಾದಿಧೂಪಕಂ ॥ 3.23 ॥
ನ ಸ್ತೋತ್ರಂ ನ ನಮಸ್ಕಾರೋ ನ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಮಣ್ವಪಿ।
ನ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಪೃಥಗ್ಭಾವೋ ನ ಹವಿರ್ನಾಸ್ತಿ ವಂದನಂ ॥ 3.24 ॥
ನ ಹೋಮೋ ನ ಚ ಕರ್ಮಾಣಿ ನ ದುರ್ವಾಕ್ಯಂ ಸುಭಾಷಣಂ।
ನ ಗಾಯತ್ರೀ ನ ವಾ ಸಂಧಿರ್ನ ಮನಸ್ಯಂ ನ ದುಃಸ್ಥಿತಿಃ ॥ 3.25 ॥
ನ ದುರಾಶಾ ನ ದುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ನ ಚಂಡಾಲೋ ನ ಪೌಲ್ಕಸಃ।
ನ ದುಸ್ಸಹಂ ದುರಾಲಾಪಂ ನ ಕಿರಾತೋ ನ ಕೈತವಂ ॥ 3.26 ॥
ನ ಪಕ್ಷಪಾತಂ ಪಕ್ಷಂ ವಾ ನ ವಿಭೂಷಣತಸ್ಕರೌ।
ನ ಚ ಡಂಭೋ ಡಾಂಭಿಕೋ ವಾ ನ ಹೀನೋ ನಾಧಿಕೋ ನರಃ ॥ 3.27 ॥
ನೈಕಂ ದ್ವಯಂ ತ್ರಯಂ ತುರ್ಯಂ ನ ಮಹತ್ವಂ ನ ಚಲ್ಪತಾ।
ನ ಪೂರ್ಣಂ ನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ ನ ಕಾಶೀ ನ ವ್ರತಂ ತಪಃ ॥ 3.28 ॥
ನ ಗೋತ್ರಂ ನ ಕುಲಂ ಸೂತ್ರಂ ನ ವಿಭುತ್ವಂ ನ ಶೂನ್ಯತಾ।
ನ ಸ್ತ್ರೀರ್ನ ಯೋಷಿನ್ನೋ ವೃದ್ಧಾ ನ ಕನ್ಯಾ ನ ವಿತಂತುಕಾ ॥ 3.29 ॥
ನ ಸೂತಕಂ ನ ಜಾತಂ ವಾ ನಾಂತರ್ಮುಖಸುವಿಭ್ರಮಃ।
ನ ಮಹಾವಾಕ್ಯಮೈಕ್ಯಂ ವಾ ನಾಣಿಮಾದಿವಿಭೂತಯಃ ॥ 3.30 ॥
ಏವಂ ಸಲಕ್ಷಣಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವ್ಯತಿರೇಕಮುಖೇನ ವೈ।
ನಿದಾಘ ತ್ವಂ ವಿಜಾನೀಹಿ ಬ್ರಹ್ಮೇತರನಿಷೇಧತಃ ॥ 3.31 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಪ್ರಕೃತಸ್ಯಾತ್ರ ದ್ವಿವಿಧಂ ಪ್ರತಿಪಾದನಂ।
ಅಸನ್ನಿಷೇಧರೂಪಂ ಸದ್ವಿಧಿರೂಪಂ ಚ ತತ್ರ ತು ॥ 3.32 ॥
ಆತ್ಮಾ ನಿಷೇಧರೂಪೇಣ ತುಭ್ಯಂ ಸಂಪ್ರತಿಪಾದಿತಃ।
ಅಥಾದ್ಯ ವಿಧಿರೂಪೇಣ ಶೃಣು ಸಂಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ ॥ 3.33 ॥
ಸರ್ವಂ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ಸರ್ವದೋಷಸ್ಸದಾನಹಿ।
ಸರ್ವಂ ಸನ್ಮಾತ್ರರೂಪತ್ವಾತ್ಸಚ್ಚಿದಾನಂದರೂಪಕಂ ॥ 3.34 ॥
ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಸರ್ವಂ ನಾನ್ಯೋಽಸ್ಮಿ ತದಹಂ ತದಹಂ ತಥಾ।
ತದೇವಾಹಂ ತದೇವಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ಸನಾತನಂ ॥ 3.35 ॥
ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ಸಂಸಾರೀ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ಮೇ ಮನಃ।
ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ಮೇ ಸಿದ್ಧಿರ್ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ಚೇಂದ್ರಿಯಂ ॥ 3.36 ॥
ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ದೇಹೋಽಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ಗೋಚರಃ।
ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ಜೀವೋಽಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ಭೇದ ಭೂಃ ॥ 3.37 ॥
ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ಜಡೋ ನಾಹಮಹಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನ ಮೇ ಮೃತಿಃ।
ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ನ ಚ ಪ್ರಾಣೋ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಂ ಪರಾತ್ಪರಂ ॥ 3.38 ॥
ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸತ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರಭುರ್ಹಿ ಸಃ।
ಕಾಲೋ ಬ್ರಹ್ಮ ಕಲಾ ಬ್ರಹ್ಮ ಸುಖಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವಯಂಪ್ರಭಂ ॥ 3.39 ॥
ಏಕಂ ಬ್ರಹ್ಮ ದ್ವಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಮೋಹೋ ಬ್ರಹ್ಮ ಶಮಾದಿಕಂ।
ದೋಷೋ ಬ್ರಹ್ಮ ಗುಣೋ ಬ್ರಹ್ಮ ದಿಶಶ್ಶಾಂತರ್ವಿಭುಃ ಪ್ರಭುಃ ॥ 3.40 ॥
ಲೋಕಾ ಬ್ರಹ್ಮ ಗುರುರ್ಬ್ರಹ್ಮ ಶಿಷ್ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮ ಸದಾಶಿವಃ।
ಪೂರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಶುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಶುಭಾಶುಭಂ ॥ 3.41 ॥
ಜೀವ ಏವ ಸದಾ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮಸ್ಮ್ಯಹಂ।
ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಯಂ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಯಂ ಜಗತ್ ॥ 3.42 ॥
ಸ್ವಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನ ಸಂದೇಹಃ ಸ್ವಸ್ಮಾದನ್ಯನ್ನ ಕಿಂಚನ।
ಸರ್ವಮಾತ್ಮೈವ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ ಸರ್ವಂ ಚಿನ್ಮಾತ್ರಮವ್ಯಯಂ ॥ 3.43 ॥
ನಿತ್ಯನಿರ್ಮಲರೂಪಾತ್ಮಾ ಹ್ಯಾತ್ಮನೋನ್ಯನ್ನ ಕಿಂಚನ।
ಅಣುಮಾತ್ರಲಸದ್ರೂಪಮಣುಮಾತ್ರಮಿದಂ ಜಗತ್ ॥ 3.44 ॥
ಅಣುಮಾತ್ರಂ ಶರೀರಂ ವಾ ಹ್ಯಣುಮಾತ್ರಮಸತ್ಯಕಂ।
ಅಣುಮಾತ್ರಂ ಮನಶ್ಚಿತ್ತಮಣುಮತ್ರಾಪ್ಯಹಂಕೃತಿಃ ॥ 3.45 ॥
ಅಣುಮಾತ್ರಾ ಚ ಬುದ್ಧಿಶ್ಚ ಹ್ಯಣುಮಾತ್ರೋಽಪಿ ಜೀವಕಂ।
ಅಣುಮಾತ್ರಮಿದಂ ಚಿತ್ತಂ ಸರ್ವಮಪ್ಯಣುಮಾತ್ರಕಂ ॥ 3.46 ॥
ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಸರ್ವಂ ಚಿನ್ಮಾತ್ರಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಂ ಜಗತ್ತ್ರಯಂ।
ಆನಂದಂ ಪರಮಾನಂದಮನ್ಯತ್ಕಿಂಚಿನ್ನಕಿಂಚನ ॥ 3.47 ॥
ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರಮೋಂಕಾರಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಭವತಿ ಸ್ವಯಂ।
ಅಹಮೇವ ಜಗತ್ಸರ್ವಮಹಮೇವ ಪರಂಪದಂ ॥ 3.48 ॥
ಅಹಮೇವ ಗುಣಾತೀತೋಸ್ಮ್ಯಹಮೇವ ಪರಾತ್ಪರಃ।
ಅಹಮೇವ ಪರಂಬ್ರಹ್ಮ ಹ್ಯಹಮೇವ ಗುರೋರ್ಗುರುಃ ॥ 3.49 ॥
ಅಹಮೇವಾಖಿಲಾಧಾರೋಸ್ಮ್ಯಹಮೇವ ಸುಖಾತ್ಸುಖಂ।
ಆತ್ಮನೋನ್ಯಜ್ಜಗನ್ನಾಸ್ತಿ ಹ್ಯಾತ್ಮನೋನ್ಯತ್ಸುಖಂ ನ ಚ ॥ 3.50 ॥
ಆತ್ಮನೋನ್ಯಾ ಗತಿರ್ನಾಸ್ತಿ ಸರ್ವಮಾತ್ಮಮಯಂ ಜಗತ್।
ಆತ್ಮನೋನ್ಯನ್ನಹಿ ಕ್ವಾಪಿ ಆತಮನೋನ್ಯತ್ತೃಣಂ ನ ಹಿ ॥ 3.51 ॥
ಆತ್ಮನೋನ್ಯತ್ತುಷಂ ನಾಸ್ತಿ ಸರ್ವಮಾತ್ಮಮಯಂ ಜಗತ್।
ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಮಸನ್ನ ಹಿ ॥ 3.52 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಸ್ವಯಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಕೇವಲಂ।
ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಂ ವ್ರತಂ ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಂ ರಸಂ ಸುಖಂ ॥ 3.53 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಂ ಚಿದಾಕಾಶಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮದ್ವಯಂಂ।
ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯತರಂ ನಾಸ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯನ್ನ ಕಿಂಚನ ॥ 3.54 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯದಹಂ ನಾಸ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯತ್ಫಲಂ ನಹಿ।
ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯತ್ಪದಂ ನಾಸ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯತ್ಪದಂ ನಹಿ ॥ 3.55 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯದ್ಗುರುರ್ನಾಸ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯದಸದ್ವಪುಃ।
ಬ್ರಹ್ಮಣೋನ್ಯನ್ನಚಹಂತಾ ತ್ವತ್ತೇದಂ ತೇನ ಹಿ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 3.56 ॥
ಸ್ವಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಕಂ ವಿದ್ಧಿ ಸ್ವಸ್ಮಾದನ್ಯನ್ನಕಿಂಚನ।
ಯತ್ಕಿಂಚಿದ್ದೃಶ್ಯತೇ ಲೋಕೇ ಯತ್ಕಿಂಚಿದ್ಭಾಷ್ಯತೇ ಜನೈಃ ॥ 3.57 ॥
ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಕ್ರಿಯತೇ ನಿತ್ಯಂ ಯತ್ಕಿಂಚಿದ್ಗಮ್ಯತೇ ಜನೈಃ।
