Vidya Geetaa in Telugu:
॥ విద్యాగీతా ॥
త్రిపురా రహస్యే జ్ఞానఖండే
అథ వింశోధ్యాయః ।
అత్ర తే వర్తయిష్యామి పురా వృత్తం శ్రుణుష్వ తత్ ।
పురా బ్రహ్మసభామధ్యే సత్యలోకేఽతిపావనే ॥ 1 ॥
జ్ఞానప్రసంగః సమభూత్ సూక్ష్మాత్సూక్ష్మవిమర్శనః ।
సనకాద్యా వసిష్ఠశ్చ పులస్త్యః పులహః క్రతుః ॥ 2 ॥
భృగురత్రిరంగిరాశ్చ ప్రచేతా నారదస్తథా ।
చ్యవనో వామదేవశ్చ విశ్వామిత్రోఽథ గౌతమః ॥ 3 ॥
శుక్రః పరాశరో వ్యాసః కణ్వః కాశ్యప ఏవ చ ।
దక్షః సుమంతుః శంఖశ్చ లిఖితో దేవలోఽపి చ ॥ 4 ॥
ఏవమన్యే ఋషిగణా రాజర్షిప్రవరా అపి ।
సర్వే సముదితాస్తత్ర బ్రహ్మసత్రే మహత్తరే ॥ 5 ॥
మీమాంసాం చక్రురత్యుచ్చైః సూక్ష్మాత్సూక్ష్మనిరూపిణైః ।
బ్రహ్మాణం తత్ర పప్రచ్ఛురృషయః సర్వ ఏవ తే ॥ 6 ॥
భగవన్ జ్ఞానినో లోకే వయం జ్ఞాతపరావరాః ।
తేషాం నో వివిధా భాతి స్థితిః ప్రకృతిభేదతః ॥ 7 ॥
కేచిత్ సదా సమాధిస్థాః కేచిన్మీమాంసనే రతాః ।
అపరే భక్తినిర్మగ్నాశ్చాన్యే కర్మసమాశ్రయాః ॥ 8 ॥
వ్యవహారపరాస్త్వేకే బహిర్ముఖనరా ఇవ ।
తేషు శ్రేయాన్ హి కతమ ఏతన్నో వక్తుమర్హసి ॥ 9 ॥
స్వస్వపక్షం వయం విద్మః శ్రేయాంసమితి వై విధే ।
ఇతి పృష్టోఽవదద్ బ్రహ్మా మత్వాఽనాశ్వస్తమానసాన్ ॥ 10 ॥
మునీంద్రా నాహమప్యేతద్వేద్మి సర్వాత్మనా తతః ।
జానీయాదిమమర్థం తు సర్వజ్ఞః పరమేశ్వరః ॥ 11 ॥
తత్ర యామోఽథ సంప్రష్టుమిత్యుక్త్వా తత్ర తైరయౌ ।
సంగమ్య దేవదేవేశం విష్ణునాభిసమాగతం ॥ 12 ॥
పప్రచ్ఛ ఋషిముఖ్యానాం ప్రశ్నం తం లోకసృడ్విధిః ।
ప్రశ్నం నిశమ్య చ శివో జ్ఞాత్వా విధిమనోగతం ॥ 13 ॥
మత్వాఽనాశ్వస్తమనస ఋషీన్ దేవో వ్యచింతయత్ ।
కించిదుక్తం మయాఽత్రాపి వ్యర్థమేవ భవేన్నను ॥ 14 ॥
స్వపక్షత్వేన జానీయురృషయోఽశ్రద్ధయా యుతాః ।
ఇతి మత్వా ప్రత్యువాచ దేవదేవో మహేశ్వరః ॥ 15 ॥
శ్రుణుధ్వం మునయో నాహమప్యేతద్వేద్మి సుస్ఫుటం ।
అతో విద్యాం భగవతీం ధ్యాయామః పరమేశ్వరీం ॥16 ॥
తత్ప్రసాదాన్నిగూఢార్థమపి విద్మస్తతః పరం ।
