Shanti Geetaa in Kannada:
॥ ಶಾಂತಿಗೀತಾ ॥
ಮಂಗಲಾಚರಣಂ
ಶಾಂತಾಯಾವ್ಯಕ್ತರೂಪಾಯ ಮಾಯಾಧಾರಾಯ ವಿಷ್ಣವೇ ।
ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಾಯ ಸತ್ಯಾಯ ನಮೋಽಸ್ತು ವಿಶ್ವಸಾಕ್ಷಿಣೇ ॥ 1 ॥
ವಾಣೀ ಯಸ್ಯ ಪ್ರಕಟತಿ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮತತ್ತ್ವಂ ಸುಗೂಢಂ
ಮುಕ್ತೀಚ್ಛೂನಾಂ ಗಮಯತಿ ಪದಂ ಪೂರ್ಣಮಾನಂದರೂಪಂ ।
ವಿಭ್ರಾಂತಾನಾಂ ಶಮಯತಿ ಮತಿಂ ವ್ಯಾಕುಲಾಂ ಭ್ರಾಂತಿಮೂಲಾಂ
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಹ್ಯೇಕಾಂ ವಿದಿಶತಿ ಪರಂ ಶ್ರೀಗುರುಂ ತಂ ನಮಾಮಿ ॥ 2 ॥
ಅಥ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ವಿಖ್ಯಾತಃ ಪಾಂಡವೇ ವಂಶೇ ನೃಪೇಶೋ ಜನಮೇಜಯಃ ।
ತಸ್ಯ ಪುತ್ರೋ ಮಹಾರಾಜಃ ಶತಾನೀಕೋ ಮಹಾಮತಿಃ ॥ 1 ॥
ಏಕದಾ ಸಚಿವೈರ್ಮಿತ್ರೈರ್ವೇಷ್ಟಿತೋ ರಾಜಮಂದಿರೇ ।
ಉಪವಿಷ್ಟಃ ಸ್ತೂಯಮಾನೇ ಮಾಗಧೈಃ ಸೂತವಂದಿಭಿಃ ॥ 2 ॥
ಸಿಂಹಾಸನಸಮಾರೂಢೋ ಮಹೇಂದ್ರಸದೃಶಪ್ರಭಃ ।
ನಾನಾಕಾವ್ಯರಸಾಲಾಪೈಃ ಪಂಡಿತೈಃ ಸಹ ಮೋದಿತಃ ॥ 3 ॥
ಏತಸ್ಮಿನ್ ಸಮಯೇ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಶಾಂತವ್ರತೋ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ಸಮಾಗತಃ ಪ್ರಸನ್ನಾತ್ಮಾ ತೇಜೋರಾಶಿಸ್ತಪೋನಿಧಿಃ ॥ 4 ॥
ರಾಜಾ ದರ್ಶನಮಾತ್ರೇಣ ಸಾಮಾತ್ಯಮಿತ್ರಬಾಂಧವೈಃ ।
ಪ್ರೋತ್ಥಿತೋ ಭಕ್ತಿಭಾವೇನ ಹರ್ಷೇಣೋತ್ಫುಲ್ಲಮಾನಸಃ ॥ 5 ॥
ಪ್ರಣಮ್ಯ ವಿನಯಾಪನ್ನಃ ಪ್ರಹ್ವೀಭಾವೇನ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ।
ದದೌ ಸಿಂಹಾಸನಂ ತಸ್ಮೈ ಚೋಪವೇಶನಕಾಂಕ್ಷಯಾ ॥ 6 ॥
ಪಾದ್ಯಮರ್ಘ್ಯಂ ಯಥಾಯೋಗ್ಯಂ ಭಕ್ತಿಯುಕ್ತೇನ ಚೇತಸಾ ।
ದಿವ್ಯಾಸನೇ ಸಮಾಸೀನಂ ಮುನಿಂ ಶಾಂತವ್ರತಂ ನೃಪಃ ॥ 7 ॥
ಪಪ್ರಚ್ಛ ವಿನತಃ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯಂ ಕುಶಲಂ ತಪಸಸ್ತತಃ ।
ಮುನಿಃ ಪ್ರೋವಾಚ ಸರ್ವತ್ರ ಸುಖಂ ಸರ್ವಸುಖಾನ್ವಯಾತ್ ॥ 8 ॥
ಅಸ್ಮಾಕಂ ಕುಶಲಂ ರಾಜನ್ ರಾಜ್ಞಃ ಕುಶಲತಃ ಸದಾ ।
ಸ್ವಾಚ್ಛಂದ್ಯಂ ರಾಜದೇಹಸ್ಯ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ಕುಶಲಂ ವದ ॥ 9 ॥
ರಾಜೋವಾಚ ಯತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮನ್ನೀದೃಶಸ್ತಾಪಸೋಽನಿಶಂ ।
ತಿಷ್ಠನ್ ವಿರಾಜತೇ ತತ್ರ ಕುಶಲಂ ಕುಶಲೇಪ್ಸಯಾ ॥ 10 ॥
ಕ್ಷೇಮಯುಕ್ತೋ ಪ್ರಸಾದೇನ ಭವತಃ ಶುಭದೃಷ್ಟಿತಃ ।
ದೇಹೇ ಗೇಹೇ ಶುಭಂ ರಾಜ್ಯೇ ಶಾಂತಿರ್ಮೇ ವರ್ತತೇ ಸದಾ ॥ 11 ॥
ಪ್ರಣಿಪತ್ಯ ತತೋ ರಾಜಾ ವಿನಯಾವನತಃ ಪುನಃ ।
ಕೃತಾಂಜಲಿಪುಟಃ ಪ್ರಹ್ವಃ ಪ್ರಾಹ ತಂ ಮುನಿಸತ್ತಮಂ ॥ 12 ॥
ಶ್ರುತಾ ಭವತ್ಪ್ರಸಾದೇನ ತತ್ತ್ವವಾರ್ತಾ ಸುಧಾ ಪುರಾ ।
ಇದಾನೀಂ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಯಚ್ಚ ಸಾರತರಂ ಪ್ರಭೋ ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ತತ್ ಕೃತಕೃತ್ಯಃ ಸ್ಯಾಂ ಕೃಪಯಾ ವದ ಮೇ ಮುನೇ ॥ 13 ॥
ಶಾಂತವ್ರತ ಉವಾಚ ।
ಶೃಣು ರಾಜನ್ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಸಾರಂ ಗುಹ್ಯತಮಂ ಪರಂ ।
ಯದುಕ್ತಂ ವಾಸುದೇವೇನ ಪಾರ್ಥಾಯ ಶೋಕಶಾಂತಯೇ ॥ 14 ॥
ಶಾಂತಿಗೀತೇತಿ ವಿಖ್ಯಾತಾ ಸದಾ ಶಾಂತಿಪ್ರದಾಯಿನೀ ।
ಪುರಾ ಶ್ರೀಗುರುಣಾ ದತ್ತಾ ಕೃಪಯಾ ಪರಯಾ ಮುದಾ ॥ 15 ॥
ತಂ ತೇ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ರಕ್ಷಿತಾ ಯತ್ನತೋ ಮಯಾ ।
ಭವದ್ಬುಭುತ್ಸಯಾ ರಾಜನ್ ಶೃಣುಷ್ವಾವಹಿತಃ ಸ್ಥಿರಃ ॥ 16 ॥
ಇತ್ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶಾಂತಿಗೀತಾಯಾಂ
ಶ್ರೀವಾಸುದೇವರ್ಜುನಸಂವಾದೇ ಪ್ರಥಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥1 ॥
ಅಥ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ಯುದ್ಧೇ ವಿನಿಹತೇ ಪುತ್ರೇ ಶೋಕವಿಹ್ವಲಮರ್ಜುನಂ ।
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಂ ಬೋಧಯಾಮಾಸ ಭಗವಾನ್ ಮಧಸೂದನಃ ॥ 1 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ಕಿಂ ಶೋಚಸಿ ಸಖೇ ಪಾರ್ಥ ವಿಸ್ಮೃತೋಽಸಿ ಪುರೋದಿತಂ ।
ಮೂಢಪ್ರಾಯೋ ವಿಮುಗ್ಧೋಽಸಿ ಮಗ್ನೋಽಸಿ ಶೋಕಸಾಗರೇ ॥ 2 ॥
ಮಾಯಿಕೇ ಸತ್ಯವಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಶೋಕಮೋಹಸ್ಯ ಕಾರಣಂ ।
ತ್ವಂ ಬುದ್ಧೋಽಸಿ ಚ ಧೀರೋಽಸಿ ಶೋಕಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸುಖೀ ಭವ ॥ 3 ॥
ಸಂಸಾರೇ ಮಾಯಿಕೇ ಘೋರೇ ಸತ್ಯಭಾವೇನ ಮೋಹಿತಃ ।
ಮಮತಾಬದ್ಧಚಿತ್ತೋಽಸಿ ದೇಹಾಭಿಮಾನಯೋಗತಃ ॥ 4 ॥
ಕೋ ವಾಸಿ ತ್ವಂ ಕಥಂ ಜಾತಃ ಕಃ ಸುತೋ ವಾ ಕಲತ್ರಕಂ ।
ಕಥಂ ವಾ ಸ್ನೇಹಬದ್ಧೋಽಸಿ ಕ್ಷಣಮಾತ್ರಂ ವಿಚಾರಯ ॥ 5 ॥
ಅಜ್ಞಾನಪ್ರಭವಂ ಸರ್ವಂ ಜೀವಾ ಮಾಯಾವಶಂಗತಾಃ ।
ದೇಹಾಭಿಮಾನಯೋಗೇನ ನಾನಾದುಃಖಾದಿ ಭುಂಜತೇ ॥ 6 ॥
ಮನಃಕಲ್ಪಿತಸಂಸಾರಂ ಸತ್ಯಂ ಮತ್ವಾ ಮೃಷಾತ್ಮಕಂ ।
ದುಃಖಂ ಸುಖಂ ಚ ಮನ್ಯಂತೇ ಪ್ರಾತಿಕೂಲ್ಯಾನುಕೂಲ್ಯಯೋಃ ॥ 7 ॥
ಮಮತಾಪಾಶಸಂಬದ್ಧಃ ಸಂಸಾರೇ ಭ್ರಮಪ್ರತ್ಯಯೇ ।
ಅನಾದಿಕಾಲತೋ ಜೀವಃ ಸತ್ಯಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಿಮೋಹಿತಃ ॥ 8 ॥
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಗೃಹಂ ಯಾತಿ ನವಂ ಪುರಾಣಮಾಲಂಬತೇ ದಿವ್ಯಗೃಹಂ ಯಥಾನ್ಯತ್ ।
ಜೀವಸ್ತಥಾ ಜೀರ್ಣವಪುರ್ವಿಹಾಯ ಗೃಹ್ಣಾತಿ ದೇಹಾಂತರಮಾಶು ದಿವ್ಯಂ ॥ 9 ॥
ಅಭಾವಃ ಪ್ರಾಗಭಾವಸ್ಯ ಚಾವಸ್ಥಾಪರಿವರ್ತನಾತ್ ।
ಪರಿಣಾಮಾನ್ವಿತೇ ದೇಹೇ ಪೂರ್ವಭಾವೋ ನ ವಿದ್ಯತೇ ॥ 10 ॥
ನ ದೃಶ್ಯತೇ ಬಾಲ್ಯಭಾವೋ ದೇಹಸ್ಯ ಯೌವನೋದಯೇ ।
ಅವಸ್ಥಾಂತರಸಂಪ್ರಾಪ್ತೌ ದೇಹಃ ಪರಿಣಮೇದ್ಯತಃ ॥ 11 ॥
ಅತೀತೇ ಬಹುಲೇ ಕಾಲೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನ ಜ್ಞಾಯತೇ ಹಿ ಸಃ ।
ಬುದ್ಧೇಃ ಪ್ರತ್ಯಯಮಾತ್ರಂ ತತ್ ಸ ಏವೇತಿ ವಿನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 12 ॥
ನ ಪಶ್ಯಂತಿ ಬಾಲ್ಯಭಾವಂ ದೇಹಸ್ಯ ಯೌವನಾಗಮೇ ।
ಸುತಸ್ಯ ಜನಕಸ್ತೇನ ನ ಶೋಚತಿ ನ ರೋದಿತಿ ।
ತಥಾ ದೇಹಾಂತರಪ್ರಾಪ್ತಿರ್ಮತ್ವಾ ಶೋಕಂ ಸಖೇ ಜಹಿ ॥ 13 ॥
ಯತ್ಪಶ್ಯಸಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಜಗತ್ತತ್ಪ್ರಾತಿಭಾಸಿಕಂ ।
ಸಂಸ್ಕಾರವಶತೋ ಬುದ್ಧೇರ್ದೃಷ್ಟಪೂರ್ವೇತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಃ ॥ 14 ॥
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ಶುಕ್ತಿರಜತಂ ಲೋಭಾದ್ಗ್ರಹೀತುಮುದ್ಯತಃ ।
ಪ್ರಾಕ್ ಚ ಬೋಧೋದಯಾತ್ ದ್ರಷ್ಟಾ ಸ್ಥಾನಾಂತರಗತಸ್ತತಃ ॥ 15 ॥
ಪುನರಾಗತ್ಯ ತತ್ರೈವ ರಜತಂ ಸ ಪ್ರಪಶ್ಯತಿ ।
ಪೂರ್ವದೃಷ್ಟಂ ಮನ್ಯಮಾನೋ ರಜತಂ ಹರ್ಷಮೋದಿತಃ ।
ಬುದ್ಧೇಃ ಪ್ರತ್ಯಯಸಂಕಲ್ಪಾತ್ ನಾಸ್ತಿ ರೂಪಂ ತ್ರಿಕಾಲಕೇ ॥ 16 ॥
ದೇಹೋ ಭಾರ್ಯಾ ಧನಂ ಪುತ್ರಸ್ತರುರಾಜಿನಿಕೇತನಂ ।
ಶುಕ್ತಿರಜತವತ್ ಸರ್ವಂ ನ ಕಿಂಚಿತ್ ಸತ್ಯಮಸ್ತಿ ತತ್ ॥ 17 ॥
ಸುಷುಪ್ತಿಕಾಲೇ ನ ಹಿ ದೃಶ್ಯಮಾನಂ ಮನಃಸ್ಥಿತಂ ಸರ್ವಮನಂತವಿಶ್ವಂ ।
ಸಮುತ್ಥಿತೇ ತನ್ಮನಸಿ ಪ್ರಭಾತಿ ಚರಾಚರಂ ವಿಶ್ವಮಿದಂ ನ ಸತ್ಯಂ ॥ 18 ॥
ಸದೇವಾಸೀತ್ಪುರಾ ಸೃಷ್ಟೇರ್ನಾನ್ಯತ್ ಕಿಂಚಿನ್ಮಿಷತ್ತತಃ ।
ನ ದೇಶೋ ನಾಪಿ ವಾ ಕಾಲೋ ನೋ ಭೂತಂ ನಾಪಿ ಭೌತಿಕಂ ॥ 19 ॥
ಮಾಯಾವಿಜೃಂಭಿತೇ ತಸ್ಮಿನ್ ಸ್ರಕ್ಫಣೀವೋತ್ಥಿತಂ ಜಗತ್ ।
ತತ್ಸತ್ ಮಾಯಾಪ್ರಭಾವೇನ ವಿಶ್ವಾಕಾರೇಣ ಭಾಸತೇ ॥ 20 ॥
ಭೋಕ್ತಾ ಭೋಗಸ್ತಥಾ ಭೋಗ್ಯಂ ಕರ್ತಾ ಚ ಕರಣಂ ಕ್ರಿಯಾ ।
ಜ್ಞಾತಾ ಜ್ಞಾನಂ ತಥಾ ಜ್ಞೇಯಂ ಸ್ವಪ್ನವದ್ಭಾತಿ ಸರ್ವಶಃ ॥ 21 ॥
ಮಾಯಾನಿದ್ರಾವಶಾತ್ ಸ್ವಪ್ನಃ ಸಂಸಾರೋ ಜೀವಗಃ ಖಲು ।
ಕಾರಣಂ ಹ್ಯಾತ್ಮನೋಽಜ್ಞಾನಂ ಸಂಸಾರಸ್ಯ ಧನಂಜಯ ॥ 22 ॥
ಅಜ್ಞಾನಂ ಗುಣಭೇದೇನ ಶಕ್ತಿಭೇದೇನ ನ ವೈ ಪುನಃ ।
ಮಾಯಾಽವಿದ್ಯಾ ಭವೇದೇಕಾ ಚಿದಾಭಾಸೇನ ದೀಪಿತಾ ॥ 23 ॥
ಮಾಯಾಭಾಸೇನ ಜೀವೇಶೋ ಕರೋತಿ ಚ ಪೃಥಗ್ವಿಧೌ ।
ಮಾಯಾಭಾಸೋ ಭವೇದೀಶೋಽವಿದ್ಯೋಪಾಧಿಶ್ಚ ಜೀವಕಃ ॥ 24 ॥