ಯತ್ಕಿಂಚಿದ್ಭುಜ್ಯತೇ ಕ್ವಾಪಿ ತತ್ಸರ್ವಮಸದೇವ ಹಿ ॥ 3.58 ॥
ಕರ್ತೃಭೇದಂ ಕ್ರಿಯಾಭೇದಂ ಗುಣಭೇದಂ ರಸಾದಿಕಂ।
ಲಿಂಗಭೇದಮಿದಂ ಸರ್ವಮಸದೇವ ಸದಾ ಸುಖಂ ॥ 3.59 ॥
ಕಾಲಭೇದಂ ದೇಶಭೇದಂ ವಸ್ತುಭೇದಂ ಜಯಾಜಯಂ।
ಯದ್ಯದ್ಭೇದಂ ಚ ತತ್ಸರ್ವಮಸದೇವಹಿ ಕೇವಲಂ ॥ 3.60 ॥
ಅಸದಂತಃಕರಣಮಸದೇವೇಂದ್ರಿಯಾದಿಕಂ।
ಅಸತ್ಪ್ರಾಣಾದಿಕಂ ಸರ್ವಂ ಸಂಘಾತಮಸದಾತ್ಮಕಂ ॥ 3.61 ॥
ಅಸತ್ಯಂ ಪಂಚಕೋಶಾಖ್ಯಮಸತ್ಯಾಃ ಪಂಚದೇವತಾಃ।
ಅಸತ್ಯಂ ಷಡ್ವಿಕಾರಾದಿ ಹ್ಯಸತ್ಯಮರಿವರ್ಗಕಂ ॥ 3.62 ॥
ಅಸತ್ಯಷ್ಷದೃತುಶ್ಚೈವ ಹ್ಯಸತ್ಯಷ್ಷಡ್ರಸಸ್ಸದಾ।
ಸಪ್ತರ್ಷಯೋಪ್ಯಸತ್ಯಾಸ್ತೇಪ್ಯಸತ್ಯಾಸ್ಸಪ್ತಸಾಗರಾಃ ॥ 3.63 ॥
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮಾತ್ರೋಹಮನುತ್ಪನ್ನಮಿದಂ ಜಗತ್।
ಆತ್ಮೈವಾಹಂ ಪರಂಸತ್ಯೋ ನಾನ್ಯಾಸ್ಸಂಸಾರದೃಷ್ಟಯಃ ॥ 3.64 ॥
ಸತ್ಯಮಾನಂದರೂಪೋಹಂ ಚಿದ್ಘನಾನಂದವಿಗ್ರಹಃ।
ಅಹಮೇವ ಪರಾನಂದೋಽಸ್ಮ್ಯಹಮೇವ ಪರಾತ್ಪರಃ ॥ 3.65 ॥
ಜ್ಞಾನಾಕಾರಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಜ್ಞಾನಾನಂದೋಹಮದ್ವಯಃ।
ಜ್ಞಾನಪ್ರಕಾಶರೂಪೋಹಂ ಜ್ಞಾನಾನಂದೈಕವಿಗ್ರಹಃ ॥ 3.66 ॥
ಯೇನ ಜ್ಞಾತಮಿದಂ ಜ್ಞಾನಮಜ್ಞಾನಧ್ವಾಂತನಾಶಕಃ।
ಜ್ಞಾನೇನಾಜ್ಞಾನನಾಶೇನ ಸ ಹಿ ಜ್ಞಾನೀ ಸಮೀರ್ಯತೇ ॥ 3.67 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ಯಥಾ ದ್ವಿಧಾ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಸ್ವರೂಪಂ ವೃತ್ತಿರಿತ್ಯಪಿ।
ಅಜ್ಞಾನಂ ಚ ತಥಾ ವಿದ್ಧಿ ಮೂಲಂ ಚ ಪ್ರತಿಬಂಧ್ಕಂ ॥ 3.68 ॥
ಯಥಾ ಜ್ಞಾನಂ ವಿನಾ ಲೋಕೇ ಕಿಂಚಿದೇವ ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ।
ತಥಾ ಜ್ಞಾನಂ ವಿನಾ ಲೋಕೇ ಕ್ವಚಿನ್ಮುಕ್ತಿರ್ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ॥ 3.69 ॥
ಜ್ಞಾನದ್ವಯಂ ತಥಾಽಜ್ಞಾನದ್ವಯಮಪ್ಯತ್ರವರ್ಷ್ಮಣಿ।
ಸರ್ವದಾ ಭಾಂತಿ ಜೀವಾನಂ ಜ್ಞಾನಾಜ್ಞಾನೋಕ್ತಿದರ್ಶನಾತ್ ॥ 3.70 ॥
ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಕ್ವ ತಿರೋಭಾವೋ ಜ್ಞಾನಸ್ಯಾವಿರ್ಭವಸ್ತಥಾ।
ದೃಷ್ಟಸ್ಸರ್ವತ್ರ ಲೋಕೇಸ್ಮಿನ್ ದುರ್ಲಭೋಹಿ ವಿಪರ್ಯಯಃ ॥ 3.71 ॥
ಜ್ಞಾನಂ ಸರ್ವಾಂತರಂ ಭಾತಿ ಕೂಟಸ್ಥಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಕಂ।
ಪ್ರಜ್ಞಾಮಾತ್ರಮಿದಂ ಸೂಕ್ಷ್ಮಂ ಕೋಽಪಿ ಜಾನಾತಿ ಪುಣ್ಯಕೃತ್ ॥ 3.72 ॥
ಪ್ರಜ್ಞಾಯಾಂ ಕಲ್ಪಿತಾಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಪ್ರಜ್ಞಯೈವ ವಿಹಾಯ ಯಃ।
ಪ್ರಜ್ಞಾಮಾತ್ರೇಣ ಸಂತಿಷ್ಟೇತ್ ಸ ಪ್ರಜ್ಞಾವಾನಿತೀರ್ಯತೇ ॥ 3.73 ॥
ಬಹಿಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಸದೋತ್ಸೃಜ್ಯಾಪ್ಯಂತಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಚ ಯೋ ಬುಧಃ।
ಕಯಾಪಿ ಪ್ರಜ್ಞಯೋಪೇತಃ ಪ್ರಜ್ಞಾವಾನಿತಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 3.74 ॥
ಪ್ರಜ್ಞೈವ ಯಸ್ಯ ನೇತ್ರಂ ಸ್ಯತ್ ಪ್ರಜ್ಞೈವ ಶ್ರೋತ್ರಮಿಂದ್ರಿಯಂ।
ಅನ್ಯಚ್ಚ ಸರ್ವಂ ಪ್ರಜ್ಞೈವ ಸ ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ॥ 3.75 ॥
ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಜಾಯತೇ ಸರ್ವಂ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಪಾಲ್ಯತೇಽಖಿಲಂ।
ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಕ್ಷೀಯತೇ ಸರ್ವಂ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಸಮಾಶ್ರಯ ॥ 3.76 ॥
ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನಮಸತ್ಸರ್ವಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನಂ ಜಡಂ ಖಲು।
ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನಂ ಸದಾ ದುಃಖಂ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಸಮಾಶ್ರಯ ॥ 3.77 ॥
