Shri Gangasahasranama Stotram Lyrics in Telugu:
॥ శ్రీగఙ్గాసహస్రనామస్తోత్రమ్ ॥
అకారాదిక్షకారాన్త నామఘటితం స్కన్దపురాణాన్తర్గతం
అగస్త్య ఉవాచ
వినా స్నానేన గఙ్గాయాం నృణాం జన్మ నిరర్థకమ్ ।
ఉపాయాన్తరమస్త్యన్యద్ యేన స్నానఫలం లభేత్ ॥ ౧ ॥
అశక్తానాం చ పఙ్గూనామాలస్యోపహతాత్మనామ్ ।
దూరదేశాన్తరస్థానాం గఙ్గాస్నానం కథం భవేత్ ॥ ౨ ॥
దానం వాథ వ్రతం వాథ మన్త్రః స్తోత్రం జపోఽథవా ।
తీర్థాన్తరాభిషేకో వా దేవతోపాసనం తు వా ॥ ౩ ॥
యద్యస్తి కిఞ్చిత్ షడ్వక్త్ర గఙ్గాస్నానఫలప్రదమ్ ।
విధానాన్తరమాత్రేణ తద్ వద ప్రణతాయ మే ॥ ౪ ॥
త్వత్తో న వేద స్కన్దాన్యో గఙ్గాగర్భసముద్భవ ।
పరం స్వర్గతరఙ్గిణ్యాం మహిమానం మహామతే ॥ ౫ ॥
స్కన్ద ఉవాచ
సన్తి పుణ్యజలానీహ సరాంసి సరితో మునే ।
స్థానే స్థానే చ తీర్థాని జితాత్మాధ్యుషితాని చ ॥ ౬ ॥
దృష్టప్రత్యయకారీణి మహామహిమభాఞ్జ్యపి ।
పరం స్వర్గతరఙ్గిణ్యాః కోట్యంశోఽపి న తత్ర వై ॥ ౭ ॥
అనేనైవానుమానేన బుద్ధ్యస్వ కలశోద్భవ ।
దధ్రే గఙ్గోత్తమాఙ్గేన దేవదేవేన శమ్భునా ॥ ౮ ॥
స్నానకాలేఽన్యతీర్థేషు జప్యతే జాహ్నవీ జనైః ।
వినా విష్ణుపదీం క్వాన్యత్ సమర్థమఘమోచనే ॥ ౯ ॥
గఙ్గాస్నానఫలం బ్రహ్మన్ గఙ్గాయామేవ లభ్యతే ।
యథా ద్రాక్షాఫలస్వాదో ద్రాక్షాయామేవ నాన్యతః ॥ ౧౦ ॥
అస్త్యుపాయ ఇహ త్వేకః స్యాద్ యేనావికలం ఫలమ్ ।
స్నానస్య దేవసరితో మహాగుహ్యతమో మునే ॥ ౧౧ ॥
శివభక్తాయ శాన్తాయ విష్ణుభక్తిపరాయ చ ।
శ్రద్ధాలవే త్వాస్తికాయ గర్భవాసముముక్షవే ॥ ౧౨ ॥
కథనీయం న చాన్యస్య కస్యచిత్ కేనచిత్ క్వచిత్ ।
ఇదం రహస్యం పరమం మహాపాతకనాశనమ్ ॥ ౧౩ ॥
మహాశ్రేయస్కరం పుణ్యం మనోరథకరం పరమ్ ।
ద్యునదీప్రీతిజనకం శివసన్తోషసన్తతిః ॥ ౧౪ ॥
నామ్నాం సహస్రం గఙ్గాయాః స్తవరాజేషు శోభనమ్ ।
జప్యానాం పరమం జప్యం వేదోపనిషదాం సమమ్ ॥ ౧౫ ॥
జపనీయం ప్రయత్నేన మౌనినా వాచకం వినా ।
శుచిస్థానేషు శుచినా సుస్పష్టాక్షరమేవ చ ॥ ౧౬ ॥
ధ్యానమ్ –
శైలేన్ద్రాదవతారిణీ నిజజలే మజ్జద్జనోత్తారిణీ
పారావారవిహారిణీ భవభయశ్రేణీ సముత్సారిణీ ।
శేషాహేరనుకారిణీ హరశిరోవల్లీదలాకారిణీ
కాశీప్రాన్తవిహారిణీ విజయతే గఙ్గా మనోహారిణీ ॥
ఓం నమో గఙ్గాదేవ్యై ॥
ఓంకారరూపిణ్యజరాఽతులాఽనన్తాఽమృతస్రవా ।
అత్యుదారాఽభయాఽశోకాఽలకనన్దాఽమృతాఽమలా ॥ ౧౭ ॥
అనాథవత్సలాఽమోఘాఽపాంయోనిరమృతప్రదా ।
అవ్యక్తలక్షణాఽక్షోభ్యాఽనవచ్ఛిన్నాఽపరాఽజితా ॥ ౧౮ ॥
అనాథనాథాఽభీష్టార్థసిద్ధిదాఽనఙ్గవర్ధినీ ।
అణిమాదిగుణాఽధారాఽగ్రగణ్యాఽలీకహారిణీ ॥ ౧౯ ॥
అచిన్త్యశక్తిరనఘాఽద్భుతరూపాఽఘహారిణీ ।
అద్రిరాజసుతాఽష్టాఙ్గయోగసిద్ధిప్రదాఽచ్యుతా ॥ ౨౦ ॥
అక్షుణ్ణశక్తిరసుదాఽనన్తతీర్థాఽమృతోదకా ।
అనన్తమహిమాఽపారాఽనన్తసౌఖ్యప్రదాఽన్నదా ॥ ౨౧ ॥
అశేషదేవతామూర్తిరఘోరాఽమృతరూపిణీ ।
అవిద్యాజాలశమనీ హ్యప్రతర్క్యగతిప్రదా ॥ ౨౨ ॥
అశేషవిఘ్నసంహర్త్రీ త్వశేషగుణగుమ్ఫితా ।
అజ్ఞానతిమిరజ్యోతిరనుగ్రహపరాయణా ॥ ౨౩ ॥
అభిరామాఽనవద్యాఙ్గ్యనన్తసారాఽకలఙ్కినీ ।
ఆరోగ్యదాఽఽనన్దవల్లీ త్వాపన్నార్తివినాశినీ ॥ ౨౪ ॥