ಚಿದಧ್ಯಾಸಾಚ್ಚಿದಾಭಾಸೋ ಭಾಸಿತೌ ಚೇತನಾಕೃತೀ ।
ಮಾಯಾವಚ್ಛಿನ್ನಚೈತನ್ಯಂಚಾಭಾಸಾಧ್ಯಾಸಯೋಗತಃ ॥ 25 ॥
ಈಶಃ ಕರ್ತಾ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಾಕ್ಷೀ ಮಾಯೋಪಹಿತಸತ್ತಯಾ ।
ಅಖಂಡಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಂ ಪೂರ್ವಾಧಿಷ್ಠಾನಮವ್ಯಯಂ ॥ 26 ॥
ನ ಜಾಯತೇ ಮ್ರಿಯಾತೇ ವಾ ನ ದಹ್ಯತೇ ನ ಶೋಷ್ಯತೇ ।
ಅಧಿಕಾರಃ ಸದಾಸಂಗೋ ನಿತ್ಯಮುಕ್ತೋ ನಿರಂಜನಃ ।
ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ತೇ ಮಯಾ ಪೂರ್ವಂ ಸ್ಮೃತ್ವಾತ್ಮನ್ಯವಧಾರಯ ॥ 27 ॥
ಶುಕ್ರಶೋಣಿತಯೋಗೇನ ದೇಹೋಽಯಂ ಭೌತಿಕಃ ಸ್ಮೃತಃ ।
ಬಾಲ್ಯೇ ಬಾಲಕರೂಪೋಽಸೌ ಯೌವನೇ ಯುವಕಃ ಪುನಃ ॥ 28 ॥
ಗೃಹೀತಾನ್ಯಸ್ಯ ಕನ್ಯಾಂ ಹಿ ಪತ್ನೀಭಾವೇನ ಮೋಹಿತಃ ।
ಪುರಾ ಯಯಾ ನ ಸಂಬಂಧಃ ಸಾರ್ದ್ಧಾಂಗೀ ಸಹಧರ್ಮಿಣೀ ॥ 29 ॥
ತದ್ಗರ್ಭೇ ರೇತಸಾ ಜಾತಃ ಪುತ್ರಶ್ಚ ಸ್ನೇಹಭಾಜನಃ ।
ದೇಹಮಲೋದ್ಭವಃ ಪುತ್ರಃ ಕೀಟವನ್ಮಲನಿರ್ಮಿತಃ ।
ಪಿತರೌ ಮಮತಾಪಾಶಂ ಗಲೇ ಬದ್ಧ್ವಾ ವಿಮೋಹಿತೌ ॥ 30 ॥
ನ ದೇಹೇ ತವ ಸಂಬಂಧೋ ನ ದಾರೇಷು ಸುತೇ ನ ಚ ।
ಪಾಶಬದ್ಧಃ ಸ್ವಯಂ ಭೂತ್ವಾ ಮುಗ್ಧೋಽಸಿ ಮಮತಾಗುಣೈಃ ॥ 31 ॥
ದುರ್ಜಯೋ ಮಮತಾಪಾಶಶ್ಚಾಚ್ಛೇದ್ಯಃ ಸುರಮಾನವೈಃ ।
ಮಮ ಭಾರ್ಯಾ ಮಮಾಪತ್ಯಃ ಮತ್ವಾ ಮುಗ್ಧೋಽಸಿ ಮೂಢವತ್ ॥ 32 ॥
ನ ತ್ವಂ ದೇಹೋ ಮಹಾಬಾಹೋ ತವ ಪುತ್ರಃ ಕಥಂ ವದ ।
ಸರ್ವಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ವಿಚಾರೇಣ ಸ್ವರೂಪಮವಧಾರಯ ॥ 33 ॥
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಕಿಂ ಕರೋಮಿ ಜಗನ್ನಾಥ ಶೋಕೇನ ದಹ್ಯತೇ ಮನಃ ।
ಪುತ್ರಸ್ಯ ಗುಣಕರ್ಮಾಣಿ ರೂಪಂ ಚ ಸ್ಮರತೋ ಮಮ ॥ 34 ॥
ಚಿಂತಾಪರಂ ಮನೋ ನಿತ್ಯಂ ಧೈರ್ಯಂ ನ ಲಭತೇ ಕ್ಷಣಂ ।
ಉಪಾಯಂ ವದ ಮೇ ಕೃಷ್ಣ ಯೇನ ಶೋಕಃ ಪ್ರಶಾಮ್ಯತಿ ॥ 35 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ಮನಸಿ ಶೋಕಸಂತಾಪೌ ದಹ್ಯಮಾನಸ್ತತೋ ಮನಃ ।
ತ್ವಂ ಪಶ್ಯಸಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ದ್ರಷ್ಟಾಸಿ ತ್ವಂ ಮನೋ ನ ಹಿ ॥ 36 ॥
ದ್ರಷ್ಟಾ ದೃಶ್ಯಾತ್ ಪೃಥಕ್ ನ್ಯಾಸಾತ್ ತ್ವಂ ಪೃಥಕ್ ಚ ವಿಲಕ್ಷಣಃ ।
ಅವಿವೇಕಾತ್ ಮನೋ ಭೂತ್ವಾ ದಗ್ಧೋಽಹಮಿತಿ ಮನ್ಯಸೇ ॥ 37 ॥
ಅಂತಃಕರಣಮೇಕಂ ತಚ್ಚತುರ್ವೃತ್ತಿಸಮನ್ವಿತಂ ।
ಮನಃ ಸಂಕಲ್ಪರೂಪಂ ವೈ ಬುದ್ಧಿಶ್ಚ ನಿಶ್ಚಯಾತ್ಮಿಕಾ ॥ 38 ॥
ಅನುಸಂಧಾನವಚ್ಚಿತ್ತಮಹಂಕಾರೋಽಭಿಮಾನಕಃ ।
ಪಂಚಭೂತಾಂಶಸಂಭೂತಾ ವಿಕಾರೀ ದೃಶ್ಯಚಂಚಲಃ ॥ 39 ॥
ಯದಂಗಮಗ್ನಿನಾ ದಗ್ಧಂ ಜಾನಾತಿ ಪುರುಷೋ ಯಥಾ ।
ತಥಾ ಮನಃ ಶುಚಾ ತಪ್ತಂ ತ್ವಂ ಜಾನಾಸಿ ಧನಂಜಯ ॥ 40 ॥
ದಗ್ಧಹಸ್ತೋ ಯಥಾ ಲೋಕೋ ದಗ್ಧೋಽಹಮಿತಿ ಮನ್ಯತೇ ।
ಅವಿವೇಕಾತ್ತಥಾ ಶೋಕತಪ್ತೋಽಹಮಿತಿ ಮನ್ಯತೇ ॥ 41 ॥
ಜಾಗ್ರತಿ ಜಾಯಮಾನಂ ತತ್ ಸುಷುಪ್ತೌ ಲೀಯತೇ ಪುನಃ ।
ತ್ವಂ ಚ ಪಶ್ಯಸಿ ಬೋಧಸ್ತ್ವಂ ನ ಮನೋಽಸಿ ಶುಚಾಲಯಃ ॥ 42 ॥
ಸುಷುಪ್ತೋ ಮಾನಸೇ ಲೀನೇ ನ ಶೋಕೋಽಪ್ಯಣುಮಾತ್ರಕಃ ।
ಜಾಗ್ರತಿ ಶೋಕದುಃಖಾದಿ ಭವೇನ್ಮನಸಿ ಚೋತ್ಥಿತೇ ॥ 43 ॥
ಸರ್ವಂ ಪಶ್ಯಸಿ ಸಾಕ್ಷೀ ತ್ವಂ ತವ ಶೋಕಃ ಕಥಂ ವದ ।
ಶೋಕೋ ಮನೋಮಯೇ ಕೋಷೇ ದುಃಖೋದ್ವೇಗಭಯಾದಿಕಂ ॥ 44 ॥
ಸ್ವರೂಪೋಽನಬೋಧೇನ ತಾದಾತ್ಮ್ಯಾಧ್ಯಾಸಯೋಗತಃ ।
ಅವಿವೇಕಾನ್ಮನೋಧರ್ಮಂ ಮತ್ವಾ ಚಾತ್ಮನಿ ಶೋಚಸಿ ॥ 45 ॥
ಶೋಕಂ ತರತಿ ಚಾತ್ಮಜ್ಞಃ ಶ್ರುತಿವಾಕ್ಯಂ ವಿನಿಶ್ಚಿನು ।
ಅತಃ ಪ್ರಯತ್ನತೋ ವಿದ್ವಾನ್ನಾತ್ಮಾನಂ ವಿದ್ಧಿ ಫಾಲ್ಗುನ ॥ 46 ॥
ಇತ್ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶಾಂತಿಗೀತಾಯಾಂ
ಶ್ರೀವಾಸುದೇವರ್ಜುನಸಂವಾದೇ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥2 ॥
ಅಥ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಮನೋಬುದ್ಧೀಂದ್ರಿಯಾದೀನಾಂ ಯ ಆತ್ಮಾ ನ ಹಿ ಗೋಚರಃ ।
ಸ ಕಥಂ ಲಭ್ಯತೇ ಕೃಷ್ಣ ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ಯದುನಂದನ ॥ 1 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ಆತ್ಮಾತಿಸೂಕ್ಷ್ಮರೂಪತ್ವಾತ್ ಬುದ್ಧ್ಯಾದೀನಾಮಗೋಚರಃ ।
ಲಭ್ಯತೇ ವೇದವಾಕ್ಯೇನ ಚಾಚಾರ್ಯಾನುಗ್ರಹೇಣ ಚ ॥ 2 ॥
ಮಹಾವಾಕ್ಯವಿಚಾರೇಣ ಗುರೂಪದಿಷ್ಟಮಾರ್ಗತಃ ।
ಶಿಷ್ಯೋ ಗುಣಾಭಿಸಂಪನ್ನೋ ಲಭೇತ ಶುದ್ಧಮಾನಸಃ ॥ 3 ॥
ಏಕಾರ್ಥಬೋಧಕಂ ವೇದೇ ಮಹಾವಾಕ್ಯಚತುಷ್ಟಯಂ ।
ತತ್ತ್ವಮಸಿ ಗುರೋರ್ವಕ್ತ್ರಾತ್ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಿದ್ಧಿಮವಾಪ್ನುಯಾತ್ ॥ 4 ॥
ಗುರುಸೇವಾಂ ಪ್ರಕುರ್ವಾಣೋ ಗುರುಭಕ್ತಿಪರಾಯಣಃ ।
ಗುರೋಃ ಕೃಪಾವಶಾತ್ ಪಾರ್ಥ ಲಭ್ಯ ಆತ್ಮಾ ನ ಸಂಶಯಃ ॥ 5 ॥
ಆತ್ಮವಾಸನಯಾ ಯುಕ್ತೋ ಜಿಜ್ಞಾಸುಃ ಶುದ್ಧಮಾನಸಃ ।
ವಿಷಯಾಸಕ್ತಿಸಂತ್ಯಕ್ತಃ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ವೇತ್ತಿ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ॥ 6 ॥
ವೈರಾಗ್ಯಂ ಕಾರಣಂ ಚಾದೌ ಯದ್ಭವೇದ್ಬುಧಿಶುದ್ಧಿತಃ ।
ಕರ್ಮಣಾ ಚಿತ್ತಶುದ್ಧಿಃ ಸ್ಯಾದ್ವಿಶೇಷಂ ಶೃಣು ಕಾಥ್ಯತೇ ॥ 7 ॥
ಸ್ವವರ್ಣಾಶ್ರಮಧರ್ಮೇಣ ವೇದೋಕ್ತೇನ ಚ ಕರ್ಮಣಾ ।
ನಿಷ್ಕಾಮೇನ ಸದಾಚಾರ ಈಶ್ವರಂ ಪರಿತೋಷಯೇತ್ ॥ 8 ॥
ಕಾಮಸಂಕಲ್ಪಸಂತ್ಯಾಗಾದೀಶ್ವರಪ್ರೀತಿಮಾನಸಾತ್ ।
ಸ್ವಧರ್ಮಪಾಲನಾಚ್ಚೈವ ಶ್ರದ್ಧಾಭಕ್ತಿಸಮನ್ವಯಾತ್ ॥ 9 ॥
ನಿತ್ಯನೈಮಿತ್ತಿಕಾಚಾರಾತ್ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಕರ್ಮಣೋಽರ್ಪಣಾತ್ ।
ದೇವಾಯತನತೀರ್ಥಾನಾಂ ದರ್ಶನಾತ್ ಪರಿಸೇವನಾತ್ ।
ಯಥಾವಿಧಿ ಕ್ರಮೇಣೈವ ಬುದ್ಧಿಶುದ್ಧಿಃ ಪ್ರಜಾಯತೇ ॥ 10 ॥
ಪಾಪೇನ ಮಲಿನಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಕರ್ಮಣಾ ಶೋಧಿತಾ ಯದಾ ।
ತದಾ ಶುದ್ಧಾ ಭವೇತ್ ಸೈವ ಮಲದೋಷವಿವರ್ಜನಾತ್ ॥ 11 ॥
ನಿರ್ಮಲಾಯಾಂ ತತ್ರ ಪಾರ್ಥ ವಿವೇಕ ಉಪಜಾಯತೇ ।
ಕಿಂ ಸತ್ಯಂ ಕಿಮಸತ್ಯಂ ವೇತ್ಯದ್ಯಾಲೋಚನತತ್ಪರಃ ॥ 12 ॥
ಬ್ರಹ್ಮ ಸತ್ಯಂ ಜಗನ್ಮಿಥ್ಯಾ ವಿವೇಕಾದ್ದೃಢನಿಶ್ಚಯಃ ।
ತತೋ ವೈರಾಗ್ಯಮಾಸಕ್ತೇಸ್ತ್ಯಾಗೋ ಮಿಥ್ಯಾತ್ಮಕೇಷು ಚ ॥ 13 ॥
ಭೋಗ್ಯಂ ವೈ ಭೋಗಿಭೋಗಂ ವಿಷಮಯವಿಷಯಂ ಪ್ಲೋಷಿಣೀ ಚಾಪಿ ಪತ್ನೀ
ವಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತಪ್ರಮಾಥಂ ನಿಧನಕರಧನಂ ಶತ್ರುವತ್ ಪುತ್ರಕನ್ಯೇ ।
ಮಿತ್ರಂ ಮಿತ್ರೋಪತಾಪಂ ವನಮಿವ ಭವನಂ ಚಾಂಧವದ್ಬಂಧುವರ್ಗಾಃ
ಸರ್ವಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ವಿರಾಗೀ ನಿಜಹಿತನಿರತಃ ಸೌಖ್ಯಲಾಭೇ ಪ್ರಸಕ್ತಃ ॥ 14 ॥
ಭೋಗಾಸಕ್ತಾಃ ಪ್ರಮುಗ್ಧಾಃ ಸತತಧನಪರಾ ಭ್ರಾಮ್ಯಮಾಣಾ ಯಥೇಚ್ಛಂ
ದಾರಾಪತ್ಯಾದಿರಕ್ತಾ ನಿಜಜನಭರಣೇ ವ್ಯಗ್ರಚಿತ್ತಾ ವಿಷಣ್ಣಾಃ ।
ಲಪ್ಸ್ಯೇಽಹಂ ಕುತ್ರ ದರ್ಭಂ ಸ್ಮರಣಮನುದಿನಂ ಚಿಂತಯಾ ವ್ಯಾಕುಲಾತ್ಮಾ
ಹಾ ಹಾ ಲೋಕಾ ವಿಮೂಢಾಃ ಸುಖರಸವಿಮುಖಾಃ ಕೇವಲಾ ದುಃಖಭಾರಾಃ ॥ 15 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾದಿ ಸ್ತಂಬಪರ್ಯಂತಂ ವಸ್ತು ಸರ್ವಂ ಜುಗುಪ್ಸಿತಂ ।
ಶುನೋ ವಿಷ್ಠಾಸಮಂ ತ್ಯಾಜ್ಯಂ ಭೋಗವಾಸನಯಾ ಸಹ ॥ 16 ॥
ನೋದೇತಿ ವಾಸನಾ ಭೋಗೇ ಘೃಣಾ ವಾಂತಾಶನೇ ಯಥಾ ।
ತತಃ ಶಮದಮೌ ಚೈವ ಮನ ಇಂದ್ರಿಯನಿಗ್ರಹಃ ॥ 17 ॥
ತಿತಿಕ್ಷೋಪರತಿಶ್ಚೈವ ಸಮಾಧಾನಂ ತತಃ ಪರಂ ।
ಶ್ರದ್ಧಾ ಶ್ರುತಿ-ಗುರೋರ್ವಾಕ್ಯೇ ವಿಶ್ವಾಸಃ ಸತ್ಯನಿಶ್ಚಯಾತ್ ॥ 18 ॥
ಸಂಸಾರಗ್ರಂಧಿಭೇದೇನ ಮೋಕ್ತುಮಿಚ್ಛಾ ಮುಮುಕ್ಷುತಾ ।
ಏತತ್ಸಾಧನಸಂಪನ್ನೋ ಜಿಜ್ಞಾಸುರ್ಗುರುಮಾಶ್ರಯೇತ್ ॥ 19 ॥
ಜ್ಞಾನದಾತಾ ಗುರುಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸಂಸಾರಾರ್ಣವತಾರಕಃ ।
ಶ್ರೀಗುರುಕೃಪಯಾ ಶಿಷ್ಯಸ್ತರೇತ್ ಸಂಸಾರವಾರಿಧಿಂ ॥ 20 ॥
ವಿನಾಚಾರ್ಯಂ ನ ಹಿ ಜ್ಞಾನಂ ನ ಮುಕ್ತಿರ್ನಾಪಿ ಸದ್ಗತಿಃ ।
ಅತಃ ಪ್ರಯತ್ನತೋ ವಿದ್ವಾನ್ ಸೇವಯಾ ತೋಷಯೇದ್ಗುರುಂ ॥ 21 ॥
ಸೇವಯಾ ಸಂಪ್ರಸನ್ನಾತ್ಮಾ ಗುರುಃ ಶಿಷ್ಯಂ ಪ್ರಬೋಧಯೇತ್ ।
ನ ತ್ವಂ ದೇಹೋ ನೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ನ ಪ್ರಾಣೋ ನ ಮನೋಧಿಯಃ ॥ 22 ॥