ఇత్యుక్తా మునయః సర్వే విధివిష్ణుశివైః సహ ॥ 17 ॥
దధ్యుర్విద్యాం మహేశానీం త్రిపురాం చిచ్ఛరీరిణీం ।
ఏవం సర్వైరభిధ్యాతా త్రిపుఆరా చిచ్ఛరీరిణీ ॥ 18 ॥
ఆవిరాసీచ్చిదాకాశమయీ శబ్దమయీ పరా ।
అభవద్ మేఘగంభీరనిఃస్వనో గగనాంగణే ॥ 19 ॥
వదంత్వృషిగణాః కిం వో ధ్యాతా తద్ద్రుతమీహితం ।
మత్పరాణాం హి కేషాంచిన్న హీయేతాభివాంఛితం ॥ 20 ॥
ఇతి శ్రుత్వా పరాం వాణీం ప్రణేముర్మునిపుంగవాః ।
బ్రహ్మాదయోఽపి తదను తుష్టువుర్వివిధైః స్తవైః ॥ 21 ॥
అథ ప్రోచురృషిగణా విద్యాం తాం త్రిపురేశ్వరీం ।
నమస్తుభ్యం మహేశాని శ్రీవిద్యే త్రిపురేశ్వరి ॥ 22 ॥
అశేషోత్పాదయిత్రీ త్వం స్థాపయిత్రీ నిజాత్మని ।
విలాపయిత్రీ సర్వస్య పరమేశ్వరి తే నమః ॥ 23 ॥
అనూతనా సర్వదాఽసి యతో నాస్తి జనిస్తవ ।
నవాత్మికా సదా త్వం వై యతో నాస్తి జరా తవ ॥ 24 ॥
సర్వాఽసి సర్వసారాఽసి సర్వజ్ఞా సర్వహర్షిణీ ।
అసర్వాఽసర్వగాఽసారాఽసర్వజ్ఞాఽసర్వహర్షిణీ ॥ 25 ॥
దేవి భూయో నమస్తుభ్యం పురస్తాత్ పృష్ఠతోఽపి చ ।
అధస్తాదూర్ధ్వతః పార్శ్వే సర్వతస్తే నమో నమః ॥ 26 ॥
బ్రూహి యత్తేఽపరం రూపమైశ్వర్యం జ్ఞానమేవ చ ।
ఫలం తత్సాధనం ముఖ్యం సాధకం సిద్ధమేవ చ ॥ 27 ॥
సిద్ధేస్తు పరమాం కాష్ఠాం సిద్ధేషూత్తమమేవ చ ।
దేవ్యేతత్ క్రమతో బ్రూహి భూయస్తుభ్యం నమో నమః ॥ 28 ॥
ఇత్యాపృష్టా మహావిద్యా ప్రవక్తుముపచక్రమే ।
దయమానా ఋషిగణే స్పష్టార్థం పరమం వచః ॥ 29 ॥
శ్రుణుధ్వమృషయః సర్వం ప్రవక్ష్యామి క్రమేణ తత్ ।
అమృతం హ్యాగమాంభోధే సముద్ధృత్య దదామి వః ॥ 30 ॥
యత్ర సర్వం జగదిదం దర్పణప్రతిబింబవత్ ।
ఉత్పన్నం చ స్థితం లీనం సర్వేషాం భాసతే సదా ॥ 31 ॥
యదేవ జగదాకారం భాసతేఽవిదితాత్మనాం ।
యద్యోగినాం నిర్వికల్పం విభాత్యాత్మని కేవలం ॥ 32 ॥
గంభీరస్తిమితాంభోధిరివ నిశ్చలభాసనం ।
యత్ సుభక్తిఐరతిశయప్రీత్యా కైతవవర్జనాత్ ॥ 33 ॥
స్వభావస్య స్వరసతో జ్ఞాత్వాపి స్వాద్వయం పదం ।
విభేదభావమాహృత్య సేవ్యతేఽత్యంతతత్పరైః ॥ 34 ॥