ನ ವಿನಾ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಪುಣ್ಯಂ ನ ಲೋಕಃ ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ವಿನಾ।
ವಿನಾ ನ ಪ್ರಜ್ಞಯಾಽಭೀಷ್ಟಂ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಸಮಾಶ್ರಯ ॥ 3.78 ॥
ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮಯಾ ಧಿಯಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಮಿಮಾಂ ತಾಂ ಜ್ಞಪ್ತಿಸಂಜ್ಞಿಕಾಂ।
ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಭವಭವಾನ್ಮುಕ್ತೋ ನಿರ್ಗುಣಬ್ರಹ್ಮರೂಪಿಣೀಂ ॥ 3.79 ॥
ಜಾಗ್ರದಾದ್ಯಾಸ್ವವಸ್ಥಾಸು ಯಾ ಜ್ಞಪ್ತಿಸ್ತ್ರಿಸೃಷು ಸ್ವಯಂ।
ಆಭಾಸತೋಪ್ಯನುಸ್ಯೂತಾ ಜ್ಞಪ್ತಿಸ್ಸಾ ನಿರ್ಮಲಾ ಸ್ವತಃ ॥ 3.80 ॥
ಜ್ಞಪ್ತಿಸ್ಸಾ ಸಾಕ್ಷಿಣೀ ನಿತ್ಯಾ ತುರ್ಯಾ ಸರ್ವಶ್ರುತೀರಿತಾ।
ವಿಷಯಜ್ಞಪ್ತಿಸಂತ್ಯಾಗಾತ್ ಜ್ಞಾಯತೇ ವಿಬುಧೈಸ್ಸ್ವತಃ ॥ 3.81 ॥
ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವ ಪರಂಬ್ರಹ್ಮ ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವ ಪರಂ ಪದಂ।
ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವ ಪರೋ ಮೋಕ್ಷೋ ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವ ಪರಂ ಸುಖಂ ॥ 3.82 ॥
ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವ ಪರಾಚಾರ್ಯೋ ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವ ಪರಾಮೃತಂ।
ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವ ಪರಾತೃಪ್ತಿರ್ಜ್ಞಪ್ತಿರೇವ ಪರಾಗತಿಃ ॥ 3.83 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಜ್ಞಪ್ತಿಂ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ವಿಜ್ಞಪ್ತಿಧಿಷಣಾಂ ತ್ಯಜ।
ಅಜ್ಞಪ್ತೇರ್ದುಃಖಹೇತುತ್ವಾತ್ಸುಖಾರ್ಥೀಜ್ಞಪ್ತಿಮಾಶ್ರಯ ॥ 3.84 ॥
ಅಜ್ಞಪ್ತಿ ವೋಷಯೋ ಜೀವಃ ಕೂಟಸ್ಥೋ ಜ್ಞಪ್ತಿ ಗೋಚರಃ।
ಹೇಯೋಪಾದೇಯತಾ ಸಿದ್ಧಾ ಧರ್ಮಧರ್ಮಿತ್ವತಸ್ತಯೋಃ ॥ 3.85 ॥
ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಶಬ್ದಾಭ್ಯಾಂ ವಿಜ್ಞೇಯೋ ಜೀವಸಂಜ್ಞಕಃ।
ಅಸ್ಮತ್ಪ್ರತ್ಯಯಶಬ್ದಾಭ್ಯಾಂ ಜ್ಞೇಯೋ ಕೂಟಸ್ಥಸಂಜ್ಞಕಃ ॥ 3.86 ॥
ಯದಹಂ ಪ್ರತ್ಯಯೀ ಜೀವಸ್ತದ್ಯುಷ್ಮತ್ಪ್ರತ್ಯಯೀ ಚ ಸಃ।
ತ್ವಮಹಂ ಶಬ್ದಯೋರೈಕ್ಯಾತ್ತತ್ಸಾಕ್ಷೀ ಪ್ರತ್ಯಗಾಹ್ವಯಃ ॥ 3.87 ॥
ಅಸ್ಮತ್ಪ್ರತ್ಯಯಿನಂ ಸಾಕ್ಷಿಚೈತನ್ಯಾತ್ಮಕಮದ್ವಯಂ।
ಕೂಟಸ್ಥಂ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಾನಂ ಸಾಕ್ಷಾದ್ವಿಷಯಿಣಂ ಪರಂ ॥ 3.88 ॥
ಜಹಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತದನ್ಯಂ ತ್ವಮಹಂಪ್ರತ್ಯಯಿನಂ ಬಹಿಃ।
ಸಾಕ್ಷ್ಯಂ ಜೀವಂ ಚಿದಾಭಾಸಂ ಪರಾಂಚಂ ವಿಷಯಂ ಸ್ವತಃ ॥ 3.89 ॥
ದೃಗ್ದೃಶ್ಯಭೂತಯೋರತ್ರ ಜೀವಾತ್ಮಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನೋಃ।
ವಿವೇಕೇನ ಪರಂ ಸೌಖ್ಯಂ ನಿದಾಘ ವ್ರಜ ಸಂತತಂ ॥ 3.90 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀ ಗುರುಜ್ಞಾನವಾಸಿಷ್ಠೇ ತತ್ತ್ವನಾರಾಯಣೇ
ಜ್ಞಾನಕಾಂಡಸ್ಯ ಪ್ರಥಮಪಾದೇ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ಏವಂ
ಶ್ರೀ ಋಭುಗೀತಾ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ಸಮಾಪ್ತಃ ॥
ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ।
ಪುನರ್ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಜಾಗ್ರದಾದಿ ವಿಲಕ್ಷಣಂ।
ತುರೀಯಬ್ರಹ್ಮರೂಪಂ ತದ್ಯದ್ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇಽಶುಭಾತ್ ॥ 4.01 ॥
ಊರ್ಣನಾಭಿರ್ಯಥಾತಂತೂನ್ ಸೃಜತೇ ಸಂಹರತ್ಯಪಿ।
ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನೇ ತಥಾ ಜೀವೋ ಗಚ್ಛತ್ಯಾಗಚ್ಛತೇ ಪುನಃ ॥ 4.02 ॥
ನೇತ್ರೇ ಜಾಗರಿತಂ ವಿದ್ಯಾತ್ಕಂಠೇ ಸ್ವಪ್ನಂ ಸಮಾವಿಶೇತ್।
