Nahusha Gita in Telugu:
॥ నహుషగీతా ॥
॥ అథ నహుషగీతా ॥
అధ్యాయ 177
వైశంపాయన ఉవాచ ।
యుధిష్ఠిరస్తమాసాద్య సర్పభోగేన వేష్టితం ।
దయితం భ్రాతరం వీరమిదం వచనమబ్రవీత్ ॥ 1 ॥
కుంతీమాతః కథమిమామాపదం త్వమవాప్తవాన్ ।
కశ్చాయం పర్వతాభోగప్రతిమః పన్నగోత్తమః ॥ 2 ॥
స ధర్మరాజమాలక్ష్య భ్రాతా భ్రాతరమగ్రజం ।
కథయామాస తత్సర్వం గ్రహణాది విచేష్టితం ॥ 3 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
దేవో వా యది వా దైత్య ఉరగో వా భవాన్యది ।
సత్యం సర్పో వచో బ్రూహి పృచ్ఛతి త్వాం యుధిష్ఠిరః ॥ 4 ॥
కిమాహృత్య విదిత్వా వా ప్రీతిస్తే స్యాద్భుజంగమ ।
కిమాహారం ప్రయచ్ఛామి కథం ముంచేద్భవానిమం ॥ 5 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
నహుషో నామ రాజాఽహమాసం పూర్వస్తవానఘ ।
ప్రథితః పంచమః సోమాదాయోఃపుత్రో నరాధిప ॥ 6 ॥
క్రతుభిస్తపసా చైవ స్వాధ్యాయేన దమేన చ ।
త్రైలోక్యైశ్వర్యమవ్యగ్రం ప్రాప్తో విక్రమణేన చ ॥ 7 ॥
తదైశ్వర్యం సమాసాద్య దర్పో మామగమత్తదా ।
సహస్రం హి ద్విజాతీనామువాహ శిబికాం మమ ॥ 8 ॥
ఐశ్వర్యమదమత్తోఽహమవమన్య తతో ద్విజాన్ ।
ఇమామగస్త్యేన దశామానీతః పృథివీపతే ॥ 9 ॥
న తు మామజహాత్ప్రజ్ఞా యావదద్యేతి పాండవ ।
తస్యైవానుగ్రహాద్రాజన్నగస్త్యస్య మహాత్మనః ॥ 10 ॥
షష్ఠే కాలే మమాహారః ప్రాప్తోఽయమనుజస్తవ ।
నాహమేనం విమోక్ష్యామి న చాన్యమభికామయే ॥ 11 ॥
ప్రశ్నానుచ్చారితాంస్తు త్వం వ్యాహరిష్యసి చేన్మమ ।
అథ పశ్చాద్విమోక్ష్యామి భ్రాతరం తే వృకోదరం ॥ 12 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
బ్రూహి సర్ప యథాకామం ప్రతివక్ష్యామి తే వచః ।
అపి చేచ్ఛక్నుయాం ప్రీతిమాహర్తుం తే భుజంగమ ॥ 13 ॥
వేద్యం యద్బ్రాహ్మణేనేహ తద్భవాన్వేత్తి కేవలం ।
సర్పరాజ తతః శ్రుత్వా ప్రతివక్ష్యామి తే వచః ॥ 14 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
బ్రాహ్మణః కో భవేద్రాజన్వేద్యం కిం చ యుధిష్ఠిర ।
బ్రవీహ్యతిమతిం త్వాం హి వాక్యైరనుమిమీమహే ॥ 15 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
సత్యం దానం క్షమా శీలమానృశంస్యం దమో ఘృణా ।
దృశ్యంతే యత్ర నాగేంద్ర స బ్రాహ్మణ ఇతి స్మృతః ॥ 16 ॥
వేద్యం సర్ప పరం బ్రహ్మ నిర్దుఃఖమసుఖం చ యత్ ।
యత్ర గత్వా న శోచంతి భవతః కిం వివక్షితం ॥ 17 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
చాతుర్వర్ణ్యం ప్రమాణం చ సత్యం చ బ్రహ్మ చైవ హి ।
శూద్రేష్వపి చ సత్యం చ దానమక్రోధ ఏవ చ ।
ఆనృశంస్యమహింసా చ ఘృణా చైవ యుధిష్ఠిర ॥ 18 ॥
వేద్యం యచ్చాథ నిర్దుఃఖమసుఖం చ నరాధిప ।
తాభ్యాం హీనం పదం చాన్యన్న తదస్తీతి లక్షయే ॥ 19 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