ఆశ్చర్యమూర్తిరాయుష్యా హ్యాఢ్యాఽఽద్యాఽఽప్రాఽఽర్యసేవితా ।
ఆప్యాయిన్యాప్తవిద్యాఖ్యా త్వానన్దాఽఽశ్వాసదాయినీ ॥ ౨౫ ॥
ఆలస్యఘ్న్యాపదాం హన్త్రీ హ్యానన్దామృతవర్షిణీ ।
ఇరావతీష్టదాత్రీష్టా త్విష్టాపూర్తఫలప్రదా ॥ ౨౬ ॥
ఇతిహాసశ్రుతీడ్యార్థా త్విహాముత్రశుభప్రదా ।
ఇజ్యాశీలసమిజ్యేష్ఠా త్విన్ద్రాదిపరివన్దితా ॥ ౨౭ ॥
ఇలాలఙ్కారమాలేద్ధా త్విన్దిరారమ్యమన్దిరా ।
ఇదిన్దిరాదిసంసేవ్యా త్వీశ్వరీశ్వరవల్లభా ॥ ౨౮ ॥
ఈతిభీతిహరేడ్యా చ త్వీడనీయచరిత్రభృత్ ।
ఉత్కృష్టశక్తిరుత్కృష్టోడుపమణ్డలచారిణీ ॥ ౨౯ ॥
ఉదితామ్బరమార్గోస్రోరగలోకవిహారిణీ ।
ఉక్షోర్వరోత్పలోత్కుమ్భా ఉపేన్ద్రచరణద్రవా ॥ ౩౦ ॥
ఉదన్వత్పూర్తిహేతుశ్చోదారోత్సాహప్రవర్ధినీ ।
ఉద్వేగఘ్న్యుష్ణశమనీ హ్యుష్ణరశ్మిసుతాప్రియా ॥ ౩౧ ॥
ఉత్పత్తిస్థితిసంహారకారిణ్యుపరిచారిణీ ।
ఊర్జం వహన్త్యూర్జధరోర్జావతీ చోర్మిమాలినీ ॥ ౩౨ ॥
ఊర్ధ్వరేతఃప్రియోర్ధ్వాధ్వా హ్యూర్మిలోర్ధ్వగతిప్రదా ।
ఋషివృన్దస్తుతర్ద్ధిశ్చ ఋణత్రయవినాశినీ ॥ ౩౩ ॥
ఋతమ్భరర్ద్ధిదాత్రీ చ ఋక్స్వరూపా ఋజుప్రియా ।
ఋక్షమార్గవహర్క్షార్చిరృజుమార్గప్రదర్శినీ ॥ ౩౪ ॥
ఏధితాఖిలధర్మార్థా త్వేకైకామృతదాయినీ ।
ఏధనీయస్వభావైజ్యా త్వేజితాశేషపాతకా ॥ ౩౫ ॥
ఐశ్వర్యదైశ్వర్యరూపా హ్యైతిహ్యం హ్యైన్దవీద్యుతిః ।
ఓజస్విన్యోషధీక్షేత్రమోజోదౌదనదాయినీ ॥ ౩౬ ॥
ఓష్ఠామృతౌన్నత్యదాత్రీ త్వౌషధం భవరోగిణామ్ ।
ఔదార్యచఞ్చురౌపేన్ద్రీ త్వౌగ్రీ హ్యౌమేయరూపిణీ ॥ ౩౭ ॥
అమ్బరాధ్వవహామ్బష్ఠామ్బరమాలామ్బుజేక్షణా ।
అమ్బికామ్బుమహాయోనిరన్ధోదాన్ధకహారిణీ ॥ ౩౮ ॥
అంశుమాలా హ్యంశుమతీ త్వఙ్గీకృతషడాననా ।
అన్ధతామిస్రహన్త్ర్యన్ధురఞ్జనా హ్యఞ్జనావతీ ॥ ౩౯ ॥
కల్యాణకారిణీ కామ్యా కమలోత్పలగన్ధినీ ।
కుముద్వతీ కమలినీ కాన్తిః కల్పితదాయినీ ॥ ౪౦ ॥
కాఞ్చనాక్షీ కామధేనుః కీర్తికృత్ క్లేశనాశినీ ।
క్రతుశ్రేష్ఠా క్రతుఫలా కర్మబన్ధవిభేదినీ ॥ ౪౧ ॥
కమలాక్షీ క్లమహరా కృశానుతపనద్యుతిః ।
కరుణార్ద్రా చ కల్యాణీ కలికల్మషనాశినీ ॥ ౪౨ ॥
కామరూపా క్రియాశక్తిః కమలోత్పలమాలినీ ।
కూటస్థా కరుణా కాన్తా కూర్మయానా కలావతీ ॥ ౪౩ ॥
కమలా కల్పలతికా కాలీ కలుషవైరిణీ ।
కమనీయజలా కమ్రా కపర్దిసుకపర్దగా ॥ ౪౪ ॥
కాలకూటప్రశమనీ కదమ్బకుసుమప్రియా ।
కాలిన్దీ కేలిలలితా కలకల్లోలమాలికా ॥ ౪౫ ॥
క్రాన్తలోకత్రయా కణ్డూః కణ్డూతనయవత్సలా ।
ఖడ్గినీ ఖడ్గధారాభా ఖగా ఖణ్డేన్దుధారిణీ ॥ ౪౬ ॥
ఖేఖేలగామినీ ఖస్థా ఖణ్డేన్దుతిలకప్రియా ।
ఖేచరీ ఖేచరీవన్ద్యా ఖ్యాతిః ఖ్యాతిప్రదాయినీ ॥ ౪౭ ॥
ఖణ్డితప్రణతాఘౌఘా ఖలబుద్ధివినాశినీ ।
ఖాతైనః కన్దసన్దోహా ఖడ్గఖట్వాఙ్గ ఖేటినీ ॥ ౪౮ ॥
ఖరసన్తాపశమనీ ఖనిః పీయూషపాథసామ్ ।
గఙ్గా గన్ధవతీ గౌరీ గన్ధర్వనగరప్రియా ॥ ౪౯ ॥
గమ్భీరాఙ్గీ గుణమయీ గతాతఙ్కా గతిప్రియా ।
గణనాథామ్బికా గీతా గద్యపద్యపరిష్టుతా ॥ ౫౦ ॥
గాన్ధారీ గర్భశమనీ గతిభ్రష్టగతిప్రదా ।
గోమతీ గుహ్యవిద్యా గౌర్గోప్త్రీ గగనగామినీ ॥ ౫౧ ॥
గోత్రప్రవర్ధినీ గుణ్యా గుణాతీతా గుణాగ్రణీః ।