ಸುಷುಪ್ತಂ ಹೃದಯಸ್ಥಂ ತು ತುರೀಯಂ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಸಂಸ್ಥಿತಂ ॥ 4.03 ॥
ಯತೋ ವಚೋ ನಿವರ್ತಂತೇ ಅಪ್ರಾಪ್ಯ ಮನಸಾ ಸಹ।
ಆನಂದಮೇತಜ್ಜೀವಸ್ಯ ಯಜ್ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮುಚ್ಯತೇ ಬುಧಃ ॥ 4.04 ॥
ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿನಮಾತ್ಮಾನಂ ಕ್ಷೀರೇಸರ್ಪಿರಿವಾರ್ಪಿತಂ।
ಆತ್ಮವಿದ್ಯಾ ತಪೋಮೂಲಂ ತದ್ ಬ್ರಹ್ಮೋಪನಿಷತ್ಪದಂ ॥ 4.05 ॥
ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಿಃ।
ಋಭುಣೋಕ್ತಮಿದಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿದಾಘಸ್ಸಂಶಯಾಕುಲಃ।
ಪಪ್ರಚ್ಛ ಸದ್ಗುರುಂ ಶಾಂತಂ ಸಾವಧಾನೇನ ಚೇತಸಾ ॥ 4.06 ॥
ನಿದಾಘಃ।
ಭಗವನ್ ಭವತಾ ಪೂರ್ವಂ ಯತೋವಾಚ ಇತಿ ಶ್ರುತೇಃ।
ಆನಂದೋ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋ ಜೀವಸ್ಯತ್ವಧುನೋಚ್ಯತೇ ॥ 4.07 ॥
ಆನಂದಮಯಸಂಜ್ಞಸ್ಯ ಜೀವಸ್ಯೋಕ್ತಶ್ಚ ಯದ್ಯಪಿ।
ಶ್ರುತೌ ತಥಾಪಿ ಹೇಯತ್ವಾನ್ನತದೀಯೋ ಭವೇದ್ಧಿ ಸಃ ॥ 4.08 ॥
ನಾವಾಙ್ಮನಸಗಮ್ಯತ್ವಂ ಜೀವಸ್ಯ ಖಲು ಯುಜ್ಯತೇ।
ನಾನಂದಸ್ಯ ಚ ವೇದ್ಯತ್ವವಚನಾದ್ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಹಿ ತತ್ ॥ 4.09 ॥
ಏವಂ ಪೃಷ್ಟೋ ಮುನಿಶ್ರೇಷ್ಟೋ ನಿದಾಘೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ।
ಋಭುಃ ಪ್ರೋವಾಚ ಸರ್ವಜ್ಞೋ ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಸಸ್ಮಿತಮಾದರಾತ್ ॥ 4.10 ॥
ಬ್ರಹ್ಮೋಕ್ತಂ ಜೀವಶಬ್ದೇನ ಹ್ಯವಾಙ್ಮನಸಗೋಚರಂ।
ಮೋಕ್ಷಾತೀತದಶಾಯಾಂ ಯಜ್ಜೀವಸ್ತದ್ ಬ್ರಹ್ಮತಾಂ ವ್ರಜೇತ್ ॥ 4.11 ॥
ಪೂರ್ವೋತ್ತರವಿರೋಧೋ ವಾ ಮದ್ವಾಕ್ಯೇಷು ನ ತದ್ಭವೇತ್।
ಶ್ರುತ್ಯರ್ಥಸ್ಯೋಪರೋಧೋ ವಾ ಸಮ್ಯಗಾಲೋಚ್ಯ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 4.12 ॥
ಉಪಸಂಕ್ರಮಿತವ್ಯೋ ಯದಾನಂದಮಯ ಉಚ್ಯತೇ।
ವೇದ್ಯತ್ವಂ ತಸ್ಯಚಸಿದ್ಧಂ ಪುಚ್ಛಸ್ಯಾವಿಷಯತ್ವತಃ ॥ 4.13 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ಸ್ವಯಂ ಸದಾಪೂರ್ಣಃ ಪಂಚಮಸ್ಯ ವಿಕಾರಿಣಃ।
ಆತ್ಮಸ್ಥಾನೀಯ ಆನಂದ ಇಹ ವೇದ್ಯ ಇತಿ ಸ್ಥಿತಿಃ ॥ 4.14 ॥
ಭೃಗವೇ ವರುಣೇನೈವಂ ತೈತ್ತಿರೀಯಾಭಿದಶ್ರುತೌ।
ಪಂಚಮಸ್ಯ ವಿಕಾರಿತ್ವಂ ನ ಪ್ರೋಕ್ತಮಿತಿಚೇಚ್ಛೃಣು ॥ 4.15 ॥
ಮಯಟ್ಪ್ರಯೋಗಾಭಾವೇನ ಹೇತುನಾ ನಿರ್ವಿಕಾರತಾ।
ನ ಶಂಕ್ಯಾ ಪೂರ್ವಪರ್ಯಾಯೇಷ್ವನ್ನಾದಿಷ್ವಪ್ಯದರ್ಶನಾತ್ ॥ 4.16 ॥
ಅತಷ್ಷಷ್ಟಂ ಪರಂಬ್ರಹ್ಮ ಪಂಚಮೇನೋಪಲಕ್ಷಿತಂ।
ನಿರ್ಗುಣಂ ಭೃಗವೇ ಪಿತ್ರಾ ಪ್ರೋಕ್ತಮಿತ್ಯವಧಾರಯ ॥ 4.17 ॥
ಪ್ರಾಚುರ್ಯಾರ್ಥಕತಾಯಾಂ ತು ಮಯಟೋ ನಿರ್ವಿಕಾರಿಣಃ।
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದರೂಪಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ವೇದ್ಯತಾ ಭವೇತ್ ॥ 4.18 ॥
ಶಾರೀರತ್ವಾಭಿದಾನೇನ ಪೂರ್ವಾನಂದಮಯಸ್ಯ ತು।
ವಿಕಾರಿತ್ವಂ ಪುನಸ್ಸ್ಪಷ್ಟಮುಪಸಂಕ್ರಮಣೇನ ಚ ॥ 4.19 ॥
ನಾನುಕರ್ಷಶ್ಚ ಪುಚ್ಛಸ್ಯ ಪೂರ್ವಪೂರ್ವಸ್ಯ ದೃಶ್ಯತೇ।
ಉತ್ತರೋತ್ತರಕೋಶೇ ಪ್ರಾಕ್ತತ್ತದಾತ್ಮಾನುಕರ್ಷಣಾತ್ ॥ 4.20 ॥
ಉಪಸಂಕ್ರಮಣಂ ಚೋಕ್ತಂ ಮಯಡಂತಸ್ಯ ಕೇವಲಂ।
ಆನಂದಸ್ಯ ತತೋನ್ಯಸ್ಯ ನ ಪರಾತ್ಮತಯಾ ಖಲು ॥ 4.21 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ಪರಮಾಪ್ನೋತೀತ್ಯಾದೌ ದ್ವೈವಿಧ್ಯಮೀರಿತಂ।
ಯತ್ತತ್ಸರೂಪಾರೂಪಾಭ್ಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಂತೇ ಚ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 4.22 ॥
ಆತ್ಮಸ್ಥಾನೀಯಚಿದ್ರೂಪಾನಂದಬ್ರಹ್ಮವಿದೋಮುನೇ।
ಪ್ರಾರಬ್ಧಾಂತೇ ಪುಚ್ಛಭೂತಾಽರೂಪಬ್ರಹ್ಮಾಪ್ತಿರಿಷ್ಯತೇ ॥ 4.23 ॥
ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಶಬ್ದಗಮ್ಯತ್ವಾತ್ಸರ್ವಶೇಷಿತ್ವತೋಪಿ ಚ।
ಶಾಸ್ತ್ರಸ್ಯಾರೂಪವದ್ ಬ್ರಹ್ಮಪ್ರಾಧಾನ್ಯಂ ಯದ್ಯಪಿ ಸ್ಥಿತಂ ॥ 4.24 ॥
ತಥಾಪಿವೇದ್ಯತಾಽಭಾವಾದರೂಪಸ್ಯ ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಃ।