ಏಷಾಂ ದ್ರಷ್ಟಾ ಚ ಸಾಕ್ಷೀ ತ್ವಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದವಿಗ್ರಹಃ ।
ಪ್ರತಿಬಂಧಕಶೂನ್ಯಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ಯಾತ್ ಶ್ರುತಿಮಾತ್ರತಃ ॥ 23 ॥
ನ ಚೇನ್ಮನನಯೋಗೇನ ನಿದಿಧ್ಯಾಸನತಃ ಪುನಃ ।
ಪ್ರತಿಬಂಧಕ್ಷಯೇ ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವಯಮೇವೋಪಜಾಯತೇ ॥ 24 ॥
ವಿಸ್ಮೃತಂ ಸ್ವರೂಪಂ ತತ್ರ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಚಾಮೀಕರಂ ಯಥಾ ।
ಕೃತಾರ್ಥಃ ಪರಮಾನಂದೋ ಮುಕ್ತೋ ಭವತಿ ತತ್ಕ್ಷಣಂ ॥ 25 ॥
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಜೀವಃ ಕರ್ತಾ ಸದಾ ಭೋಕ್ತಾ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಯಾದವ ।
ಐಕ್ಯಜ್ಞಾನಂ ತಯೋಃ ಕೃಷ್ಣ ವಿರುದ್ಧತ್ವಾತ್ ಕಥಂ ಭವೇತ್ ॥ 26 ॥
ಏತನ್ಮೇ ಸಂಶಯಂ ಛಿಂಧಿ ಪ್ರಪನ್ನೋಽಹಂ ಜನಾರ್ದನ ।
ತ್ವಾಂ ವಿನಾ ಸಂಶಯಚ್ಛೇತ್ತಾ ನಾಸ್ತಿ ಕಶ್ಚಿದ್ವಿನಿಶ್ಚಯಃ ॥ 27 ॥
ಶ್ರೀವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ ।
ಸಂಶೋಧ್ಯ ತ್ವಂ ಪದಂ ಪೂರ್ವಂ ಸ್ವರೂಪಮವಧಾರಯೇತ್ ।
ಪ್ರಕಾರಂ ಶೃಣು ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ವೇದವಾಕ್ಯಾನುಸಾರತಃ ॥ 28 ॥
ದೇಹತ್ರಯಂ ಜಡತ್ವೇನ ನಾಶ್ಯತ್ವೇನ ನಿರಾಸಯ ।
ಸ್ಥೂಲಂ ಸೂಕ್ಷ್ಮಂ ಕಾರಣಂ ಚ ಪುನಃ ಪುನರ್ವಿಚಾರಯ ॥ 29 ॥
ಕಾಷ್ಠಾದಿ ಲೋಷ್ಟವತ್ ಸರ್ವಮನಾತ್ಮಜಡನಶ್ವರಂ ।
ಕದಲೀದಲವತ್ ಸರ್ವಂ ಕ್ರಮೇಣೈವ ಪರಿತ್ಯಜ ॥ 30 ॥
ತದ್ಬಾಧಸ್ಯ ಹಿ ಸೀಮಾನಂ ತ್ಯಾಗಯೋಗ್ಯಂ ಸ್ವಯಂಪ್ರಭಂ ।
ತ್ವಮಾತ್ಮತ್ವೇನ ಸಂವಿದ್ಧಿ ಚೇತಿ ತ್ವಂ-ಪದ-ಶೋಧನಂ ॥ 31 ॥
ತತ್ಪದಸ್ಯ ಚ ಪಾರೋಕ್ಷ್ಯಂ ಮಾಯೋಪಾಧಿಂ ಪರಿತ್ಯಜ ।
ತದಧಿಷ್ಠಾನಚೈತನ್ಯಂ ಪೂರ್ಣಮೇಕಂ ಸದವ್ಯಯಂ ॥ 32 ॥
ತಯೋರೈಕ್ಯಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ನಿತ್ಯಾಖಂಡಾವಧಾರಣಂ ।
ಘಟಾಕಾಶೋ ಮಹಾಕಾಶ ಇವಾತ್ಮಾನಂ ಪರಾತ್ಮನಿ ।
ಐಕ್ಯಮಖಂಡಭಾವಂ ತ್ವಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತೂಷ್ಣೀಂ ಭವಾರ್ಜುನ ॥ 33 ॥
ಜ್ಞಾತ್ವೈವಂ ಯೋಗಯುಕ್ತಾತ್ಮಾ ಸ್ಥಿರಪ್ರಜ್ಞಃ ಸದಾ ಸುಖೀ ।
ಪ್ರಾರಬ್ಧವೇಗಪರ್ಯಂತಂ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೋ ವಿಹಾರವಾನ್ ॥ 34 ॥
ನ ತಸ್ಯ ಪುಣ್ಯಂ ನ ಹಿ ತಸ್ಯ ಪಾಪಂ ನಿಷೇಧನಂ ನೈವ ಪುನರ್ನ ವೈಧಂ ।
ಸದಾ ಸ ಮಗ್ನಃ ಸುಖವಾರಿರಾಶೌ ವಪುಶ್ಚರೇತ್ ಪ್ರಾಕ್ಕೃತಕರ್ಮಯೋಗಾತ್ ॥ 35 ॥
ಇತ್ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶಾಂತಿಗೀತಾಯಾಂ
ಶ್ರೀವಾಸುದೇವರ್ಜುನಸಂವಾದೇ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥3 ॥
ಅಥ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಯೋಗಯುಕ್ತಃ ಕಥಂ ಕೃಷ್ಣ ವ್ಯವಹಾರೇ ಚರೇದ್ವದ ।
ವಿನಾ ಕಸ್ಯಾಪ್ಯಹಂಕಾರಂ ವ್ಯವಹಾರೋ ನ ಸಂಭವೇತ್ ॥ 1 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ಶೃಣು ತತ್ತ್ವಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಗುಹ್ಯಾತ್ ಗುಹ್ಯತರಂ ಪರಂ ।
ಯಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಸಂಶಯಚ್ಛೇದಾತ್ ಕೃತಕೃತ್ಯೋ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥ 2 ॥
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕದೇಹೇಽಸ್ಮಿನ್ನಾತ್ಮಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಿಮೋಹಿತಃ ।
ಕರೋತಿ ವಿವಿಧಂ ಕರ್ಮ ಜೀವೋಽಹಂಕಾರಯೋಗತಃ ॥ 3 ॥
ನ ಜಾನಾತಿ ಸ್ವಮಾತ್ಮಾನಮಹಂ ಕರ್ತೇತಿ ಮೋಹಿತಃ ।
ಅಹಂಕಾರಸ್ಯ ಸದ್ಧರ್ಮಂ ಸಂಘಾತಂ ನ ವಿಚಾಲಯೇತ್ ॥ 4 ॥
ಆತ್ಮಾ ಶುದ್ಧಃ ಸದಾ ಮುಕ್ತಃ ಸಂಗಹೀನಶ್ಚಿದಕ್ರಿಯಃ ।
ನ ಹಿ ಸಂಬಂಧಗಂಧಂ ತತ್ ಸಂಘಾತೈರ್ಮಾಯಿಕೈಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 5 ॥
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮಾತ್ಮಾನಂ ಯದಾ ಜಾನಾತಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಂ ।
ತದಾ ತೇಭ್ಯಃ ಸಮುತ್ತೀರ್ಣಃ ಸ್ವಸ್ವರೂಪೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ ॥ 6 ॥
ಪ್ರಾರಬ್ಧಾತ್ ವಿಚರೇದ್ದೇಹೋ ವ್ಯವಹಾರಂ ಕರೋತಿ ಚ ।
ಸ್ವಯಂ ಸ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದೋ ನಿತ್ಯಃ ಸಂಗವಿವರ್ಜಿತಃ ॥ 7 ॥
ಅಖಂಡಮದ್ವಯಂ ಪೂರ್ಣಂ ಸದಾ ಸಚ್ಚಿತ್ಸುಖಾತ್ಮಕಂ ।
ದೇಶಕಾಲಜಗಜ್ಜೀವಾ ನ ಹಿ ತತ್ರ ಮನಾಗಪಿ ॥ 8 ॥
ಮಾಯಾಕಾರ್ಯಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ವ್ಯವಹಾರಿಕಮೇವ ತು ।
ಇಂದ್ರಜಾಲಮಯಂ ಮಿಥ್ಯಾ ಮಾಯಾಮಾತ್ರವಿಜೃಂಭಿತಂ ॥ 9 ॥
ಜಾಗ್ರದಾದಿ ವಿಮೋಕ್ಷಾಂತಂ ಮಾಯಿಕಂ ಜೀವಕಲ್ಪಿತಂ ।
ಜೀವಸ್ಯಾನುಭವಃ ಸರ್ವಃ ಸ್ವಪ್ನವದ್ಭರತರ್ಷಭ ॥ 10 ॥
ನ ತ್ವಂ ನಾಹಂ ನ ವಾ ಪೃಥ್ವೀ ನ ದಾರಾ ನ ಸುತಾದಿಕಂ ।
ಭ್ರಾಂತೋಽಸಿ ಶೋಕಸಂತಾಪೈಃ ಸತ್ಯಂ ಮತ್ವಾ ಮೃಷಾತ್ಮಕಂ ॥ 11 ॥
ಶೋಕಂ ಜಹಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮಾಯಾವಿಲಾಸಕಂ ।
ತ್ವಂ ಸದಾದ್ವಯರೂಪೋಽಸಿ ದ್ವೈತಲೇಶವಿವರ್ಜಿತಃ ।
ದ್ವೈತಂ ಮಾಯಾಮಯಂ ಸರ್ವಂ ತ್ವಯಿ ನ ಸ್ಪೃಶ್ಯತೇ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 12 ॥
ಏಕಂ ನ ಸಂಖ್ಯಾಬದ್ಧತ್ವಾತ್ ನ ದ್ವಯಂ ತತ್ರ ಶೋಭತೇ ।
ಏಕಂ ಸ್ವಜಾತಿಹೀನತ್ವಾದ್ವಿಜಾತಿಶೂನ್ಯಮದ್ವಯಂ ॥ 13 ॥
ಕೇವಲಂ ಸರ್ವಶೂನ್ಯತ್ವಾದಕ್ಷಯಾಚ್ಚ ಸದವ್ಯಯಂ ।
ತುರೀಯಂ ತ್ರಿತಯಾಪೇಕ್ಷಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ ಪ್ರಕಾಶಕತ್ವತಃ ॥ 14 ॥
ಸಾಕ್ಷಿ-ಸಾಕ್ಷ್ಯಮಪೇಕ್ಷ್ಯೈವ ದ್ರಷ್ಟೃದೃಶ್ಯವ್ಯಪೇಕ್ಷಯಾ ।
ಅಲಕ್ಷ್ಯಂ ಲಕ್ಷಣಾಭಾವಾತ್ ಜ್ಞಾನಂ ವೃತ್ಯಧಿರೂಢತಃ ॥ 15 ॥
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಕಾ ಮಾಯಾ ವಾಽದ್ಭುತಾ ಕೃಷ್ಣ ಕಾಽವಿದ್ಯಾ ಜೀವಸೂತಿಕಾ ।
ನಿತ್ಯಾ ವಾಪ್ಯಪರಾಽನಿತ್ಯಾ ಕಃ ಸ್ವಭಾವಸ್ತಯೋರ್ಹರೇ ॥ 16 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ಶೃಣು ಮಹಾದ್ಭುತಾ ಮಾಯಾ ಸತ್ತ್ವಾದಿ ತ್ರಿಗುಣಾನ್ವಿತಾ ।
ಉತ್ಪತ್ತಿರಹಿತಾಽನಾದಿರ್ನೈಸರ್ಗಿಕ್ಯಪಿ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 17 ॥
ಅವಸ್ತು ವಸ್ತುವದ್ಭಾತಿ ವಸ್ತುಸತ್ತಾಸಮಾಶ್ರಿತಾ ।
ಸದಸದ್ಭ್ಯಾಮನಿರ್ವಾಚ್ಯಾ ಸಾಂತಾ ಚ ಭಾವರೂಪಿಣೀ ॥ 18 ॥
ಬ್ರಹ್ಮಾಶ್ರಯಾ ಚಿದ್ವಿಷಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಶಕ್ತಿರ್ಮಹಾಬಲಾ ।
ದುರ್ಘಟೋದ್ಘಟನಾಶೀಲಾ ಜ್ಞಾನನಾಶ್ಯಾ ವಿಮೋಹಿನೀ ॥ 19 ॥
ಶಕ್ತಿದ್ವಯಂ ಹಿ ಮಾಯಾಯಾ ವಿಕ್ಷೇಪಾವೃತ್ತಿರೂಪಕಂ ।
ತಮೋಽಧಿಕಾವೃತಿಃ ಶಕ್ತಿವಿಕ್ಷೇಪಾಖ್ಯಾ ತು ರಾಜಸೀ ॥ 20 ॥
ವಿದ್ಯಾರೂಪಾ ಶುದ್ಧಸತ್ತ್ವಾ ಮೋಹಿನೀ ಮೋಹನಾಶಿನೀ ।
ತಮಃಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೋಽವಿದ್ಯಾ ಸಾವೃತಿಶಕ್ತಿಮತ್ತ್ವತಃ ॥ 21 ॥
ಮಾಯಾಽವಿದ್ಯಾ ನ ವೈ ಭಿನ್ನಾ ಸಮಷ್ಟಿ-ವ್ಯಷ್ಟಿರೂಪತಃ ।
ಮಾಯಾವಿದ್ಯಾ-ಸಮಷ್ಟಿಃ ಸಾ ಚೈಕೈವ ಬಹುಧಾ ಮತಾ ॥ 22 ॥
ಚಿದಾಶ್ರಯಾ ಚಿತಿಭಾಸ್ಯಾ ವಿಷಯಂ ತಾಂ ಕರೋತಿ ಹಿ ।
ಆವೃತ್ಯ ಚಿತ್ಸ್ವಭಾವಂ ಸದ್ವಿಕ್ಷೇಪಂ ಜನಯೇತ್ತತಃ ॥ 23 ॥
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಯದ್ಬ್ರಹ್ಮಶಕ್ತಿರ್ಯಾ ಮಾಯಾ ಸಾಪಿ ನಾಶ್ಯಾ ಭವೇತ್ ಕಥಂ ।
ಯದಿ ಮಿಥ್ಯಾ ಹಿ ಸಾ ಮಾಯಾ ನಾಶಸ್ತಸ್ಯಾಃ ಕಥಂ ವದ ॥ 24 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ಮಾಯಾಖ್ಯಾಂ ಭಾವಸಂಯುಕ್ತಾಂ ಕಥಯಾಮಿ ಶೃಣುಷ್ವ ಮೇ ।
ಪ್ರಕೃತಿಂ ಗುಣಸಾಮ್ಯಾತ್ತಾಂ ಮಾಯಾಂ ಚಾದ್ಭುತಕಾರಿಣೀಂ ॥ 25 ॥
ಪ್ರಧಾನಮಾತ್ಮಸಾತ್ಕೃತ್ವಾ ಸರ್ವಂ ತಿಷ್ಠೇದುದಾಸಿನೀ ।