గుహామ్బికా గిరిసుతా గోవిన్దాఙ్ఘ్రిసముద్భవా ॥ ౫౨ ॥
గుణనీయచరిత్రా చ గాయత్రీ గిరిశప్రియా ।
గూఢరూపా గుణవతీ గుర్వీ గౌరవవర్ధినీ ॥ ౫౩ ॥
గ్రహపీడాహరా గున్ద్రా గరఘ్నీ గానవత్సలా ।
ఘర్మహన్త్రీ ఘృతవతీ ఘృతతుష్టిప్రదాయినీ ॥ ౫౪ ॥
ఘణ్టారవప్రియా ఘోరాఘౌఘవిధ్వంసకారిణీ ।
ఘ్రాణతుష్టికరీ ఘోషా ఘనానన్దా ఘనప్రియా ॥ ౫౫ ॥
ఘాతుకా ఘూర్ణితజలా ఘృష్టపాతకసన్తతిః ।
ఘటకోటిప్రపీతాపా ఘటితాశేషమఙ్గలా ॥ ౫౬ ॥
ఘృణావతీ ఘృణినిధిర్ఘస్మరా ఘూకనాదినీ ।
ఘుసృణాపిఞ్జరతనుర్ఘర్ఘరా ఘర్ఘరస్వనా ॥ ౫౭ ॥
చన్ద్రికా చన్ద్రకాన్తామ్బుశ్చఞ్చదాపా చలద్యుతిః ।
చిన్మయీ చితిరూపా చ చన్ద్రాయుతశతాననా ॥ ౫౮ ॥
చామ్పేయలోచనా చారుశ్చార్వఙ్గీ చారుగామినీ ।
చార్యా చారిత్రనిలయా చిత్రకృచ్చిత్రరూపిణీ ॥ ౫౯ ॥
చమ్పూశ్చన్దనశుచ్యమ్బుశ్చర్చనీయా చిరస్థిరా ।
చారుచమ్పకమాలాఢ్యా చమితాశేషదుష్కృతా ॥ ౬౦ ॥
చిదాకాశవహా చిన్త్యా చఞ్చచ్చామరవీజితా ।
చోరితాశేషవృజినా చరితాశేషమణ్డలా ॥ ౬౧ ॥
ఛేదితాఖిలపాపౌఘా ఛద్మఘ్నీ ఛలహారిణీ ।
ఛన్నత్రివిష్టపతలా ఛోటితాశేషబన్ధనా ॥ ౬౨ ॥
ఛురితామృతధారౌఘా ఛిన్నైనాశ్ఛన్దగామినీ ।
ఛత్రీకృతమరాలౌఘా ఛటీకృతనిజామృతా ॥ ౬౩ ॥
జాహ్నవీ జ్యా జగన్మాతా జప్యా జఙ్ఘాలవీచికా ।
జయా జనార్దనప్రీతా జుషణీయా జగద్ధితా ॥ ౬౪ ॥
జీవనం జీవనప్రాణా జగజ్జ్యేష్ఠా జగన్మయీ ।
జీవజీవాతులతికా జన్మిజన్మనిబర్హిణీ ॥ ౬౫ ॥
జాడ్యవిధ్వంసనకరీ జగద్యోనిర్జలావిలా ।
జగదానన్దజననీ జలజా జలజేక్షణా ॥ ౬౬ ॥
జనలోచనపీయూషా జటాతటవిహారిణీ ।
జయన్తీ జఞ్జపూకఘ్నీ జనితజ్ఞానవిగ్రహా ॥ ౬౭ ॥
ఝల్లరీవాద్యకుశలా ఝలజ్ఝాలజలావృతా ।
ఝిణ్టీశవన్ద్యా ఝఙ్కారకారిణీ ఝర్ఝరావతీ ॥ ౬౮ ॥
టీకితాశేషపాతాలా టఙ్కికైనోఽద్రిపాటనే ।
టఙ్కారనృత్యత్కల్లోలా టీకనీయమహాతటా ॥ ౬౯ ॥
డమ్బరప్రవహా డీనరాజహంసకులాకులా ।
డమడ్డమరుహస్తా చ డామరోక్తమహాణ్డకా ॥ ౭౦ ॥
ఢౌకితాశేషనిర్వాణా ఢక్కానాదచలజ్జలా ।
ఢుణ్ఢివిఘ్నేశజననీ ఢణడ్ఢుణితపాతకా ॥ ౭౧ ॥
తర్పణీ తీర్థతీర్థా చ త్రిపథా త్రిదశేశ్వరీ ।
త్రిలోకగోప్త్రీ తోయేశీ త్రైలోక్యపరివన్దితా ॥ ౭౨ ॥
తాపత్రితయసంహర్త్రీ తేజోబలవివర్ధినీ ।
త్రిలక్ష్యా తారణీ తారా తారాపతికరార్చితా ॥ ౭౩ ॥
త్రైలోక్యపావనీ పుణ్యా తుష్టిదా తుష్టిరూపిణీ ।
తృష్ణాచ్ఛేత్రీ తీర్థమాతా త్రివిక్రమపదోద్భవా ॥ ౭౪ ॥
తపోమయీ తపోరూపా తపఃస్తోమఫలప్రదా । var పదప్రదా
త్రైలోక్యవ్యాపినీ తృప్తిస్తృప్తికృత్తత్త్వరూపిణీ ॥ ౭౫ ॥
త్రైలోక్యసున్దరీ తుర్యా తుర్యాతీతఫలప్రదా ।
త్రైలోక్యలక్ష్మీస్త్రిపదీ తథ్యా తిమిరచన్ద్రికా ॥ ౭౬ ॥
తేజోగర్భా తపస్సారా త్రిపురారిశిరోగృహా ।
త్రయీస్వరూపిణీ తన్వీ తపనాఙ్గజభీతినుత్ ॥ ౭౭ ॥
తరిస్తరణిజామిత్రం తర్పితాశేషపూర్వజా ।
తులావిరహితా తీవ్రపాపతూలతనూనపాత్ ॥ ౭౮ ॥
దారిద్ర్యదమనీ దక్షా దుష్ప్రేక్షా దివ్యమణ్డనా ।
దీక్షావతీ దురావాప్యా ద్రాక్షామధురవారిభృత్ ॥ ౭౯ ॥
దర్శితానేకకుతుకా దుష్టదుర్జయదుఃఖహృత్ ।
దైన్యహృద్దురితఘ్నీ చ దానవారిపదాబ్జజా ॥ ౮౦ ॥
