Uttara Geetaa Bhashya in Tamil:
॥ உத்தர கீ³தா பா⁴ஷ்ய ॥
॥ உத்தரகீ³தா ॥
ஶ்ரீமத்பரமஹம்ʼஸபரிவ்ராஜகாசார்ய ஶ்ரீமத்³கௌ³ட³பாதா³சார்யை꞉
விரசிதயா வ்யாக்²யயா ஸமேதா ஸம்பூ⁴ஷிதா ॥
அக²ண்ட³ம்ʼ ஸச்சிதா³னந்த³மவாங்மனஸகோ³சரம் ।
ஆத்மானமகி²லாதா⁴ரமாஶ்ரயே(அ)பீ⁴ஷ்டஸித்³த⁴யே ॥
இஹ க²லு ப⁴க³வானர்ஜுன꞉ த⁴ர்மக்ஷேத்ரே குருக்ஷேத்ரே
ப⁴க³வது³பதி³ஷ்டமாத்மதத்த்வோபதே³ஶம்ʼ விஷயபோ⁴க³ப்ராவண்யேன
விஸ்ம்ருʼத்ய புனஸ்ததே³வாத்மதத்த்வம்ʼ ஜ்ஞாதும்ʼ ப⁴க³வந்தம்ʼ ப்ருʼச்ச²தி—
அர்ஜுன உவாச —
யதே³கம்ʼ நிஷ்கலம்ʼ ப்³ரஹ்ம வ்யோமாதீதம்ʼ நிரஞ்ஜனம் ।
அப்ரதர்க்யமவிஜ்ஞேயம்ʼ விநாஶோத்பத்திவர்ஜிதம் ॥ 1 ॥
காரணம்ʼ யோக³நிர்முக்தம்ʼ ஹேதுஸாத⁴னவர்ஜிதம் ।
ஹ்ருʼத³யாம்பு³ஜமத்⁴யஸ்த²ம்ʼ ஜ்ஞானஜ்ஞேயஸ்வரூபகம் ॥ 2 ॥
தத்க்ஷணாதே³வ முச்யேத யஜ்ஜ்ஞாநாத்³ப்³ரூஹி கேஶவ ।
ஹே கேஶவ யஜ்ஜ்ஞானாத் யஸ்ய ப்³ரஹ்மண꞉ ஸம்யக்³ஜ்ஞானாத்
தத்க்ஷணாதே³வ ஜ்ஞானோத்தரக்ஷணாதே³வ முச்யேத
அவித்³யாநிவ்ருʼத்தித்³வாரா
ஆனந்தா³வாப்திர்ப⁴வேத், தத் ப்³ரஹ்ம ப்³ரூஹி
ஸ்வரூபதடஸ்த²லக்ஷணாப்⁴யாம்ʼ
ப்ரதிபாத³ய இத்யர்த²꞉ । ஏததே³வ லக்ஷணைர்த³ர்ஶயதி—
யதி³த்யாதி³னா ।
ஏகம்ʼ ஸஜாதீயவிஜாதீயஸ்வக³தபே⁴த³ரஹிதம், நிஷ்கலம்ʼ
அவயவரஹிதம், வ்யோமாதீதம்,
ஆகாஶாதி³சதுர்விம்ʼஶதிதத்த்வாதீதம்,
நிரஞ்ஜனம் ஸ்வயம்ப்ரகாஶம், அப்ரதர்க்யம்,
அமனோகோ³சரம்—
‘யன்மனஸா ந மனுதே’ இதி ஶ்ருதே꞉, அவிஜ்ஞேயம்ʼ
ப்ரமாணாவிஷயம்—
‘யத்³வாசாநிருக்தம்’ ‘யதோ வாசோ நிவர்தந்தே’
இதி ஶ்ருதே꞉,
விநாஶோத்பத்திவர்ஜிதம்ʼ த்ரைகாலிகரூபம், காரணம்ʼ
ஸர்வோத்பத்திநிமித்தோபாதா³ன-
ரூபம், யோக³நிர்முக்தம்ʼ வஸ்த்வந்தரஸம்ப³ந்த⁴ரஹிதம்,
ஹேதுஸாத⁴னவர்ஜிதம்ʼ நிமித்தத்வோபாத³னத்வத⁴ர்மாதி³வர்ஜிதம்ʼ
இத்யர்த²꞉, ஸ்வஸ்ய ஸனாதனத்வேன தாப்⁴யாமேவ வர்ஜிதமிதி வா,
ஹ்ருʼத³யாம்பு³ஜமத்⁴யஸ்த²ம்ʼ ஸர்வலோகாந்தர்னியாமகதயா
ஸர்வலோகஹ்ருʼத³ய-
கமலமத்⁴யஸ்த²ம், ஜ்ஞானஜ்ஞேயஸ்வரூபகம்ʼ ஜ்ஞானம்ʼ
ஸ்வவிஷயப்ரகாஶ꞉
ஜ்ஞேயம்ʼ விஷய꞉ தது³ப⁴யஸ்வரூபம்ʼ தது³ப⁴யஸத்தாத்மகம்,
யத் ப்³ரஹ்ம, தத் கீத்³ருʼஶமிதி ப்ரஶ்னார்த²꞉ ॥
ஏவமர்ஜுனேன ப்ருʼஷ்டோ ப⁴க³வான்
ப்ரஶ்னார்த²மபி⁴நந்த³ன் உத்தரமாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச —
ஸாது⁴ ப்ருʼஷ்டம்ʼ மஹாபா³ஹோ பு³த்³தி⁴மானஸி பாண்ட³வ ॥ 3 ॥
யன்மாம்ʼ ப்ருʼச்ச²ஸி தத்த்வார்த²மஶேஷம்ʼ ப்ரவதா³ம்யஹம் ।
ஹே மஹாபா³ஹோ இதி ஸம்போ³த⁴யன்
ஸர்வஶத்ருனிப³ர்ஹணஸாமர்த்²யம்ʼ
த்³யோதயதி । ஶத்ரவோ ராகா³த³யஶ்ச । ஹே பாண்ட³வேதி ஸத்குலப்ரஸூதிம்ʼ
த்³யோதயதி । பு³த்³தி⁴மானஸீதி ஸ்துவன்
ஸ்வோக்தார்த²க்³ரஹணாவதா⁴ரணஸாமர்த்²யம்ʼ
த்³யோதயதி ।த்வம்ʼ மாம்ʼ ப்ரதி யதா³த்மதத்த்வம்ʼ ப்ருʼச்ச²ஸி, தத³ஶேஷம்ʼ
யதா² ப⁴வதி ததா² துப்⁴யமஹம்ʼ ப்ரவதா³மி ।
ததே³வாத்மதத்த்வம்ʼ ஸோபாயமாஹ—
ஆத்மமந்த்ரஸ்ய ஹம்ʼஸஸ்ய பரஸ்பரஸமன்வயாத் ॥ 4 ॥
யோகே³ன க³தகாமானாம்ʼ பா⁴வனா ப்³ரஹ்ம சக்ஷதே ।
ஆத்மனி தாத்பர்யேண பர்யவஸன்னஸ்ய ப்ரணவாத்மகஸ்ய மந்த்ரஸ்ய
தாத்பர்யவிஷயஸ்ய, ஹம்ʼஸஸ்ய ஹந்தி ஸ்வதத்த்வஜ்ஞானேன
ஜ்ஞாத்ருʼஸம்ʼஸாரமிதி ஹம்ʼஸ꞉ தஸ்ய பரமாத்மன꞉,
பரஸ்பரஸமன்வயாத்
அன்யோன்யப்ரதிபாத்³யப்ரதிபாத³கபா⁴வஸம்ʼஸர்கா³த், அனேன
ஸர்வவேதா³ந்ததாத்பர்யகோ³சரத்வம் ‘ தத்து ஸமன்வயாத் ‘
இதி ஸமன்வயாதி⁴கரணோக்தம்ʼ த³ர்ஶிதம்; யோகே³ன
ஆத்மதத்த்வவிசாராக்²யேன,
க³தகாமானாம்ʼ நஷ்டாரிஷட்³வர்கா³ணாம்—அனேன ஜ்ஞானப்ரதி-
ப³ந்த⁴ககல்மஷநிவ்ருʼத்தி꞉ த³ர்ஶிதா; தேஷாம்ʼ யா பா⁴வனா
‘ தத்த்வமஸி ‘ இத்யாதி³வாக்யஜன்யா சரமவ்ருʼத்தி꞉,
தந்நிவ்ருʼத்திர்வா,
தஜ்ஜன்யாவித்³யாநிவ்ருʼத்திர்வா, தந்நிவ்ருʼத்த்யதி⁴ஷ்டா²னம்ʼ வா, ஸா
ப்³ரஹ்மேதி சக்ஷதே
ப்ராஹு꞉ தத்த்வஜ்ஞா꞉ இதி ஶேஷ꞉ ।
ததே³வ தத்த்வஜ்ஞானம்ʼ தந்நிவர்த்யாவித்³யாநிவ்ருʼத்திம்ʼ ச ஆஹ—
ஶரீரிணாமஜஸ்யாந்தம்ʼ ஹம்ʼஸத்வம்ʼ பாரத³ர்ஶனம் ॥ 5 ॥
ஹம்ʼஸோ ஹம்ʼஸாக்ஷரம்ʼ சைதத்கூடஸ்த²ம்ʼ யத்தத³க்ஷரம் ।
தத்³வித்³வானக்ஷரம்ʼ ப்ராப்ய ஜஹ்யான்மரணஜன்மனீ ॥ 6 ॥
அஜஸ்ய ஜீவஸ்ய அந்தம் அவதி⁴பூ⁴தம்ʼ ஹம்ʼஸத்வம்ʼ
பரப்³ரஹ்மஸ்வரூபத்வம்ʼ ஶரீரிணாம்ʼ ஜீவானாம்ʼ பாரத³ர்ஶனம்ʼ
பரமஜ்ஞானம்ʼ ஹம்ʼஸ꞉ ப்³ரஹ்ம ஹம்ʼஸாக்ஷரம்ʼ ச ப்ரணவம்ʼ ச
ஏதத்கூடஸ்த²ம்ʼ யத்,ஏதது³ப⁴யஸாக்ஷிபூ⁴தம்ʼ யத்,
தத³க்ஷரமித்யுச்யதே ।
அனேன த்ரிவித⁴பரிச்சே²த³ஶூன்யத்வம்ʼ த³ர்ஶிதம் । தத்ஸ்வரூபம்ʼ
வித்³வான்
விவேகீஸன் தத³க்ஷரம்ʼ வஸ்து ப்ராப்ய
மரணஜன்மனீஜனனமரணப்ரவாஹரூபம்ʼ
ஸம்ʼஸாரம்ʼ ஜஹ்யாத் த்யஜேதி³தி யாவத் ॥
ஸா ச முக்தி꞉ ஜீவபரமாத்மனோரைக்யமிதி ப்ரதிபாத³யதி—
அத்⁴யாரோபாபவாதா³ப்⁴யாம்ʼ நிஷ்ப்ரபஞ்சம்ʼ ப்ரபஞ்ச்யதே—
காகீமுக²ம்ʼ ககாராந்தமுகாரஶ்சேதனாக்ருʼதி꞉ ।
மகாரஸ்ய து லுப்தஸ்ய கோ(அ)ர்த²꞉ ஸம்ப்ரதிபத்³யதே ॥ 7 ॥
கம்ʼ ச அகம்ʼ ச காகே ஸுக²து³꞉கே², தே அஸ்ய ஸ்த இதி காகீ
ஜீவ꞉ அவித்³யாப்ரதிபி³ம்ப³꞉, தஸ்ய முக²ம்ʼ முக²ஸ்தா²னீயம்ʼ
பி³ம்ப³பூ⁴தம்ʼ யத்³ப்³ரஹ்ம, தத்ப்ரதிபாத³கம்ʼ யத் ககாராந்தம்ʼ,
முக²மித்யேதத் காகாக்ஷிந்யாயேன அத்ராபி ஸம்ப³த்⁴யதே । ததா² ச
ஶப்³த³ஶ்லேஷ꞉ முக²பூ⁴தககாரஸ்ய காகீத்யத்ர ப்ராத²மிக-
ககாரஸ்ய அந்தம் அந்திமம்ʼ யத³க்ஷரம் அகாராத்மகம்ʼ
பஞ்சீக்ருʼதபஞ்சமஹாபூ⁴தானி தத்கார்யாணி ஸர்வம்ʼ
விராடி³த்யுச்யதே । ஏதத் ஸ்தூ²லஶரீரமாத்மன꞉ ।
இந்த்³ரியைரர்தோ²பலப்³தி⁴ர்ஜாக³ரிதம் । தது³ப⁴யாபி⁴மான்யாத்மா
விஶ்வ꞉ ।
ஏதத்த்ரயம் அகாரஸ்யார்த²꞉ । உகாரஶ்சேதனாக்ருʼதி꞉ ।
காகீமுகே²த்யத்ர
மகாராத் பரோ ய உகார꞉ அபஞ்சீக்ருʼதபஞ்சமஹாபூ⁴தானி
தத்கார்யம்ʼ
ஸப்தத³ஶகம்ʼ லிங்க³ம்ʼ ஹிரண்யக³ர்ப⁴ இத்யுச்யதே । ஏதத்
ஸூக்ஷ்மரீரமாத்மன꞉ । கரணேஷூபஸம்ʼஹ்ருʼதேஷு
ஜாக³ரிதஸம்ʼஸ்காரஜன்ய-
ப்ரத்யய꞉ ஸவிஷய꞉ ஸ்வப்ன꞉, தது³ப⁴யாபி⁴மானீ ஆத்மா தைஜஸ꞉ ।
ஏதத்த்ரயமுகாரஸ்யார்த²꞉ । அத ஏவ
உகாரஶ்சேதனாக்ருʼதிரித்யுக்தம் ।
சேதனாக்ருʼதி꞉ சேதனஸ்ய ஹிரண்யக³ர்பா⁴த்மகதைஜஸஸ்ய ஆக்ருʼதி꞉
வாசக꞉ । மகாரஸ்ய — காகீமுகே²த்யத்ர
உகாராத்பூர்வமபி⁴ஹிதோ
யோ மகார꞉ ஶரீரத்³வயகாரணமாத்மாஜ்ஞானம்ʼ ஸாபா⁴ஸம்ʼ
அவ்யாக்ருʼதமித்யுச்யதே । தச்ச ந ஸத், நாஸத், நாபி
ஸத³ஸத்; ந பி⁴ன்னம், நாபி⁴ன்னம், நாபி பி⁴ந்நாபி⁴ன்னம்ʼ
குதஶ்சித்
ந நிரவயவம், ஸாவயவம், நோப⁴யம் :
கேவலப்³ரஹ்மாத்மைகத்வ-
ஜ்ஞானாபனோத்³யம் । ஸர்வப்ரகாரகஜ்ஞானோபஸம்ʼஹாரோ பு³த்³தே⁴꞉
காரணாத்மனாவஸ்தா²னம்ʼ ஸுஷுப்தி꞉ । தது³ப⁴யாபி⁴மான்யாத்மா
ப்ராஜ்ஞ꞉ । ஏதத்த்ரயம்ʼ தஸ்ய மகாரஸ்யார்த²꞉ । லுப்தஸ்ய—அகார
உகாரே, உகாரோ மகாரே, மகார ஓங்காரே, ஏவம்ʼ லுப்தஸ்ய கோ(அ)ர்த²꞉
ககாராத்பரோ ய꞉ அகார꞉ தஸ்ய யோ(அ)ர்த²꞉ லக்ஷ்யஸ்வரூபம்ʼ
மகாராத்பரஸ்யோங்காரஸ்ய
அர்த²꞉ லக்ஷ்யஸ்வரூபம், ஓங்காராத்மாஸாக்ஷீ கேவலசின்மாத்ர-
ஸ்வரூப꞉ நாஜ்ஞானம்ʼ தத்கார்யம்ʼ ச, கிம்ʼ து நித்யஶுத்³த⁴பு³த்³த⁴-
முக்தஸத்யபரமானந்தா³த்³விதீயம்ʼ ப்³ரஹ்மைவ ஸம்ப்ரதிபத்³யதே ததை³க்யம்ʼ
ப்ராப்னோதீத்யர்த²꞉ । ‘ அயமாத்மா ப்³ரஹ்ம ‘ ‘ ஸ
யஶ்சாயம்ʼ புருஷே யஶ்சாஸாவாதி³த்யே ஸ ஏக꞉ ‘ ‘
தத்த்வமஸி ‘
‘ அஹம்ʼ ப்³ரஹ்மாஸ்மி ‘ இத்யாதி³ஶ்ருதிப்⁴ய இதி பா⁴வ꞉ ॥
யத்³வா பாடா²ந்தரே—
காகீமுக²ககாராந்தமுகாரஶ்சேதனாக்ருʼதி꞉ ।
அகாரஸ்ய து லுப்தஸ்ய கோ(அ)ர்த²꞉ ஸம்ப்ரதிபத்³யதே ॥
கம்ʼ ச அகம்ʼ ச காகே ஸுக²து³꞉கே², தே அஸ்ய ஸ்த இதி காகீ
ஜீவ꞉ தத்ப்ரதிபாத³கஶப்³த³ஸ்ய முகே² அக்³ரே ய꞉ ககார꞉ தஸ்யாந்த꞉ அகார꞉
ப்³ரஹ்ம சேதனாக்ருʼதி꞉ ஜீவாகாரவதி³த்யர்த²꞉ । ப்³ரஹ்மைவ
ஸ்வாவித்³யயா ஸம்ʼஸரதி இதி ந்யாயாத் । மகாரஸ்ய ஜீவத்வாகாரஸ்ய
லுப்தஸ்யாபக³தஸ்ய கோ(அ)ர்த²꞉
அக²ண்டா³த்³விதீயஸச்சிதா³னந்த³ஸ்வரூபோ(அ)ர்த²꞉ ।
தம்ʼ காகீமுகே²த்யாத்³யுக்தப்ரகாரேணைக்யானுஸந்தா⁴னவான்
ஸம்ப்ரதிபத்³யதே
ப்ராப்னோதி இத்யர்த²꞉ । யத்³வா, ஹே காகீமுக² ப்³ரஹ்ம த்வம்ʼ
ககாராந்த꞉
ககாரஸ்யாந்திமோ வர்ணோ ய அகார꞉ தத்ப்ரதிபாத்³யப்³ரஹ்மைவேத்யர்த²꞉ ।
உகார꞉ மூலப்ரக்ருʼதி꞉ தஸ்ய ப்³ரஹ்மண꞉ சேதனா சேதயமானா
ஆக்ருʼதி꞉ ஶக்தி꞉ । மகாரஸ்ய ச லுப்தஸ்ய பரிணமமானாவித்³யா-
லோபவதோ ப்³ரஹ்மண꞉ கோ(அ)ர்த²꞉ ககாராத்பரோ ய அகார꞉ தஸ்ய யோ(அ)ர்த²꞉
லக்ஷ்யஸ்வரூபம்ʼ தத்ஸம்ப்ரதிபத்³யதே ததை³க்யம்ʼ ப்ராப்னோதீத்யர்த²꞉ ।
ஏவமுபாஸ்ஸ்வேதி ஶேஷ꞉ । ததா² ச ஶ்ருதி꞉ ‘ ஆப்லவஸ்வ
ப்ரப்லவஸ்வ, ஆண்டீ³ ப⁴வ ஜ மா முஹு꞉, ஸுகா²தீ³ம்ʼ
து³꞉க²நித⁴னாம்,
ப்ரதிமுஞ்சஸ்வ ஸ்வாம்ʼ புரம் ‘ இதி । அஸ்யார்த²꞉—ஹே ஜ
ஜனனமரண-
யுக்தஜீவ த்வமாப்லவஸ்வ ஜீவன்முக்தோ ப⁴வ ப்ரப்லவஸ்ய ஸாக்ஷான்முக்தோ
ப⁴வ, ஆண்டீ³ ப்³ரஹ்மாண்டா³ந்தர்வர்தீ ஸம்ʼஸாரி முஹுர்மா ப⁴வ மா
பூ⁴꞉ । ஸம்ʼஸாரீ சேத் கிமபராத⁴ இத்யாஶங்க்யாஹ—ஸுகா²தீ³ம்ʼ
வைஷயிகஸுக²ஹேதும்ʼ து³꞉க²நித⁴னாம்ʼ து³꞉க²மேவ நித⁴னே அந்தே,
யஸ்யாஸ்தாம்ʼ
ஸ்வாம்ʼ புரம்ʼ ஸ்தூ²லஸூக்ஷ்மரூபதே³ஹத்³வயம்ʼ ப்ரதிமுஞ்சஸ்வ த்யஜ ।
ஏவம்ʼ யோக³தா⁴ரணயோபாஸகஸ்ய ப்ராணாயாமபராயணஸ்ய
நாந்தரீயகப²லமப்யாஹ—
க³ச்ச²ம்ʼஸ்திஷ்ட²ன்ஸதா³ காலம்ʼ வாயுஸ்வீகரணம்ʼ பரம் ।
ஸர்வகாலப்ரயோகே³ன ஸஹஸ்ராயுர்ப⁴வேன்னர꞉ ॥ 8 ॥
நர꞉ ‘ ஶதாயு꞉ புருஷ꞉ ஶதேந்த்³ரிய꞉ ‘ இதி
பரிமிதாயுரபி க³ச்ச²ன் க³மனகாலே திஷ்ட²ன் அவஸ்தா²னகாலே
ஸதா³ காலம்ʼ ஸர்வஸ்மின்காலே ஶயநாதி³காலாந்தரே பரம்ʼ விஶேஷேண
வாயுஸ்வீகரணம்ʼ ப்ராணாயாமம்ʼ குர்வன் தேன ஸார்வகாலப்ரயோகே³ன
ஸார்வகாலிகவாயுதா⁴ரணயா ஸஹஸ்ராயு꞉ ஸஹஸ்ரவர்ஷஜீவீ
ப⁴வேத் பூ⁴யாதி³த்யர்த²꞉ ॥
நனு பரமப²லம்ʼ கதா³ ப⁴வதீத்யத ஆஹ—
யாவத்பஶ்யேத்க²கா³காரம்ʼ ததா³காரம்ʼ விசிந்தயேத் ।
க²கா³காரம்ʼ ஹம்ʼஸஸ்வரூபம்ʼ யாவத்பஶ்யேத் யாவத்பர்யந்தம்ʼ
ஸாக்ஷாத்குர்யாத், தாவத்பர்யந்தம்ʼ ததா³காரம்ʼ பரப்³ரஹ்மஸ்வரூபம்ʼ
பூர்வோக்ததா⁴ரணயா ப்ரவ்ருʼத்³தா⁴யு꞉ புருஷ꞉ விசிந்தயேத்
த்⁴யாயேதி³த்யர்த²꞉ ॥
தாத்³ருʼஶாத்மஸாக்ஷாத்காரார்த²ம்ʼ நைரந்தர்யேண ஆத்மஜக³தோ-
ரபே⁴த³த்⁴யானமாஹ—
க²மத்⁴யே குரு சாத்மானமாத்மமத்⁴யே ச க²ம்ʼ குரு ।
ஆத்மானம்ʼ க²மயம்ʼ க்ருʼத்வா ந கிஞ்சித³பி சிந்தயேத் ॥ 9 ॥