ವಿದ್ಯಾ ನಾಶ್ಯಾ ತಥಾಽವಿದ್ಯಾ ಶಕ್ತಿರ್ಬ್ರಹ್ಮಾಶ್ರಯತ್ವತಃ ॥ 26 ॥
ವಿನಾ ಚೈತನ್ಯಮನ್ಯತ್ರ ನೋದೇತಿ ನ ಚ ತಿಷ್ಠತಿ ।
ಅತ,ಏವ ಬ್ರಹ್ಮಶಕ್ತಿರಿತ್ಯಾಹುರ್ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಃ ॥ 27 ॥
ಶಕ್ತಿತತ್ತ್ವಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಶೃಣುಷ್ವ ತತ್ಸಮಾಹಿತಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮಣಶ್ಚಿಜ್ಜಡೈರ್ಭೇದಾತ್ ದ್ವೇ ಶಕ್ತೀ ಪರಿಕೀರ್ತಿತೇ ॥ 28 ॥
ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಃ ಸ್ವರೂಪಂ ಜ್ಞೇಯಾ ಮಾಯಾ ಜಡಾ ವಿಕಾರಿಣೀ ।
ಕಾರ್ಯಪ್ರಸಾಧಿನೀ ಮಾಯಾ ನಿರ್ವಿಕಾರಾ ಚಿತಿಃ ಪರಾ ॥ 29 ॥
ಅಗ್ನೇರ್ಯಥಾ ದ್ವಯೀ ಶಕ್ತಿರ್ದಾಹಿಕಾ ಚ ಪ್ರಕಾಶಿಕಾ ।
ನ ಹಿ ಭಿನ್ನಾಥವಾಽಭಿನ್ನಾ ದಾಹಶಕ್ತಿಶ್ಚ ಪಾವಕಾತ್ ॥ 30 ॥
ನ ಜ್ಞಾಯತೇ ಕಥಂ ಕುತ್ರ ವಿದ್ಯತೇ ದಾಹತಃ ಪುರಾ ।
ಕಾರ್ಯಾನುಮೇಯಾ ಸಾ ಜ್ಞೇಯಾ ದಾಹೇನಾನುಮಿತಿರ್ಯತಃ ॥ 31 ॥
ಮಣಿಮಂತ್ರಾದಿಯೋಗೇನ ರುಧ್ಯತೇ ನ ಪ್ರಕಾಶತೇ ।
ಸಾ ಶಕ್ತಿರನಲಾದ್ಭಿನ್ನಾ ರೋಧನಾನ್ನ ಹಿ ತಿಷ್ಠತಿ ॥ 32 ॥
ನೋದೇತಿ ಪಾವಕಾದ್ಭಿನ್ನಾ ತತೋಽಭಿನ್ನೇತಿ ಮನ್ಯತೇ ।
ನಾನಲೇ ವರ್ತತೇ ಸಾ ಚ ನ ಕಾರ್ಯೇ ಸ್ಫೋಟಕೇ ತಥಾ ॥ 33 ॥
ಅನಿರ್ವಾಚ್ಯಾದ್ದತಾ ಚೈವ ಮಾಯಾಶಕ್ತಿಸ್ತಥೇಷ್ಯತಾಂ । dda?dhR^i
ಯಾ ಶಕ್ತಿರ್ನಾನಲಾದ್ಭಿನ್ನಾ ತಾಂ ವಿನಾಗ್ನಿರ್ನ ಕಿಂಚನ ॥ 34 ॥
ಅನಲಸ್ವರೂಪಾ ಜ್ಞೇಯಾ ಶಕ್ತಿಃ ಪ್ರಕಾಶರೂಪಿಣೀ ।
ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿರ್ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ತದ್ವತ್ ಸ್ವರೂಪಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಸ್ಮೃತಂ ॥ 35 ॥
ದಾಹಿಕಾಸದೃಶೀ ಮಾಯಾ ಜಡಾ ನಾಶ್ಯಾ ವಿಕಾರಿಣೀ ।
ಮೃಷಾತ್ಮಿಕಾ ತು ಯಾಽವಸ್ತು ತನ್ನಾಶಸ್ತತ್ತ್ವದೃಷ್ಟಿತಃ ॥ 36 ॥
ಮಿಥ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಯಾತ್ ಪಾರ್ಥ ಮಿಥ್ಯಾವಸ್ತು ವಿನಶ್ಯತಿ ।
ಆಶ್ಚರ್ಯರೂಪಿಣೀ ಮಾಯಾ ಸ್ವನಾಶೇನ ಹಿ ಹರ್ಷದಾ ॥ 37 ॥
ಅಜ್ಞಾನಾತ್ ಮೋಹಿನೀ ಮಾಯಾ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೇನ ವಿನಶ್ಯತಿ ।
ಮಾಯಾಸ್ವಭಾವವಿಜ್ಞಾನಂ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯಂ ನ ಹಿ ವಾಂಛತಿ ॥ 38 ॥
ಮಹಾಮಾಯಾ ಘೋರಾ ಜನಯತಿ ಮಹಾಮೋಹಮತುಲಂ
ತತೋ ಲೋಕಾಃ ಸ್ವಾರ್ಥೇ ವಿವಶಪತಿತಾಃ ಶೋಕವಿಕಲಾಃ ।
ಸಹಂತೇ ದುಃಸಹ್ಯಂ ಜನಿಮೃತಿಜರಾಕ್ಲೇಶಬಹುಲಂ
ಸುಭುಂಜಾನಾ ದುಃಖಂ ನ ಹಿ ಗತಿಪರಾಂ ಜನ್ಮಬಹುಭಿಃ ॥ 39 ॥
ಇತ್ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನಸಂವಾದೇ
ಶಾಂತಿಗೀತಾಯಾಂ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥4 ॥
ಅಥ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಮಾಯಾಽವಸ್ತು ಮೃಷಾರೂಪಾ ಕಾರ್ಯಂ ತಸ್ಯಾ ನ ಸಂಭವೇತ್ ।
ವಂಧ್ಯಾಪುತ್ರೋ ರಣೇ ದಕ್ಷೋ ಜಯೀ ಯುದ್ಧೇ ತಥಾ ನ ಕಿಂ ॥ 1 ॥
ವ್ಯೋಮಾರವಿಂದವಾಸೇನ ಯಥಾ ವಾಸಃ ಸುವಾಸಿತಂ ।
ಮಾಯಾಯಾಃ ಕಾರ್ಯವಿಸ್ತಾರಸ್ತಥಾ ಯಾದವ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 2 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ದೃಶ್ಯತೇ ಕಾರ್ಯಬಾಹುಲ್ಯಂ ಮಿಥ್ಯಾರೂಪಸ್ಯ ಭಾರತ ।
ಅಸತ್ಯೋ ಭುಜಗೋ ರಜ್ಜ್ವಾಂ ಜನಯೇದ್ವೇಪಥುಂ ಭಯಂ ॥ 3 ॥
ಉತ್ಪಾದಯೇದ್ರೂಪ್ಯಖಂಡಂ ಶುಕ್ತೌ ಚ ಲೋಭಮೋಹನಂ ।
ಸೂಯತೇ ಹಿ ಮೃಷಾಮಾಯಾ ವ್ಯವಹಾರಾಸ್ಪದಂ ಜಗತ್ ॥ 4 ॥
ತತ್ತ್ವಜ್ಞಸ್ಯ ಮೃಷಾಮಾಯಾ ಪುರಾ ಪ್ರೋಕ್ತಾ ಮಯಾನಘ ।
ಮೃಷಾಮಾಯಾ ಚ ತತ್ಕಾರ್ಯಂ ಮೃಷಾಜೀವಃ ಪ್ರಪಶ್ಯತಿ ।
ಸರ್ವಂ ತತ್ಸ್ವಪ್ನವದ್ಭಾನಂ ಚೈತನ್ಯೇನ ವಿಭಾಸ್ಯತೇ ॥ 5 ॥
ಅಜ್ಞಃ ಸತ್ಯಂ ವಿಜಾನಾತಿ ತತ್ಕಾರ್ಯೇಣ ವಿಮೋಹಿತಃ ॥ 6 ॥
ಪ್ರಬುದ್ಧತತ್ತ್ವಸ್ಯ ತು ಪೂರ್ಣಬೋಧೇ ನ ಸತ್ಯಮಾಯಾ ನ ಚ ಕಾರ್ಯಮಸ್ಯಾಃ ।
ತಮಂತಮಃಕಾರ್ಯಮಸತ್ಯಸರ್ವಂ ನ ದೃಶ್ಯತೇ ಭಾನುಮಹಾಪ್ರಕಾಶೇ ॥ 7 ॥
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಅಕರ್ಮಕರ್ಮಣೋರ್ಭೇದಂ ಪುರೋಕ್ತಂ ಯತ್ತ್ವಯಾ ಹರೇ ।
ತತ್ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ಸುಗೂಢಂ ಯದ್ವಿಶೇಷಂ ಕಥಯಾಧುನಾ ॥ 8 ॥
ಶ್ರೀವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ ।
ಕರ್ಮಣ್ಯಕರ್ಮ ಯಃ ಪಶ್ಯೇದ್ಯದುಕ್ತಂ ಕುರುನಂದನ ।
ಶೃಣುಷ್ವಾವಹಿತೋ ವಿದ್ವನ್ ತತ್ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ವದಾಮಿ ತೇ ॥ 9 ॥
ಭವತಿ ಸ್ವಪ್ನೇ ಯತ್ಕರ್ಮ ಶಯಾನಸ್ಯ ನ ಕರ್ತೃತಾ ।
ಪಶ್ಯತ್ಯಕರ್ಮ ಬುದ್ಧಃ ಸನ್ನಸಂಗಂ ನ ಫಲಂ ಯತಃ ॥ 10 ॥
ಸ್ವಪ್ನವ್ಯಾಪಾರಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾತ್ ನ ಸತ್ಯಂ ಕರ್ಮ ತತ್ಫಲಂ ।
ಅತೋಽಕರ್ಮೈವ ತತ್ಕರ್ಮ ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಮತಃ ಶೃಣು ॥ 11 ॥
ಸಂಘಾತ್ಯೈರ್ಮಾಯಿಕೈಃ ಕರ್ಮ ವ್ಯವಹಾರಶ್ಚ ಲೌಕಿಕಃ ।
ಮಾಯಾನಿದ್ರಾವಶಾತ್ಸ್ವಪ್ನಮನೃತಂ ಸರ್ವಮೇವ ಹಿ ॥ 12 ॥
ಸಾಭಾಸಾಹಂಕೃತಿರ್ಜೀವಃ ಕರ್ತಾ ಭೋಕ್ತಾ ಚ ತತ್ರ ವೈ ।
ಜ್ಞಾನೀ ಪ್ರಬುದ್ಧೋ ನಿದ್ರಾಯಾಃ ಸರ್ವಂ ಮಿಥ್ಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಯೀ ॥ 13 ॥
ಕರ್ಮಣ್ಯಕರ್ಮ ಪಶ್ಯೇತ್ ಸ ಸ್ವಯಂ ಸಾಕ್ಷಿಸ್ವರೂಪತಃ ।
ಜ್ಞಾನಾಭಿಮಾನಿನಸ್ತ್ವಜ್ಞಾಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಕರ್ಮಾಣ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ ॥ 14 ॥
ಪ್ರತ್ಯವಾಯಾದ್ಭವೇದ್ಭೋಗಃ ಜ್ಞಾನೀ ಕರ್ಮ ತಮಿಚ್ಛತಿ ।
ಉದ್ದೇಶ್ಯಂ ಸರ್ವವೇದಾನಾಂ ಸಫಲಂ ಕೃತ್ಸ್ನಕರ್ಮಣಾಂ ॥ 15 ॥
ತತ್ತತ್ತ್ವಜ್ಞೋ ಯತೋ ವಿದ್ವಾನತಃ ಸ ಕೃತ್ಸ್ನಕರ್ಮಕೃತ್ ।
ಸರ್ವೇ ವೇದಾ ಯತ್ರ ಚೈಕೀಭವಂತೀತಿ ಪ್ರಮಾಣತಃ ।
ಉದ್ದೇಶ್ಯಂ ಸರ್ವವೇದಾನಾಂ ಫಲಂ ತತ್ಕೃತ್ಸ್ನಕರ್ಮಣಾಂ ॥ 16 ॥
ಅಜ್ಞಾನಿನಾಂ ಜಗತ್ ಸತ್ಯಂ ತತ್ತುಚ್ಛಂ ಹಿ ವಿಚಾರಿಣಾಂ ।
ವಿಜ್ಞಾನಾಂ ಮಾಯಿಕಂ ಮಿಥ್ಯಾ ತ್ರಿವಿಧೋ ಭಾವನಿರ್ಣಯಃ ॥ 17 ॥
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತತ್ತ್ವಮಿದಂ ಸತ್ಯಂ ಕೃತಾರ್ಥೋಽಹಂ ನ ಸಂಶಯಃ ।
ಅನ್ಯತ್ ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ತತ್ತಥ್ಯಂ ಕಥಯಸ್ವ ಸವಿಸ್ತರಂ ॥ 18 ॥
ಸರ್ವಕರ್ಮ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಮಾಮೇಕಂ ಶರಣಂ ವ್ರಜ ।
ಪುರಾ ಪ್ರೋಕ್ತಸ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ತದ್ವದ ॥ 19 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ನಿತ್ಯಂ ನೈಮಿತ್ತಿಕಂ ಕಾರ್ಯಂ ಸ್ವಾಭಾವ್ಯಂ ಚ ನಿಷೇಧಿತಂ ।
ಏತತ್ ಪಂಚವಿಧಂ ಕರ್ಮ ವಿಶೇಷಂ ಶೃಣು ಕಥ್ಯತೇ ॥ 20 ॥
ಕರ್ತುಂ ವಿಧಾನಂ ಯದ್ವೇದೇ ನಿತ್ಯಾದಿ ವಿಹಿತಂ ಮತಂ ।
ನಿವಾರಯತಿ ಯದ್ವೇದಸ್ತನ್ನಿಷಿದ್ಧಂ ಪರಂತಪ ।
ವೇದಃ ಸ್ವಾಭಾವಿಕೇ ಸರ್ವಂ ಔದಸೀನ್ಯಾವಲಂಬಿತಃ ॥ 21 ॥
ಪ್ರತ್ಯವಾಯೋ ಭವೇದ್ಯಸ್ಯಾಽಕರಣೇ ನಿತ್ಯಮೇವ ತತ್ ।
ಫಲಂ ನಾಸ್ತೀತಿ ನಿತ್ಯಸ್ಯ ಕೇಚಿದ್ವದಂತಿ ಪಂಡಿತಾಃ ॥ 22 ॥
ನ ಸತ್ ತದ್ಯುಕ್ತಿತಃ ಪಾರ್ಥ ಕರ್ತವ್ಯಂ ನಿಷ್ಫಲಂ ಕಥಂ ।
ನ ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಫಲಾಭಾವೇ ತಾಂ ವಿನಾಚರಣಂ ನ ಹಿ ॥ 23 ॥
ನಿತ್ಯೇನೈವ ದೇವಲೋಕಂ ತಥೈವ ಬುದ್ಧಿಶೋಧನಂ ।
ಫಲಮಕರಣೇ ಪಾಪಂ ಪ್ರತ್ಯವಾಯಾಚ್ಚ ದೃಶ್ಯತೇ ॥ 24 ॥
ಪ್ರತ್ಯವಾಯಃ ಫಲಂ ಪಾಪಂ ಫಲಾಭಾವೇ ನ ಸಂಭವೇತ್ ।
ನಾಭಾವಾಜ್ಜಾಯತೇ ಭಾವೋ ಫಲಾಭಾವೋ ನ ಸಮ್ಮತಃ ॥ 25 ॥
ನೈಮಿತ್ತಿಕಂ ನಿಮಿತ್ತೇನ ಕರ್ತವ್ಯಂ ವಿಹಿತಂ ಸದಾ ।
ಚಂದ್ರಸೂರ್ಯಗ್ರಹೇ ದಾನಂ ಶ್ರಾದ್ಧಾದಿ ತರ್ಪಣಂ ಯಥಾ ॥ 26 ॥
ಕಾಮ್ಯಂ ತತ್ ಕಾಮನಾಯುಕ್ತಂ ಸ್ವರ್ಗಾದಿಸುಖಸಾಧನಂ ।
ಧನಾಗಮಶ್ಚ ಕುಶಲಂ ಸಮೃದ್ಧಿರ್ಜಯ ಐಹಿಕೇ ॥ 27 ॥
ತದ್ಬಂಧದೃಢತಾಹೇತುಃ ಸತ್ಯಬುದ್ಧೇಸ್ತು ಸಂಸೃತೌ ।