శూద్రే చైతద్భవేల్లక్ష్యం ద్విజే తచ్చ న విద్యతే ।
న వై శూద్రో భవేచ్ఛూద్రో బ్రాహ్మణో న చ బ్రాహ్మణః ॥ 20 ॥
యత్రైతల్లక్ష్యతేసర్ప వృత్తం స బ్రాహ్మణః స్మృతః ।
యత్రైతన్న భవేత్సర్ప తం శూద్రమితి నిర్దిశేత్ ॥ 21 ॥
యత్పునర్భవతా ప్రోక్తం న వేద్యం విద్యతేతి హ ।
తాభ్యాం హీనమతీత్యాత్ర పదం నాస్తీతి చేదపి ॥ 22 ॥
ఏవమేతన్మతం సర్ప తాభ్యాం హీనం న విద్యతే ।
యథా శీతోష్ణయోర్మధ్యే భవేన్నోష్ణం న శీతతా ॥ 23 ॥
ఏవం వై సుఖదుఃఖాభ్యాం హీనమస్తి పదం క్వ చిత్ ।
ఏషా మమ మతిః సర్ప యథా వా మన్యతే భవాన్ ॥ 24 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
యది తే వృత్తతో రాజన్బ్రాహ్మణః ప్రసమీక్షితః ।
వ్యర్థా జాతిస్తదాఽఽయుష్మన్కృతిర్యావన్న దృశ్యతే ॥ 25 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
జాతిరత్ర మహాసర్ప మనుష్యత్వే మహామతే ।
సంకరాత్సర్వవర్ణానాం దుష్పరీక్ష్యేతి మే మతిః ॥ 26 ॥
సర్వే సర్వాస్వపత్యాని జనయంతి యదా నరాః ।
వాఙ్మైథునమథో జన్మ మరణం చ సమం నృణాం ॥ 27 ॥
ఇదమార్షం ప్రమాణం చ యే యజామహ ఇత్యపి ।
తస్మాచ్ఛీలం ప్రధానేష్టం విదుర్యే తత్త్వదర్శినః ॥ 28 ॥
ప్రాఙ్నాభిర్వర్ధనాత్పుంసో జాతకర్మ విధీయతే ।
తత్రాస్య మాతా సావిత్రీ పితా త్వాచార్య ఉచ్యతే ॥ 29 ॥
వృత్త్యా శూద్ర సమో హ్యేష యావద్వేదే న జాయతే ।
అస్మిన్నేవం మతిద్వైధే మనుః స్వాయంభువోఽబ్రవీత్ ॥ 30 ॥
కృతకృత్యాః పునర్వర్ణా యది వృత్తం న విద్యతే ।
సంకరస్తత్ర నాగేంద్ర బలవాన్ప్రసమీక్షితః ॥ 31 ॥
యత్రేదానీం మహాసర్ప సంస్కృతం వృత్తమిష్యతే ।
తం బ్రాహ్మణమహం పూర్వముక్తవాన్భుజగోత్తమ ॥ 32 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
శ్రుతం విదితవేద్యస్య తవ వాక్యం యుధిష్ఠిర ।
భక్షయేయమహం కస్మాద్భ్రాతరం తే వృకోదరం ॥ 33 ॥
అధ్యాయ 178
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
భవానేతాదృశో లోకే వేదవేదాంగపారగః ।
బ్రూహి కిం కుర్వతః కర్మ భవేద్గతిరనుత్తమా ॥ 1 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
పాత్రే దత్త్వా ప్రియాణ్యుక్త్వా సత్యముక్త్వా చ భారత ।
అహింసానిరతః స్వర్గం గచ్ఛేదితి మతిర్మమ ॥ 2 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
దానాద్వాసర్పోవాచ ।సత్యాద్వా కిమతో గురు దృశ్యతే ।
అహింసా ప్రియయోశ్చైవ గురులాఘవముచ్యతాం ॥ 3 ॥
సర్పోవాచ ।
దానే రతత్వం సత్యం చ అహింసా ప్రియమేవ చ ।
ఏషాం కార్యగరీయస్త్వాద్దృశ్యతే గురులాఘవం ॥ 4 ॥
కస్మాచ్చిద్దానయోగాద్ధి సత్యమేవ విశిష్యతే ।
సత్యవాక్యాచ్చ రాజేంద్ర కించిద్దానం విశిష్యతే ॥ 5 ॥
ఏవమేవ మహేష్వాస ప్రియవాక్యాన్మహీపతే ।
అహింసా దృశ్యతే గుర్వీ తతశ్చ ప్రియమిష్యతే ॥ 6 ॥
ఏవమేతద్భవేద్రాజన్కార్యాపేక్షమనంతరం ।