க²மத்⁴யே த³ஹராகாஶமத்⁴யே ஆத்மானம்ʼ பரமாத்மானம்ʼ
குரு ஏதத³பி⁴ன்னஸத்தாத்மகமிதி பா⁴வயேதி³த்யர்த²꞉ । ஆத்மமத்⁴யே ச
பரமாத்மனி க²ம்ʼ குரு ஆகாஶம்ʼ குரு தது³பாதா³னகம்ʼ பா⁴வயேத் ।
ஆத்மானம்ʼ பரமாத்மானம்ʼ க²மயம் ஆகாஶாத்மகம்ʼ க்ருʼத்வா
கிஞ்சித³பி ப்³ரஹ்மவ்யதிரிக்தமன்யத³பி ந சிந்தயேத் ந
த்⁴யாயேதி³த்யர்த²꞉ । யத்³வா, க²-ஶப்³தே³ன ஜீவோ(அ)பி⁴தீ⁴யதே,
‘
ஆகாஶஶரீரம்ʼ ப்³ரஹ்ம ‘ இத்யாதி³ஶ்ருதே꞉ । ஆத்மஶப்³தே³ன
பரமாத்மா
அபி⁴தீ⁴யதே । தயோரைக்யம்ʼ பு³த்³த்⁴வ ந கிஞ்சித³பி சிந்தயேதி³தி ॥
ஏவமுக்தப்ரகாரேண யோகீ³ பூ⁴த்வா ப்³ரஹ்மஜ்ஞானநிஷ்ட² ஏவ
ஸ்யாத் இத்யாஹ—
ஸ்தி²ரபு³த்³தி⁴ரஸம்ʼமூடோ⁴ ப்³ரஹ்மவித்³ப்³ரஹ்மணி ஸ்தி²த꞉ ।
ப³ஹிர்வ்யோமஸ்தி²தம்ʼ நித்யம்ʼ நாஸாக்³ரே ச வ்யவஸ்தி²தம் ।
நிஷ்கலம்ʼ தம்ʼ விஜானீயாச்ச்²வாஸோ யத்ர லயம்ʼ க³த꞉ ॥ 10 ॥
ப்³ரஹ்மவித் உக்தப்ரகாரேண ப்³ரஹ்மஜ்ஞானீ ஸன் ஸ்தி²ரபு³த்³தி⁴꞉
நிஶ்சலஜ்ஞானீ பூ⁴த்வா அஸம்ʼமூட⁴꞉ அஜ்ஞானரஹித꞉ ஸன்
ப்³ரஹ்மணிஸ்தி²த꞉ ப்³ரஹ்மநிஷ்ட² ஏவ நித்யம்ʼ யத்ர ஶ்வாஸ꞉ ஶ்வாஸவாயு꞉
லயம்ʼ க³த꞉ நாஶம்ʼ ப்ராப்த꞉, தத்ர நாஸாக்³ரே வ்யவஸ்தி²தம்ʼ
ப³ஹிர்வ்யோமஸ்தி²தம்ʼ ப³ஹிராகாஶஸ்தி²தம்ʼ ச நிஷ்கலம்ʼ கலாதீதம்ʼ கம்ʼ
ப்³ரஹ்ம
விஜானீயாத் பு³த்⁴யாத் ॥
ப்³ரஹ்மஜ்ஞானநிஷ்ட²ஸ்ய மனோனைஶ்சல்யார்த²ம்ʼ தா⁴ரணா-
விஶேஷமாஹ—
புடத்³வயவிநிர்முக்தோ வாயுர்யத்ர விலீயதே ॥ 11 ॥
தத்ர ஸம்ʼஸ்த²ம்ʼ மன꞉ க்ருʼத்வா தம்ʼ த்⁴யாயேத்பார்த² ஈஶ்வரம் ॥ 12 ॥
ஹே பார்த² புடத்³வயநிர்முக்த꞉ நாஸாரந்த்⁴ரத்³வயவிநிர்க³த꞉
வாயு꞉ யத்ர விலீயதே லயம்ʼ க³ச்ச²தி, தஸ்மின்மார்கே³ ஸம்யக்
ஸ்தி²தம்ʼ மன꞉ க்ருʼத்வா தம் ஈஶ்வரம்ʼ த்⁴யாயேத்
வக்ஷ்யமாணப்ரகாரேண
த்⁴யாயேத் ॥
தமேவ ப்ரகாரமாஹ—
நிர்மலம்ʼ தம்ʼ விஜானீயாத்ஷடூ³ர்மிரஹிதம்ʼ ஶிவம் ।
நிர்மலம்ʼ நிஷ்க்ருʼஷ்டாஹங்காரசைதன்யாத்மகம், அத ஏவ
ஷடூ³ர்மிரஹிதம்ʼ க்ஷுத்பிபாஸாதி³ஹீனம்ʼ ஶிவம்ʼ மங்க³லஸ்வரூபமிதி
விஜானீயாத் த்⁴யாயேதி³த்யர்த²꞉
கிம்ʼ ச,
ப்ரபா⁴ஶூன்யம்ʼ மன꞉ஶூன்யம்ʼ பு³த்³தி⁴ஶூன்யம்ʼ நிராமயம் ॥ 13 ॥
ஸர்வஶூன்யம்ʼ நிராபா⁴ஸம்ʼ ஸமாதி⁴ஸ்தஸ்ய லக்ஷணம் ।
த்ரிஶூன்யம்ʼ யோ விஜானீயாத்ஸ து முச்யேத ப³ந்த⁴னாத் ॥ 14 ॥
ப்ரபா⁴ஶூன்யம்ʼ வ்ருʼத்த்யாத்மகப்ரகாஶரஹிதம், தத்ர
ஹேது꞉ மன꞉ஶூன்யம்ʼ மனோரஹிதம், அத ஏவ பு³த்³தி⁴ஶூன்யம்ʼ
ஆஸக்தி-
ரஹிதம்ʼ நிராமயம்ʼ நிர்வ்யாஜம், அத ஏவ நிராபா⁴ஸம்ʼ
ப்⁴ரமரஹிதம்,
அத ஏவ ஸர்வஶூன்யம் ஸ்வவ்யதிரிக்தவஸ்துமாத்ரஸ்ய மித்²யாத்வேன
ஆனந்தை³கரஸம்ʼ யத் ப்³ரஹ்ம, தத்³த்⁴யானம்ʼ ஸமாதி⁴꞉ । தஸ்ய தஸ்மின்
ஸ்தி²தஸ்ய கிம்ʼ லக்ஷணமித்யாஶங்க்யாஹ—த்ரிஶூன்யம்ʼ பூர்வோக்த-
ப்ரபா⁴தி³ஶூன்யம்ʼ யோ விஜானீயாத் பு³த்⁴யேத் । ஏதேன
ஜாக்³ரதா³த்³யவஸ்தா²-
த்ரயஶூன்யத்வம்ʼ த³ர்ஶிதம் ப்ரபா⁴மனோபு³த்³தி⁴ஶப்³தை³꞉ க்ரமேண
தாஸாமபி⁴தா⁴னாத் । தாத்³ருʼஶம்ʼ ப்³ரஹ்ம யோ விஜானீயாத், ஸ
ஸமாதி⁴ஸ்த²꞉ ஸம்ʼஸாரப³ந்த⁴னாத் முச்யேத முக்தோ ப⁴வதி ॥
ஏவம்ʼ ஜீவன்முக்தஸ்ய தே³ஹாதி³ஷ்வபி⁴நிவேஶோ நாஸ்தீத்யாஹ—
ஸ்வயமுச்சலிதே தே³ஹே தே³ஹீ ந்யஸ்தஸமாதி⁴னா ।
நிஶ்சலம்ʼ தத்³விஜானீயாத்ஸமாதி⁴ஸ்த²ஸ்ய லக்ஷணம் ॥ 15 ॥
தே³ஹே ஸ்வயம் அநாதி³ப்ராரப்³த⁴கர்மவாஸனாவஶாத்
உச்சலிதே க³மநாதி³கம்ʼ குர்வத்யபி தே³ஹீ ஜீவ꞉ ந்யஸ்தஸமாதி⁴னா
நிஶ்சலஸமாதி⁴யோகே³ன நிஶ்சலம்ʼ யதா² ப⁴வதி ததா² தம்ʼ
பரமாத்மானம்ʼ விஜானீயாத் । ததே³வ ஸமாதி⁴ஸ்தி²தஸ்ய ஆத்மயோக³-
ஸ்தி²தஸ்ய லக்ஷணமித்யுச்யதே ॥
இதோ(அ)ப்யாத்மஜ்ஞஸ்ய லக்ஷணமுச்யதே—
அமாத்ரம்ʼ ஶப்³த³ரஹிதம்ʼ ஸ்வரவ்யஞ்ஜனவர்ஜிதம் ।
பி³ந்து³நாத³கலாதீதம்ʼ யஸ்தம்ʼ வேத³ ஸ வேத³வித் ॥ 16 ॥
அமாத்ரம்ʼ ஹ்ரஸ்வதீ³ர்க⁴ப்லுதாதி³ரஹிதம்ʼ ஶப்³த³ரஹிதம்ʼ
ஶப்³தா³தீதம், ஸ்வரவ்யஞ்ஜனவர்ஜிதம்ʼ
அக்ஷரஸமூஹாத்மகபதா³னபி⁴தே⁴யம்ʼ
பி³ந்து³நாத³கலாதீதம்—அனுஸ்வாரோ பி³ந்து³꞉ ஸம்ʼவ்ருʼதே க³லவிவரே
யத்³தீ³ர்க⁴-
க⁴ண்டாநிர்ஹ்நாத³வத³னுரணனம்ʼ ஸ நாத³꞉, கலா நாதை³கதே³ஶ꞉
தைரதீதம், ந யதா²கத²ஞ்சிச்ச²ப்³த³வாச்யமித்யர்த²꞉ ।
ஏதாத்³ருʼஶம்ʼ ப்³ரஹ்ம
யோ வேத³, ஸ வேத³வித் ஸகலவேதா³ந்ததாத்பர்யஜ்ஞ꞉ நான்ய
இத்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ ப்ராப்தாத்மதத்த்வஜ்ஞானஸ்ய அஸம்பா⁴வனாவிபரீத-
பா⁴வநாதி³நிவ்ருʼத்தௌ ஸத்யாம்ʼ ந கிஞ்சித்க்ருʼத்யமஸ்தீத்யாஹ—
ப்ராப்தே ஜ்ஞானேன விஜ்ஞானே ஜ்ஞேயே ச ஹ்ருʼதி³ ஸம்ʼஸ்தி²தே ।
லப்³த⁴ஶாந்திபதே³ தே³ஹே ந யோகோ³ நைவ தா⁴ரணா ॥ 17 ॥
ஜ்ஞானேன பரோக்ஷாத்மகேன விஜ்ஞானே அபரோக்ஷானுப⁴வாத்மகே,
யத்³வா, ஜ்ஞானேன ஶாஸ்த்ராசார்யோபதே³ஶஜன்யேன விஜ்ஞானே
அனுப⁴வாத்மகே ப்ராப்தே ஸதி, ஜ்ஞேயே ஸர்வவேதா³ந்ததாத்பர்யகோ³சரே
பரமாத்மனி ஹ்ருʼதி³ ஸம்ʼஸ்தி²தே ஹ்ருʼத்³யபரோக்ஷதயா பா⁴ஸமானே
ஸதி, தே³ஹே தே³ஹோபாதி⁴மதி ஜீவே லப்³த⁴ஶாந்திபதே³
ஸம்ப்ராப்தப்³ரஹ்மபா⁴வே ஸதி, ததா³, யோகோ³(அ)பி நாஸ்தி தா⁴ரணா
ச நாஸ்தி;
ஸித்³தே⁴ ப²லே ஸாத⁴னேன ப்ரயோஜநாபா⁴வாதி³தி பா⁴வ꞉ ॥
ஏவமாத்மதத்த்வாபரோக்ஷஜ்ஞானேன முக்த꞉ ஸன் ஈஶ்வர ஏவ
ஜாயதே இதி தஸ்ய ஸ்வரூபமாஹ—
யோ வேதா³தௌ³ ஸ்வர꞉ ப்ரோக்தோ வேதா³ந்தே ச ப்ரதிஷ்டி²த꞉ ।
தஸ்ய ப்ரக்ருʼதிலீனஸ்ய ய꞉ பர꞉ ஸ மஹேஶ்வர꞉ ॥ 18 ॥
வேதா³தௌ³ ஸர்வவேதா³நாமாதௌ³ வேத³ஸ்யாத⁴꞉ஸ்ரவணபரிஹாராய
விதீ⁴யமான꞉ வேதா³ந்தே ச ஸர்வவேதா³நாமந்தே ச உபர்யுத்க்ரமண-
பரிஹாராய ப்ரதிஷ்டி²த꞉ ஸம்ʼஸ்தா²பித꞉, சகாராத் ஸர்வவேத³-
ரக்ஷணாய வேத³மத்⁴யே ச நிபாதித꞉ ய꞉ ஸ்வர꞉ ப்ரணவாத்மக꞉,
தஸ்ய ப்ரணவஸ்ய ப்ரக்ருʼதௌ பராவஸ்தா²யாம்ʼ லீனஸ்ய ய꞉ பர꞉
பராதி³வாக்சதுஷ்டயோத்³போ³த⁴க꞉, உபலக்ஷணம்ʼ சைதத் ஸர்வ-
ப்ராணேந்த்³ரியகரணவர்க³ப்ரபோ³த⁴க꞉ ஸர்வநியந்தா ஸர்வாந்தர்யாமீ
யோ மஹேஶ்வர இதி ப்ரஸித்³த⁴꞉ ஸ ஏவ ஆத்மதத்த்வஜ்ஞானீ, நான்ய
இத்யர்த²꞉ ॥
ஆத்மதத்த்வாபரோக்ஷானுப⁴வாத்பூர்வம்ʼ யாவான் தத்ஸாத⁴ன-
ப்ரயாஸ꞉ க்ருʼத꞉, ஜாதே ச தஸ்மின் அனுப⁴வே ஸ ந கர்தவ்ய இதி
ஸத்³ருʼஷ்டாந்தமாஹ—
நாவார்தீ² ச ப⁴வேத்தாவத்³யாவத்பாரம்ʼ ந க³ச்ச²தி ।
உத்தீர்ணே ச ஸரித்பாரே நாவயா கிம்ʼ ப்ரயோஜனம் ॥ 19 ॥
யாவத் யாவத்பர்யந்தம்ʼ பாரம்ʼ நதீ³தீரம்ʼ ந க³ச்ச²தி ந
ஸம்ப்ராப்னோதி, தாவத் தாவத்பர்யந்தம்ʼ நாவார்தீ² நதீ³தரண-
ஸாத⁴னப்லவனார்தீ² ப⁴வேத் பூ⁴யாத், ஸரித்பாரே நதீ³தீரே
உத்தீர்ணே ஸதி நாவயா நதீ³தரணஸாத⁴னேன கிம்ʼ ப்ரயோஜனம்ʼ கிமபி
நாஸ்தீத்யர்த²꞉ । தத்³வத³த்ராபி ஆத்மாபரோக்ஷே ஜாதே
ஶாஸ்த்ராதி³பா⁴ரை꞉ கிம்ʼ
ப்ரயோஜனமிதி பா⁴வ꞉ ॥
ததே³வ ப⁴ங்க்³யந்தரேண ஸத்³ருʼஷ்டாந்தமாஹ—
க்³ரந்த²மப்⁴யஸ்ய மேதா⁴வீ ஜ்ஞானவிஜ்ஞானதத்பர꞉ ।
பலாலமிவ தா⁴ன்யார்தீ² த்யஜேத்³க்³ரந்த²மஶேஷத꞉ ॥ 20 ॥
மேதா⁴வீ பு³த்³தி⁴மான் க்³ரந்த²மப்⁴யஸ்ய வேதா³ந்தாதி³ஶ்ரவணம்ʼ
க்ருʼத்வா, ஜ்ஞானே ஸாமான்யஜ்ஞானே விஜ்ஞானே விஶேஷானுப⁴வே
தத்பர꞉ ஸன் க்³ரந்த²ம்ʼ ஸர்வஶாஸ்த்ரம்ʼ த்யஜேத் । அத்ர த்³ருʼஷ்டாந்த꞉—
தா⁴ன்யார்தீ² தா⁴ன்யஸஹிதம்ʼ த்ருʼணமாதா³ய தத்³க³ததா⁴ன்யஸ்வீகா-
ரானந்தரம்ʼ பலாலம்ʼ க³தகணிஶம்ʼ த்ருʼணம்ʼ யதா² த்யஜேத்
தத்³வதி³த்யர்த²꞉ ॥
கிஞ்ச —
உல்காஹஸ்தோ யதா² கஶ்சித்³த்³ரவ்யமாலோக்ய தாம்ʼ த்யஜேத்
ஜ்ஞானேன ஜ்ஞேயமாலோக்ய பஶ்சாஜ்ஜ்ஞானம்ʼ பரித்யஜேத் ॥ 21 ॥
கஶ்சித் லோகே அந்த⁴காரஸ்தி²தத்³ரவ்யத³ர்ஶனார்தீ² ஸன்,
யதா² உல்காஹஸ்தோ ப⁴வதி, பஶ்சாத்³த்³ரவ்யமாலோக்ய தத³னந்தரம்ʼ
தாமுல்காம்ʼ யதா² த்யஜேத், ததா² ஜ்ஞானேன ஜ்ஞானஸாத⁴னேன
ஜ்ஞேயம்ʼ ப்³ரஹ்ம ஆலோக்ய அபரோக்ஷீக்ருʼத்ய பஶ்சாத் ஜ்ஞானம்ʼ
ஜ்ஞானஸாத⁴னம்ʼ பரித்யஜேத் இத்யர்த²꞉ ।
ஜாதே சாபரோக்ஷஜ்ஞானே, தேன ப்ரயோஜநாபா⁴வாத்
ஸாத⁴னம்ʼ பரித்யாஜ்யமித்யேதத்³த்³ருʼஷ்டாந்தாந்தரேணாப்யாஹ—
யதா²ம்ருʼதேன த்ருʼப்தஸ்ய பயஸா கிம்ʼ ப்ரயோஜனம் ।
ஏவம்ʼ தம்ʼ பரமம்ʼ ஜ்ஞாத்வா வேதை³ர்னாஸ்தி ப்ரயோஜனம் ॥ 22 ॥
யதா² அம்ருʼதேன ஸாக³ரமத²நாத்³பூ⁴தேன அம்ருʼதேன த்ருʼப்தஸ்ய
ஸந்துஷ்டஸ்ய பயஸா க்ஷீரேண ப்ரயோஜனம்ʼ நாஸ்தி, ஏவம்ʼ பரமம்ʼ
தம்ʼ ஜ்ஞாத்வா பரமாத்மானமபரோக்ஷீக்ருʼத்ய வேதை³꞉ வேதா³ந்த-
ஶாஸ்த்ராதி³பி⁴꞉ கிம்ʼ ப்ரயோஜனம், ந கிமபீத்யர்த²꞉ ॥
கிஞ்ச, தத்த்வஜ்ஞானின꞉ விதி⁴நிஷேதா⁴தி³கர்தவ்யமபி நாஸ்தீத்யாஹ—
ஜ்ஞானாம்ருʼதேன த்ருʼப்தஸ்ய க்ருʼதக்ருʼத்யஸ்ய யோகி³ன꞉ ।
ந சாஸ்தி கிஞ்சித்கர்தவ்யமஸ்தி சேன்ன ஸ தத்த்வவித் ॥ 23 ॥
ஜ்ஞானாம்ருʼதேன த்ருʼப்தஸ்ய ஆனந்தை³கரஸம்ʼ ப்ராப்தஸ்ய க்ருʼத-
க்ருʼத்யஸ்ய க்ருʼதார்த²ஸ்ய யோகி³ன꞉ முக்தஸ்ய கிஞ்சித³பி
விதி⁴நிஷேதா⁴தி³ கர்தவ்யம்ʼ நாஸ்தி, தத்த்வேன உத்தீர்ணத்வாதி³தி பா⁴வ꞉ ।
கர்தவ்யமபி லோகஸங்க்³ரஹார்த²மேவ, யத்³யபி⁴நிவேஶேன கர்மாஸக்திரஸ்தி,
தர்ஹி ஸ தத்த்வவின்ன ப⁴வதி, ஆரூடோ⁴ ந ப⁴வதீத்யர்த²꞉ ॥
அர்த²ஜ்ஞானம்ʼ வினா கேவலம்ʼ வேத³பாட²மாத்ரேண வேத³வித்த்வம்ʼ
நாஸ்தி, கிம்ʼ து வேத³தாத்பர்யகோ³சரப்³ரஹ்மஜ்ஞானேனைவ
வேத³வித்த்வமித்யாஹ—
தைலதா⁴ராமிவாச்சி²ன்னம்ʼ தீ³ர்க⁴க⁴ண்டானிநாத³வத் ।
அவாச்யம்ʼ ப்ரணவஸ்யாக்³ரம்ʼ யஸ்தம்ʼ வேத³ ஸ வேத³வித் ॥ 24 ॥
தைலதா⁴ராமிவாச்சி²ன்னம்ʼ ஸந்தததா⁴ராவத்
விச்சே²த³ரஹிதம்ʼ தீ³ர்க⁴க⁴ண்டானிநாத³வத்
அதிதீ³ர்க⁴க⁴ண்டாத்⁴வன்யக்³ரவச்ச
விச்சே²த³ரஹிதம்ʼ அவாச்யம் அவாங்மனஸகோ³சரம்ʼ ப்ரணவஸ்ய
அகாரோமகாரபி³ந்து³நாதா³த்மகஸ்ய ஸகலவேத³ஸாரஸ்ய அக்³ரம்ʼ லக்ஷ்யம்ʼ
ப்³ரஹ்ம யோ வேத³, ஸ வேத³வித் வேதா³ந்தார்த²ஜ்ஞானீ; நான்ய இத்யர்த²꞉ ॥
தத்த்வஜ்ஞானின꞉ ஸமாதி⁴ஸாத⁴னஸ்வரூபமாஹ—
ஆத்மானமரணிம்ʼ க்ருʼத்வா ப்ரணவம்ʼ சோத்தராரணிம் ।
த்⁴யானநிர்மத²நாப்⁴யாஸாதே³வம்ʼ பஶ்யேன்னிகூ³ட⁴வத் ॥ 25 ॥
ஆத்மானம்ʼ ஆத்மனி கர்த்ருʼத்வாத்³யத்⁴யாஸவந்தம்ʼ ஜீவம்ʼ அரணிம்ʼ
க்ருʼத்வா அத⁴ராரணிம்ʼ பா⁴வயித்வா, ப்ரணவம்ʼ பரமாத்மப்ரதிபாத³கம்ʼ
ஶப்³த³ம்ʼ உத்தராரணிம்ʼ க்ருʼத்வா பா⁴வயித்வா,
த்⁴யானநிர்மத²நாப்⁴யாஸாத்
த்⁴யானரூபமத²னேன பௌன꞉புன்யேன பூர்வோக்தப்ரகாரேண நிகூ³ட⁴வத்
பாண்டி³த்யாப்ரகடனேன யோ வர்ததே, ஸ ஏவம்ʼ பரமாத்மானம்ʼ பஶ்யேத்;
நான்ய இத்யர்த²꞉ ॥