దన్దశూకవిషఘ్నీ చ దారితాఘౌఘసన్తతిః ।
ద్రుతా దేవద్రుమచ్ఛన్నా దుర్వారాఘవిఘాతినీ ॥ ౮౧ ॥
దమగ్రాహ్యా దేవమాతా దేవలోకప్రదర్శినీ ।
దేవదేవప్రియా దేవీ దిక్పాలపదదాయినీ ॥ ౮౨ ॥
దీర్ఘాయుః కారిణీ దీర్ఘా దోగ్ధ్రీ దూషణవర్జితా ।
దుగ్ధామ్బువాహినీ దోహ్యా దివ్యా దివ్యగతిప్రదా ॥ ౮౩ ॥
ద్యునదీ దీనశరణం దేహిదేహనివారిణీ ।
ద్రాఘీయసీ దాఘహన్త్రీ దితపాతకసన్తతిః ॥ ౮౪ ॥
దూరదేశాన్తరచరీ దుర్గమా దేవవల్లభా ।
దుర్వృత్తఘ్నీ దుర్విగాహ్యా దయాధారా దయావతీ ॥ ౮౫ ॥
దురాసదా దానశీలా ద్రావిణీ ద్రుహిణస్తుతా ।
దైత్యదానవసంశుద్ధికర్త్రీ దుర్బుద్ధిహారిణీ ॥ ౮౬ ॥
దానసారా దయాసారా ద్యావాభూమివిగాహినీ ।
దృష్టాదృష్టఫలప్రాప్తిర్దేవతావృన్దవన్దితా ॥ ౮౭ ॥
దీర్ఘవ్రతా దీర్ఘదృష్టిర్దీప్తతోయా దురాలభా ।
దణ్డయిత్రీ దణ్డనీతిర్దుష్టదణ్డధరార్చితా ॥ ౮౮ ॥
దురోదరఘ్నీ దావార్చిర్ద్రవద్ద్రవ్యైకశేవధిః ।
దీనసన్తాపశమనీ దాత్రీ దవథువైరిణీ ॥ ౮౯ ॥
దరీవిదారణపరా దాన్తా దాన్తజనప్రియా ।
దారితాద్రితటా దుర్గా దుర్గారణ్యప్రచారిణీ ॥ ౯౦ ॥
ధర్మద్రవా ధర్మధురా ధేనుర్ధీరా ధృతిర్ధ్రువా ।
ధేనుదానఫలస్పర్శా ధర్మకామార్థమోక్షదా ॥ ౯౧ ॥
ధర్మోర్మివాహినీ ధుర్యా ధాత్రీ ధాత్రీవిభూషణమ్ ।
ధర్మిణీ ధర్మశీలా చ ధన్వికోటికృతావనా ॥ ౯౨ ॥
ధ్యాతృపాపహరా ధ్యేయా ధావనీ ధూతకల్మషా ।
ధర్మధారా ధర్మసారా ధనదా ధనవర్ధినీ ॥ ౯౩ ॥
ధర్మాధర్మగుణచ్ఛేత్రీ ధత్తూరకుసుమప్రియా ।
ధర్మేశీ ధర్మశాస్త్రజ్ఞా ధనధాన్యసమృద్ధికృత్ ॥ ౯౪ ॥
ధర్మలభ్యా ధర్మజలా ధర్మప్రసవధర్మిణీ ।
ధ్యానగమ్యస్వరూపా చ ధరణీ ధాతృపూజితా ॥ ౯౫ ॥
ధూర్ధూర్జటిజటాసంస్థా ధన్యా ధీర్ధారణావతీ ।
నన్దా నిర్వాణజననీ నన్దినీ నున్నపాతకా ॥ ౯౬ ॥
నిషిద్ధవిఘ్ననిచయా నిజానన్దప్రకాశినీ ।
నభోఽఙ్గణచరీ నూతిర్నమ్యా నారాయణీ నుతా ॥ ౯౭ ॥
నిర్మలా నిర్మలాఖ్యానా నాశినీ తాపసమ్పదామ్ ।
నియతా నిత్యసుఖదా నానాశ్చర్యమహానిధిః ॥ ౯౮ ॥
నదీ నదసరోమాతా నాయికా నాకదీర్ఘికా ।
నష్టోద్ధరణధీరా చ నన్దనా నన్దదాయినీ ॥ ౯౯ ॥
నిర్ణిక్తాశేషభువనా నిఃసఙ్గా నిరుపద్రవా ।
నిరాలమ్బా నిష్ప్రపఞ్చా నిర్ణాశితమహామలా ॥ ౧౦౦ ॥
నిర్మలజ్ఞానజననీ నిఃశేషప్రాణితాపహృత్ ।
నిత్యోత్సవా నిత్యతృప్తా నమస్కార్యా నిరఞ్జనా ॥ ౧౦౧ ॥
నిష్ఠావతీ నిరాతఙ్కా నిర్లేపా నిశ్చలాత్మికా ।
నిరవద్యా నిరీహా చ నీలలోహితమూర్ధగా ॥ ౧౦౨ ॥
నన్దిభృఙ్గిగణస్తుత్యా నాగా నన్దా నగాత్మజా ।
నిష్ప్రత్యూహా నాకనదీ నిరయార్ణవదీర్ఘనౌః ॥ ౧౦౩ ॥
పుణ్యప్రదా పుణ్యగర్భా పుణ్యా పుణ్యతరఙ్గిణీ ।
పృథుః పృథుఫలా పూర్ణా ప్రణతార్తిప్రభఞ్జనీ ॥ ౧౦౪ ॥
ప్రాణదా ప్రాణిజననీ ప్రాణేశీ ప్రాణరూపిణీ ।
పద్మాలయా పరాశక్తిః పురజిత్పరమప్రియా ॥ ౧౦౫ ॥
పరా పరఫలప్రాప్తిః పావనీ చ పయస్వినీ ।
పరానన్దా ప్రకృష్టార్థా ప్రతిష్ఠా పాలినీ పరా ॥ ౧౦౬ ॥ var పాలనీ
పురాణపఠితా ప్రీతా ప్రణవాక్షరరూపిణీ ।
పార్వతీ ప్రేమసమ్పన్నా పశుపాశవిమోచనీ ॥ ౧౦౭ ॥
పరమాత్మస్వరూపా చ పరబ్రహ్మప్రకాశినీ ।