ಅತಃ ಪ್ರಯತ್ನತಸ್ತ್ಯಾಜ್ಯಃ ಕಾಮ್ಯಂಚೈವ ನಿಷೇಧಿತಂ ॥ 28 ॥
ಅಧಿಕಾರಿವಿಶೇಷೇ ತು ಕಾಮ್ಯಸ್ಯಾಪ್ಯುಪಯೋಗಿತಾ ।
ಕಾಮನಾಸಿದ್ಧಿರುಕ್ತತ್ವಾತ್ ಕಾಮ್ಯೇ ಲೋಭಪ್ರದರ್ಶನಾತ್ ॥ 29 ॥
ಪ್ರವೃತ್ತಿಜನನಾಚ್ಚೈವ ಲೋಭವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಲೋಭನಾತ್ ।
ಬಹಿರ್ಮುಖಾನಾಂ ದುರ್ವೃತ್ತಿನಿವೃತ್ತಿಃ ಕಾಮ್ಯಕರ್ಮಭಿಃ ॥ 30 ॥
ಸತ್ಪ್ರವೃತ್ತಿವಿವೃದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ವಿಧಾನಂ ಕಾಮ್ಯಕರ್ಮಣಾಂ ।
ಕಾಮ್ಯೋಽವಾಂತರಭೋಗಶ್ಚ ತದಂತೇ ಬುದ್ಧಿಶೋಧನಂ ॥ 31 ॥
ಈಶ್ವರಾರಾಧನಾದುಗ್ಧಂ ಕಾಮನಾಜಲಮಿಶ್ರಿತಂ ।
ವೈರಾಗ್ಯಾನಲತಾಪೇನ ತಜ್ಜಲಂ ಪರಿಶೋಷ್ಯತೇ ॥ 32 ॥
ಈಶ್ವರಾರಾಧನಾ ತತ್ರ ದುಗ್ಧವದವಶಿಷ್ಯತೇ ।
ತೇನ ಶುದ್ಧಂ ಭವೇಚ್ಚಿತ್ತಂ ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ಕಾಮಕರ್ಮಣಃ ॥ 33 ॥
ಕರ್ಮಬೀಜಾದಿಹೈಕಸ್ಮಾಜ್ಜಾಯತೇ ಚಾಂಕುರದ್ವಯಂ ।
ಅಪೂರ್ವಮೇಕಮಪರಾ ವಾಸನಾ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಾ ॥ 34 ॥
ಭವತ್ಯಪೂರ್ವತೋ ಭೋಗೋ ದತ್ವಾ ಭೋಗಂ ಸ ನಶ್ಯತಿ ।
ವಾಸನಾ ಸೂಯತೇ ಕರ್ಮ ಶುಭಾಶುಭವಿಭೇದತಃ ॥ 35 ॥
ವಾಸನಯಾ ಭವೇತ್ ಕರ್ಮ ಕರ್ಮಣಾ ವಾಸನಾ ಪುನಃ ।
ಏತಾಭ್ಯಾಂ ಭ್ರಮಿತೋ ಜೀವಃ ಸಂಸೃತೇರ್ನ ನಿವರ್ತತೇ ॥ 36 ॥
ದುಃಖಹೇತುಸ್ತತಃ ಕರ್ಮ ಜೀವಾನಾಂ ಪದಶೃಂಖಲಂ ।
ಚಿಂತಾ ವೈಷಮ್ಯಚಿತ್ತಸ್ಯ ಅಶೇಷದುಃಖಕಾರಣಂ ॥ 37 ॥
ಸರ್ವಂ ಕರ್ಮ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಏಕಂ ಮಾಂ ಶರಣಂ ವ್ರಜೇತ್ ।
ಮಾಂಶಬ್ದಸ್ತತ್ತ್ವದೃಷ್ಟ್ಯಾ ತು ನ ಹಿ ಸಂಘಾತದೃಷ್ಟಿತಃ ॥ 38 ॥
ಏಕೋಽಹಂ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಸ್ತಾತ್ಪರ್ಯೇಣ ತಮಾಶ್ರಯ ।
ಸದೇಕಾಸೀದಿತಿ ಶ್ರೌತಂ ಪ್ರಮಾಣಮೇಕಶಬ್ದಕೇ ।
ಏಕಂ ಮಾಂ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಯಃ ಪಶ್ಯತಿ ಸ ಪಶ್ಯತಿ ॥ 39 ॥
ಸರ್ವಕರ್ಮ ಮಹಾಬಾಹೋ ತ್ಯಜೇತ್ ಸನ್ನ್ಯಾಸಪೂರ್ವಕಂ ।
ಸರ್ವಕರ್ಮ ತಥಾ ಚಿಂತಾಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸನ್ನ್ಯಾಸಯೋಗತಃ ।
ಜಾನೀಯಾದೇಕಮಾತ್ಮಾನಂ ಸದಾ ತಚ್ಚಿತ್ತಸಂಯತಃ ॥ 40 ॥
ವಿಧಿನಾ ಕರ್ಮಸಂತ್ಯಾಗಃ ಸನ್ನ್ಯಾಸೇನ ವಿವೇಕತಃ ।
ಅವೈಧಂ ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ಕರ್ಮ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಯತೇ ॥ 41 ॥
ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ವಿನಾ ನ್ಯಾಸಂ ಪಾತಿತ್ಯಾಯೈವ ಕಲ್ಪ್ಯತೇ ।
ಕರ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮೋಭಯಭ್ರಷ್ಟೋ ನದ್ಯಾಂ ದ್ವಿಕೂಲವರ್ಜಿತಃ ।
ಅಹಂಕಾರಮಹಾಗ್ರಾಹಗ್ರಸ್ಯಮಾನೋ ವಿನಶ್ಯತಿ ॥ 42 ॥
ಜಾಠರೇ ಭರಣೇ ರಕ್ತಃ ಸಂಸಕ್ತಃ ಸಂಚಯೇ ತಥಾ ।
ಪರಾಙ್ಮುಖಃ ಸ್ವಾತ್ಮತತ್ತ್ವೇ ಸ ಸನ್ನ್ಯಾಸೀ ವಿಡಂಬಿತಃ ॥ 43 ॥
ಸರ್ವಕರ್ಮವಿರಾಗೇಣ ಸನ್ನ್ಯಸೇದ್ವಿಧಿಪೂರ್ವಕಂ ।
ಅಥವಾ ಸನ್ನ್ಯಸೇತ್ ಕರ್ಮ ಜನ್ಮಹೇತುಂ ಹಿ ಸರ್ವತಃ ॥ 44 ॥
ಏಕಂ ಮಾಂ ಸಂಶ್ರಯೇತ್ ಪಾರ್ಥ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮವ್ಯಯಂ ।
ಅಹಂಪದಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಯಂ ತದಹಮಃ ಸಾಕ್ಷಿ ನಿಷ್ಕಲಂ ॥ 45 ॥
ಆತ್ಮಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪೇಣ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮುಕ್ತೋ ಭವಾರ್ಜುನ ॥ 46 ॥
ದೇಹಾತ್ಮಮಾನಿನಾಂ ದೃಷ್ಟಿರ್ದೇಹೇಽಹಂಮಮಶಬ್ದತಃ ।
ಕುಬುದ್ಧಯೋ ನ ಜಾನಂತಿ ಮಮ ಭಾವಮನಾಮಯಂ ॥ 47 ॥
ಚೈತನ್ಯಂ ತ್ವಮಹಂ ಸರ್ವಂ ಸ್ವರೂಪಮವಲೋಕಯ ।
ಇತಿ ತೇ ಕಥಿತಂ ತತ್ತ್ವಂ ಸರ್ವಸಾರಮನುತ್ತಮಂ ॥ 48 ॥
ಇತ್ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನಸಂವಾದೇ
ಶಾಂತಿಗೀತಾಯಾಂ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥5 ॥
ಅಥ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಕಿಂ ಕರ್ತವ್ಯಂ ವಿದಾಂ ಕೃಷ್ಣ ಕಿಂ ನಿರುದ್ಧಂ ವದಸ್ವ ಮೇ ।
ವಿಶೇಷಲಕ್ಷಣಂ ತೇಷಾಂ ವಿಸ್ತರೇಣ ಪ್ರಕಾಶಯ ॥ 1 ॥
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಉವಾಚ ।
ಕರ್ತವ್ಯಂ ವಾಪ್ಯಕರ್ತವ್ಯಂ ನಾಸ್ತಿ ತತ್ತ್ವವಿದಾಂ ಸಖೇ ।
ತೇಽಕರ್ತಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪಾ ನಿಷೇಧವಿಧಿವರ್ಜಿತಾಃ ॥ 2 ॥
ವೇದಃ ಪ್ರಭುರ್ನ ವೈ ತೇಷಾಂ ನಿಯೋಜನನಿಷೇಧನೇ ।
ಸ್ವಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸದಾನಂದಾ ವಿಶ್ರಾಂತಾಃ ಪರಮಾತ್ಮನಿ ॥ 3 ॥
ನ ಪ್ರವೃತ್ತಿರ್ನಿವೃತ್ತಿರ್ವಾ ಶುಭೇ ವಾಪ್ಯಶುಭೇ ತಥಾ ।
ಫಲಂ ಭೋಗಸ್ತಥಾ ಕರ್ಮ ನಾದೇಹಸ್ಯ ಭವೇತ್ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 4 ॥
ದೇಹಃ ಪ್ರಾಣೋ ಮನೋ ಬುದ್ಧಿಶ್ಚಿತ್ತಾಹಂಕಾರಮಿಂದ್ರಿಯಂ ।
ದೈವಂ ಚ ವಾಸನಾ ಚೇಷ್ಟಾ ತದ್ಯೋಗಾತ್ ಕರ್ಮ ಸಂಭವೇತ್ ॥ 5 ॥
ಜ್ಞಾನೀ ಸರ್ವಂ ವಿಚಾರೇಣ ನಿರಸ್ಯ ಜಡಬೋಧತಃ ।
ಸ್ವರೂಪೇ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದೇ ವಿಶ್ರಾಂತಶ್ಚಾದ್ವಯತ್ವತಃ ॥ 6 ॥
ಕರ್ಮಲೇಶೋ ಭವೇನ್ನಾಸ್ಯ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಾತ್ಮತಯಾ ಯತೇಃ ।
ತಸ್ಯೈವ ಫಲಭೋಗಃ ಸ್ಯಾದ್ಯೇನ ಕರ್ಮ ಕೃತಂ ಭವೇತ್ ॥ 7 ॥
ಶರೀರೇ ಸತಿ ಯತ್ಕರ್ಮ ಭವತೀತಿ ಪ್ರಪಶ್ಯಸಿ ।
ಅಹಂಕಾರಶ್ಚ ಸಾಭಾಸಃ ಕರ್ತಾ ಭೋಕ್ತಾತ್ರ ಕರ್ಮಣಃ ॥ 8 ॥
ಸಾಕ್ಷಿಣಾ ಭಾಸ್ಯತೇ ಸರ್ವಂ ಜ್ಞಾನೀ ಸಾಕ್ಷೀ ಸ್ವಯಂಪ್ರಭಃ ।
ಸಂಗಸ್ಪರ್ಶೌ ತತೋ ನ ಸ್ತೋ ಭಾನುವಲ್ಲೋಕಕರ್ಮಭಿಃ ॥ 9 ॥
ವಿಚರತಿ ಗೃಹಕಾರ್ಯೇ ತ್ಯಕ್ತದೇಹಾಭಿಮಾನೋ
ವಿಹರತಿ ಜನಸಂಗೇ ಲೋಕಯಾತ್ರಾನುರೂಪಂ ।
ಪವನಸಮವಿಹಾರೀ ರಾಗಸಂಗಾದಿಮುಕ್ತೋ
ವಿಲಸತಿ ನಿಜರೂಪೇ ತತ್ತ್ವವಿದ್ವ್ಯಕ್ತಲಿಂಗಃ ॥ 10 ॥
ಲಕ್ಷಣಂ ಕಿಂ ತೇ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಸ್ವಭಾವತೋ ವಿಲಕ್ಷಣಃ ।
ಭಾವಾತೀತಸ್ಯ ಕೋ ಭಾವಃ ಕಿಮಲಕ್ಷ್ಯಸ್ಯ ಲಕ್ಷಣಂ ॥ 11 ॥
ವಿಹರೇದ್ವಿವಿಧೈರ್ಭಾವೈರ್ಭಾವಾಭಾವವಿವರ್ಜಿತಃ ।
ಸರ್ವಾಚಾರಾನತೀತಃ ಸ ನಾನಾಚಾರೈಶ್ಚರೇದ್ಯತಿಃ ॥ 12 ॥
ಪ್ರಾರಬ್ಧೈರ್ನೀಯತೇ ದೇಹಃ ಕಂಚುಕಂ ಪವನೈರ್ಯಥಾ ।
ಭೋಗೇ ನಿಯೋಜ್ಯತೇ ಕಾಲೇ ಯಥಾಯೋಗ್ಯಂ ಶರೀರಕಂ ॥ 13 ॥
ನಾನಾವೇಶಧರೋ ಯೋಗೀ ವಿಮುಕ್ತಃ ಸರ್ವವೇಶತಃ ।
ಕ್ವಚಿದ್ಭಿಕ್ಷುಃ ಕ್ವಚಿನ್ನಗ್ನೋ ಭೋಗೇ ಮಗ್ನಮನಾಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 14 ॥
ಶೈಲೂಷಸದೃಶೋ ವೇಶೈರ್ನಾನಾರೂಪಧರಃ ಸದಾ ।
ಭಿಕ್ಷಾಚಾರರತಃ ಕಶ್ಚಿತ್ ಕಶ್ಚಿತ್ತು ರಾಜವೈಭವಃ ॥ 15 ॥
ಕಶ್ಚಿದ್ಭೋಗರತಃ ಕಾಮೀ ಕಶ್ಚಿದ್ವೈರಾಗ್ಯಮಾಶ್ರಿತಃ ।
ದಿವ್ಯವಾಸಾಶ್ಚೀರಾಚ್ಛನ್ನೋ ದಿಗ್ವಾಸಾ ಬದ್ಧಮೇಖಲಃ ॥ 16 ॥
ಕಶ್ಚಿತ್ ಸುಗಂಧಲಿಪ್ತಾಂಗಃ ಕಶ್ಚಿದ್ಭಸ್ಮಾನುಲೇಪಿತಃ ।
ಕಶ್ಚಿದ್ಭೋಗವಿಹಾರೀ ಚ ಯುವತೀ-ಯಾನ-ತಾಂಬೂಲೈಃ ॥ 17 ॥
ಕಶ್ಚಿದುನ್ಮತ್ತವದ್ವೇಶಃ ಪಿಶಾಚ ಇವ ವಾ ವನೇ ।
ಕಶ್ಚಿನ್ಮೌನೀ ಭವೇತ್ ಪಾರ್ಥ ಕಶ್ಚಿದ್ವಕ್ತಾತಿತಾರ್ಕಿಕಃ ॥ 18 ॥
ಕಶ್ಚಿಚ್ಛುಭಾಶೀಃ ಸತ್ಪಾತ್ರಃ ಕಶ್ಚಿತ್ತದ್ಭಾವವರ್ಜಿತಃ ।
ಕಶ್ಚಿದ್ಗೃಹೀ ವನಸ್ಥೋಽನ್ಯಃ ಕಶ್ಚಿನ್ಮೂಢೋಽಪರಃ ಸುಖೀ ॥ 19 ॥
ಇತ್ಯಾದಿ ವಿವಿಧೈರ್ಭಾವೈಶ್ಚರಂತಿ ಜ್ಞಾನಿನೋ ಭುವಿ ।
ಅವ್ಯಕ್ತಾ ವ್ಯಕ್ತಲಿಂಗಶ್ಚ ಭ್ರಮಂತಿ ಭ್ರಮವರ್ಜಿತಾಃ ॥ 20 ॥
ನಾನಾಭಾವೇನ ವೇಶೇನ ಚರಂತಿ ಗತಸಂಶಯಾಃ ।
ನ ಜ್ಞಾಯತೇ ತು ತಾನ್ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕಿಂಚಿಚ್ಚಿಹ್ನಂಚ ಬಾಹ್ಯತಃ ॥ 21 ॥
ದೇಹಾತ್ಮಬುದ್ಧಿತೋ ಲೋಕೇ ಬಾಹ್ಯಲಕ್ಷಣಮೀಕ್ಷತೇ ।
ಅಂತರ್ಭಾವೇ ನ ವೈ ವೇದ್ಯೋ ಬಹಿರ್ಲಕ್ಷಣತಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 22 ॥
ಯೋ ಜಾನಾತಿ ಸ ಜಾನಾತಿ ನಾನ್ಯೇ ವಾದರತಾ ಜನಾಃ ।