யாவத³பரோக்ஷானுப⁴வபர்யந்தம்ʼ ஸ்வயம்ப்ரகாஶப்³ரஹ்ம-
தா⁴ரணாமாஹ—
தாத்³ருʼஶம்ʼ பரமம்ʼ ரூபம்ʼ ஸ்மரேத்பார்த² ஹ்யனன்யதீ⁴꞉ ।
விதூ⁴மாக்³னினிப⁴ம்ʼ தே³வம்ʼ பஶ்யேத³ந்த்யந்தநிர்மலம் ॥ 26 ॥
ஹே பார்த², விதூ⁴மாக்³னினிப⁴ம்ʼ விக³ததூ⁴மாக்³நிரிவ
த்³யோதமானம் அத்யந்தநிர்மலம் அதிஸ்வச்ச²ம்ʼ தே³வம்ʼ ஸ்வயம்ʼ-
ப்ரகாஶம்ʼ பரமாத்மானம்ʼ யாவத்பஶ்யேத் அபரோக்ஷீகுர்யாத்,
தாவத் தாத்³ருʼஶம்ʼ பரமம்ʼ ஸர்வோத்க்ருʼஷ்டம்ʼ ரூபம்ʼ ப்³ரஹ்ம-
ஸ்வரூபம், அனன்யதீ⁴ரிதி அனன்யசித்த꞉ ஸன் ஸம்ʼஸ்மரேத்
ப்³ரஹ்மதா⁴ரணம்ʼ குர்யாதி³த்யர்த²꞉ ॥
பா⁴வனாப்ரகாரமேவ ப்³ரஹ்மஸ்வரூபப்ரகடநவ்யாஜேன
விஶத³யதி—
தூ³ரஸ்தோ²(அ)பி ந தூ³ரஸ்த²꞉ பிண்ட³ஸ்த²꞉ பிண்ட³வர்ஜித꞉ ।
விமல꞉ ஸர்வதா³ தே³ஹீ ஸர்வவ்யாபீ நிரஞ்ஜன꞉ ॥ 27 ॥
தே³ஹீ ஜீவ꞉ ஸர்வதா³ ஸர்வஸ்மின் காலே தூ³ரஸ்தோ²(அ)பி அஜ்ஞஸ்ய
பரோக்ஷவத் ஸ்தி²தோ(அ)பி ந தூ³ரஸ்த²꞉ பரோக்ஷஸ்தி²தோ ந ப⁴வதி;
கிம்ʼ து ஸர்வதா³பி அபரோக்ஷ ஏவேத்யர்த²꞉ । பிண்ட³ஸ்தோ²(அ)பி அஜ்ஞஸ்ய
ஶரீரஸம்ப³ந்தா⁴த்⁴யாஸாத் பரிச்சி²ன்னவத் பா⁴ஸமானோ(அ)பி,
பிண்ட³வர்ஜித꞉ ஶரீரஸம்ப³ந்த⁴த்⁴யாஸரஹித꞉; தத்ர ஹேது꞉—
விமல꞉ நிர்மல꞉ ஸர்வவ்யாபீ ஸர்வத꞉ பரிபூர்ண꞉ நிரஞ்ஜன꞉ ஸ்வயம்ʼ-
ப்ரகாஶஶ்ச । ஏவம்ʼ த்⁴யாயேதி³தி பூர்வேண ஸம்ப³ந்த⁴꞉ ॥
கிஞ்ச, தே³ஹாத்⁴யாஸாத் ப்ரதீயமானம்ʼ
கர்த்ருʼத்வபோ⁴க்த்ருʼத்வாதி³கமாத்மனோ நாஸ்தி இத்யாஹ—
காயஸ்தோ²(அ)பி ந காயஸ்த²꞉ காயஸ்தோ²(அ)பி ந ஜாயதே ।
காயஸ்தோ²(அ)பி ந பு⁴ஞ்ஜான꞉ காயஸ்தோ²(அ)பி ந ப³த்⁴யதே ॥ 28 ॥
தே³ஹீ ஜீவ꞉ காயஸ்தோ²(அ)பி ஶரீராத்⁴யாஸவானபி ந
காயஸ்த꞉ ஶரீரநிமித்தப³ந்த⁴ரஹித꞉ । காயஸ்தோ²(அ)பி
ஜன்மாதி³வச்ச²ரீரஸ்தோ²(அ)பி ந ஜாயதே ஶரீரநிமித்தஜன்மரஹித இத்யர்த²꞉ ।
காயஸ்தோ²(அ)பி போ⁴க³ஸாத⁴னீபூ⁴தஶரீரஸ்தோ²(அ)பி ந பு⁴ஞ்ஜான꞉ போ⁴க³ரஹித꞉ ।
காயஸ்தோ²(அ)பி ப³ந்த⁴ஹேதுபூ⁴ததே³ஹஸ்தோ²(அ)பி ந ப³த்⁴யதே ப³ந்த⁴னம்ʼ
ந ப்ராப்னோதீத்யர்த²꞉ ।
கிஞ்ச—
காயஸ்தோ²(அ)பி ந லிப்த꞉ ஸ்யாத்காயஸ்தோ²(அ)பி ந பா³த்⁴யதே ।
காயஸ்தோ²(அ)பி ஸுக²து³꞉கா²தி³ஹேதுபூ⁴ததே³ஹஸம்ப³ந்தோ⁴(அ)பி
ந லிப்த꞉ ஸ்யாத் ஸுக²து³꞉கா²தி³ஸம்ப³ந்த⁴ரஹித இத்யர்த²꞉ ।
காயஸ்தோ²(அ)பி மரணத⁴ர்மவத்³தே³ஹஸ்தோ²(அ)பி ந பா³த்⁴யதே ந ம்ரியத இத்யர்த²꞉ ।
அனேன ஜன்மாதி³ஷட்³பா⁴வவிகாரஶூன்யத்வம்ʼ த³ர்ஶிதம் ॥
யத³த்⁴யாஸேன ஆத்மமோஹாத்ஸம்ʼஸ்ருʼதி꞉, தத³பவாதே³ன தத்ரைவ
தே³ஹாந்த꞉கரணாதா³வாத்மா விசாரணீய இத்யாஹ—
திலமத்⁴யே யதா² தைலம்ʼ க்ஷீரமத்⁴யே யதா² க்⁴ருʼதம் ॥ 29 ॥
புஷ்பமத்⁴யே யதா² க³ந்த⁴꞉ ப²லமத்⁴யே யதா² ரஸ꞉ ।
காஷ்டா²க்³னிவத்ப்ரகாஶேத ஆகாஶே வாயுவச்சரேத் ॥ 30 ॥
ஆத்மா திலமத்⁴யே தைலாச்சா²த³கதிலேஷு யதா² தைலம்,
யந்த்ராதி³னா திலே நிஷ்பிஷ்டே யதா² திலாத்ப்ருʼத²க் தைலம்ʼ ஶுத்³த⁴ம்ʼ
பா⁴ஸதே, யதா² க்ஷீரமத்⁴யே க்⁴ருʼதாச்சா²த³கக்ஷீராணாம்ʼ மத்⁴யே
க்ஷீரத்வாபனோத³கோபாயத்³வாரா த³தி⁴பரிணாமே மத²னேனாபனீதே
நவனீதாதி³பரிணாமத்³வாரா அக்³நிஸம்ʼயோகா³த் யதா² க்⁴ருʼதம்ʼ
ப்ரதீயதே, ததா² புஷ்பாணாம்ʼ மத்⁴யே யதா² க³ந்த⁴꞉ ப்ரதீயதே,
ப²லமத்⁴யே த்வக³ஸ்த்²யாதி³ஹேயாம்ʼஶபரித்யாகே³ன யதா² ரஸோ
பா⁴ஸதே, ஆகாஶே யதா² வாயு꞉ ஸர்வக³த꞉ ஸன் வாதி
ஸஞ்சரதி, ததா² காஷ்டா²க்³னிவத் அரண்யாதி³ஸ்தி²தாக்³னி꞉
மத²நாதி³னா மதி²தே
யதா² காஷ்ட²பா⁴வம்ʼ விஹாய ஸ்வயம்ப்ரகாஶதயா பா⁴ஸதே,
தத்³வதா³த்மாபி அஶ்ரமயாதி³பஞ்சகோஶேஷு மத்⁴யே ஹேயாம்ʼஶ-
பரித்யாகே³ன ஆனந்தா³த்மகதயா ஸ்வயம்ப்ரகாஶ꞉ ஸன் பா⁴ஸத
இத்யர்த²꞉ ॥
ஏததே³வ தா³ர்ஷ்டாந்திகே ஸர்வம்ʼ ஸ்பஷ்டமுபபாத³யதி—
ததா² ஸர்வக³தோ தே³ஹீ தே³ஹமத்⁴யே வ்யவஸ்தி²த꞉ ।
மனஸ்தோ² தே³ஶினாம்ʼ தே³வோ மனோமத்⁴யே வ்யவஸ்தி²த꞉ ॥ 31 ॥
ததா² பூர்வோக்ததைலாதி³வத் ஸர்வக³த꞉ ஸர்வவ்யாபீ தே³ஹீ
ஜீவ꞉ தே³ஹமத்⁴யே நாநாபி⁴ன்னதிர்யக்³தே³ஹாதி³தே³ஹமத்⁴யே வ்யவஸ்தி²த꞉
நாநாபி⁴ன்னதிலேஷு தைலவத் ஏகத்வேன ஸ்தி²த இத்யர்த²꞉ । தே³ஹினாம்ʼ
தத்தத்³தே³ஹபே⁴தே³ன பி⁴ன்னானாம்ʼ ஜீவானாம்ʼ மனஸ்த²꞉ தத்தத³ந்த꞉-
கரணஸ்த²꞉ தே³வ꞉ ஈஶ்வர꞉ மனோமத்⁴யே
தத்தத்³து³ஷ்டாது³ஷ்டாந்த꞉கரணேஷு
வ்யவஸ்தி²த꞉ ஸாக்ஷிதயா பா⁴ஸத இத்யர்த²꞉ ॥
தாத்³ருʼஶப்³ரஹ்மாபரோக்ஷ்யேண முச்யந்த இத்யாஹ—
மனஸ்த²ம்ʼ மனமத்⁴யஸ்த²ம்ʼ மத்⁴யஸ்த²ம்ʼ மனவர்ஜிதம் ।
மனஸா மன ஆலோக்ய ஸ்வயம்ʼ ஸித்⁴யந்தி யோகி³ன꞉ ॥ 32 ॥
மனஸ்த²ம்ʼ மனோ(அ)வச்சி²ன்னம்ʼ மனமத்⁴யஸ்த²ம்ʼ மன꞉ஸாக்ஷி-
பூ⁴தம்ʼ மத்⁴யஸ்த²ம்ʼ ஸர்வஸாக்ஷிபூ⁴தம் மனவர்ஜிதம்ʼ
ஸங்கல்பவிகல்பாதி³ரஹிதம்ʼ மன꞉ அவபோ³தா⁴த்மகம்ʼ தே³வம்ʼ மனஸா
பரிஶுத்³தா⁴ந்த꞉கரணேன ஆலோக்ய தத்³கோ³சராபரோக்ஷசரமவ்ருʼத்திம்ʼ
லப்³த்⁴வா யோகி³ன꞉ ஸ்வயமேவ ஸித்⁴யந்தி நிவ்ருʼத்தாவித்³யகா முக்தா
ப⁴வந்தீத்யர்த²꞉ ॥
ஆகாஶம்ʼ மானஸம்ʼ க்ருʼத்வா மன꞉ க்ருʼத்வா நிராஸ்பத³ம் ।
நிஶ்சலம்ʼ தத்³விஜானீயாத்ஸமாதி⁴ஸ்த²ஸ்ய லக்ஷணம் ॥ 33 ॥
ஆகாஶவன்மானஸம்ʼ மனோ நிர்மலம்ʼ க்ருʼத்வா மன꞉
ஸங்கல்பவிகல்பாத்மகம்ʼ நிராஸ்பத³ம் நிர்விஷயம்ʼ க்ருʼத்வா நிஶ்சலம்ʼ
நிஷ்க்ரியமீஶ்வரம்ʼ யோ விஜானீயாத், ஸ ஏவ ஸமாதி⁴ஸ்த²꞉ ।
தாத்³ருʼஶஜ்ஞானமேவ ஸமாதி⁴ஸ்த²ஸ்யாபி லக்ஷணமித்யர்த²꞉ ॥
ஆரூட⁴ஸ்ய லக்ஷணமுக்தம், ஆருருக்ஷோருபாயமாஹ—
யோகா³ம்ருʼதரஸம்ʼ பீத்வா வாயுப⁴க்ஷ꞉ ஸதா³ ஸுகீ² ।
யமமப்⁴யஸ்யதே நித்யம்ʼ ஸமாதி⁴ர்ம்ருʼத்யுநாஶக்ருʼத் ॥ 34 ॥
யோகா³ம்ருʼதரஸம்ʼ பீத்வா யமநியமாத்³யஷ்டாங்க³யோக³-
அம்ருʼதபானம்ʼ க்ருʼத்வா தத்தத்ப்ரதிபாத³கஶாஸ்த்ரமப்⁴யஸ்யேத்யர்த²꞉,
வாயுப⁴க்ஷ꞉ வாயுமாத்ராஹர꞉, உபலக்ஷணமேதத், ஹிதமித-
மேத்⁴யாஶீ, ஸதா³ ஸுகீ² ஸர்வதா³ ஸந்துஷ்ட꞉ ஸன், யம்ʼ யமம்ʼ
மனோநிக்³ரஹம்ʼ நித்யமப்⁴யஸ்யதே, ஸ ஸமாதி⁴ரித்யுச்யதே । ஸ ஸமாதி⁴꞉
ம்ருʼத்யுநாஶக்ருʼத் ஜனனமரணஸம்ʼஸாரநாஶக்ருʼதி³த்யர்த²꞉ ॥
தாத்³ருʼஶஸமாதௌ⁴ ஸ்தி²தஸ்ய லக்ஷணமாஹ—
ஊர்த்⁴வஶூன்யமத⁴꞉ஶூன்யம்ʼ மத்⁴யஶூன்யம்ʼ யதா³த்மகம் ।
ஸர்வஶூன்யம்ʼ ஸ ஆத்மேதி ஸமாதி⁴ஸ்த²ஸ்ய லக்ஷணம் ॥ 35 ॥
ஊர்த்⁴வஶூன்யம் ஊர்த்⁴வதே³ஶபரிச்சே²த³ரஹிதம்ʼ
அத⁴꞉ஶூன்யம் அதோ⁴மத்⁴யதே³ஶபரிச்சே²த³ரஹிதம்ʼ ஸர்வஶூன்யம்ʼ
தே³ஶகாலாதி³பரிச்சே²த³ரஹிதம்ʼ யதா³த்மகம்ʼ யத்ஸ்வரூபம், ஸ
ஆத்மேதி பா⁴வனா ஸமாதி⁴ஸ்த²ஸ்ய லக்ஷணமித்யர்த²꞉ ॥
ஏதஸ்யாஇகாந்திகத்³ருʼஷ்டே꞉ விதி⁴நிஷேதா⁴தீதத்வமாஹ—
ஶூன்யபா⁴விதபா⁴வாத்மா புண்யபாபை꞉ ப்ரமுச்யதே ।
ஶூன்யமிதி ஸர்வபரிச்சே²த³ரஹிதமிதி பா⁴வித꞉ வாஸித꞉
பா⁴வ꞉ அபி⁴ப்ராயோ யஸ்யாத்மன꞉ தாத்³ருʼஶ꞉ ஸன்
ஶூன்யபா⁴விதபா⁴வாத்மா
யோகீ³ புண்யபாபை꞉ விதி⁴நிஷேத⁴ப்ரயுக்தை꞉ ப்ரமுச்யதே முக்தோ
ப⁴வதீத்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ ப⁴க³வது³பதி³ஷ்டஸமாதௌ⁴ விரோத⁴மஸம்ப⁴வம்ʼ ச ஆஹ—
அர்ஜுன உவாச—
அத்³ருʼஶ்யே பா⁴வனா நாஸ்தி த்³ருʼஶ்யமேதத்³வினஶ்யதி ॥ 36 ॥
அவர்ணமஸ்வரம்ʼ ப்³ரஹ்ம கத²ம்ʼ த்⁴யாயந்தி யோகி³ன꞉ ।
அத்³ருʼஶ்யே ஜ்ஞாநாகோ³சரே வஸ்துனி பா⁴வனா த்⁴யானம்ʼ நாஸ்தி;
நனு தர்ஹி த்³ருʼஶ்யம்ʼ ப⁴வத்விதி சேத், த்³ருʼஶ்யமேதத்ஸர்வம்ʼ
வினஶ்யதி நாஶம்ʼ ப்ராப்னோதி ஶுக்திகாரூப்யவத் । ததா² ச
அவர்ணம்ʼ ரூப-
ரஹிதம் அஸ்வரம்ʼ ஶப்³தா³கோ³சரம்ʼ ப்³ரஹ்ம யோகி³ன꞉ கத²ம்ʼ த்⁴யாயந்தி,
த்⁴யானஸ்ய ஸ்ம்ருʼத்யாத்மகத்வேனானனுபூ⁴தே தத³யோகா³த் இதி பா⁴வ꞉ ।
ந ஹி ஸாவயவமூர்த்யாதி³மத்த்வேன வயம்ʼ த்⁴யானம்ʼ ப்³ரூம꞉
யேன த்வயோக்தம்ʼ க⁴டேத, கிம்ʼ து நிர்விஶேஷபரப்³ரஹ்மண ஏவ நிர்மலம்ʼ
நிஷ்கலமித்யாதி³னா, வேதா³ந்தஜன்யவ்ருʼத்திகோ³சரத்வேன
தத்ஸம்ப⁴வதீத்யபி⁴ப்ராயேணாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
ஊர்த்⁴வபூர்ணமத⁴꞉பூர்ணம்ʼ மத்⁴யபூர்ணம்ʼ யதா³த்மகம் ॥ 37 ॥
ஸர்வபூர்ணம்ʼ ஸ ஆத்மேதி ஸமாதி⁴ஸ்த²ஸ்ய லக்ஷணம் ।
ஊர்த்⁴வாதோ⁴மத்⁴யபூர்ணஶப்³தை³꞉ ஸர்வதே³ஶத꞉ ஸர்வகாலத꞉
பரிச்சே²த³ம்ʼ வ்யாவர்தயதி । யதா³த்மகம்ʼ யத் ஏதாத்³ருʼஶம்ʼ வஸ்து
ஸர்வத்ர பரிபூர்ணம்ʼ ஸ ஆத்மேதி யோ த்⁴யாயதி, ஸ ஸமாதி⁴ஸ்த²꞉ ।
தஸ்ய லக்ஷணமபி ததே³வேத்யர்த²꞉ ॥
நன்வயம்ʼ ஸாலம்ப³னயோகோ³ நிராலம்ப³னயோகோ³ வேதி த்³வேதா⁴
விகல்ப்ய தத்ர தோ³ஷமாஶங்க்யாஹ—
அர்ஜுன உஅவாச—
ஸாலம்ப³ஸ்யாப்யநித்யத்வம்ʼ நிராலம்ப³ஸ்ய ஶூன்யதா ॥ 38 ॥
உப⁴யோரபி து³ஷ்ட²த்வாத்கத²ம்ʼ த்⁴யாயந்தி யோகி³ன꞉ ।
ஸாலம்ப³ஸ்ய மூர்த்யாதா⁴ராதி³ஸஹிதஸ்ய அநித்யத்வம்ʼ விநாஶித்வம்,
நிராலம்ப³ஸ்ய மூர்த்யாதா⁴ராதி³ரஹிதஸ்ய ஶூன்யதா ஶஶ-
விஷாணாயிதத்வம், ஏவமுப⁴யோரபி து³ஷ்டத்வாத்
தோ³ஷக⁴டிதத்வாத் யோகி³ன꞉ கத²ம்ʼ த்⁴யாயந்தீதி ப்ரஶ்னார்த²꞉ ॥
யஜ்ஞதா³நாதி³னா ஶுத்³தா⁴ந்த꞉கரணஸ்ய
வேதா³ந்தஜன்யநிர்விஶேஷப்³ரஹ்மகோ³சரவ்ருʼத்திஸம்ப⁴வாத் ந
ஶூன்யதேத்யபி⁴ப்ராயேணாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
ஹ்ருʼத³யம்ʼ நிர்மலம்ʼ க்ருʼத்வா சிந்தயித்வாப்யநாமயம் ॥ 39 ॥
அஹமேவ இத³ம்ʼ ஸர்வமிதி பஶ்யேத்பரம்ʼ ஸுக²ம் ।
ஹ்ருʼத³யம்ʼ சித்தம்ʼ நிர்மலம்ʼ ஜ்ஞானவிரோதி⁴ராகா³தி³தோ³ஷரஹிதம்ʼ
க்ருʼத்வா அநாமயம்ʼ சிந்தயித்வா ஈஶ்வரம்ʼ த்⁴யாத்வா பரம்ʼ ஸுகீ² ஸன்
ஏக ஏவாஹமித³ம்ʼ ஸர்வம்ʼ ஜக³ஜ்ஜாலமஹமேவ ந மத்தோ வ்யதிரிக்தமன்யத்
இதி பஶ்யேத் அபரோக்ஷானுப⁴வம்ʼ ப்ராப்னுயாத் இத்யர்த²꞉ ॥
அர்தா²த்மகஸ்ய ஜக³த꞉ ஶப்³த³நிரூப்யத்வேன ஶப்³த³ஸ்ய வர்ணா-
த்மகத்வேன வர்ணானாம்ʼ ப்ரணவாத்மகத்வேன ப்ரணவஸ்ய பி³ந்த்³வாத்மகத்வேன
பி³ந்தோ³꞉ நாதா³த்மகத்வேன நாத³ஸ்ய ப்³ரஹ்மத்⁴யானஸ்தா²னாத்மக-
கலாத்மகத்வேன ப்³ரஹ்மணி ஸமன்வயேன பி³ந்து³நாத³கலாதீதம்ʼ ப்³ரஹ்ம
த்⁴யாயேதி³தி ப⁴க³வதோக்தம், தத்³விவிச்ய ஜ்ஞாதும்ʼ ப்ருʼச்ச²தி—
அர்ஜுன உவாச—
அக்ஷராணி ஸமாத்ராணி ஸர்வே பி³ந்து³ஸமாஶ்ரிதா꞉ ॥ 40 ॥
பி³ந்து³பி⁴ர்பி⁴த்³யதே நாத³꞉ ஸ நாத³꞉ கேன பி⁴த்³யதே ।
ஹே ப⁴க³வன் ஸமாத்ராணி அக்ஷராணி அகாராதீ³னி ஸர்வே
ஸர்வாணி லிங்க³வ்யத்யய꞉ ஆர்ஷ꞉, பி³ந்து³ஸமாஶ்ரிதா꞉
பி³ந்து³தன்மாத்ராணீத்யர்த²꞉ । பி³ந்து³ஸ்து நாதே³ன பி⁴த்³யதே நாத³தன்மாத்ர꞉
ஸன் தத்ர ஸமன்வேதீத்யர்த²꞉ । ஸ நாத³꞉ கலாயாம்ʼ ஸமன்வேதி । ஸா
கலா