యదభిప్రేతమన్యత్తే బ్రూహి యావద్బ్రవీమ్యహం ॥ 7 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
కథం స్వర్గే గతిః సర్ప కర్మణాం చ ఫలం ధ్రువం ।
అశరీరస్య దృశ్యేత విషయాంశ్చ బ్రవీహి మే ॥ 8 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
తిస్రో వై గతయో రాజన్పరిదృష్టాః స్వకర్మభిః ।
మానుష్యం స్వర్గవాసశ్చ తిర్యగ్యోనిశ్చ తత్త్రిధా ॥ 9 ॥
తత్ర వై మానుషాల్లోకాద్దానాదిభిరతంద్రితః ।
అహింసార్థసమాయుక్తైః కారణైః స్వర్గమశ్నుతే ॥ 10 ॥
విపరీతైశ్చ రాజేంద్ర కారణైర్మానుషో భవేత్ ।
తిర్యగ్యోనిస్తథా తాత విశేషశ్చాత్ర వక్ష్యతే ॥ 11 ॥
కామక్రోధసమాయుక్తో హింసా లోభసమన్వితః ।
మనుష్యత్వాత్పరిభ్రష్టస్తిర్యగ్యోనౌ ప్రసూయతే ॥ 12 ॥
తిర్యగ్యోన్యాం పృథగ్భావో మనుష్యత్వే విధీయతే ।
గవాదిభ్యస్తథాఽశ్వేభ్యో దేవత్వమపి దృశ్యతే ॥ 13 ॥
సోఽయమేతా గతీః సర్వా జంతుశ్చరతి కార్యవాన్ ।
నిత్యే మహతి చాత్మానమవస్థాపయతే నృప ॥ 14 ॥
జాతో జాతశ్చ బలవాన్భుంక్తే చాత్మా స దేహవాన్ ।
ఫలార్థస్తాత నిష్పృక్తః ప్రజా లక్షణభావనః ॥ 15 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
శబ్దే స్పర్శే చ రూపే చ తథైవ రసగంధయోః ।
తస్యాధిష్ఠానమవ్యగ్రో బ్రూహి సర్ప యథాతథం ॥ 16 ॥
కిం న గృహ్ణాసి విషయాన్యుగపత్త్వం మహామతే ।
ఏతావదుచ్యతాం చోక్తం సర్వం పన్నగసత్తమ ॥ 17 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
యదాత్మద్రవ్యమాయుష్మందేహసంశ్రయణాన్వితం ।
కరణాధిష్ఠితం భోగానుపభుంక్తే యథావిధి ॥ 18 ॥
జ్ఞానం చైవాత్ర బుద్ధిశ్చ మనశ్చ భరతర్షభ ।
తస్య భోగాధికరణే కరణాని నిబోధ మే ॥ 19 ॥
మనసా తాత పర్యేతి క్రమశో విషయానిమాన్ ।
విషయాయతనస్థేన భూతాత్మా క్షేత్రనిఃసృతః ॥ 20 ॥
అత్ర చాపి నరవ్యాఘ్ర మనో జంతోర్విధీయతే ।
తస్మాద్యుగపదస్యాత్ర గ్రహణం నోపపద్యతే ॥ 21 ॥
స ఆత్మా పురుషవ్యాఘ్ర భ్రువోరంతరమాశ్రితః ।
ద్రవ్యేషు సృజతే బుద్ధిం వివిధేషు పరావరాం ॥ 22 ॥
బుద్ధేరుత్తరకాలం చ వేదనా దృశ్యతే బుధైః ।
ఏష వై రాజశార్దూల విధిః క్షేత్రజ్ఞభావనః ॥ 23 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
మనసశ్చాపి బుద్ధేశ్చ బ్రూహి మే లక్షణం పరం ।
ఏతదధ్యాత్మవిదుషాం పరం కార్యం విధీయతే ॥ 24 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
బుద్ధిరాత్మానుగా తాత ఉత్పాతేన విధీయతే ।
తదాశ్రితా హి సంజ్ఞైషా విధిస్తస్యైషిణీ భవేత్ ॥ 25 ॥
బుద్ధేర్గుణవిధిర్నాస్తి మనస్తు గుణవద్భవేత్ ।
బుద్ధిరుత్పద్యతే కార్యే మనస్తూత్పన్నమేవ హి ॥ 26 ॥
ఏతద్విశేషణం తాత మనో బుద్ధ్యోర్మయేరితం ।
త్వమప్యత్రాభిసంబుద్ధః కథం వా మన్యతే భవాన్ ॥ 27 ॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ ।