అక్షాంతఃకరణాదీనాం ప్రాణసూత్రం యదాంతరం ।
యదభానే న కించిత్ స్యాద్యచ్ఛాస్త్రైరభిలక్షితం ॥ 35 ॥
పరా సా ప్రతిభా దేవ్యాః పరం రూపం మమేరితం ।
బ్రహ్మాండానామనేకానాం బహిరూర్ధ్వే సుధాంబుధౌ ॥ 36 ॥
మణిద్వీపే నీపవనే చింతామణిసుమందిరే ।
పంచబ్రహ్మమయే మంచే రూపం త్రైపురసుందరం ॥ 37 ॥
అనాదిమిథునం యత్తదపరాఖ్యమృషీశ్వరాః ।
తథా సదాశివేశానౌ విధివిష్ణుత్రిలోచనాః ॥ 38 ॥
గణేశస్కందదిక్పాలాః శక్తయో గణదేవతాః ।
యాతుధానాః సురా నాగా యక్షకింపురుషాదయః ॥ 39 ॥
పూజ్యాః సర్వా మమ తనూరపరాః పరికీర్తితాః ।
మమ మాయావిమూఢాస్తు మాం న జానంతి సర్వతః ॥ 40 ॥
పూజితాఽహమేవ సర్వైర్దదామి ఫలమీహితం ।
న మత్తోఽన్యా కాచిదస్తి పూజ్యా వా ఫలదాయినీ ॥ 41 ॥
యథా యో మాం భావయతి ఫలం మత్ ప్రాప్నుయాత్తథా ।
మమైశ్వర్యమృషిగణా అపరిచ్ఛిన్నమీరితం ॥ 42 ॥
అనపేక్ష్యైవ యత్కించిద్ అహమద్వయీచిన్మయీ ।
స్ఫురామ్యనంతజగదాకారేణ ఋషిపుంగవాః ॥ 43 ॥
తథా స్ఫురంత్యపి సదా నాత్యేమ్యద్వైతచిద్వపుః ।
ఏతన్మే ముఖ్యమైశ్వర్యం దుర్ఘటార్థవిభావనం ॥ 44 ॥
మమైశ్వర్యం తు ఋషయః పశ్యధ్వం సూక్ష్మయా దృశా ।
సర్వాశ్రయా సర్వగతా చాప్యహం కేవలా స్థితా ॥ 45 ॥
స్వమాయయా స్వమజ్ఞాత్వా సంసరంతీ చిరాదహం ।
భూయో విదిత్వా స్వాత్మానం గురోః శిష్యపదం గతా ॥ 46 ॥
నిత్యముక్తా పునర్ముక్తా భూయో భూయో భవామ్యహం ।
నిరుపాదానసంభారం సృజామి జగదీదృశం ॥ 47 ॥
ఇత్యాది సంతి బహుధా మమైశ్వర్యపరంపరాః ।
న తద్ గణయితుం శక్యం సహస్రవదనేన వా ॥ 48 ॥
శ్రుణ్వంతు సంగ్రహాద్ వక్ష్యే మదైశ్వర్యస్య లేశతః ।
జగద్యాత్రా విచిత్రేయం సర్వతః సంప్రసారితా ॥ 49 ॥
మమ జ్ఞానం బహువిధం ద్వైతాద్వైతాదిభేదతః ।
పరాపరవిభేదాచ్చ బహుధా చాపి తత్ఫలం ॥ 50 ॥
ద్వైతజ్ఞానం తు వివిధం ద్వితీయాలంబనం యతః ।
ధ్యానమేవ తు తత్ప్రోక్తం స్వప్నరాజ్యాదిసమ్మితం ॥ 51 ॥
తచ్చాపి సఫలం జ్ఞేయం నియత్యా నియతం యతః ।
అపరం చాపి వివిధం తత్ర ముఖ్యం తదేవ హి ॥ 52 ॥