ಶಾಸ್ತ್ರಾರಣ್ಯೇ ಭ್ರಮಂತೇ ತೇ ನ ತೇಷಾಂ ನಿಷ್ಕೃತಿಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 23 ॥
ದುಷ್ಪ್ರಾಪ್ಯತತ್ತ್ವಂ ಬಹುನಾ ಧನೇನ ಲಭ್ಯಂ ಪರಂ ಜನ್ಮಶತೇನ ಚೈವ ।
ಭಾಗ್ಯಂ ಯದಿ ಸ್ಯಾಚ್ಛುಭಸಂಚಯೇನ ಪುಣ್ಯೇನ ಚಾಚಾರ್ಯಕೃಪಾವಶೇನ ॥ 24 ॥
ಯದಿ ಸರ್ವಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಮಯಿ ಭಕ್ತಿಪರಾಯಣಃ ।
ಸಾಧಯೇದೇಕಚಿತ್ತೇನ ಸಾಧನಾನಿ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 25 ॥
ವಿಧಾಯ ಕರ್ಮ ನಿಷ್ಕಾಮಂ ಸತ್ಪ್ರೀತಿ-ಲಾಭ-ಮಾನಸಃ ।
ಮಯಿ ಕೃತ್ವಾರ್ಪಣಂ ಸರ್ವಂ ಚಿತ್ತಶುದ್ಧಿರವಾಪ್ಯತೇ ॥ 26 ॥
ತತೋ ವಿವೇಕಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸಾಧನಾನಿ ಸಮಾಚರೇತ್ ।
ಆತ್ಮವಾಸನಯಾ ಯುಕ್ತೋ ಬುಭುತ್ಸುರ್ವ್ಯಗ್ರಮಾನಸಃ ॥ 27 ॥
ಸಂಶ್ರಯೇತ್ ಸದ್ಗುರುಂ ಪ್ರಾಜ್ಞಂ ದಂಭಾದಿದೋಷವರ್ಜಿತಃ ।
ಗುರುಸೇವಾರತೋ ನಿತ್ಯಂ ತೋಷಯೇದ್ಗುರುಮೀಶ್ವರಂ ।
ತತ್ತ್ವಾತೀತೋ ಭವೇತ್ತತ್ತ್ವಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಗುರುಪ್ರಸಾದತಃ ॥ 28 ॥
ಗುರೌ ಪ್ರಸನ್ನೇ ಪರತತ್ತ್ವಲಾಭಸ್ತತಃ ಕ್ವ ತಾಪೋ ಭವಬಂಧಮುಕ್ತಃ ।
ವಿಮುಕ್ತಸಂಗಃ ಪರಮಾತ್ಮರೂಪೋ ನ ಸಂಸರೇತ್ ಸೋಽಪಿ ಪುನರ್ಭವಾಬ್ಧೌ ॥ 29 ॥
ಜ್ಞಾನೀ ಕಶ್ಚಿದ್ವಿರಕ್ತಃ ಪ್ರವಿರತವಿಷಯಸ್ತ್ಯಕ್ತಭೋಗೋ ನಿರಾಶಃ
ಕಶ್ಚಿದ್ಭೋಗೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧೋ ವಿಚರತಿ ವಿಷಯೇ ಭೋಗರಾಗಪ್ರಸಕ್ತಃ ।
ಪ್ರಾರಬ್ಧಸ್ತತ್ರ ಹೇತುರ್ಜನಯತಿ ವಿವಿಧಾ ವಾಸನಾಃ ಕರ್ಮಯೋಗಾತ್
ಪ್ರಾರಬ್ಧೇ ಯಸ್ಯ ಭೋಗಃ ಸ ಯತತಿ ವಿಭವೇ ಭೋಗಹೀನೋ ವಿರಕ್ತಃ ॥ 30 ॥
ಪ್ರಾರಬ್ಧಾದ್ವಾಸನಾ ಚೇಚ್ಛಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿರ್ಜಾಯತೇ ನೃಣಾಂ ।
ಪ್ರವೃತ್ತೋ ವಾ ನಿವೃತ್ತೋ ವಾ ಪ್ರಭುತ್ವಂ ತಸ್ಯ ಸರ್ವತಃ ॥ 31 ॥
ಭೋಗೋ ಜ್ಞಾನಂ ಭವೇದ್ದೇಹೇ ಏಕೇನಾರಬ್ಧಕರ್ಮಣಾ ।
ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಭೋಗದಂ ಲೋಕೇ ದತ್ವಾ ಭೋಗಂ ವಿನಶ್ಯತಿ ॥ 32 ॥
ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಲಕ್ಷ್ಯಸಂಪನ್ನೇ ಘಟವಜ್ಜ್ಞಾನಜನ್ಮತಃ ।
ಶೇಷಸ್ತಿಷ್ಠೇತ್ಸಮುತ್ಪನ್ನೇ ಘಟೇ ಚಕ್ರಸ್ಯ ವೇಗವತ್ ॥ 33 ॥
ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ವಿದುಷಾಃ ಪಾರ್ಥ ಜ್ಞಾನೋತ್ತರಮೃಷಾತ್ಮಕಂ ।
ಕರ್ತುಂ ನಾತಿಶಯಂ ಕಿಂಚಿತ್ ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಜ್ಞಾನಿನಾಂ ಕ್ಷಮಂ ॥ 34 ॥
ತದ್ದೇಹಾರಂಭಿಕಾ ಶಕ್ತಿರ್ಭೋಗದಾನಾಯ ದೇಹಿನಾಂ ।
ದದ್ಯಾಜ್ಜ್ಞಾನೋತ್ತರಂ ಭೋಗಂ ದೇಹಾಭಾಸಂ ವಿಧಾಯ ತತ್ ॥ 35 ॥
ಆಭಾಸಶರೀರೇ ಭೋಗೋ ಭವೇತ್ ಪ್ರಾರಬ್ಧಕಲ್ಪಿತೇ ।
ಮುಕ್ತೋ ಜ್ಞಾನದಶಾಯಾಂತು ತತ್ತ್ವಜ್ಞೋ ಭೋಗವರ್ಜಿತಃ ॥ 36 ॥
ಇತ್ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನಸಂವಾದೇ
ಶಾಂತಿಗೀತಾಯಾಂ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥6 ॥
ಅಥ ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ಶ್ರೀಭಗವನುವಾಚ ।
ಸಾರಂ ತತ್ತ್ವಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತಚ್ಛೃಣುಷ್ವ ಸಖೇಽರ್ಜುನ ।
ಅತಿಗುಹ್ಯಂ ಮಹತ್ಪೂರ್ಣಂ ಯಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಮುಚ್ಯತೇ ನರಃ ॥ 1 ॥
ಪೂರ್ಣಂ ಚೈತನ್ಯಮೇಕಂ ಸತ್ತತೋಽನ್ಯನ್ನ ಹಿ ಕಿಂಚನ ।
ನ ಮಾಯಾ ನೇಶ್ವರೋ ಜೀವೋ ದೇಶಃ ಕಾಲಶ್ಚರಾಚರಂ ॥ 2 ॥
ನ ತ್ವಂ ನಾಹಂ ನ ವಾ ಪೃಥ್ವೀ ನೇಮೇ ಲೋಕಾ ಭುವಾದಯಃ ।
ಕಿಂಚಿನ್ನಾಸ್ತ್ಯಪಿ ಲೇಶೇನ ನಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 3 ॥
ಕೇವಲಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಂ ಸನ್ನಾನ್ಯದಸ್ತೀತಿ ಭಾವಯ ।
ಪಶ್ಯಸಿ ಸ್ವಪ್ನವತ್ಸರ್ವಂ ವಿವರ್ತಂ ಚೇತನೇ ಖಲು ॥ 4 ॥
ವಿಷಯಂ ದೇಶಕಾಲಾದಿಂ ಭೋಕ್ತೃಜ್ಞಾತೃಕ್ರಿಯಾದಿಕಂ ।
ಮಿಥ್ಯಾ ತತ್ಸ್ವಪ್ನವದ್ಭಾನಂ ನ ಕಿಂಚಿನ್ನಾಪಿ ಕಿಂಚನ ॥ 5 ॥
ಯತ್ಸತ್ತ್ವಂ ಸತತಂ ಪ್ರಕಾಶಮಮಲಂ ಸಂಸಾರಧಾರಾವಹಂ
ನಾನ್ಯತ್ ಕಿಂಚ ತರಂಗಫೇನಸಲಿಲಂ ಸತ್ತೈವ ವಿಶ್ವಂ ತಥಾ ।
ದೃಶ್ಯಂ ಸ್ವಪ್ನಮಯಂ ನ ಚಾಸ್ತಿ ವಿತತಂ ಮಾಯಾಮಯಂ ದೃಶ್ಯತೇ
ಚೈತನ್ಯಂ ವಿಷಯೋ ವಿಭಾತಿ ಬಹುಧಾ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಕಂ ಮಾಯಯಾ ॥ 6 ॥
ವಿಶ್ವಂ ದೃಶ್ಯಮಸತ್ಯಮೇತದಖಿಲಂ ಮಾಯಾವಿಲಾಸಾಸ್ಪದಂ
ಆತ್ಮಾಽಜ್ಞಾನನಿದಾನಭಾನಮನೃತಂ ಸದ್ವಚ್ಚ ಮೋಹಾಲಯಂ ।
ಬಾಧ್ಯಂ ನಾಶ್ಯಮಚಿಂತ್ಯಚಿತ್ರರಚಿತಂ ಸ್ವಪ್ನೋಪಮಂ ತದ್ಧ್ರುವಂ
ಆಸ್ಥಾಂ ತತ್ರ ಜಹಿ ಸ್ವದುಃಖನಿಲಯೇ ರಜ್ಜ್ವಾಂ ಭುಜಂಗೋಪಮೇ ॥ 7 ॥
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ನಿರ್ಗುಣಂ ಪರಮಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿರ್ವಿಕಾರಂ ವಿನಿಷ್ಕ್ರಿಯಂ ।
ಜಗತ್ಸೃಷ್ಟಿಃ ಕಥಂ ತಸ್ಮಾದ್ಭವತಿ ತದ್ವದಸ್ವ ಮೇ ॥ 8 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ಸೃಷ್ಟಿರ್ನಾಸ್ತಿ ಜಗನ್ನಾಸ್ತಿ ಜೀವೋ ನಾಸ್ತಿ ತಥೇಶ್ವರಃ ।
ಮಾಯಯಾ ದೃಶ್ಯತೇ ಸರ್ವಂ ಭಾಸ್ಯತೇ ಬ್ರಹ್ಮಸತ್ತಯಾ ॥ 9 ॥
ಯಥಾ ಸ್ತಿಮಿತಗಂಭೀರೇ ಜಲರಾಶೌ ಮಹಾರ್ಣವೇ ।
ಸಮೀರಣವಶಾದ್ವೀಚಿರ್ನ ವಸ್ತು ಸಲಿಲೇತರತ್ ॥ 10 ॥
ತಥಾ ಹಿ ಪೂರ್ಣಚೈತನ್ಯೇ ಮಾಯಯಾ ದೃಶ್ಯತೇ ಜಗತ್ ।
ನ ತರಂಗೋ ಜಲಾದ್ಭಿನ್ನೋ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽನ್ಯಜ್ಜಗನ್ನ ಹಿ ॥ 11 ॥
ಚೈತನ್ಯಂ ವಿಶ್ವರೂಪೇಣ ಭಾಸತೇ ಮಾಯಯಾ ತಥಾ ।
ಕಿಂಚಿದ್ಭವತಿ ನೋ ಸತ್ಯಂ ಸ್ವಪ್ನಕರ್ಮೇವ ನಿದ್ರಯಾ ॥ 12 ॥
ಯಾವನ್ನಿದ್ರಾ ಋತಂ ತಾವತ್ ತಥಾಽಜ್ಞಾನಾದಿದಂ ಜಗತ್ ।
ನ ಮಾಯಾ ಕುರುತೇ ಕಿಂಚಿನ್ಮಾಯಾವೀ ನ ಕರೋತ್ಯಣು ।
ಇಂದ್ರಜಾಲಸಮಂ ಸರ್ವಂ ಬದ್ಧದೃಷ್ಟಿಃ ಪ್ರಪಶ್ಯತಿ ॥ 13 ॥
ಅಜ್ಞಾನಜನಬೋಧಾರ್ಥಂ ಬಾಹ್ಯದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಶ್ರುತೀರಿತಂ ।
ಬಾಲಾನಾಂ ಪ್ರೀತಯೇ ಯದ್ವದ್ಧಾತ್ರೀ ಜಲ್ಪತಿ ಕಲ್ಪಿತಂ ।
ತತ್ಪ್ರಕಾರಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಶೃಣುಷ್ವ ಕುಂತಿನಂದನ ॥ 14 ॥
ಚೈತನ್ಯೇ ವಿಮಲೇ ಪೂರ್ಣೇ ಕಸ್ಮಿನ್ ದೇಶೇಽಣುಮಾತ್ರಕಂ ।
ಅಜ್ಞಾನಮುದಿತಂ ಸತ್ತಾಂ ಚೈತನ್ಯಸ್ಫೂರ್ತಿಮಾಶ್ರಿತಂ ॥ 15 ॥
ತದಜ್ಞಾನಂ ಪರಿಣತಂ ಸ್ವಸ್ಯೈವ ಶಕ್ತಿಭೇದತಃ ।
ಮಾಯಾರೂಪಾ ಭವೇದೇಕಾ ಚಾವಿದ್ಯಾರೂಪಿಣೀತರಾ ॥ 16 ॥
ಸತ್ತ್ವಪ್ರಧಾನಮಾಯಾಯಾಂ ಚಿದಾಭಾಸೋ ವಿಭಾಸಿತಃ ।
ಚಿದಧ್ಯಾಸಾಚ್ಚಿದಾಭಾಸ ಈಶ್ವರೋಽಭೂತ್ಸ್ವಮಾಯಯಾ ॥ 17 ॥
ಮಾಯಾವೃತ್ಯಾ ಭವೇದೀಶಃ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವಶಕ್ತಿಮಾನ್ ।
ಇಚ್ಛಾದಿ ಸರ್ವಕರ್ತೃತ್ವಂ ಮಾಯಾವೃತ್ಯಾ ತಥೇಶ್ವರೇ ॥ 18 ॥
ತತಃ ಸಂಕಲ್ಪವಾನೀಶಸ್ತದ್ವೃತ್ಯಾ ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ಸ್ವತಃ ।
ಬಹುಃ ಸ್ಯಾಮಹಮೇವೈಕಃ ಸಂಕಲ್ಪೋಽಸ್ಯ ಸಮುತ್ಥಿತಃ ॥ 19 ॥
ಮಾಯಾಯಾ ಉದ್ಗತಃ ಕಾಲೋ ಮಹಾಕಾಲ ಇತಿ ಸ್ಮೃತಃ ।
ಕಾಲಶಕ್ತಿರ್ಮಹಾಕಾಲೀ ಚಾದ್ಯಾ ಸದ್ಯಸಮುದ್ಭವಾತ್ ॥ 20 ॥
ಕಾಲೇನ ಜಾಯತೇ ಸರ್ವಂ ಕಾಲೇ ಚ ಪರಿತಿಷ್ಠತಿ ।
ಕಾಲೇ ವಿಲಯಮಾಪ್ನೋತಿ ಸರ್ವೇ ಕಾಲವಶಾನುಗಾಃ ॥ 21 ॥
ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಮಹಾಕಾಲೋ ನಿರಾಕಾರೋ ನಿರಾಮಯಃ ।
ಉಪಾಧಿಯೋಗತಃ ಕಾಲೋ ನಾನಾಭಾವೇನ ಭಾಸತೇ ॥ 22 ॥
ನಿಮೇಷಾದಿರ್ಯುಗಃ ಕಲ್ಪಃ ಸರ್ವಂ ತಸ್ಮಿನ್ ಪ್ರಕಾಶಿತಂ ।
ಕಾಲತೋಽಭೂನ್ಮಹತ್ತತ್ತ್ವಂ ಮಹತ್ತತ್ತ್ವಾದಹಂಕೃತಿಃ ॥ 23 ॥
ತ್ರಿವಿಧಃ ಸೋಽಪ್ಯಹಂಕಾರಃ ಸತ್ತ್ವಾದಿಗುಣಭೇದತಃ ।
ಅಹಂಕಾರಾದ್ಭವೇತ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮತನ್ಮಾತ್ರಾಣ್ಯಪಿ ಪಂಚ ವೈ ॥ 24 ॥
ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣಿ ಪಂಚಭೂತಾನಿ ಸ್ಥೂಲಾನಿ ವ್ಯಾಕೃತಾನಿ ತು ।