అహో బుద్ధిమతాం శ్రేష్ఠ శుభా బుద్ధిరియం తవ ।
విదితం వేదితవ్యం తే కస్మాన్మామనుపృచ్ఛసి ॥ 28 ॥
సర్వజ్ఞం త్వాం కథం మోహ ఆవిశత్స్వర్గవాసినం ।
ఏవమద్భుతకర్మాణమితి మే సంశయో మహాన్ ॥ 29 ॥
సర్ప ఉవాచ ।
సుప్రజ్ఞమపి చేచ్ఛూరమృద్ధిర్మోహయతే నరం ।
వర్తమానః సుఖే సర్వో నావైతీతి మతిర్మమ ॥ 30 ॥
సోఽహమైశ్వర్యమోహేన మదావిష్టో యుధిష్ఠిర ।
పతితః ప్రతిసంబుద్ధస్త్వాం తు సంబోధయామ్యహం ॥ 31 ॥
కృతం కార్యం మహారాజ త్వయా మమ పరంతప ।
క్షీణః శాపః సుకృచ్ఛ్రో మే త్వయా సంభాష్య సాధునా ॥ 32 ॥
అహం హి దివి దివ్యేన విమానేన చరన్పురా ।
అభిమానేన మత్తః సన్కం చిన్నాన్యమచింతయం ॥ 33 ॥
బ్రహ్మర్షిదేవగంధర్వయక్షరాక్షస కింనరాః ।
కరాన్మమ ప్రయచ్ఛంతి సర్వే త్రైలోక్యవాసినః ॥ 34 ॥
చక్షుషా యం ప్రపశ్యామి ప్రాణినం పృథివీపతే ।
తస్య తేజో హరామ్యాశు తద్ధి దృష్టిబలం మమ ॥ 35 ॥
బ్రహ్మర్షీణాం సహస్రం హి ఉవాహ శిబికాం మమ ।
స మామపనయో రాజన్భ్రంశయామాస వై శ్రియః ॥ 36 ॥
తత్ర హ్యగస్త్యః పాదేన వహన్పృష్టో మయా మునిః ।
అదృష్టేన తతోఽస్మ్యుక్తో ధ్వంస సర్పేతి వై రుషా ॥ 37 ॥
తతస్తస్మాద్విమానాగ్రాత్ప్రచ్యుతశ్చ్యుత భూషణః ।
ప్రపతన్బుబుధేఽఽత్మానం వ్యాలీ భూతమధోముఖం ॥ 38 ॥
అయాచం తమహం విప్రం శాపస్యాంతో భవేదితి ।
అజ్ఞానాత్సంప్రవృత్తస్య భగవన్క్షంతుమర్హసి ॥ 39 ॥
తతః స మామువాచేదం ప్రపతంతం కృపాన్వితః ।
యుధిష్ఠిరో ధర్మరాజః శాపాత్త్వాం మోక్షయిష్యతి ॥ 40 ॥
అభిమానస్య ఘోరస్య బలస్య చ నరాధిప ।
ఫలే క్షీణే మహారాజ ఫలం పుణ్యమవాప్స్యసి ॥ 41 ॥
తతో మే విస్మయో జాతస్తద్దృష్ట్వా తపసో బలం ।
బ్రహ్మ చ బ్రాహ్మణత్వం చ యేన త్వాహమచూచుదం ॥ 42 ॥
సత్యం దమస్తపోయోగమహింసా దాననిత్యతా ।
సాధకాని సదా పుంసాం న జాతిర్న కులం నృప ॥ 43 ॥
అరిష్ట ఏష తే భ్రాతా భీమో ముక్తో మహాభుజః ।
స్వస్తి తేఽస్తు మహారాజ గమిష్యామి దివం పునః ॥ 44 ॥
వైశంపాయన ఉవాచ ।
ఇత్యుక్త్వాఽఽజగరం దేహం త్యక్త్వా స నహుషో నృపః ।
దివ్యం వపుః సమాస్థాయ గతస్త్రిదివమేవ హ ॥ 45 ॥
యుధిష్ఠిరోఽపి ధర్మాత్మా భ్రాత్రా భీమేన సంగతః ।
ధౌమ్యేన సహితః శ్రీమానాశ్రమం పునరభ్యగాత్ ॥ 46 ॥
తతో ద్విజేభ్యః సర్వేభ్యః సమేతేభ్యో యథాతథం ।
కథయామాస తత్సర్వం ధర్మరాజో యుధిష్ఠిరః ॥ 47 ॥
తచ్ఛ్రుత్వా తే ద్విజాః సర్వే భ్రాతరశ్చాస్య తే త్రయః ।
ఆసన్సువ్రీడితా రాజంద్రౌపదీ చ యశస్వినీ ॥ 48 ॥
తే తు సర్వే ద్విజశ్రేష్ఠాః పాండవానాం హితేప్సయా ।
మైవమిత్యబ్రువన్భీమం గర్హయంతోఽస్య సాహసం ॥ 49 ॥
పాండవాస్తు భయాన్ముక్తం ప్రేక్ష్య భీమం మహాబలం ।
హర్షమాహారయాం చక్రుర్విజహ్రుశ్చ ముదా యుతాః ॥ 50 ॥
॥ ఇతి నహుషగీతా సమాప్తా ॥
Also Read:
Nahusha Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