ప్రోక్తముఖ్యాపరమయం ధ్యానం ముఖ్య ఫలక్రమం ।
అద్వైతవిజ్ఞానమేవ పరవిజ్ఞానమీరితం ॥ 53 ॥
మామనారాధ్య పరమాం చిరం విద్యాం తు శ్రీమతీం ।
కథం ప్రాప్యేత పరమాం విద్యామద్వైతసంజ్ఞికాం ॥ 54 ॥
తదేవాద్వైతవిజ్ఞానం కేవలా యా పరా చితిః ।
తస్యాః శుద్ధదశామర్శో ద్వైతామర్శాభిభావకః ॥ 55 ॥
చిత్తం యదా స్వమాత్మానం కేవలం హ్యభిసంపతేత్ ।
తదేవానువిభాతం స్యాద్ విజ్ఞానమృషిసత్తమాః ॥ 56 ॥
శ్రుతితో యుక్తితో వాపి కేవలాత్మవిభాసనం ।
దేహాద్యాత్మావభాసస్య నాశనం జ్ఞానముచ్యతే ॥ 57 ॥
తదేవ భవతి జ్ఞానం యజ్జ్ఞానేన తు కించన ।
భాసమానమపి క్వాపి న విభాయాత్ కథంచన ॥ 58 ॥
తదేవాద్వైతవిజ్ఞానం యద్విజ్ఞానేన కించన ।
అవిజ్ఞాతం నైవ భవేత్ కదాచిల్లేశతోఽపి చ ॥ 59 ॥
సర్వవిజ్ఞానాత్మరూపం యద్విజ్ఞానం భవేత్ ఖలు ।
తదేవాద్వైతవిజ్ఞానం పరమం తాపసోత్తమాః ॥ 60 ॥
జాతే యాదృశవిజ్ఞానే సంశయాశ్చిరసంభృతాః ।
వాయునేవాభ్రజాలాని విలీయంతే పరం హి తత్ ॥ 61 ॥
కామాదివాసనాః సర్వా యస్మిన్ సంతి న కించన ।
స్యుర్భగ్నదంష్ట్రాహిరివ తద్విజ్ఞానం పరం స్మృతం ॥ 62 ॥
విజ్ఞానస్య ఫలం సర్వదుఃఖానాం విలయో భవేత్ ।
అత్యంతాభయసంప్రాప్తిర్మోక్ష ఇత్యుచ్యతే ఫలం ॥ 63 ॥
భయం ద్వితీయసంకాల్పాదద్వైతే విదితే దృఢం ।
కుతః స్యాద్ ద్వైతసంకల్పస్తమః సూర్యోదయే యథా ॥ 64 ॥
ఋషయో న భయం క్వాపి ద్వైతసంకల్పవర్జనే ।
అతో యత్ఫలాన్యత్ స్యాత్తద్భయం సర్వథా భవేత్ ॥ 65 ॥
అంతవత్తు ద్వితీయం స్యాద్ భూయో లోకే సమీక్షణాత్ ।
సాంతే భయం సర్వథైవాభయం తస్మాత్ కుతో భవేత్ ॥ 66 ॥
సంయోగో విప్రయోగాంతః సర్వథైవ విభావితః ।
ఫలయోగోఽపి తస్మాద్ధి వినశ్యేదితి నిశ్చయః ॥ 67 ॥
యావదన్యత్ ఫలం ప్రోక్తం భయం తావత్ప్రకీర్తితం ।
తదేవాభయరూపం తు ఫలం సర్వే ప్రచక్షతే ॥ 68 ॥
యదాత్మనోఽనన్యదేవ ఫలం మోక్షః ప్రకీర్తితః ।
జ్ఞాతా జ్ఞానం జ్ఞేయమపి ఫలం చైకం యదా భవేత్ ॥ 69 ॥
తదా హి పరమో మోక్షః సర్వభీతివివర్జితః ।
జ్ఞానం వికల్పసంకల్పహానం మౌఢ్యవివర్జితం ॥ 70 ॥