குத்ர ஸமன்வேதி இதி ப்ரஶ்னார்த²꞉ । யத்³யபி ஶ்லோகே ஸ நாத³꞉ கேன
பி⁴த்³யத இதி
நாத³ஸ்யைவ ஸமன்வய꞉ ப்ருʼஷ்ட இதி பா⁴தி, ததா²பி நாத³ஸ்ய
கலாஸமன்வய
இதி ப்ரஸித்³த⁴த்வாத் நாத³பத³ம்ʼ கலோபலக்ஷணம் ॥
ஏவம்ʼ ப்ருʼஷ்டோ ப⁴க³வான் ப்³ரஹ்மணி ஸமன்வேதி இதி
உத்தரமாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
அனாஹதஸ்ய ஶப்³த³ஸ்ய தஸ்ய ஶப்³த³ஸ்ய யோ த்⁴வனி꞉ ॥ 41 ॥
த்⁴வனேரந்தர்க³தம்ʼ ஜ்யோதிர்ஜ்யோதிரந்தர்க³தம்ʼ மன꞉ ।
தன்மனோ விலயம்ʼ யாதி தத்³விஷ்ணோ꞉ பரமம்ʼ பத³ம் ॥ 42 ॥
அனாஹதஸ்ய ஶப்³த³ஸ்ய பராவஸ்தா²பன்னப்ரணவஸ்ய ய꞉ த்⁴வனி꞉
நாத³꞉ தஸ்ய நாத³ஸ்ய ஜ்யோதி꞉ அந்தர்க³தம் । தேன தேஜோரூபகலாயாம்ʼ
நாத³ஸ்யாந்தர்பா⁴வ இதி தாத்பர்யம் । கலாந்தர்பா⁴வமாஹ—
ஜ்யோதிரந்தர்க³தம்ʼ மன இதி । மனஸ꞉ ஜ்யோதிஷ்யந்தர்பா⁴வோ நாம
தன்மாத்ரயா தத்ர வ்யாப்தி꞉ । ததா² ச மனஸி ஜ்யோதிஷ꞉ கலாயா꞉
ஸமன்வய இதி
பா⁴வ꞉ । தத் மன꞉ ஶப்³தா³தி³ப்ரபஞ்சகாரணபூ⁴தம்ʼ மன꞉
யத்ர விலயம்ʼ யாதி, யத்ர ப்³ரஹ்மணி
வேதா³ந்தஜன்யநிர்விகல்பகப்³ரஹ்ம-
கோ³சரமனோவ்ருʼத்தி꞉ லயம்ʼ யாதி, தத் வ்ருʼத்திலயஸ்தா²னம்ʼ வ்ருʼத்தி-
லயாத்மகம்ʼ வா விஷ்ணோ꞉ பரமம் உத்க்ருʼஷ்டம்ʼ பத³ம்ʼ ஸ்வரூபமிதி ।
தது³க்தம்—மன꞉ காயாக்³னினா ஹந்தீத்யாதி³னா ॥
புனஸ்ததே³வ விஶிநஷ்டி—
ௐகாரத்⁴வனிநாதே³ன வாயோ꞉ ஸம்ʼஹரணாந்திகம் ।
நிராலம்ப³ம்ʼ ஸமுத்³தி³ஶ்ய யத்ர நாதோ³ லயம்ʼ க³த꞉ ॥ 43 ॥
ஓங்காரத்⁴வனிநாதே³ன ஓங்காரத்⁴வன்யாத்மகநாதே³ன ஸஹ வாயோ꞉
ஸம்ʼஹரணாந்திகம்ʼ ரேசகபூரகாதி³க்ரமேண நியமிதவாயோருபஸம்ʼஹார-
பர்யந்தம்ʼ நிராலம்ப³ம்ʼ நிர்விஶேஷம்ʼ ப்³ரஹ்ம ஸமுத்³தி³ஶ்ய லக்ஷ்யம்ʼ
க்ருʼத்வா த்⁴யாயேத் । யத்ர ஸ நாதோ³ லயம்ʼ க³த꞉ நாஶம்ʼ
ப்ராப்னுயாத், தத் நாத³நாஶாதி⁴கரணாத்மகம்ʼ நாத³நாஶாத்மகம்ʼ
வா விஷ்ணோ꞉ பரமம்ʼ பத³மித்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ த்⁴யானப்ரகாரேண ஶுத்³தா⁴ந்த꞉கரணஸ்ய ஆரூட⁴ஸ்ய
புண்யபாபே விதூ⁴ய ப்³ரஹ்மஸாயுஜ்யே(அ)பி⁴ஹிதே,
ஆருருக்ஷோரபரிஶுத்³த⁴-
அந்த꞉கரணித்வேன ப்³ரஹ்மஸாயுஜ்யாஸம்ப⁴வே
த⁴ர்மாத⁴ர்மவிதூ⁴னனாஸம்ப⁴வேன
தத்³த்³வாரா ஜனனமரணாதி³கமவஶ்யம்ʼ பா⁴வ்யமிதி மனஸி நிஶ்சித்ய var பா⁴விதவ்யமிதி
புனராவ்ருʼத்திப்ரகாரம்ʼ ப்ருʼச்ச²தி—
அர்ஜுன உவாச—
பி⁴ன்னே பஞ்சாத்மகே தே³ஹே க³தே பஞ்சஸு பஞ்சதா⁴ ।
ப்ராணைர்விமுக்தே தே³ஹே து த⁴ர்மாத⁴ர்மௌ க்வ க³ச்ச²த꞉ ॥ 44 ॥
பஞ்சாத்மகே பஞ்சபூ⁴தாத்மகே தே³ஹே ஸ்தூ²லஶரீரே
பி⁴ன்னே க³தே ஸதி, பஞ்சஸு பஞ்சபூ⁴தேஷு பஞ்சதா⁴
தத்தத்ப்ருʼதி²வ்யாத்³யா-
காரேண ஸ்தி²தேஷு ஸத்ஸு, தே³ஹே ப்ராணை꞉ ப்ராணாதி³பஞ்சவாயுபி⁴꞉
வியுக்தே ஸதி, த⁴ர்மாத⁴ர்மௌ புண்யபாபே க்வ க³ச்ச²த꞉ குத்ர
யாஸ்யத꞉ ॥
ஏவம்ʼ ப்ருʼஷ்டோ ப⁴க³வான் லிங்க³ஶரீராதா⁴ரதயா திஷ்ட²த
இத்யுத்தரமாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
த⁴ர்மாத⁴ர்மௌ மனஶ்சைவ பஞ்சபூ⁴தானி யானி ச ।
இந்த்³ரியாணி ச பஞ்சைவ யாஶ்சான்யா꞉ பஞ்ச தே³வதா꞉ ॥ 45 ॥
தாஶ்சைவ மனஸா ஸர்வே நித்யமேவாபி⁴மானத꞉ ।
ஜீவேன ஸஹ க³ச்ச²ந்தி யாவத்தத்த்வம்ʼ ந விந்த³தி ॥ 46 ॥
த⁴ர்மாத⁴ர்மௌ புண்யபாபே மனஶ்ச அந்த꞉கரணம்ʼ யானி ச
பஞ்சபூ⁴தானி ப்ருʼதி²வ்யாதீ³னி யானி ச பஞ்சேந்த்³ரியாணி சக்ஷு-
ராதீ³னி வாகா³தீ³னி ஜ்ஞானகர்மாத்மகானி ச யாஶ்சான்யா꞉
பஞ்சதே³வதா꞉ பஞ்சேந்த்³ரியாபி⁴மானின்ய꞉ தி³க்³வாதாத³ய꞉,
தது³க்தம்—
தி³க்³வாதாத³ர்கப்ரவேதாஶ்விவஹ்னிப்ராப்யப்ரலீயகா꞉ இதி, தா
தே³வதா꞉, ஏதே ஸர்வபூ⁴தாத³ய꞉ மனஸா அந்தரிந்த்³ரியேண நித்யமேவ
ஸர்வதா³
அபி⁴மானத꞉ மமதாஹங்காரவிஷயத்வேன யாவத்தத்த்வம்ʼ ந விந்த³தி
அபரோக்ஷப்³ரஹ்மானுப⁴வம்ʼ ந ப்ராப்னோதி, தாவஜ்ஜீவேன ஸஹ
ஜீவோபாதி⁴னா
லிங்கே³ன ஸஹ க³ச்ச²ந்தி க³தாக³தம்ʼ ப்ராப்னுவந்தீத்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ ஸ்தூ²லதே³ஹலயே(அ)பி த⁴ர்மாத⁴ர்மௌ
லிங்க³ஶரீரமாஶ்ரித்ய திஷ்ட²த இத்யுக்தே, லிங்க³ஶரீரப⁴ங்க³꞉
கதே³தி
ப்ருʼச்ச²தி—
அர்ஜுன உவாச—
ஸ்தா²வரம்ʼ ஜங்க³மம்ʼ சைவ யத்கிஞ்சித்ஸசராசரம் ।
ஜீவா ஜீவேன ஸித்⁴யந்தி ஸ ஜீவ꞉ கேன ஸித்⁴யதி ॥ 47 ॥
ஸ்தா²வரஜங்க³மாத்மகம்ʼ ஸசராசரம்ʼ சராசரஸஹிதம்ʼ
ஜக³ஜ்ஜாலம்ʼ ஸர்வஸ்மின் யே ஜீவா꞉ அபி⁴மானவந்த꞉
ஸ்தூ²லதே³ஹாபி⁴மானினோ
விஶ்வாத்மகா ஜீவா꞉ ஜீவேன லிங்க³ஶரீராபி⁴மானினா தைஜஸேன
ஸித்⁴யந்தி விஶ்வாபி⁴மானம்ʼ த்யஜந்தி । ஸ ஜீவ꞉ தைஜஸாபி⁴மானீ கேன
ஹேதுனா ஸித்⁴யதி ஸ்வாபி⁴மானம்ʼ த்யஜதீதி ப்ரஶ்னார்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ ப்ருʼஷ்டே ஸதி ப்ராஜ்ஞேன தைஜஸ꞉ ஸித்⁴யதி,
ப்ராஜ்ஞஸ்துரீயே-
ணேத்யேவம்ʼ க்ரமேண ஸித்⁴யதீத்யுத்தரமாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
முக²நாஸிகயோர்மத்⁴யே ப்ராண꞉ ஸஞ்சரதே ஸதா³ ।
ஆகாஶ꞉ பிப³தே ப்ராணம்ʼ ஸ ஜீவ꞉ கேன ஜீவதி ॥ 48 ॥
முக²நாஸிகயோர்மத்⁴யே முக²நாஸிகாமத்⁴யத꞉ ஸதா³ ஸர்வதா³
யாவத³த்³ருʼஷ்டம்ʼ ப்ராணவாயு꞉ ஸஞ்சரதே அஜபாமந்த்ராத்மகத்வேன
ஏகைகஸ்ய தி³னஸ்ய ஷட்ஶதாதி⁴கைகவிம்ʼஶதிஸஹஸ்ரஸங்க்²யயா
ஸஞ்சரதி, தாவத்பர்யந்தமத்³ருʼஷ்டமஹிம்னா லிங்க³மபி வர்ததே ।
யதா³ து யோக³மஹிம்னா ப்³ரஹ்மஜ்ஞானானந்தரம்ʼ ஜீவஸ்யாத்³ருʼஷ்ட-
நிவ்ருʼத்தி꞉, ததா³ ஆகாஶ꞉ ஜீவத்வநிமித்தம்ʼ ப்ராணம்ʼ பிப³தே, ததா³
ஜீவ꞉ கேன ஜீவதி ஜீவத்வாபாத³காவித்³யாநிவ்ருʼத்த்யா
நிரஞ்ஜனப்³ரஹ்ம-
பா⁴வே ஜாதே ஜீவத்வமேவ நாஸ்தீத்யர்த²꞉ ॥
நனு ப்³ரஹ்மாண்டா³த்³யுபாதி⁴விஶிஷ்டஸ்ய ஸர்வக³தஸ்ய ப்³ரஹ்மண꞉
கத²ம்ʼ நிரஞ்ஜனத்வமிதி ப்ருʼச்ச²தி—
அர்ஜுன உவாச—
ப்³ரஹ்மாண்ட³வ்யாபிதம்ʼ வ்யோம வ்யோம்னா சாவேஷ்டிதம்ʼ ஜக³த் ।
அந்தர்ப³ஹிஶ்ச தத்³வ்யோம கத²ம்ʼ தே³வோ நிரஞ்ஜன꞉ ॥ 49 ॥
ஹே ப⁴க³வன் வ்யோம ஆகாஶம்ʼ ப்³ரஹ்மாண்ட³வ்யாபிதம்ʼ
ப்³ரஹ்மாண்டா³-
வச்சி²ன்னமித்யர்த²꞉ । வ்யோம்னா ச ஆகாஶேன ஜக³த் ஆவேஷ்டிதம்ʼ
வ்யாப்தம், தஸ்மாத்காரணாத் அந்தர்ப³ஹிஶ்ச வ்யோமைவ வர்ததே,
ஏவம்ʼ ஸதி தே³வ꞉ ஈஶ்வர꞉ கத²ம்ʼ நிரஞ்ஜன꞉ அன்யப்ரகாஶநிரபேக்ஷ꞉
கத²மித்யர்த²꞉ ॥
ஆகாஶாதி³ஸர்வப்ரபஞ்சஸ்ய கல்பிதத்வேன ஸர்வம்ʼ
ஸேத்ஸ்யதீத்யபி⁴ப்ராயேணாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
ஆகாஶோ ஹ்யவகாஶஶ்ச ஆகாஶவ்யாபிதம்ʼ ச யத் ।
ஆகாஶஸ்ய கு³ண꞉ ஶப்³தோ³ நி꞉ஶப்³தோ³ ப்³ரஹ்ம உச்யதே ॥ 50 ॥
ஆகாஶ꞉ மஹாகாஶ꞉ அவகாஶ꞉ பரிச்சி²ன்னாகாஶ꞉
உப⁴யமப்யாகாஶேன ஆகாஶதன்மாத்ரபூ⁴தேன ஶப்³தே³ன
வ்யாபிதம்ʼ வ்யாப்தம்ʼ தது³பாத³னகதயா தத³திரிக்தம்ʼ ந
ப⁴வதீத்யர்த²꞉ । தர்ஹி உபாதா³னஸ்ய ஶப்³த³ஸ்ய
அதிரிக்தத்வமஸ்த்வித்யத ஆஹ—
ஆகாஶஸ்ய கு³ண꞉ ஶப்³த³ இதி, ஶப்³த³꞉ தன்மாத்ரபூ⁴த꞉ ஆகாஶஸ்ய
மித்²யா-
பூ⁴தாகாஶஸ்ய கு³ண꞉ பரிணாம்யுபாதா³னம்ʼ யத꞉, அத ஏவ ஸ்வயமபி
மித்²யாபூ⁴த இத்யர்த²꞉ । ப்³ரஹ்ம து நி꞉ஶப்³த³꞉ நிஷ்ப்ரபஞ்ச꞉
இத்யுச்யதே । ததா² ச ஸத்யஸ்யாக்ஷரஸ்ய ப்³ரஹ்மண꞉ அஸத்யேன ஸஹ
ஸம்ப³ந்தா⁴ஸம்ப⁴வாத் நிரஞ்ஜனத்வமுபபத்³யத இத்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ ப⁴க³வதோக்தே, அக்ஷரஶப்³த³ஸ்ய ப⁴க³வத³பி⁴மதார்த²ம்ʼ
அஜானான꞉ ஸன் லோகப்ரஸித்³த⁴வர்ணாத்மகாக்ஷரபு³த்³த்⁴யா
வர்ணாநாமக்ஷரத்வம்ʼ ந ஸம்ப⁴வதீத்யபி⁴ப்ராயேண ப்ருʼச்ச²தி—
அர்ஜுன உவாச—
த³ந்தோஷ்ட²தாலுஜிஹ்வாநாமாஸ்பத³ம்ʼ யத்ர த்³ருʼஶ்யதே ।
அக்ஷரத்வம்ʼ குதஸ்தேஷாம்ʼ க்ஷரத்வம்ʼ வர்ததே ஸதா³ ॥ 51 ॥
ஹே ப⁴க³வன் யத்ர வர்ணாத்மகாக்ஷரேஷு த³ந்தோஷ்ட²தாலு-
ஜிஹ்வானாம், உபலக்ஷணேமேதத் கண்டா²தீ³நாமஷ்டானாம்ʼ
ஸ்தா²னானாம், ஆஸ்பத³ம் ஆஸ்பத³த்வம்ʼ த்³ருʼஶ்யதே ப்ரத்யக்ஷ-
மனுபூ⁴யதே । ‘ அகுஹவிஸர்ஜனீயானாம்ʼ கண்ட²꞉ ‘ இத்யாதி³னா
ஶ்ரூயதே ச । ததா² ச தேஷாம்ʼ வர்ணானாம் அக்ஷரத்வம்ʼ நாஶ-
ரஹிதத்வம்ʼ குத꞉, உத்பத்திமதோ நாஶாவஶ்யம்பா⁴வாத் ? ஸதா³
ஸர்வகாலம்ʼ க்ஷரத்வம்ʼ நாஶவத்த்வமேவ வர்ததே தேஷாம், நாஶ-
ரஹிதத்வம்ʼ குத இதி ப்ரஶ்னார்த²꞉ ॥
ஏவமபி⁴ப்ராயமஜானானேன அர்ஜுனேன ப்ருʼஷ்டே² ஸ்வாபி⁴ப்ரேத-
மக்ஷரஶப்³தா³ர்த²ம்ʼ ஸ்பு²டயன் ப⁴க³வானுவாச—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
அகோ⁴ஷமவ்யஞ்ஜநமஸ்வரம்ʼ சா-
ப்யதாலுகண்டோ²ஷ்ட²மநாஸிகம்ʼ ச ।
அரேக²ஜாதம்ʼ பரமூஷ்மவர்ஜிதம்ʼ
தத³க்ஷரம்ʼ ந க்ஷரதே கத²ஞ்சித் ॥ 52 ॥
அகோ⁴ஷம்ʼ கோ⁴ஷாக்²யவர்ணகு³ணரஹிதம் அவ்யஞ்ஜனம்ʼ
ககாராதி³வ்யஞ்ஜனாதீதம் அஸ்வரம் அஜதீதம், அதாலுகண்டோ²-
ஷ்ட²மபி அஜ்வ்யஞ்ஜநாத்³யுத்பத்திஸ்தா²னதால்வோஷ்டா²தி³ரஹிதம்ʼ
அநாஸிகம் அனுஸ்வாரோத்பத்திஸ்தா²னநாஸிகாதீதம் அரேக²ஜாதம்ʼ
வர்ணவ்யஞ்ஜகரேகா²ஸமூஹாதீதம் ஊஷ்மவர்ஜிதம்ʼ ஶஷஸஹ-
அதீதம், யத்³வா, ஊஷ்மஶப்³தே³ன ஶ்வாஸாக்²யோ கு³ணோ(அ)பி⁴தீ⁴யதே
தத்³ரஹிதம், பரம்ʼ லோகப்ரஸித்³த⁴வர்ணலக்ஷணாதீதம்ʼ யத் ப்³ரஹ்ம
கத²ஞ்சித் ஸர்வப்ரகாரேண ஸர்வகாலே(அ)பி ந க்ஷரதே,
ததே³வாக்ஷர-
ஶப்³தே³னோச்யதே । ந லௌகிகான்யக்ஷராணீத்யர்த²꞉ ॥
ஏதாத்³ருʼஶம்ʼ ப்³ரஹ்மஜ்ஞானோபாயம் அனுப⁴வதா³ர்ட்⁴யாய
புனரபி ப்ருʼச்ச²தி—
அர்ஜுன உவாச—
ஜ்ஞாத்வா ஸர்வக³தம்ʼ ப்³ரஹ்ம ஸர்வபூ⁴தாதி⁴வாஸிதம் ।
இந்த்³ரியாணாம்ʼ நிரோதே⁴ன கத²ம்ʼ ஸித்⁴யந்தி யோகி³ன꞉ ॥ 53 ॥
ஸர்வபூ⁴தாதி⁴வாஸிதம்ʼ ஸர்வபூ⁴தேஷ்வப்யந்தர்யாமிதயா
ஸ்தி²தம்ʼ
ஸர்வக³தம் அந்தர்ப³ஹிஶ்ச பரிபூர்ணம், ப்³ரஹ்ம ஜ்ஞாத்வா ஸம்யக்³-
விபு³த்⁴ய யோகி³ன꞉ இந்த்³ரியாணாம்ʼ நிரோதே⁴ன இந்த்³ரியநியமனேன கத²ம்ʼ
ஸித்⁴யந்தி கேனோபாயேன முக்தா ப⁴வந்தீத்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ ப்ருʼஷ்டோ ப⁴க³வான் தமேவ ஜ்ஞானோபாயம்ʼ புனரப்யாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
இந்த்³ரியாணாம்ʼ நிரோதே⁴ன தே³ஹே பஶ்யந்தி மானவா꞉ ।
தே³ஹே நஷ்டே குதோ பு³த்³தி⁴ர்பு³த்³தி⁴நாஶே குதோ ஜ்ஞதா ॥ 54 ॥
மானவா꞉ மனுஷ்யா꞉ இந்த்³ரியாணாம்ʼ நிரோதே⁴ன இந்த்³ரியநியமனேன
தே³ஹே தே³ஹே ஏவ பஶ்யந்தி ஜ்ஞாஸ்யந்தி, தஸ்மாத் தே³ஹதா³ர்ட்⁴யம்ʼ ச
ஜ்ஞானோபாய இதி பா⁴வ꞉ । தத³பா⁴வே ஜ்ஞானமேவ நாஸ்தி இத்யாஹ—
தே³ஹே நஷ்டே அத்³ருʼஷ்டே ஸதி பு³த்³தி⁴꞉ குத꞉ தத்த்வஜ்ஞானம்ʼ குத꞉ ?