పరమానన్దనిష్యన్దా ప్రాయశ్చిత్తస్వరూపిణీ ॥ ౧౦౮ ॥ var నిష్పన్దా
పానీయరూపనిర్వాణా పరిత్రాణపరాయణా ।
పాపేన్ధనదవజ్వాలా పాపారిః పాపనామనుత్ ॥ ౧౦౯ ॥
పరమైశ్వర్యజననీ ప్రజ్ఞా ప్రాజ్ఞా పరాపరా ।
ప్రత్యక్షలక్ష్మీః పద్మాక్షీ పరవ్యోమామృతస్రవా ॥ ౧౧౦ ॥
ప్రసన్నరూపా ప్రణిధిః పూతా ప్రత్యక్షదేవతా ।
పినాకిపరమప్రీతా పరమేష్ఠికమణ్డలుః ॥ ౧౧౧ ॥
పద్మనాభపదార్ఘ్యేణ ప్రసూతా పద్మమాలినీ ।
పరర్ద్ధిదా పుష్టికరీ పథ్యా పూర్తిః ప్రభావతీ ॥ ౧౧౨ ॥
పునానా పీతగర్భఘ్నీ పాపపర్వతనాశినీ ।
ఫలినీ ఫలహస్తా చ ఫుల్లామ్బుజవిలోచనా ॥ ౧౧౩ ॥
ఫాలితైనోమహాక్షేత్రా ఫణిలోకవిభూషణమ్ ।
ఫేనచ్ఛలప్రణున్నైనాః ఫుల్లకైరవగన్ధినీ ॥ ౧౧౪ ॥
ఫేనిలాచ్ఛామ్బుధారాభా ఫడుచ్చాటితపాతకా ।
ఫాణితస్వాదుసలిలా ఫాణ్టపథ్యజలావిలా ॥ ౧౧౫ ॥
విశ్వమాతా చ విశ్వేశీ విశ్వా విశ్వేశ్వరప్రియా ।
బ్రహ్మణ్యా బ్రహ్మకృద్ బ్రాహ్మీ బ్రహ్మిష్ఠా విమలోదకా ॥ ౧౧౬ ॥
విభావరీ చ విరజా విక్రాన్తానేకవిష్టపా ।
విశ్వమిత్రం విష్ణుపదీ వైష్ణవీ వైష్ణవప్రియా ॥ ౧౧౭ ॥
విరూపాక్షప్రియకరీ విభూతిర్విశ్వతోముఖీ ।
విపాశా వైబుధీ వేద్యా వేదాక్షరరసస్రవా ॥ ౧౧౮ ॥
విద్యా వేగవతీ వన్ద్యా బృంహణీ బ్రహ్మవాదినీ ।
వరదా విప్రకృష్టా చ వరిష్ఠా చ విశోధనీ ॥ ౧౧౯ ॥
విద్యాధరీ విశోకా చ వయోవృన్దనిషేవితా ।
బహూదకా బలవతీ వ్యోమస్థా విబుధప్రియా ॥ ౧౨౦ ॥
వాణీ వేదవతీ విత్తా బ్రహ్మవిద్యాతరఙ్గిణీ ।
బ్రహ్మాణ్డకోటివ్యాప్తామ్బుర్బ్రహ్మహత్యాపహారిణీ ॥ ౧౨౧ ॥
బ్రహ్మేశవిష్ణురూపా చ బుద్ధిర్విభవవర్ధినీ ।
విలాసిసుఖదా వశ్యా వ్యాపినీ చ వృషారణిః ॥ ౧౨౨ ॥
వృషాఙ్కమౌలినిలయా విపన్నార్తిప్రభఞ్జనీ ।
వినీతా వినతా బ్రధ్నతనయా వినయాన్వితా ॥ ౧౨౩ ॥
విపఞ్చీ వాద్యకుశలా వేణుశ్రుతివిచక్షణా ।
వర్చస్కరీ బలకరీ బలోన్మూలితకల్మషా ॥ ౧౨౪ ॥
విపాప్మా విగతాతఙ్కా వికల్పపరివర్జితా ।
వృష్టికర్త్రీ వృష్టిజలా విధిర్విచ్ఛిన్నబన్ధనా ॥ ౧౨౫ ॥
వ్రతరూపా విత్తరూపా బహువిఘ్నవినాశకృత్ ।
వసుధారా వసుమతీ విచిత్రాఙ్గీ విభావసుః ॥ ౧౨౬ ॥
విజయా విశ్వబీజం చ వామదేవీ వరప్రదా ।
వృషాశ్రితా విషఘ్నీ చ విజ్ఞానోర్మ్యంశుమాలినీ ॥ ౧౨౭ ॥
భవ్యా భోగవతీ భద్రా భవానీ భూతభావినీ ।
భూతధాత్రీ భయహరా భక్తదారిద్ర్యఘాతినీ ॥ ౧౨౮ ॥
భుక్తిముక్తిప్రదా భేశీ భక్తస్వర్గాపవర్గదా ।
భాగీరథీ భానుమతీ భాగ్యం భోగవతీ భృతిః ॥ ౧౨౯ ॥
భవప్రియా భవద్వేష్ట్రీ భూతిదా భూతిభూషణా ।
భాలలోచనభావజ్ఞా భూతభవ్యభవత్ప్రభుః ॥ ౧౩౦ ॥
భ్రాన్తిజ్ఞానప్రశమనీ భిన్నబ్రహ్మాణ్డమణ్డపా ।
భూరిదా భక్తసులభా భాగ్యవద్దృష్టిగోచరీ ॥ ౧౩౧ ॥
భఞ్జితోపప్లవకులా భక్ష్యభోజ్యసుఖప్రదా ।
భిక్షణీయా భిక్షుమాతా భావా భావస్వరూపిణీ ॥ ౧౩౨ ॥
మన్దాకినీ మహానన్దా మాతా ముక్తితరఙ్గిణీ ।
మహోదయా మధుమతీ మహాపుణ్యా ముదాకరీ ॥ ౧౩౩ ॥
మునిస్తుతా మోహహన్త్రీ మహాతీర్థా మధుస్రవా ।
మాధవీ మానినీ మాన్యా మనోరథపథాతిగా ॥ ౧౩౪ ॥
మోక్షదా మతిదా ముఖ్యా మహాభాగ్యజనాశ్రితా ।
మహావేగవతీ మేధ్యా మహా మహిమభూషణా ॥ ౧౩౫ ॥