జ్ఞాతుః స్వచ్ఛాత్మరూపం తదాదావనుపలక్షితం ।
ఉపలక్షక ఏవాతో గురుః శాస్త్రం చ నేతరత్ ॥ 71 ॥
ఏతదేవ హి విజ్ఞేయస్వరూపమభిధీయతే ।
జ్ఞాతృజ్ఞానజ్ఞేయగతో యావద్ భేదోఽవభాసతే ॥ 72 ॥
తావజ్జ్ఞాతా జ్ఞానమపి జ్ఞేయం వా న భవేత్ క్వచిత్ ।
యదా భేదో విగలితో జ్ఞాత్రాదీనాం మిథః స్థితః ॥ 73 ॥
తదా జ్ఞాత్రాదిసంపత్తిరేతదేవ ఫలం స్మృతం ।
జ్ఞాత్రాదిఫలపర్యంతం న భేదో వస్తుతో భవేత్ ॥ 74 ॥
వ్యవహారప్రసిద్ధ్యర్థం భేదస్తత్ర ప్రకల్పితః ।
అతోఽపూర్వం లభ్యమత్ర ఫలం నాస్త్యేవ కించన ॥ 75 ॥
ఆత్మైవ మాయయా జ్ఞాతృజ్ఞానజ్ఞేయఫలాత్మనా ।
యావద్భాతి భవేత్తావత్ సంసారో హ్యచలోపమః ॥ 76 ॥
యదా కథంచిదేతత్తు భాయాద్ భేదవివర్జితం ।
సంసారో విలయం యాయాచ్ఛిన్నాభ్రమివ వాయునా ॥ 77 ॥
ఏవంవిధమహామోక్షే తత్పరత్వం హి సాధనం ।
తత్పరత్వే తు సంపూర్ణే నాన్యత్ సాధనమిష్యతే ॥ 78 ॥
అపూర్ణే తత్పరత్వే తు కిం సహస్రసుసాధనైః ।
తస్మాత్తాత్పర్యమేవ స్యాన్ముఖ్యం మోక్షస్య సాధనం ॥ 79 ॥
తాత్పర్యం సర్వథైతత్తు సాధయామీతి సంస్థితిః ।
యస్తాత్పర్యేణ సంయుక్తః సర్వథా ముక్త ఏవ సః ॥ 80 ॥
దినైర్మాసైర్వత్సరైర్వా ముక్తః స్యాద్వాఽన్యజన్మని ।
బుద్ధినైర్మల్యభేదేన చిరశీఘ్రవ్యవస్థితిః ॥ 81 ॥
బుద్ధౌ తు బహవో దోషాః సంతి సర్వార్థనాశనాః ।
యైర్జనాః సతతం త్వేవం పచ్యంతే ఘోరసంసృతౌ ॥ 82 ॥
తత్రాద్యః స్యాదనాశ్వాసో ద్వితీయః కామవాసనా ।
తృతీయో జాడ్యతా ప్రోక్తా త్రిధైవం దోషసంగ్రహః ॥ 83 ॥
ద్వివిధః స్యాదనాశ్వాసః సంశయశ్చ విపర్యయః ।
మోక్షోఽస్తి నాస్తి వేత్యాద్యః సంశయః సముదాహృతః ॥ 84 ॥
నాస్త్యేవ మోక్ష ఇత్యాద్యో భవేదత్ర విపర్యయః ।
ఏతద్ద్వయం తు తాత్పర్యే ముఖ్యం స్యాత్ ప్రతిబంధకం ॥ 85 ॥
విపరీత నిశ్చయేన నశ్యేదేతద్ ద్వయం క్రమాత్ ।
అత్రోపాయో ముఖ్యతమో మూలచ్ఛేదో న చాపరః ॥ 86 ॥
అనాశ్వాసస్య మూలం తు విరుద్ధతర్కచింతనం ।
తత్పరిత్యజ్య సత్తర్కావర్తనస్య ప్రసాధనే ॥ 87 ॥