தஸ்மாத்³தே³ஹேந்த்³ரியாதி³பி⁴꞉ யஜ்ஞதா³நாதி³ஶ்ரவணாதி³கமேவ தத்த்வஜ்ஞானே
காரணமிதி பா⁴வ꞉ ॥
தாத்³ருʼஶம்ʼ ச காரணம்ʼ
யாவத்பர்யந்தமனுஷ்டே²யமித்யாஶங்க்ய
அவதி⁴மாஹ—
தாவதே³வ நிரோத⁴꞉ ஸ்யாத்³யாவத்தத்த்வம்ʼ ந விந்த³தி ।
விதி³தே து பரே தத்த்வே ஏகமேவானுபஶ்யதி ॥ 55 ॥
யாவத்தத்த்வஜ்ஞானம்ʼ நாஸ்தி,
தாவத்பர்யந்தமிந்த்³ரியநிரோத⁴꞉ ஸ்யாத்;
பரே தத்த்வே அக²ண்டா³னந்த³ப்³ரஹ்மணி விதி³தே அபரோக்ஷபூ⁴தே ஸதி,
ஏகமேவானுபஶ்யதி ஏகமேவ தே³ஹேந்த்³ரியஸாத⁴னானுஷ்டா²நாதி³ஸாத⁴ன-
ரஹிதம்ʼ ப்³ரஹ்மைவானுபஶ்யதி, நான்யத்; தத³னந்தரம்ʼ ஸாத⁴னா-
நுஷ்டா²னப்ரயாஸோ(அ)பி மா பூ⁴தி³தி பா⁴வ꞉ ॥
தஸ்மாத்³யாவத்தத்த்வஜ்ஞாம்ʼ தாவத்ஸாத⁴னமனுஷ்டே²யம்,
தத³பா⁴வே தன்ன ஸித்⁴யதீத்யாஹ—
நவச்சி²த்³ரக்ருʼதா தே³ஹா꞉ ஸ்ரவந்தி க³லிகா இவ ।
நைவ ப்³ரஹ்ம ந ஶுத்³த⁴ம்ʼ ஸ்யாத்புமான்ப்³ரஹ்ம ந விந்த³தி ॥ 56 ॥
தே³ஹா꞉ ஜ்ஞானகாரணீபூ⁴தஶரீராணி நவச்சி²த்³ரக்ருʼதா꞉
விஷயஸ்ராவிவ்ருʼத்திமன்னவேந்த்³ரியக⁴டிதானி; தத்ர த்³ருʼஷ்டாந்த꞉
க³லிகா இவ ச்சி²த்³ரக⁴டா இவ ஸர்வதா³ ஜ்ஞானம்ʼ ஸ்ரவந்தீத்யர்த²꞉ ।
தாத்³ருʼஶவிஷயப்ரவணசித்தஸ்ய ப்³ரஹ்ம ந ஶுத்³த⁴ம்ʼ ஸ்யாத் இதி
நைவ ஈஶ்வரத்வகர்த்ருʼத்வபி³ம்ப³த்வாதி³க⁴டிதம்ʼ ந ப⁴வதி । ததா² ச
ப்³ரஹ்மணி பி³ம்ப³த்வாதி³க⁴டிதே புமான் ஸுக²து³꞉கா²பி⁴மானீ
ப்ரதிபி³ம்போ³ ஜீவ꞉ ப்³ரஹ்ம ந விந்த³தி ஆனந்தா³னுப⁴வம்ʼ ந ப்ராப்னோ-
தீத்யர்த²꞉ ॥
தஸ்மாத் யாவத்தத்த்வாபரோக்ஷபர்யந்தம்ʼ ஸாத⁴னே யத்ன꞉
கர்தவ்ய꞉, ஜாதே ச தத்த்வாவபோ³தே⁴ விதி⁴நிஷேதா⁴தீதத்வேன ந கோ(அ)பி
யத்ன꞉ கர்தவ்ய இத்யபி⁴ப்ராயவானாஹ—
அத்யந்தமலினோ தே³ஹோ தே³ஹீ சாத்யந்தநிர்மல꞉ ।
உப⁴யோரந்தரம்ʼ ஜ்ஞாத்வா கஸ்ய ஶௌசம்ʼ விதீ⁴யதே ॥ 57 ॥
தே³ஹ꞉ பாஞ்சபௌ⁴திக꞉ அத்யந்தமலின꞉ ஜட³த்வாதி³தி பா⁴வ꞉ ।
தே³ஹீ ஆத்மா நிஷ்க்ருʼஷ்டாஹங்கார꞉ ஸன் அத்யந்தநிர்மல꞉
அஹங்காரோ-
பாதி⁴கஸம்ʼஸாரரஹித꞉ இத்யேவமுப⁴யோர்தே³ஹாத்மனோ꞉ அந்தரம்ʼ கல்பிதத்வ-
ஸத்யத்வே ஜ்ஞாத்வா யோ வர்ததே, தம்ʼ ப்ரதி கஸ்ய ஶௌசம்ʼ விதீ⁴யதே
தே³ஹஸ்ய
வா ஆத்மனோ வா ? தே³ஹஸ்ய சேத், ஜட³ஸ்ய ஜடே³ன ஜலாதி³னா ந
ஶுத்³தி⁴꞉; ஆத்மனஶ்சேத் பூர்வமேவ ஶுத்³த⁴ஸ்ய ந ஶௌசாதி³னா
ப்ரயோஜனமிதி பா⁴வ꞉ ॥
இதி ஶ்ரீகௌ³ட³பாதா³சார்யவிரசிதாயாம்ʼ உத்தரகீ³தாவ்யாக்²யாயாம்ʼ ப்ரத²மோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ த்³விதீயோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
அரூட⁴ஸ்யாருருக்ஷோஶ்ச ஸ்வரூபே பரிகீர்திதே ।
தத்ராரூட⁴ஸ்ய பி³ம்பை³க்யம்ʼ கத²ம்ʼ ஸ்யாதி³தி ப்ருʼச்ச²தி ॥
அர்ஜுன உவாச—
ஜ்ஞாத்வா ஸர்வக³தம்ʼ ப்³ரஹ்ம ஸர்வஜ்ஞம்ʼ பரமேஶ்வரம் ।
அஹம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி நிர்தே³ஷ்டும்ʼ ப்ரமாணம்ʼ தத்ர கிம்ʼ ப⁴வேத் ॥ 1 ॥
ஹே ப⁴க³வன் ப்³ரஹ்ம பி³ம்ப³பூ⁴தம்ʼ சைதன்யம்ʼ ஸர்வக³தம்ʼ
ஸர்வத்ர பரிபூர்ணம்ʼ ஸர்வஜ்ஞம்ʼ ஸர்வஸாக்ஷிபூ⁴தம்ʼ பரமேஶ்வரம்ʼ
ஸர்வனியாமகமிதி ஜ்ஞாத்வா தத்த்வமஸீத்யாதி³வாக்யதோ விபு³த்⁴ய அஹம்ʼ
ப்³ரஹ்மேதி, ப்ரதிபி³ம்பா³த்மா ஜீவ꞉ ப்³ரஹ்மேதி நிர்தே³ஷ்டும்ʼ வக்தும்ʼ தத்ர
தஸ்மின்னைக்யே கிம்ʼ ப்ரமாணம்ʼ கிமுபபாத³கமித்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ ப்ருʼஷ்டோ ப⁴க³வான் க்ஷீரஜலாதி³த்³ருʼஷ்டாந்தேன
உபாதி⁴நிவ்ருʼத்தாவாத்மைக்யம்ʼ ஸம்ப⁴வதீத்யாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
யதா² ஜலம்ʼ ஜலே க்ஷிப்தம்ʼ க்ஷீரே க்ஷீரம்ʼ க்⁴ருʼதே க்⁴ருʼதம் ।
அவிஶேஷோ ப⁴வேத்தத்³வஜ்ஜீவாத்மபரமாத்மனோ꞉ ॥ 2 ॥
ஜலே நத்³யாதௌ³ ஜலம்ʼ ததே³வ பாத்ராது³த்³த்⁴ருʼதம்ʼ பாத்ரோபாதி⁴த꞉
ப்ருʼத²க்பூ⁴தம்ʼ தத்ரைவ க்ஷிப்தே பாத்ரோபாதி⁴நிவ்ருʼத்தௌ மஹாஜலைக்யம்ʼ
ப்ராப்னோதி, ஏவம்ʼ க்ஷீரே க்ஷீரம்ʼ க்⁴ருʼதே க்⁴ருʼதம்ʼ க்ஷிப்தம்ʼ ஸத்
தத்ததை³க்யம்ʼ ப்ராப்னோதி, தத்³வத் ஜீவாத்மபரமாத்மனோ꞉ அவித்³யா-
த்³யுபாதி⁴தோ பே⁴தே³(அ)பி தந்நிவ்ருʼத்தாவவிஶேஷ꞉ ஸம்ப⁴வதீதி பா⁴வ꞉
॥
ஏவமைக்யஜ்ஞானம்ʼ கு³ருமுகா²தே³வ ஸம்பா⁴விதமவித்³யா-
நிவர்தகம், ந து ஸ்வதந்த்ரவிசாரஸம்பா⁴விதமிதி வத³ன்
தத்த்வ-
ஜ்ஞானார்த²ம்ʼ கு³ருமேவ அபி⁴க³ச்சே²தி³தி கு³ரூபாஸநாமாஹ—
ஜீவே பரேண தாதா³த்ம்யம்ʼ ஸர்வக³ம்ʼ ஜ்யோதிரீஶ்வரம் ।
ப்ரமாணலக்ஷணைர்ஜ்ஞேயம்ʼ ஸ்வயமேகாக்³ரவேதி³னா ॥ 3 ॥
ஸ்வயமதி⁴காரீ ஏகாக்³ரவேதி³னா ப்³ரஹ்மநிஷ்டே²ன கு³ருணா
ப்ரமாணலக்ஷணை꞉ ‘ தத்த்வமஸி ‘ ‘ யதோ வா இமானி
பூ⁴தானி ‘ ‘ ய꞉ ஸர்வஜ்ஞ꞉ ஸர்வவித் ‘ இத்யாதி³பி⁴꞉
ஜீவே பரேண
பரமாத்மனா தாதா³த்ம்யம் ஐக்யம்ʼ போ³தி⁴தே ஸதி, தத³னந்தரம்ʼ
ஸ்வயமேவ ஸர்வக³ம்ʼ
ஸர்வவ்யாபினமீஶ்வரம்ʼ ஸர்வநியந்தாரம்ʼ ஜ்யோதி꞉ ஸ்வயம்ப்ரகாஶாத்மா
இதி விஜ்ஞேயம்ʼ ஜ்ஞாதும்ʼ யோக்³யமித்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ கு³ரூபதே³ஶானந்தரப⁴விஜ்ஞானேனைவோபபத்தௌ கிம்ʼ
கர்மயோகே³னேதி ப்ருʼச்ச²தி—
அர்ஜுன உவாச—
ஜ்ஞாநாதே³வ ப⁴வேஜ்ஜ்ஞேயம்ʼ விதி³த்வா தத்க்ஷணேன து ।
ஜ்ஞானமாத்ரேண முச்யேத கிம்ʼ புனர்யோக³தா⁴ரணா ॥ 4 ॥
ஹே ப⁴க³வன் ஜ்ஞேயம்ʼ விசார்யம்ʼ ப்³ரஹ்மைக்யம்ʼ ஜ்ஞாநாதே³வ
கு³ரூபதி³ஷ்டாதே³வ ப⁴வேத்; ததா² ச விதி³த்வா
கு³ரூபதே³ஶானந்தரம்ʼ
தத்த்வம்ʼ ஜ்ஞாத்வா தத்க்ஷணேன து
வேதா³ந்தவாக்யஜன்யசரமவ்ருʼத்த்யுத்தர-
க்ஷணமேவ முச்யேத முக்தோ ப⁴வேத்; ஏவம்ʼ ஜ்ஞானமாத்ரேண
முக்த்யுபபத்தௌ
யோக³தா⁴ரணாகர்மயோகா³ப்⁴யாஸ꞉ கிம்ʼ புன꞉ கிம்ʼ ப்ரயோஜனம் வ்யர்த²-
த்வாதி³த்யபி⁴ப்ராய꞉ ॥
ஏவம்ʼ கர்மயோக³வையர்த்²யே ஶங்கிதே யாவத்தத்த்வஜ்ஞானம்ʼ ந
ஸம்ப⁴வதி, தாவத³ந்த꞉கரணஶுத்³த்⁴யர்த²மனுஷ்டே²யம்ʼ கர்ம;
ஸித்³தே⁴ ச தஸ்மின் ஜ்ஞானே, புன꞉ கர்மானுஷ்டா²னம்ʼ மா பூ⁴த்
இத்யாஹ—
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
ஜ்ஞானேன தீ³பிதே தே³ஹே பு³த்³தி⁴ர்ப்³ரஹ்மஸமன்விதா ।
ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநாக்³னினா வித்³வாந்நிர்த³ஹேத்கர்மப³ந்த⁴னம் ॥ 5 ॥
ஹே அர்ஜுன வித்³வான் விவேகீ ஜ்ஞானேன தே³ஹே லிங்க³ஶரீரே
தீ³பிதே
ஶுத்³தே⁴, தத꞉ பு³த்³தி⁴꞉ நிஶ்சயாத்மிகா ப்³ரஹ்மஸமன்விதா சேத்
ப்³ரஹ்மணி ஸ்தி²தா அஸம்பா⁴வனாரஹிதா சேத், தத³னந்தரம்ʼ
ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநாக்³னினா
ப்³ரஹ்மஜ்ஞானானலேன கர்மப³ந்த⁴னம்ʼ கர்மபாஶம்ʼ நிர்த³ஹேத்
த்யஜேதி³த்யர்த²꞉ ।
தது³க்தம்—‘ ஜ்ஞாநாக்³னி꞉ ஸர்வகர்மாணி
ப⁴ஸ்மஸாத்குருதே(அ)ர்ஜுன ‘ இதி ॥
ஏவம்ʼ ப்ராப்ததத்த்வைகஸ்ய தத꞉ பரம்ʼ கிமபி ந
கார்யமித்யாஹ—
தத꞉ பவித்ரம்ʼ பரமேஶ்வராக்²ய-
மத்³வைதரூபம்ʼ விமலாம்ப³ராப⁴ம் ।
யதோ²த³கே தோயமனுப்ரவிஷ்டம்ʼ
ததா²த்மரூபோ நிருபாதி⁴ஸம்ʼஸ்த²꞉ ॥ 6 ॥
தத꞉ தத்த்வஜ்ஞானானந்தரம் உத³கே மஹோத³கே அனுப்ரவிஷ்டம்ʼ
ஐக்யம்ʼ க³தம்ʼ தோயம்ʼ பரிச்சி²ன்னோத³கம், தத்³வத் பவித்ரம்ʼ
ஶுத்³த⁴ம்ʼ
பரமேஶ்வராக்²யம்ʼ பரமேஶ்வரஸஜ்ஞம்ʼ ததா²பி விமலாம்ப³ராப⁴ம்ʼ
நிர்மலாகாஶவத³ஸங்க³ம் அத்³வைதரூபம்ʼ
ஸஜாதீயவிஜாதீயஸ்வக³த-
பே⁴த³ரஹிதம்ʼ ப்³ரஹ்ம பரம்ʼ ப்³ரஹ்ம அனுப்ரவிஷ்ட꞉ ததை³க்யம்ʼ க³த꞉ அத
ஏவ பரமாத்மரூப꞉ ஸன் நிருபாதி⁴ஸம்ʼஸ்தோ² ப⁴வேத் ஔபாதி⁴க-
கர்த்ருʼத்வாதி³பே⁴த³ரஹிதோ ப⁴வேத், ஸ்வயம்ʼ நிஷ்க்ரிய
ஆஸீதேத்யர்த²꞉;
கு³ணா கு³ணேஷு வர்தந்தே இதி ந்யாயாதி³தி பா⁴வ꞉ ॥
ஏவம்ʼ யதோ²க்தகர்மானுஷ்டா²னத்³வாரா தத்த்வஜ்ஞானே ஜாத ஏவ
பரமாத்மதத்த்வம்ʼ ஜ்ஞாதும்ʼ ஶக்யம், ந தத꞉ பூர்வைத்யாஹ—
ஆகாஶவத்ஸூக்ஷ்மஶரீர ஆத்மா
ந த்³ருʼஶ்யதே வாயுவத³ந்தராத்மா ।
ஸ பா³ஹ்யமப்⁴யந்தரநிஶ்சலாத்மா
ஜ்ஞானோல்கயா பஶ்யதி சாந்தராத்மா ॥ 7 ॥
ஆகாஶவத் ஸூக்ஷ்மஶரீர꞉ ஆகாஶம்ʼ யதா²தீந்த்³ரியம்ʼ,
தத்³வத் பரமாத்மா ஸூக்ஷ்மஶரீர꞉, ஸூக்ஷ்மத்வமத்ர
அதீந்த்³ரியத்வ-
மபி⁴ப்ரேதம், தாத்³ருʼஶ꞉ பரமாத்மா வாயுவத் வாயுர்யதா²
சக்ஷுராதி³விஷயோ ந, தத்³வத் அந்தராத்மா ஜீவோ(அ)பி ந
த்³ருʼஶ்யதே,
தத்ஸ்வரூபமபீந்த்³ரியவிஷயம்ʼ ந ப⁴வதீத்யர்த²꞉,
மனஸோ(அ)ப்ரமாணத்வஸாத⁴நாதி³தி பா⁴வ꞉ । தர்ஹி தயோ꞉
அபரோக்ஷதத்த்வஜ்ஞானம்ʼ
கேனேத்யத ஆஹ—ஸ பா³ஹ்யமப்⁴யந்தரநிஶ்சலாத்ம
விஷயவிக்ஷிப்தசித்தோ
ந ப⁴வதி, ஸ꞉ ஜ்ஞானோல்கயா
வேதா³ந்தஜன்யதத்த்வாபரோக்ஷவ்ருʼத்திரூபஜ்ஞாநதீ³பேன
அந்தராத்மா அந்தர்முக²சித்த꞉ பஶ்யதி தது³ப⁴யைக்யம்ʼ
ஜானாதீத்யர்த²꞉ ॥
இஹ கேஷாஞ்சித்³த³ர்ஶனம்ʼ அர்சிராதி³மார்கே³ண லோகாந்தரப்ராப்தி꞉
முக்தி꞉ இதி, தந்நிராகர்தும் ‘ அத்ர ப்³ரஹ்ம ஸமஶ்னுதே ‘
இத்யாதி³
ஶ்ருத்யா பூர்வோக்தஜ்ஞானினோ முக்திஸ்வரூபமாஹ—
யத்ர யத்ர ம்ருʼதோ ஜ்ஞானீ யேன கேனாபி ம்ருʼத்யுனா ।
யதா² ஸர்வக³தம்ʼ வ்யோம தத்ர தத்ர லயம்ʼ க³த꞉ ॥ 8 ॥
ஸர்வக³தம்ʼ ஸர்வவஸ்த்வவச்சி²ன்னம்ʼ வ்யோம ஆகாஶம்ʼ யதா²
அவச்சே²த³கவஸ்துநாஶே தத்ரைவ மஹாவ்யோம்னி லயம் ஐக்யம்ʼ
ப்ராப்னோதி, ததா² ஸர்வக³த꞉ ஜ்ஞானீ ஸர்வத்ர
பரிபூர்ணப்³ரஹ்மாபி⁴ன்ன꞉
ஶரீராத்³யுபாதி⁴னா பி⁴ன்னத்வேன வ்யவஹ்ரியமாண꞉ ப்³ரஹ்மாபரோக்ஷ-
ஜ்ஞானீ யேன கேன ம்ருʼத்யுனா யத்ர குத்ராபி வா ம்ருʼத꞉
அஜ்ஞானோபாதா³னக-
தே³ஹம்ʼ ஜ்ஞானேன நாஶயதி, தத்ர தத்ரைவ ப்³ரஹ்மணி லயம் ஐக்யம்ʼ
க³த꞉
ப்ராப்த ஏவேத்யர்த²꞉ । அனேன தத்த்வஜ்ஞானினோ தே³ஶகாலாத்³யபேக்ஷா
மரணே
மா பூ⁴தி³தி ஸூசிதம் । ப்⁴ருʼக்³வக்³ன்யாத்³யபம்ருʼத்யுநிமித்தக-
ப்ராயஶ்சித்தான்யபி ஆருருக்ஷ்வதி⁴க்ருʼதானி இதி வேதி³தவ்யம் ॥
ஏகஸ்யாபி ஜீவஸ்ய தே³ஹாத்³யவச்சே²த³கபே⁴தே³ன நானாத்வம்ʼ
ஜீவ-
ஸ்யாணுத்வபக்ஷே ந ஸம்ப⁴வதீத்யாஶங்க்ய ஜீவஸ்ய வ்யாபித்வம்ʼ
ஸாத⁴யதி —
ஶரீரவ்யாபிதம்ʼ வ்யோம பு⁴வனானி சதுர்த³ஶ ।
நிஶ்சலோ நிர்மலோ தே³ஹீ ஸர்வவ்யாபீ நிரஞ்ஜன꞉ ॥ 9 ॥
ஶரீரவ்யாபிதம்ʼ ஶரீராதி³ஸர்வத்³ரவ்யவ்யாபிதம்ʼ வ்யோமம்ʼ
ஆகாஶம்ʼ
யதா² பு⁴வனானி சதுர்த³ஶ பூ⁴ர்பு⁴வராதீ³னி வ்யாபிதம்ʼ ஸத்
வர்ததே,
ஏவம்ʼ நிஶ்சல꞉ க்ரியாரஹித꞉ நிர்மல꞉ பரிஶுத்³த⁴꞉ நிரஞ்ஜன꞉
ஸ்வயம்ʼ-
ப்ரகாஶோ தே³ஹீ ஜீவ꞉ ஸர்வவ்யாபீ ஜக³த்³வ்யாபீத்யர்த²꞉ ।
ஜக³ன்மாத்ரஸ்ய
அவித்³யாபரிணாமத்வேன ஜக³து³பாதா³னாவித்³யாப்ரதிபி³ம்ப³ஸ்யைவ ஜீவத்வேன
தஸ்ய வ்யாபித்வமேவ நாணுத்வமிதி பா⁴வ꞉ ॥
ஏவம்ʼ தத்த்வஜ்ஞானினோ முக்திஸ்வரூபமபி⁴தா⁴ய தத꞉ பரம்ʼ
தத்த்வ-
ஜ்ஞானஸாத⁴னானுஷ்டா²து꞉ ததே³வ ஸர்வபாபப்ராயஶ்சித்தமித்யாஹ—