మహాప్రభావా మహతీ మీనచఞ్చలలోచనా ।
మహాకారుణ్యసమ్పూర్ణా మహర్ద్ధిశ్చ మహోత్పలా ॥ ౧౩౬ ॥
మూర్తిమన్ముక్తిరమణీ మణిమాణిక్యభూషణా ।
ముక్తాకలాపనేపథ్యా మనోనయననన్దినీ ॥ ౧౩౭ ॥
మహాపాతకరాశిఘ్నీ మహాదేవార్ధహారిణీ ।
మహోర్మిమాలినీ ముక్తా మహాదేవీ మనోన్మనీ ॥ ౧౩౮ ॥
మహాపుణ్యోదయప్రాప్యా మాయాతిమిరచన్ద్రికా ।
మహావిద్యా మహామాయా మహామేధా మహౌషధమ్ ॥ ౧౩౯ ॥
మాలాధరీ మహోపాయా మహోరగవిభూషణా ।
మహామోహప్రశమనీ మహామఙ్గలమఙ్గలమ్ ॥ ౧౪౦ ॥
మార్తణ్డమణ్డలచరీ మహాలక్ష్మీర్మదోజ్ఝితా ।
యశస్వినీ యశోదా చ యోగ్యా యుక్తాత్మసేవితా ॥ ౧౪౧ ॥
యోగసిద్ధిప్రదా యాజ్యా యజ్ఞేశపరిపూరితా ।
యజ్ఞేశీ యజ్ఞఫలదా యజనీయా యశస్కరీ ॥ ౧౪౨ ॥
యమిసేవ్యా యోగయోనిర్యోగినీ యుక్తబుద్ధిదా ।
యోగజ్ఞానప్రదా యుక్తా యమాద్యష్టాఙ్గయోగయుక్ ॥ ౧౪౩ ॥
యన్త్రితాఘౌఘసఞ్చారా యమలోకనివారిణీ ।
యాతాయాతప్రశమనీ యాతనానామకృన్తనీ ॥ ౧౪౪ ॥
యామినీశహిమాచ్ఛోదా యుగధర్మవివర్జితా ।
రేవతీ రతికృద్ రమ్యా రత్నగర్భా రమా రతిః ॥ ౧౪౫ ॥
రత్నాకరప్రేమపాత్రం రసజ్ఞా రసరూపిణీ ।
రత్నప్రాసాదగర్భా చ రమణీయతరఙ్గిణీ ॥ ౧౪౬ ॥
రత్నార్చీ రుద్రరమణీ రాగద్వేషవినాశినీ ।
రమా రామా రమ్యరూపా రోగిజీవానురూపిణీ ॥ ౧౪౭ ॥
రుచికృద్ రోచనీ రమ్యా రుచిరా రోగహారిణీ ।
రాజహంసా రత్నవతీ రాజత్కల్లోలరాజికా ॥ ౧౪౮ ॥
రామణీయకరేఖా చ రుజారీ రోగరోషిణీ । var రోగశోషిణీ
రాకా రఙ్కార్తిశమనీ రమ్యా రోలమ్బరావిణీ ॥ ౧౪౯ ॥
రాగిణీ రఞ్జితశివా రూపలావణ్యశేవధిః ।
లోకప్రసూర్లోకవన్ద్యా లోలత్కల్లోలమాలినీ ॥ ౧౫౦ ॥
లీలావతీ లోకభూమిర్లోకలోచనచన్ద్రికా ।
లేఖస్రవన్తీ లటభా లఘువేగా లఘుత్వహృత్ ॥ ౧౫౧ ॥
లాస్యత్తరఙ్గహస్తా చ లలితా లయభఙ్గిగా ।
లోకబన్ధుర్లోకధాత్రీ లోకోత్తరగుణోర్జితా ॥ ౧౫౨ ॥
లోకత్రయహితా లోకా లక్ష్మీర్లక్షణలక్షితా ।
లీలా లక్షితనిర్వాణా లావణ్యామృతవర్షిణీ ॥ ౧౫౩ ॥
వైశ్వానరీ వాసవేడ్యా వన్ధ్యత్వపరిహారిణీ ।
వాసుదేవాఙ్ఘ్రిరేణుఘ్నీ వజ్రివజ్రనివారిణీ ॥ ౧౫౪ ॥
శుభావతీ శుభఫలా శాన్తిః శన్తనువల్లభా । var శాన్తను
శూలినీ శైశవవయాః శీతలామృతవాహినీ ॥ ౧౫౫ ॥
శోభావతీ శీలవతీ శోషితాశేషకిల్బిషా ।
శరణ్యా శివదా శిష్టా శరజన్మప్రసూఃశివా ॥ ౧౫౬ ॥
శక్తిః శశాఙ్కవిమలా శమనస్వసృసమ్మతా ।
శమా శమనమార్గఘ్నీ శితికణ్ఠమహాప్రియా ॥ ౧౫౭ ॥
శుచిః శుచికరీ శేషా శేషశాయిపదోద్భవా ।
శ్రీనివాసశ్రుతిః శ్రద్ధా శ్రీమతీ శ్రీః శుభవ్రతా ॥ ౧౫౮ ॥
శుద్ధవిద్యా శుభావర్తా శ్రుతానన్దా శ్రుతిస్తుతిః ।
శివేతరఘ్నీ శబరీ శామ్బరీరూపధారిణీ ॥ ౧౫౯ ॥
శ్మశానశోధనీ శాన్తా శశ్వచ్ఛతధృతిస్తుతా ।
శాలినీ శాలిశోభాఢ్యా శిఖివాహనగర్భభృత్ ॥ ౧౬౦ ॥
శంసనీయచరిత్రా చ శాతితాశేషపాతకా ।
షడ్గుణైశ్వర్యసమ్పన్నా షడఙ్గశ్రుతిరూపిణీ ॥ ౧౬౧ ॥
షణ్ఢతాహారిసలిలా స్త్యాయన్నదనదీశతా ।
సరిద్వారా చ సురసా సుప్రభా సురదీర్ఘికా ॥ ౧౬౨ ॥
స్వః సిన్ధుః సర్వదుఃఖఘ్నీ సర్వవ్యాధిమహౌషధమ్ ।
సేవ్యా సిద్ధిః సతీ సూక్తిః స్కన్దసూశ్చ సరస్వతీ ॥ ౧౬౩ ॥
సమ్పత్తరఙ్గిణీ స్తుత్యా స్థాణుమౌలికృతాలయా ।