ಸತ್ತ್ವಾಂಶಾತ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮಭೂತಾನಾಂ ಕ್ರಮಾದ್ಧೀಂದ್ರಿಯಪಂಚಕಂ ।
ಅಂತಃಕರಣಮೇಕಂ ತತ್ ಸಮಷ್ಟಿಗುಣತತ್ತ್ವತಃ ॥ 25 ॥
ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ರಜಸಃ ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ಭೂತಪಂಚಕಾತ್ ।
ಪಂಚವೃತ್ತಿಮಯಃ ಪ್ರಾಣಃ ಸಮಷ್ಟಿಃ ಪಂಚರಾಜಸೈಃ ॥ 26 ॥
ಪಂಚೀಕೃತಂ ತಾಮಸಾಂಶಂ ತತ್ಪಂಚಸ್ಥೂಲತಾಂ ಗತಂ ।
ಸ್ಥೂಲಭೂತಾತ್ ಸ್ಥೂಲಸೃಷ್ಟಿರ್ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಶರೀರಾದಿಕಂ ॥ 27 ॥
ಮಾಯೋಪಾಧಿರ್ಭವೇದೀಶಶ್ಚಾವಿದ್ಯಾ ಜೀವಕಾರಣಂ ।
ಶುದ್ಧಸತ್ತ್ವಾಧಿಕಾ ಮಾಯಾ ಚಾವಿದ್ಯಾ ಸಾ ತಮೋಮಯೀ ॥ 28 ॥
ಮಲಿನಸತ್ತ್ವಪ್ರಧಾನಾ ಹ್ಯವಿದ್ಯಾಽಽವರಣಾತ್ಮಿಕಾ ।
ಚಿದಾಭಾಸಸ್ತತ್ರ ಜೀವಃ ಸ್ವಲ್ಪಜ್ಞಶ್ಚಾಪಿ ತದ್ವಶಃ ।
ಚೈತನ್ಯೇ ಕಲ್ಪಿತಂ ಸರ್ವಂ ಬುದ್ಬುದಾ ಇವ ವಾರಿಣಿ ॥ 29 ॥
ತೈಲಬಿಂದುರ್ಯಥಾ ಕ್ಷಿಪ್ತಃ ಪತಿತಃ ಸರಸೀಜಲೇ ।
ನಾನಾರೂಪೇಣ ವಿಸ್ತೀರ್ಣೋ ಭವೇತ್ತನ್ನ ಜಲಂ ತಥಾ ॥ 30 ॥
ಅನಂತಪೂರ್ಣಚೈತನ್ಯೇ ಮಹಾಮಾಯಾ ವಿಜೃಂಭಿತಾ ।
ಕಸ್ಮಿನ್ ದೇಶೇ ಚಾಣುಮಾತ್ರಂ ಬಿಭೃತಾ ನಾಮರೂಪತಃ ॥ 31 ॥
ನ ಮಾಯಾತಿಶಯಂ ಕರ್ತುಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಕಶ್ಚಿದರ್ಹತಿ ।
ಚೈತನ್ಯಂ ಸ್ವಬಲೇನೈವ ನಾನಾಕಾರಂ ಪ್ರದರ್ಶಯೇತ್ ॥ 32 ॥
ವಿವರ್ತಂ ಸ್ವಪ್ನವತ್ಸರ್ವಮಧಿಷ್ಠಾನೇ ತು ನಿರ್ಮಲೇ ।
ಆಕಾಶೇ ಧೂಮವನ್ಮಾಯಾ ತತ್ಕಾರ್ಯಮಪಿ ವಿಸ್ತೃತಂ ।
ಸಂಗಃ ಸ್ಪರ್ಶಸ್ತತೋ ನಾಸ್ತಿ ನಾಂಬರಂ ಮಲಿನಂ ತತಃ ॥ 33 ॥
ಕಾರ್ಯಾನುಮೇಯಾ ಸಾ ಮಾಯಾ ದಾಹಕಾನಲಶಕ್ತಿವತ್ ।
ಅಧಿಜ್ಞೈರನುಮೀಯೇತ ಜಗದ್ದೃಷ್ಟ್ಯಾಸ್ಯ ಕಾರಣಂ ॥ 34 ॥
ನ ಮಾಯಾ ಚೈತನ್ಯೇ ನ ಹಿ ದಿನಮಣಾವಂಧಕಾರಪ್ರವೇಶಃ
ದಿವಾಂಧಾಃ ಕಲ್ಪಂತೇ ದಿನಕರಕರೇ ಶಾರ್ವರಂ ಘೋರದೃಷ್ಟ್ಯಾ ।
ನ ಸತ್ಯಂ ತದ್ಭಾವಃ ಸ್ವಮತಿವಿಷಯಂ ನಾಸ್ತಿ ತಲ್ಲೇಶಮಾತ್ರಃ
ತಥಾ ಮೂಢಾಃ ಸರ್ವೇ ಮನಸಿ ಸತತಂ ಕಲ್ಪಯಂತ್ಯೇವ ಮಾಯಾ ॥ 35 ॥
ಸ್ವಸತ್ತಾಹೀನರೂಪತ್ವಾದವಸ್ತುತ್ವಾತ್ತಥೈವ ಚ ।
ಅನಾತ್ಮತ್ವಾಜ್ಜಡತ್ವಾಚ್ಚ ನಾಸ್ತಿ ಮಾಯೇತಿ ನಿಶ್ಚಿನು ॥ 36 ॥
ಮಾಯಾ ನಾಸ್ತಿ ಜಗನ್ನಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತಿ ಜೀವಸ್ತಥೇಶ್ವರಃ ।
ಕೇವಲಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ ಸ್ವಪ್ನಕಲ್ಪೇವ ಕಲ್ಪನಾ ॥ 37 ॥
ಏಕಂ ವಕ್ತ್ರಂ ನ ಯೋಗ್ಯಂ ತದ್ದ್ವಿತೀಯಂ ಕುತ ಇಷ್ಯತೇ ।
ಸಂಖ್ಯಾಬದ್ಧಂ ಭವೇದೇಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ತನ್ನ ಶೋಭತೇ ॥ 38 ॥
ಲೇಶಮಾತ್ರಂ ನ ಹಿ ದ್ವೈತಂ ದ್ವೈತಂ ನ ಸಹತೇ ಶ್ರುತಿಃ ।
ಶಬ್ದಾತೀತಂ ಮನೋಽತೀತಂ ವಾಕ್ಯಾತೀತಂ ಸದಾಮಲಂ ।
ಉಪಮಾಭಾವಹೀನತ್ವಾದೀದೃಶಸ್ತಾದೃಶೋ ನ ಹಿ ॥ 39 ॥
ನ ಹಿ ತತ್ ಶ್ರೂಯತೇ ಶ್ರೋತ್ರೈರ್ನ ಸ್ಪೃಶ್ಯತೇ ತ್ವಚಾ ತಥಾ ।
ನ ಹಿ ಪಶ್ಯತಿ ಚಕ್ಷುಸ್ತದ್ರಸನಾಸ್ವಾದಯೇನ್ನ ಹಿ ।
ನ ಚ ಜಿಘ್ರತಿ ತದ್ಘ್ರಾಣಂ ನ ವಾಕ್ಯಂ ವ್ಯಾಕರೋತಿ ಚ ॥ 40 ॥
ಸದ್ರೂಪೋ ಹ್ಯವಿನಾಶಿತ್ವಾತ್ ಪ್ರಕಾಶತ್ವಾಚ್ಚಿದಾತ್ಮಕಃ ।
ಆನಂದಃ ಪ್ರಿಯರೂಪತ್ವಾನ್ನಾತ್ಮನ್ಯಪ್ರಿಯತಾ ಕ್ವಚಿತ್ ॥ 41 ॥
ವ್ಯಾಪಕತ್ವಾದಧಿಷ್ಠಾನಾದ್ದೇಹಸ್ಯಾತ್ಮೇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ।
ಬೃಂಹಣತ್ವಾದ್ಬೃಹತ್ವಾಚ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಗೀಯತೇ ಶ್ರುತೌ ॥ 42 ॥
ಯದಾ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸ್ವರೂಪಂ ಸ್ವಂ ವಿಶ್ರಾಂತಿಂ ಲಭಸೇ ಸಖೇ ।
ತದಾ ಧನ್ಯಃ ಕೃತಾರ್ಥಃ ಸನ್ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೋ ಭವಿಷ್ಯಸಿ ॥ 43 ॥
ಮೋಕ್ಷರೂಪಂ ತಮೇವಾಹುರ್ಯೋಗಿನಸ್ತತ್ತ್ವದರ್ಶಿನಃ ।
ಸ್ವರೂಪಜ್ಞಾನಮಾತ್ರೇಣ ಲಾಭಸ್ತತ್ಕಂಠಹಾರವತ್ ॥ 44 ॥
ಪ್ರಬುದ್ಧತತ್ತ್ವಸ್ಯ ತು ಪೂರ್ಣಬೋಧೇ ನ ಸತ್ಯಮಾಯಾ ನ ಚ ಕಾರ್ಯಮಸ್ಯಾಃ ।
ತಮಸ್ತಮಃಕಾರ್ಯಮಸತ್ಯಸರ್ವಂ ನ ದೃಶ್ಯತೇ ಭಾನೋರ್ಮಹಾಪ್ರಕಾಶೇ ॥ 45 ॥
ಅತಸ್ತತೋ ನಾಸ್ತಿ ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ಶುದ್ಧೇ ಪರೇ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಲೇಶಮಾತ್ರಂ ।
ಮೃಷಾಮಯಂ ಕಲ್ಪಿತನಾಮರೂಪಂ ರಜ್ಜ್ವಾಂ ಭುಜಂಗೋ ಮೃದಿ ಕುಂಭಭಾಂಡಂ ॥ 46 ॥
ಇತ್ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನಸಂವಾದೇ
ಶಾಂತಿಗೀತಾಯಾಂ ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥7 ॥
ಅಥಾಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ಕಿಂ ಲಕ್ಷ್ಯಂ ಸ್ವಾತ್ಮರೂಪೇಣ ಯದ್ಬ್ರಹ್ಮ ಕಥ್ಯತೇ ವಿದಾ ।
ಯಜ್ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪೇಣ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ವೇದ್ಮಿ ತದ್ವದ ॥ 1 ॥
ಶ್ರೀಭಗವನುವಾಚ ।
ಅಂಗುಷ್ಠಮಾತ್ರಃ ಪುರುಷೋ ಹೃತ್ಪದ್ಮೇ ಯೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ।
ತಮಾತ್ಮಾನಂಚ ವೇತ್ತಾರಂ ವಿದ್ಧಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮಯಾ ॥ 2 ॥
ಹೃದಯಕಮಲಂ ಪಾರ್ಥ ಅಂಗುಷ್ಠಪರಿಮಾಣತಃ ।
ತತ್ರ ತಿಷ್ಠತಿ ಯೋ ಭಾತಿ ವಂಶಪರ್ವಣೀವಾಂಬರಂ ।
ಅಂಗುಷ್ಠಮಾತ್ರಂ ಪುರುಷಂ ತೇನೈವ ವದತಿ ಶ್ರುತಿಃ ॥ 3 ॥
ಮಹಾಕಾಶೇ ಘಟೇ ಜಾತೇಽವಕಾಶೋ ಘಟಮಧ್ಯಗಃ ।
ಘಟಾವಚ್ಛಿನ್ನ ಆಕಾಶಃ ಕಥ್ಯತೇ ಲೋಕಪಂಡಿತೈಃ ॥ 4 ॥
ಕೂಟಸ್ಥೋಽಪಿ ತಥಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಕಲ್ಪಿತಾ ತು ಯದಾ ಭವೇತ್ ।
ತದಾ ಕೂಟಸ್ಥಚೈತನ್ಯಃ ಬುದ್ಧ್ಯಂತಸ್ಥಂ ವಿಭಾಸತೇ ।
ಬುದ್ಧ್ಯವಚ್ಛಿನ್ನಚೈತನ್ಯಂ ಜೀವಲಕ್ಷ್ಯಂ ತ್ವಮೇವ ಹಿ ॥ 5 ॥
ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ತಚ್ಚ ಗಾಯಂತಿ ವೇದಶಾಸ್ತ್ರವಿಶಾರದಾಃ ।
ಆನಂದಂ ಬ್ರಹ್ಮಶಬ್ದಾಭ್ಯಾಂ ವಿಶೇಷಣವಿಶೇಷಿತಂ ॥ 6 ॥
ಶೃಣೋತಿ ಯೇನ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ಚ ವಿಜಿಘ್ರತಿ ।
ಸ್ವಾದಾಸ್ವಾದಂ ವಿಜಾನಾತಿ ಶೀತಂಚೋಷ್ಣಾದಿಕಂ ತಥಾ ॥ 7 ॥
ಚೈತನ್ಯಂ ವೇದನಾರೂಪಂ ತತ್ಸರ್ವವೇದನಾಶ್ರಯಂ ।
ಅಲಕ್ಷ್ಯಂ ಶುದ್ಧಚೈತನ್ಯಂ ಕೂಟಸ್ಥಂ ಲಕ್ಷಯೇತ್ ಶ್ರುತಿಃ ॥ 8 ॥
ಬುದ್ಧ್ಯಾವಚ್ಛಿನ್ನಚೈತನ್ಯಂ ವೃತ್ಯಾರೂಢಂ ಯದಾ ಭವೇತ್ ।
ಜ್ಞಾನಶಬ್ದಾಭಿಧಂ ತರ್ಹಿ ತೇನ ಚೈತನ್ಯಬೋಧನಂ ॥ 9 ॥
ಯದಾ ವೃತ್ತಿಃ ಪ್ರಮಾಣೇನ ವಿಷಯೇಣೈಕತಾಂ ವ್ರಜೇತ್ ।
ವೃತ್ತವಿಷಯಚೈತನ್ಯೇ ಏಕತ್ವೇನ ಫಲೋದಯಃ ॥ 10 ॥
ತದಾ ವೃತ್ತಿಲಯೇ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಜ್ಞಾನಂ ಚೈತನ್ಯಮೇವ ತತ್ ।
ಪ್ರಬೋಧನಾಯ ಚೈತನ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಶಬ್ದೇನ ಕಥ್ಯತೇ ॥ 11 ॥
ಶೃಣೋಷಿ ವೀಕ್ಷಸೇ ಯದ್ಯತ್ತತ್ರ ಸಂವಿದನುತ್ತಮಾ ।
ಅನುಸ್ಯೂತತಯಾ ಭಾತಿ ತತ್ತತ್ಸರ್ವಪ್ರಕಾಶಿಕಾ ॥ 12 ॥
ಸಂವಿದಂ ತಾಂ ವಿಚಾರೇಣ ಚೈತನ್ಯಮವಧಾರಯ ।
ತತ್ರ ಪಶ್ಯಸಿ ಯದ್ವಸ್ತು ಜಾನಾಮೀತಿ ವಿಭಾಸತೇ ।
ತದ್ಧಿ ಸಂವಿತ್ಪ್ರಭಾವೇನ ವಿಜ್ಞೇಯಂ ಸ್ವರೂಪಂ ತತಃ ॥ 13 ॥
ಸರ್ವಂ ನಿರಸ್ಯ ದೃಶ್ಯತ್ವಾದನಾತ್ಮತ್ವಾಜ್ಜಡತ್ವತಃ ।
ತಮವಿಚ್ಛಿನ್ನಮಾತ್ಮಾನಂ ವಿದ್ಧಿ ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮಯಾ ಧಿಯಾ ॥ 14 ॥
ಯಾ ಸಂವಿತ್ ಸೈವ ಹಿ ತ್ವಾತ್ಮಾ ಚೈತನ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿಶ್ಚಿನು ।
ತ್ವಂಪದಸ್ಯ ಚ ಲಕ್ಷ್ಯಂ ತಜ್ಜ್ಞಾತವ್ಯಂ ಗುರುವಾಕ್ಯತಃ ॥ 15 ॥
ಘಟಾಕಾಶೋ ಮಹಾಕಾಶ ಇವ ಜಾನೀಹಿ ಚೈಕತಾಂ ।
ಅಖಂಡತ್ವಂ ಭವೇದೈಕ್ಯಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಮಯೋ ಭವ ॥ 16 ॥
ಕುಂಭಾಕಾಶಮಹಾಕಾಶೋ ಯಥಾಽಭಿನ್ನೋ ಸ್ವರೂಪತಃ ।
ತಥಾತ್ಮಬ್ರಹ್ಮಣೋಽಭೇದಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಪೂರ್ಣೋ ಭವಾರ್ಜುನ ॥ 17 ॥