முஹூர்தமபி யோ க³ச்சே²ன்னாஸாக்³ரே மனஸா ஸஹ ।
ஸர்வம்ʼ தரதி பாப்மானம்ʼ தஸ்ய ஜன்ம ஶதார்ஜிதம் ॥ 10 ॥
ய꞉ ஜ்ஞானஸாத⁴னானுஷ்டா²தா மனஸா ஸஹ ஸாத⁴னேன ஸஹ
முஹூர்தமாத்ரமபி நாஸாக்³ரே க³ச்சே²த் நாஸாக்³ரே தத்த்வஜ்ஞானார்த²ம்ʼ
நிஶ்சலம்ʼ சக்ஷு꞉ குர்யாத், தஸ்ய தாத்³ருʼஶஹம்ʼஸமுத்³ராநிஷ்ட²ஸ்ய
ஜன்மஶதார்ஜிதம்ʼ அனேகஜன்மஸஞ்சிதம்ʼ ஸர்வம்ʼ யத்பாபமஸ்தி தத்ஸர்வம்ʼ
பாப்மானம்ʼ பாபம்ʼ யோகீ³ தரதி நாஶயதீத்யர்த²꞉ । தது³க்தம்ʼ
‘ யஸ்ய
ப்³ரஹ்மவிசாரணம்ʼ க்ஷணமபி ப்ராப்னோதி தை⁴ர்யம்ʼ மன꞉ ‘ ‘
குலம்ʼ
பவித்ரம்ʼ ஜனனீ க்ருʼதார்தா² விஶ்வம்ப⁴ரா புண்யவதீ ச தேன
‘ இத்யாதி³—
முக்தி꞉ த்³விவிதா⁴—ஸத்³யோ முக்தி꞉ க்ரமமுக்திரிதி, தத்ர
ஸத்³யோ முக்தி꞉
‘ யத்ர யத்ர ம்ருʼதோ யோகீ³ ‘ இத்யாதி³னா, ‘ அத்ர ப்³ரஹ்ம
ஸமஶ்னுதே ‘
இத்யாதி³ ஶ்ருத்யா ச, ப்ரதிபாதி³தா । ‘ ப்³ரஹ்மணா ஸஹ தே
ஸர்வே ஸம்ப்ராப்தே
ப்ரதிஸஞ்சரே । பரஸ்யாந்தே க்ருʼதாத்மான꞉ ப்ரவிஶந்தி பரம்ʼ
பரம் ‘
இத்யாதி³பி⁴꞉ ப்ரதிபாதி³தாம்ʼ க்ரமமுக்திம்ʼ நிரூபயிதும்,
அர்சிராதி³மார்க³ம்ʼ க³ந்து꞉
புனராவ்ருʼத்திராஹித்யம், தூ⁴மாதி³மார்க³ம்ʼ க³ந்து꞉ புனராவ்ருʼத்திம்ʼ
ச, நிரூபயிதும்ʼ யோக³தா⁴ரணயா தது³ப⁴யமார்க³ஸ்வரூபமாஹ—
த³க்ஷிணே பிங்க³லா நாடீ³ வஹ்னிமண்ட³லகோ³சரா ।
தே³வயானமிதி ஜ்ஞேயா புண்யகர்மானுஸாரிணீ ॥ 11 ॥
த³க்ஷிணே தே³ஹஸ்ய த³க்ஷிணே பா⁴கே³ வஹ்னிமண்ட³லகோ³சரா வஹ்னி-
மண்ட³லம்ʼ ஸம்ப்ராப்தா புண்யகர்மானுஸாரிணீ புண்யகர்மபி⁴꞉ ப்ராப்தும்ʼ
யோக்³யா பிங்க³லா நாம நாடீ³ மூலாதா⁴ராதா³ரப்⁴ய த³க்ஷிணபா⁴க³த꞉
ஸஹஸ்ராரபர்யந்தம்ʼ வ்யாமா யா நாடீ³ ஸா தே³வயானமிதி ஜ்ஞேயா
புனரா-
வ்ருʼத்திரஹிதார்சிராதி³மார்க³ இதி ஜ்ஞேயத்யர்த²꞉ ॥
தூ⁴மாதி³மார்க³ப்ராபகேலாநாடீ³ஸ்வரூபமாஹ—
இலா ச வாமநிஶ்வாஸஸோமமண்ட³லகோ³சரா ।
பித்ருʼயானமிதி ஜ்ஞேயம்ʼ வாமமாஶ்ரித்ய திஷ்ட²தி ॥ 12 ॥
இலாநாடீ³ வாமநிஶ்வாஸஸோமமண்ட³லகோ³சரா வாமனாஸாபுட-
மார்கே³ண சந்த்³ரமண்ட³லம்ʼ ப்ராப்தா வாமமாஶ்ரித்ய திஷ்ட²தி,
மூலா-
தா⁴ராதா³ரப்⁴ய வாமபா⁴க³த꞉ ஸஹஸ்ராரபர்யந்தம்ʼ க³தா யா நாடீ³
ஸா பித்ருʼயானமிதி ஜ்ஞேயா புனராவ்ருʼத்த்யனுகூலதூ⁴மமார்க³ இதி
ஜ்ஞேயேத்யர்த²꞉ ॥
ஏவமிலாபிங்க³லாநாட்³யோ꞉ ஸ்தா²னம்ʼ ஸ்வரூபம்ʼ ச அபி⁴தா⁴ய
ஸுஷும்னாநாடீ³ஸ்வரூபம்ʼ நிரூபயிதும்ʼ தத்ஸம்ப³ந்தி⁴ன்யா꞉ ப்³ரஹ்ம-
த³ண்ட்³யா꞉ ஸ்வரூபமாஹ—
கு³த³ஸ்ய ப்ருʼஷ்ட²பா⁴கே³(அ)ஸ்மின்வீணாத³ண்ட³ஸ்ய தே³ஹப்⁴ருʼத் ।
தீ³ர்கா⁴ஸ்தி மூர்த்⁴னிபர்யந்தம்ʼ ப்³ரஹ்மத³ண்டீ³தி கத்²யதே ॥ 13 ॥
அஸ்மின் தே³ஹே கு³த³ஸ்ய மூலாதா⁴ரஸ்ய ப்ருʼஷ்ட²பா⁴கே³
பஶ்சிம-
பா⁴கே³ வீணாத³ண்ட³ஸ்ய தே³ஹப்⁴ருʼத் வீணாயாஸ்தந்த்ர்யாதா⁴ரபூ⁴தோ
யோ த³ண்ட³꞉ ததா³காரப்⁴ருʼத் தத்³வத்ஸ்தி²தம்ʼ மூர்த்⁴னிபர்யந்தம்ʼ
ஸஹஸ்ராரபர்யந்தவ்யாப்தம்ʼ யத்³தீ³ர்கா⁴ஸ்தி தீ³ர்க⁴ம்ʼ ப்ருʼஷ்ட²பா⁴க³-
ஸ்தி²தம், தத் ப்³ரஹ்மநாடீ³தி கத்²யதே
ப்³ரஹ்மைக்யப்ரதிபாத³கஸுஷும்னா-
தா⁴ரத்வாதி³தி பா⁴வ꞉ ॥
இத꞉ பரம்ʼ ஸுஷும்னாநாடீ³ஸ்வரூபமாஹ—
தஸ்யாந்தே ஸுஷிரம்ʼ ஸூக்ஷ்மம்ʼ ப்³ரஹ்மநாடீ³தி ஸூரிபி⁴꞉ ।
தஸ்ய ப்³ரஹ்மத³ண்ட்³யாக்²யாஸ்த்²ன꞉ அந்தே அக்³ரே ஸூக்ஷ்மம்ʼ ஸுஷிரம்ʼ
ரந்த்⁴ரம்ʼ வர்தத இதி ஶேஷ꞉, தத்³க³தா நாடீ³ ஸூரிபி⁴꞉ விவேகிபி⁴꞉
ப்³ரஹ்மநாடீ³தி ப்³ரஹ்மைக்யப்ரதிபாதி³கா நாடீ³தி கத்²யத இதி ஶேஷ꞉
॥
தாமேவ நாடீ³ம்ʼ நிரூபயதி—
இலாபிங்க³லயோர்மத்⁴யே ஸுஷும்னா ஸூக்ஷ்மரூபிணீ ।
ஸர்வம்ʼ ப்ரதிஷ்டி²தம்ʼ யஸ்மின்ஸர்வக³ம்ʼ ஸர்வதோமுக²ம் ॥ 14 ॥
இலாபிங்க³லநாட்³யோர்மத்⁴யே ஸூக்ஷ்மரூபிணீ அதிஸூக்ஷ்மபி³ஸ-
தந்துரூபிணீ மூலாதா⁴ராதா³ரப்⁴ய ஸ்வாதி⁴ஷ்டா²நாதி³சக்ரத்³வாரா
ஸஹஸ்ராரபர்யந்தம்ʼ க³தா குண்ட³லினீ ஶக்திரிதி ப்ரஸித்³தா⁴ யா
ஸுஷும்னா
நாடீ³, தஸ்யா꞉ அக்³ரே உபரி ஸர்வம்ʼ ஸர்வாத்மகம்ʼ விஶ்வதோமுக²ம்ʼ
ஸர்வ-
த்³ரஷ்ட்ருʼ ஸர்வக³ம்ʼ ஸர்வவ்யாப்தம்ʼ யத்தேஜ꞉ ப்³ரஹ்மஜ்யோதி꞉, தத்
ப்ரதிஷ்டி²தம்ʼ வித்³யத இத்யர்த²꞉, ‘ தஸ்யா꞉ ஶிகா²யா மத்⁴யே
‘
இதி ஶ்ருதே꞉ । ‘ ஶதம்ʼ சைகா ச ஹ்ருʼத³யஸ்ய நாட்³யஸ்தாஸாம்ʼ
மூர்தா⁴னமபி⁴நி꞉ஸ்ருʼதைகா । தயோர்த்⁴வமாயன்னம்ருʼதத்வமேதி—
‘
இத்யாதி³ஶ்ருதே꞉ ।
ஸுஷும்நாமார்க³க³தஸ்ய ப்³ரஹ்மப்ராப்திம்ʼ நிரூபயிதும்ʼ தஸ்யா꞉
குண்ட³லின்யா꞉ ஸகலஜக³தா³த்மகத்வம்ʼ ஸகலஜக³தா³தா⁴ரத்வம்ʼ ஸர்வ-
தே³வாத்மத்வம்ʼ ஸர்வவேதா³தா⁴ரகத்வம்ʼ ச ஆஹ—
தஸ்ய மத்⁴யக³தா꞉ ஸூர்யஸோமாக்³னிபரமேஶ்வரா꞉ ।
பூ⁴தலோகா தி³ஶ꞉ க்ஷேத்ரஸமுத்³ரா꞉ பர்வதா꞉ ஶிலா꞉ ॥ 15 ॥
த்³வீபாஶ்ச நிம்னகா³ வேதா³꞉ ஶாஸ்த்ரவித்³யாகலாக்ஷரா꞉ ।
ஸ்வரமந்த்ரபுராணானி கு³ணாஶ்சைதே ச ஸர்வஶ꞉ ॥ 16 ॥
பீ³ஜம்ʼ பீ³ஜாத்மகாஸ்தேஷாம்ʼ க்ஷேத்ரஜ்ஞா꞉ ப்ராணவாயவ꞉ ।
ஸுஷும்னாந்தர்க³தம்ʼ விஶ்வம்ʼ தஸ்மின்ஸர்வம்ʼ ப்ரதிஷ்டி²தம் ॥ 17 ॥
ஸூர்யஸோமாக்³னிபரமேஶ்வரா꞉ ஸூர்யமண்ட³லஸோமமண்ட³ல-
வஹ்னிமண்ட³லானி தன்மத்⁴யஸ்தி²தேஶ்வரஶ்ச, பூ⁴தலோகா꞉ பஞ்ச-
மஹாபூ⁴தானி வ்யோமாதீ³னி, சதுர்த³ஶ பு⁴வனானி பூ⁴ர்பு⁴வ꞉-
ஸுவராதீ³னி, தி³ஶ꞉ பூர்வாத³ய꞉, க்ஷேத்ராணி வாராணஸ்யாதீ³னி,
ஸமுத்³ரா꞉ லவணேக்ஷ்வாத³ய꞉, பர்வதாஶ்ச மேர்வாத³ய꞉, ஶிலா꞉
யஜ்ஞஶிலா꞉ சித்தஶிலாத³ய꞉, த்³வீபா꞉ ஜம்ப்³வாத³ய꞉, நிம்னகா³꞉
ஜாஹ்நவ்யாத³ய꞉, வேதா³꞉ ருʼக்³வேதா³த³ய꞉, ஶாஸ்த்ராணி
மீமாம்ʼஸாதீ³னி,
கலா꞉ சது꞉ஷஷ்டிகலா꞉, அக்ஷரா꞉ ககாராதீ³னி, ஸ்வரா꞉
அகாராத³ய꞉, மந்த்ரா꞉ கா³யத்ர்யாத³ய꞉, புராணானி
ப்³ரஹ்மாண்டா³தீ³னி,
கு³ணா꞉ ஸத்த்வாத³ய꞉, பீ³ஜம்ʼ ப்ரதா⁴னம், பீ³ஜாத்மகா꞉
மஹதா³த³ய꞉,
க்ஷேத்ரம்ʼ ஜானந்தீதி க்ஷேத்ரஜ்ஞா꞉ ஜீவா꞉, ப்ராணவாயவ꞉—
ப்ராணாத³ய꞉
பஞ்சநாகா³த³ய꞉ பஞ்ச ஆஹத்ய த³ஶவாயவ꞉, ஸர்வ ஏதே தஸ்ய
ஸுஷும்னாநாடீ³விஶேஷஸ்ய மத்⁴யக³தா꞉ யஸ்மாத்,
தஸ்மாத்காரணாத்
ஸர்வம்ʼ ஜக³ஜ்ஜாதம்ʼ ஸுஷும்னாந்தர்க³தம்ʼ குண்ட³லினீஶக்த்யந்தர்பூ⁴த-
மித்யர்த²꞉ । அத ஏவ தஸ்மின் ஸர்வம்ʼ ப்ரதிஷ்டி²தம் இதி, ‘
தஸ்யாந்தே
ஸுஷிரꣳ ஸூக்ஷ்மம்ʼ தஸ்மின்ஸர்வம்ʼ ப்ரதிஷ்டி²தம் ‘ இதி
ஶ்ருதே꞉ ॥
தஸ்மாத்ஸர்வஜக³து³த்பத்திகாரணமாஹ—
நானாநாடீ³ப்ரஸவகம்ʼ ஸர்வபூ⁴தாந்தராத்மனி ।
ஊர்த்⁴வமூலமத⁴꞉ ஶாக²ம்ʼ வாயுமார்கே³ண ஸர்வக³ம் ॥ 18 ॥
ஸர்வபூ⁴தானாம்ʼ ஸர்வப்ராணினாம்ʼ அந்தராத்மனி தே³ஹே நானா-
நாடீ³ப்ரஸவகம்ʼ நானாநாட்³யுத்பத்திஸ்தா²னபூ⁴தம், ஊர்த்⁴வமூலம்ʼ
ஊர்த்⁴வம்ʼ ப்³ரஹ்ம ததே³வ மூலம்ʼ உத்பத்திஸ்தா²னம்ʼ யஸ்ய தத், அத⁴꞉-
ஶாக²ம்ʼ ஹிரண்யக³ர்பா⁴தி³ஸ்ருʼஷ்டிபரம்பராக்²யாத³த⁴꞉ ப்ரஸ்ருʼத-
திர்யகா³தி³ஶாக²ம், வாயுமார்கே³ண ப்ராணாபாநாதி³வாயுமார்கே³ண,
ஸர்வக³ம்ʼ ஸர்வவ்யாப்தம்ʼ ஸத் ஜக³து³பாதா³னதயா திஷ்ட²தீத்யர்த²꞉ ॥
ப்³ரஹ்மோபாஸனஸ்தா²னதயா இதரநாட்³யாதி⁴க்யமாஹ—
த்³விஸப்ததிஸஹஸ்ராணி நாட்³ய꞉ ஸ்யுர்வாயுகோ³சரா꞉ ।
கர்மமார்கே³ண ஸுஷிராஸ்திர்யஞ்ச꞉ ஸுஷிராத்மகா꞉ ॥ 19 ॥
அத⁴ஶ்சோர்த்⁴வக³தாஸ்தாஸு நவத்³வாராணி ஶோத⁴யன் ।
வாயுனா ஸஹ ஜீவோர்த்⁴வஜ்ஞானீ மோக்ஷமவாப்னுயாத் ॥ 20 ॥
வாயுகோ³சரா꞉ வாயுஸஞ்சாரானுகூலா꞉ நாட்³ய꞉ ஸிரா꞉
த்³விஸப்ததிஸஹஸ்ராணி த்³வயாதி⁴கஸப்ததிஸஹஸ்ராணி கர்மமார்கே³ண
ஸுஷிரா꞉ புனராவ்ருʼத்திப்ராபகஸுஷிரவத்ய꞉; அத ஏவ திர்யஞ்ச꞉
திர்யக்³பூ⁴தா꞉ ஸுஷிராத்மகா꞉ ரந்த்⁴ரப்ரதா⁴னா꞉ அத⁴ஶ்சோர்த்⁴வ-
க³தா꞉ அதோ⁴பா⁴க³மூர்த்⁴வபா⁴க³ம்ʼ ச க³தா꞉ ஸர்வத்ர வ்யாப்தா꞉;
தாஸு நாடீ³ஷு மத்⁴யே ஸுஷும்னாநாட்³யா நவ த்³வாராணி ஶித⁴யன்
ப்ராணாயாமேன முகா²தி³ஸர்வத்³வாராணி ஶோத⁴யன்; ஜீவ꞉ வாயுனா
ஸஹ ஊர்த்⁴வஜ்ஞானீ ப்³ரஹ்மாபரோக்ஷஜ்ஞானீ ஸன்
மோக்ஷமவாப்னுயாத்
ப்³ரஹ்மைக்யம்ʼ ப்ராப்னுயாதி³த்யர்த²꞉ । ‘ தயோர்த்⁴வமாயன்னம்ருʼதத்வ-
மேதி ‘ இத்யாதி³ஶ்ருதேரிதி பா⁴வ꞉ ॥
தஸ்யா꞉ குண்ட³லின்யா꞉ ஸகலஜக³தா³தா⁴ரகத்வேன ச உபாஸனாம்ʼ
கர்துமஸ்யாமேவ ஸர்வாணீந்த்³ராதி³புராணி கல்பயதி—
அமராவதீந்த்³ரலோகோ(அ)ஸ்மின்னாஸாக்³ரே பூர்வதோ தி³ஶி ।
அக்³னிலோகோ ஹ்ருʼதி³ ஜ்ஞேயஶ்சக்ஷுஸ்தேஜோவதீ புரீ ॥ 21 ॥
அஸ்மிந்நாடீ³விஶேஷே பூர்வதோ தி³ஶி பூர்வஸ்யாம்ʼ தி³ஶி நாஸாக்³ரே
நாஸிகாக்³ரபா⁴கே³ அமராவதீ அமராவத்யாக்²ய꞉ இந்த்³ரலோக꞉ இந்த்³ராதி³-
தே³வாவாஸபூ⁴தோ லோக꞉ வர்தத இதி ஶேஷ꞉ । ததா² அனந்தரம்ʼ சக்ஷு꞉
த³க்ஷிணம்ʼ நேத்ரம்ʼ தேஜோவதீ தேஜோவதீ நாம புரீதி ப்ரஸித்³த⁴,
ஹ்ருʼதி³ ஹ்ருʼத³யே
அக்³னிலோக꞉ அக்³ன்யாதி³தே³வாவாஸபூ⁴தோ லோக꞉ ஜ்ஞேய꞉ வர்தத இதி ஶேஷ꞉
॥
யாம்யா ஸம்ʼயமனீ ஶ்ரோத்ரே யமலோக꞉ ப்ரதிஷ்டி²த꞉ ।
நைர்ருʼதோ ஹ்யத² தத்பார்ஶ்வே நைர்ருʼதோ லோக ஆஶ்ரித꞉ ॥ 22 ॥
ஶ்ரோத்ரே த³க்ஷிணே கர்ணே யாம்யா யமஸம்ப³ந்தி⁴னீ
ஸம்ʼயமின்யாக்²யோ
யமலோக꞉ யமாதி³தே³வவாஸபூ⁴தோ லோக꞉ ப்ரதிஷ்டி²த꞉ அஸ்தீத்யர்த²꞉ ।
அத² தத்பார்ஶ்வே த³க்ஷிணகர்ணபா⁴கே³ நைர்ருʼத꞉ நிர்ருʼதிஸம்ப³ந்தோ⁴
நைர்ருʼத்யாக்²யோ லோக꞉ ஆஶ்ரித꞉ அஸ்தீத்யர்த²꞉ ॥
கிஞ்ச—
விபா⁴வரீ ப்ரதீச்யாம்ʼ து ப்ருʼஷ்டே² வாருணிகா புரீ ।
வாயோர்க³ந்த⁴வதீ கர்ணபார்ஶ்வே லோக꞉ ப்ரதிஷ்டி²த꞉ ॥ 23 ॥
ப்ரதீச்யாம்ʼ பஶ்சிமதி³ஶி ப்ருʼஷ்டே² பஶ்சிமபா⁴கே³
விபா³வரீ-
ஸஞ்ஜ்ஞகா வாருணிகா புரீ வருணஸம்ப³ந்தி⁴னீ புரீ வர்தத இதி
ஶேஷ꞉;
கர்ணபார்ஶ்வே வாமகர்ணஸமீபே க³ந்த⁴வதீ க³ந்த்⁴வதீபுர்யாக்²யா
வாயோர்லோக꞉ ப்ரதிஷ்டி²த꞉ அஸ்தீத்யர்த²꞉ ॥
கிஞ்ச—
ஸௌம்யா புஷ்பவதீ ஸௌம்யே ஸோமலோகஸ்து கண்ட²த꞉ ।
வாமகர்ணே து விஜ்ஞேயோ தே³ஹமாஶ்ரித்ய திஷ்ட²தி ॥ 24 ॥
ஸௌம்யே உத்தரதி³ஶி கண்ட²த꞉ கண்ட²தே³ஶாதா³ரப்⁴ய வாமகர்ணே
வாமஶ்ரோத்ரே ஸௌம்யா குபே³ரஸம்ப³ந்தி⁴னீ புஷ்பவதீ புஷ்பவத்யாக்²யா
ஸோமலோக꞉ ஏவம்ʼ தே³ஹமாஶ்ரித்ய திஷ்ட²தீதி விஜ்ஞேய꞉ ॥
கிஞ்ச—
வாமே சக்ஷுஷி சைஶானீ ஶிவலோகோ மனோன்மனீ ।
மூர்த்⁴னி ப்³ரஹ்மபுரீ ஜ்ஞேயா ப்³ரஹ்மாண்ட³ம்ʼ தே³ஹமாஶ்ரிதம் ॥ 25 ॥
வாமே சக்ஷுஷி வாமநேத்ரே ஐஶானீ ஈஶானஸம்ப³ந்தி⁴னீ
மனோன்மனீ மனோன்மனீபுர்யாக்²ய꞉ ஶிவலோக꞉ ஶிவாவாஸபூ⁴தோ
லோக꞉ ஜ்ஞேய꞉; மூர்த்⁴னி ஶிரஸி ப்³ரஹ்மபுரீ ப்³ரஹ்மலோக꞉ ஜ்ஞேய꞉;
ஏவம்ʼ ப்³ரஹ்மாண்ட³ம்ʼ ஸர்வஜக³ஜ்ஜாதம்ʼ தே³ஹமாஶ்ரிதம்ʼ தே³ஹ ஏவ வர்தத
இத்யர்த²꞉ ॥
தே³ஹே ஏவ லோகாதி³கல்பநாமாஹ—
பாதா³த³த⁴꞉ ஶிவோ(அ)னந்த꞉ காலாக்³னிப்ரலயாத்மக꞉ ।
அநாமயமத⁴ஶ்சோர்த்⁴வம்ʼ மத்⁴யமம்ʼ து ப³ஹி꞉ ஶிவம் ॥ 26 ॥
பாதா³த³த⁴꞉ பாதா³த⁴꞉ப்ரதே³ஶே அனந்த꞉ மஹாஶேஷ꞉ வர்ததே,
ஸ து கீத்³ருʼஶ꞉ ? ஶிவ꞉ ருத்³ராத்மக꞉; புன꞉ கீத்³ருʼஶ꞉ ?