స్థైర్యదా సుభగా సౌఖ్యా స్త్రీషు సౌభాగ్యదాయినీ ॥ ౧౬౪ ॥
స్వర్గనిఃశ్రేణికా సూమా స్వధా స్వాహా సుధాజలా । var సూక్ష్మా
సముద్రరూపిణీ స్వర్గ్యా సర్వపాతకవైరిణీ ॥ ౧౬౫ ॥
స్మృతాఘహారిణీ సీతా సంసారాబ్ధితరణ్డికా ।
సౌభాగ్యసున్దరీ సన్ధ్యా సర్వసారసమన్వితా ॥ ౧౬౬ ॥
హరప్రియా హృషీకేశీ హంసరూపా హిరణ్మయీ ।
హృతాఘసఙ్ఘా హితకృద్ధేలా హేలాఘగర్వహృత్ ॥ ౧౬౭ ॥
క్షేమదా క్షాలితాఘౌఘా క్షుద్రవిద్రావిణీ క్షమా ।
గఙ్గేతి నామసాహస్రం గఙ్గాయాః కలశోద్భవ । var ఇతి నామసహస్రం హి
కీర్తయిత్వా నరః సమ్యగ్గఙ్గాస్నానఫలం లభేత్ ॥ ౧౬౮ ॥
సర్వపాపప్రశమనం సర్వవిఘ్నవినాశనమ్ ।
సర్వస్తోత్రజపాచ్ఛ్రేష్ఠం సర్వపావనపావనమ్ ॥ ౧౬౯ ॥
శ్రద్ధయాభీష్టఫలదం చతుర్వర్గసమృద్ధికృత్ ।
సకృజ్జపాదవాప్నోతి హ్యేకక్రతుఫలం మునే ॥ ౧౭౦ ॥
సర్వతీర్థేషు యః స్నాతః సర్వయజ్ఞేషు దీక్షితః ।
తస్య యత్ఫలముద్దిష్టం త్రికాలపఠనాచ్చ తత్ ॥ ౧౭౧ ॥
సర్వవ్రతేషు యత్పుణ్యం సమ్యక్చీర్ణేషు వాడవ ।
తత్ఫలం సమవాప్నోతి త్రిసన్ధ్యం నియతః పఠన్ ॥ ౧౭౨ ॥
స్నానకాలే పఠేద్యస్తు యత్ర కుత్ర జలాశయే ।
తత్ర సన్నిహితా నూనం గఙ్గా త్రిపథగా మునే ॥ ౧౭౩ ॥
శ్రేయోఽర్థీ లభతే శ్రేయో ధనార్థీ లభతే ధనమ్ ।
కామీ కామానవాప్నోతి మోక్షార్థీ మోక్షమాప్నుయాత్ ॥ ౧౭౪ ॥
వర్షం త్రికాలపఠనాచ్ఛ్రద్ధయా శుచిమానసః ।
ఋతుకాలాభిగమనాదపుత్రః పుత్రవాన్ భవేత్ ॥ ౧౭౫ ॥
నాకాలమరణం తస్య నాగ్నిచోరాహిసాధ్వసమ్ ।
నామ్నాం సహస్రం గఙ్గాయా యో జపేచ్ఛ్రద్ధయా మునే ॥ ౧౭౬ ॥
గఙ్గానామసహస్రం తు జప్త్వా గ్రామాన్తరం వ్రజేత్ ।
కార్యసిద్ధిమవాప్నోతి నిర్విఘ్నో గేహమావిశేత్ ॥ ౧౭౭ ॥
తిథివారర్క్షయోగానాం న దోషః ప్రభవేత్తదా ।
యదా జప్త్వా వ్రజేదేతత్ స్తోత్రం గ్రామాన్తరం నరః ॥ ౧౭౮ ॥
ఆయురారోగ్యజననం సర్వోపద్రవనాశనమ్ ।
సర్వసిద్ధికరం పుంసాం గఙ్గానామసహస్రకమ్ ॥ ౧౭౯ ॥
జన్మాన్తరసహస్రేషు యత్పాపం సమ్యగర్జితమ్ ।
గఙ్గానామసహస్రస్య జపనాత్తత్క్షయం వ్రజేత్ ॥ ౧౮౦ ॥
బ్రహ్మఘ్నో మద్యపః స్వర్ణస్తేయీ చ గురుతల్పగః ।
తత్సంయోగీ భ్రూణహన్తా మాతృహా పితృహా మునే ॥ ౧౮౧ ॥
విశ్వాసఘాతీ గరదః కృతఘ్నో మిత్రఘాతకః ।
అగ్నిదో గోవధకరో గురుద్రవ్యాపహారకః ॥ ౧౮౨ ॥
మహాపాతకయుక్తోఽపి సంయుక్తోఽప్యుపపాతకైః ।
ముచ్యతే శ్రద్ధయా జప్త్వా గఙ్గానామసహస్రకమ్ ॥ ౧౮౩ ॥
ఆధివ్యాధిపరిక్షిప్తో ఘోరతాపపరిప్లుతః ।
ముచ్యతే సర్వదుఃఖేభ్యః స్తవస్యాస్యానుకీర్తనాత్ ॥ ౧౮౪ ॥
సంవత్సరేణ యుక్తాత్మా పఠన్ భక్తిపరాయణః ।
అభీప్సితాం లభేత్సిద్ధిం సర్వైః పాపైః ప్రముచ్యతే ॥ ౧౮౫ ॥
సంశయావిష్టచిత్తస్య ధర్మవిద్వేషిణోఽపి చ ।
దామ్భికస్యాపి హింస్రస్య చేతో ధర్మపరం భవేత్ ॥ ౧౮౬ ॥
వర్ణాశ్రమపథీనస్తు కామక్రోధవివర్జితః ।
యత్ఫలం లభతే జ్ఞానీ తదాప్నోత్యస్య కీర్తనాత్ ॥ ౧౮౭ ॥
గాయత్ర్యయుతజప్యేన యత్ఫలం సముపార్జితమ్ ।
సకృత్పఠనతః సమ్యక్తదశేషమవాప్నుయాత్ ॥ ౧౮౮ ॥
గాం దత్త్వా వేదవిదుషే యత్ఫలం లభతే కృతీ ।
తత్పుణ్యం సమ్యగాఖ్యాతం స్తవరాజసకృజ్జపాత్ ॥ ౧౮౯ ॥