ನಾನಾಧಾರೇ ಯಥಾಕಾಶಃ ಪೂರ್ಣ ಏಕೋ ಹಿ ಭಾಸತೇ ।
ತಥೋಪಾಧಿಷು ಸರ್ವತ್ರ ಚೈಕಾತ್ಮಾ ಪೂರ್ಣನಿರದ್ವಯಃ ॥ 18 ॥
ಯಥಾ ದೀಪಸಹಸ್ರೇಷು ವಹ್ನಿರೇಕೋ ಹಿ ಭಾಸ್ವರಃ ।
ತಥಾ ಸರ್ವಶರೀರೇಷು ಹ್ಯೇಕಾತ್ಮಾ ಚಿತ್ಸದವ್ಯಯಃ ॥ 19 ॥
ಸಹಸ್ರಧೇನುಷು ಕ್ಷೀರಂ ಸರ್ಪಿರೇಕಂ ನ ಭಿದ್ಯತೇ ।
ನಾನಾರಣಿಪ್ರಸ್ತರೇಷು ಕೃಶಾನುರ್ಭೇದವರ್ಜಿತಃ ॥ 20 ॥
ನಾನಾಜಲಾಶಯೇಷ್ವೇವಂ ಜಲಮೇಕಂ ಸ್ಫುರತ್ಯಲಂ ।
ನಾನಾವರ್ಣೇಷು ಪುಷ್ಪೇಷು ಹ್ಯೇಕಂ ತನ್ಮಧುರಂ ಮಧು ॥ 21 ॥
ಇಕ್ಷುದಂಡೇಷ್ವಸಂಖ್ಯೇಷು ಚೈಕಂ ಹಿ ರಸಮೈಕ್ಷವಂ ।
ತಥಾ ಹಿ ಸರ್ವಭಾವೇಷು ಚೈತನ್ಯಂ ಪೂರ್ಣಮದ್ವಯಂ ॥ 22 ॥
ಅದ್ವಯೇ ಪೂರ್ಣಚೈತನ್ಯೇ ಕಲ್ಪಿತಂ ಮಾಯಯಾಖಿಲಂ ।
ಮೃಷಾ ಸರ್ವಮಧಿಷ್ಠಾನಂ ನಾನಾರೂಪೇಣ ಭಾಸತೇ ॥ 23 ॥
ಅಖಂಡೇ ವಿಮಲೇ ಪೂರ್ಣೇ ದ್ವೈತಗಂಧವಿವರ್ಜಿತೇ ।
ನಾನ್ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಕೇವಲಂ ಸನ್ನಾನಾಭಾವೇನ ರಾಜತೇ ॥ 24 ॥
ಸ್ವಪ್ನವದ್ದೃಶ್ಯತೇ ಸರ್ವಂ ಚಿದ್ವಿವರ್ತಂ ಚಿದೇವ ಹಿ ।
ಕೇವಲಂ ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರಂತು ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮವ್ಯಯಂ ॥ 25 ॥
ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಶಬ್ದೇನ ತಲ್ಲಕ್ಷ್ಯಂ ಲಕ್ಷಯೇತ್ ಶ್ರುತಿಃ ।
ಅಕ್ಷರಮಕ್ಷರಾತೀತಂ ಶಬ್ದಾತೀತಂ ನಿರಂಜನಂ ।
ತತ್ಸ್ವರೂಪಂ ಸ್ವಯಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತ್ವಂ ಪರಿತ್ಯಜ ॥ 26 ॥
ಅಭಿಮಾನಾವೃತಿರ್ಮುಖ್ಯಾ ತೇನೈವ ಸ್ವರೂಪಾವೃತಿಃ ।
ಪಂಚಕೋಶೇಷ್ವಹಂಕಾರಃ ಕರ್ತೃಭಾವೇನ ರಾಜತೇ ॥ 27 ॥
ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತ್ವಾಭಿಮಾನಂ ಯದ್ಭವೇದ್ವಿಜ್ಞಾನಸಂಜ್ಞಿತೇ ।
ಅಹಂಕಾರಸ್ಯ ತದ್ಧರ್ಮ ಪಿಹಿತೇ ಸ್ವರೂಪೇಽಮಲೇ ॥ 28 ॥
ಅತಃ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ತದ್ಭಾವಂ ಕೇವಲಂ ಸ್ವರೂಪೇ ಸ್ಥಿತಂ ।
ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಮಿತಿ ಪ್ರಾಹುರ್ಯೋಗಿನಸ್ತತ್ತ್ವದರ್ಶಿನಃ ॥ 29 ॥
ಅಂಧಕಾರಗೃಹೇ ಶಾಯೀ ಶರೀರಂ ತೂಲಿಕಾವೃತಂ ।
ದೇಹಾದಿಕಂ ಚ ನಾಸ್ತೀತಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ವಿಭಾವಯ ॥ 30 ॥
ನ ಪಶ್ಯಸಿ ತದಾ ಕಿಂಚಿದ್ವಿಭಾತಿ ಸಾಕ್ಷಿ ಸತ್ಸ್ವಯಂ ।
ಅಹಮಸ್ಮೀತಿ ಭಾವೇನ ಚಾಂತಃ ಸ್ಫುರತಿ ಕೇವಲಂ ॥ 31 ॥
ನಿಃಶೇಷತ್ಯಕ್ತಸಂಘಾತಃ ಕೇವಲಃ ಪುರುಷಃ ಸ್ವಯಂ ।
ಅಸ್ತಿ ನಾಸ್ತಿ ಬುದ್ಧಿಧರ್ಮೇ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಪರಿತ್ಯಜೇತ್ ॥ 32 ॥
ಅಹಂ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸರ್ವಭಾವೇನ ಸರ್ವದಾ ।
ಅಹಮಸ್ಮೀತ್ಯಹಂ ಭಾಮಿ ವಿಸೃಜ್ಯ ಕೇವಲೋ ಭವ ॥ 33 ॥
ಜಾಗ್ರದಪಿ ಸುಷುಪ್ತಿಸ್ಥೋ ಜಾಗ್ರದ್ಧರ್ಮವಿವರ್ಜಿತಃ ।
ಸೌಷುಪ್ತೇ ಕ್ಷಯಿತೇ ಧರ್ಮೇ ತ್ವಜ್ಞಾನೇ ಚೇತನಃ ಸ್ವಯಂ ॥ 34 ॥
ಹಿತ್ವಾ ಸುಷುಪ್ತಾವಜ್ಞಾನಂ ಯದ್ಭಾವೋ ಭಾವವರ್ಜಿತಃ ।
ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಸ್ವರೂಪಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನಸ್ತಥಾ ಭವ ॥ 35 ॥
ನ ಶಬ್ದಃ ಶ್ರವಣಂ ನಾಪಿ ನ ರೂಪಂ ದರ್ಶನಂ ತಥಾ ।
ಭಾವಾಭಾವೌ ನ ವೈ ಕಿಂಚಿತ್ ಸದೇವಾಸ್ತಿ ನ ಕಿಂಚನ ॥ 36 ॥
ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮಯಾ ಧಿಯಾ ಬುದ್ಧ್ವಾ ಸ್ವರೂಪಂ ಸ್ವಸ್ಥಚೇತನಂ ।
ಬುದ್ಧೌ ಜ್ಞಾನೇನೇ ಲೀನಾಯಾಂ ಯತ್ತಚ್ಛುದ್ಧಸ್ವರೂಪಕಂ ॥ 37 ॥
ಇತಿ ತೇ ಕಥಿತಂ ತತ್ತ್ವಂ ಸಾರಭೂತಂ ಶುಭಾಶಯ ।
ಶೋಕೋ ಮೋಹಸ್ತ್ವಯಿ ನಾಸ್ತಿ ಶುದ್ಧರೂಪೋಽಸಿ ನಿಷ್ಕಲಃ ॥ 38 ॥
ಶಾಂತವ್ರತ ಉವಾಚ ।
ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ವಾಸುದೇವೇನ ಪಾರ್ಥೋ ಹಿತ್ವಾಽಽಸಕ್ತಿಂ ಮಾಯಿಕೇಽಸತ್ಯರೂಪೇ ।
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸರ್ವಂ ಶೋಕಸಂತಾಪಜಾಲಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತತ್ತ್ವಂ ಸಾರಭೂತಂ ಕೃತಾರ್ಥಃ ॥ 39 ॥
ಕೃಷ್ಣಂ ಪ್ರಣಮ್ಯಾಥ ವಿನೀತಭಾವೈರ್ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಹೃದಿಸ್ಥಂ ವಿಮಲಂ ಪ್ರಪನ್ನಂ ।
ಪ್ರೋವಾಚ ಭಕ್ತ್ಯಾ ವಚನೇನ ಪಾರ್ಥಃ ಕೃತಾಂಜಲಿರ್ಭಾವಭರೇಣ ನಮ್ರಃ ॥ 40 ॥
ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ।
ತ್ವಮಾದ್ಯರೂಪಃ ಪುರುಷಃ ಪುರಾಣೋ ನ ವೇದ ವೇದಸ್ತವ ಸಾರತತ್ತ್ವಂ ।
ಅಹಂ ನ ಜಾನೇ ಕಿಮು ವಚ್ಮಿ ಕೃಷ್ಣ ನಮಾಮಿ ಸರ್ವಾಂತರಸಂಪ್ರತಿಷ್ಠಂ ॥ 41 ॥
ತ್ವಮೇವ ವಿಶ್ವೋದ್ಭವಕಾರಣಂ ಸತ್ ಸಮಾಶ್ರಯಸ್ತ್ವಂ ಜಗತಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧಃ ।
ಅನಂತಮೂರ್ತಿರ್ವರದಃ ಕೃಪಾಲುರ್ನಮಾಮಿ ಸರ್ವಾಂತರಸಂಪ್ರತಿಷ್ಠಂ ॥ 42 ॥
ವದಾಮಿ ಕಿಂ ತೇ ಪರಿಶೇಷತತ್ತ್ವಂ ನ ಜಾನೇ ಕಿಂಚಿತ್ತವ ಮರ್ಮ ಗೂಢಂ ।
ತ್ವಮೇವ ಸೃಷ್ಟಿಸ್ಥಿತಿನಾಶಕರ್ತಾ ನಮಾಮಿ ಸರ್ವಾಂತರಸಂಪ್ರತಿಷ್ಠಂ ॥ 43 ॥
ವಿಶ್ವರೂಪಂ ಪುರಾ ದೃಷ್ಟಂ ತ್ವಮೇವ ಸ್ವಯಮೀಶ್ವರಃ ।
ಮೋಹಯಿತ್ವಾ ಸರ್ವಲೋಕಾನ್ ರೂಪಮೇತತ್ ಪ್ರಕಾಶಿತಂ ॥ 44 ॥
ಸರ್ವೇ ಜಾನಂತಿ ತ್ವಂ ವೃಷ್ಣಿಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಸಖಾ ಹರಿಃ ।
ಕಿಂ ತೇ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತತ್ತತ್ತ್ವಂ ನ ಜಾನಂತಿ ದಿವೌಕಸಃ ॥ 45 ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ।
ತತ್ತ್ವಜ್ಞೋಽಸಿ ಯದಾ ಪಾರ್ಥ ತೂಷ್ಣೀಂ ಭವ ತದಾ ಸಖೇ ।
ಯದ್ದೃಷ್ಟಂ ವಿಶ್ವರೂಪಂ ಮೇ ಮಾಯಾಮಾತ್ರಂ ತದೇವ ಹಿ ॥ 46 ॥
ತೇನ ಭ್ರಾಂತೋಽಸಿ ಕೌಂತೇಯ ಸ್ವಸ್ವರೂಪಂ ವಿಚಿಂತಯ ।
ಮುಹ್ಯಂತಿ ಮಾಯಯಾ ಮೂಢಾಸ್ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾ ಮೋಹವರ್ಜಿತಾಃ ॥ 47 ॥
ಶಾಂತಿಗೀತಾಮಿಮಾಂ ಪಾರ್ಥ ಮಯೋಕ್ತಾಂ ಶಾಂತಿದಾಯಿನೀಂ ।
ಯಃ ಶೃಣುಯಾತ್ ಪಠೇದ್ವಾಪಿ ಮುಕ್ತಃ ಸ್ಯಾದ್ಭವಬಂಧನಾತ್ ॥ 48 ॥
ನ ಕದಾಚಿದ್ಭವೇತ್ ಸೋಽಪಿ ಮೋಹಿತೋ ಮಮ ಮಾಯಯಾ ।
ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಾಚ್ಛೋಕಶಾಂತಿರ್ಭವೇದ್ಗೀತಾಪ್ರಸಾದತಃ ॥ 49 ॥
ಶಾಂತವ್ರತ ಉವಾಚ ।
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣಃ ಪ್ರಫುಲ್ಲವದನಃ ಸ್ವಯಂ ।
ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಕರಂ ಧೃತ್ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾಂತಿಕಂ ಯಯೌ ॥ 50 ॥
ಇಯಂ ಗೀತಾ ತು ಶಾಂತ್ಯಾಖ್ಯಾ ಗುಹ್ಯಾದ್ಗುಹ್ಯತರಾ ಪರಾ ।
ತವ ಸ್ನೇಹಾನ್ಮಯಾ ಪ್ರೋಕ್ತಾ ಯದ್ದತ್ತಾ ಗುರುಣಾ ಮಯಿ ॥ 51 ॥
ನ ದಾತವ್ಯಾ ಕ್ವಚಿನ್ಮೋಹಾಚ್ಛಠಾಯ ನಾಸ್ತಿಕಾಯ ಚ ।
ಕುತರ್ಕಾಯ ಚ ಮೂರ್ಖಾಯ ನಿರ್ದೇಯೋನ್ಮಾರ್ಗವರ್ತಿನೇ ॥ 52 ॥
ಪ್ರದಾತವ್ಯಾ ವಿರಕ್ತಾಯ ಪ್ರಪನ್ನಾಯ ಮುಮುಕ್ಷವೇ ।
ಗುರುದೈವತಭಕ್ತಾಯ ಶಾಂತಾಯ ಋಜವೇ ತಥಾ ॥ 53 ॥
ಸಶ್ರದ್ಧಾಯ ವಿನೀತಾಯ ದಯಾಶೀಲಾಯ ಸಾಧವೇ ।
ವಿದ್ವೇಷಕ್ರೋಧಹೀನಾಯ ದೇಯಾ ಗೀತಾ ಪ್ರಯತ್ನತಃ ॥ 54 ॥
ಇತಿ ತೇ ಕಥಿತಾ ರಾಜನ್ ಶಾಂತಿಗೀತಾ ಸುಗೋಪಿತಾ ।
ಶೋಕಶಾಂತಿಕರೀ ದಿವ್ಯಾ ಜ್ಞಾನದೀಪಪ್ರದೀಪನೀ ॥ 55 ॥
ಗೀತೇಯಂ ಶಾಂತಿನಾಮ್ನೀ ಮಧುರಿಪುಗದಿತಾ ಪಾರ್ಥಶೋಕಪ್ರಶಾಂತ್ಯೈ
ಪಾಪೌಘಂ ತಾಪಸಂಘಂ ಪ್ರಹರತಿ ಪಠನಾತ್ ಸಾರಭೂತಾತಿಗುಹ್ಯಾ ।
ಆವಿರ್ಭೂತಾ ಸ್ವಯಂ ಸಾ ಸ್ವಗುರುಕರುಣಯಾ ಶಾಂತಿದಾ ಶಾಂತಭಾವಾ
ಕಾಶೀಸತ್ತ್ವೇ ಸಭಾಸಾ ತಿಮಿರಚಯಹರಾ ನರ್ತಯನ್ ಪದ್ಯಬಂಧೈಃ ॥ 56 ॥
ಇತ್ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನಸಂವಾದೇ
ಶಾಂತಿಗೀತಾಯಾಮಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥8 ॥
ಇತಿ ಶಾಂತಿಗೀತಾ ಸಮಾಪ್ತಾ ॥
Also Read:
Shanti Gita Lyrics in Hindi | English | Bengali | Gujarati | Kannada | Malayalam | Oriya | Telugu | Tamil