காலாக்³னிப்ரலயாத்மக꞉ ப்ரலயகாலாக்³ன்யாத்மக இத்யர்த²꞉; ‘
த்ரிலோக்யாம்ʼ
த³ஹ்யமானாயாம்ʼ ஸங்கர்ஷணமுகா²க்³னினா ‘ இதி ஸ்ம்ருʼதேரிதி
பா⁴வ꞉ ।
தத³த⁴꞉ கிமித்யாஶங்க்யாஹ—அத⁴ஶ்சோர்த்⁴வமிதி அதோ⁴தே³ஶே
ஊர்த்⁴வ-
தே³ஶே மத்⁴யதே³ஶே ப³ஹிர்தே³ஶே ச ஸர்வத்ர அநாமயம்ʼ நிரஞ்ஜனம்ʼ ஶிவம்ʼ
மங்க³லாத்மகம்ʼ ப்³ரஹ்மைவ வர்தத இத்யர்த²꞉ ॥
ஶேஷோபரி அதலாதி³லோககல்பநாமாஹ—
அத⁴꞉ பதோ³(அ)தலம்ʼ வித்³யாத்பாத³ம்ʼ ச விதலம்ʼ விது³꞉ ।
நிதலம்ʼ பாத³ஸந்தி⁴ஶ்ச ஸுதலம்ʼ ஜங்க⁴முச்யதே ॥ 27 ॥
மஹாதலம்ʼ து ஜானு ஸ்யாதூ³ருதே³ஶோ ரஸாதலம் ।
கடிஸ்தாலதலம்ʼ ப்ரோக்தம்ʼ ஸப்த பாதாலஸஞ்ஜ்ஞயா ॥ 28 ॥
பத³꞉ பாத³ஸ்யாதோ⁴தே³ஶே அதலலோகம்ʼ வித்³யாத்; பாத³ம்ʼ து
விதலம்ʼ
லோகமிதி விது³꞉ யோகி³ன இதி ஶேஷ꞉; பாத³ஸந்தி⁴ம்ʼ து கு³ல்ப²ஸ்தா²னம்ʼ
நிதலம்ʼ வித்³யாத்; ஜங்க⁴ம்ʼ ஸுதலமித்யுச்யதே; ஜானுதே³ஶ꞉
மஹாதலம்ʼ
ஸ்யாத்; ஊருதே³ஶ꞉ ரஸாதலம்ʼ வித்³யாத்; கடிதே³ஶ꞉ தலாதலம்ʼ
ப்ரோக்தம்; ஏவம்ʼ தே³ஹாவயவா꞉ ஸப்த பாதாலாதி³லோகஸஞ்ஜ்ஞயா
கல்பனீயா இத்யர்த²꞉ ॥
கிஞ்ச—
காலாக்³னிநரகம்ʼ கோ⁴ரம்ʼ மஹாபாதாலஸஞ்ஜ்ஞயா ।
பாதாலம்ʼ நாப்⁴யதோ⁴பா⁴கோ³ போ⁴கீ³ந்த்³ரப²ணிமண்ட³லம் ॥ 29 ॥
வேஷ்டித꞉ ஸர்வதோ(அ)னந்த꞉ ஸ பி³ப்⁴ரஜ்ஜீவஸஞ்ஜ்ஞக꞉ ।
கோ⁴ரம்ʼ ப⁴யங்கரம்ʼ காலாக்³னிநரகம்ʼ காலாக்³னிதே³ஶவத்
காலாக்³ன்யா-
காரஸஹ்யநரகதே³ஶவத் போ⁴கீ³ந்த்³ரப²ணிமண்ட³லம்ʼ போ⁴கீ³ந்த்³ரா꞉
ஸர்பராஜான꞉ ப²ணய꞉ இதரே ஸர்பா꞉ தேஷாம்ʼ மண்ட³லம்ʼ ஸமூஹவத்
யத் பாதாலம், தத் நாப்⁴யதோ⁴பா⁴கே³ நாப்⁴யத⁴꞉ப்ரதே³ஶே
மஹாபாதாலஸஞ்ஜ்ஞயா அபி⁴ஹிதமிதி வித்³யாத்; ஸ ஜீவஸஞ்ஜ்ஞக꞉
ஜீவஸஞ்ஜ்ஞாவான் ஶேஷ꞉ ஸர்வத꞉ ஸர்வம்ʼ வேஷ்டித꞉ ஸன்
பி³ப்⁴ரன்ஸன்
ஸ்தி²த꞉ குண்ட³லாகாரேணாவ்ருʼத்ய வர்தத இத்யர்த²꞉ ॥
பூ⁴லோகம்ʼ நாபி⁴தே³ஶம்ʼ து பு⁴வர்லோகம்ʼ து குக்ஷித꞉ ॥ 30 ॥
ஹ்ருʼத³யம்ʼ ஸ்வர்க³லோகம்ʼ வித்³யாத், தத்ர ஸூர்யாதி³க்³ரஹா꞉
நக்ஷத்ராணி ச திஷ்ட²ந்தீத்யர்த²꞉ । ஶேஷம்ʼ ஸ்பஷ்டம் ॥
கிஞ்ச—
ஹ்ருʼத³யம்ʼ ஸ்வர்க³லோகம்ʼ து ஸூர்யாதி³க்³ரஹதாரகா꞉ ।
ஸூர்யஸோமஸுநக்ஷத்ரம்ʼ பு³த⁴ஶுக்ரகுஜாங்கி³ரா꞉ ॥ 31 ॥
மந்த³ஶ்ச ஸப்தமோ ஹ்யேஷ த்⁴ருவோ(அ)ந்த꞉ ஸ்வர்க³லோகத꞉ ।
ஸூர்யஸோமேத்யாதி³ ஸூர்யாதி³க்³ரஹநக்ஷத்ரமித்யஸ்ய
வ்யாக்²யானம் । த்⁴ருவோ(அ)ந்த꞉ ஸ்வர்க³லோகத꞉ ஸ்வர்க³லோகஸ்யாந்தே த்⁴ருவோ
வர்தத இத்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ கல்பனாப²லமாஹ
ஹ்ருʼத³யே கல்பயன்யோகீ³ தஸ்மின்ஸர்வஸுக²ம்ʼ லபே⁴த் ॥ 32 ॥
யோகீ³ ஹ்ருʼத³யே ஏவ ஸூர்யாதி³க்³ரஹநக்ஷத்ராதீ³னி கல்பயன்
தஸ்மின்
ஹ்ருʼதி³ கல்பனாவிஶேஷேண ஸர்வஸுக²ம்ʼ லபே⁴த்;
தத்தல்லோகக³தஸுகா²னி
ப்ராப்னோதீத்யர்த²꞉ ॥
கிஞ்ச—
ஹ்ருʼத³யஸ்ய மஹர்லோகம்ʼ ஜனோலோகம்ʼ து கண்ட²த꞉ ।
தபோலோகம்ʼ ப்⁴ருவோர்மத்⁴யே மூர்த்⁴னி ஸத்யம்ʼ ப்ரதிஷ்டி²தம் ॥ 33 ॥
ஹ்ருʼத³யஸ்யோபரீதி ஶேஷ꞉ । ஸ்பஷ்டமன்யத் ॥
ஏவம்ʼ தே³ஹே ஏவ ஸர்வலோககல்பநாமுக்த்வா தல்லயப்ரகாரமாஹ—
ப்³ரஹ்மாண்ட³ரூபிணீ ப்ருʼத்²வீ தோயமத்⁴யே விலீயதே ।
அக்³னினா பச்யதே தோயம்ʼ வாயுனா க்³ரஸ்யதே(அ)னல꞉ ॥ 34 ॥
ஆகாஶம்ʼ து பிபே³த்³வாயும்ʼ மனஶ்சாகாஶமேவ ச ।
பு³த்³த்⁴யஹங்காரசித்தம்ʼ ச க்ஷேத்ரஜ்ஞ꞉ பரமாத்மனி ॥ 35 ॥
அத்ர தாமஸாஹங்காரகார்யாணாம்ʼ ப்ருʼதி²வ்யாதீ³னாம்ʼ
ஸாத்த்விக-
அஹங்காரகார்யே மனஸி க்ரமேண லயகத²னம்ʼ மனோவ்ருʼத்திவிஷய-
த்வாது³பசாராத் இதி மந்தவ்யம் । தச்ச மனோ பு³த்³தௌ⁴ பு³த்³தி⁴-
ரஹங்காரே அஹ்ங்காரம்ʼ சித்தே சித்தம்ʼ க்ஷேத்ரஜ்ஞே க்ஷேத்ரஜ்ஞ꞉
பரமாத்மனி ஏவம்ʼ ஸர்வாத்மனி ப்ரவிலாபயேதி³த்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ யோகா³ப்⁴யாஸேன ப்³ரஹ்மைக்யானுஸந்தா⁴னவத꞉ ஸகல-
து³ரிதநிவ்ருʼத்திரித்யாஹ—
அஹம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி மாம்ʼ த்⁴யாயேதே³காக்³ரமனஸா ஸக்ருʼத் ।
ஸர்வம்ʼ தரதி பாப்மானம்ʼ கல்பகோடிஶதை꞉ க்ருʼதம் ॥ 36 ॥
ஸ்பஷ்டோ(அ)ர்த²꞉ ॥
ஜீவஸ்ய முக்திஸ்வரூபமாஹ—
க⁴டஸம்ʼவ்ருʼதமாகாஶம்ʼ நீயமானே க⁴டே யதா² ।
க⁴டோ நஶ்யதி நாகாஶம்ʼ தத்³வஜ்ஜீவ இஹாத்மனி ॥ 37 ॥
க⁴டே நீயமானே பூர்வதே³ஶாத³ன்யதே³ஶம்ʼ ப்ராப்யமானே க⁴டே
நஷ்டே ச யதா² க⁴டாகாஶம்ʼ மஹாகாஶே ஐக்யம்ʼ ப்ராப்னோதி,
தத்³வஜ்ஜீவ꞉ பரமாத்மனீத்யர்த²꞉ ॥
கிஞ்ச—
க⁴டாகாஶமிவாத்மானம்ʼ விலயம்ʼ வேத்தி தத்த்வத꞉ ।
ஸ க³ச்ச²தி நிராலம்ப³ம்ʼ ஜ்ஞானாலோக்யம்ʼ ந ஸம்ʼஶய꞉ ॥ 38 ॥
ய꞉ ஆத்மானம்ʼ ஜீவம்ʼ க⁴டாகாஶமிவ பரமாத்மனி லயம்ʼ
க³தம்ʼ தத்த்வத꞉ யதா²ர்த²தயா வேத்தி, ஸ꞉ ஜ்ஞானீ நிராலம்ப³ம்ʼ
நி꞉ஸங்க³ம்ʼ
ஜ்ஞானாலோக்யம்ʼ ப்³ரஹ்மப்ரகாஶாத்மதத்த்வம்ʼ க³ச்ச²தி ப்ராப்னோதி,
ந ஸம்ʼஶய꞉ ஸந்தே³ஹோ நாஸ்தித்யர்த²꞉ ॥
ஏதஸ்ய ஜ்ஞானயோக³ஸ்ய கிமபி துல்யமித்யாஹ—
தபேத்³வர்ஷஸஹஸ்ராணி ஏகபாத³ஸ்தி²தோ நர꞉ ।
ஏகஸ்ய த்⁴யானயோக³ஸ்ய கலாம்ʼ நார்ஹந்தி ஷோட³ஶீம் ॥ 39 ॥
ஆலோட்³ய சதுரோ வேதா³ந்த⁴ர்மஶாஸ்த்ராணி ஸர்வதா³ ।
யோ வை ப்³ரஹ்ம ந ஜானாதி த³ர்வீ பாகரஸம்ʼ யதா² ॥ 40 ॥
யதா² க²ரஶ்சந்த³னபா⁴ரவாஹீ
ஸாரஸ்ய வாஹீ ந து சந்த³னஸ்ய ।
ஏவம்ʼ ஹி ஶாஸ்த்ராணி ப³ஹூன்யதீ⁴த்ய
ஸாரம்ʼ த்வஜானன்க²ரவத்³வஹேத்ஸ꞉ ॥ 41 ॥
சந்த³னபா⁴ரவாஹீ ஶ்ரீசந்த³னகாஷ்ட²பா⁴ரவாஹீ க²ர꞉
சந்த³னஸாரவாஹீ ந ப⁴வதி தத்³க³ந்தா⁴னுப⁴வவான்ன ப⁴வதி, ஏவம்ʼ
ப³ஹூனி ஶாஸ்த்ராண்யதீ⁴த்யபி ஸாரம்ʼ து அஜானன் ப்³ரஹ்ம ந ஜானன்
க²ரவத் ஶோச்ய꞉ ஆக்ரோஶ்ய இத்யர்த²꞉ ॥
ப்³ரஹ்மஜ்ஞானபர்யந்தம்ʼ ஸர்வமனுஷ்டே²யம், ஜ்ஞாதே து
ஸர்வம்ʼ
வ்யர்த²மித்யாஹ—
அனந்தகர்ம ஶௌசம்ʼ ச ஜபோ யஜ்ஞஸ்ததை²வ ச ।
தீர்த²யாத்ராதி³க³மனம்ʼ யாவத்தத்த்வம்ʼ ந விந்த³தி ॥ 42 ॥
தே³ஹே பி⁴ன்னே(அ)ப்யாத்மைக்யம்ʼ த்³ருʼஷ்டாந்தேனாஹ —
க³வாமனேகவர்ணானாம்ʼ க்ஷீரம்ʼ ஸ்யாதே³கவர்ணகம் ।
க்ஷீரவத்³த்³ருʼஶ்யதே ஜ்ஞானம்ʼ தே³ஹினாம்ʼ ச க³வாம்ʼ யதா² ॥ 43 ॥
அனேகவர்ணானாம்ʼ ஶுக்லாதி³பி⁴ன்னபி⁴ன்னவர்ணானாம்ʼ க³வாம்ʼ
க்ஷீரம்ʼ
யதா² ஏகவர்ணம், மீமாம்ʼஸகமதே கு³ணவ்யக்தேரேகத்வாதி³தி பா⁴வ꞉;
ததா² பி⁴ன்னபி⁴ன்னானாம்ʼ தே³ஹினாம்ʼ ஜ்ஞானம்ʼ ப்³ரஹ்ம ஏகம்ʼ த்³ருʼஶ்யத
இத்யர்த²꞉ ॥
அஹம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி நியதம்ʼ மோக்ஷஹேதுர்மஹாத்மனாம் ।
த்³வே பதே³ ப³ந்த⁴மோக்ஷாய ந மமேதி மமேதி ச ॥ 44 ॥
மமேதி ப³த்⁴யதே ஜந்துர்ன மமேதி விமுச்யதே ॥
மமேதி மமதாவிஷயத்வேன ஸ்வீக்ருʼதம்ʼ ஸர்வம்ʼ ப³ந்தா⁴ய
ப⁴வதி;
ந மமேதி மமத்வம்ʼ விஹாய த்யக்தம்ʼ மோக்ஷாயைவேத்யர்த²꞉ ।
ஸ்பஷ்டமன்யத் ॥
அஹங்காரத்யாக³கார்யமாஹ—
மனஸோ ஹ்யுன்மனீபா⁴வாத்³த்³வைதம்ʼ நைவோபலப்⁴யதே ।
யதா³ யாத்யுன்மனீபா⁴வம்ʼ ததா³ தத்பரமம்ʼ பத³ம் ॥ 45 ॥
மனஸ꞉ சித்தஸ்ய உன்மனீபா⁴வாத் அஹங்காரத்யாகா³த்
த்³வைதம்ʼ
நைவோபலப்⁴யதே, அஹங்காரோபாதி⁴கத்வாத்³பே⁴த³ஸ்யேதி பா⁴வ꞉ । ததா²
உன்மனீபா⁴வம்ʼ மனோ யதா³ யாதி நிஷ்க்ருʼஷ்டாஹங்கார சைதன்யம்ʼ
ப⁴வதி ததா³ ததே³வ பரமம்ʼ பத³ம்ʼ மோக்ஷ இத்யபி⁴தீ⁴யதே ॥
ப்³ரஹ்மவிசாரமகுர்வத꞉ ஸர்வம்ʼ வ்யர்த²மித்யாஹ—
ஹன்யான்முஷ்டிபி⁴ராகாஶம்ʼ க்ஷுதா⁴ர்த꞉ கண்ட³யேத்துஷம் ।
நாஹம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி ஜானாதி தஸ்ய முக்திர்ன ஜாயதே ॥ 46 ॥
யோ வேத³ஶாஸ்த்ராண்யதீ⁴த்ய ஶ்ருத்வாபி நாஹம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி
ஜானாதி தஸ்ய ஸர்வாணி ஶாஸ்த்ரணி ப்ரயாஸகராண்யேவ । யதா²
க்ஷுதா⁴ர்த꞉
முஷ்டிபி⁴ராகாஶம்ʼ ஹன்யாச்சேதி கரப⁴ங்க³ ஏவ ஜாயதே ந கிமபி
ப²லம்ʼ
யதா² வா துஷம்ʼ கண்ட³யேத³வஹன்யாத் । அவஹனனஶ்ரம ஏவ ப²லம்ʼ
ந து
தண்டு³லபா⁴வ꞉ । தத்³வன்முக்திர்ன ஜாயதே இதி பா⁴வ꞉ । தது³க்தம்ʼ
பா⁴க³வதே ‘ தேஷாமஸௌ க்லேஶல ஏவ ஶிஷ்யதே நான்யத்³யதா²
ஸ்தூ²லதுஷா-
வதா⁴தினாம் ‘ இதி ॥
இதி ஶ்ரீகௌ³ட³பாதா³சார்யவிரசிதாயாம்ʼ
உத்தரகீ³தாவ்யாக்²யாயாம்ʼ
த்³விதீயோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
॥ த்ருʼதீயோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
யோகீ³ வ்யர்த²க்ரியாலாபபரித்யாகே³ன ஶாந்ததீ⁴꞉ ।
த்ருʼதீயே ஶரணம்ʼ யாயாத்³த⁴ரிமேவேதி கீர்த்யதே ॥
ஶ்ரீப⁴க³வானுவாச—
அனந்தஶாஸ்த்ரம்ʼ ப³ஹுவேதி³தவ்ய-
மல்பஶ்ச காலோ ப³ஹவஶ்ச விக்⁴னா꞉ ।
யத்ஸாரபூ⁴தம்ʼ தது³பாஸிதவ்யம்ʼ
ஹம்ʼஸோ யதா² க்ஷீரமிவாம்பு³மிஶ்ரம் ॥ 1 ॥
விவேகினா யோகி³னா
ஸாரபூ⁴தமத்⁴யாத்மஶாஸ்த்ரமேவோபாஸிதவ்யம்ʼ ந
த்வன்யத் அஶக்யத்வாத் அனந்தஶாஸ்த்ரம்ʼ பர்யவஸானரஹிதானி