ಆನಂದರೂಪವದ್ ಬ್ರಹ್ಮಪ್ರಾಧಾನ್ಯಂ ಮುಖ್ಯಮಿಷ್ಯತೇ ॥ 4.25 ॥
ಮೋದಪ್ರಮೋದಯೋಶ್ಚೈವಂ ಸತಿ ವೇದ್ಯತ್ವಮಾಪತೇತ್।
ಇತಿಚೇನ್ನೈಷ ದೋಷೋಸ್ತಿ ತಯೋರ್ಬ್ರಹ್ಮಾಂಶತಾ ಯತಃ ॥ 4.26 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ಸ್ವಗತೇ ಭೇದೇ ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧೇ ಮುಮುಕ್ಷುವಃ।
ಉಪೇಕ್ಷಿತುಂ ಸಮರ್ಥಾಸ್ಸ್ಯುರ್ನಿದಾಘ ಕಥಮತ್ರ ತೇ ॥ 4.27 ॥
ಸ್ಥೂಲಾರ್ಥದರ್ಶಿನೋ ಯೇ ವೈ ಶುಷ್ಕಾದ್ವೈತಸಮಾಶ್ರಯಾಃ।
ತೇಷಾಂ ಸಾವಯವತ್ವಾದಿ ದೋಷಸ್ಸ್ಫುರತು ಚೇತಸಿ ॥ 4.28 ॥
ನ ತಾವತಾ ತ್ರಿಪಾಚ್ಛ್ರುತ್ಯಾದ್ಯನುರೋಧೇನ ನಿಶ್ಚಿತಂ।
ಸ್ವಭೇದಂ ವಿದುಷಾಂ ಕಿಂಚಿಚ್ಛಿದ್ಯತೇ ಮುಕ್ತಜನ್ಮನಾಂ ॥ 4.29 ॥
ಸೂಕ್ಷ್ಮಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಿಚರೇ ಹಿ ಸ್ವಾತ್ಮಭೇದಃ ಪ್ರಕಾಶತೇ।
ಅತ್ಯಂತಾಭೇದವಾರ್ತಾಯಾಂ ಪುಚ್ಛಗಾಯಾಂ ಫಲಂ ಕಿಮು ॥ 4.30 ॥
ಏತೇ ಕೋಶಾ ಹಿ ಪಂಚೈವ ತಿಸ್ರೋಽವಸ್ಥಾಸ್ಸಮೀರಿತಾಃ।
ಜಾಗ್ರದಾದ್ಯಾಃ ಕ್ರಮೇಣೈತದ್ಭೇದಂ ಚ ಶೃಣು ಸಾದರಂ ॥ 4.31 ॥
ಆದ್ಯಾ ಜಾಗರಿತಾಽವಸ್ಥಾ ದ್ವಿತೀಯಾ ಸ್ವಪ್ನಸಂಜ್ಞಿಕಾ।
ತೃತೀಯಾ ಸುಪ್ತಿರೂಪಾನ್ಯಾ ತುರೀಯಾ ಚಿತ್ಸುಖಾತ್ಮಿಕಾ ॥ 4.32 ॥
ಆದ್ಯಾಭಿಮಾನೀ ವಿಶ್ವಾಖ್ಯೋ ದ್ವಿತೀಯಸ್ತೈಜಸಸ್ಸ್ಮೃತಃ।
ತೃತೀಯಃ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಏತೇಭ್ಯೋ ಕೂಟಸ್ಥ ಇತರಃ ಪ್ರಭುಃ ॥ 4.33 ॥
ಬಹಿಃಪ್ರಜ್ಞೋ ವಿಭುರ್ವಿಶ್ವೋ ಹ್ಯಂತಃಪ್ರಜ್ಞಸ್ತು ತೈಜಸಃ।
ಘನಪ್ರಜ್ಞಸ್ತಥಾ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಏಕ ಏವ ತ್ರಿಥಾ ಸ್ಥಿತಃ ॥ 4.34 ॥
ದಕ್ಷಿಣಾಕ್ಷಿಮುಖೇ ವಿಶ್ವೋ ಮನಸ್ಯತಂತಸ್ತು ತೈಜಸಃ।
ಆಕಾಶೇ ಚ ಹೃದಿ ಪ್ರಾಜ್ಞಸ್ತ್ರಿಥಾ ದೇಹೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ॥ 4.35 ॥
ವಿಶ್ವೋ ಹಿ ಸ್ಥೂಲಭುಙ್ನಿತ್ಯಂ ತೈಜಸಃ ಪ್ರವಿವಿಕ್ತಭುಕ್।
ಆನಂದಭುಕ್ತಥಾ ಪ್ರಾಜ್ಞಸ್ತ್ರಿಥಾ ಭೋಗಂ ನಿಬೋಧ ಚ ॥ 4.36 ॥
ಸ್ಥೂಲಂ ತರ್ಪಯತೇ ವಿಶ್ವಂ ಪ್ರವಿವಿಕ್ತಂ ತು ತೈಜಸಂ।
ಆನಂದಶ್ಚ ತಥಾ ಪ್ರಾಜ್ಞಂ ತ್ರಿಥಾ ತೃಪ್ತಿಂ ನಿಬೋಧ ಚ ॥ 4.37 ॥
ತ್ರಿಷು ಧಾಮಸು ಯದ್ಭೋಜ್ಯಂ ಭೋಕ್ತಾ ಯಶ್ಚ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ।
ವೇದೈತದುಭಯಂ ಯಸ್ತು ಸ ಭುಂಜಾನೋ ನ ಲಿಪ್ಯತೇ ॥ 4.38 ॥
ಪ್ರಭವಸ್ಸರ್ವಭಾವಾನಾಂ ಸತಾಮಿತಿ ವಿನಿಶ್ಚಯಃ।
ಸರ್ವಂ ಜನಯತಿ ಪ್ರಾಣಶ್ಚೇತೋಂಶೂನ್ಪುರುಷಃ ಪೃಥಕ್ ॥ 4.39 ॥
ವಿಭೂತಿಂ ಪ್ರಸವಂತ್ವನ್ಯೇ ಮನ್ಯಂತೇ ಸೃಷ್ಟಿಚಿಂತಕಾಃ।
ಸ್ವಪ್ನಮಾಯಾಸ್ವರೂಪೇತಿ ಸೃಷ್ಟಿರನ್ಯೈರ್ವಿಕಲ್ಪಿತಾ ॥ 4.40 ॥
ಇಚ್ಛಾಮಾತ್ರಂ ಪ್ರಭೋಸ್ಸೃಷ್ಟಿರಿತಿ ಸೃಷ್ಟೌ ವಿನಿಶ್ಚಿತಾಃ।
ಕಾಲಾತ್ಪ್ರಸೂತಿಂ ಭೂತಾನಾಂ ಮನ್ಯಂತೇ ಕಾಲಚಿಂತಕಾಃ ॥ 4.41 ॥
ಭೋಗಾರ್ಥಂ ಸೃಷ್ಟಿರಿತ್ಯನ್ಯೇ ಕ್ರೀಡಾರ್ಥಮಿತಿಚಪರೇ।
ದೇವಸ್ಯೈಷ ಸ್ವಭಾವೋಯಮಾಪ್ತಕಾಮಸ್ಯ ಕಾ ಸ್ಪೃಹಾ ॥ 4.42 ॥
ಆಪ್ತಕಾಮಸ್ಯ ದೇವಸ್ಯ ತುರ್ಯಸ್ಯೋಕ್ತಸ್ಯ ಸುವ್ರತ।
ಸ್ವರೂಪಂ ಪ್ರೋಚ್ಯತೇ ಸಮ್ಯಙ್ನಿದಾಘ ಶೃಣು ತತ್ತ್ವತಃ ॥ 4.43 ॥
ನಾಂತಃಪ್ರಜ್ಞಂ ಬಹಿಃಪ್ರಜ್ಞಂ ನ ಪ್ರಜ್ಞಂ ನೋಭಯಾತ್ಮಕಂ।
ನ ಪ್ರಜ್ಞಾನಘನಂ ಪ್ರಜ್ಞಂ ನಾಪ್ರಜ್ಞಂ ನ ಚ ಕೇವಲಂ ॥ 4.44 ॥
ಇದಂತ್ವೇ ನತದ್ಗ್ರಾಹ್ಯಮದೃಶ್ಯಂ ಚಪ್ಯಲಕ್ಷಣಂ।
ಅಚಿಂತ್ಯಾವ್ಯವಹಾರ್ಯಂ ಚವ್ಯಪದೇಶಂ ಪೃಥಕ್ತಯಾ ॥ 4.45 ॥
ಏಕಾತ್ಮಪ್ರತ್ಯಯಂ ಸಾರಂ ಪ್ರಪಂಚೋಪಶಮಂ ಶಿವಂ।
ಶಾಂತಂ ಚತುರ್ಥಮದ್ವೈತಂ ಮನ್ಯಂತೇ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಃ ॥ 4.46 ॥
ಸ ಆತ್ಮಾ ಸ ಹಿ ವಿಜ್ಞೇಯಃ ಸರ್ವೈರಪಿ ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಃ।
ತುರ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಹೀನಾನಾಂ ನ ಮುಕ್ತಿಸ್ಯಾದ್ಕದಾಚನ ॥ 4.47 ॥
ನಿವೃತ್ತೇಸ್ಸರ್ವದುಃಖಾನಾಮೀಶಾನಃ ಪ್ರಭುರವ್ಯಯಃ।
ಅದ್ವೈತಸ್ಸರ್ವಭಾವಾನಾಂ ದೇವಸ್ತುರ್ಯೋ ವಿಭುಸ್ಸ್ಮೃತಃ ॥ 4.48 ॥
ಕಾರ್ಯಕಾರಣಬದ್ಧೌ ತಾವಿಷ್ಯೇತೇ ವಿಶ್ವತೈಜಸೌ।
ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಕಾರಣಬದ್ಧಸ್ತು ದ್ವೌ ತೌ ತುರ್ಯೇ ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಃ ॥ 4.49 ॥
ನಾತ್ಮಾನಂ ನ ಪರಂ ಚೈವ ನ ಸತ್ಯಂ ನಾಪಿಚನೃತಂ।
ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಕಿಂಚ ನ ಸಂವೇತ್ತಿ ತುರ್ಯಂ ತತ್ಸರ್ವದೃಕ್ಸದಾ ॥ 4.50 ॥
ದ್ವೈತಸ್ಯಾಗ್ರಹಣಂ ತುಲ್ಯಮುಭಯೋಃ ಪ್ರಾಜ್ಞತುರ್ಯಯೋಃ।
ಬೀಜನಿದ್ರಾಯುತಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಸ್ಸಾ ಚ ತುರ್ಯೇ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 4.51 ॥
ಸ್ವಪ್ನನಿದ್ರಾಯುತಾವಾದ್ಯೌ ಪ್ರಾಜ್ಞಸ್ತ್ವಸ್ವಪ್ನನಿದ್ರಯಾ।
ನ ನಿದ್ರಾಂ ನೈವ ಚ ಸ್ವಪ್ನಂ ತುರ್ಯೇ ಪಶ್ಯಂತಿ ನಿಶ್ಚಿತಾಃ ॥ 4.52 ॥
ಅನ್ಯಥಾಗೃಹ್ಣತಸ್ಸ್ವಪ್ನೋ ನಿದ್ರಾ ತತ್ತ್ವಮಜಾನತಃ।
ವಿಪರ್ಯಾಸೇ ತಯೋಃ ಕ್ಷೀಣೇ ತುರೀಯಂ ಪದಮಶ್ನುತೇ ॥ 4.53 ॥
ಅನಾದಿಮಾಯಯಾ ಸುಪ್ತೋ ಯದಾ ಜೀವಃ ಪ್ರಬುಧ್ಯತೇ।
ಅಜಮದ್ವೈತಮಸ್ವಪ್ನಮನಿದ್ರಂ ಬುಧ್ಯತೇ ತದಾ ॥ 4.54 ॥
ಪ್ರಪಂಚೋ ಯದಿ ವಿದ್ಯೇತ ನಿವರ್ತೇತ ನ ಸಂಶಯಃ।
ಮಾಯಾಮಾತ್ರಮಿದಂ ದ್ವೈತಮದ್ವೈತಂ ಪರಮಾರ್ಥತಃ ॥ 4.55 ॥
ವಿಕಲ್ಪೋ ವಿನಿವರ್ತೇತ ಕಲ್ಪಿತೋ ಯದಿ ಕೇನಚಿತ್।
ಉಪದೇಶಾದಯಂ ವಾದೋ ಜ್ಞಾತೇ ದ್ವೈತಂ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 4.56 ॥
ನಿದಾಘಃ।
ಭಗವನ್ ಕಥಮದ್ವೈತಂ ಬ್ರಹ್ಮದ್ವೈವಿಧ್ಯವಾದಿನಃ।
ಭವತೋಭಿಮತಂ ತತ್ರ ಸಂಶಯೋ ಮೇ ಭವತ್ಯಲಂ ॥ 4.57 ॥
ಋಭುಃ।
ದ್ವೈತಪ್ರಪಂಚಶೂನ್ಯೇಸ್ಮಿನ್ ನಿರ್ಗುಣೇ ಪೂರ್ಣಚಿದ್ಘನೇ।
ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯದ್ವೈತಸಂಸಿದ್ಧಿರ್ಯತೋ ನಾನ್ಯತ್ರ ಸರ್ವಧಾ ॥ 4.58 ॥
ಅತಸ್ಸರೂಪಾರೂಪಾಭ್ಯಾಂ ಬ್ರಹ್ಮದ್ವೈವಿಧ್ಯವಾದಿನಃ।
ಮಮೈವಾದ್ವೈತವಾದಿತ್ವನ್ನಾರೂಪಾದ್ವೈತವಾದಿನಃ ॥ 4.59 ॥
ದ್ವೈತಾದ್ವೈತೋಭಯಾತೀತೇ ವ್ಯ್ವಹಾರಾದ್ಯಗೋಚರೇ।
ನೀರೂಪೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಽದ್ವೈತವಾದಃ ಕಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 4.60 ॥
ದ್ವೈತಾಚಿದ್ರೂಪಕಾರ್ಯಸ್ಯಾದ್ವೈತಚಿದ್ರೂಪಕಾರಣಾತ್।
ನಿವೃತ್ತಿಸ್ಯಾದ್ಯಥಾದೀಪಾತ್ತಮಸೋ ನತ್ವರೂಪತಃ ॥ 4.61 ॥
ಅತೋ ನಾದ್ವೈತಸಿದ್ಧಿಸ್ಯಾತ್ಕಥಂಚಿದಪಿ ಸತ್ತಮ।
ಅರೂಪಾಗೋಚರಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಾಂ ತಾದೃಶೇ ಮತೇ ॥ 4.62 ॥
ಚಿದ್ರೂಪಬ್ರಹ್ಮತಾದಾತ್ಮ್ಯಂ ಜೀವಸ್ಯ ಹಿ ವಿವಕ್ಷಿತಂ।
ನಾರೂಪವಾಕ್ಯದೂರತ್ವಾತ್ತನ್ನಾದ್ವೈತಮರೂಪಿಣಾಂ ॥ 4.63 ॥
ಯದ್ಯಪ್ಯರೂಪಬ್ರಹ್ಮತ್ವಂ ಜೀವಸ್ಯಾಂತೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧ್ಯತಿ।
ತಥಾಪ್ಯದ್ವೈತಿತಾಂ ವಕ್ತುಂ ನ ಶಕ್ಯಂ ದ್ವಂದ್ವಹಾನಿತಃ ॥ 4.64 ॥
ವಾಚ್ಯವಾಚಕಹೀನೇ ಚ ಲಕ್ಷ್ಯಲಕ್ಷಣವರ್ಜಿತೇ।
ಕಥಮದ್ವೈತಶಬ್ದೋಯಂ ಸಾವಕಾಶೋ ಭವೇನ್ಮುನೇ ॥ 4.65 ॥
ನಿದಾಘಃ।
ದೇವತಾಪುರುಷಾದ್ಯೈರ್ಹಿ ವೇದಶಬ್ದೈಸ್ಸಮೀರ್ಯತೇ।
ತಸ್ಯೌಪನಿಷದತ್ವಸ್ಯಾವ್ಯಭಿಚರೋಸ್ತ್ಯರೂಪಿಣಃ ॥ 4.66 ॥
ತತೋಸ್ಯ ಶಬ್ದಗಮ್ಯತ್ವಾತ್ ಪ್ರಷ್ಟವ್ಯತ್ವಂ ಮಯಾ ಭವೇತ್।
ವಾಚ್ಯತ್ವಂ ಚ ತ್ವಯೇತ್ಯದ್ಯ ಮನ್ಯೇ ಶ್ರೀಗುರುನಾಯಕ ॥ 4.67 ॥
ಋಭುಃ।
ಅರೂಪಬ್ರಹ್ಮವಿಷಯಾಶ್ಶ್ಬ್ದಾಸ್ಸಂತ್ಯೇವ ಯದ್ಯಪಿ।
ತೇನೌಪನಿಷದತ್ವಂ ಚ ಕಥಂಚಿತ್ತಸ್ಯ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ ॥ 4.68 ॥
ತಥಾಪಿ ಪ್ರಶ್ನಯೋಗ್ಯತ್ವಂ ವಾಚ್ಯತ್ವಂ ವಾ ನ ಸಿದ್ಧ್ಯತಿ।
ರೂಢ್ಯರ್ಥಮಾತ್ರವತ್ತ್ವೇನಾಲಕ್ಷಕತ್ವಾದಯೋಗತಃ ॥ 4.69 ॥
ಯೋಗಾರ್ಥವದ್ಭಿಶ್ಶಬ್ದೈರ್ಹಿ ಲಕ್ಷಕೈರ್ವಾಚಕೈಶ್ಚ ವಾ।
ಶಿಷ್ಯೇಭ್ಯಃ ಪ್ರೋಚ್ಯತೇ ಸತ್ಯಂವಸ್ತು ಶ್ರೀಗುರುಮೂರ್ತಿಭಿಃ ॥ 4.70 ॥
ಅರೂಪವಸ್ತುನಃ ಪ್ರಶ್ನಃ ಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಶ್ಶ್ರುತೌ ಯತಃ।
ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯೇನ ಗಾರ್ಗ್ಯೈ ತನ್ನತ್ವಂ ಪ್ರಷ್ಟುಮಿಹಾರ್ಹಸಿ ॥ 4.71 ॥