విపరీతో నిశ్చయః స్యాద్ మూలచ్ఛేదనపూర్వకః ।
తతః శ్రద్ధాసముదయాదనాశ్వాసః ప్రణశ్యతి ॥ 88 ॥
కామాదివాసనా బుద్ధేః శ్రవణే ప్రతిబంధికా ।
కామాదివాసనావిష్టా బుద్ధిర్నైవ ప్రవర్తతే ॥ 89 ॥
లోకేఽపి కామీ కామ్యస్య సదా ధ్యానైకతత్పరః ।
పురఃస్థితం న పశ్యేచ్చ శ్రోత్రోక్తం శ్రుణుయాన్న చ ॥ 90 ॥
కామాదివాసితస్యైవం శ్రుతం చాశ్రుతసమ్మితం ।
కామాదివాసనాం తస్మాజ్జయేద్ వైరాగ్యసంపదా ॥ 91 ॥
సంతి కామక్రోధముఖా వాసనాస్తు సహస్రశః ।
తత్ర కామో మూలభూతస్తన్నాశే నహి కించన ॥ 92 ॥
తతో వైరాగ్యసంయోగాద్ నాశయేత్ కామవాసనాం ।
ఆశా హి కామః సంప్రోక్త ఏతన్మే స్యాదితి స్థితా ॥ 93 ॥
శక్యేషు స్థూలభూతా సా సూక్ష్మాఽశక్యేషు సంస్థితా ।
దృఢవైరాగ్యయోగేన సర్వాం తాం,ప్రవినాశయేత్ ॥ 94 ॥
తత్ర మూలం కామ్యదోషపరామర్శః ప్రతిక్షణం ।
వైముఖ్యం విషయేభ్యశ్చ వాసనా నాశయేదితి ॥ 95 ॥
యస్తృతీయో బుద్ధిదోషో జాడ్యరూపో వ్యవస్థితః ।
అసాధ్యః సోఽభ్యాసముఖైః సర్వథా ఋషిసత్తమాః ॥ 96 ॥
యేన తాత్పర్యతశ్చాపి శ్రుతం బుద్ధిమనారుహేత్ ।
తజ్జాడ్యం హి మహాన్ దోషః పురుషార్థవినాశనః ॥ 97 ॥
తత్రాత్మదేవతాసేవామృతే నాన్యద్ధి కారణం ।
సేవాయాస్తారతమ్యేన జాడ్యం తస్య హరామ్యహం ॥ 98 ॥
జాడ్యాల్పానల్పభావేన సద్యో వా పరజన్మని ।
భవేత్తస్య ఫలప్రాప్తిర్జాడ్యసంయుక్తచేతసః ॥ 99 ॥
సర్వసాధనసంపత్తిర్మమైవ ప్రణిధానతః ।
ఉపయాతి చ యో భక్త్యా సర్వదా మామకైతవాత్ ॥ 100 ॥
స సాధనప్రత్యనీకం విధూయాశు కృతీ భవేత్ ।
యస్తు మామీశ్వరీం సర్వబుద్ధిప్రసరకారిణీం ॥ 101 ॥
అనాదృత్య సాధనైకపరః స్యాద్ మూఢభావతః ।
పదే పదే విహన్యేత ఫలం ప్రాప్యేత వా న వా ॥ 102 ॥
తస్మాత్తు ఋషయో ముఖ్యం తాత్పర్యం సాధనం భవేత్ ।
ఏవం తాత్పర్యవానేవ సాధకః పరమః స్మృతః ॥ 103 ॥
తత్ర మద్భక్తియుక్తస్తు సాధకః సర్వపూజితః ।
సిద్ధిరాత్మవ్యవసితిర్దేహానాత్మత్వభావనా ॥ 104 ॥
ఆత్మత్వభావనం నూనం శరీరాదిషు సంస్థితం ।
తదభావనమాత్రం తు సిద్ధిర్మౌఢ్యవివర్జితం ॥ 105 ॥