ஶாஸ்த்ராணீத்யர்த²꞉ । யதா²கத²ஞ்சித்பர்யவஸானே(அ)பி ப³ஹு
வேதி³தவ்யம்ʼ
தத்தாத்பர்யாணி ப³ஹூனி வேதி³தவ்யானீத்யர்த²꞉ । ஜ்ஞாதும்ʼ ஶக்யத்வே(அ)பி
கால꞉ ஸ்வல்ப ஏவ ‘பும்ʼஸோ வர்ஷஶதம்ʼ ஹ்யாயு꞉’ இதி
ந்யாயாத் ।
தஸ்மாத்³யத்ஸாரபூ⁴தம்ʼ ஸர்வஶாஸ்த்ராணாலோட்³ய
யந்நிஶ்சிதமக²ண்டை³கரஸம்ʼ
ப்³ரஹ்ம ததே³வோபாஸிதவ்யம் । தது³க்தம் ‘ ஆலோட்³ய
ஸர்வஶாஸ்த்ராணி ‘
இத்யாதி³ । உக்தம்ʼ ச ஹரிவம்ʼஶே—‘
அஸத்கீர்தனகாந்தாரபரிவர்தனபாம்ʼஸுபி⁴꞉ ।
வாசம்ʼ ஹரிகதா²லாபக³ங்க³யைவ புனீமஹே ‘ இதி । தத்ர
த்³ருʼஷ்டாந்தமாஹ—ஹம்ʼஸோ யதா² அம்பு³மிஶ்ரத்வே(அ)பி அம்ப்³வம்ʼஶம்ʼ
விஹாய
க்ஷீரமேவோபாத³த்தே தத்³வதி³தி பா⁴வ꞉ ॥
தஸ்மாத்பாண்டி³த்யம்ʼ நிர்வித்³யேத்யாதி³ஶ்ருத்யா பாண்டி³த்யப்ரகடனஸ்ய
ப்³ரஹ்மோபாஸனாப்ரதிப³ந்த⁴கத்வேன ஸர்வமபி பாண்டி³த்யம்ʼ ஹேயமித்யாஹ—
புராணம்ʼ பா⁴ரதம்ʼ வேத³ஶாஸ்த்ராணி விவிதா⁴னி ச ।
புத்ரதா³ராதி³ஸம்ʼஸாரோ யோகா³ப்⁴யாஸஸ்ய விக்⁴னக்ருʼத் ॥ 2 ॥
யோகா³ப்⁴யாஸஸ்ய ஆத்மைக்யயோகா³ப்⁴யாஸஸ்ய । ஶேஷம்ʼ
ஸ்பஷ்டம் ॥
கிம்ʼ ச ஆத்மவிசாரமந்தரேண இதரஶாஸ்த்ராணி ந விசாரயிதவ்யா-
நீத்யாஹ—
இத³ம்ʼ ஜ்ஞானமித³ம்ʼ ஜ்ஞேயம்ʼ ய꞉ ஸர்வம்ʼ ஜ்ஞாதுமிச்ச²தி ।
அபி வர்ஷஸஹஸ்ராயு꞉ ஶாஸ்த்ராந்தம்ʼ நாதி⁴க³ச்ச²தி ॥ 3 ॥
ஸஹஸ்ரவர்ஷபரிமிதாயுஷ்மானபி ஏகைகஸ்ய ஶாஸ்த்ரஸ்ய அந்தம்ʼ
பாரம்ʼ பா⁴வநிஶ்சயம்ʼ வா நாதி⁴க³ச்ச²தி; கிமுத வக்தவ்யம்ʼ
ஸர்வாணி ஶாஸ்த்ராணி நாதி⁴க³ச்ச²தீதி பா⁴வ꞉ ॥
தர்ஹி ஸர்வமபி விஹாய அதி⁴க³ந்தவ்யம்ʼ வா
கிமித்யாஶங்க்யாஹ—
விஜ்ஞேயோ(அ)க்ஷரதன்மாத்ரம்ʼ ஜீவிதம்ʼ சாபி சஞ்சலம் ।
விஹாய ஶாஸ்த்ரஜாலானி யத்ஸத்யம்ʼ தது³பாஸ்யதாம் ॥ 4 ॥
அக்ஷரதன்மாத்ரம்ʼ நாஶரஹிதஸத்தாமாத்ராத்மக ஆத்மா
விஜ்ஞேய꞉ । தத்ர ச வைராக்³யார்த²ம்ʼ ஜீவிதமபி சஞ்சலமிதி
விஜ்ஞேயம்,
‘ சரமஶ்வாஸவேலாயாம்ʼ யத்க்ருʼத்யம்ʼ தத்ஸதா³ குரு ‘ இதி
ந்யாயாத் । தஸ்மாச்சா²ஸ்த்ரஜாலானி விஹாய யத்ஸத்யம்ʼ
ததே³வோபாஸ்யதாமிதி ॥
இந்த்³ரியஜயே வைராக்³யம்ʼ ஸ்வத ஏவ ஜாயத இத்யாஹ—
ப்ருʼதி²வ்யாம்ʼ யானி பூ⁴தானி ஜிஹ்வோபஸ்த²நிமித்திகம் ।
ஜிஹ்வோபஸ்த²பரித்யாகே³ ப்ருʼதி²வ்யாம்ʼ கிம்ʼ ப்ரயோஜனம் ॥ 5 ॥
ஜிஹ்வோபஸ்த²நிமித்திகம் ஆஹாரவ்யவாயநிமித்தம்ʼ ஸத்
ப்ருʼதி²வ்யாம்ʼ
யானி பூ⁴தானி ஸந்தி, ப்ராயஶ꞉ தத்பரித்யாகீ³ சேத்,
ப்ருʼதி²வ்யாம்ʼ கிம்ʼ
ப்ரயோஜனம், கிமபி ப்ரயோஜனம்ʼ நாஸ்தீத்யர்த²꞉, ‘ ஜிதம்ʼ
ஸர்வம்ʼ
ஜிதே ரஸே ‘ இதி ந்யாயாத் ॥
ஏவமாத்மஸமாதி⁴நிஷ்ட²ஸ்ய ஸர்வத்ர ப்³ரஹ்மத³ர்ஶனமேவ,
நான்யத்³த³ர்ஶனமித்யாஹ—
தீர்தா²னி தோயபூர்ணானி தே³வான்பாஷாணம்ருʼன்மயான் ।
யோகி³னோ ந ப்ரபத்³யந்தே ஆத்மத்⁴யானபராயணா꞉ ॥ 6 ॥
தீர்த²ஸ்னாநாதி³னா தே³வதாபூஜாதி³னா ச அத்⁴யாத்மஸமாதௌ⁴
ஸித்³தே⁴ புனஸ்தேன கிம்ʼ ப்ரயோஜனமிதி பா⁴வ꞉ । ஸ்பஷ்டமன்யத் ॥
யோகி³ன꞉ ஸர்வத்ர ப்³ரஹ்மத³ர்ஶனமேவேத்யேதத் அதி⁴காரிபே⁴தே³-
நோபபாத³யதி—
அக்³நிர்தே³வோ த்³விஜாதீனாம்ʼ முனீனாம்ʼ ஹ்ருʼதி³ தை³வதம் ।
ப்ரதிமா ஸ்வல்பபு³த்³தீ⁴னாம்ʼ ஸர்வத்ர ஸமத³ர்ஶினாம் ॥ 7 ॥
த்³விஜாதீனாம்ʼ கர்மகாண்ட³ரதானாம் அக்³நிர்தை³வதம்,
முனீனாம்ʼ
மனனஶீலானாம்ʼ யோகி³னாம்ʼ ஹ்ருʼதி³ ஹ்ருʼத்கமலமத்⁴யஸ்தி²தா பரி-
ச்சி²ன்னமூர்திர்தை³வதம், ஸ்வல்பபு³த்³தீ⁴னாம்ʼ ப்ராக்ருʼதானாம்ʼ து
ம்ருʼத்பாஷாணாதி³ப்ரதிமைவ தை³வதம், ஸமத³ர்ஶினாம்ʼ து
ஆரூடா⁴னாம்ʼ
ஸர்வத்ர ‘ ஸர்வம்ʼ க²ல்வித³ம்ʼ ப்³ரஹ்ம ‘ இதி ஶ்ருத்யா ஸர்வமபி
தை³வதமேவேத்யர்த²꞉ ॥
தஸ்மாத் ஜ்ஞானேனைவ ஜ்ஞாதவ்யம், ஜ்ஞாநாபா⁴வே
ப்³ரஹ்ம ந
பஶ்யதீத்யாஹ—
ஸர்வத்ராவஸ்தி²தம்ʼ ஶாந்தம்ʼ ந ப்ரபஶ்யேஜ்ஜனார்த³னம் ।
ஜ்ஞானசக்ஷுர்விஹீனத்வாத³ந்த⁴꞉ ஸூர்யமிவோதி³தம் ॥ 8 ॥
ஸர்வத்ராவஸ்தி²தம்ʼ ஸர்வத்ர பரிபூர்ணமபி அஜ்ஞ꞉ ந
பஶ்யதி; தத்ர
ஹேது꞉ ஜ்ஞானசக்ஷுர்விஹீனத்வாத்
ஜ்ஞானாக்²யசக்ஷூரஹிதத்வாத்,
தத்ர த்³ருʼஷ்டாந்தமாஹ—அந்த⁴ இதி । ஸ்பஷ்டமன்யத் ॥
ஸர்வம்ʼ ப்³ரஹ்மேத்யேத்தது³பபாத³யதி—
யத்ர யத்ர மனோ யாதி தத்ர தத்ர பரம்ʼ பத³ம் ।
தத்ர தத்ர பரம்ʼ ப்³ரஹ்ம ஸர்வத்ர ஸமவஸ்தி²தம் ॥ 9 ॥
யத்ர யத்ர மனோ யாதி மனோ யத்³யத்³விஷயீகரோதி தத்ர தத்ர
பரம்ʼ
ஸர்வோத்க்ருʼஷ்டம்ʼ பத³ம்ʼ ப்ராப்ய ஸ்தா²னம்ʼ பரம்ʼ ப்³ரஹ்மைவ
ஸமவஸ்தி²தம் ।
க⁴ட꞉ ஸ்பு²ரதீத்யாதி³ஸ்பு²ரணானுப⁴வாதி³தி பா⁴வ꞉ ॥
ஏதாத்³ருʼஶஸ்ய யோகி³ன꞉ ஸர்வமபி ப்ரத்யக்ஷதயா பா⁴ஸத
இத்யாஹ—
த்³ருʼஶ்யந்தே த்³ருʼஶி ரூபாணி க³க³னம்ʼ பா⁴தி நிர்மலம் ।
அஹமித்யக்ஷரம்ʼ ப்³ரஹ்ம பரமம்ʼ விஷ்ணுமவ்யயம் ॥ 10 ॥
பரமம்ʼ ஸர்வோத்க்ருʼஷ்டமக்ஷரமபக்ஷயரஹிதமவ்யயம்ʼ
நாஶரஹிதம்ʼ விஷ்ணும்ʼ பரமாத்மானமஹமித்யபே⁴தே³னைவ யோ பா⁴வயதி
தஸ்ய பா⁴வயிது꞉ த்³ருʼஶி ஜ்ஞானே ரூபாணி த்³ருʼஶ்யந்தே நாமரூபா-
த்மகானி ஜக³ந்தி பா⁴ஸந்த இத்யர்த²꞉ । க³க³னமபி நிர்மலம்ʼ பா⁴ஸதே;
ததா² ச ஸர்வமபி ப்ரத்யக்ஷேணானுப⁴வதீத்யர்த²꞉ । இயம்ʼ சாருரு-
க்ஷாவஸ்தா²யாமந்தராபதிதா யோக³ஸித்³தி⁴ரிதி தத்த்வஜ்ஞா வர்ணயந்தி ।
ஆரூட⁴ஸ்ய ப்³ரஹ்மநிஷ்ட²த்வேனைதத்³த³ர்ஶனாயோகா³த் । ‘ யா நிஶா
ஸர்வபூ⁴தானாம் ‘ இதி ஸ்ம்ருʼதே꞉ ।
த்³ருʼஶ்யதே சேத்க²கா³காரம்ʼ க²கா³காரம்ʼ விசிந்தயேத் ।
ஸகலம்ʼ நிஷ்கலம்ʼ ஸூக்ஷ்மம்ʼ மோக்ஷத்³வாரேண நிர்க³தம் ॥ 11 ॥
அபவர்க³ஸ்ய நிர்வாணம்ʼ பரமம்ʼ விஷ்ணுமவ்யயம் ।
ஸர்வஜ்யோதிர்நிராகாரம்ʼ ஸர்வபூ⁴தகு³ணான்விதம் ॥ 12 ॥
ஸர்வத்ர பரமாத்மானம்ʼ அஹமாத்மா பரமவ்யயம் ।
க²கா³காரம்ʼ ஹம்ʼஸாத்மகம்ʼ பரம்ʼ ப்³ரஹ்ம ‘ ஹம்ʼஸோ விதி⁴꞉
ஶங்கர ஏவ ஹம்ʼஸ꞉ ஹம்ʼஸஶ்ச விஷ்ணுர்கு³ருரேவ ஹம்ʼஸ꞉ ‘ இத்யாதி³
ஸ்ம்ருʼதே꞉ த்³ருʼஶ்யதே சேத்³யதி³ ப்ரகாஶேத தர்ஹி ஸ்வயம்ʼ ப்³ரஹ்மாத்மா
பரப்³ரஹ்மாத்மக꞉ ஸன் ஸகலம்ʼ தேஜோமயம்ʼ நிஷ்கலம்ʼ கலாதீதம்ʼ
ஸூக்ஷ்மம்ʼ ப்ரமாணாக³ம்யம்ʼ மோக்ஷத்³வாரேண நிர்க³தம்ʼ
மோக்ஷமார்கை³கக³ம்யம் ॥
அபவர்க³ஸ்ய நிர்வாணம்ʼ மோக்ஷஸுகா²த்மகம்ʼ பரமம்ʼ
உத்க்ருʼஷ்டம்ʼ விஷ்ணும்ʼ வ்யாபகம் அவ்யயம்ʼ நாஶரஹிதம்ʼ
ஸர்வதோஜ்யோதிராகாஶம்ʼ
ஸர்வத꞉ ஸ்வயம்ப்ரகாஶம்ʼ ஸர்வபூ⁴தாதி⁴வாஸினம்ʼ ஸர்வாந்தர்னியாமகம்ʼ
பரமாத்மானம்ʼ க²கா³காரம்ʼ ஹம்ʼஸாத்மகம்ʼ விசிந்தயேத்
த்⁴யாயேதி³த்யர்த²꞉ ॥
ஏவம்ʼ சிந்தயத꞉ பாபலேஶோ(அ)பி நாஸ்தீத்யாஹ—
அஹம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி ய꞉ ஸர்வம்ʼ விஜானாதி நர꞉ ஸதா³ ।
ஹன்யாத்ஸ்வயமிமான்காமான்ஸர்வாஶீ ஸர்வவிக்ரயீ ॥ 13 ॥
ஸர்வம்ʼ நிஷித்³த⁴ம்ʼ க்ருʼத்வாபி கர்மபி⁴ர்ன ஸ ப³த்⁴யதே இதி,
ய꞉
ஸதா³ ஸர்வம்ʼ ப்³ரஹ்மேதி விஜானாதி, ஸர்வாஶ்யபி
ஸர்வநிஷித்³த⁴ப⁴க்ஷ்யபி
ஸர்வவிக்ரயீ ஸர்வநிஷித்³த⁴விக்ரய்யபி இமான் காமான்
அரிஷட்³வர்கா³ன்
ஹன்யாத் ஜயேத், ஸர்வநிஷித்³த⁴கர்ம க்ருʼத்வாபி
தைர்நிஷித்³த⁴கர்மபி⁴ர்ன
ப³த்⁴யதே ॥
க்ஷணமாத்ரம்ʼ வா ப்³ரஹ்மத்⁴யானரதஸ்ய
நான்யஸுக²சிந்தேத்யாஹ—
நிமிஷம்ʼ நிமிஷார்த⁴ம்ʼ வா ஶீதாஶீதநிவாரணம் ।
அசலா கேஶவே ப⁴க்திர்விப⁴வை꞉ கிம்ʼ ப்ரயோஜனம் ॥ 14 ॥
ஶீதாஶீதநிவாரணம்ʼ யதா² ததா²
ஶீதோஷ்ணஸுக²து³꞉கா²தி³-
த்³வந்த்³வஸஹிஷ்ணுதயா நிமிஷம்ʼ நிமிஷார்த⁴ம்ʼ வா கேஶவே ப⁴க்தி-
ரசலா சேத், விப⁴வை꞉ ப⁴க்த்யதிரிக்தவிஷயஸுகை²꞉ கிம்ʼ
ப்ரயோஜனமிதி ॥
ஏதாத்³ருʼஶோ யோகீ³ யதி³ மோக்ஷமாபேக்ஷேத, தர்ஹி
நான்யவிஷய-
சிந்தாம்ʼ குர்யாதி³த்யாஹ—
பி⁴க்ஷான்னம்ʼ தே³ஹரக்ஷார்த²ம்ʼ வஸ்த்ரம்ʼ ஶீதநிவாரணம் ।
அஶ்மானம்ʼ ச ஹிரண்யம்ʼ ச ஶாகம்ʼ ஶால்யோத³னம்ʼ ததா² ॥ 15 ॥
ஸமானம்ʼ சிந்தயேத்³யோகீ³ யதி³ சிந்த்யமபேக்ஷதே ।
யோகீ³ சிந்த்யம்ʼ மோக்ஷம்ʼ யதி³ அபேக்ஷேத, தர்ஹி
தே³ஹரக்ஷணார்த²மேவ
பி⁴க்ஷான்ன சிந்தயேத், ந த்விந்த்³ரியப்ரீத்யர்த²மித்யர்த²꞉;
வஸ்த்ரம்ʼ ச
ஶீதநிவாரணார்த²ம்ʼ சிந்தயேத், ந அலங்காராய; அஶ்மானம்ʼ
பாஷாணம்ʼ
ஹிரண்யம்ʼ ஸுவர்ணம்ʼ ச ஶாகம்ʼ ஶால்யோத³னம்ʼ ச ஹேயோபாதே³யவைஷம்ய-
ராஹித்யேன சிந்தயேதி³த்யர்த²꞉ ॥
கிம்ʼ ச—
பூ⁴தவஸ்துன்யஶோசித்வம்ʼ புனர்ஜன்ம ந வித்³யதே ॥ 16 ॥
பூ⁴தவஸ்துனி க³தவஸ்துனி அஶோசித்வே க³தமிதி து³꞉க²ராஹித்யே
ஸித்³தே⁴, உபலக்ஷணமேதத், ஆகா³மிவஸ்துநிரபேக்ஷத்வே ஸித்³தே⁴,
வர்தமானவஸ்துனி லப்³தே⁴ ஹர்ஷராஹித்யே ஸித்³தே⁴ ச புனர்ஜன்ம ந
வித்³யதே ॥
ஆத்மயோக³மவோசத்³யோ ப⁴க்தியோக³ஶிரோமணிம் ।
தம்ʼ வந்தே³ பரமானந்த³ம்ʼ நந்த³நந்த³னமீஶ்வரம் ॥
இதி ஶ்ரீகௌ³ட³பாதா³சார்யவிரசிதாயாம்ʼ உத்தரகீ³தாவ்யாக்²யாயாம்ʼ த்ருʼதீயோ(அ)த்⁴யாய꞉ ॥
Also Read:
Uttara Gita Bhashya in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