ತಸ್ಮಾತ್ ತುರೀಯಂ ಸದ್ ಬ್ರಹ್ಮ ಯೋಗವೃತ್ತ್ಯೈವ ಲಕ್ಷಣೈಃ।
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಪೂರ್ವೈಸ್ತ್ವಂ ಮದುಕ್ತಂ ವಿದ್ಧಿ ಮುಕ್ತಯೇ ॥ 4.72 ॥
ಜಾಗ್ರತ್ಯನ್ನಮಯಂ ಕೋಶಂ ಸ್ಥೂಲದೇಹಂ ಚ ವಿದ್ಧಿ ವೈ।
ಸ್ವಪ್ನೇ ಪ್ರಣಮನೋಜ್ಞಾನಮಯಾಸ್ಸೂಕ್ಷ್ಮವಪುಸ್ತತಃ ॥ 4.73 ॥
ಸುಷುಪ್ತೌ ಕಾರಣಂ ದೇಹಮಾನಂದಮಯಕೋಶಕಂ।
ತುರೀಯೇ ತ್ವಶರೀರಂ ತಚ್ಚಿದ್ರೂಪಂ ಕೋಶವರ್ಜಿತಂ ॥ 4.74 ॥
ಸ ಏವ ಮಾಯಾಪರಿಮೋಹಿತಾತ್ಮಾ ಶರೀರಮಾಸ್ಥಾಯ ಕರೋತಿ ಸರ್ವಂ।
ಸ್ತ್ರ್ಯನ್ನಪಾನಾದಿ ವಿಚಿತ್ರಭೋಗೈಸ್ಸ ಏವ ಜಾಗ್ರತ್ಪರಿತೃಪ್ತಿಮೇತಿ ॥ 4.75 ॥
ಸ್ವಪ್ನೇಽಪಿ ಜೀವಸ್ಸುಖದುಃಖಭೋಕ್ತಾ ಸ್ವಮಾಯಯಾ ಕಲ್ಪಿತವಿಶ್ವಲೋಕೇ।
ಸುಷುಪ್ತಿಕಾಲೇ ಸಕಲೇ ವಿಲೀನೇ ತಮೋಭಿಭೂತಸ್ಸುಖರೂಪಮೇತಿ ॥ 4.76 ॥
ಪುನಶ್ಚ ಜನ್ಮಾಂತರಕರ್ಮಯೋಗಾತ್ಸ ಏವ ಜೀವಸ್ಸ್ವಪಿತಿಪ್ರಬುದ್ಧಃ।
ಪುರತ್ರಯೇ ಕ್ರೀಡತಿ ಯಸ್ತು ಜೀವಸ್ತತಸ್ತು ಜಾತಂ ಸಕಲಂ ವಿಚಿತ್ರಂ ॥ 4.77 ॥
ಆಧಾರಮಾನಂದಮಖಂಡಬೋಧಂ ಯಸ್ಮಿನ್ ಲಯಂ ಯಾತಿ ಪುರತ್ರಯಂ ಚ।
ಯತ್ಸರ್ವವೇದಾಂತರಹಸ್ಯತತ್ತ್ವಂ ಯತ್ಪೂರ್ಣಚೈತನ್ಯನಿಜಸ್ವರೂಪಂ ॥ 4.78 ॥
ಏತಸ್ಮಾಜ್ಜಾಯತೇ ಪ್ರಾಣೋ ಮನಸ್ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಚ।
ಖಂ ವಾಯುರ್ಜ್ಯೋತಿರಾಪಃ ಪೃಥ್ವೀ ಸರ್ವಸ್ಯ ಧಾರಿಣೀ ॥ 4.79 ॥
ಯತ್ಪರಂಬ್ರಹ್ಮ ಸರ್ವಾತ್ಮಾ ವಿಶ್ವಸ್ಯಾಯತನಂ ಮಹತ್।
ಸೂಕ್ಷ್ಮಾತ್ಸೂಕ್ಷ್ಮತರಂ ನಿತ್ಯಂ ತತ್ತ್ವಮೇವ ತ್ವಮೇವ ತತ್ ॥ 4.80 ॥
ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನಸುಷುಪ್ತ್ಯಾದಿಪ್ರಪಂಚಂ ಯತ್ಪ್ರಕಾಶತೇ।
ತದ್ ಬ್ರಹ್ಮಾಹಮಿತಿಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸರ್ವಬಂಧೈಃ ಪ್ರಮುಚ್ಯತೇ ॥ 4.81 ॥
ತ್ರಿಷು ಧಾಮಸು ಯದ್ಭೋಜ್ಯಂ ಭೋಕ್ತಾ ಭೋಗಶ್ಚ ಯದ್ಭವೇತ್।
ತೇಭ್ಯೋ ವಿಲಕ್ಷಣಸ್ಸಾಕ್ಷಿ ಚಿನ್ಮಾತ್ರೋಹಂ ಸದಾಶಿವಃ ॥ 4.82 ॥
ಮಯ್ಯೇವ ಸಕಲಂ ಜಾತಂ ಮಯಿ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ।
ಮಯಿ ಸರ್ವಂ ಲಯಂ ಯಾತಿ ತದ್ ಬ್ರಹ್ಮಾದ್ವಯಮಸ್ಮ್ಯಹಂ ॥ 4.83 ॥
ಅಣೋರಣೀಯಾನಹಮೇವ ತದ್ವನ್ಮಹಾನಹಂ ವಿಶ್ವಮಿದಂ ವಿಚಿತ್ರಂ।
ಪುರಾತನೋಽಹಂ ಪುರುಷೋಽಹಮೀಶೋ ಹಿರಣ್ಮಯೋಽಹಂ ಶಿವರೂಪಮಸ್ಮಿ ॥ 4.84 ॥
ಅಪಾಣಿಪಾದೋಽಹಮಚಿಂತ್ಯಶಕ್ತಿಃ ಪಶ್ಯಾಮ್ಯಚಕ್ಷುಸ್ಸಶ್ರುಣೋಮ್ಯಕರ್ಣಃ।
ಅಹಂ ವಿಜಾನಾಮಿ ವಿವಿಕ್ತರೂಪೋ ನ ಚಸ್ತಿ ವೇತ್ತಾ ಮಮ ಚಿತ್ಸದಾಽಹಂ ॥ 4.85 ॥
ವೇದೈರನೇಕೈರಹಮೇವ ವೇದ್ಯೋ ವೇದಾಂತಕೃದ್ವೇದವಿದೇವಚಹಂ।
ನ ಪುಣ್ಯಪಾಪೇ ಮಮ ನಾಸ್ತಿ ನಾಶೋ ನ ಜನ್ಮದೇಹೇಂದ್ರಿಯಬುದ್ಧಿರಸ್ತಿ ॥ 4.86 ॥
ನ ಭೂಮಿರಾಪೋ ಮಮ ವಹ್ನಿರಸ್ತಿ ನ ಚನಿಲೋಮೇಽಸ್ತಿ ನ ಚಂಬರಂ ಚ।
ಏವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಪರಮಾರ್ಥರೂಪಂ ಗುಹಾಶಯಂ ನಿಷ್ಕಳಮದ್ವಿತೀಯಂ ॥ 4.87 ॥
ಅಖಂಡಮಾದ್ಯಂತವಿಹೀನಮೇಕಂ ತೇಜೋಮಯಾನಂದಘನಸ್ವರೂಪಂ।
ಸಮಸ್ತಸಾಕ್ಷಿಂ ಸದಸದ್ವಿಹೀನಂ ಪ್ರಯಾತಿ ಶುದ್ಧಂ ಪರಮಾರ್ಥತತ್ತ್ವಂ ॥ 4.88 ॥
ಶ್ರೀ ಗುರುಮೂರ್ತಿಃ।
ಏವಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿದಾಘಸ್ಸ ಋಭುವಕ್ತ್ರಾದ್ಯದಾರ್ಥತಃ।
ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಮಿತಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಕೃತಕೃತ್ಯೋಽಭವದ್ವಿಧೇ ॥ 4.89 ॥
ಯತಸ್ತ್ವಂ ಚ ಪರಾತ್ಮಾನಂ ಶ್ರುತವಾನಸಿ ಮನ್ಮುಖಾತ್।
ತ್ವಂ ಚ ಧನ್ಯಃ ಪುನಃ ಪೃಚ್ಛ ಶ್ರೋತವ್ಯಾಂತರಮಸ್ತಿಚೇತ್ ॥ 4.90 ॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀ ಗುರುಜ್ಞಾನವಾಸಿಷ್ಠೇ ತತ್ತ್ವನಾರಾಯಣೇ
ಜ್ಞಾನಕಾಂಡಸ್ಯ ಪ್ರಥಮಪಾದೇ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ ಏವಂ
ಶ್ರೀ ಋಭುಗೀತಾಖ್ಯೋಽಯಂ ಗ್ರಂಥಸ್ಸಮಾಪ್ತಃ ॥
॥ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ॥
Also Read:
Tattva Narayana’s Ribhu Gita in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