గురుశుశ్రూషణం కుర్వన్ యావజ్జీవం నరోత్తమః ।
యత్పుణ్యమర్జయేత్తద్భాగ్వర్షం త్రిషవణం జపన్ ॥ ౧౯౦ ॥
వేదపారాయణాత్పుణ్యం యదత్ర పరిపఠ్యతే ।
తత్షణ్మాసేన లభతే త్రిసన్ధ్యం పరికీర్తనాత్ ॥ ౧౯౧ ॥
గఙ్గాయాః స్తవరాజస్య ప్రత్యహం పరిశీలనాత్ ।
శివభక్తిమవాప్నోతి విష్ణుభక్తోఽథవా భవేత్ ॥ ౧౯౨ ॥
యః కీర్తయేదనుదినం గఙ్గానామసహస్రకమ్ ।
తత్సమీపే సహచరీ గఙ్గాదేవీ సదా భవేత్ ॥ ౧౯౩ ॥
సర్వత్ర పూజ్యో భవతి సర్వత్ర విజయీ భవేత్ ।
సర్వత్ర సుఖమాప్నోతి జాహ్నవీస్తోత్రపాఠతః ॥ ౧౯౪ ॥
సదాచారీ స విజ్ఞేయః స శుచిస్తు సదైవ హి ।
కృతసర్వసురార్చః స కీర్తయేద్య ఇమాం స్తుతిమ్ ॥ ౧౯౫ ॥
తస్మింస్తృప్తే భవేత్ తృప్తా జాహ్నవీ నాత్ర సంశయః ।
తస్మాత్సర్వప్రయత్నేన గఙ్గాభక్తం సమర్చయేత్ ॥ ౧౯౬ ॥
స్తవరాజమిమం గాఙ్గం శృణుయాద్యశ్చ వై పఠేత్ ।
శ్రావయేదథ తద్భక్తాన్ దమ్భలోభవివర్జితః ॥ ౧౯౭ ॥
ముచ్యతే త్రివిధైః పాపైర్మనోవాక్కాయసమ్భవైః ।
క్షణాన్నిష్పాపతామేతి పితౄణాం చ ప్రియో భవేత్ ॥ ౧౯౮ ॥
సర్వదేవప్రియశ్చాపి సర్వర్షిగణసమ్మతః ।
అన్తే విమానమారుహ్యం దివ్యస్త్రీశతసంవృతః ॥ ౧౯౯ ॥
దివ్యాభరణసమ్పన్నో దివ్యభోగసమన్వితః ।
నన్దనాదివనే స్వైరం దేవవత్స ప్రమోదతే ॥ ౨౦౦ ॥
భుజ్యమానేషు విప్రేషు శ్రాద్ధకాలే విశేషతః ।
జపన్నిదం మహాస్తోత్రం పితౄణాం తృప్తికారకమ్ ॥ ౨౦౧ ॥
యావన్తి తత్ర సిక్థాని యావన్తోఽమ్బుకణాః స్థితాః ।
తావన్త్యేవ హి వర్షాణి మోదన్తే స్వపితామహాః ॥ ౨౦౨ ॥
యథా ప్రీణన్తి పితరో ప్రీణన్తి గఙ్గాయాం పిణ్డదానతః ।
తథైవ తృప్నుయుః శ్రాద్ధే స్తవస్యాస్యానుసంశ్రవాత్ ॥ ౨౦౩ ॥
ఏతత్స్తోత్రం గృహే యస్య లిఖితం పరిపూజ్యతే ।
తత్ర పాపభయం నాస్తి శుచి తద్భవనం సదా ॥ ౨౦౪ ॥
అగస్తే కిం బహూక్తేన శృణు మే నిశ్చితం వచః ।
సంశయో నాత్ర కర్తవ్యః సన్దేగ్ధరి ఫలం నహి ॥ ౨౦౫ ॥
యావన్తి మర్త్యే స్తోత్రాణి మన్త్రజాలాన్యనేకశః ।
తావన్తి స్తవరాజస్య గాఙ్గేయస్య సమాని న ॥ ౨౦౬ ॥
యావజ్జన్మ జపేద్యస్తు నామ్నామేతత్సహస్రకమ్ ।
స కీకటేష్వపి మృతో న పునర్గర్భమావిశేత్ ॥ ౨౦౭ ॥
నిత్యం నియమవానేతద్యో జపేత్స్తోత్రముత్తమమ్ ।
అన్యత్రాపి విపన్నః స గఙ్గాతీరే మృతో భవేత్ ॥ ౨౦౮ ॥
ఏతత్స్తోత్రవరం రమ్యం పురా ప్రోక్తం పినాకినా ।
విష్ణవే నిజభక్తాయ ముక్తిబీజాక్షరాస్పదమ్ ॥ ౨౦౯ ॥
గఙ్గాస్నానప్రతినిధిః స్తోత్రమేతన్మయేరితమ్ ।
సిస్నాసుర్జాహ్నవీం తస్మాదేతత్స్తోత్రం జపేత్సుధీః ॥ ౨౧౦ ॥
॥ ఇతి శ్రీస్కన్దపురాణే ఏకాశీతిసాహస్ర్యాం
సంహితాయాం చతుర్థైకాశీఖణ్డేపూర్వార్ధే
గఙ్గాసహస్రనామకథనం నామైకోనత్రింశత్తమోఽధ్యాయః ॥
సితమకరనిషణ్ణాం శుభ్రవర్ణాం త్రినేత్రాం
కరధృతకలశోద్యత్సోపలాభీత్యభీష్టామ్ ।
విధిహరిరూపాం సేన్దుకోటీరజూటాం
కలితసితదుకూలాం జాహ్నవీ తాం నమామి ॥
Also Read 1000 Names of Sri Ganga Devi:
1000 Names of Sri Ganga | Sahasranama Stotram in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Punjabi | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