ఆత్మా వ్యవసితః సర్వైరపి నో కేవలాత్మనా ।
అత ఏవ తు సంప్రాప్తా మహానర్థపరంపరా ॥ 106 ॥
తస్మాత్ కేవలచిన్మాత్రం యద్ దేహాద్యవభాసకం ।
తన్మాత్రాత్మవ్యవసితిః సర్వసంశయనాశినీ ॥ 107 ॥
సిద్ధిరిత్యుచ్యతే ప్రాజ్ఞైర్నాతః సిద్ధిరనంతరా ।
సిద్ధయః ఖేచరత్వాద్యా అణిమాద్యాస్తథైవ చ ॥ 108 ॥
ఆత్మవిజ్ఞానసిద్ధేస్తు కలాం నార్హంతి షోడశీం ।
తాః సర్వాస్తు పరిచ్ఛిన్నాః సిద్ధయో దేశకాలతః ॥ 109 ॥
ఇయం స్యాదపరిచ్ఛిన్నాః స్వాత్మవిద్యా శివాత్మికా ।
స్వాత్మవిద్యాసాధనేషు తాః సర్వాః సుప్రతిష్ఠితాః ॥ 110 ॥
ఆత్మవిద్యావిధావేతాస్త్వంతరాయప్రయోజకాః ।
కిం తాభిరింద్రజాలాత్మసిద్ధితుల్యాభిరీహితం ॥ 111 ॥
యస్య సాక్షాద్ బ్రహ్మపదమపి స్యాత్తృణసమ్మితం ।
కియంత్యేతాః సిద్ధయో వై కాలక్షపణహేతవః ॥ 112 ॥
తస్మాత్ సిద్ధిర్నేతరా స్యాదాత్మవిజ్ఞానసిద్ధితః ।
యయాఽత్యంతశోకనాశో భవేదానందసాంద్రతా ॥ 113 ॥
సైవ సిద్ధిర్నేతరా తు మృత్యుగ్రాసవిమోచినీ ।
ఇయమాత్మజ్ఞానసిద్ధిర్వివిధాభ్యాసభేదతః ॥ 114 ॥
బుద్ధినైర్మల్యభేదాచ్చ పరిపాకవిభేదతః ।
సంక్షేపతస్తు త్రివిధా చోత్తమా మధ్యమాఽధమా ॥ 115 ॥
లోకే ద్విజానామృషయః పఠితశ్రుతిసమ్మితా ।
మేధయా చ మహాభ్యాసాద్ వ్యాపారశతసంకులా ॥ 116 ॥
అప్యస్ఖలితవర్ణా యా పఠితా శ్రుతిరుత్తమా ।
సమాహితస్య వ్యాపారేఽసమాహితస్య చాన్యదా ॥ 117 ॥
పూర్వవద్యాఽప్యస్ఖలితా పఠితా మధ్యమా శ్రుతిః ।
యా సదా హ్యనుసంధానయోగాదేవ భవేత్తథా ॥ 118 ॥
పఠితా శ్రుతిరత్యంతాస్ఖలితా త్వధమా హి సా ।
ఏవమేవాత్మవిజ్ఞానసిద్ధిరుక్తా త్రిధర్షయః ॥ 119 ॥
యా మహావ్యవహారేషు ప్రతిసంధానవర్జనే ।
అన్యదా తద్వర్జనే వా సర్వదా ప్రతిసంధితః ॥ 120 ॥
అన్యూనాధికభావా స్యాత్సోత్తమా మధ్యమాఽధమా ।
అత్రోత్తమైవ సంసిద్ధేః పరా కాష్ఠా నిరూపితా ॥ 121 ॥
స్వప్నాదిష్వప్యవస్థాసు యదా స్యాత్పరమా స్థితిః ।
విచారక్షణతుల్యేవ సిద్ధిః సా పరమోత్తమా ॥ 122 ॥
సర్వత్ర వ్యవహారేషు యత్నాత్ సంస్కారబోధతః ।
యదా ప్రవృత్తిః సిద్ధేః సా పరా కాష్ఠా సమీరితా ॥ 123 ॥
అయత్నేనైవ పరమే స్థితిః సంవేదనాత్మని ।
అవ్యాహతా యదా సిద్ధిస్తదా కాష్ఠాం సమాగతా ॥ 124 ॥
వ్యవహారపరో భావాన్ పశ్యన్నపి న పశ్యతి ।
ద్వైతం తదా హి సా సిద్ధిః పూర్ణతామభిసంగతా ॥ 125 ॥
జాగరాదౌ వ్యవహరన్నపి నిద్రితవద్ యదా ।
స్థితిస్తదా హి సా సిద్ధిః పూర్ణతామభిసంగతా ॥ 126 ॥
ఏవం సిద్ధిమనుప్రాప్తః సిద్ధేషూత్తమ ఉచ్యతే ।
వ్యవహారపరో నిత్యం న సమాధిం విముంచతి ॥ 127 ॥
కదాచిదపి మేధావీ స సిద్ధేషూత్తమో మతః ।
జ్ఞానినాం వివిధానాం చ స్థితిం జానాతి సర్వదా ॥ 128 ॥
స్వానుభూత్యా స్వాంతరేవ స సిద్ధేషూత్తమో మతః ।
సంశయో వాపి కామో వా యస్య నాస్త్యేవ లేశతః ॥ 129 ॥
నిర్భయో వ్యవహారేషు స సిద్ధేషూత్తమో మతః ।
సర్వ సుఖంచ దుఃఖంచ వ్యవహారంచ జాగతం ॥ 130 ॥
స్వాత్మన్యేవాభిజనాతి స సిద్ధేషూత్తమో మతః ।
అత్యంతం బద్ధమాత్మానం ముక్తం చాపి ప్రపశ్యతి ॥ 131 ॥
యః స్వాత్మని తు సర్వాత్మా స సిద్ధేషూత్తమో మతః ।
యః పశ్యన్ బంధజాలాని సర్వదా స్వాత్మని స్ఫుటం ॥ 132 ॥
మోక్షం నాపేక్షతే క్వాపి స సిద్ధేషూత్తమో మతః ।
సిద్ధోత్తమోఽహమేవేహ న భేదస్త్వావయోః క్వచిత్ ॥ 133 ॥
ఏతద్వా ఋషయః ప్రోక్తం సుస్పష్టమనుయుక్తయా ।
ఏతన్మయోక్తం విజ్ఞాయ న క్వచిత్ పరిముహ్యతి ॥ 134 ॥
ఇత్యుక్త్వా సా పరా విద్యా విరరామ భృగుద్వహ ।
శ్రుత్వైతదృషయః సర్వ సందేహమపహాయ చ ॥ 135 ॥
నత్వా శివాదీన్ లోకేశాన్ జగ్ముః స్వం స్వం నివేశనం ।
విద్యాగీతా మయైషా తే ప్రోక్తా పాపౌఘనాశినీ ॥ 136 ॥
శ్రుతా విచారితా సమ్యక్ స్వాత్మసామ్రాజ్యదాయినీ ।
విద్యాగీతాఽత్యుత్తమేయం సాక్షాద్విద్యానిరూపితా ॥ 137 ॥
పఠతాం ప్రత్యహం ప్రీతా జ్ఞానం దిశతి సా స్వయం ।
సంసారతిమిరాంభోధౌ మజ్జతాం తరణిర్భవేత్ ॥ 138 ॥
ఇతి శ్రీత్రిపురారహస్యే జ్ఞానఖండే
విద్యాగీతానామ వింశతితమోఽధ్యాయః ॥
Also Read:
Vidya Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
